warunek wiedzy i doświadczenia

Sumowanie doświadczenia wykonawców w zamówieniach publicznych

Sumowanie doświadczenia wykonawców, podwykonawców i konsorcjantów w zamówieniach publicznych – przepisy i orzeczenia

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, wykonawcy mogą polegać na zdolnościach innych podmiotów w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych czy doświadczenia, pod warunkiem że podmioty te faktycznie zrealizują część zamówienia, do której te zdolności są wymagane. Szczególne wątpliwości praktyczne budzi jednak kwestia dopuszczalności sumowania doświadczenia różnych podmiotów, zwłaszcza w przypadku wymogu wielokrotnego wykonania podobnych zadań. Artykuł analizuje obowiązujące przepisy oraz stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej, które precyzują granice dopuszczalności takiego sumowania oraz wskazują, kiedy uznanie spełnienia warunku udziału w postępowaniu jest zasadne. Wszystko to na podstawie dwóch case studies z konkretnych postępowań.

W tym artykule

Sumowanie doświadczenia w zamówieniach publicznych (art. 118 Pzp)

Check lista dla wykonawcy

Przed złożeniem oferty upewnij się, że spełniasz wymagania zgodnie z przepisami Pzp i orzecznictwem KIO:

  1. Warunek wielokrotnego wykonania:

Sprawdź, czy jeden podmiot samodzielnie wykazuje wymagane projekty/roboty/usługi (np. 2x to samo zadanie).

  1. Powołujesz się na podmiot trzeci:

Upewnij się, że wskazujesz, jaką część zamówienia ten podmiot zrealizuje jako podwykonawca.

  1. Zgodność z SWZ i art. 118 Pzp:

Sprawdź, czy dokumentacja przewiduje warunek wymagający powtarzalności oraz sposób jego spełnienia.

  1. Konsorcjum:

Oceń, czy warunek może być spełniony oddzielnie przez członków (np. projekt i budowa), czy musi być spełniony wspólnie (np. 2 takie same roboty).

  1. Unikaj pozorności:

Nie wystarczy „wypożyczenie” doświadczenia – wymagany jest realny udział podmiotu trzeciego w realizacji zamówienia.

  1. Zadbaj o zgodność z orzecznictwem KIO:

Odwołuj się do aktualnych wyroków, które potwierdzają Twoją interpretację warunku (np. KIO 1495/14, KIO 3545/20).

Pamiętaj: Rzetelne wykazanie spełniania warunków to nie tylko formalność – to warunek skutecznego udziału w przetargu!

Ważne dla zamawiającego

  • Nie sumuj doświadczenia różnych podmiotów, jeśli warunek wymaga wielokrotności – upewnij się, że jeden wykonawca spełnia warunek samodzielnie.
  • Ofertę składa konsorcjum? Pamiętaj, że połączenie doświadczenia członków nie zawsze oznacza spełnienie warunku udziału. Zawczasu odpowiednio sformułuj warunek i pamiętaj, że przy warunku wielokrotnego powtórzenia zadania, nie da się zsumować doświadczeń konsorcjantów (2 zadania jeden podmiot + 2 zadania drugi).
  • Weryfikuj realność udostępnienia zasobów przez podmioty trzecie – nie wystarczy deklaracja, liczy się faktyczny udział w realizacji zamówienia.
  • Formułuj warunki z myślą o ich weryfikowalności – zapewnij przejrzystość i równe traktowanie wykonawców.

Doświadczenie projektanta w ramach spółki – czy zamawiający powinien je uznać?

Pytanie:

Zamawiający w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym na wybór wykonawcy w formule zaprojektuj i wybuduj kanalizacji sanitarnej, określił w SWZ jeden z warunków udziału w następującym brzmieniu:

„Zdolność zawodowa – zamawiający uzna za spełniony warunek, jeżeli wykonawca wykaże, że dysponuje minimum jedną osobą pełniącą funkcję projektanta, posiadającą uprawnienia w zakresie projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń: wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, wentylacyjnych oraz gazowych, zgodnie z przepisami ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, lub odpowiadające im uprawnienia uzyskane na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów.

Projektant musi wykazać się wykonaniem, jako projektant co najmniej jednej dokumentacji projektowej na wykonanie inwestycji związanej z budową/rozbudową/przebudową sieci kanalizacyjnej, zatwierdzonej przez właściwy organ ostateczną decyzją (pozwolenie na budowę), której ostateczność została stwierdzona w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert o łącznej długości tej sieci wynoszącej co najmniej 1000 mb”. Wykonawca oświadczył, że nie będzie korzystał z zasobów podmiotu trzeciego na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu.

Obecnie, przedstawiając wykaz osób, które wezmą udział w postępowaniu, na potwierdzenie warunku dotyczącego dysponowania projektantem z odpowiednim doświadczeniem wskazał projektantkę, która ma doświadczenie w opracowaniu projektu z zakresu kanalizacji o wymaganej długości. Wykonała ona ów projekt, wchodząc w skład zespołu projektowego, w którym była projektantem opracowującym projekt. Drugą osobą wchodzącą w skład zespołu był projektant sprawdzający. Projekt, jako dzieło, został opracowany jednak nie przez samą projektantkę tylko przez jej spółkę, i to na spółkę wystawiono poświadczenie należytego wykonania projektu.

Również w decyzji budowlanej wydanej na podstawie opracowanego projektu wskazana jest spółka, która opracowała projekt, choć oczywiście wymieniona jest także projektantka. Czy w takiej sytuacji zamawiający może uznać, że warunek dysponowania projektantem, który posiada doświadczenie w realizacji projektu kanalizacyjnego, został spełniony? Czy występuje tutaj powołanie się na zasoby podmiotu trzeciego, skoro projekt został wykonany przez spółkę? Wykonawca oświadczył, że będzie zatrudniał projektantkę na podstawie umowy zlecenia.

Doświadczenie spółki cywilnej – jak je wykazać i potwierdzić w przetargu?

Pytanie:

W prowadzonym postępowaniu w trybie podstawowym bez negocjacji zamawiający postawił warunek doświadczenia (jedna robota o określonej wartości) i dysponowania 3 osobami (kierownik budowy z uprawnieniami konstrukcyjno-budowlanymi, kierownik robót elektrycznych z uprawnieniami do kierowania robotami budowlanymi o specjalności instalacyjnej w zakresie instalacji elektrycznych i kierownik robót sanitarnych z uprawnieniami do kierowania robotami budowlanymi o specjalności instalacyjnej w zakresie instalacji i urządzeń cieplnych). W postępowaniu ofertę złożyła spółka cywilna (3 wspólników XYZ). Z ofertą każdy ze wspólników złożył wstępne oświadczenia (o których mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp), iż każdy z nich spełnia warunki w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej (są to 3 oświadczenia o tej samej treści). Wykonawca nie załączył do oferty oświadczenia o tym, jakie roboty budowlane, dostawy lub usługi wykonają poszczególni wspólnicy (art. 117 ust. 4 ustawy Pzp). Zamawiający wezwał do uzupełnienia dokumentu zgodnie z art. 128 ust 1. ustawy Pzp. W odpowiedzi uzyskał oświadczenie, z którego wynika, że wykonawca X wykona instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła i wymianę c.o., wykonawca Y – instalacje elektryczne a wykonawca Z pozostałe roboty budowlane. Czy tak złożone oświadczenie, z treści którego wynika, jakie roboty budowlane wykonają poszczególni wspólnicy, jest prawidłowe? Wykonawca w złożonym oświadczeniu nie wykazał osób, które są wymagane w tym zakresie. Artykuł 117 ust. 4 ustawy Pzp nie zobowiązuje wykonawców do tego, by w oświadczeniu znajdowała się informacja dotycząca osób przeznaczonych do realizacji zamówienia. Ponadto w przypadku wezwania spółki do złożenia podmiotowych środków dowodowych, czy wspólnicy spółki cywilnej, którzy prowadzą działalność tylko w formie spółki mogą:

1)     razem w wykazie robót wskazać wspólnie nabyte doświadczenie (przy realizacji określonego zadania jako spółka) i wówczas w przypadku spełniania warunku doświadczenia określonego w dokumentach zamówienia uznać, że wykonawca spełnia w tym zakresie warunki udziału w postępowaniu oraz uznać że złożone oświadczenia wspólników spółki (o których mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp) jest prawidłowe i zbieżne z pozostałymi dokumentami,

2)     wspólnie w wykazie osób wskazać dysponowanie 3 osobami o stosownych uprawnieniach i wówczas w przypadku spełniania warunku dysponowania osobami określonego w dokumentach zamówienia uznać, że wykonawca spełnia w tym zakresie warunki udziału w postępowaniu oraz uznać że złożone oświadczenia wspólników spółki (o których mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp) jest prawidłowe i zbieżne z pozostałymi dokumentami?

Osoba prowadząca działalność zawiązała spółkę z o.o. – czy może wnieść do niej swoje doświadczenie?

Pytanie:

Realizujemy postępowanie w trybie podstawowym zgodnie z art. 275 ust. 1 ustawy Pzp. Przedmiotem zamówienia jest usługa badania ewaluacyjnego. Na potwierdzenie warunku udziału w postępowaniu w wykazie wykonanych usług w okresie ostatnich 5 lat wykonawca miał wykazać 2 usługi na kwotę 100.000 zł. Ofertę złożyła firma Biuro Badań Społecznych Lucy sp. z o.o. Na potwierdzenie warunku udziału w postępowaniu do wykazu usług załączono protokół odbioru, z którego wynika, że umowa w ramach usługi wykazanej na spełnienie warunku zawarta była z Panem Piotr X Lucy Biuro Badań Społecznych wpisanym do CEIDG (NIP jest tutaj inny niż spółki z o.o., która złożyła ofertę).

Wykonawca w oświadczeniu z art. 125 ustawy Pzp zadeklarował, że sam spełnia warunki udziału w postępowaniu. Wezwano go do złożenia wyjaśnień z art. 128 ustawy Pzp, jaka jest podstawa prawna powołania się na doświadczenie Pana Piotra X Lucy Biuro Badań Społecznych, skoro ofertę złożyło Biuro Badań Społecznych Lucy Sp. z o.o. W wezwaniu wymagano także przedstawienia szczegółowych informacji dotyczących relacji prawnych między Biurem Badań Społecznych Lucy Sp. z o.o. a podmiotem wskazanym jako wykonawca badania tj. Panem Piotrem X Lucy Biuro Badań Społecznych oraz przekazania stosownej dokumentacji związanej z powstaniem Biura Badań Społecznych Lucy Sp. z o.o.

W odpowiedzi na wezwanie wykonawca napisał, że firma została aportowana do spółki. Załączono też akt notarialny z 2019 roku tj. akt założycielski spółki z.o.o , z którego wynika, że Pan Piotr X zawiązuje spółkę z o.o. pod nazwą Biuro Badań Społecznych Lucy sp. z o.o. Załączono KRS, z którego wynika, że jest on wspólnikiem spółki z o.o.

Czy w tej sytuacji należy uznać, że wykonawca spełnia warunki udziału poprzez wykazanie usługi z 2018 roku (tj. przed zawiązaniem spółki z o.o.), występując pod inną nazwą oraz mając inną formę prawną?

Żądając doświadczenia tożsamego z zamówieniem, naruszasz ustawę Pzp

Żądając doświadczenia tożsamego z zamówieniem, naruszasz ustawę Pzp

Pewien zamawiający zamierza przeprowadzić postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie podstawowym bez negocjacji na wykonanie robót budowlanych polegających na budowie drogi wraz z kanalizacją teletechniczną i oświetleniem drogowym. Roboty budowlane obejmują m.in. budowę drogi o nawierzchni z kostki betonowej o powierzchni 2.355,00 m2. Zamawiający określa warunek udziału w postępowaniu, aby wykonawcy wykazali się m.in. należytym wykonaniem, w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert, co najmniej 3 różnych zamówień o charakterze i złożoności porównywalnej z zakresem przedmiotowym do niniejszego zamówienia w zakresie budowy lub przebudowy dróg, ulic, parkingów, placów manewrowych związanych z ułożeniem nawierzchni z kostki betonowej o łącznej powierzchni minimum 6.000,00 m2, w których co najmniej jedno dotyczyło wykonania ww. nawierzchni o powierzchni min. 2.300,00 m2. Czy warunek udziału jest określony w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz umożliwia ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia? Czy też jest on nadmierny i zbyt wygórowany? Na jakim poziomie można  wymagać od wykonawców określonego doświadczenia?

Dwóch konsorcjantów wykazuje wspólnie wykonane prace – jak sprawdzić warunek doświadczenia?

Pytanie:

Zamawiający w odniesieniu do warunku wymaganej zdolności technicznej i zawodowej stwierdził, że: „W przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia (konsorcjum, spółka cywilna), przynajmniej jeden z wykonawców musi spełniać warunek w pełni samodzielnie.

W przypadku powołania się przez wykonawcę na doświadczenie zdobyte w ramach realizacji usługi w konsorcjum należy wskazać zakres usługi faktycznie zrealizowanej przez niego w tym zamówieniu. Zamawiający nie dopuszcza, by wykonawca polegał na zdolności technicznej lub zawodowej grupy wykonawców, której był członkiem, jeżeli faktycznie i konkretnie nie wykonywał wykazywanego zakresu usług.

Nie dopuszcza się sumowania wartości usług zrealizowanych w ramach kilku umów w celu uzyskania progu wartościowego wyznaczonego przez zamawiającego, bądź wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia wykonawców, w celu wykazania spełnienia powyższego warunku”.

Czy zamawiający może uznać spełnienie warunków udziału w postępowaniu w zakresie doświadczenia w przypadku wspólnej umowy realizowanej w ramach konsorcjum, w skład którego wchodzą m.in. firmy: A + B? Łączna wartość wypracowana przez firmy A + B zgadza się ze stawianymi wymogami zamawiającego. Konsorcjum, w skład którego wchodzą m.in. firmy A i B, złożyło ofertę w niniejszym postępowaniu. Nie chodzi o wykazanie się odrębnym doświadczeniem tj.: firma A jedną usługą, a firma B drugą usługą u innego zamawiającego. Dwóch konsorcjantów realizowało tę samą usługę u jednego zamawiającego wspólnie w ramach konsorcjum. Firmy A i B wykonają usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane.