Omówienia orzeczeń W tym dziale znajdziesz informacje powiązane bezpośrednio z Prawem zamówień publicznych, a więc teksty aktów prawnych oraz orzeczenia KIO i sądów powszechnych. Wybrane orzeczenia opatrzone zostały omówieniem i eksperckim komentarzem.

Obowiązkiem wykonawcy ubiegającego się o zamówienia publiczne jest współdziałanie z zamawiającym, polegające na zadawaniu pytań wyjaśniających treść siwz. Zamawiający zaś powinien wyczerpująco udzielać odpowiedzi. Formułowanie wyjaśnienia „zgodnie z SIWZ” nie stanowi odpowiedzi na zadane pytanie. Może rodzić także konsekwencje dla zamawiającego, który – udzielając takiej odpowiedzi – będzie musiał uznać funkcjonalności opisane w pytaniu wykonawcy.  KIO zajęła także stanowisko w zakresie dokumentowania procesu oceny ofert w kryteriach oraz dopuszczalnych wyjaśnień treści oferty (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 4 czerwca 2020 r., sygn. akt KIO 505/20).

Czy wykonawca będący podmiotem profesjonalnym zasadnie kwestionuje treść wezwania do złożenia dokumentów? Czy możliwe jest wysunięcie zarzutu, że zamawiający nie odniósł się w wezwaniu do bazy e-Certis i jaki charakter ma to narzędzie? Czy możliwe jest zastąpienie dokumentu z banku wyjaśnieniem wykonawcy? Czy skuteczne jest złożenie żądanego przez zamawiającego dokumentu wraz z odwołaniem? Sprawdź, jakie stanowisko w tych sprawach zajęła Krajowa Izba Odwoławcza (wyrok KIO z 31 stycznia 2020 r., sygn. akt KIO 91/20).

Co do zasady siwz nie powinna zostać ujawniona przed datą upublicznienia ogłoszenia o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zabieg ten ma na celu wyrównanie szans wykonawców zagranicznych i krajowych. Analizą tej kwestii zajęła się Krajowa Izba Odwoławcza, rozpatrując zastrzeżenia zgłoszone od wyniku kontroli uprzedniej prowadzonej przez prezesa UZP. Sprawdź, jakie skutki może mieć tego rodzaju naruszenie (uchwała KIO z 3 grudnia 2019 r., sygn. akt KIO/KU 72/19).

Jeżeli można mówić o niepisanej, czyli wypracowanej przez orzecznictwo i naukę zasadzie niedopuszczającej do wielokrotnego wzywania do uzupełnienia dokumentów, to zasada ta odnosi się do instytucji uregulowanej w art. 26 ust. 3 <a >Prawa <a >zamówień <a >publicznych – orzekła Krajowa Izba Odwoławcza (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 28 września 2019 r., sygn. akt KIO 1043/19).

Oczekiwania w zakresie stosowania pozacenowych kryteriów oceny ofert są wyraźne. Stawianie na jakość to postulat wysuwany przez wiele środowisk branżowych. Zamawiający podejmują więc próby zmiany podejścia do sposobu oceny ofert, proponując przeprowadzenie testów kompetencyjnych. Taka idea została poddana weryfikacji Krajowej Izby Odwoławczej. Jej wyniki Izba przekazuje w wyroku z 19 czerwca 2020 r. (sygn. akt KIO 452/20, KIO 454/20).

Zamawiający ma prawo wezwać wykonawcę do udzielenia wyjaśnień w zakresie treści oferty, w tym oceny jej zgodności z treścią siwz. Istnieje ryzyko, że przekazana odpowiedź nie rozwieje wątpliwości instytucji zamawiającej – a wręcz przeciwnie – pogłębi je. Czy wyjaśnienia wykonawcy mogą prowadzić do niezgodności oferty z siwz, a w konsekwencji powodować konieczność jej odrzucenia? Sprawdź, jaki pogląd w tej kwestii wyraził skład orzekający KIO (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 12 marca 2020 r., sygn. akt KIO 420/20).

Podział kosztów postępowania odwoławczego powinien podlegać rozdzieleniu w takiej części, w jakiej odwołanie odniosło skutek. Pomimo że odwołanie zostało uwzględnione, to w sytuacji gdy Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniła jeden z trzech zgłoszonych przez odwołującego zarzutów, zasadnie rozdzieliła koszty postępowania, stosunkowo obciążając nimi w 1/3 zamawiającego i w 2/3 odwołującego. Taką optykę potwierdził sąd okręgowy rozstrzygający skargę na orzeczenie. Sprawdź, jaką argumentację zastosował skład orzekający (postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 20 marca 2020 r., sygn. akt X Ga 163/20).

Zarówno w dyrektywach, jak i prawie krajowym konkurs nie jest procedurą zmierzającą do udzielenia zamówienia publicznego. Procedura konkursu została rozróżniona od postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Czym innym jest także oferta, a czym innym praca konkursowa. Analiza art. 180 ust. 2 pkt 6 ustawy Pzp i użycie w nim przez ustawodawcę sformułowania „czynność wyboru najkorzystniejszej oferty” prowadzi do wniosku, że pod tym pojęciem nie kryje się wybór zwycięskiej pracy w konkursie. W katalogu czynności, od których przysługuje odwołanie, umieszczonym w art. 180 ust. 2 ustawy Pzp, brak jest czynności rozstrzygnięcia konkursu (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 29 grudnia 2016 r., sygn. akt KIO 2387/16).

Wydawać by się mogło, iż w zakresie przepisów regulujących kwestie wykonawców, którym przysługuje prawo do wniesienia odwołania, zostały rozstrzygnięte, jeśli nie wszystkie, to z pewnością większość wątpliwości. Jednakże nowe światło na ten aspekt wydaje się rzucać Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2017-05-11, C-131/16 w sprawie Archus – Gama. Omawiamy 2 wyroki Krajowej Izby Odwoławczej oparte na tym orzeczeniu, tj.: z 7 lipca 2017 r. (sygn. akt KIO 1222/17, KIO 1224/17) oraz z 24 października 2017 r. (sygn. akt KIO 2145/17).

Tylko świadomy podział zamówienia na części, dokonany przez zamawiającego z zamiarem uniknięcia stosowania przepisów ustawy Pzp, stanowi naruszenie ustawowego zakazu. Przy ocenie, czy doszło do zakazanego podziału zamówienia, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy takie jak przewidywalność udzielenia zamówienia, jego rodzaj, właściwość świadczeń, jakie mają być treścią umowy oraz inne elementy charakterystyczne dla przedmiotu zamówienia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 20 listopada 2019 r., sygn. akt I SA/Op 341/19).

Okoliczność, iż inni wykonawcy złożyli ofertę w postępowaniu, przy czym uczynili to dzień przed upływem terminu składania ofert, nie oznacza, że udostępnione przez zamawiającego narzędzie umożliwiało złożenie oferty wszystkim zainteresowanym wykonawcom, zapewniając równy dostęp do zamówienia.

Czy fakt, że cena ofertowa ma charakter ryczałtowy, ogranicza możliwości weryfikacji jej wysokości? Czy znaczenie ma przyjęta formuła realizacji robót budowlanych – „buduj” albo „zaprojektuj i wybuduj”? Czy ustawodawca przewiduje odmienne ukształtowanie procedur w zakresie badania rażąco niskiej ceny w zależności od przyjętego wynagrodzenia? Czy możliwe jest oparcie odrzucenia oferty na argumencie zaniżenia cen składowych? Sprawdź, jak przedstawione wątpliwości rozstrzygnęła KIO w jednym z najnowszych orzeczeń (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 22 października 2019 r., sygn. akt KIO 1880/19, KIO 1895/19).

Każdy rodzaj postępowania w przedmiocie zamówienia publicznego musi zostać przeprowadzony zgodnie z regułami Prawa zamówień publicznych, tj. zasadą uczciwej konkurencji oraz zasadą równego traktowania wykonawców. Jeżeli więc aukcja elektroniczna nie zostanie przeprowadzona w sposób, który gwarantuje każdemu wykonawcy możliwość wzięcia w niej udziału, poprzez przekazywanie mu na bieżąco informacji o pozycji złożonej przez niego oferty i otrzymanej punktacji oraz punktacji najkorzystniejszej oferty, co uniemożliwi mu złożenie kolejnego postąpienia, wówczas zamawiający jest zobowiązany unieważnić takie postępowanie lub ponownie przeprowadzić aukcję elektroniczną (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 14 stycznia 2019 r., sygn. akt KIO 2600/19).

Ustawa Prawo zamówień publicznych jako podstawowe tryby postępowania wymienia przetarg nieograniczony oraz ograniczony. Zgodnie z jej art. 10 ust. 2 skorzystanie z innych procedur, w tym zamówienia z wolnej ręki, może nastąpić jedynie w okolicznościach określonych w ustawie. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki stanowi wyjątek od zasady udzielania zamówień w jednym z trybów podstawowych. Katalog zawierający przesłanki zastosowania tej procedury ma charakter  zamknięty, a okoliczności w nim zawarte nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej (uchwała Krajowej Izby Odwoławczej z 28 stycznia 2019 r., sygn. akt KIO/KD 2/19).

Obowiązkiem zamawiającego jest uprzedzenie osoby składającej oświadczenie, której powierzono czynności w postępowaniu, o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia. Czynność ta powinna zostać dokonana przed odebraniem oświadczenia. Czy fakt przebywania na zwolnieniu lekarskim osoby podlegającej wyłączeniu z prac komisji przetargowej może być okolicznością łagodzącą? Sprawdź, jakie stanowisko w tej kwestii zaprezentowała Krajowa Izba Odwoławcza w uchwale z 25 czerwca 2019 r. (sygn. akt KIO/KD 43/19).

Wykonawcy zamówienia publicznego nie wolno obciążać kosztami wykonania dodatkowych prac, niewymienionych w umowie ani dokumentacji technicznej zamówienia, jeżeli z tej umowy lub dokumentacji nie wynikało, że muszą one być zrealizowane. Sprawdź, jak swoje stanowisko uzasadnił Sąd Najwyższy (wyrok z 4 lipca 2019 r., sygn. akt IV CSK 363/18).

Naruszenie zasad równego traktowania wykonawców oraz uczciwej konkurencji następuje w sytuacji, gdy zamawiający w sposób preferencyjny traktuje jednego lub kilku wykonawców i tym samym utrudnia udział w postępowaniu innym podmiotom. Takie zachowanie jest szczególnie niebezpieczne, gdyż sprzyja zmowom cenowym oraz monopolizacji rynku i może doprowadzić do eliminowania z niego nowych lub małych przedsiębiorców. Przestrzeganie wspomnianych zasad chroni interesy wszystkich przedsiębiorców i pogłębia zaufanie obywateli do organów publicznych. Jednakże czy subiektywne odczucie wykonawcy, że zamawiający go krzywdzi jest równoważne ze złamaniem zasady uczciwej konkurencji i nieprzestrzeganiem zasady równego traktowania wykonawców? Czy zamawiającemu w sposób nieuzasadniony nie odmawia się w takiej sytuacji możliwości dbania o swoje interesy? Sprawdź, co na ten temat stwierdziła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 24 czerwca 2019 r. (sygn. akt KIO 951/19).

Prawo pozwala zamawiającemu na wykluczenie z udziału w postępowaniu wykonawcy, który w istotnym stopniu nie wykonał albo wykonał nienależycie wcześniejszą umowę, zawartą również z innym podmiotem zamawiającym. Czy wykonawca, który kwestionuje zasadność odstąpienia od umowy w drodze sporu sądowego, powinien być wyeliminowany z postępowania? Jak powinien postąpić zamawiający w takiej sytuacji, aby nie narazić się na zarzuty innych uczestników procedury? Sprawdź, jakie stanowisko w tym zakresie zajęła Krajowa Izba Odwoławcza (wyrok z 12 czerwca 2018 r., sygn. akt KIO 1033/18).