W tym dziale znajdziesz porady prawne udzielone przez ekspertów w konkretnych sytuacjach, z jakimi spotkali się inni uczestnicy postępowań o zamówienia publiczne. Wszystkie odpowiedzi zostały udzielone przez doświadczonych prawników i specjalistów ds. Prawa zamówień publicznych.

Karol Jaworski

Reguły zmiany umowy o wartości poniżej 30.000 euro

Justyna Andała-Sępkowska

Śmierć wykonawcy będącego osobą fizyczną – co z umową w sprawie zamówienia publicznego?

Justyna Andała-Sępkowska

Niskowartościowe zmiany umowy są dopuszczalne także przy ryczałcie

Pytanie: Mamy problem z umową ryczałtową na realizację małego kompleksu lekkoatletycznego. W czasie wykonywania prac odkryto, że pod planowaną bieżnią lekkoatletyczną zalega warstwa gruntu nieprzepuszczalnego (gliny). Może to powodować wysadzanie bieżni pod wpływem mrozów. Aby temu zapobiec, konieczne jest wykonanie odwodnienia terenu. Prace te nie były przewidziane w projekcie budowlanym i zamówieniu podstawowym oraz nie są naturalną konsekwencją procesu budowlanego i w związku z tym wynagrodzenie umowne ich nie obejmuje. Zamawiający przewidział możliwość udzielenia robót dodatkowych z art. 67 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp na kwotę do 60.000 zł netto, ale odwodnienie nie jest powtórzeniem żadnej roboty w zamówieniu podstawowym tj. nie jest robotą podobną do robót w tym zamówieniu. Ogłoszenie nowego przetargu uniemożliwiłoby wykonanie zamówienia podstawowego w terminie. Zamawiający mimo przyjętego ryczałtu przewidział możliwość zmiany umowy oraz wynagrodzenia. Jedną z okoliczności dopuszczających zmianę sposobu wykonania zamówienia jest ryzyko, że zastosowanie przewidzianych rozwiązań będzie groziło niewykonaniem lub wadliwym wykonaniem zadania. Wartość umowy to 372.000 zł brutto, zaś roboty dodatkowej − kilka tysięcy złotych. Czy w takiej sytuacji dopuszczalne jest aneksowanie umowy oraz podniesienie wynagrodzenia ryczałtowego? Jak rozumieć słowa „roboty podobne do tych udzielonych w zamówieniu podstawowym” w odniesieniu do zamówień dodatkowych z art. 67 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp? Czy chodzi o powtórzenie prac, które były wymienione w projekcie oraz przedmiarze?

Katarzyna Bełdowska

Kiedy wolno przesunąć termin realizacji w umowie?

Pytanie: Zamawiający zawarł umowę z wykonawcą w wyniku postępowania o zamówienie publiczne na opracowanie dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego dla zadania „Przebudowa i remont pomieszczeń w celu utworzenia pracowni cytostatyków oraz przeniesienia zlikwidowanych pomieszczeń w inne miejsca wraz z przebudową instalacji wewnętrznych”. Wykonawca pisemnie poprosił o wydłużenie terminu realizacji umowy. Zmiany, jakie zamawiający proponuje w stosunku do dokumentacji przetargowej – opisu przedmiotu zamówienia tj. zmiany koncepcji projektu pierwotnego są okolicznościami niezależnymi od niego a będącymi wynikiem modyfikacji zakresu prac ujętych w dokumentach przetargowych tj. zmiany lokalizacji dotychczasowych pomieszczeń. W wyniku zmian proponowanych przez zamawiającego konieczne byłoby przedłużenie terminu realizacji umowy. Zmiany proponowane przez zamawiającego w stosunku do pierwotnych zapisów przedmiotu zamówienia uległyby zmianie, gdyż oprócz zmian w zakresie przeznaczenia pomieszczeń wiązałoby się to ze zmianą ich lokalizacji oraz wydzielenia nowego pomieszczenia. Czy zamawiający może dokonać takich zmian w dokumentach, które stanowiły opis przedmiotu zamówienia i były wytycznymi do opracowania ww. dokumentacji i czy w związku z tymi zmianami możliwe byłoby przedłużenie terminu realizacji umowy? Czy konieczne jest uruchomienie nowego przetargu zgodnie z art. 144 ust. 3 ustawy Pzp? W siwz zamawiający zawarł zapisy odnośnie do zmian umowy: „Zamawiający przewiduje możliwość dokonania następujących zmian treści umowy: 1)      zmiana terminu wykonania przedmiotu umowy, będąca następstwem działania organów administracji, w szczególności przekroczenie zakreślonych przez prawo terminów wydawania przez organy administracji decyzji, zezwoleń, itp.; termin wykonania przedmiotu umowy może ulec odpowiedniemu przedłużeniu, o czas niezbędny do zakończenia wykonywania jej przedmiotu w sposób należyty, nie dłużej jednak niż o okres trwania tych okoliczności; 2)      zmiana sposobu wykonania umowy w przypadku gdy wystąpi konieczność zrealizowania przedmiotu umowy przy zastosowaniu innych rozwiązań ze względu na zmiany obowiązującego prawa; 3)      zmiana ceny wykonywanych usług projektowych w przypadku, jeżeli jest to konieczne i spowodowane zmianą stawki podatku od towarów i usług (VAT) (…)”.

Justyna Andała-Sępkowska

Waloryzacja ceny w umowie w związku ze zmianą minimalnego wynagrodzenia

Krzysztof Hodt

Opóźnienia zamawiającego w uzyskaniu zezwoleń i decyzji nie uzasadniają zmiany umowy

Pytanie: Zakres robót objętych umową zawierał m.in. montaż windy w budynku. Umowę z wykonawcą aneksowano ze względu na przedłużające się uzgodnienia z Urzędem Dozoru Technicznego. Zamawiający nie dostrzegł, że to po jego stronie leży uzyskanie akceptacji UDT (był przekonany, że jest to zadanie wykonawcy). W związku z opóźnieniem złożenia wniosku i uzyskania przez zamawiającego stanowiska UDT przedłużono termin realizacji zamówienia o 2 miesiące (przy pierwotnym 5-miesięcznym terminie realizacji zamówienia, wydłużonym wcześniejszymi aneksami o 4 miesiące z uwagi na wystąpienie robót dodatkowych). Zapisy umowy nie przewidywały takiej przyczyny dokonania jej zmian – wskazano możliwość zmiany terminu realizacji umowy ze względu na warunki atmosferyczne, działanie siły wyższej oraz wystąpienie robót dodatkowych. Żadna z umownych klauzul nie umożliwiała dokonania zmiany terminu realizacji zamówienia z uwagi na przedłużające się uzgodnienia z zewnętrzną jednostką bądź szerzej – ze względu na okoliczności wynikające z działań zamawiającego. Trudno przyjąć, że zmiana spełnia dyspozycję art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp, ponieważ konieczność uzyskania uzgodnień UDT nie jest okolicznością, której zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć. Zamawiający stoi na stanowisku, że sytuacja miała charakter obiektywny i dotyczyłaby każdego wykonawcy. W związku z tym jest zmianą nieistotną i nie wprowadza warunków, które gdyby były postawione w postępowaniu o udzielenie zamówienia, to wzięliby lub mogliby wziąć w nim udział inni wykonawcy. Czy możliwe jest w związku z tym potwierdzenie zgodności dokonania zmiany zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp czy też ze względu na brak odpowiednich zapisów umowy oraz zmianę terminu (co zwykle uznawane jest jednak w orzecznictwie za zmianę istotną), można uznać, że zmiany dokonano z naruszeniem przepisów ustawy Pzp?

Dominika Perkowska

Jeśli chcesz zmienić warunki płatności w umowie, pamiętaj, że zmiana ta ma istotny charakter

Pytanie: Postępowanie wszczęto 16 grudnia 2016 r. Zawarta umowa z wykonawcą była kilkukrotnie aneksowana, również w zakresie terminu realizacji zamówienia. Ostatecznie roboty miały zostać zakończone 31 stycznia 2018 r., ale wykonawca nie dotrzymał umówionego terminu i zakończył prace dopiero w maju 2018 roku. Przedstawiona przez wykonawcę argumentacja i wniosek o aneksowanie umowy w zakresie terminu realizacji inwestycji nie zostały zaakceptowane przez zamawiającego, w związku z czym naliczono wykonawcy kary umowne za opóźnienie. Jednocześnie 21 marca 2018 r. zawarto aneks do umowy – zmianie uległy zasady dokonywania płatności – pierwotnie planowano dokonanie jednej płatności częściowej (do 50% wartości zamówienia) i płatności końcowej, zaś w aneksie ustalono rozliczenie dwiema fakturami przejściowymi (70% wartości zamówienia) i płatnością końcową. Zapisy umowy nie określały przesłanek dokonania takiej zmiany. Wątpliwość dotyczy tego, że co do zasady zmiana polegająca na zastąpieniu jednorazowej płatności częściowej dwiema i zwiększeniu poziomu wynagrodzenia rozliczanego płatnością częściową z 50 do 70%, narusza równowagę ekonomiczną umowy na korzyść wykonawcy w sposób pierwotnie nieprzewidziany. Trudno uznać za wyrównanie równowagi ekonomicznej sytuację, w której zamawiający przekazuje nieplanowane wcześniej płatności wykonawcy, który bez racjonalnego powodu kończy realizację inwestycji 4 miesiące po – i tak przedłużanym – terminie. Zamawiający uznał jednak, że zmiana ma charakter nieistotny, a więc możliwe jest jej dokonanie na podstawie art. 144 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp. W jego ocenie przedłużający się termin realizacji prac pogorszył sytuację wykonawcy, w związku z czym wprowadzona zmiana tylko tę sytuację wyrównywała. Powołano się również na opinię Rzecznika Generalnego Juliane Kokott z 13 marca 2008 r. (sprawa C-454/06) w kwestii konieczności dostosowania treści umowy do nieprzewidzianej zmiany okoliczności zewnętrznych. Czy możliwe jest w związku z tym potwierdzenie zgodności dokonania zmiany zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp czy też ze względu na brak odpowiednich zapisów umowy, oraz zmianę zasad dokonywania płatności w stosunku do wzoru umowy, zasadne jest uznanie, że zmiany dokonano z naruszeniem przepisów ustawy?

Zamów dostęp do pełnej wersji portalu!

Zyskaj pewność i bezpieczeństwo prowadząc postępowanie o zamówienie publiczne. Dołącz do specjalistów korzystających z PortaluZP!