kryteria oceny ofert

Kryteria oceny ofert – przykłady i problemy związane z ich projektowaniem i sprawdzaniem

Kryteria oceny ofert – przykłady i problemy związane z ich projektowaniem i sprawdzaniem

Zamawiający ma obowiązek określić w dokumentach zamówienia kryteria oceny ofert, które posłużą mu do wyboru wykonawcy. Na podstawie zaoferowanych przez wykonawców wielkości wytypuje następnie najkorzystniejszą ofertę. Jednym z kryteriów oceny oferty musi być cena bądź koszt. Co do pozostałych przykładowych kryteriów zamawiający ma pewną swobodę, choć należy pamiętać, że nie jest ona nieograniczona.   

W artykule m.in.:

  • Zamawiający może zabezpieczyć się przed zaoferowaniem za niskiej ceny za nadzór autorski, wskazując, że nie może być ona niższa niż określony procent całkowitej ceny.
  • Jednocześnie należy zauważyć, że zamawiający ustalając dwa kryteria w postaci ceny płaconej na różnych etapach realizacji zamówienia, nie spełnia wymogu z art. 246 ustawy Pzp.
  • Jeśli wykonawca złożył ofertę na „starym” formularzu ofertowym oraz zaoferował niezgodny z wymogami zamawiającego termin płatności, jego oferta podlega odrzuceniu. Wówczas treść złożonej oferty jest niezgodna z warunkami zamówienia.
  • Przykładowe kryterium oceny ofert, które sprowadza się do tego, że wykonawca ma posiadać określony certyfikat, jest niezgodne z przepisami ustawy Pzp. W nieuzasadniony sposób ogranicza ono konkurencję. Zdarza się bowiem, że oferowany przedmiot zamówienia spełnia konkretne normy, wykonawca zaś nie posiada certyfikatu, bo nie występował o jego wydanie.
Czy można wyjaśniać informacje przedstawione w ramach kryteriów oceny ofert?

Czy można wyjaśniać informacje przedstawione w ramach kryteriów oceny ofert?

Przyznawanie punktów w kryteriach oceny ofert to kwestia, na tle której powstaje wiele sporów. Jeden z nich dotyczy tego, czy zamawiający może – i ewentualnie w jakim zakresie  – wyjaśniać informacje, które są podstawą do przyznania wykonawcy wyższej pozycji w rankingu oceny ofert. Takiej sprawie przyjrzała się Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 25 maja 2021 r. (sygn. akt KIO 1088/21). Wnioski płynące z orzeczenia pozostają aktualne w obecnym stanie prawnym.

Rada

W tym artykule przeczytasz:

  • Czego dotyczyły zarzuty odwołującego?
  • Stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej
  • Wnioski z wyroku ważne dla zamawiającego i wykonawcy

Zamawiający prowadził przetarg nieograniczony, którego przedmiotem była usługa wsparcia oraz pełnienie nadzoru inwestorskiego nad realizacją kontraktu na roboty budowlane. Postępowanie prowadzono na podstawie ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.).

Czego dotyczyły zarzuty odwołującego?

Na wybór oferty w postępowaniu wniesiono odwołanie. Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie m.in.:

  • art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp z uwagi na fakt, że nie wykluczył z postępowania wybranego wykonawcy, mimo że ten w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje, które wprowadziły zamawiającego w błąd, a miały istotny wpływ na podejmowane przez zamawiającego decyzje w zakresie oceny ofert, tj. nieodpowiadające rzeczywistości informacje dotyczące funkcji pełnionej przez osobę wskazaną na stanowisko członka kluczowego personelu, którego doświadczenie miało podlegać ocenie w ramach kryteriów oceny ofert;
  • art. 91 ustawy Pzp przez nieprawidłową ocenę oferty wybranego wykonawcy i przyznanie punktów w kryterium oceny ofert „doświadczenie personelu wykonawcy”, wskutek czego oferta ta została oceniona jako najkorzystniejsza, co doprowadziło do jej wyboru.

Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu, aby ten:

  • unieważnił wybór najkorzystniejszej oferty;
  • powtórnie zbadał i ocenił oferty;
  • nie przyznał wybranej ofercie punktacji w kryteriach oceny ofert;
  • wykluczył wybranego wykonawcę z postępowania.

Nieścisłości w podanych danych

W uzasadnieniu odwołania odwołujący stwierdził, że zamawiający wymagał dla wykazania doświadczenia na stanowisku kierownika robót drogowych, doświadczenia odnoszącego się do prac, gdzie minimalna długość odcinka wynosiła 3 km.

Tymczasem wybrany wykonawca w żadnym miejscu oferty nie wskazał, że wykazane zadanie dotyczyło odcinka o długości co najmniej 3 km. Zastosowanie przez zamawiającego art. 87 ust. 1 ustawy Pzp oraz przyznanie w wyniku przeprowadzonych wyjaśnień punktów na podstawie uzupełnionych informacji naruszyło przepisy ustawy Pzp. Zdaniem odwołującego informacje przedstawiane przez wykonawców w ramach kryteriów oceny ofert nie mogły podlegać modyfikacjom i uzupełnieniom po upływie terminu składania ofert. Takie wyjaśnienia zmieniały treść oferty w zakresie przedmiotowego kryterium i zamawiający nie powinien ich uwzględnić.

Dodatkowo odwołujący wskazał, że żaden z obiektów mostowych wymienionych przez wybranego wykonawcę nie potwierdzał wymaganego doświadczenia personelu punktowanego w ramach kryterium oceny ofert. W szczególności wybrany wykonawca nie przywołał nazwy obiektu, co uniemożliwiło weryfikację przedstawionych informacji.

Dodatkowo w miejscu, gdzie wykonawca podał np. długość obiektu lub rozpiętość przęseł, nie wskazano klasy obciążenia i na odwrót. Zatem zawarte w wykazie informacje nie były kompletne i nie pozwalały stwierdzić, że członek kluczowego personelu ma doświadczenie, które pozwalało przyznać punkty w ramach kryterium oceny ofert.

Wątpliwości odwołującego budziło również stanowisko osoby wskazanej na członka personelu kluczowego, który na wymienionym zadaniu pełnił funkcję koordynatora/kierownika budowy obiektów mostowych. Tymczasem zamawiający wymagał doświadczenia na stanowisku kierownika budowy lub kierownika robót mostowych lub inspektora nadzoru robót mostowych.

W ocenie odwołującego pełnione wcześniej stanowisko nie odpowiadało wymaganiom zamawiającego. Dodatkowo wykonawca, wskazując na nazwę stanowiska, która – jak wynikało z późniejszych wyjaśnień wykonawcy – nie odpowiadała rzeczywistemu stanowisku tej osoby, przekazał informacje wprowadzające w błąd.

W wyniku wezwania do wyjaśnień wybrany wykonawca dokonał nieuprawnionej zmiany treści oferty, ponieważ:

  • uzupełnił nazwę zadania wskazanego na potwierdzenie dodatkowego doświadczenia ocenianego w kryterium oceny ofert;
  • uzupełnił informacje w zakresie rodzaju zadania – budowa odcinka autostrady;
  • zmienił pełnioną przez członka kluczowego personelu funkcję z kierownika budowy obiektów mostowych na kierownika robót mostowych.

Korekta oświadczenia wykonawcy dotyczącego kryteriów oceny ofert jest niedopuszczalna

Pytanie:

W postępowaniu przewidziano następujące kryteria oceny ofert:

  • cena – 60%,
  • doświadczenie kierownika budowy – 40%.

Wykonawcy, w celu oceny oferty w kryterium doświadczenie kierownika budowy, wraz z ofertą mieli złożyć załącznik – „potencjał kadrowy”. Załącznik ten był podzielony na część A (gdzie wykonawca miał wskazać jedno zamówienie w celu potwierdzenia spełniania warunku) i część B (gdzie mógł wskazać maksymalnie 2 zadania, które były punktowane w ramach kryterium). W części B wykonawca w kolumnie „Inwestor” wpisał „Zarząd Dróg w (...)”. W kolumnie „Opis zadania” wskazał dwa zamówienia wykonane jednak dla GDDKiA (co wynika z opisu tych zadań). Pierwsze z nich nie spełnia warunku, który umożliwiłby przyznanie punktu. Wykonawca zreflektował się, że coś jest nie tak w złożonym załączniku i przysłał do zamawiającego pismo, w którym informuje, że popełnił błąd i powinien tam  wskazać inne zadanie wykonane dla tego Zarządu Dróg. Wnosi o potraktowanie tego jako oczywistej omyłki, którą należy poprawić w trybie art. 128 ustawy Pzp. Istotne jest, że za to zadanie wykonawca otrzymałby punkt (bo potwierdza ono warunek) i jego oferta byłaby najwyżej oceniona. Bez tego punktu zaś przegrywa. Czy zamawiający może dopuścić taką zmianę oferty w zakresie kryteriów?

Proces weryfikacji ofert w nowej ustawie Pzp

Weryfikacja ofert w nowej ustawie Pzp

Na etapie badania i oceny ofert odbywa się proces badania rzetelności wykonawcy, zgodności oferowanego świadczenia z wytycznymi zamawiającego, a także ocena stopnia poziomu satysfakcji zamawiającego. Sprawdź, jak od 1 stycznia 2021 r. wygląda weryfikacja ofert w nowej ustawie Pzp (Prawo zamówień publicznych).

  • Realizacja czynności otwarcia ofert kreuje obowiązek publikacji informacji z otwarcia ofert na stronie internetowej prowadzonego postępowania. I tu zamawiający powinien zwrócić szczególną uwagę na zakres publikowanych informacji.
  • Zawsze wówczas, gdy zamawiający otwiera oferty, oferty ostateczne czy oferty dodatkowe, informuje o firmach albo imionach i nazwiskach oraz odpowiednio siedzibach w przypadku firm, miejscach prowadzenia działalności w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą albo miejscach zamieszkania wykonawców, których oferty zostały otwarte, oraz o cenach lub kosztach zawartych w ofertach. Powyższe dotyczy również ofert składanych w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu w trybie podstawowym z zastrzeżoną możliwością negocjacji.
  • Odnośnie jednak do ofert podlegających negocjacjom, składanych w trybie podstawowym z negocjacjami w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu, zamawiający podaje wyłącznie informacje o wykonawcach, tj. ich nazwach i adresach. Uzasadnia to treść art. 291 ust. 2 nowej ustawy Pzp, z którego wynika, że nie tylko negocjacje, ale również treść ofert podlegających negocjacjom mają poufny charakter. Obowiązek ich udostępnienia wraz z załącznikami pojawia się dopiero od dnia otwarcia ofert ostatecznych.
  • Zamawiający nie będzie zobowiązany do każdorazowego uzupełniania brakujących lub niekompletnych dokumentów przedmiotowych, a jedynie wtedy gdy przewidział tę możliwość w ogłoszeniu lub dokumentach zamówienia. Warto jednak pamiętać, że zawsze gdy przedmiotowy środek dowodowy służy potwierdzeniu zgodności z cechami lub kryteriami określonymi w opisie kryteriów oceny ofert, nie podlega on procedurze uzupełnienia, niezależnie od woli zamawiającego. Ustawodawca przewidział również możliwość wyjaśniania przedmiotowych środków dowodowych w art. 107 ust. 4 nowej ustawy Pzp.
  • Poza dotychczas stosowanymi warunkami w zakresie posiadania uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, sytuacji ekonomicznej lub finansowej oraz zdolności technicznej lub zawodowej, zamawiający może postawić nowy warunek dotyczący zdolności do występowania w obrocie gospodarczym. W odniesieniu do tego warunku zamawiający może wymagać, aby wykonawcy prowadzący działalność gospodarczą lub zawodową byli wpisani do jednego z rejestrów zawodowych lub handlowych prowadzonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym posiadają siedzibę lub miejsce zamieszkania.