Justyna Rek-Pawłowska

Nadchodzi przełom w transparentności procesów zakupowych. Zgodnie z nowymi przepisami, rejestr umów od 1 lipca 2026 r. obejmie wszystkie kontrakty stanowiące zamówienie publiczne w rozumieniu ustawy Prawo zamówień publicznych, zawierane przez jednostki sektora finansów publicznych. Kierownicy jednostek będą zobowiązani do udostępniania w systemie teleinformatycznym szczegółowych danych o zawartych umowach – od ich wartości i przedmiotu, aż po źródła finansowania. Dla profesjonalistów rynku zamówień publicznych oznacza to konieczność wdrożenia nowych procedur raportowania, gdyż każda umowa zawarta w formie pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej będzie musiała stać się jawna dla każdego obywatela bez konieczności składania wniosku o dostęp do informacji publicznej.

Wartość progów unijnych i średniego kursu euro w stosunku do złotego zmienia się od 1 stycznia 2026 r. Komisja Europejska wydała już w tym obszarze stosowne akty prawne. Zostały one także wyrażone w obwieszczeniu prezesa Urzędu Zamówień Publicznych opublikowanym 12 grudnia 2025 r. w Monitorze Polskim. Nowe kwoty będą obowiązywać kolejne 2 lata kalendarzowe: 2026 i 2027. Przypominamy także, że od 1 stycznia 2026 r. próg stosowania ustawy Pzp wynosi 170.000 zł.  Sprawdź konkretne liczby i zastosuj prawidłowe wartości w planowanych postępowaniach na zamówienia publiczne. Przygotowaliśmy dla Ciebie czytelną tabelę z obecnymi progami i kursem euro w stosunku do PLN.

W polskim prawie zamówień publicznych tzw. „procedura odwrócona” jest mechanizmem, który pozwala zamawiającemu na odstąpienie od standardowej kolejności czynności w postępowaniu. Zamiast najpierw weryfikować podmiotową zdolność wykonawców, ocenia on oferty. Dopiero potem sprawdza kwalifikacje podmiotowe tego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona. Choć regulacja ta jest wprost przewidziana dla przetargów nieograniczonych o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, UZP w swojej opinii pozytywnie wypowiada się na temat możliwości zastosowania podobnego mechanizmu także w trybie podstawowym, pomimo braku analogicznej normy prawnej w ustawie Pzp. Przedstawiamy najważniejsze założenia opinii pt. „Zastosowanie tzw. »procedury odwróconej« w postępowaniach prowadzonych w trybie podstawowym”.

Certyfikacja wykonawców ma stać się nowym, dobrowolnym narzędziem potwierdzania braku podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu w rozumieniu Prawa zamówień publicznych. W praktyce certyfikat będzie mógł zastąpić wiele podmiotowych środków dowodowych – od zaświadczeń z ZUS i urzędu skarbowego, przez odpisy z rejestrów, po referencje czy dokumenty potwierdzające zdolność techniczną i zawodową. Jednocześnie procedura certyfikacji będzie prowadzona poza postępowaniem o udzielenie zamówienia i bez udziału zamawiającego, przez akredytowane jednostki certyfikujące. W artykule, w formule pytań i odpowiedzi, wyjaśniamy m.in.: kto będzie mógł udzielać certyfikacji wykluczenia i zdolności wykonawcy, od kiedy i na jakich zasadach wykonawcy będą mogli ubiegać się o certyfikat oraz ile potrwa procedura, czy certyfikacja będzie obowiązkowa, w jaki sposób certyfikat zastąpi dokumenty podmiotowe, także w konsorcjach i przy powoływaniu się na potencjał podmiotu trzeciego, jaką swobodę zachowa zamawiający przy formułowaniu warunków udziału w postępowaniu i dokumentacji zamówienia. Sprawdź, jak przygotować się na wejście w życie przepisów o certyfikacji i jak nowe rozwiązania mogą wpłynąć na praktykę udzielania zamówień publicznych.

Opozycja przeciw przystąpieniu do odwołania to środek procesowy w postępowaniu odwoławczym przed KIO, dzięki któremu zamawiający albo odwołujący mogą zakwestionować udział innego wykonawcy, który przystąpił do odwołania po stronie jednej ze stron. Opozycję składa się najpóźniej do czasu otwarcia rozprawy, a KIO uwzględnia ją tylko wtedy, gdy zgłaszający uprawdopodobni brak interesu przystępującego wykonawcy w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystąpił (art. 526 ustawy Pzp).

Urząd Zamówień Publicznych (UZP) to jednostka budżetowa, która obsługuje Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Prezes jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach zamówień publicznych. W praktyce oznacza to, że UZP zapewnia Prezesowi zaplecze organizacyjne i merytoryczne do wykonywania zadań przypisanych w ustawie Prawo zamówień publicznych. Najważniejsze kompetencje prezesa, w których wspiera go także UZP, są wskazane w art. 469 ustawy Pzp. Urząd prowadzi także działania informacyjne i publikacyjne powiązane z systemem zamówień publicznych.

Nowy próg 170.000 zł zaczyna obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. – wynika to z ustawy z 25 lipca 2025 r. zmieniającej Pzp, która podwyższa w art. 2 ust. 1 pkt 1 Pzp kwotę 130.000 zł do 170.000 zł i wprost wskazuje datę wejścia w życie 1.01.2026 r. Postępowania wszczęte przed 1 stycznia 2026 r. i niezakończone do tego czasu prowadzi się według dotychczasowych przepisów (a więc z progiem 130.000 zł) – tak stanowią przepisy przejściowe ustawy nowelizującej (art. 7). W praktyce oznacza to, że: regulamin warto zmienić jeszcze w 2025 roku (np. uchwałą/zarządzeniem z grudnia), ale z wyraźnym zapisem, że nowe brzmienie stosuje się do zamówień wszczynanych od 1 stycznia 2026 r., do zamówień wszczętych przed tą datą stosuje się dotychczasowe brzmienie regulaminu (odpowiada to konstrukcji z ustawy nowelizującej).

Zamawiający ma obowiązek opublikować plan postępowań nie później niż 30 dni od daty przyjęcia budżetu lub planu finansowego na dany rok finansowy. W artykule przypominamy o miejscu publikacji planu, którym jest Biuletyn Zamówień Publicznych i obowiązku jego aktualizacji zgodnie z Prawem zamówień publicznych oraz o zasadach przygotowywania tego dokumentu. Publikujemy też zestaw pytań naszych Czytelników wraz z wyjaśnieniami ekspertów na temat sporządzania planu.

Prawo opcji w zamówieniach publicznych to zapis w dokumentach zamówienia oraz zawieranej umowie, który daje zamawiającemu jednostronne prawo do zmiany zakresu zamówienia – w granicach z góry opisanych w dokumentach zamówienia – bez potrzeby ogłaszania nowego postępowania i zawierania nowej umowy. W praktyce oznacza to, że w dokumentach zamówienia z góry określa się: co może być objęte opcją (np. dodatkowe ilości, szerszy zakres świadczenia), jaka jest maksymalna lub minimalna wartość świadczenia, w jakich okolicznościach zamawiający może z opcji skorzystać. Opcja może polegać zarówno na zwiększeniu jak i zmniejszeniu zakresu zamówienia. Wykonawca zna „opcjonalny” zakres już przy składaniu oferty i uwzględnia go w cenie. Skorzystanie z opcji jest prawem, a nie obowiązkiem zamawiającego – może on, ale nie musi ją zastosować.

Według Prawa zamówień publicznych obiekt budowlany to wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną (art. 7 pkt 14 ustawy Pzp).