rażąco niska cena

Kalkulacja rażąco niskiej ceny w zamówieniach publicznych

Kalkulacja rażąco niskiej ceny – jak ją obliczyć na przykładach

Kalkulacja rażąco niskiej ceny w zamówieniach publicznych to proces, który wymaga od zamawiającego szczególnej staranności i znajomości przepisów ustawy Pzp. W praktyce oznacza to nie tylko obowiązek matematycznego porównania cen ofert, ale też umiejętność prawidłowego ich zakwalifikowania do analizy. Kiedy cena oferty powinna wzbudzić wątpliwości? Czy zawsze trzeba wzywać do wyjaśnień sposobu kalkulacji ceny? W artykule wyjaśniamy, jak krok po kroku przebiega kalkulacja rażąco niskiej ceny i jakie obowiązki ciążą na zamawiającym. Na końcu artykułu znajdziesz gotową check listę z obowiązkami do odhaczenia przy weryfikacji oferty pod kątem zaniżenia wynagrodzenia.

W tym artykule
  • Kalkulacja rażąco niskiej ceny lub kosztu opiera się na dwóch progach odniesienia – szacunkowej wartości zamówienia oraz średniej arytmetycznej cen ofert złożonych w terminie. Przekroczenie 30% odchylenia względem któregokolwiek z tych progów rodzi obowiązek wezwania do wyjaśnień.
  • Zamawiający nie może odrzucić oferty bez uprzedniego wezwania do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z art. 224 ustawy Pzp i stanowi element gwarantujący równe traktowanie wykonawców.
  • Kalkulacja rażąco niskiej ceny wymaga uprzedniej analizy wszystkich ofert za wyjątkiem tych podlegających odrzuceniu z uwagi na złożenie po terminie lub błąd w obliczeniu ceny. Dopiero po ich wyeliminowaniu możliwe jest prawidłowe wyliczenie średniej arytmetycznej.
  • Nie zawsze cena niższa o 30% obliguje do wezwania do wyjaśnień – wyjątek stanowią sytuacje, gdy różnica wynika z oczywistych, znanych zamawiającemu okoliczności. Przykładem może być zawyżenie średniej przez jedną rażąco wysoką ofertę.
  • Kalkulacja rażąco niskiej ceny nie powinna ograniczać się do analizy matematycznej. Zamawiający ma obowiązek uwzględniać także czynniki rynkowe, specyfikę przedmiotu zamówienia i realność kosztów jego wykonania.
  • Badanie rażąco niskiej ceny musi odbywać się na etapie badania ofert – nie po ich ocenie ani tuż przed podpisaniem umowy.
  • W przypadku aukcji elektronicznej badanie rażąco niskiej ceny następuje dwukrotnie: przed jej rozpoczęciem oraz – jeśli cena zostanie istotnie obniżona – po zakończeniu aukcji.
  • Wątpliwości zamawiającego mogą dotyczyć nie tylko całkowitej ceny oferty, ale także istotnych części składowych, w tym cen jednostkowych, jeśli wydają się nierealne lub niewiarygodne.
  • Cena jednostkowa w wysokości 0 zł nie jest sama w sobie podstawą do zarzutu rażąco niskiej ceny – o ile nie dotyczy istotnej części zamówienia.
  • Procedura wyjaśnień może obejmować również prawo opcji – zamawiający może żądać wyjaśnień dotyczących zarówno zakresu podstawowego, jak i opcjonalnego.

Czy zamawiający może wezwać do wyjaśnień rażąco niskiej ceny, jeśli oferta mieści się w budżecie?

Pytanie:

Kwota, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia, wynosi 180.000 zł brutto. Oferta 1: 190.303 zł brutto, oferta 2: 211.560 zł brutto, oferta 3: 314.880 zł brutto. Dostałem wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, gdyż moja oferta jest niższa o więcej niż 30% od wartości zamówienia powiększonej o VAT, ustalonej przed wszczęciem postępowania przez zamawiającego wynoszącej 314.273,83 zł brutto. Czy to zgodne z przepisami? Pierwsze postępowanie zostało unieważnione, gdyż najniższa oferta (z ceną 256.645,50 zł) przewyższała kwotę, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia.

Istota procedury wyjaśnień rażąco niskiej

Istota procedury wyjaśnień rażąco niskiej

Istotą procedury wyjaśnień rażąco niskiej ceny jest wykazanie zamawiającemu, że zaoferowana przez wykonawcę cena gwarantuje należyte wykonanie zamówienia, a założenie niższej ceny wynika z właściwości danego wykonawcy, zasobów kadrowych, sprzętowych, możliwości organizacyjnych czy też współpracy z określonymi podmiotami i pozostaje ceną rynkową.

Nieprawidłowe wadium a rażąco niska cena – czy zamawiający musi wszczynać procedurę wyjaśnień?

Pytanie:

Wykonawca, którego cena oferty jest niższa o więcej niż 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, wniósł wadium w sposób nieprawidłowy (gwarancja wadialna z błędnymi zapisami). Czy kierując się logiką i zakładając racjonalność ustawodawcy, nie należy wzywać tego wykonawcy do wyjaśnienia ceny, skoro oferta i tak zostanie odrzucona na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 14 ustawy Pzp?

Obiektywne okoliczności wynikające z wyjaśnień i dokumentacji sprawy nie dowodzą, że cena oferowana przez wykonawcę była nierynkowa i tym samym rażąco niska.

Brak udowodnienia nierynkowej ceny

Obiektywne okoliczności wynikające z wyjaśnień i dokumentacji sprawy nie dowodzą, że cena oferowana przez wykonawcę była nierynkowa i tym samym rażąco niska.

Kiedy zamawiający może odstąpić od badania rażąco niskiej ceny

Kiedy zamawiający może odstąpić od badania rażąco niskiej ceny

Przepisy ustawy Pzp zobowiązują podmiot zamawiający do przeprowadzenia badania wysokości zaoferowanej ceny, w przypadku gdy budzi oba podejrzenia, że jest rażąco niska. Ustawodawca wskazuje na konkretne okoliczności, w których zachodzi ten obowiązek. Czy zamawiający może zrezygnować z takiego badania? Sprawdź jakie wyjaśnienia mogą nie spotkać się ze zrozumieniem ze strony organów orzekających. 

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 4 czerwca 2025 r. sygn. akt  KIO 1850/25

Zasady udostępnienia oferty wraz z wyjaśnieniem rażąco niskiej ceny

Pytanie:

Moje pytanie dotyczy art. 74 ustawy Pzp. Zamawiający ma na udostępnienie oferty 3 dni. W jakim terminie należy udostępnić wykonawcy załączniki do protokołu? Czy wyjaśnienia wykonawcy dotyczące podejrzenia rażąco niskiej ceny podlegają udostępnieniu przed wyborem najkorzystniejszej oferty, czy po wyborze?

13 najczęstszych błędów w badaniu i wyjaśnianiu rażąco niskiej ceny

13 najczęstszych błędów w badaniu i wyjaśnianiu rażąco niskiej ceny

W postępowaniach o zamówienie publiczne zarówno zamawiający, jak i wykonawcy często mierzą się z wyzwaniem badania i wyjaśniania oferty w kontekście rażąco niskiej ceny. Dla zamawiających kluczowe jest, by wezwania do wyjaśnień nie były kierowane bez uzasadnienia, a wyjaśnienia wykonawcy precyzyjnie odnosiły się do składników oferty budzących wątpliwości. Z kolei wykonawcy muszą zadbać o to, by ich wyjaśnienia były spójne i odpowiednio uzasadniały obniżoną cenę bez ogólnikowych stwierdzeń, które nie potwierdzą kalkulacji.

W artykule omawiamy 13 najczęstszych błędów w badaniu i wyjaśnianiu rażąco niskiej ceny, w tym m.in. błędną decyzję o wezwaniu do wyjaśnień, narzucanie metodyki kalkulacji wykonawcy oraz pomijanie wyjaśnień dotyczących podwykonawców. Dowiesz się, jak unikać tych pułapek, by ocena ofert przebiegła sprawiedliwie i zgodnie z przepisami ustawy Pzp.

W tym artykule
  • Niezasadne wezwanie do wyjaśnień: Często wezwania do wyjaśnień wyliczenia ceny są kierowane w przetargach bez uzasadnionych podstaw, co prowadzi do niepotrzebnego wydłużenia procedury. Zamawiający powinni upewnić się, że wezwanie jest naprawdę konieczne i oparte na rzeczywistych wątpliwościach.
  • Zbyt ogólne wezwanie do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny: Wezwania powinny być precyzyjne, wskazując dokładnie, które elementy oferty budzą wątpliwości. Ogólne pytania utrudniają wykonawcy udzielenie adekwatnych odpowiedzi i mogą prowadzić do nieuzasadnionego odrzucenia oferty.
  • Narzucona metodyka wyjaśnień: Zamawiający nie powinni narzucać wykonawcom konkretnych schematów kosztorysowych w wyjaśnieniach. Tego typu działania mogą spowodować niespójności w przedstawianiu wyjaśnień i błędne odrzucenie ofert.
  • Formalizm zamiast analizy merytorycznej: Celem wezwania do wyjaśnień jest ustalenie, czy cena jest realistyczna, a nie dopuszczenie do odrzucenia oferty z powodu drobnych nieścisłości. Zamawiający muszą unikać nadmiernego formalizmu i skupić się na merytorycznej ocenie ceny oferty.
  • Niespójność wyjaśnień: Wykonawca powinien dostarczyć wyjaśnienia zgodne z treścią pierwotnej oferty. Jakakolwiek istotna zmiana w przedstawionych danych, np. dotycząca osób odpowiedzialnych za realizację zamówienia, może prowadzić do wątpliwości i odrzucenia oferty.
  • Odrzucenie oferty z powodu błędnej oceny wyjaśnień: Oceniając wyjaśnienia, zamawiający powinni uwzględnić całą strukturę ceny oferty, nie tylko jej wysokość. Zaniedbanie analizy szczegółów kalkulacji może prowadzić do błędnych decyzji, iż oferta zawiera rażąco niską cenę i odrzucenia jej niezgodnie z prawem.
Plansza_3_jpg

Rażąco niska cena – najczęściej popełniane błędy przez zamawiających i wykonawców 

W trakcie warsztatu zdobędziesz wiedzę o tym, jak się uchronić przed najczęściej popełnianymi błędami – zarówno podczas oceny oferty pod kątem ceny jak i sporządzania oferty i kalkulowania wynagrodzenia a następnie przygotowywania wyjaśnień w zakresie przyjętej ceny oferty. Ten warsztat to szereg case study wziętych „z życia” zamawiających i wykonawców i przykłady jak wyjaśniać i jak nie wyjaśniać ceny, kiedy wzywać do wyjaśnień a kiedy nie kwestionować wynagrodzenia. Dostarczymy Ci bazy orzeczeń, którymi będziesz mógł podeprzeć się i na których będziesz mógł bazować w komunikacji zamawiający – wykonawca.

Korzyści dla Ciebie:

  • poznasz 13 zasad, o których musisz pamiętać, przygotowując i oceniając cenę oferty,
  • zobaczysz praktyczne przykłady błędów przetargowych innych wykonawców i zamawiających oraz dowiedz się, jak je naprawiać,
  • skorzystasz z bazy orzeczeń dotyczących błędów w kalkulacjach cenowych.
Wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w prawie zamówień publicznych

Wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny w prawie zamówień publicznych

W świetle postanowień ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający zobowiązany jest do zbadania oferty pod kątem zaoferowania rażąco niskiej ceny. Jeżeli zaoferowana cena wydaje się rażąco niska zamawiający wzywa wykonawcę do wyjaśnienia. Złożone odpowiedzi muszą być wyczerpujące, nie mogą mieć charakteru ogólnego ani lakonicznego. W praktyce występują przypadki, gdy wyjaśnienia, nawet obszerne okazują się niewystarczające. Wówczas taka oferta podlega odrzuceniu. Sprawdź, jakie wskazówki w zakresie badania rażąco niskiej ceny przekazuje Krajowa Izba Odwoławcza. 

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 27 września 2024 r. sygn. akt: KIO 3247/24

Zamawiający może odstąpić od wezwania wykonawcy w zakresie badania rażąco niskiej ceny

Odstąpienie od wezwania wykonawcy w zakresie badania rażąco niskiej ceny

Zamawiający może odstąpić od wezwania wykonawcy w zakresie badania rażąco niskiej ceny, gdy rozbieżność cen wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.

Znaczne zawyżenie ceny oferty a wezwanie do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny

Pytanie:

W postępowaniu złożono 2 oferty:

  • oferta 1 za cenę 234.519,20 zł,
  • oferta 2 za cenę 49.817,46 zł.

Oferta 2 nie jest niższa nawet o 1% od wartości szacunkowej zamówienia, ale gdy weźmiemy pod uwagę średnią arytmetyczną złożonych ofert, wówczas cena 2 oferty okazuje się niższa o ponad 30% od tej średniej. Zamawiający stoi na stanowisku, że nie trzeba wzywać do wyjaśnień RNC, ponieważ cena 1 oferty została znacznie zawyżona i przesądziła o wysokości średniej arytmetycznej. Czy mamy rację?

Plansza_2jpg(1)

Rażąco niska cena – warsztat dla zamawiającego 

W trakcie warsztatu zdobędziesz wiedzę o tym, jak zweryfikować oferty pod kątem cen i jak rzetelnie przeanalizować złożone przez wykonawców kalkulacje. Zyskasz niezbędne wskazówki, w jaki sposób przygotować wezwanie do wyjaśnień i co zawrzeć w piśmie do wykonawcy (otrzymasz gotowy wzór dokumentu wraz z instrukcją, jak go sporządzić). Dowiesz się też, jakie dowody powinien złożyć wykonawca oraz jak je ocenić.

Korzyści dla Ciebie:

  • zapobiegniesz odwołaniom wykonawców, którzy będą podważać wyjaśnienia konkurenta oraz wykonawcy, który przygotował kalkulację i nie będzie zadowolony z Twojej oceny wyjaśnień albo samego wezwania,
  • skrócisz czas trwania procedury i szybciej podpiszesz umowę,
  • zwiększysz szansę na podpisanie kontraktu za cenę, która z jednej strony jest korzystna a z drugiej daje widoki na realizację zamówienia na założonym poziomie jakościowym i w umówionym terminie.

Czy dowody dotyczące RNC powinny być aktualne na dzień przed terminem składania ofert?

Pytanie:

Zamawiający wezwał wykonawców do złożenia wyjaśnień w związku z podejrzeniem rażąco niskiej ceny. Wykonawca przedłożył m.in kosztorys ofertowy sporządzony z dniem wezwania do złożenia wyjaśnień (czyli po terminie składania ofert), jak również przesłał ofertę materiałową z hurtowni z datą po złożeniu oferty. Czy zamawiający może zaakceptować takie dokumenty?

Zakwestionowanie wezwania do złożenia wyjaśnień

Zakwestionowanie wezwania do złożenia wyjaśnień

Wykonawca może zakwestionować czynność wezwania go do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny we właściwym terminie, wówczas KIO zyska podstawy do oceny prawidłowości samego wezwania.

Kontakt

Napisz do nas »
  • Infolinia
  • Tel: 22 518 29 29
  • Faks: 22 617 60 10
  • Adres do korespondencji
  • Wiedza i Praktyka Sp. z o.o.
  • ul. Paderewskiego 167
  • 05-070 Sulejówek

Wiedza i Praktyka Sp. z o. o.

  • Siedziba
  • ul. Łotewska 9a
  • 03-918 Warszawa
  • NIP: 526-19-92-256
  • REGON: 011235225
  • KRS: 0000098264
  • Nr rejestrowy BDO: 000008579

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIV Wydział Gospodarczy Rejestrowy,
Kapitał Zakładowy: 200 000 zł.