oferta z rażąco niską ceną

Czy cząstkowa cena 1 zł zawsze zmusza do badania oferty pod kątem rażąco niskiej ceny?

Czy cząstkowa cena 1 zł zawsze zmusza do badania oferty pod kątem rażąco niskiej ceny?

Znamiona rażąco niskiej może mieć nie tylko całkowita cena oferty, ale także jej istotne części składowe. Jak wobec tego ocenić ofertę, w której cena za istotną oferowaną usługę, opiewa na 1 zł? Czy stosujemy tutaj regułę 30-procentowej różnicy między ceną a średnią wartością cen ofert lub kwotą szacunkową zamówienia? Czy może ona stanowić o obowiązku odrzucenia oferty? Sprawdź w artykule na przykładzie pewnego postępowania. 

Rada
  • Aby zamawiający wezwał do złożenia wyjaśnień w zakresie kalkulacji cenowej, nie ma konieczności wystąpienia znaczącej ustawowo wskazanej różnicy między ceną oferty a cenami innych ofert czy wartością zamówienia wyznaczoną przez zamawiającego.
  • Do wyjaśnień należy wezwać wówczas, gdy po stronie zamawiającego pojawią się wątpliwości w odniesieniu do tego, czy wykonawca będzie w stanie zrealizować zamówienie za zaoferowaną cenę, tak jak się do tego zobowiązuje w ofercie.
  • Do wyjaśnień kalkulacji cenowej może skłonić nie tylko zaniżona całkowita cena oferty czy koszt oferty. Także wyjątkowo niska istotna składowa ceny oferty może stanowić podstawę procedury wyjaśniającej w omawianym zakresie.

O rażąco niskiej cenie przeczytasz wiele przydatnych wskazówek w dziale: Rażąco niska cena oraz m.in. w artykułach:

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny objęto tajemnicą? Nadal można złożyć odwołanie

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny objęto tajemnicą? Nadal można złożyć odwołanie

Objęcie tajemnicą przedsiębiorstwa wyjaśnień w zakresie kalkulacji ceny ofertowej nie wyklucza możliwości ich zakwestionowania w drodze środków ochrony prawnej. Izba nie podzieliła stanowiska podmiotu zamawiającego, zgodnie z którym zarzut dotyczący rażąco niskiej ceny był bezprzedmiotowy, z uwagi na fakt, że wykonawca nie zna treści złożonych przez konkurenta wyjaśnień i nie wniósł o dokonanie ich odtajnienia (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 5 września 2022 r. sygn. akt  KIO 2192/22).

Czy wyjaśnienie rażąco niskiej ceny jest załącznikiem do protokołu?

Pytanie:

Prowadzę postępowanie na wykonanie dokumentacji projektowej. Jesteśmy po otwarciu ofert. W stosunku do jednego wykonawcy podejrzewamy rażąco niską cenę, dlatego wysłaliśmy do niego wezwanie do wyjaśnień. Konkurencyjna firma wystąpiła o udostępnienie złożonych wyjaśnień i związanej z nimi dokumentacji. Czy w świetle art. 74 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp powinniśmy przesłać im te dokumenty przed wynikiem postępowania? Co składa się na ofertę z załącznikami?

Odwołanie na wybór oferty z rażąco niską ceną

Pytanie:

Jesteśmy wykonawcą. Świadczymy usługi przewozu osób i w ostatnim czasie wzięliśmy udział w przetargu na dowóz uczniów do szkół na rok szkolny 2022/2023. Dnia 4 lipca 2022 r. zamawiający poinformował nas o wyborze oferty innego wykonawcy. W dniu 5 lipca 2022 r. wysłaliśmy wniosek o udostępnienie oferty i innych dokumentów, które złożył w postępowaniu wybrany wykonawca. Dnia 11 lipca 2022 r. otrzymaliśmy od zamawiającego dokument złożonej oferty najkorzystniejszej. Oferta składała się z dwóch części, w których należało podać cenę za bilety oraz cenę za sprawowanie opieki nad przewożonymi dziećmi. Wybrany wykonawca podał standardowe ceny biletów, zaś w częściach dotyczących sprawowania opieki wskazał 1 zł miesięcznie (za okres 10 miesięcy 10 zł). Jest to kwota przy zatrudnieniu 3 osób do części I i 3 osób do części II wprost absurdalna. Czy ten fakt może stanowić odwołanie się do KIO? Dziś mamy 15 lipca.

Proste arytmetyczne porównanie cen nie może przesądzać o konieczności odrzucenia oferty z powodu rażąco niskiej ceny

Proste arytmetyczne porównanie cen nie może przesądzać o konieczności odrzucenia oferty z powodu rażąco niskiej ceny

Jeden z wykonawców w postępowaniu podniósł zarzut zaniechania odrzucenia oferty jako zawierającej rażąco niską cenę. Jako uzasadnienie wskazał na bezsporną wagę składnika ceny i proste porównanie wartości arytmetycznych w złożonych ofertach. KIO nie zgodziła się, że jedynie taka okoliczność może stanowić o konieczności wyeliminowania wykonawcy i jego oferty z postępowania (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt  KIO 823/22).

Dowody w sprawie rażąco niskiej ceny trzeba złożyć w wyznaczonym terminie

Dowody w sprawie rażąco niskiej ceny trzeba złożyć w wyznaczonym terminie

Wykonawca ma obowiązek wyjaśnić sposób kalkulacji ceny oferty na wezwanie zamawiającego. Jeśli nie zgadza się on zarówno z samymi wezwaniami do wyjaśnień, jak i wyznaczonym terminem do złożenia wymaganych dowodów, może wnieść stosowne odwołanie. Wykonawca powinien przy tym dysponować odpowiednimi kalkulacjami, zanim złożył ofertę w postępowaniu. Nie ma zatem podstaw, aby uznać, że konieczne jest potwierdzenie aktualności ofert podmiotów trzecich w zakresie, w jakim miały one wpływ na kalkulacje (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 14 lutego 2022 r., sygn. akt KIO 262/22).

Wyjaśnienia wykonawcy w zakresie wyliczenia ceny

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny – wzór dokumentu

Zamawiający, który ma wątpliwości, czy zaoferowana przez wykonawcę cena nie nosi znamion rażąco niskiej, wzywa wykonawcę do złożenia w tym zakresie stosownych wyjaśnień. W niektórych przypadkach zobowiązuje go również do tego ustawa Pzp. Wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, jakie złoży wykonawca, muszą być konkretne i odnosić się do elementów kalkulacyjnych oferty. Obowiązek udowodnienia, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, którego wynagrodzenie jest poddawane w wątpliwość.

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny złożone po terminie – co z ofertą?

Pytanie:

Zamawiający wezwał nas do złożenia wyjaśnień odnośnie rażąco niskiej ceny, dając 6-dniowy termin na udzielenie odpowiedzi. Wezwanie przekazano nam za pomocą środków komunikacji elektronicznej z wykorzystaniem portalu ePUAP. W wyznaczonym terminie nie złożyliśmy stosownych wyjaśnień, bo nie zauważyliśmy wezwania w systemie. Zrobiliśmy to 2 dni później w formie papierowej w sekretariacie zamawiającego. Następnego dnia wyjaśniliśmy, że nie otrzymaliśmy wezwania na skrzynkę ePUAP (ale zamawiający ma potwierdzenie jego dostarczenia). Dotychczas  wszelkie informacje otrzymywaliśmy na pocztę e-mail, stąd nasze przeoczenie. Czy w tej sytuacji zamawiający odrzuci naszą ofertę?

Jak nie narazić się na zarzut nierównego traktowania przy wyjaśnianiu rażąco niskiej ceny?

Pytanie:

Prowadzę postępowanie na roboty budowlane o wartości powyżej progów unijnych z wynagrodzeniem ryczałtowym. Nie wymagałem od wykonawców kosztorysów ofertowych. Zażądałem natomiast, aby złożyli z ofertą formularz cenowy z poszczególnymi elementami robót i wartością netto i brutto każdego elementu. Otrzymaliśmy 4 oferty. Porównując zaoferowane ceny do kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia, otrzymaliśmy proporcje:

1)      oferta nr 1 była niższa od naszej wartości o 9,69% (tj. ok. 4,5 mln zł),

2)      oferta nr 2 o 5,16% (tj. ok. 3,4 mln zł),

3)      oferta nr 3 o 2,61% (ok. 1,7 mln zł),

4)      oferta nr 4 o 11% przekraczała kwotę na sfinansowanie zamówienia (tj. o ok. 7,4 mln zł).

Przeanalizowaliśmy formularze cenowe wykonawców. Wyszło nam, że wszyscy wykonawcy w różnych pozycjach tego formularza mają poszczególne pozycje (elementy robót) niższe od ceny kosztorysu inwestorskiego o 30%, 40%, 50% a nawet ponad 60%. Co do dwóch ofert mamy wątpliwości, czy wykonawcy są w stanie wykonać przedmiot zamówienia za wskazaną cenę. Była to oferta 1 i oferta 2, które miały najwyższy procent różnicy w stosunku do wartości szacunkowej powiększonej o VAT. Czy mieliśmy prawo wezwać tylko 2 wykonawców do wyjaśnień zgodnie z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp? Czy powinniśmy wezwać wszystkich wykonawców do wyjaśnień, nawet tego, którego cena przekracza kwotę na sfinansowanie? W postępowaniu zarzucono nam nierówne traktowanie wykonawców poprzez niewezwanie wykonawcy nr 3 do wyjaśnień. Czy zarzuty są słuszne?

Kto musi wykazać, że cena jest bądź nie jest rażąco niska – wykonawca czy zamawiający?

Kto musi wykazać, że cena jest bądź nie jest rażąco niska – wykonawca czy zamawiający?

Ciężar dowodu w przypadku zarzutu rażąco niskiej ceny jest ukształtowany odwrotnie do reguły, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Wynika to z regulacji art. 534 ust. 1 ustawy Pzp. Jednocześnie pomimo modyfikacji reguły ciężaru dowodu wykonawca, który zarzuca zamawiającemu, że nie odrzucił oferty z rażąco niską ceną, w dalszym ciągu ma obowiązek udowodnić fakty, które pozwalają stawiać tezę o rażąco niskiej cenie (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 30 listopada 2021 r., sygn. akt KIO 3273/21).

Rażąco niska cena i omyłki w ofertach – kolejność podejmowania działań przez zamawiającego

Pytanie:

Przeprowadziliśmy postępowanie na roboty budowlane „Budowa kanalizacji sanitarnej” w trybie podstawowym bez negocjacji. Otrzymaliśmy 3 oferty. Oferta nr 1 zawiera rażąco niską cenę (względem naszej wartości oraz średniej arytmetycznej z otrzymanych ofert). Dodatkowo w ofercie nr 1 wykonawca błędnie wpisał w kosztorysie ilość m3 w poz. 4. Przykładowo w przedmiarze poz. nr 2–5 m3, poz. nr 3– 10 m3, poz. nr 4 (suma poz. 2+3) powinno być 15 m3. Wykonawca przepisał w poz. nr 4 liczbę m3 z poz. nr 3 czyli 10 m3 pomnożył przez cenę jednostkową i wskazał wartość ogółem dla poz. nr 4. Wartość po ewentualnej poprawie omyłki wyniesie ok. 146 zł (cena oferty wykonawcy to ok. 475.000 zł). Czy oferta wykonawcy nr 1 podlega zatem odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp? Zgodnie z opinią UZP „Omyłki i błędy w ofertach wykonawców” chcemy podjąć działania, aby skorygować  omyłki na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Następnie po upływie terminu na wyrażenie zgody wezwiemy wykonawcę do wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Czy jest to prawidłowe działanie? Nasz dział techniczny twierdzi, że mimo wszystko cena wykonawcy nr 1 jest realna.

Czy wykonawca może przesłać wyjaśnienie rażąco niskiej ceny pocztą e-mail?

Pytanie:

Prowadzę tryb podstawowy bez negocjacji. Wezwałam wykonawcę mailem przez platformę zakupową do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny z art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp. Wykonawca udzielił odpowiedzi, ale w treści maila. Nie przygotował pisma opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zaufanym bądź osobistym. Załączył kosztorys, ale nie potwierdził jego zgodności z oryginałem za pomocą podpisu elektronicznego. Czy wykonawca może złożyć wyjaśnienie w takiej formie? Jeżeli nie, to czy można wezwać go do złożenia bądź uzupełnienia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny czy należy odrzucić jego ofertę?

Czy pierwszego w rankingu wykonawcę można wezwać jednocześnie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny i złożenia środków podmiotowych?

Pytanie:

Czy możliwe jest jednoczesne wezwanie do wyjaśnień wyliczenia ceny i do złożenia podmiotowych środków dowodowych na podstawie art. 126 ust. 2 lub art. 274 ust. 2 Pzp, jeśli oceny ofert jeszcze nie dokonano i nie wiadomo jeszcze, czy oferta nie zostanie odrzucona? Takie działanie zamawiającego miałoby na celu szybsze rozstrzygnięcie postępowania, w sytuacji gdy np. w odniesieniu do wykonawcy, który złożył najkorzystniejszą ofertę, zachodzi podejrzenie rażąco niskiej ceny. Jeżeli będzie to nieprawidłowe postępowanie, to w jakich sytuacjach można zastosować art. 126 ust. 2 lub art. 274 ust. 2 ustawy Pzp?

ujawnienie rażąco niskiej ceny

Utajnienie wyjaśnień rażąco niskiej ceny – tak, ale pod pewnymi warunkami

Informacje zawarte w treści złożonych przez wykonawcę wyjaśnień w sprawie rażąco niskiej ceny stanowią szczegółową kalkulację zaoferowanej ceny. Zarówno metoda tej kalkulacji, jak i konkretne dane cenotwórcze ujawnione przez wykonawcę na żądanie zamawiającego dla sprawdzenia, czy cena oferty nie jest rażąco niska, mogą być objęte tajemnicą przedsiębiorstwa. Wobec tego mogą być przedmiotem ich ochrony przez utajnienie przed innymi podmiotami, również tymi uczestniczącymi w przetargu. Aby jednak dane informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, wykonawca ma obowiązek dokładnego i wyczerpującego uzasadnienia swojego wniosku.

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny – praktyczne wskazówki wynikające z orzecznictwa

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny – praktyczne wskazówki wynikające z orzecznictwa

Wykonawca, który zaoferował w postępowaniu rażąco niską cenę, podlega eliminacji z niego. Podstawą do odrzucenia oferty jest też okoliczność braku złożenia wyjaśnień w zakresie kalkulacji cenowej.

Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny musi być szczegółowe i wyczerpujące oraz kompletne już na pierwsze wezwanie zamawiającego. 

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 21 października 2019 r. (sygn. akt 1880/19, KIO 1895/19)

W wyroku KIO z 21 października 2019 r. czytamy m.in.: „(...) nie jest rolą zamawiającego doszukiwanie się w wyjaśnieniach [rażąco niskiej ceny – przyp. red.] wykonawcy czy domyślanie się, jakie założenia przyjął w swoich kalkulacjach.

Ustawodawca zobowiązał zamawiającego do wezwania wykonawcy, zaś ciężar dowodu wykazania realności zaoferowanej ceny spoczywa na wykonawcy. To, jakie to są okoliczności, winno być więc precyzyjnie i jasno wskazane i poparte dowodami w treści złożonych wyjaśnień [rażąco niskiej cen – przyp. red.].

Zamawiający może zaś drogą kolejnych wyjaśnień doprecyzować kwestie wskazane przez wykonawcę w treści wyjaśnień wcześniej złożonych. Przy czym należy zaznaczyć, że nie jest to obowiązkiem zamawiającego. Już bowiem pierwsze wezwanie do wyjaśnień obliguje do przedstawienia szczegółowych wyliczeń i poparcia ich dowodami potwierdzającymi ich realność (…).

Krajowa Izba Odwoławcza i sądy okręgowe wielokrotnie podkreślały w swoich orzeczeniach, że wyjaśnienia składane w odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny powinny być wyczerpujące i szczegółowe, odnoszące się do konkretnych okoliczności złożonej oferty, a także zawierać wskazanie konkretnych elementów mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny (por. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 7 listopada 2014 r., sygn. akt KIO 2185/14; wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie, sygn. akt I Ca 117/12; wyrok Sadu Okręgowego Warszawa-Praga, sygn. akt IV Ca 1299/09; wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach, sygn. akt XIX179/13).

Tym samym nie jest wystarczające złożenie wyjaśnień rażąco niskiej ceny wymieniających jedynie wysokość ponoszonych kosztów, bez udowodnienia prawidłowości ich ujęcia stosownymi, dołączonymi do wyjaśnień dowodami (np. umowa zawarta z podwykonawcą czy oferta handlowa).

Wykonawca, wskazując elementy oferty mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, oprócz ich wymienienia, musi wskazać również, w jakim stopniu specyficzne, dotyczące tylko tego wykonawcy okoliczności, wpłynęły na obniżenie ceny oferty, aż do poziomu wskazanego w kalkulacji”.  

W tym artykule
  • Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny musi być wyczerpujące
  • Ogólnikowe wyjaśnienie rażąco niskiej ceny to brak złożenia wyjaśnień
  • Brak rzetelności wyjaśnień rażąco niskiej ceny nie może uzasadniać kolejnych wezwań

Kontakt

Napisz do nas »
  • Infolinia
  • Tel: 22 518 29 29
  • Faks: 22 617 60 10
  • Adres do korespondencji
  • Wiedza i Praktyka Sp. z o.o.
  • ul. Paderewskiego 167
  • 05-070 Sulejówek

Wiedza i Praktyka Sp. z o. o.

  • Siedziba
  • ul. Łotewska 9a
  • 03-918 Warszawa
  • NIP: 526-19-92-256
  • REGON: 011235225
  • KRS: 0000098264
  • Nr rejestrowy BDO: 000008579

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIV Wydział Gospodarczy Rejestrowy,
Kapitał Zakładowy: 200 000 zł.