Katarzyna Bełdowska

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy to coś w rodzaju kaucji, która w razie czego pozwoli zamawiającemu zaspokoić jego roszczenia w przypadku nienależytego wywiązania się wykonawcy z umowy w sprawie zamówienia publicznego. Wówczas zamawiający będzie mógł pokryć te roszczenia środkami z zabezpieczenia należytego wykonania umowy bez konieczności występowania na drogę sądową. Sprawdź, w jakich formach i w jakiej wysokości można wnieść zabezpieczenie oraz jak dokonać jego zwrotu zgodnie z prawem.

Pytanie: W postępowaniu krajowym na roboty budowlane dotyczące termomodernizacji budynku, zamawiający zastrzegł w SWZ: 1)     konieczność osobistego wykonania przez wykonawcę kluczowych zadań zamówienia tj. roboty w zakresie docieplenia termoizolacją przegród zewnętrznych w tym prace elewacyjne na wysokości (na rusztowaniach), 2)     obowiązek zatrudnienia na podstawie stosunku pracy zgodnie z Kodeksem pracy osób wykonujących czynności: m.in prace budowlane polegające na robotach elewacyjnych (docieplenie ścian). Wykonawca w złożonym formularzu ofertowym nie wskazał żadnych robót, które będą wykonywane przez podwykonawcę. Jednakże w trakcie postępowania został wezwany do udzielenia wyjaśnień w zakresie wskazanej w ofercie niskiej roboczogodziny i formy zatrudnienia pracowników (z art. 224 ust. 1) i wówczas poinformował, że osoby wykonujące czynności w trakcie realizacji zamówienia m.in. dotyczące robót elewacyjnych (docieplenie ścian) będą zatrudnione na podstawie stosunku pracy przez podwykonawcę. Zamawiający wezwał wykonawcę do udzielenia wyjaśnień (art. 223 ust. 1) w zakresie rozbieżności co do jego poprzedniego oświadczenia o braku zamiaru powierzenia robót podwykonawcom (zawartego w formularzu ofertowym) oraz aktualnego oświadczenia odnośnie do wykonywania robót elewacyjnych (docieplenie ścian) przez podwykonawcę. Wskazał przy tym, że w związku z powyższym zastrzeżeniem roboty elewacyjne (docieplenie ścian) nie mogą być wykonywane przez podwykonawcę. Zamawiający w wezwaniu zadał konkretne pytanie: czy roboty w zakresie docieplenia termoizolacją przegród zewnętrznych w tym prace elewacyjne na wysokości (na rusztowaniach) tj. m.in. roboty elewacyjne (docieplenie ścian) będą wykonywane osobiście przez wykonawcę czy też przez podwykonawcę. Wykonawca udzielił odpowiedzi: „W odpowiedzi na pismo informuję, że prace budowlane zostaną wykonane przez firmę podwykonawczą. Ze względu na wydłużenie terminu związania ofertą a tym samym wydłużenie terminu realizacji zamówienia oraz podpisaniem innych zleceń jestem zmuszony do korzystania z pomocy firm zewnętrznych, których pracownicy mają odpowiednie kwalifikacje i badania do pracy na wysokości”. Jak powinien postąpić zamawiający w takiej sytuacji? Czy musi odrzucić ofertę na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp tj. oferta jest niezgodna z warunkami zamówieni?

Rękojmia i gwarancja to dwie różne instytucje prawne. Każdy wykonawca zamówienia publicznego obowiązkowo odpowiada z tytułu rękojmi (niezależnie od swojej decyzji). Ma przy tym prawo (ale już nie obowiązek!) udzielić także gwarancji jakości. Przepisów o rękojmi nie można wyłączyć w umowie w sprawie zamówienia publicznego – będą one obowiązywać niezależnie od woli stron umowy. Uprawnienia z tytułu zarówno rękojmi jak i gwarancji można dodatkowo punktować w ramach kryteriów oceny ofert. W artykule przeczytasz o różnicach w obydwu pojęciach oraz o tym, jakie podkryteria można w nich oceniać.

Aby formalnie zakończyć realizację zamówienia publicznego, nie wystarczy podpisać protokołu odbioru końcowego przedmiotu umowy czy opłacić wystawionej przez wykonawcę faktury. Wykonanie umowy w sprawie zamówienia publicznego należy upublicznić. Dodatkowe obowiązki informacyjno-sprawozdawcze pojawiają się, jeśli realizacja umowy „napotkała pewne trudności”. W artykule omawiamy kwestie związane z obowiązkami informacyjnymi, jakie ciążą na zamawiającym po realizacji zamówienia publicznego takimi jak: ogłoszenie o wykonaniu umowy, raport z realizacji zamówienia czy sprawozdanie o udzielonych zamówieniach. 

Pytanie: Zamawiający (jednostka budżetowa gminy) ogłosiła postępowanie w trybie podstawowym na wyżywienie. W postępowaniu wpłynęła jedna oferta od wykonawcy będącego również jednostką budżetową tej samej gminy. Zamawiający wybrał ofertę oraz podpisał umowę na świadczenie wyżywienia (opublikowano ogłoszenie w BZP o zawarciu umowy, sporządzono ZPTP). W trakcie weryfikacji postępowania kontrolujący stwierdzili, że wykonawca będący jednostką budżetową tej samej gminy co zamawiający, nie jest wyposażony w atrybut zdolności prawnej oraz w konsekwencji w zdolność do czynności prawnych. W związku z tym dokument złożony przez wykonawcę nie jest ofertą w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego. Co za tym idzie, zamawiający powinien unieważnić postępowanie, stwierdzając, że nie wpłynęła żadna oferta. Jak ma postąpić teraz zamawiający? Co należy zrobić z umową, informacją o wyborze oferty, ogłoszeniem o udzieleniu zamówienia? Dokonać unieważnienia umowy, która z chwilą podpisania była nieważna? Cofnąć wybór oferty i opublikować unieważnienie wraz ze zmianą ogłoszenia? Pozostawić bez zmian?

Wynagrodzenie wykonawcy jest istotnym elementem umowy o zamówienie publiczne i zarówno jego wysokość jak i formy i warunki płatności muszą być jasno określone. Cena za realizację zamówienia może być ustalona w formie ryczałtu, co oznacza, że będzie ona stała niezależnie od ostatecznego wykonanego zakresu zamówienia. Możliwe jest również ustalenie wynagrodzenia kosztorysowego, czyli uwzględniającego rzeczywiste koszty poniesione przez wykonawcę w trakcie realizacji umowy. Coraz częściej zamawiający stosują płatności częściowe, czyli rozkładają wynagrodzenie na kilka rat. Dodatkowo wykonawca może (a niekiedy musi) otrzymać zaliczkę na poczet wynagrodzenia, która ma na celu zabezpieczenie jego interesów finansowych. Wszystkie te elementy trzeba precyzyjnie określić w umowie o zamówienie publiczne, aby zapewnić jej prawidłową realizację. W artykule omówimy różne formy wynagrodzenia, takie jak płatności częściowe, zaliczki, ryczałt czy wynagrodzenie kosztorysowe, a także wyjaśnimy, jak ustala się wynagrodzenie w takich umowach.

Podpisując umowę w sprawie zamówienia publicznego zamawiający i wykonawca nie zawsze są w stanie przewidzieć, jak potoczy się jej realizacja. Prócz nieplanowanych zdarzeń na rynkach krajowym i zagranicznych, zmiany mogą także wystąpić po stronie samych kontrahentów. Dlatego tak istotne jest, aby zastosować w umowie  odpowiednie zabezpieczenia, takie jak klauzule dotyczące modyfikacji umowy czy ustalenie terminów realizacji etapów zamówienia. Ważnym narzędziem w zarządzaniu ryzykiem jest także monitorowanie postępów wykonania zamówienia oraz ewentualnych problemów, które mogą wpłynąć na jego efektywność. Dzięki temu można w porę zapobiec ewentualnym trudnościom i zminimalizować ryzyko ich wpływu na realizację umowy. W tekście przeczytasz o 9 trudnych sytuacjach, jakie w praktyce napotkali zamawiający i wykonawcy podczas realizacji umów. Sprawdź, ja uniknąć ich podczas współpracy.

Pytanie: Ofertę w postępowaniu krajowym złożyła spółka cywilna – XX s.c. imię i nazwisko pierwszego wspólnika, imię i nazwisko drugiego wspólnika. Formularz ofertowy podpisało dwóch wspólników. Do oferty dołączono jedno oświadczenie z art. 125 Pzp podpisane przed dwóch wspólników i nie złożono z nią pełnomocnictwa ani umowy spółki cywilnej. Zamawiający na mocy art. 128 ustawy Pzp wezwał wykonawcę do uzupełnienia oświadczenia z art. 125 przez każdego ze wspólników oraz do uzupełnienia pełnomocnictwa. W komentarzu UZP do ustawy Pzp wyjaśniono, że: „Stosownie do art. 58 ust. 2 ustawy Pzp wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo do reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Oznacza to, że ustanowienie pełnomocnika do reprezentowania współwykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia jest obowiązkowe, natomiast pełnomocnictwo do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego jest fakultatywne. Celem tego uregulowania jest ułatwienie komunikacji z takim wykonawcą. Pisma i zawiadomienia przekazane na adres pełnomocnika wywołują skutki dla wszystkich wykonawców składających ofertę wspólną. Art. 58 ust. 2 Pzp nakłada na współwykonawców obowiązek ustanowienia pełnomocnika, ale nie wprowadza przymusu działania przez pełnomocnika”. Wykonawca uzupełnił oświadczenia z art. 125 Pzp dla każdego ze wspólników. Nie złożył jednak pełnomocnictwa. Czy w tym przypadku zamawiający powinien odrzucić ofertę?

Czy istnieją jakieś zagrożenia dla zamawiającego, który decyduje się skorzystać z trybu podstawowego z możliwością negocjacji zgodnie z art. 275 ust. 2 ustawy Pzp? Dlaczego tak mało zamawiających decyduje się na tę formę procedowania? Tryb podstawowy w wersji II (z możliwością negocjacji) można stosować zamiennie z trybem podstawowym w wersji I (bez negocjacji). Nasz ekspert wyjaśnia, dlaczego warto wybrać procedurę z negocjacjami i jakie wiążą się z nią trudności. 

Pytanie: Postępowanie jest prowadzone w trybie podstawowym z możliwością negocjacji na roboty budowlane. Inwestycja jest dofinansowana z Polskiego Ładu (edycja 2). W postępowaniu zamawiający nie przewidział odbiorów i płatności częściowych a jedynie zaliczkę w wysokości 5% wysokości wynagrodzenia, tak jak wskazywały początkowe przepisy Polskiego Ładu. Po podpisaniu umowy i rozpoczęciu robót wykonawca zwrócił się do zamawiającego z wnioskiem o wprowadzenie jednej płatności częściowej w wysokości 30% wartości umowy, argumentując to zmianami w regulaminie naboru z Polskiego Ładu, a także faktem, że przyspieszy to realizację zamówienia. Czy taka zamiana będzie zmianą istotnych postanowień umowy? Zamawiający w dokumentach zamówienia nie przewidział możliwości takiej zmiany. Czy wprowadzenie na tym etapie odbiorów i płatności częściowych w formie aneksu jest dopuszczalne?