Katarzyna Bełdowska

Z jednej strony zamawiający ma pełne prawo kształtować treść umowy o zamówienie publiczne, która będzie go łączyć z wybranym w toku postępowania wykonawcą, tak by pozyskać oczekiwane świadczenie. Z drugiej jednak – prawo to podlega pewnym ograniczeniom opisanym w ustawie Prawo zamówień publicznych. Naruszenie tych „odgórnych granic” wykonawca może kwestionować w odwołaniu do Krajowej Izby Odwoławczej, niezależnie od wartości udzielanego zamówienia, tj. od tego czy postępowanie jest prowadzone w procedurze krajowej czy unijnej. Sprawdź, na jakie postanowienia umowy zwrócić szczególną uwagę, które muszą być obowiązkowo w niej zawarte a które są niedozwolone (abuzywne).

Zaległości w płatnościach wobec urzędów – skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą uniemożliwić ubieganie się o zamówienie publiczne. Wykonawca, wobec którego wydano prawomocny wyrok sądu lub ostateczną decyzję administracyjną o zaleganiu w płatnościach składek bądź podatków, podlega obowiązkowemu wykluczeniu. Zamawiający może jednak zdecydować w dokumentach zamówienia, że nawet bez prawomocnego wyroku i decyzji wykluczy wykonawcę, który narusza obowiązki związane z płatnościami podatków lub składek zusowskich. Sprawdź, czym różnią się obydwie podstawy wykluczenia i kiedy nie musisz obawiać się negatywnej decyzji zamawiającego o udziale w przetargu. Dowiedz się, jakie dokumenty złożyć, aby potwierdzić brak podstawy wykluczenia oraz jak obronić się przed wykluczeniem, gdy wprawdzie masz zaległości, ale niewielkie i niepotwierdzone prawomocną decyzją bądź wyrokiem.

Beneficjenci projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej muszą przestrzegać określonych zasad, warunków i procedur. Podmioty te są zobowiązane do ponoszenia wszelkich wydatków w sposób przejrzysty, racjonalny i efektywny, a dodatkowo, jeżeli ich wartość przekracza 50.000 zł netto z zastosowaniem określonych zasad procedowania. Upewnij się, kiedy musisz dokonać zakupu w zgodzie z zasadą konkurencyjności, a kiedy stosować przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych bądź wewnętrzny regulamin jednostki. Sprawdź, jak krok po kroku przeprowadzić procedurę udzielania zamówień w projektach unijnych według nowych Wytycznych na lata 2021–2027 i w zgodzie z Pzp.

W każdym publicznym przetargu powyżej 20 mln/10 mln euro zamawiający musi sprawdzić, czy wykonawca nie podlega wykluczeniu zgodnie z art. 108 ustawy Pzp. Przepis ten mówi o udaremnianiu bądź utrudnianiu ustalenia, że pieniądze pochodzą z przestępstwa, wówczas gdy nie można określić beneficjenta rzeczywistego. Kim jest beneficjent rzeczywisty, jak sprawdzić tę obowiązkową przesłankę wykluczenia oraz o czym należy w związku z nią pamiętać? Między innymi na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Pytanie: Składając ofertę, wykonawca wskazał, że będzie się powoływał na zasoby podmiotu udostępniającego zasoby (postępowanie dotyczy usług, wykonawca powołał się na zasoby dotyczące doświadczenia i osób). Wraz z ofertą wykonawca nie złożył zobowiązania podmiotu udostępniającego zasoby. Przedstawił je na nasze wezwanie, określając, że zasoby będą udostępniane w następujący sposób: „Umowa o współpracy pomiędzy podmiotami – udostępnione zostaną wszystkie niezbędne zasoby do zgodnego z prawem wykonania przedmiotu zamówienia. Oddelegowanie audytora, nadzór przeprowadzenia audytu, kontrola raportu końcowego”. Zgodnie z art. 118 ust. 2 ustawy Pzp, w odniesieniu do warunków dotyczących doświadczenia wykonawca może polegać na zasobach podmiotu udostępniającego, jeśli podmiot ten wykonuje usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane. W związku z tym poprosiliśmy wykonawcę o wyjaśnienie, czy podmiot udostępniający będzie realizował usługi, do realizacji których wymagane jest udostępnione doświadczenie. Nie otrzymaliśmy wyjaśnień z wyznaczonym terminie. W związku z tym mam kilka pytań: 1. Czy mimo niezłożenia wyjaśnień przez wykonawcę nie mogę odrzucić jego oferty na tym etapie postępowania, wykonawca zawsze może spełnić warunki samodzielnie (jesteśmy na etapie przed oceną ofert i wezwaniem najwyżej ocenionego do złożenia podmiotowych środków dowodowych, problem dotyczy wykonawcy, który powinien być najwyżej oceniony)? 2. Jeśli po wezwaniu wykonawcy do złożenia podmiotowych środków dowodowych nadal będzie on utrzymywał, że w zakresie doświadczenia powołuje się na zasoby podmiotu udostępniającego (tego samego podmiotu, o którym mowa w opisie stanu faktycznego) i wskaże, że podmiot ten będzie wykonywał dane usługi, to czy mogę uznać takie działanie za prawidłowe? 3. Czy podmiot udostępniający musi wykonywać usługi, do realizacji których potrzebne są zasoby (doświadczenie)? Może wskazany przez wykonawcę sposób udostępnienia zasobów jest wystarczający, tym bardziej że usługa będzie realizowana za pomocą personelu podmiotu udostępniającego (w tym zakresie również udostępnia zasoby)?

Pytanie: Zamawiający wysłał do dostawcy energii elektrycznej aneks do umowy w związku ze zmianą ceny energii elektrycznej dla odbiorców uprawnionych (oświadczenie prawidłowo złożone w terminie). Wykonawca odpisał, że nie podpisze aneksów zmieniających ceny, ponieważ obowiązek stosowania ceny maksymalnej jest obowiązkiem ustawowym, niezależnym od zapisów umowy. Musi go zatem realizować wobec odbiorców uprawnionych, którzy złożyli prawidłowe oświadczenia odbiorcy uprawnionego. Co w takiej sytuacji powinien zrobić zamawiający, jeżeli zakup prądu realizowany był w ramach postępowania, a wykonawca (pomimo monitów) nie chce podpisać aneksu do umowy?

Pytanie: Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie w trybie art. 126 ust. 1 ustawy Pzp złożył dokumenty i oświadczenia, z których nie wynika, aby spełniał warunek w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia. Wobec powyższego został wezwany w trybie art. 128 ust. 1 ustawy Pzp do uzupełnienia. W wyznaczonym terminie nie złożył jednak żądanych dokumentów, natomiast 28 listopada (w ostatnim możliwym terminie) złożył odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, kwestionując zasadność wezwania. Następnie, 9 grudnia je wycofał. Rozumiem, że jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy Pzp? Czy w takiej sytuacji zachodzi przesłanka zatrzymania wadium? Jeżeli tak, to czy przed skierowaniem żądania zapłaty musimy najpierw wystąpić do wykonawcy, aby wykazał, że niezłożenie dokumentów nie wynikało z przyczyn leżących po jego stronie, czy też możemy wystąpić od razu do gwaranta, informując o tym fakcie wykonawcę? Istotną kwestią w sprawie jest fakt, że 19 grudnia upływa termin związania ofertą. Dnia 5 grudnia do wszystkich wykonawców, którzy złożyli oferty, skierowano wezwanie do przedłużenia terminu związania ofertą (zakładamy, że wykonawca nie przedłuży tego terminu i podejmuje wszelkie możliwe działania, aby doprowadzić do upływu terminu związania ofertą i zachowania wadium). Obawiam się, że w sytuacji, gdy w pierwszej kolejności wezwiemy wykonawcę, to procedura wyjaśniająca spowoduje, iż upłynie termin związania ofertą i nie będziemy uprawnieni do zatrzymania wadium, którego de facto wtedy już nie będzie. Mamy przy tym na uwadze, że niezatrzymanie wadium stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Pytanie: Dokonujemy zamówienia z wolnej ręki powyżej 130.000 zł, ale poniżej progów unijnych. Czy oprócz ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy powinniśmy opublikować jakieś inne informacje na platformie e-Zamówienia albo na BIP? Mam na myśli treść zaproszenia do negocjacji, OPZ bądź inne załączniki.

Pytanie: Zamawiający zamierza przeprowadzić postępowanie w trybie podstawowym bez negocjacji na zakup paliwa do autokarów szkolnych i innych pojazdów. Pytanie dotyczy sposobu szacowania wartości zamówienia – czy prawidłowe jest określenie tej wartości na podstawie średniej ceny paliwa z danego województwa na konkretny dzień pomnożonej przez ilość paliwa wykorzystanego przez zamawiającego w 2021 roku?

Pytanie: Realizujemy zamówienie na modernizację drogi. Wykonawca, za naszą zgodą, zawarł umowę z podwykonawcą na roboty dotyczące asfaltu. W umowie zawarto zapisy dotyczące zapłaty podwykonawcy zgodne z art. 465 ustawy Pzp. Wykonawca pyta nas, czy wynagrodzenie możemy zapłacić bezpośrednio podwykonawcy, ponieważ nie dysponuje środkami finansowymi przed otrzymaniem wynagrodzenia od nas. Czy zamawiający może równolegle zapłacić podwykonawcy i wykonawcy (po potrąceniu kwoty zapłaty podwykonawcy)?