Zatrzymanie i zwrot wadium – wynik kontroli UZP
Z raportu kontroli Urzędu Zamówień Publicznych wynika, że na 200 przeprowadzonych kontroli uprzednich w 39 stwierdzono, że zamawiający naruszył art. 98 ustawy Pzp, który dotyczy zasad zwrotu wadium. Nieprawidłowości dotyczyły terminów zwrotu wadium w postępowaniach. Poniżej przedstawiamy podsumowanie wyników kontroli wraz ze wskazówkami dla zamawiających i wykonawców.
Obowiązek zwrotu wadium z urzędu i na wniosek reguluje art. 98 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający ma obowiązek z urzędu zwrócić wadium niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia:
- upływu terminu związania ofertą,
- zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego,
- unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia, z wyjątkiem sytuacji gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.
Przepisy ustawy Pzp nakładają na zamawiającego obowiązek zwrotu wadium nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku wykonawcy:
- który wycofał ofertę przed upływem terminu składania ofert,
- którego oferta została odrzucona,
- po wyborze najkorzystniejszej oferty, z wyjątkiem wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza,
- po unieważnieniu postępowania, w przypadku gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.
Jak wykonawca zwolni wadium? W przypadku gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej zamawiający zwalnia wadium, składając oświadczenie gwarantowi lub poręczycielowi. Jeśli wadium było złożone w pieniądzu, wówczas zamawiający zwraca kwotę wadium z odsetkami pomniejszoną o koszty prowadzenia rachunku bankowego i prowizji za przelew do wykonawcy.
Z wyników kontroli płyną następujące wskazówki dla uczestników postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.
Sprawdź też opracowanie:
1. Dochowaj ustawowego terminu zwrotu wadium
Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, zamawiający zwraca wadium niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia upływu terminu związania ofertą. Zwrot w takim przypadku nie wymaga wniosku wykonawcy i powinien nastąpić w terminie określonym w powyższym przepisie.
W jednej z kontroli stwierdzono zwrot wadium po 10 i 11 dniach od upływu terminu związania ofertą, co stanowiło nieprawidłowość. Nie miała ona wpływu na wynik postępowania.
2. Oświadczenie o zwolnieniu z wadium nie jest konieczne, gdy gwarancja już wygasła
W kontrolowanym postępowaniu termin związania ofertą oraz ważność gwarancji wadialnej upływały 1.12.2021 r. Wobec tego termin zwrotu wadium przypadał maksymalnie na 8.12.2022 r. W związku z wygaśnięciem gwarancji przed upływem terminu na zwrot wadium zamawiający nie złożył oświadczenia o zwolnieniu z wadium. W jego ocenie byłaby to czynność pozorna i niewywołująca skutków prawnych. Mimo, że podczas kontroli stwierdzono, że jest to nieprawidłowość, to w wyniku zastrzeżeń zamawiającego, KIO przyznała rację zamawiającemu.
Krajowa Izba Odwoławcza w uchwale (KIO/KU 15/22) wskazała, że w świetle ustalonych okoliczności złożenie przez zamawiającego oświadczenia o zwolnieniu wadium nie było konieczne. Nie mogło bowiem nieść ze sobą żadnych skutków prawnych, w tym przewidzianych w art. 98 ust. 5 ustawy Pzp. Złożenie takiego oświadczenia w ciągu 7 dni od 1.12.2021 r., jak wskazywał zamawiający, nastąpiłoby po upływie terminu ważności gwarancji, po jej wygaśnięciu ale również po upływie terminu na zgłoszenie roszczenia o wypłatę.
3. Nie wolno przetrzymywać wadium na wypadek, gdy wybrany wykonawca odmówi podpisania umowy
W kontrolowanym postępowaniu zamawiający wybrał ofertę, ale mimo to w ustawowym terminie 7 dni od tego zdarzenia nie zwrócił pozostałym wykonawcom wadium. Uznał, że utrzymanie ważności ofert, w tym ciągłości wadium, zagwarantuje mu możliwość dalszego procedowania w ramach tego postępowania w sytuacji, jeśli np.:
- wybrany wykonawca odmówi podpisania umowy, albo
- konieczne będzie powtórzenie czynności badania i oceny ofert, w wyniku której zostanie dokonany ponowny wybór oferty najkorzystniejszej.
W związku z powyższym podjął decyzję o skierowaniu wezwania o przedłużenie terminu związania ofertą wraz z jednoczesnym okresem ważności wadium. Zamawiający potraktował zgody wykonawców na przedłużenie terminu związania ofertą wraz z przedłużeniem okresu ważności wadium jako potwierdzenie woli ewentualnego dalszego udziału w postępowaniu.
W kontroli uznano, że przepisy ustawy Pzp nie przewidują możliwości wezwania wszystkich wykonawców do przedłużenia terminu związania ofertą po wyborze najkorzystniejszej oferty.
Wybór najkorzystniejszej oferty może nastąpić po upływie terminu związania ofertą (o ile wykonawca wyrazi pisemną zgodę na wybór jego oferty), a zatem nie ma konieczności przedłużania tego terminu przez wszystkich wykonawców „na wszelki wypadek”, gdyby pierwotnie wybrany wykonawca nie mógł lub nie chciał podpisać umowy. Zamawiający nie może też nakładać na wszystkich wykonawców obowiązku przedłużenia ważności wadium po wyborze najkorzystniejszej oferty, na wypadek uchylania się od zawarcia umowy przez wybranego wykonawcę. W takiej sytuacji jedyną „sankcją”, jaką przewiduje ustawa Pzp, jest ponowne badanie i ocena ofert spośród tych pozostałych w postępowaniu wykonawców oraz wybór oferty innego wykonawcy albo unieważnienie postępowania (art. 263 ustawy Pzp). Wprawdzie ustawa Pzp nie przewiduje możliwości przywrócenia biegu terminu związania ofertą. Jednak kolejny wykonawca wyraża pisemną zgodę na wybór jego oferty, przez co zamawiający może dokonać wyboru tej oferty jako najkorzystniej pomimo upływu terminu związania ofertą.
Zamawiający nie miał w opisywanym przypadku prawa wzywania wykonawców do przedłużenia ważności wadium po wyborze najkorzystniejszej oferty i powinien był zwrócić wykonawcom wadium bez ich wniosku maksymalnie 7 dni po terminie, w którym nastąpił wybór wykonawcy.
Wskazane naruszenie nie miało wpływu na wynik postępowania.
4. Nie wolno uzależniać zwrotu wadium od zakończenia kontroli uprzedniej
Kontrolujący stwierdzili, że trwanie kontroli uprzedniej nie ma żadnego wpływu na obowiązek wynikający z art. 98 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp. Kontrola nie zawiesza obowiązku zwrotu wadium w terminie wskazanym przez ustawę Pzp. Zwrot wadium w powyższym przypadku nie wymaga żadnego działania ze strony wykonawcy i powinien nastąpić w terminie maksymalnie 7 dni od daty wyboru oferty w postępowaniu.
Teraz o takich newsach możesz dowiadywać się jako pierwszy! Jak? Pobierz darmową aplikację „Twój asystent” i od dziś bądź zawsze na bieżąco! Więcej przeczytasz tutaj >> https://twojasystent.pl/portal-zamowienia-publiczne
