Wielu zamawiających zastanawia się, czy oświadczenia o braku lub istnieniu przesłanek wyłączenia z postępowania (dotyczące niekaralności), o których mowa w art. 56 ust. 3 ustawy Pzp, mogą być składane raz na rok i wykorzystywane przy wszystkich zamówieniach, czy też muszą być składane oddzielnie dla każdego postępowania. W artykule wyjaśniamy, jak poprawnie realizować ten obowiązek zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych i co mówi na ten temat komentarz UZP.
Oświadczenie o braku lub istnieniu okoliczności, o których mowa w art. 56 ust. 3 ustawy Pzp składa się w stosunku do każdego postępowania.
Zgodnie z ustawą Pzp kierownik zamawiającego, członek komisji przetargowej oraz inne osoby wykonujące czynności związane z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia po stronie zamawiającego lub osoby mogące wpłynąć na wynik tego postępowania lub osoby udzielające zamówienia podlegają wyłączeniu z dokonywania tych czynności, jeżeli zostały prawomocnie skazane za przestępstwa popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, wymienione w treści ustawy (art. 56 ust. 3 ustawy Pzp).
Osoby te składają, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, oświadczenie w formie pisemnej o istnieniu albo braku istnienia okoliczności, o których wyżej mowa. Przed odebraniem oświadczenia, kierownik zamawiającego lub osoba, której powierzył czynności w postępowaniu, uprzedza osoby składające oświadczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia (art. 56 ust. 4 ustawy Pzp).
Oświadczenie, o którym wyżej mowa, składa się przed rozpoczęciem wykonywania czynności związanych z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia (art. 56 ust. 6 ustawy Pzp).
Oznacza to, że oświadczenie o istnieniu albo braku istnienia okoliczności określonych w art. 56 ust. 3 ustawy Pzp powinno być składane każdorazowo przed rozpoczęciem wykonywania czynności związanych z przeprowadzenie konkretnego postępowania i nie wolno przyjąć zasady, że pracownicy składają je raz w roku.
W związku z tym pracownicy zamawiającego wykonujący czynności związane z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia lub osoby mogące wpłynąć na wynik tego postępowania powinni złożyć przedmiotowe oświadczenie każdorazowo przed rozpoczęciem konkretnego postępowania. Inaczej możliwe byłoby również złożenie oświadczenia na dowolny okres, dłuższy od dwunastu miesięcy.
W komentarzu do ustawy Pzp możemy przeczytać, że oświadczenie dotyczące karalności powinno być złożone w chwili przystąpienia przez osobę składającą oświadczenie do wykonywania czynności związanych z przeprowadzeniem postępowania. Jeżeli więc osoba występująca po stronie zamawiającego bierze udział w czynnościach od wszczęcia postępowania, wraz z przystąpieniem do prac składa oświadczenie.
Jeżeli natomiast bierze udział w czynnościach przeprowadzenia postępowania, które chronologicznie następują później, np. jedynie w zakresie oceny ofert, składa oświadczenie w momencie rozpoczęcia prac, do których została wyznaczona (M. Stachowiak [w:] W. Dzierżanowski, Ł. Jaźwiński, J. Jerzykowski, M. Kittel, M. Stachowiak, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2021).
Reasumując, oświadczenie o istnieniu albo braku istnienia okoliczności określonych w art. 56 ust. 3 ustawy Pzp składa się w stosunku do każdego postępowania.
Każda osoba wykonująca czynności w danym postępowaniu – niezależnie od stanowiska – powinna złożyć indywidualne oświadczenie przed rozpoczęciem udziału. Praktyka polegająca na zbieraniu oświadczeń raz w roku może skutkować naruszeniem przepisów i unieważnieniem czynności przetargowych.