Radosław Pilarski

Zgodnie z generalnymi zasadami zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców zamawiający jest zobowiązany zwrócić się z żądaniem udzielenia wyjaśnień, zawsze gdy zaoferowana przez wykonawcę cena, koszt lub ich istotne części składowe wydają się rażąco niskie bądź budzą wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia. Artykuł 90 ust. 1 ustawy Pzp kreuje obowiązek, a nie uprawnienie instytucji zamawiającej, do wszczęcia postępowania wyjaśniającego w przypadku prawdopodobieństwa wystąpienia rażąco niskiej ceny (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 13 marca 2020 r., sygn. akt KIO 433/20).

Zarówno przepisy unijne, jak i krajowe dotyczące zamówień publicznych dają instytucjom zamawiającym możliwość korzystania z szeregu instytucji mających na celu wdrażanie aspektów społecznych do zamówień. Wśród nich możemy wyróżnić m.in. aktywizację zawodową i społeczną osób społecznie marginalizowanych, zabezpieczenie sytuacji pracowników poprzez nałożenie wymogu zawierania umów o pracę, czy też odformalizowanie procesów przetargowych w stosunku do zamówień o charakterze społecznym, zdrowotnym, edukacyjnym i kulturowym.

Odrzucenie oferty wykonawcy bez uprzedniego wezwania do uzupełnienia lub poprawienia dokumentów jest naruszeniem art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Regulacja ta nie jest uprawnieniem instytucji zamawiającej, lecz obowiązkiem. Zamawiający musi wezwać wykonawcę, który w określonym terminie: nie złożył wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów bądź przedstawił błędne dokumenty, do ich złożenia w wyznaczonym przez siebie czasie.

Stosownie do art. 26 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający wzywa wykonawców, którzy w określonym terminie nie złożyli wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów lub którzy złożyli je, ale zawierają one błędy, do ich uzupełnienia bądź poprawienia w wyznaczonym terminie. Obowiązek ten dotyczy wszystkich dokumentów wskazanych w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp, tj. oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu. Instytucja ta odnosi się zarówno do dokumentów potwierdzających spełnianie tzw. warunków „pozytywnych”, jak i tych dowodzących niespełniania warunków „negatywnych” (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 28 stycznia 20120 r., sygn. akt KIO 73/20).

Generalną zasadą Prawa zamówień publicznych jest brak możliwości dokonywania zmian w treści złożonej oferty po upływie terminu wyznaczonego na składanie ofert. Jednakże i od tej zasady istnieją wyjątki, a dotyczą one omyłek pisarskich oraz rachunkowych. Ustawodawca przewidział, że przy ich zaistnieniu zamawiający ma obowiązek ingerencji w treść oferty – jest on zobowiązany do poprawiania owych nieścisłości. Ważne jest, aby dokonane poprawki nie powodowały istotnych zmian w merytorycznej treści samej oferty. Nie stanowi przy tym ograniczenia dla poprawy oczywistej omyłki rachunkowej liczba pojedynczych omyłek rachunkowych występujących w ofercie czy też ich istotność (wyrok KIO z 29 stycznia 2020 r.; sygn. akt 89/20).

Dialog techniczny ze swojej definicji przeznaczony jest dla zamówień publicznych o znacznym stopniu skomplikowania i zaawansowania technologicznego. Ma on za zadanie umożliwić  zamawiającemu zasięganie doradztwa lub konsultacji przy przygotowywaniu siwz, opisu przedmiotu zamówienia oraz warunków umowy.

Okoliczność, iż inni wykonawcy złożyli ofertę w postępowaniu, przy czym uczynili to dzień przed upływem terminu składania ofert, nie oznacza, że udostępnione przez zamawiającego narzędzie umożliwiało złożenie oferty wszystkim zainteresowanym wykonawcom, zapewniając równy dostęp do zamówienia.

Prawidłowo sporządzony opis przedmiotu zamówienia oraz siwz to podstawowe i zarazem najważniejsze elementy zamówienia publicznego. Specjalistyczny rodzaj zamówienia oraz związane z nim skomplikowane rozwiązania technologiczne niejednokrotnie stanowią nie lada wyzywanie przy sporządzaniu dokumentacji do zamówienia.

Każdy rodzaj postępowania w przedmiocie zamówienia publicznego musi zostać przeprowadzony zgodnie z regułami Prawa zamówień publicznych, tj. zasadą uczciwej konkurencji oraz zasadą równego traktowania wykonawców. Jeżeli więc aukcja elektroniczna nie zostanie przeprowadzona w sposób, który gwarantuje każdemu wykonawcy możliwość wzięcia w niej udziału, poprzez przekazywanie mu na bieżąco informacji o pozycji złożonej przez niego oferty i otrzymanej punktacji oraz punktacji najkorzystniejszej oferty, co uniemożliwi mu złożenie kolejnego postąpienia, wówczas zamawiający jest zobowiązany unieważnić takie postępowanie lub ponownie przeprowadzić aukcję elektroniczną (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 14 stycznia 2019 r., sygn. akt KIO 2600/19).

Jeżeli wykonawca nie złoży dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania bądź dokumenty te są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wątpliwości, zamawiający powinien wezwać do ich złożenia, uzupełnienia, poprawienia lub do udzielenia wyjaśnień w określonym terminie. Istotny jest przy tym fakt, że wezwanie do uzupełnienia braków w dokumentacji znajduje zastosowanie, wyłącznie w sytuacji gdy rzeczone dokumenty zostały złożone i nie zawierają błędów formalnych, ale ich treść nie jest wystarczająca do pozytywnej oceny sytuacji podmiotowej wykonawcy lub oceny zgodności oferowanego zamówienia z wymaganiami zamawiającego. Celem uzupełnienia dokumentacji jest więc uzyskanie prawidłowej i kompletnej oferty. Uzupełnienie nie dotyczy jednak dokumentów stanowiących treść oferty. Czy należą do niej karty katalogowe produktów? Sprawdź opinię KIO (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 27 listopada 2019 r., sygn. akt KIO 2294/19).