Czy stosować IZM, gdy tylko jedno z kilku postępowań przekracza próg 5 mln euro?

Pewien zamawiający zaplanował w planie na 2025 rok następujące postępowania:

1)       dostawa sprzętu jednorazowego użytku – szacowana wartość – 12 mln zł (33100000-1);

2)       dostawa portów żylnych – szacowana wartość – 10 mln zł (33100000-1);

3)       dostawa sprzętu do hemodynamiki – szacowana wartość – 24 mln zł (33100000-1).

Wszystkie trzy postępowania dotyczą wyrobów medycznych, ale tylko wartość trzeciego przekracza 5 mln zł. Czy w takiej sytuacji należy stosować art. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2025/1197, tj. Instrument Zamówień Międzynarodowych (IZM) we wszystkich postępowaniach?

Sprawa nie jest jednoznaczna. Kluczowe jest to, czy próg 5 mln euro odnosimy do:

• wartości zamówienia w ramach konkretnego postępowania, czy
• łącznej wartości podobnych dostaw, które mogłyby być udzielone w jednym postępowaniu.

Rozporządzenie IZM odnosi się do „postępowań o udzielenie zamówienia” o wartości co najmniej 5 mln euro. Pojęcie „wartości postępowania” nie jest jednak zdefiniowane w prawodawstwie UE – funkcjonuje tam jedynie pojęcie wartości zamówienia.

Reguły ograniczające udział chińskich produktów w zamówieniach publicznych na wyroby medyczne określa art. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2025/1197 z 19 czerwca 2025 r. nakładającego środek Instrumentu Zamówień Międzynarodowych ograniczającego dostęp wykonawców i wyrobów medycznych pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej do unijnego rynku zamówień publicznych dla wyrobów medycznych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1031.

Zgodnie z przywołaną regulacją obowiązek stosowania IZM:

• dotyczy zamówień na wyroby medyczne o kodach CPV od 33100000-1 do 33199000-1,
• odnosi się do zakupów o wartości szacunkowej co najmniej 5 mln euro bez VAT,
• powoduje konieczność wykluczenia wszystkich wykonawców z Chińskiej Republiki Ludowej (art. 6 ust. 6 lit. b rozporządzenia (UE) 2022/1031).

Analizując regulację, pojawia się pytanie, czy próg 5 mln euro, o którym mowa w art. 6 ust. 6 lit. b rozporządzenia, należy odnosić do wartości danego postępowania, czy raczej do wartości zamówienia ustalanej na podstawie łącznej sumy podobnych dostaw.

Analiza preambuły nie przyczynia się do jednoznacznego rozstrzygnięcia tej kwestii i ustalenia intencji ustawodawcy. Warto jednak odnotować, że w każdym miejscu, w którym pojawiają się rozważania dotyczące kwoty, odnoszona jest ona do wartości postępowania o udzielenie zamówienia, nie zaś samego zamówienia.

Wątpliwości budzi fakt, że w prawodawstwie unijnym nie występuje definicja wartości postępowania o udzielenie zamówienia, występuje natomiast wartość zamówienia.

W związku z powyższym, oraz mając na uwadze podejście ostrożnościowe, w mojej ocenie, próg 5 mln euro należy odnosić do wartości zamówienia udzielanego w ramach danego postępowania, ale wartość ta powinna być ustalona zgodnie z zasadą łącznego szacowania podobnych dostaw (nawet jeśli są podzielone na kilka postępowań). Odmienna interpretacja wskazywałaby ścieżkę procedowania umożliwiającą obejście stosowania przepisów prawa.  

W przedmiotowej sytuacji należy zatem ustalić, czy wskazane w pytaniu dostawy można zakwalifikować jako podobne. Podczas analizy trzeba mieć na uwadze następujące wskazówki:

• Wszystkie trzy dostawy są oznaczone tym samym ogólnym kodem CPV (33100000-1 – Urządzenia medyczne) – nie jest to wystarczające kryterium, by uznać je automatycznie za podobne.
• Należy ocenić, czy wyroby medyczne mają to samo lub podobne przeznaczenie – wydaje się, że nie – występuje tu różne przeznaczenia kliniczne i różne grupy odbiorców.
• Trzeba określić tożsamość wykonawcy – prawdopodobnie nie jest tutaj zbieżna – są to inne segmenty rynku, a zatem różne specjalizacje wykonawców (producentów).