Zamówienia publiczne w Czechach – poradnik UZP

Stan prawny na dzień: 03.04.2023
Zamówienia publicze w Czechach

Na stronie WWW Urzędu Zamówień Publicznych opublikowano kolejny poradnik w kwestii ubiegania się o zamówienia publiczne u naszych sąsiadów – tym razem Czechów. UZP podaje, że rynek czeski jest jednym z najbardziej popularnych obszarów gospodarczych będących w zainteresowaniu przedsiębiorców z Polski. Czechy znajdują się w czołówce europejskich państw, w których poleskie firmy pozyskują kontrakty publiczne. Warto też wspomnieć, że zamówienia udzielone przez czeskich zamawiających stanowiły 12% wszystkich udzielonych w UE zamówień, zaś ich łączna wartość wyniosła ponad 25 mln EUR – jest zatem, o co powalczyć. Aby ułatwić wykonawcom ubieganie się o czeskie zamówienia publiczne, UZP przygotowało opracowanie na temat reguł prawnych rządzących tym obszarem.  

Autorzy opracowania podkreślają, że polscy wykonawcy mogą ubiegać się o zamówienia publiczne w Republice Czeskiej bez żadnych ograniczeń oraz bez konieczności spełniania dodatkowych biurokratycznych formalności. Wynika to przede wszystkim z unijnej zasady swobody przepływu towarów oraz świadczenia usług na terenie całej Unii Europejskiej. W związku z tym od takich wykonawców nie wymaga się zakładania firmy, tudzież oddziału lub przedstawicielstwa na terenie Republiki Czeskiej.

Czeska ustawa o zamówieniach publicznych

Podstawowym aktem prawnym regulującym procedury udzielania zamówień publicznych w Republice Czeskiej jest ustawa nr 134 z 19 kwietnia 2016 r. o udzielaniu zamówień publicznych. Ustawa reguluje:

a)     zasady udzielania zamówień publicznych, w tym szczególne procedury poprzedzające ich udzielenie;

b)     obowiązki wykonawców związane z udziałem w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przy udzielaniu zamówień publicznych oraz w szczegółowych procedurach poprzedzających ich udzielenie;

c)     publikowanie informacji o zamówieniach publicznych;

d)     szczególne warunki fakturowania przy realizacji zamówień publicznych;

e)     szczególne przyczyny wypowiedzenia zobowiązań wynikających z umów o zamówienia publiczne;

f)      system informacji o zamówieniach publicznych;

g)     system kwalifikowanych wykonawców;

h)     system certyfikowanych wykonawców;

i)       nadzór nad przestrzeganiem ustawy.

W czeskim prawie definicja zamówienia publicznego (cz. veřejná zakázka) jest szeroka i obejmuje zarówno zamówienia klasyczne na dostawy, usługi oraz roboty budowlane, jak również koncesje (cz. koncese) na usługi oraz koncesje na roboty budowlane (§ 2 ust. 2 ustawy).

Rodzaje zamówień publicznych w Czechach

Czeskie zamówienia podzielono ze względu na przedmiot (dostawy, usługi, roboty budowalne) oraz wartość: powyżej i poniżej progów unijnych, zamówienia małej skali. Zamówienia małej skali obejmują zakupy do 2 mln CZK (dostawy i usługi) oraz 6 mln zł (roboty budowlane). Będzie to odpowiednio ok. 400.000 zł i 1,2 zł. Każdego z zamówień dotyczy następnie inny reżim ustawowy. W przypadku zamówień małej skali zamawiający nie musi stosować procedur przetargowych, jednak nadal ma obowiązek przestrzegać naczelnych zasad systemowych.

Organami odpowiedzialnymi za czeskie zamówienia publiczne są Urząd Ochrony Konkurencji oraz Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.  

Podstawowe zasady zamówień publicznych

Tak jak w Polsce do naczelnych zasad systemowych według § 6 ustawy zaliczamy:

  • zasadę przejrzystości,
  • zasadę proporcjonalności,
  • zasadę równego traktowania wykonawców,
  • zasadę zakazu dyskryminacji,
  • zasadę zakazu dyskryminacji wykonawców zagranicznych oraz
  • zasady udzielania zamówień odpowiedzialnych społecznie, środowiskowo i zamówień innowacyjnych.

Podmioty publiczne, także podobnie jak w Polsce, muszą dodatkowo przestrzegać przy wydatkowaniu środków zasady 3E: (ang. Effectiveness, Efficiency, Economy), czyli zasady gospodarności, efektywności i celowości.

Warunki związane z zamówieniem

Zgodnie z § 37 ust. 1 ustawy możliwe warunki udziału w postępowaniu to:

1)     kryteria kwalifikacji (cz. podmínky kvalifikace);

2)     warunki techniczne określające przedmiot zamówienia (cz. technické podmínky vymezující předmět veřejné zakázky);

3)     warunki handlowe i inne warunki umowne (cz. obchodní nebo jiné smluvní podmínky);

4)     szczególne warunki realizacji zamówienia publicznego (cz. zvláštní podmínky plnění veřejné zakázky).

Ciekawym rozwiązaniem w czeskim prawie zamówień publicznych jest możliwość niewykluczenia wykonawcy, który nie spełnia podstawowych warunków kwalifikacji. Ustawa mówi, że zamawiający nie musi wykluczać uczestnika postępowania o udzielenie zamówienia, nawet jeśli nie spełniał on podstawowych warunków kwalifikacji, jeżeli:

1)     wykluczenie uniemożliwiłoby udzielenie zamówienia w tym postępowaniu o udzielenie zamówienia;

2)     wykonania zamówienia wymaga nadrzędny interes publiczny, w szczególności zdrowie publiczne lub ochrona środowiska.

Systemy certyfikacji wykonawców

Warto też wspomnieć, że w Czechach funkcjonują:

  • urzędowy wykaz kwalifikowanych wykonawców (dostęp do listy jest nieograniczony i zdalny, za pośrednictwem strony internetowej systemu informacyjnego o zamówieniach publicznych. Wpis na listę kwalifikowanych wykonawców dokonywany jest na wniosek wykonawcy, do którego trzeba załączyć określone ustawą dokumenty. Ważność wypisu z tego wykazu wynosi 3 miesiące);
  • system certyfikowanych wykonawców (umożliwia on wykonawcom uzyskanie ważnego certyfikatu, wydanego przez akredytowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego podmiot, który to certyfikat pozwala na udowodnienie spełniania przesłanek kwalifikacji podmiotowej lub ich części w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia. W odróżnieniu od listy kwalifikowanych wykonawców, system certyfikowanych wykonawców umożliwia wykazanie szerszego spektrum kwalifikacji. Certyfikacja zawsze odnosi się do określonego rodzaju lub kategorii zamówień publicznych, a zatem certyfikat można wykorzystać tylko w celu wykazania spełniania kwalifikacji w zamówieniach publicznych, których przedmiot należy do tego rodzaju lub kategorii. Ważność certyfikatu to rok).

Tryby udzielania zamówień

Czeska ustawa wyróżnia 9 podstawowych procedur zlecania zamówień publicznych:

1)     uproszczona procedura dla zamówień o wartości poniżej progów unijnych,

2)     procedura otwarta,

3)     procedura ograniczona,

4)     procedura negocjacyjna z publikacją,

5)     procedura negocjacyjna bez publikacji,

6)     dialog konkurencyjny,

7)     partnerstwo innowacyjna,

8)     procedura uproszczona,

9)     procedura koncesyjna.

Najpowszechniejsze spośród powyższych są procedura uproszczona i procedura otwarta.

W przypadku zamówień małej skali zamawiający nie musi korzystać z uregulowanej przepisami ustawy procedury przetargowej. Ma on więc swobodę przy udzieleniu takich zamówień, w sposób odpowiedni do rodzaju oraz wartości zamówienia. Jednak nawet w takim przypadku zamawiający musi przestrzegać naczelnych zasad systemowych, m.in.: aby zapewnić odpowiedni poziom dostępności wszystkich niezbędnych dokumentów, niedyskryminacji oraz konkurencji pomiędzy potencjalnymi wykonawcami.

Jak rozpocząć ubieganie się o zamówienia na czeskim rynku?

Wykonawca, który planuje ubiegać się o zamówienia na terenie Czech, może w pierwszej kolejności sprawdzić platformę ROZZA https://rozza.cz. Służy ona m.in. do integracji elektronicznych narzędzi zamówień publicznych. Jej nadrzędnym celem jest uproszczenie w jak największym stopniu dostępu do zamówień dla wszystkich wykonawców, w taki sposób, aby mogli oni wyszukiwać ogłoszenia o aktualnych zamówieniach oraz składać oferty w jednym miejscu i z jednego przypisanego konta użytkownika.

Komunikacja w postępowaniu odbywa się tak jak w polskich zamówieniach w formie elektronicznej. W środkach ochrony prawnej funkcjonuje sprzeciw (wnoszony do zamawiającego) i skarga do Urzędu Ochrony Konkurencji.

Między innymi o tym, na co zwrócić uwagę w dokumentacji przetargowej, jak przygotować ofertę i ją złożyć, w jaki sposób intepretować kryteria oceny ofert i inne praktyczne zagadnienia omówione są w opracowaniu na stronie WWW. Polecamy je jako praktyczny wstęp do tego, by ubiegać się o czeskie zamówienia publiczne.

Sprawdź też:

Teraz o takich newsach możesz dowiadywać się jako pierwszy! Jak? Pobierz darmową aplikację „Twój asystent” i od dziś bądź zawsze na bieżąco! Więcej przeczytasz tutaj >> https://twojasystent.pl/portal-zamowienia-publiczne

Autor:

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Prawnik z wieloletnim doświadczeniem w stosowaniu prawa zamówień publicznych, w tym jako pracownik działu prawnego dużej spółki budowlanej reprezentujący spółkę przed KIO, sporządzający opinie prawne...