OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Opis przedmiotu zamówienia uregulowano w art. 99–art. 102 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Zamawiający przygotowując postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, najpierw opisuje zamówienie. Musi to zrobić:

• w sposób jednoznaczny i wyczerpujący – tak by nie była możliwa różna interpretacja wskazanych postanowień,
• za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, by nie było wątpliwości, jakie są oczekiwania zamawiającego i aby opis mógł być podstawą sporządzenia właściwej oferty,
• uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty – zamawiający opisując przedmiot zamówienia, nie może pominąć żadnych kwestii, które będą mieć znaczenie w kwestii kształtu oferty.

Zamawiający ma obowiązek wskazać w opisie przedmiotu zamówienia wymagane cechy dostaw, usług lub robót budowlanych. Cechy te mogą odnosić się w szczególności do określonego procesu, metody produkcji, realizacji wymaganych dostaw, usług lub robót budowlanych, lub do konkretnego procesu innego etapu ich cyklu życia, nawet jeżeli te czynniki nie są ich istotnym elementem, pod warunkiem że są one związane z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalne do jego wartości i celów (art. 99 ust. 2 ustawy Pzp).

W celach statystycznych i porządkujących zamawiający mają także obowiązek określić przedmiot zamówienia kodami i nazwami ze słownika CPV.

Zamawiający nie może opisywać zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Nie może zatem w sposób nieuzasadniony swoimi obiektywnymi potrzebami faworyzować określonych wykonawców bądź jednego wykonawcy.

W szczególności naruszeniem przepisów ustawy będzie wskazywanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, jeżeli mogłoby to doprowadzić do uprzywilejowania lub wyeliminowania niektórych wykonawców lub produktów.

Aby było dopuszczalne opisanie przedmiotu zamówienia za pomocą znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, źródła bądź szczególnego procesu, muszą być spełnione dwa warunki:

1)     zamawiający nie może opisać zamówienia w wystarczająco precyzyjny i zrozumiały sposób,

2)     opisowi z użyciem powyższych sformułowań towarzyszą wyrazy „lub równoważny”.

W takim przypadku zamówienie opisane z użyciem np. znaków towarowych jest zamówieniem wzorcowym, które służy jako przykład dla tego oczekiwanego przez zamawiającego.

Nie wystarczy przy tym, aby zamawiający wskazał jedynie wyraz „lub równoważny”, musi także dodatkowo określić kryteria, jakie zastosuje, by tę równoważność ocenić. W tym celu poda wszystkie cechy, jakie będzie musiało spełniać równoważne zamówienie. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, iż jeśli zamówienie równoważne ma być identyczne z referencyjnym, to nie spełnia ono przymiotu równoważności.

Zamawiający nie może także opisać cech zamówienia równoważnego w taki sposób, iż są one nieprecyzyjne, zbyt ogólne lub niemożliwe do ustalenia. Niedopuszczalne są sformułowania, które mówią, że zamówienie równoważne musi być co najmniej tak dobre (bądź lepsze), jak zamówienie referencyjne. W takim przypadku dopuszczenie rozwiązań równoważnych jest pozorne.

Prawo zamówień publicznych wymaga, aby wprzypadku zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego, opis przedmiotu zamówienia sporządzić z uwzględnieniem wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, chyba że nie jest to uzasadnione charakterem przedmiotu zamówienia. Regulacja pozwala więc zamawiającemu odstąpić od wypełnienia wymogu, jeśli nie uzasadnia tego charakter samego zamówienia.

Jeżeli takie wymagania wynikają z aktu prawa Unii Europejskiej, przedmiot zamówienia, w zakresie wymagań dotyczących dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, opisuje się przez odesłanie do tego aktu.

Stosownie do art. 101 ust. 1 ustawy Pzp przedmiot zamówienia opisuje się, z uwzględnieniem odrębnych przepisów, w jeden z następujących sposobów przez:

1)     określenie wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, w tym wymagań środowiskowych, pod warunkiem że podane parametry są dostatecznie precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie przedmiotu zamówienia, a zamawiającemu udzielenie zamówienia;

2)     odniesienie się do wymaganych cech materiału, produktu lub usługi, o których mowa w art. 102, oraz, w kolejności preferencji do:

a)     Polskich Norm przenoszących normy europejskie,

b)     norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących normy europejskie,

c)     europejskich ocen technicznych, rozumianych jako udokumentowane oceny działania wyrobu budowlanego względem jego podstawowych cech, zgodnie z odpowiednim europejskim dokumentem oceny, w rozumieniu art. 2 pkt 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5, ze zm.),

d)     wspólnych specyfikacji technicznych, rozumianych jako specyfikacje techniczne w dziedzinie produktów teleinformatycznych określone zgodnie z art. 13 i art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniającego dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylającego decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Dz.Urz. UE L 316 z 14.11.2012, str. 12, ze zm.),
e) norm międzynarodowych,

e)     specyfikacji technicznych, których przestrzeganie nie jest obowiązkowe, przyjętych przez instytucję normalizacyjną, wyspecjalizowaną w opracowywaniu specyfikacji technicznych w celu powtarzalnego i stałego stosowania,

f)      innych systemów referencji technicznych ustanowionych przez europejskie organizacje normalizacyjne;

3)     odniesienie do norm, europejskich ocen technicznych, specyfikacji technicznych i systemów referencji technicznych, o których mowa w pkt 2, oraz przez odniesienie do wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, o których mowa w pkt 1, w zakresie wybranych cech;

4)     odniesienie do kategorii wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, o których mowa w pkt 1, i przez odniesienie do norm, europejskich ocen technicznych, specyfikacji technicznych i systemów referencji technicznych, o których mowa w pkt 2, stanowiących środek domniemania zgodności z tego rodzaju wymaganiami dotyczącymi wydajności lub funkcjonalności.

Prawo zamówień publicznych definiuje normę jako specyfikację techniczną przyjętą przez krajową, europejską lub międzynarodową instytucję normalizacyjną w celu powtarzalnego i stałego stosowania, której przestrzeganie nie jest obowiązkowe, w tym Polską Normę, normę europejską lub normę międzynarodową.

Ustawa Pzp określa zatem systemy referencji technicznych, z których zamawiający korzysta w określonej kolejności w sytuacji gdyby system poprzedzający nie istniał lub był nieadekwatny dla danej cechy materiału, produktu lub usługi.

Ustawa Prawo zamówień publicznych przewiduje szczególne unormowania w obszarze opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane. Roboty budowlane opisuje się za pomocą:

• dokumentacji projektowej,
• specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych.

Jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego.

Zakres i sposób sporządzania wspomnianych dokumentacji został szczegółowo określony w rozporządzeniu z 29 grudnia 2021 r. ministra rozwoju, pracy i technologii w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. poz. 2454).

Program funkcjonalno-użytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne. Program funkcjonalno-użytkowy służy do:

• ustalenia planowanych kosztów prac projektowych i robót budowlanych,
• przygotowania oferty szczególnie w zakresie obliczenia ceny oferty oraz
• wykonania prac projektowych.

Dokumentacja projektowa służy do opisu przedmiotu zamówienia na wykonanie robót budowlanych, dla których przepisy przewidują wymóg uzyskania pozwolenia na budowę.

Zgodnie z wyżej przywołanym rozporządzeniem dokumentacja ta powinna składać się w szczególności z:

1)     projektu budowlanego w zakresie uwzględniającym specyfikę robót budowlanych,

2)     projektów wykonawczych, które powinny uzupełniać i uszczegóławiać projekt budowlany,

3)     przedmiaru robót,

4)     informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, w przypadkach gdy jej opracowanie jest wymagane na podstawie odrębnych przepisów.

Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych są opracowaniami zawierającymi w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych, a także oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót.

Treść omawianej specyfikacji zależy od wielkości i stopnia skomplikowania robót budowlanych. Specyfikację należy opracowywać z uwzględnieniem szczegółowego podziału według Wspólnego Słownika Zamówień, określając m.in.:

• roboty budowlane w zakresie przygotowania terenu pod budowę,
• roboty wykończeniowe w zakresie obiektów budowlanych,
• roboty budowlane w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów budowlanych lub ich części oraz roboty w zakresie inżynierii lądowej i wodnej,
• roboty w zakresie instalacji budowlanych.

Opis przedmiotu zamówienia wpływa na przebieg postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz stanowi podstawowe wytyczne dla wykonawców, jak sporządzić ofertę oraz jak będzie potem przebiegać realizacja zamówienia. Postanowienia opisu przedmiotu zamówienia będą odzwierciedlone w istotnych postanowieniach późniejszej umowy.

Zobacz także: SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH, KOSZTORYS INWESTORSKI, PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY, DOKUMENTACJA PROJEKTOWA, SPECYFIKACJA WARUNKÓW ZAMÓWIENIA