
Zgłoszenie podwykonawcy – wzór i prawidłowa treść tego dokumentu – ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa rozliczeń i uniknięcia zarzutu naruszenia art. 462 ustawy Pzp. W tekście wyjaśniamy, kiedy wykonawca ma obowiązek zgłosić podwykonawcę w trakcie realizacji umowy, w jakiej formie i z jakimi elementami powinno zostać sporządzone zgłoszenie, jakie dokumenty zamawiający może żądać wraz ze zgłoszeniem oraz jakie są skutki realizowania części zamówienia przez niezgłoszonego podwykonawcę. Przedstawiamy również praktyczny schemat (wzór) zgłoszenia podwykonawcy, który można dostosować do własnej umowy i specyfiki zamówienia.
1. Czym jest zgłoszenie podwykonawcy i dlaczego jest tak ważne?
Zgłoszenie podwykonawcy to pisemna informacja wykonawcy kierowana do zamawiającego, zawierająca dane podwykonawcy oraz zakres powierzonych mu robót lub usług. Prawidłowa treść zgłoszenia (zgodna z art. 462 ustawy Pzp) ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa rozliczeń oraz uniknięcia zarzutu naruszenia przepisów, w tym zakwestionowania wynagrodzenia czy zastosowania kar umownych.
2. Kiedy wykonawca ma obowiązek zgłoszenia podwykonawcy w trakcie realizacji umowy?
Wykonawca musi zgłosić podwykonawcę przede wszystkim wtedy, gdy zamówienie obejmuje roboty budowlane lub usługi realizowane w miejscu podlegającym bezpośredniemu nadzorowi zamawiającego. Zgłoszenie musi nastąpić przed przystąpieniem do wykonywania przez podwykonawcę tych robót lub usług.
3. Czy wykonawca odpowiada za działania podwykonawcy?
Tak. Zgodnie z art. 462 ust. 8 ustawy Pzp wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za działania i zaniechania podwykonawcy, tak jak za własne. Niezgłoszenie podwykonawcy nie „przenosi” odpowiedzialności na zamawiającego.
4. Jakie informacje powinno zawierać zgłoszenie podwykonawcy (wzór – elementy obowiązkowe)?
Minimalny „wzór” zgłoszenia podwykonawcy powinien obejmować w szczególności:
W przypadku robót budowlanych do zgłoszenia dołącza się projekt umowy o podwykonawstwo, a następnie – po zawarciu – kopię umowy potwierdzoną za zgodność z oryginałem.
5. W jakiej formie powinno zostać złożone zgłoszenie podwykonawcy?
Zgłoszenie podwykonawcy powinno mieć formę pisemną, zgodnie z art. 432 ustawy Pzp, stosowaną do umów i dokumentów związanych z realizacją zamówienia. Forma i sposób przekazania (np. platforma elektroniczna, e-mail spełniający wymogi pisemności) powinny być spójne z postanowieniami umowy.
6. Jak wygląda schemat postępowania przy zgłoszeniu podwykonawcy robót budowlanych?
Proces zgłoszenia podwykonawcy robót budowlanych przebiega co do zasady następująco: przedłożenie projektu umowy o podwykonawstwo → weryfikacja projektu przez zamawiającego → zgłoszenie zastrzeżeń lub akceptacja → przedłożenie zawartej umowy w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia.
7. Jakie dokumenty mogą być wymagane wraz ze zgłoszeniem podwykonawcy?
Zamawiający może w umowie przewidzieć obowiązek dołączenia m.in.:
8. Co w sytuacji zmiany podwykonawcy lub wprowadzenia nowego podwykonawcy?
Wykonawca ma obowiązek niezwłocznie informować zamawiającego o każdej zmianie podwykonawcy oraz o wprowadzeniu nowych podwykonawców. Dotyczy to również zmiany tzw. podmiotu trzeciego udostępniającego zasoby, którego potencjał był wykazywany na etapie postępowania.
9. Jakie są zasady zmiany podwykonawcy udostępniającego zasoby?
Jeżeli podwykonawca udostępniał zasoby na potrzeby spełnienia warunków udziału w postępowaniu:
10. Jakie są skutki realizowania części zamówienia przez niezgłoszonego podwykonawcę?
Niezgłoszenie podwykonawcy może skutkować dla wykonawcy poważnymi konsekwencjami kontraktowymi. Zamawiający może w szczególności:
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że – stosownie do art. 462 ust. 8 ustawy 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych – wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za działania i zaniechania podwykonawcy, tak jak za własne.
Wykonawca ma obowiązek zgłosić podwykonawcę przede wszystkim w przypadku, gdy zamówienie obejmuje roboty budowlane lub usługi realizowane w miejscu podlegającym bezpośredniemu nadzorowi zamawiającego (zgodnie z art. 462 ustawy Pzp).
W takim przypadku, przed przystąpieniem do wykonania tych robót lub usług, wykonawca musi podać zamawiającemu nazwę podwykonawcy, dane kontaktowe oraz jego przedstawicieli, jeśli są już znani.
Wykonawca ma także obowiązek niezwłocznego informowania zamawiającego o każdej zmianie dotyczącej podwykonawców w trakcie realizacji umowy, jak również o nowych podwykonawcach, którym zamierza powierzyć wykonanie robót lub usług w późniejszym czasie.
Zgłoszenie podwykonawcy powinno mieć formę pisemną, co jest zgodne z wymogiem zachowania formy pisemnej dla umów i dokumentów związanych z realizacją zamówienia (art. 432 ustawy Pzp). Zgłoszenie powinno zawierać:
W przypadku robot budowlanych wykonawca jest dodatkowo zobowiązany przekazać projekt umowy o podwykonawstwo do akceptacji zamawiającego oraz poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię zawartej umowy o podwykonawstwo.
Zgłoszenie podwykonawcy robót budowlanych ma zatem następujący schemat: przedłożenie projektu umowy → weryfikacja projektu umowy przez zamawiającego → zgłoszenie zastrzeżeń lub akceptacja → przedłożenie zawartej umowy (7 dni od zawarcia).
Zamawiający ma prawo przewidzieć w postanowieniach umowy żądanie od wykonawcy przedstawienia dodatkowych dokumentów dotyczących podwykonawcy, takich jak:
Szczególna sytuacja zachodzi, gdy wykonawca chce zmienić podwykonawcę, który był tzw. podmiotem udostępniającym zasoby i którego potencjał (np. doświadczenie, zdolność techniczna) był kluczowy dla wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu. Wykonawca ma obowiązek poinformować zamawiającego o zmianie lub rezygnacji z takiego podwykonawcy w trakcie realizacji umowy.
Zmieniając takiego podwykonawcę, wykonawca musi udowodnić zamawiającemu, że nowy podwykonawca, którego proponuje, spełnia te warunki w zakresie nie mniejszym niż zmieniany podwykonawca. Zamawiający jest zobowiązany zweryfikować, czy nowy podmiot spełnia warunki udziału w postępowaniu. Jeśli nie, zamawiający nie wyrazi zgody na zmianę.
Wykonawca może również zrezygnować z podwykonawcy udostępniającego zasoby. W takim wypadku musi udowodnić zamawiającemu, że samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu.
Niezgłoszenie podwykonawcy i realizacja przez niego części zamówienia może rodzić negatywne skutki dla wykonawcy.
Przykładowo zamawiający ma prawo:
– żądać od wykonawcy zastąpienia podwykonawcy, który nie został zgłoszony lub którego zgłoszenie nie zostało zaakceptowane,
– odmówić dopuszczenia podwykonawcy do realizacji części zamówienia,
– w przypadku rażącego naruszenia, rozwiązać umowę lub odstąpić od niej,
– nałożyć sankcje wynikające z umowy, np. kary umowne.