Specustawa ukraińska a zwolnienie od stosowania ustawy Pzp

Stan prawny na dzień: 14.03.2022
Specustawa ukraińska a ustawa Pzp

Ogłoszona w sobotę 12 marca br. tzw. specustawa ukraińska wyłącza reżim Prawa zamówień publicznych przy zlecaniu określonych zamówień publicznych. Chodzi m.in. o zakupy związane z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski z terytorium tego państwa w związku z trwającą tam wojną oraz informowaniem o tej pomocy. Przepisy weszły w życie z datą wsteczną i obowiązują od 24 lutego br.

Ustawa przewiduje duże ułatwienia w legalizowaniu pobytu dla obywateli Ukrainy w Polsce oraz podejmowaniu przez nich legalnej pracy. Pozwolenia mają być wydawane na 18 miesięcy z możliwością przedłużenia do 3 lat. Obywatele Ukrainy będą także mieli dostęp do państwowego systemu opieki zdrowotnej i edukacji oraz świadczeń socjalnych np. 500 plus.

Konieczność organizacji pomocy doraźnej i długoterminowej w dużej mierze będzie spoczywać na barkach jednostek samorządu terytorialnego. W celu realizacji przydzielonych zadań samorządy otrzymają dodatkowe finansowanie. Aby przyspieszyć realizację nowych zadań, specustawa przewiduje wiele zwolnień od stosowania ustawy Pzp w określonych sytuacjach. Sprawdź także komunikat UZP dotyczący udzielania pilnych zamówień publicznych w obliczu wojny i trudnej sytuacji na granicy polsko-ukraińskiej:

Zapewnienie podstawowej pomocy – zwolnienie od stosowania Pzp 

Zgodnie z art. 12 ust. 6 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, do zamówień publicznych niezbędnych do:

  • zapewnienia pomocy, o której mowa w art. 12 ust. 1–4, 18 i 19 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, przez wojewodę, inne organy administracji publicznej, jednostki podległe lub nadzorowane przez organy administracji publicznej, jednostki sektora finansów publicznych oraz inne organy władzy publicznej, jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego lub związki metropolitalne,
  • informowania o pomocy kierowanej do obywateli Ukrainy, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy

– nie stosuje się przepisów ustawy Pzp.

O jakiego rodzaju pomocy mowa w art. 12 ust. 6 specustawy? Wojewoda może zapewnić obywatelom Ukrainy m.in. całodzienne wyżywienie zbiorowe, zakwaterowanie, finansowanie transportu publicznego, środki higieniczne, środki czystości i inne produkty. 

Udzielając powyższych zamówień, zamawiający, w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym udzielono zamówienia, zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o udzieleniu zamówienia. W ogłoszeniu podaje:

1)      nazwę i adres siedziby zamawiającego;

2)      datę i miejsce zawarcia umowy lub informację o zawarciu umowy drogą elektroniczną;

3)      opis przedmiotu umowy (w tym ilość rzeczy lub innych dóbr oraz zakres usług);

4)      cenę albo cenę maksymalną, jeżeli cena nie jest znana w chwili zamieszczenia ogłoszenia;

5)      wskazanie okoliczności faktycznych, które uzasadniają udzielenie zamówienia bez zastosowania przepisów ustawy Pzp;

6)      nazwę (firmę) podmiotu albo imię i nazwisko osoby, z którymi zawarto umowę.

Wydawania numerów PESEL – ułatwienia w organizacji procesu

Zgodnie z art. 8 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, do zamówień publicznych niezbędnych do:

  • realizacji zadań, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, przez organy gmin (chodzi o bezpłatne wykonanie fotografii potrzebnej do nadania PESEL),
  • zakupu sprzętu i usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (mowa tutaj odpowiednio m.in. o sprzęcie komputerowym oraz usługach niezbędnych do tego, by nadawać obywatelom Ukrainy PESEL)

– stosuje się odpowiednio art. 12 ust. 6 i 7 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Zatem także w tych przypadkach wyłączone jest stosowanie ustawy Pzp oraz po zleceniu zamówienia zamawiający będzie musiał zamieścić informację o udzieleniu zamówienia w Biuletynie Zamówień Publicznych.

Zapewnienie świadczeń socjalnych a ustawa Pzp

Zgodnie z art. 26 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, do zamówień publicznych niezbędnych do:

  • zapewnienia prawa do świadczeń, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 1–4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (np. świadczenia dobry start, świadczenia wychowawczego itp.),
  • dofinansowania, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (chodzi o dofinansowanie obniżenia opłaty za pobyt dziecka np. żłobku)

– nie stosuje się przepisów ustawy Pzp.

Zgodnie art. 26 ust. 6 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, podmiot udzielający powyższego zamówienia w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym udzielono tego zamówienia, zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o jego udzieleniu – tak jak w powyżej opisanym przypadku.

Opieka medyczna dla obywateli Ukrainy

Do zamówień publicznych niezbędnych do zapewnienia opieki medycznej i pomocy, o których mowa w art. 112 ust. 1 tej o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustawy, przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, nie stosuje się przepisów ustawy Pzp.

Ustawa o zarządzaniu kryzysowym

Zgodnie z art. 82 specustawy w zakresie dodawanego art. 7c ust. 1 w ustawie z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do realizacji poleceń, o których mowa w art. 7a ust. 1 tej ustawy, nie stosuje się przepisów ustawy Pzp.

Zgodnie z art. 7a ust. 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym w sytuacji kryzysowej prezes Rady Ministrów może wydawać polecenia obowiązujące np. organy administracji rządowej czy organy jednostek samorządu terytorialnego. Polecenia może wydawać m.in. po to, by:

1)      zapewnić właściwe funkcjonowanie, ochronę, wzmocnienie lub odbudowę infrastruktury krytycznej;

2)      przejąć kontrolę nad sytuacją kryzysową, której wpływ na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia lub środowiska, jest szczególnie negatywny.

Przepisy obowiązują od 24 lutego br.

Zgodnie z art. 116 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, ustawa ta weszła w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 24 lutego 2022 r., z wyjątkiem:

1)      art. 12 ust. 10–16, art. 72 oraz art. 89, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;

2)      art. 95, który wchodzi w życie 27 marca 2022 r.

Oznacza to, że ww. regulacje obowiązują z mocą wsteczną, tj. od 24 lutego 2022 r. Tekst nowego aktu prawnego znajdziesz tutaj: ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583).

Autor:

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Justyna Rek-Pawłowska

Prawnik z wieloletnim doświadczeniem w stosowaniu prawa zamówień publicznych, w tym jako pracownik działu prawnego dużej spółki budowlanej reprezentujący spółkę przed KIO, sporządzający opinie prawne...