Udział wykonawców z państw trzecich w przetargach – opracowanie UZP
Już 9 września br. wchodzą w życie przepisy nowelizacji Prawa zamówień publicznych dotyczące zasad dostępu do unijnych przetargów podmiotów spoza UE i z państw, które nie zawarły z UE stosownych umów międzynarodowych. Urząd Zamówień Publicznych opublikował w związku z tym na swojej stronie WWW pytania dotyczące nowych przepisów wraz ze stosowymi wyjaśnieniami, zaznaczając, że katalog będzie stale uzupełniany. Jak ocenić ofertę wykonawcy spoza UE? Czy kwestię udziału wykonawcy z państwa trzeciego trzeba regulować w SWZ? Jak sprawdzić, czy państwo wykonawcy zawarło stosowną umowę międzynarodową? Odpowiedzi m.in. na te pytania znajdziesz w poniższym opracowaniu.
Przypominamy, że zmiany Prawa zamówień publicznych wprowadza ustawa z 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. poz. 1165).
Polecam artykuł dotyczący nowelizacji:
1. Nowelizacja Pzp z 9.09.25 r – czego w skrócie dotyczą nowe regulacje?
Nowelizacja w skrócie dotyczy:
- ubiegania się o zamówienie publiczne przez wykonawców, którzy prowadzą działalność gospodarczą oraz mają siedzibę albo miejsce zamieszkania poza UE oraz w państwach, które nie są stroną Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub stronami innych umów międzynarodowych gwarantujących wzajemny i równy dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest Unia Europejska, oraz
- robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw.
Zgodnie z nowymi przepisami wykonawcy z państw trzecich nie mają zapewnionego dostępu do unijnego rynku zamówień publicznych. Decyzja o ich dopuszczeniu oraz warunkach ich udziału w zamówieniu leży po stronie zamawiającego.
- Jeśli zamawiający chce dopuścić do postępowania wykonawców z tzw. państw trzecich – musi zawrzeć taką informację w SWZ zgodnie z art. 16b ust. 1 ustawy Pzp.
- Jeśli zamawiający nie chce dopuścić do postępowania wykonawców z państw trzecich – nie musi w żaden sposób regulować i precyzować tej kwestii w SWZ. Zastosowanie znajdą wówczas automatycznie nowe przepisy ustawy Pzp, wedle których oferta złożona przez takiego wykonawcę w postępowaniu zostanie z niego obowiązkowo odrzucona.
Zamawiający może także określić w SWZ, że wykonawcy z państw trzecich mogą ubiegać się o zamówienie na mniej korzystnych warunkach niż pozostałe podmioty.
2. Kim jest „wykonawca z państwa trzeciego”?
Jest to podmiot, który:
- prowadzi działalność oraz
- ma siedzibę albo miejsce zamieszkania
na terenie państwa spoza UE oraz państwa, które nie jest stroną Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub stroną innych umów międzynarodowych o wzajemny i równy dostęp do rynku zamówień publicznych z UE.
3. Wartość zamówienia a dostęp wykonawców z państw trzecich
Nowe regulacje mają zastosowanie do wszystkich postępowań ustawowych – zarówno tych o wartości do progów krajowych jak i zamówień unijnych.
Nowych przepisów nie stosujemy natomiast do zamówień o wartości niższej niż 130 000 zł.
4. Rodzaj zamówienia – klasyczne/sektorowe/obronne, przedmiot zamówienia (dostawy, usługi, roboty budowlane) a dostęp wykonawców z państw trzecich
Nowe przepisy stosujemy zarówno do zamówień klasycznych jak i sektorowych.
Nie stosujemy ich do zamówień z dziedziny obronności i bezpieczeństwa.
W przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kwestie dotyczące ubiegania się o zamówienie przez wykonawców z państw trzecich są unormowane w art. 404 ustawy Pzp. Zamawiający, w odniesieniu do wykonawców z państw trzecich może określić warunki zamówienia mniej korzystne niż w odniesieniu do pozostałych podmiotów.
Nowe przepisy stosujemy do dostaw, usług i robót budowlanych.
5. Przykłady mniej korzystnych warunków zamówienia dla wykonawców z państw trzecich
Zamawiający – prócz przewidzenia całkowitego wykluczenia z procedury – będą mogli także uregulować w SWZ mniej korzystne warunki zamówienia dla wykonawców z państw trzecich, np. w zakresie:
- podstaw wykluczenia oraz warunki udziału w postępowaniu,
- podmiotowych środków dowodowych lub przedmiotowych środków dowodowych.
Będzie także mógł:
- skorygować wynik oceny ofert wykonawców z państw trzecich na korzyść ofert złożonych przez wykonawców z UE lub z państw, które zawarły stosowne umowy z UE,
- określić, że nie dopuszcza ofert z udziałem robót budowlanych, dostaw lub usług pochodzących z państw trzecich.
6. Konsorcjanci, podwykonawcy a nowe regulacje
Jeśli zamawiający w ogóle nie ureguluje kwestii udziału w postępowaniu konsorcjantów, podwykonawców oraz podmiotów trzecich, należy uznać, że wykonawca nie ma prawa podejmować współpracy z takimi podmiotami i powoływać się na ich zasoby.
7. Brak dopuszczenia do udziału w zamówieniu podwykonawców, podmiot trzecich i konsorcjantów z państw trzecich a losy oferty
Jeśli zamawiający nie dopuścił do udziału w postępowaniu takich podmiotów (tj. nie zawarł postanowień w SWZ o ich dopuszczeniu), wówczas oferta wykonawcy współpracującego z podwykonawcą lub konsorcjantem z państwa trzeciego musi zostać odrzucona.
Podstawą będzie art. 226 ust. 1 pkt 5a ustawy Pzp.
Jeśli zamawiający nie dopuścił możliwości powoływania się na potencjał podmiotu trzeciego pochodzącego z państwa trzeciego, a wykonawca złożył ofertę, w której polega na potencjale takiego podmiotu, wówczas należy zastosować art. 122 ustawy Pzp. Wykonawca będzie musiał zastąpić taki podmiot lub samodzielnie wykazać spełnienie warunku udziału w postępowaniu.
9. Gdzie znaleźć informacje dotyczące państw trzecich?
Jak czytamy w odpowiedzi UZP: „Aktualny wykaz umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych znaleźć można pod tym adresem.
Dodatkowo Komisja Europejska uruchomiła narzędzie internetowe dla zamawiających, pozwalające zamawiającym w UE na ustalenie, czy wykonawca z państwa trzeciego ma zagwarantowany dostęp do zamówień w państwach UE na podstawie zawartych umów międzynarodowych. Narzędzie zapewnia dostęp do rzetelnych informacji na temat międzynarodowych przepisów dotyczących zamówień publicznych.
Po wprowadzeniu informacji o podmiocie zamawiającym, przedmiocie i szacunkowej wartości zamówienia, wyświetlana jest lista krajów kwalifikujących się na podstawie zawartych umów handlowych i wykluczonych na podstawie sankcji handlowych.
Narzędzie jest dostępne pod tym linkiem, na razie tylko w języku angielskim, ale istnieje możliwość włączenia opcji tłumaczenia strony w ustawieniach wybranej przeglądarki internetowej”.
Postępowania wszczęte i niezakończone przed 9.09.2025 r. a możliwość odrzucenia oferty wykonawcy z państwa trzeciego
W takich postępowaniach zamawiający będzie mógł aż do czasu ich zakończenia odrzucić oferty lub wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożone przez wykonawców z państw trzecich. Będzie mógł to zrobić nawet wówczas, gdy w ogłoszeniu i dokumentach zamówienia nie przewidział, że dokona odrzucenia takich ofert.
Czy wykonawcom z państw trzecich przysługuje odwołanie do KIO i skarga do sądu?
Nie, wykonawcom z państw trzecich nie przysługują środki ochrony prawnej w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych.
Źródło: https://www.gov.pl/web/uzp/pytania-i-odpowiedzi-dotyczace-udzialu-wykonawcow-z-panstw-trzecich
Opracowanie:
