Szczególne przepisy ustawy o COVID-19 dotyczące umów o zamówienia publiczne – wskazówki UZP
W nowo wydanej opinii UZP odpowiada na coraz częściej pojawiające się wątpliwości zamawiających i wykonawców dotyczące tego, czy szczególne przepisy ustawy o COVID-19 m.in. w zakresie zmiany umowy oraz zakazu naliczania wykonawcom kar umownych mogą być stosowane również do umów zawartych zgodnie z poprzednią ustawą Pzp z 29 stycznia 2004 r. Brzmienie regulacji ustawowych jest w tym przypadku niejednoznaczne. Autor opinii pt. „Dopuszczalność zastosowania art. 15r oraz art. 15r1 ustawy o COVID-19 (w aktualnym brzmieniu) do umów o zamówienie publiczne zawieranych przed wejściem w życie nowej ustawy Prawo zamówień publicznych” nie pozostawia jednak wątpliwości, iż przepisy te dotyczą zarówno umów zawartych zgodnie z nową ustawą Pzp z 11 września 2019 r. jak i poprzednio obowiązującą ustawą Pzp z 29 stycznia 2004 r.
Co mówią przepisy ustawy o COVID-19?
Zgodnie z art. 15r ust. 4 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.) zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, o których mowa w ust. 1, wpływają na należyte wykonanie umowy, o której mowa w ust. 1, w uzgodnieniu z wykonawcą dokonuje zmiany umowy, o której mowa w art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych. Zmiana odbywa się w szczególności poprzez modyfikację:
1) terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,
2) sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
3) zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia lub sposobu rozliczenia wynagrodzenia wykonawcy.
Warunek jest taki, że wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
Dodatkowo zgodnie z art. 15r1 ust. 1 ustawy o COVID-19, w okresie:
- obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, i
- 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni,
zamawiający nie może potrącić kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, o której mowa w art. 15r ust. 1, z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności. Nie wolno mu także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania tej umowy. Przy czym zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono karę, musiało nastąpić w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
O jakiej umowie mowa w przepisach ustawy o COVID-19?
Autor opinii wskazuje, że przywołane przepisy odwołują się do umowy, o której mowa w art. 15r ust. 1 zd. 1 ustawy o COVID-19, w świetle którego strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, w rozumieniu ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, niezwłocznie, wzajemnie informują się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić.
Przepis ten nie określa reżimu prawnego, pod rządami którego umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta. W opinii podkreśla się jednak, że rozumienie pojęcia umowy w sprawie zamówienia publicznego w nowej ustawie Pzp z 11 września 2019 r. jak i w tej obowiązującej do 31 grudnia 2020 r. ustawie Pzp z 29 stycznia 2004 r. nie uległo zmianie.
Ważne
Artykuł 15r ust. 1 ustawy o COVID-19 kładzie nacisk na pojęcie umowy w sprawie zamówienia publicznego, a nie na reżim przepisów o zamówieniach publicznych, na podstawie których umowa taka została zawarta.
Przepisy przejściowe
W opracowaniu przypomniano również, że zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy z 11 września 2019 r. przepisy wprowadzające ustawę ‒ Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2020), do umów w sprawie zamówienia publicznego oraz umów ramowych, o których mowa w ustawie z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1843), zawartych:
1) przed 1 stycznia 2021 r.,
2) po 31 grudnia 2020 r., w następstwie postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych przed 1 stycznia 2021 r.
– stosuje się przepisy dotychczasowe.
Zdaniem UZP gdyby wolą ustawodawcy było, aby szczególne rozwiązania przewidziane w ustawie o COVID-19 znalazły zastosowanie wyłącznie do umów z uwzględnieniem stanu prawnego, na podstawie którego zostały zawarte, skorzystałby z zabiegu legislacyjnego podobnego do tego, jaki istnieje w art. 91 ust. 1 ww. ustawy. Wskazałby zatem reżim prawny, jaki w tej sytuacji należałoby wziąć pod uwagę.
Istotny jest cel przepisów
Zaprezentowane wyżej stanowisko wynika także z celowościowej wykładni art. 15r ust. 4 i art. 15r1 ust. 1 ustawy o COVID-19.
Wprowadzenie możliwości dokonania szczególnych zmian umowy w sprawie zamówienia publicznego oraz zakazu potrącania przez zamawiającego kar umownych, a także dochodzenia zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy miało na celu zminimalizować negatywne skutki gospodarcze wynikające z pandemii COVID-19. Sama ustawa o COVID-19 miała m.in. na celu właśnie złagodzenie ekonomicznych skutków wystąpienia COVID-19, dotykających zwłaszcza przedsiębiorców. Właśnie temu służy uelastycznienie mechanizmów kontraktowych w sferze zamówień publicznych.
To również przemawia za tym, że omawianymi przepisami są objęte również umowy o zamówienia publiczne zawarte zgodnie z ustawą Pzp z 29 stycznia 2004 r.
Źródło: www.uzp.gov.pl
Podstawa prawna
- art. 15r ust. 4, art. 15r1 ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.),
- art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. poz. 2019 ze zm.),
- opinia UZP pt. „Dopuszczalność zastosowania art. 15r oraz art. 15r1 ustawy o COVID-19 (w aktualnym brzmieniu) do umów o zamówienie publiczne zawieranych przed wejściem w życie nowej ustawy Prawo zamówień publicznych”.
