Samowolka w zamówieniach publicznych z funduszy unijnych
Nieprawidłowości podczas oceny ofert wykonawców, błędy w szacowaniu wartości zamówienia, kary pieniężne dla zamawiających oraz konieczność unieważniania umów to wnioski z kolejnego już raportu Kancelarii Prawno-Gospodarczej PAXUS dotyczącego kontroli zamówień publicznych współfinansowanych z środków Unii Europejskiej w 2014 roku.
Zgodnie z art. 161 ust. 2 ustawy celem kontroli jest sprawdzenie zgodności postępowania o udzielenie zamówienia z jej przepisami. Oznacza to, że Prezes Urzędu bada wyłącznie legalność udzielenia zamówienia, tj. zgodność prowadzonej procedury z przepisami ustawy.
Rodzaje kontroli
Biorąc pod uwagę zamówienia publiczne współfinansowane ze środków UE, Prezes Urzędu prowadzi:
• kontrole uprzednie obligatoryjne, jeżeli wartość zamówienia jest równa bądź przekracza 10 mln euro dla dostaw i usług oraz 20 mln euro dla robót budowlanych (art. 169 ust. 1 i 2 ustawy),
• kontrole doraźne uprzednie lub następcze wszczynane z urzędu lub na wniosek, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów ustawy Pzp, które mogło mieć wpływ na jego wynik (art. 165 ust. 1 i 4 ustawy Pzp).
Z opublikowanych danych wynika, że do Urzędu Zamówień Publicznych wpłynęło 266 wniosków o kontrolę zamówień współfinansowanych ze środków UE. Głównie, bo aż w 117 przypadkach wnioski kierowali wykonawcy. 82 wnioski zostały skierowane przez instytucje zaangażowane we wdrażanie funduszy unijnych w Polsce.
POIiŚ pod lupą
Wnioskodawcy jako najczęstszy powód kontroli podawali wątpliwości dotyczące oceny ofert (114 przypadków) oraz powody dotyczące innych kwestii takich jak np. szacowanie wartości zamówienia, termin składania ofert, powiązania między zamawiającym i wykonawcą (41 wniosków). Na trzecim miejscu uplasował się powód związany z opisem przedmiotu zamówienia (45 przypadków). Pozostałe powody dotyczyły m.in. błędów w realizacji umowy, zapisów ogłoszenia o zamówieniu lub siwz czy zmian w umowach.
W badanym okresie zostało rozpatrzonych 279 wniosków o wszczęcie kontroli doraźnych, a w ich ramach przeprowadzono 182 postępowań wyjaśniających, których celem było ustalenie, czy zachodzi podstawa do wszczęcia kontroli doraźnej. Ostatecznie przeprowadzono 38 kontroli doraźnych zamówień współfinansowanych ze środków UE, w tym 37 kontroli następczych i jedną kontrolę uprzednią.
Przeprowadzono również 181 kontroli uprzednich obligatoryjnych. Głównie dotyczyły one inwestycji kolejowych, drogowych, wodociągowo-kanalizacyjnych, budowy sieci szerokopasmowych, budowy baz danych, dostaw aparatury naukowo badawczej oraz dostaw tramwajów, elektrycznych zespołów trakcyjnych i były najczęściej współfinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Wartość wszystkich kontrolowanych zamówień wynosiła ponad 31 mld zł. Jest to o niemal 10 mld mniej niż w poprzednim roku.
Największe zamówienia – największe błędy
Podsumowując, Prezes Urzędu przeprowadził łącznie 219 kontroli zamówień współfinansowanych ze środków unijnych. W roku poprzednim przeprowadzono o 37 więcej kontroli.
W wyniku kontroli ustalono, że w 153 przypadkach nie stwierdzono naruszeń ustawy Pzp. Warto dodać, że większość z tych przypadków (148) dotyczyła kontroli największych zamówień o wartości równej lub przekraczającej 10 mln euro dla dostaw i usług oraz 20 mln euro dla robót budowlanych.
Ustalono również, że w 66 przypadkach stwierdzono naruszenia ustawy Pzp, chociaż 10% z nich nie wykazało naruszenia wpływającego na wynik postępowania. Pozostałe 44 kontrole dotyczyły naruszeń mogących takich wpływ posiadać.
Dyscyplina finansów publicznych
Wykrycie nieprawidłowości mogących mieć wpływ na wynik postępowania spowodowało:
• w przypadku 29 kontroli doraźnych następczych konieczność zawiadomienia rzecznika dyscypliny finansów publicznych lub wnioskowanie o nałożenie kary pieniężnej, a także konieczność wnioskowania do sądu o unieważnienie umowy,
• w przypadku 14 kontroli uprzednich konieczność wydania zaleceń usunięcia naruszeń. Warto dodać, że zostały one uwzględnione przez wszystkich zamawiających i tym samym przywrócony został stan zgodny z prawem,
• w przypadku 1 kontroli uprzedniej (prowadzonego w trybie z wolnej ręki) konieczność unieważnienia postępowania, które zostało wykonane przez zamawiającego.
Dodatkowo, o każdej kontroli i jej wyniku została poinformowana właściwa instytucja zarządzająca i pośredniczą, a w przypadku regionalnych programów operacyjnych - właściwa instytucja zarządzająca.
Analizowane dane pochodzą z raportu opublikowanego w kwietniu 2015 na portalu Urzędu Zamówień Publicznych.
Raport przygotowany przez kancelarię PAXUS zawiera rozwinięcie powyższych kwestii, a także porównanie danych z roku 2014 do lat poprzednich. W raporcie zawarte są również komentarze eksperta do spraw prawa zamówień publicznych, radcy prawnego, Damiana Michalaka.
Zarówno ten, jak i poprzednie raporty przygotowane przez Kancelarię PAXUS, dostępne są na stronie internetowej www.raportyprzetargi.pl
Źródło:
Kancelaria PAXUS
Działa na rynku polskim od 2006 r. Powstała, by zapewnić swoim klientom spokój i bezpieczeństwo w zakresie zamówień publicznych, partnerstwa publiczno-prywatnego, finansów publicznych, funduszy unijnych. Specjalizacja prawników PAXUS w wąskim obszarze prawa zaowocowała setkami wygranych spraw zarówno dla firm prywatnych, starających się o udzielenie zamówienia publicznego, jak i instytucji publicznych udzielających zamówień.
