Nowe Prawo zamówień publicznych na horyzoncie 

Zidentyfikowano następujące problemy w dziedzinie zamówień publicznych wymagające nowych rozwiązań, które zostały zaprojektowane w nowej ustawie:

• brak powiązania wydatków z realizacją polityki oraz celów strategicznych państwa,
• dużą liczbę wyłączeń spod reżimu systemu zamówień publicznych, które negatywnie wpływają na transparentność i dostępność zamówień publicznych,
• wybieranie rozwiązań najtańszych zamiast najbardziej efektywnych w dłuższym okresie,
• nieproporcjonalny do potencjału udział przedsiębiorców z sektora MŚP w rynku zamówień publicznych,
• nieefektywne zarządzanie procesem zakupowym od planowania udzielenia zamówienia, przygotowania postępowania po podsumowanie jego realizacji,
• koncentracja zamawiających na spełnieniu wymogów formalnych zamiast na uzyskaniu najlepszego jakościowo produktu lub usługi,
• niski odsetek zamówień udzielonych w innych trybach niż przetarg nieograniczony i wolna ręka (negocjacje z ogłoszeniem, dialog konkurencyjny, negocjacje bez ogłoszenia oraz partnerstwo innowacyjne i licytacja elektroniczna stanowią zaledwie 1,27% postępowań),
• zmniejszające się zainteresowanie wykonawców rynkiem zamówień publicznych (w 2017 r. w ok. 43% postępowań złożona została tylko jedna oferta),
• ograniczona dostępność do środków odwoławczych do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) oraz skarg na wyroki KIO do sądów powszechnych,
• niejednolitość orzecznictwa KIO i sądów powszechnych w przedmiocie zamówień publicznych,
• brak wyodrębnionej i uproszczonej procedury udzielania zamówień poniżej progów unijnych,
• rozproszony i nieefektywny system kontroli,
• brak przejrzystości ustawy wywołany licznymi nowelizacjami.

Projekt przewiduje m.in.:

• odrębną i elastyczną procedurę udzielania zamówień o wartości poniżej progów unijnych, możliwość negocjowania ofert w celu ich ulepszenia,
• jeden sąd właściwy do rozpoznawania skarg,
• obniżenie wysokości opłat sądowych czy
• nowe reguły dotyczące waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy.

Istotną nowością jest wprowadzenie do ustawy regulacji dotyczących postępowania koncyliacyjnego w przypadku sporów powstałych w trakcie realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego o dużej wartości. Rozwiązanie to jest uzasadnione przede wszystkim potrzebą zapewnienia instrumentów, które zwiększą szanse na ugodowe i zadowalające obie strony rozwiązanie sporu.

W projekcie zaproponowano m.in. następujące regulacje o kluczowym znaczeniu:

1. Zwiększono rolę planowania w zamówieniach publicznych poprzez:

a)      wprowadzenie obowiązku dokonania analizy przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia,

b)      nałożenie obowiązku na centralne organy administracji rządowej określenia strategii zarządzania dla poszczególnych kategorii zakupowych (drzewo kategorii zakupowych) oraz wskazanie zamówień stanowiących realizację polityki państwa; obowiązek ten będzie stanowił ramy dla rocznych planów postępowań, obecnie funkcjonujących w ramach Pzp.

2. Wprowadzono obowiązek kwartalnej aktualizacji rocznych planów postępowań.
3. Następuje koncentracja ogłoszeń o zamówieniach w oficjalnym publikatorze, tj. Biuletynie Zamówień Publicznych (poniżej progów UE) oraz Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (powyżej progów UE).
4. Zwiększa się znaczenie dialogu z wykonawcą poprzez podkreślenie roli przygotowania postępowania.
5. Upraszcza się zasady podmiotowej kwalifikacji wykonawców poprzez:

a)      uproszczenie warunków udziału w postępowaniu,

b)      ograniczenie i doprecyzowanie przesłanek wykluczenia.

6. Upraszcza się procedury w postępowaniach powyżej i poniżej progów unijnych poprzez:

a)      odrębne tryby udzielania zamówień powyżej progów unijnych,

b)      uproszczenie i uelastycznienie procedury dla zamówień poniżej progów unijnych.

7. Zrównoważono rolę stron w umowach w sprawie zamówienia publicznego poprzez:

a)      określenie zasad kształtowania umów,

b)      wprowadzenie katalogu klauzul abuzywnych,

c)      określenie obowiązkowych postanowień umownych,

d)      wprowadzenie nowych zasad waloryzacji wynagrodzenia.

8. Zniesiono odpowiedzialność solidarną wykonawców w trybie partnerstwa innowacyjnego.
9. Wprowadzono obowiązek stosowania zaliczek lub częściowych płatności w umowach powyżej 12 miesięcy.
10. Usprawnia się postępowanie skargowe na orzeczenia KIO poprzez:

a)      obniżenie opłaty od skargi na orzeczenie KIO,

b)      wydłużenie terminu na wniesienie skargi na orzeczenie KIO.

11. Usprawnia się system kontroli poprzez:

a)      wspólne przepisy ogólne dotyczące kontroli zamówień publicznych,

b)      przeprowadzanie kontroli na podstawie analizy ryzyka naruszenia prawa,

c)      obowiązek publikacji wytycznych dotyczących prowadzenia kontroli przez organy kontroli.

Źródło: Informator UZP nr 4/2018; Uzasadnienie do projektu ustawy Prawo zamówień publicznych (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12320355/katalog/12565439#12565439)