KONSORCJUM

Tak określa się konsorcjum zgodnie ze stanowiskiem przyjętym w orzecznictwie oraz w doktrynie. W przepisach prawa powszechnie obowiązującego brak jest bowiem definicji legalnej pojęcia „konsorcjum”. Dopuszczalność zawierania umowy konsorcjum wynika z wyrażonej w art. 353¹ kc zasady swobody zawierania umów.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia. W ust. 2 przywołanego przepisu wskazano, że w przypadku, o którym mowa w ust. 1, wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Wykonawcami wspólnie ubiegającymi się o udzielenie zamówienia mogą być nie tylko małżonkowie, ale również podmioty działające w formie spółki cywilnej lub konsorcjum.

Zawarcie umowy konsorcjum nie prowadzi do powstania nowego bytu prawnego. W szczególności konsorcjum nie posiada zdolności prawnej lub zdolności do czynności prawnych – w zdolność tą wyposażone są natomiast podmioty tworzące konsorcjum (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 marca 2016 r., sygn. akt. VI ACa 83/16). Powyższe dotyczy również konsorcjum tworzonego w celu zawarcia i realizacji umowy o zamówienie publiczne, zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17 grudnia 2014 r., sygn. akt: I ACa 1308/14: Brzmienie przepisu art. 23 ust. 3 Pzp przesądza jednoznacznie, iż konsorcjum na gruncie tej ustawy nie posiada podmiotowości prawnej, co oznacza, że nie jest odrębnym podmiotem (wykonawcą), a raczej „sumą pojedynczych wykonawców”.

Umowa konsorcjum wykazuje cechy podobne do umowy spółki cywilnej, o której mowa w art. 860 kc, należy jednak wskazać, że w przypadku umowy konsorcjum nie istnieje obowiązek wniesienia wkładów przez podmioty je tworzące ani też nie znajduje zastosowania konstrukcja dotycząca majątku wspólnego konsorcjantów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 17 października 2012 r., sygn. akt: I ACa 460/12). Jednakże w przypadku, w którym umowa konsorcjum spełnia wymogi określone w art. 860 i nast. kc, może ona zostać uznana za spółkę cywilną. Nic nie stoi również na przeszkodzie w przekształceniu umowy konsorcjum w umowę spółki cywilnej.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 28 maja 2015 r., sygn. akt: I ACa 29/15: Konsorcjum jest stosunkiem obligacyjnym kreowanym umową, w wyniku której powstaje stosunek prawny konsorcjum, w którym każda z jego stron (konsorcjant) zobowiązuje się do określonego uczestnictwa w konsorcjum i do oznaczonego działania na jego rzecz, a tym samym na rzecz pozostałych konsorcjantów dla osiągnięcia celu, dla którego umowa została zawarta. Konsorcjanci zobowiązują się do działań i świadczeń zmierzających do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przyjętego przez konsorcjum, zobowiązując się do wspólnego działania. „Wspólność” celu gospodarczego jest podstawowym atrybutem konsorcjum. Umowa konsorcjum nie jest uregulowana w kc, jest zatem zaliczana do umów nienazwanych kreowanych treścią umowy w ramach swobody kształtowania stosunku zobowiązaniowego przewidzianej w art. 353¹ kc i traktowana jako umowa, do której stosuje się odpowiednio przepisy art. 860–875 kc.

Umowa konsorcjum winna wskazywać podmiot uprawniony do reprezentowania konsorcjum na zewnątrz i podejmowania czynności w imieniu pozostałych jego członków (tzw. lider konsorcjum). W myśl art. 141 Pzp:Wykonawcy, o których mowa w art. 23 ust. 1, ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania. Solidarna odpowiedzialność podmiotów tworzących konsorcjum oznacza, że zamawiający może żądać wykonania umowy o zamówienie publiczne od wszystkich członków konsorcjum, kliku spośród nich lub każdego z osobna, zaspokojenie roszczenia zamawiającego przez jednego z konsorcjantów zwalnia zaś pozostałych. Nie jest możliwe wyłączenie solidarnej odpowiedzialności konsorcjum wykonawców względem zamawiającego w drodze umowy, natomiast wzajemny podział zadań przyjęty w umowie konsorcjum wywołuje wyłącznie skutki wewnętrzne pomiędzy jego członkami.

Patrz: Zamówienia wspólne.