ADMINISTRACJA CENTRALNA

Administracja centralna stanowi część składową administracji publicznej, mającą przymioty administracji rządowej o zasięgu centralnym.

Administracja centralna podlega ona tradycyjnemu podziałowi na:

1)     organy naczelne, w tym:

a)     Prezes Rady Ministrów, który reprezentuje Radę Ministrów, kieruje pracami Rady Ministrów, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów, sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach, a także jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej;

b)     Rada Ministrów, która prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie niezastrzeżonym dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego, a także kieruje administracją rządową;

c)     Ministrowie,którzy kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia;

2)     pozostałe organy centralne (centralne organy administracji rządowej) –organy, których zakres działania obejmuje obszar całego państwa.

Do administracji centralnej zalicza się urzędy zwane inspekcjami, jak np.:

• Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska,
• Państwowa Inspekcja Pracy,
• Państwowa Inspekcja Sanitarna,
• Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.

Wchodzą też w jej skład kontrole, straże, służby, agencje, np.:

• Najwyższa Izba Kontroli,
• Regionalna Izba Obrachunkowa,
• Policja,
• Straż,
• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wywiadu, Służba, Państwowa Straż Pożarna.

Będą to też urzędy, np.:

• Urząd Dozoru Technicznego,
• Polski Komitet Normalizacyjny,
• Główny Urząd Statystyczny,
• Urząd Konsumentów,
• Komisja Papierów Wartościowych i Giełd,
• Główny Urząd Miar, a także
• Urząd Regulacji Energetyki.

Do kręgu organów centralnych zaliczamy również Urząd Zamówień Publicznych, którego celem jest wsparcie zamawiających poprzez systematyczne wypracowywanie wzorów umów i innych dokumentów, gromadzenie dobrych praktyk, a także pełnienie funkcji doradczej poprzez stworzone centrum telefoniczne oraz za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

W ustawie z dnia 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych administracja centralna występuje w związku z przepisami o:

• strategii zarządzania dla poszczególnych kategorii zakupowych, zgodnej z polityką zakupową państwa, która w myśl art. 22 ustawy Pzp, sporządzana jest przez zamawiającego będącego organem administracji rządowej,
• działaniach i roli centralnego zamawiającego, zdefiniowanych w art. 44 ustawy Pzp.

Nieco inny krąg podmiotów zaliczanych do instytucji administracji centralnej został nakreślony w dyrektywie 2014/24/UE. Zgodnie bowiem z art. 2 Dyrektywy, instytucje administracji centralnej oznaczają instytucje zamawiające wymienione w załączniku I oraz – w przypadku korekt lub zmian dokonanych na poziomie krajowym – podmioty będące ich następcami prawnymi. Należą do nich:

• Kancelaria Prezydenta RP,
• Kancelaria Sejmu RP,
• Kancelaria Senatu RP,
• Kancelaria Prezesa Rady Ministrów,
• Sąd Najwyższy,
• Naczelny Sąd Administracyjny,
• Wojewódzkie sądy administracyjne,
• Sądy powszechne – rejonowe, okręgowe i apelacyjne,
• Trybunał Konstytucyjny,
• Najwyższa Izba Kontroli,
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich,
• Biuro Rzecznika Praw Dziecka,
• Biuro Ochrony Rządu,
• Biuro Bezpieczeństwa Narodowego,
• Centralne Biuro Antykorupcyjne,
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej,
• Ministerstwo Finansów,
• Ministerstwo Gospodarki,
• Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
• Ministerstwo Edukacji Narodowej,
• Ministerstwo Obrony Narodowej,
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• Ministerstwo Skarbu Państwa,
• Ministerstwo Sprawiedliwości,
• Ministerstwo Infrastruktury,
• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
• Ministerstwo Środowiska,
• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji,
• Ministerstwo Spraw Zagranicznych,
• Ministerstwo Zdrowia,
• Ministerstwo Sportu i Turystyki,
• Urząd Komitetu Integracji Europejskiej,
• Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej,
• Urząd Regulacji Energetyki,
• Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych,
• Urząd Transportu Kolejowego,
• Urząd Dozoru Technicznego,
• Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
• Urząd do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców,
• Urząd Zamówień Publicznych,
• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• Urząd Lotnictwa Cywilnego,
• Urząd Komunikacji Elektronicznej,
• Wyższy Urząd Górniczy,
• Główny Urząd Miar,
• Główny Urząd Geodezji i Kartografii,
• Główny Urząd Nadzoru Budowlanego,
• Główny Urząd Statystyczny,
• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,
• Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych,
• Państwowa Komisja Wyborcza,
• Państwowa Inspekcja Pracy,
• Rządowe Centrum Legislacji,
• Narodowy Fundusz Zdrowia,
• Polska Akademia Nauk,
• Polskie Centrum Akredytacji,
• Polskie Centrum Badań i Certyfikacji,
• Polska Organizacja Turystyczna,
• Polski Komitet Normalizacyjny,
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
• Komisja Nadzoru Finansowego,
• Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych,
• Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
• Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad,
• Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa,
• Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej,
• Komenda Główna Policji,
• Komenda Główna Straży Granicznej,
• Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,
• Główny Inspektorat Ochrony Środowiska,
• Główny Inspektorat Transportu Drogowego,
• Główny Inspektorat Farmaceutyczny,
• Główny Inspektorat Sanitarny,
• Główny Inspektorat Weterynarii,
• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
• Agencja Wywiadu,
• Agencja Mienia Wojskowego,
• Wojskowa Agencja Mieszkaniowa,
• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
• Agencja Rynku Rolnego,
• Agencja Nieruchomości Rolnych,
• Państwowa Agencja Atomistyki,
• Polska Agencja Żeglugi Powietrznej,
• Polska Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
• Agencja Rezerw Materiałowych,
• Narodowy Bank Polski,
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
• Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu,
• Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,
• Służba Celna Rzeczypospolitej Polskiej,
• Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe”,
• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
• urzędy wojewódzkie,
• Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, jeśli ich organem założycielskim jest minister, centralny organ administracji rządowej lub wojewoda.

Zobacz także: JEDNOSTKA SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH, JEDNOSTKA BUDŻETOWA