Odwołanie imprezy lipcowej w kwietniu nie znajduje uzasadnienia

Artykuł 145 ust. 1 ustawy Pzp jako przepis bezwzględnie obowiązujący daje zamawiającemu jednostronne prawo do odstąpienia od umowy w razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że:

• wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, lub
• dalsze wykonywanie umowy może zagrozić istotnemu interesowi bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwu publicznemu

– w terminie 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o tych okolicznościach.

Biorąc pod uwagę charakter przedmiotu zamówienia oraz pandemię koronawirusa czynność odstąpienia od umów może moim zdaniem nastąpić, wówczas gdy stan epidemii zostanie utrzymany, a aktualne obostrzenia obowiązujące do 13 kwietnia 2020 r. [odpowiedź była udzielana 10 kwietnia br. – przyp. redakcji] zostaną podtrzymane w wydłużonym czasie.

Póki co zakaz organizowania imprez masowych nie wydłużył się na tyle, by z całą pewnością stwierdzić, iż niemożliwa będzie ich organizacja w lipcu 2020 roku.

Zgodnie z opinią Urzędu Zamówień Publicznych zawartą w publikacji „Umowy o zamówienie publiczne w zarysie”: „Uprawnienie z art. 145 Pzp przysługuje jednak wyłącznie zamawiającemu, a nie wykonawcy, nawet gdy ziszczą się wszystkie przewidziane w tym przepisie okoliczności.

Jednocześnie zamawiający może, lecz nie musi, skorzystać z przysługującego mu prawa odstąpienia. Z drugiej strony w żadnym zakresie uprawnienie zamawiającego nie ma charakteru swobodnego, gdyż zostało ściśle uwarunkowane ustawowo. Będzie bezskuteczne, jeśli zostanie wykonane przy braku choćby pojedynczej przesłanki (…).

Uwarunkowanie z art. 145 ust. 1 ma wymiar szczególny. Pod względem funkcjonalnym przypadek ten wprawdzie zbliża się do klauzuli rebus sic stantibus z art. 357¹ kc, lecz jest jednak odmienny, nie pozwala na relację lex specialis derogat legi generali, choć obie dyspozycje mogą się nawzajem zazębiać.

Przepisu z art. 145 ust. 1 Pzp, z uwagi na jego wyjątkowy charakter, nie wolno interpretować rozszerzająco, tym bardziej, że mogłoby to prowadzić do kolizji pomiędzy indywidualnym interesem prywatnego wykonawcy a interesem publicznym, któremu tu trzeba dać pierwszeństwo. W szczególności istotna zmiana okoliczności może być nieco mniej intensywna niż nadzwyczajna zmiana, o której mowa w art. 357¹ kc, choć w obu przypadkach liczy się zmiana okoliczności pomiędzy stanem z dnia zawarcia umowy a późniejszymi fazami jej wykonywania.

Zasadnicze przesłanki odstąpienia od umowy na podstawie art. 145 ust.1 Pzp są cztery, a mianowicie:

–  istotna zmiana okoliczności,

–  wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym,

 –  nieprzewidywalność w chwili zawarcia umowy,

–  30 dniowy termin na wykonanie odstąpienia”.

Istotna zmiana okoliczności zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą to, jak sam przepis wskazuje, zmiana, która wystąpiła i uniemożliwia utrzymanie postanowień umowy w mocy bez uszczerbku dla interesu publicznego lub bezpieczeństwa publicznego bądź państwa. Podstawą odstąpienia nie może być „przewidywanie” zaistnienia zmiany okoliczności.

Biorąc pod uwagę fakt, iż realizacja umowy przypada w lipcu 2020 roku, a funkcjonowanie  administracyjno-społeczne jest ściśle uzależnione od działań polskiego rządu, należy bacznie obserwować sytuację.

W mojej ocenie ewentualne decyzje o odstąpieniu od zawartych umów powinny mieć solidną podstawę, której upatrywałabym w przedłużeniu obostrzeń po 13 kwietnia 2020 r.