ZALICZKA NA POCZET ZAMÓWIENIA

W przepisach ustawy – Prawo zamówień publicznych, a także Kodeksu cywilnego brak legalnej definicji pojęcia zaliczki, jednak pojęcie to jest powszechne używane w obrocie prawnym i jak wskazuje doktryna, odnosi się do oznaczenia płatności zdefiniowanej powyżej.

Z instytucją zaliczki na poczet wykonania zamówienia publicznego będziemy mieli do czynienia, gdy zostanie dokonana przez zamawiającego zapłata na poczet przyszłego świadczenia pieniężnego przed spełnieniem przez wykonawcę świadczenia stanowiącego przedmiot umowy w sprawie zamówienia. Zapłacenie wykonawcy zaliczki nie stanowi wprost zapłaty wynagrodzenia wynikającego ze złożonej w toku postępowania oferty, gdyż dokonywane jest przed wyznaczonym na to terminem, który przypada dopiero po zrealizowaniu przedmiotu zawartej umowy. Możność finansowania zamówienia zaliczkami uiszczanymi przez zamawiającego ma doniosłe znaczenie przy kalkulowaniu ceny oferty. W takiej sytuacji wykonawca nie jest zmuszony angażować środków własnych ani też szukać finansowania obcego, które zazwyczaj niesie ze sobą dodatkowe koszty.

Możliwość przewidzenia przez jednostkę zamawiającą zaliczki na poczet wykonania zamówienia została uregulowana w art. 151a ustawy z 29 stycznia 2004 r. ─ Prawo zamówień publicznych. Decyzja o tym, czy zostanie przewidziana dla wykonawcy zamówienia możliwość udzielenia mu zaliczki, leży wyłącznie w gestii zamawiającego. W przypadku gdy zdecyduje się przewidzieć taką możliwość, musi w sposób wyraźny wskazać to w treści ogłoszenia o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia, stosownie regulując, w jakiej wysokości udzielenie zaliczki zostało przewidziane, w jaki sposób zostanie ona rozliczona w trakcie realizacji zamówienia, czy wymagane jest wniesienie zabezpieczenia owej zaliczki, a jeśli tak, to w jakiej formie wykonawca musi to zrobić.

Konieczność przekazania wykonawcom informacji o udzielaniu zaliczek, jeżeli zamawiający planuje ich udzielać, jest niezbędna do zachowania warunków konkurencyjności postępowania o udzielenie zamówienia. Wobec zakazu prowadzenia negocjacji pomiędzy zamawiającym a wykonawcą brak informacji na temat udzielania zaliczek w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia może skutkować zaistnieniem przeszkody w zawarciu umowy w sprawie zamówienia, która przewidywałaby udzielenie zaliczki.

Ustawodawca uzależnił skorzystanie z zaliczki od woli wykonawcy, przewidując, że to on najlepiej potrafi ocenić, czy pobranie zaliczki będzie dla niego korzystne z punktu widzenia strategii finansowej realizacji danego zamówienia. Przewidziano możliwość udzielania zaliczek dla wszystkich trybów, z wyjątkiem trybów charakteryzujących się najniższym poziomem konkurencyjności, tj. trybem negocjacji bez ogłoszenia oraz zamówienia z wolnej ręki. Wyjątek stanowi okoliczność, gdy zamówienie jest udzielane przez placówkę zagraniczną w rozumieniu przepisów o służbie zagranicznej, a wartość nie przekracza progów unijnych.

Obligatoryjność żądania zabezpieczenia zaliczki pojawia się dopiero, gdy przewidziana jej wartość przekroczy 20% wartości wynagrodzenia wykonawcy. W takiej sytuacji zamawiający musi wskazać, w jakiej formie lub formach, spośród wskazanych w art. 148 ust. 1 i 2 Pzp, dopuszcza jej zabezpieczenie przez wykonawcę, jakie są warunki wniesienia zabezpieczenia oraz jego zwrotu przez zamawiającego. Zamawiający może określić, że dopuszcza dokonywanie przez wykonawcę zmian formy zabezpieczenia zaliczki w trakcie trwania umowy, na podobnych zasadach jak w przypadku zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Patrz: Tryby udzielania zamówień; Umowa o zamówienie publiczne; Wykonawca; Zamawiający.