UNIEWAŻNIENIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAMÓWIENIA

Zgodnie z art. 254 ustawy Pzp postępowanie o udzielenie zamówienia kończy się:

1)     zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego albo

2)     unieważnieniem postępowania. 

Katalog przesłanek, które zobowiązują do unieważnienia postępowania, zawiera art. 255 ustawy Pzp. Zgodnie z jego brzmieniem zamawiający unieważnia prowadzoną procedurę, gdy:

1)     nie złożono żadnego wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo żadnej oferty;

2)     wszystkie złożone wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo oferty podlegały odrzuceniu;

3)     cena lub koszt najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny lub kosztu
najkorzystniejszej oferty;

4)     w przypadkach, o których mowa w art. 248 ust. 3, art. 249 i art. 250 ust. 2, zostały złożone oferty dodatkowe o takiej samej cenie lub koszcie;

5)     wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć;

6)     postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego;

7)     wykonawca nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy lub uchylił się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, z uwzględnieniem art. 263;

8)     w trybie zamówienia z wolnej ręki negocjacje nie doprowadziły do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Katalog obowiązkowych podstaw wykluczenia ma zamknięty charakter.

Fakultatywne przesłanki wykluczenia z postępowania określają regulacje art. 256–258 ustawy Pzp. Przytaczamy je poniżej.

Stosownie do art. 256 ustawy Pzp zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie  dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo przed upływem terminu składania
ofert, jeżeli wystąpiły okoliczności powodujące, że dalsze prowadzenie postępowania
jest nieuzasadnione. Należy wyraźnie podkreślić, że przepis daje możliwość unieważnienia postępowania jedynie przed terminem składania ofert bądź wniosków. Chroni w ten sposób wykonawców przed nieuzasadnionym ponoszeniem zbędnych kosztów związanych  przygotowaniem oferty, która nie będzie miała szansy zostać wybrana.

Zgodnie z art. 257 zamawiający może także unieważnić postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli środki publiczne, które zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie całości lub części zamówienia, nie zostały mu przyznane, a możliwość unieważnienia postępowania na tej podstawie została przewidziana w:

1)     ogłoszeniu o zamówieniu – w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu
konkurencyjnego, partnerstwa innowacyjnego albo

2)     zaproszeniu do negocjacji – w postępowaniu prowadzonym w trybie negocjacji
bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o finansach publicznych środkami publicznymi, o których mowa w powyższym przepisie, są:

1)     dochody publiczne,

2)     środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),

3)     środki, o których mowa w art. 3b ustawy z o zasadach prowadzenia polityki rozwoju,

4)     środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2,

5)     przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące ze sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych, z otrzymanych pożyczek i kredytów oraz z innych operacji finansowych,

6)     przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

W świetle art. 258 ust. 1 zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli liczba wykonawców, którzy złożyli niepodlegające odrzuceniu
wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu jest mniejsza niż minimalna
liczba wykonawców określona w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach
zamówienia, których zamawiający zamierzał zaprosić do składania ofert, ofert
wstępnych albo dialogu konkurencyjnego.

Stosownie do ust. 2 tego przepisu zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli liczba niepodlegających odrzuceniu ofert wstępnych lub ofert, które podlegają negocjacjom albo liczba rozwiązań przedstawionych przez wykonawców podczas
dialogu konkurencyjnego jest mniejsza niż minimalna liczba określona w ogłoszeniu
o zamówieniu lub dokumentach zamówienia.

Następnie zgodnie z ust. 3 tej samej regulacji zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli liczba ofert niepodlegających odrzuceniu, które podlegają negocjacjom na ostatnim etapie jest mniejsza niż 2.

Zamawiający ma także możliwość unieważnienia postępowania o zawarcie umowy ramowej, która miała być zawarta z więcej niż jednym wykonawcą, jeżeli wpłynęły mniej niż dwie oferty lub mniej niż dwa wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
niepodlegające odrzuceniu (art. 258 ust. 4 ustawy Pzp).

Zgodnie z art. 259 jeżeli zamawiający dopuścił możliwość składania ofert częściowych, do unieważnienia w części postępowania o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy art. 255‒258 ustawy Pzp. Możliwość unieważnienia zachodzi w tym przypadku w sytuacji gdy okoliczność unieważnienia dotyczy jednej z części zamówienia.

O unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający zawiadamia równocześnie wykonawców, którzy złożyli oferty lub wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub zostali zaproszeni do negocjacji – podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Zamawiający musi także niezwłocznie udostępnić te informacje na stronie internetowej prowadzonego postępowania.

Obowiązek informacyjny ma na celu umożliwienie wykonawcom złożenia odwołania na decyzję o unieważnieniu. Pozyskane informacje pozwolą także wykonawcom uwzględnić kolejne postępowanie w ich planach.

W przypadku unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, wykonawcom, którzy złożyli oferty niepodlegające odrzuceniu, przysługuje roszczenie o zwrot uzasadnionych kosztów uczestnictwa w tym postępowaniu, w szczególności kosztów przygotowania oferty. Przyczyny leżące po stronie wykonawcy mogą być zarówno przez niego zawinione, jak i niezawinione. Zwrot kosztów uczestnictwa dotyczy m.in. przygotowania oferty. Nie można żądać zwrotu spodziewanego zysku z tytułu przewidywanego podpisania umowy w sprawie zamówienie publicznego, do którego finalnie nie doszło.  

W przypadku unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający niezwłocznie zawiadamia wykonawców, którzy ubiegali się o udzielenie zamówienia w tym postępowaniu, o wszczęciu kolejnego postępowania, które dotyczy tego samego przedmiotu zamówienia lub obejmuje ten sam przedmiot zamówienia.

W postępowaniu z dziedziny obronności i bezpieczeństwa prócz przesłanek unieważnienia z art. 255–258 ustawy Pzp zamawiający unieważnić postępowanie na podstawie innych określonych samodzielnie przesłanek. Warunkiem jest to, by zamawiający określił je w ogłoszeniu o zamówieniu, w SWZ albo OPW, w sposób jednoznaczny i wyczerpujący oraz zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.

Zobacz także: ODRZUCENIE OFERTY, WYBÓR NAJKORZYSTNIEJSZEJ OFERTY