OBIEKT MAŁEJ ARCHITEKTURY
Ustawowa definicja „obiektu małej architektury” znajduje się w przepisach Prawa budowlanego. Przepis art. 3 pkt 4 przywołanej ustawy mówi, że przez obiekt małej architektury należy rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:
- kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury;
- posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej oraz
- użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.
Pojęcie obiektu małej architektury jest bardzo szerokie. Definicja wskazuje jedynie przykładowe obiekty. Kryteria, na podstawie których powinno się zaliczyć dany obiekt do kategorii obiektów małej architektury, wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (wyrok WSA w Poznaniu z 12 października 2022 r., sygn. akt IV SA/Po 446/22).
Wyjaśnił, że:
„1. Do obiektów małej architektury można zaliczyć także inne obiekty, poza wyraźnie wymienionymi w tym katalogu, jednak mogą to być jedynie obiekty niewielkie i rodzajowo podobne do tych, które zostały wymienione w art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego.
2. Podstawowym kryterium pozwalającym na zakwalifikowanie obiektu do małej architektury jest jego niewielki rozmiar. Do stwierdzenia, że dany obiekt jest niewielki, znaczenie ma nie tylko określenie jego wymiarów (wysokości, szerokości, długości), ale także umiejscowienie ich w konkretnej przestrzeni, w tym porównanie wysokości otaczających budowli oraz zasięgu terenu, na którym ma być ten obiekt posadowiony.
3. Drugim kryterium kwalifikacji obiektu jako małej architektury powinno być przeznaczenie obiektu, tj. ustalenie, czy koresponduje ono z przeznaczeniem jednej z kategorii obiektów wymienionych w art. 3 pkt 4 Prawa budowlanego. Obiekty małej architektury to najczęściej elementy dekoracyjne lub posiadające charakter użytkowy, które uzupełniają większą kompozycję architektoniczną lub przestrzenną, stanowią także ich urozmaicenie.
4. Do rzetelnej oceny, czy dany obiekt spełnia kryteria obiektu małej architektury konieczne, może się okazać pomocne ustalenie rodzaju przyjętej konstrukcji i użytych materiałów (konstrukcja ciężka, betonowa czy lekka, ażurowa), zastosowanych przy jego budowie technik budowlanych, a także celu jego powstania.
5. Obiekty małej architektury pełnią funkcje o charakterze nieuciążliwym i pobocznym w stosunku do korzystania z danej nieruchomości”.
Przykłady obiektów małej architektury
Przykłady obiektów małej architektury to:
- figurka przedstawiająca krasnala, nimfę lub amorka,
- pergola ogrodowa,
- oczko wodne,
- kaskada,
- ogród skalny,
- murowany ogrodowy grill.
– Z. Niewiadomski (red.), Prawo budowlane. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2022, Legalis, komentarz do art. 3, teza V.
Warunki budowy obiektów małej architektury wg Prawa budowlanego
Budowa obiektów małej architektury na terenie prywatnym nie wymaga ani zgłoszenia robót budowlanych właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, ani – tym bardziej – pozwolenia na budowę.
Postawienie obiektu małej architektury w miejscach publicznych wymaga natomiast tylko zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej.
Zobacz także: ROBOTY BUDOWLANE, OBIEKT BUDOWLANY
Podstawa prawna
- art. 29 ust. 1 i ust. 2 pkt 19, pkt 28 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.),
- wyrok WSA w Poznaniu z dnia 12 października 2022 r., sygn. akt IV SA/Po 446/22 (Legalis nr 2758879).
