OBIEKT BUDOWLANY

Tak definiuje obiekt budowlany ustawa – Prawo zamówień publicznych w art. 2 pkt 5d.W ustawie z 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy ─ Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw wprowadzono w art. 3 pkt 1 zmianę definicji obiektu budowlanego, który należy rozumieć jako: budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

Jeżeli w ustawie Prawo budowlane jest mowa o:

1)      budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

2)      budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość (…);

3)      budowli – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane (…);

4)      obiekcie liniowym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego;

5)      obiekcie małej architektury – należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:

a)      kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,

b)      posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,

c)      użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki;

6)      tymczasowym obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe;

7)      urządzeniach budowlanych – należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki (Wszystkie definicje dotyczące obiektów budowlanych zawarte są w art. 3 pkt 1, 2, 2a, 3, 3a, 4–15 ustawy – Prawo budowlane).

W przedmiocie sztucznego podziału zamówienia (obiektu budowlanego) na części – jak przedstawiono w opinii Urzędu Zamówień Publicznych – wypowiedział się Europejski Trybunał Sprawiedliwości [ obecnie Trybunał Sprawiedliwości UE – przyp. red. ] w wyroku z 5 października 2000 r. w sprawie Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Francuskiej (C-16/98).

Przedmiotowy wyrok zapadł na gruncie dyrektywy Rady 93/38/EWG z 14 czerwca 1993 r. koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji (Dz.U. L 199, str. 84), lecz znajduje on zastosowanie również na gruncie dyrektyw 2004/17/WE i 2004/18/WE (obecnie 2014/25/UE i 2014/24/UE).

Zdaniem ETS zasadnicze znaczenie dla odpowiedzi, czy mamy do czynienia z zamówieniem na jeden obiekt budowlany, należy przypisać okoliczności, czy wynik całości robót budowlanych lub inżynieryjnych może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną. Wynika z tego, iż ocena, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z jednym obiektem budowlanym, powinna być dokonana w świetle gospodarczych i technicznych funkcji, które będzie spełniał.

Stwierdzenie takiej okoliczności powoduje, iż całość robót budowlanych udzielanych w kilku postępowaniach należy brać pod uwagę w kontekście ustalenia obowiązku stosowania przepisów dyrektywy. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wskazał w omawianym wyroku, iż istnienie jednego podmiotu zamawiającego i możliwość przeprowadzenia przez przedsiębiorstwo wspólnotowe całości robót opisanych w odnośnych zamówieniach może stanowić dowód potwierdzający istnienie obiektu budowlanego w rozumieniu dyrektywy, nie może jednak stanowić w tym względzie kryterium decyzyjnego.

Termin „obiekt budowlany”, który zawiera dyrektywa, nie uzależnia bowiem istnienia obiektu budowlanego od takich elementów, jak liczba podmiotów zamawiających, ani też od tego, czy całość robót może zostać przeprowadzona przez jedno przedsiębiorstwo. Decydujące dla kwalifikacji, czy seria określonych robót stanowi realizację jednego obiektu budowlanego w rozumieniu dyrektywy, są więc kryteria gospodarczych i technicznych funkcji spełnianych przez wynik tych robót.

Trybunał zauważył również, iż jest zrozumiałe, że z powodów administracyjnych lub innych program robót budowlanych zmierzających do wykonania obiektu budowlanego w rozumieniu dyrektywy może być przedmiotem kilku procedur, których inicjatywa pochodzi od różnych zamawiających.

Przeprowadzenie kilku procedur nie oznacza jednak możliwości odrębnego szacowania wartości przedmiotu tych procedur. Zdaniem ETS cel dyrektywy nie zostałby osiągnięty, jeżeli zakres stosowania dyrektywy byłby wyłączony z tego powodu, że szacowana wartość każdego odcinka obiektu budowlanego byłaby niższa od progu zastosowania dyrektywy.

Zgodnie z motywem 9 dyrektywy 2014/24/UE: wykonanie obiektu budowlanego spełniającego wymogi określone przez instytucję zamawiającą wymaga uprzedniego podjęcia przez daną instytucję środków służących określeniu rodzaju obiektu lub co najmniej wywarcia przez nią decydującego wpływu na jego projekt. Fakt, czy wykonawca wykonuje całość lub część obiektu budowlanego własnymi środkami, czy też zapewnia ich wykonanie w inny sposób, nie powinien zmienić klasyfikacji danego zamówienia jako zamówienia na roboty budowlane, o ile dany wykonawca przyjmuje bezpośrednie lub pośrednie zobowiązanie, które jest prawnie możliwe do wyegzekwowania, do zapewnienia wykonania danych robót budowlanych.

W orzecznictwie ETS (obecnie TSUE) istnienie obiektu budowlanego powinno być oceniane w związku z funkcją gospodarczą lub techniczną rezultatu wykonanych robót budowlanych.

Szacując wartość robót budowlanych, niezbędnych do realizacji obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Pzp, nawet jeżeli roboty te odnoszą się do różnych obiektów budowlanych w rozumieniu prawa budowlanego, ale składają się na jedno zamierzenie budowlane wyznaczone wspólną funkcją gospodarczą i techniczną, jaką ta inwestycja budowlana ma pełnić, tylko wówczas zamawiający powinien dokonać łącznego szacowania, sumując wartość robót składających się na ww. zamierzenie (patrz: wyroki sądów).

Pojęcie obiektu budowlanego w ustawie Pzp (art. 2 pkt 5d Pzp) jest niezależne od pojęcia obiektu zawartego w ustawie Prawo budowlane. Wprowadzone pojęcia robót budowlanych (art. 2 pkt 8 Pzp) i obiektu budowlanego do ustawy Pzp  są zgodne z polskim tłumaczeniem dyrektyw unijnych i są pojęciami autonomicznymi dla zamówień publicznych i ma zastosowanie wyłącznie na gruncie stosowania przepisów ustawy Pzp.

W praktyce spowodowało ono odejście od definiowania pojęć „obiekt budowlany” oraz „roboty budowlane” na potrzeby określenia przedmiotu zamówienia w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy Pzp na podstawie definicji zawartych w ustawie Prawo budowlane.

Odrębne zdefiniowanie obiektu budowlanego w dwóch ustawach oznacza konieczność odejścia od tzw. obiektowego podejścia przy określaniu przedmiotu zamówienia. Możliwe jest ono wyłącznie w przypadku robót polegających na wykonaniu pojedynczego obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane.

Patrz: Roboty budowlane.