Nowelizacja ustawy Pzp – jak przełoży się na udzielanie i realizację zamówień publicznych

Nowelizacja Prawa zamówień publicznych niesie wiele zmian, które powinny w istotny sposób rzutować na przebieg procedury zmierzającej do udzielenia zamówienia publicznego.

Unijny, a w ślad za nim polski, ustawodawca główny nacisk położył na uproszczenie, uelastycznienie oraz odformalizowanie procedur.

1. Wśród kluczowych zmian wprowadzonych nowelizacją wymienia się najczęściej Jednolity Europejski Dokument Zamówienia, który ma stać się symbolem odejścia od nadmiernego formalizmu i biurokracji. W połączeniu z elektronizacją systemu zamówień (na wprowadzenie której państwa członkowskie dostały dodatkowe 30 miesięcy) zbudować ma to zupełnie nową jakość postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.
2. Równie istotne znaczenie zdaje się polski ustawodawca przypisywać zmianom w zakresie kryteriów oceny ofert. W odróżnieniu bowiem od przepisów unijnych oraz rozwiązań przyjętych w większości państw członkowskich w Polsce ustalono górny ustawowy limit kryterium cenowego (60%).
3. Duże oczekiwania towarzyszą wprowadzeniu obowiązku zatrudniania przez wykonawców i podwykonawców pracowników na podstawie umów o pracę, co powinno skutkować odejściem od umów niegwarantujących minimalnego wynagrodzenia.
4. Nowelizacja wprowadza także szereg innych, choć nie tak medialnych, zmian. Należy do nich chociażby zaliczyć:

• od dawna oczekiwane uregulowanie kwestii zmian umowy o zamówienie publiczne,
• nowe podejście do badania rażąco niskiej ceny,
• procedurę przyspieszoną w przetargu nieograniczonym,
• nowe reguły odnoszące się do ustalania warunków udziału w postępowaniu czy też
• zmiany w zakresie postępowania odwoławczego.

Aspekt nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych, który budzi szczególne zainteresowanie praktyków stanowi zmiana treści art. 144 regulującego dopuszczalność i przesłanki modyfikacji umowy. Chociaż ustawodawca zasadniczo utrzymał zakaz modyfikacji umowy o zamówienie publiczne, to jednak nowelizacja niewątpliwie usuwa część wątpliwości co do zakresu wyjątków od tej zasady.

Mechanizm zmiany umowy powinien być tym samym bardziej przejrzysty, co może przekonać zamawiających do częstszego korzystania z tej instytucji, a w konsekwencji uchronić strony umowy przed kosztownymi i długotrwałymi sporami wynikłymi z braku woli zamawiających do aneksowania umowy.

Odnosząc się do nieistniejących wcześniej regulacji należy przede wszystkim zauważyć, że:

1)      znowelizowany art. 144 wprowadza definicję „istotnej zmiany umowy”, które co do zasady nie są dopuszczalne i wymagają udzielenia nowego zamówienia,

2)      wprowadzono m.in. – zastępując rozwiązania ujęte dotychczas jako zamówienie dodatkowe -– możliwość zmiany umowy w przypadku, gdy taka konieczność spowodowana jest okolicznościami, których nie można było przewidzieć na etapie zawierania umowy. Możliwość ta jest jednak ograniczona poprzez dodanie przesłanki należytej staranności po stronie zamawiającego (zamawiający będzie musiał udowodnić brak możliwości przewidzenia konieczności zmiany) oraz określenie maksymalnej wartości zmiany (50% wartości zamówienia).

3)      dodano, oczekiwane przez rynek, uprawnienie do aneksowania umowy poprzez zmianę wynagrodzenia (przy zachowaniu ustawowych ograniczeń).

Podsumowując, nowelizacja nie stanowi jedynie transponowania do ustawy treści dyrektyw unijnych lub przywołania dorobku doktryny i orzecznictwa, ale wprowadza nowe regulacje, które powinny ułatwić modyfikowanie umowy celem dostosowywania jej treści do bieżących potrzeb kontraktu. O tym jednak jak nowa regulacja art. 144 – i pozostałe rozwiązania przyjęte w nowelizacji – będą funkcjonować w praktyce przekonamy się w przyszłości, w szczególności wobec sygnalizowanej przez GDDKiA szeroko zakrojonej zmiany treści warunków kontraktów zawieranych z wykonawcami.

Czy wprowadzone zmiany rzeczywiście pozwolą zmienić oblicze polskiego systemu zamówień publicznych? Założenia są za całą pewnością słuszne, lecz zdaje się, że w praktyce ich realizacja może okazać się trudna. Jednolity Europejski Dokument Zamówienia generuje bowiem liczne wątpliwości i problemy interpretacyjne, jak chociażby te związane z momentem weryfikacji dokumentów w przypadku procedur wieloetapowych czy interesem we wniesieniu odwołania.

Również oczekiwania odnoszące się do kryteriów oceny ofert zdają się być nadmierne, wszak już od prawie dwóch lat cena nie może być jedynym kryterium oceny ofert. Jeśli zamawiający ograniczą się więc jedynie do przypisania innej wagi kryterium cenowemu, a nie zmienią sposobu formułowania i oceny kryteriów pozacenowych, sytuacja nie ulegnie zmianie.

_____________________________________________

Powyższe oraz inne problematyczne aspekty związane z nowelizacją Prawa zamówień publicznych oraz realizacją kontraktów z GDDKiA szczegółowo omówione zostaną w trakcie praktycznych warsztatów prowadzonych przez prawników z kancelarii JARA DRAPAŁA & PARTNERS organizowanych przez Trio Conferences w dniu 20 października 2016 roku. Szczegóły na stronie internetowej>>.