KIO 783/18 WYROK dnia 10 maja 2018 r.

Sygn. akt: KIO 783/18 
 

WYROK 

  z dnia 10 maja 2018 r.  

Krajowa Izba Odwoławcza  



w składzie: 

Przewodniczący:      Anna Chudzik 

 Protokolant:    

Zuzanna Idźkowska    

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 maja 2018 r. w Warszawie 

odwołania wniesionego do 

Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  23  kwietnia  2018  r.  przez  M.  M.  P. 

prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M. M. P. Abapest Zakład Deratyzacji 

Dezynsekcji i Dezynfekcji

w 

postępowaniu  prowadzonym  przez  Zakład  Gospodarowania  Nieruchomościami 

w 

Dzielnicy Targówek m.st Warszawy, 

przy  udziale 

J.  Ł.    prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą  J.  Ł.    Deral-Dez, 

zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego, 

orzeka: 

Uwzględnia  odwołanie  w  zakresie  zarzutu  dotyczącego  zaniechania  ujawnienia 

złożonych  przez  Przystępującego  wyjaśnień  dotyczących  ceny  i  nakazuje 

Zamawiającemu  unieważnienie  czynności  wyboru  najkorzystniejszej  oferty,  ujawnienie 

ww.  wyjaśnień  oraz  powtórzenie  czynności  badania  i  oceny  oferty  i  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej; 

2.  Odrz

uca  odwołanie  w  zakresie  zarzutów  dotyczących  zaniechania  odrzucenia  oferty 

Przystępującego  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  3,  7c  i  8  ustawy  Pzp  z  uwagi  na 

zaoferowanie ceny nieuwzględniającej minimalnej stawki godzinowej za pracę; 

W pozostałym zakresie oddala odwołanie; 

Kosztami postępowania obciąża Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy 

Targówek m.st Warszawy i: 

4.1.  zalicza  w 

poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  7  500  zł  00  gr 

(słownie:  siedem  tysięcy  pięćset  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez 

Odwołującego tytułem wpisu od odwołania; 

zasądza  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  kwotę  11 100  zł  00  gr 

(słownie:  jedenaście  tysięcy  sto  złotych  zero  groszy)  stanowiącą  uzasadnione 

koszty  strony  poniesione  z  ty

tułu  wpisu  od  odwołania  oraz  wynagrodzenia 

pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień 

publicznych  (t.j.  Dz.  U.  Dz.  U.  z  2017  r.,  poz.  1579 

z  późn.  zm.)  na  niniejszy  wyrok  – 

w terminie  7 dni  od  dnia  jeg

o  doręczenia  –  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa 

Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie.  

Przewodniczący:      ………………. 

Sygn. akt: KIO 783/18 
 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający 



Zakład  Gospodarowania  Nieruchomościami  w  Dzielnicy  Targówek 

m.st Warszawy 



  prowadzi  w trybie  przetargu  nieograniczonego 

postępowanie o udzielenie 

zamówienia  publicznego  pn.  Wykonywanie  usług  w  zakresie  likwidacji  zagrożeń 

epidemiologicznych  poprzez  odszczurzanie,  usuwanie  insektów,  dezynfekcję  i  likwidację 

szkodników  nietypowych  oraz  usuwanie  zanieczyszczeń  nietypowych  w  nieruchomościach 

administrowanych  przez  Zakład  Gospodarowania  Nieruchomościami  w  Dzielnicy  Targówek 

przy ul. Gościeradowskiej 5 w Warszawie (część nr 1 i 2). 

W dniu 23 kwietnia 2018 r. M. M. P. 

prowadzący działalność gospodarczą pod firmą 

Abapest  Zakład  Deratyzacji  Dezynsekcji  i  Dezynfekcji  M.  M.  P.  wniósł  odwołanie  wobec 

zaniechania odrzucenia oferty 

J. Ł.  prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Deral-

Dez J

. Ł.  w zakresie części 1 i 2, zarzucając Zamawiającemu naruszenie przepisów: 



  art. 7 ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 7a w zw. z art 85 ust. 1 i art. 91 ust. 1 w zw. 

z art.  14  ust.  1  ustawy  Pzp  w  zw.  z  art.  66  Kodeksu  cywilnego  poprzez  zaniechanie 

odrzucenia oferty złożonej przez Deral-Dez i dokonanie jej wyboru jako najkorzystniejszej, 

mimo upływu terminu związania ofertą; 



  art. 7 ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 8 ust 1, ust. 2 i ust. 3 ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 4 

ustawy  z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, 

poprzez błędne 

przyjęcie,  że  złożone  przez  Deral-Dez  wyjaśnienia  dotyczące  ceny  zostały  skutecznie 

zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa; 



  art. 7 ust 1 i ust. 3 w zw. art. 89 ust 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp 

poprzez nierówne 

traktowanie wykonawców i zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy Deral-Dez, mimo że 

zawiera ona rażąco niską cenę; 



  art. 7 ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 3 i pkt 7c i 8 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 

ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, 

poprzez błędne przyjęcie, że złożone przez 

Deral-

Dez wyjaśnienia dotyczące ceny mogą zmienić wyraźne oświadczenia wykonawcy, 

że  nie  brał  pod  uwagę  stawki  godzinowej  obowiązującej  zgodnie  z przepisami  prawa 

wynikającymi  z minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę,  co  stanowi  czyn  nieuczciwej 

konkurencji  oraz  powoduje  że  oferta  jest  nieważna  na  postawie  innych  przepisów 

i 

stanowi  wariant  w  zakresie  sposobu  realizacji  zamówienia  w  stosunku  do  wyraźnego 

zakazu w tym zakresie ustanowionego w pkt III ust. 8 SIWZ; 



  art. 7 ust 1 i ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art 3 ust. 1 i art. 15 ust. 

1  pkt  1  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji,  poprzez  nieodrzucenie  oferty 

złożonej  przez  Deral-Dez,  mimo  że  cena  zaoferowana  za  realizację  zadania  w zakresie 

stawki  roboczogodziny  z  VAT  za  wykonanie  usług  w  zakresie  likwidacji  szkodników 

nietypowych  oraz  usuwania  zanieczyszczeń  nietypowych  jest  niezgodna  z powszechnie 

obowiązującymi  przepisami  prawa  w  zakresie  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę, 

a tym  samym  jest  to  cena  nierealna  i  nierynkowa,  co  narusza  zasady  uczciwej 

konkurencji; 



  art.  7  ust.  1  i  ust  3  w  zw.  z  art.  91  ust.  1  ustawy  Pzp  poprzez  dokonanie  wyboru  oferty 

Deral-Dez  jako  najkorzystniejszej  oraz  zaniechanie  wyboru  oferty  Od

wołującego  jako 

najkorzystniejszej w zakresie części 1 i 2. 

Odwołujący  podniósł,  że  Zamawiający  wybrał  jako  najkorzystniejszą  ofertę 

wykonawcy  Deral-

Dez,  który  na  dzień  dokonania  ww.  czynności,  tj.  na  dzień  18  kwietnia 

2018 r. nie był już związany treścią swojej oferty. 

Zdaniem  Odwołującego,  w  dniu  wyboru  oferta  Deral-Dez  nie  miała  cech  oferty 

w 

rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego, a sam fakt, że wykonawca wniósł wadium w formie 

pieniądza i nie wystąpił o jego zwrot nie oznacza, że był związany ofertą na dzień jej wyboru. 

Odwołujący stwierdził, że w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej nie budzi wątpliwości 

pogląd,  że  termin  związania  ofertą  oraz  utrzymywanie  ważności  wadium  to  dwie  różne 

czynności prawne, wyodrębnione przez ustawodawcę w art. 85 ust. 4 ustawy Pzp. Aby oferta 

była  „ważna”  wykonawca  jest  zobowiązany  do  złożenia  oświadczenia  woli  o wyrażeniu 

zgodny  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  oraz  do  wyrażenia  oświadczenia  woli 

o 

utrzymaniu ważności wadium, przedłużenia jego ważności, wniesieniu nowego. 

Odwołujący  wskazał,  że  w  dniu  20  kwietnia  2018  r.,  na  pytanie  o  termin  związania 

ofertą Deral-Dez, uzyskał następującą odpowiedź od Zamawiającego: Informuje, że zgodnie 

z  przepisami  żadna  oferta  nie  wygasła  z  niniejszego  postępowania  z  uwagi  na  złożenie 

wadium w formie pieniądza bezterminowo jak również żaden z was nie wystąpił o jego zwrot 

Wobec tego żaden z wykonawców nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust 7a, gdyż 

zamawiający  nie  zwracał  się  drugi  raz  o  przedłużenie  terminu  i  nie  oczekiwał  na  nie 

odpowiedzi.  Wykonawca  Deral-Dez 

złożył  oświadczenie  woli  związania  swojej  oferty  do 

ostatecznego zakończenia ww. postępowania w dniu 19.04.2018.  

Zdaniem Odwołującego z powyższego wynika, że Deral-Dez nie był związany swoją 

ofertą  na  dzień  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  a  zatem  złożona  przez  niego  oferta  nie 

mogła być prawidłowo wybrana najkorzystniejsza, gdyż w dniu 18 kwietnia 2018 r. nie miała 

ona  waloru  oferty  w  rozumieniu  art.  66  Kodeksu  cywilnego.  Na  tę  też  okoliczność 

Odwołujący wniósł o przesłuchanie w charakterze świadków pracownika Zamawiającego T. 

F. oraz 

J. Ł.  w okresie od 6 marca 2018 r., gdy został wydany wyrok sygn. akt KIO 314/18 

do  dnia  23  kwietnia  2018  r.  na  okoliczność  złożenia  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  przez 

Odwołującego,  zastrzeżenia  wyjaśnień  jako  tajemnicy  przedsiębiorstwa  przez  J.  Ł.    oraz 

upływu terminu związania jego ofertą. 

Odwołujący wskazał, że w dniu 19 kwietnia 2018 r. powziął informację, że Deral-Dez 

zastrzegł  jako  tajemnicę  przedsiębiorstwa  wyjaśnienia  złożone  w  odpowiedzi  na  wezwanie 

Zamawiającego  z  23  marca  2018  r.  Zamawiający  odmówił  Odwołującemu  dostępu  do 

wyjaśnień dotyczących ceny oferty ww. wykonawcy, w związku z czym Odwołujący skierował 

do Zamawiającego prośbę o ustosunkowanie się do następujących pytań: 



  czy  Deral-

Dez  dołączył  do  wyjaśnień  tajemnicy  przedsiębiorstwa  uzasadnienie  jej 

zastrzeżenia; 



czy uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa spełnia wymagania art. 8 ust. 3 

ustawy Pzp w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; 



czy  w  wyjaśnieniach  są  informacje  mające  walor  tajemnicy  przedsiębiorstwa  i  czy 

Zamawiający dokonał badania skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa. 

Odwołujący  podał  również,  że  w  treści  maila  do  Zamawiającego  wskazał,  że  jeżeli 

Deral-

Dez nie dołączył uzasadnienia zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa lub też ma ono 

charakter lakoniczny, to wyjaśnienia nie mogą zostać uznane za skutecznie zastrzeżone jako 

tajemnica  przedsiębiorstwa.  Również  samo  uzasadnienie  zastrzeżenia  tajemnicy 

przedsiębiorstwa  powinno  spełniać  wymagania  ww.  przepisów,  aby  mogło  zostać 

zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa. W przypadku, gdy uzasadnienia zastrzeżenia 

tajemnicy przedsiębiorstwa i/lub same wyjaśnienia tajemnicy przedsiębiorstwa nie spełniają 

wymagań  art.  8  ust.  3  ustawy  Pzp  w  zw.  z  art.  11  ust.  4  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej 

konkurencji,  Odwołujący  wniósł  o  ich  odtajnienie  i  niezwłoczne  przekazanie.  W  odpowiedzi 

na  powyższe  Zamawiający  oświadczył:  (…)  Deral-Dez  dołączył  wyjaśnienie  tajemnicy 

przedsiębiorstwa,  które  spełnia  wymagania  zawarte  wart.  11  ust  4  ustawy  o  zwalczaniu 

nieuczciwej konkurencji. Zamawiający analizując wyjaśnienia dotyczące rażąco niskiej ceny 

przez wykonawcę Deral-Dez uznał  za  zasadne jak i skuteczne  zastrzeżenie jako tajemnice 

przedsiębiorstwa. Wyjaśnienia wykonawcy zawierają informacje techniczne, technologiczne, 

organizacyjne przedsiębiorstwa, które nie zostały ujawnione do wiadomości publicznej, oraz 

podjęto w stosunku do nich niezbędne działania w celu zachowania poufności.  Zamawiający 

przekazał  również  Odwołującemu  przedłożone  przez  Deral-Dez  uzasadnienie  zastrzeżenia 

tajemnicy  przedsiębiorstwa.  Po  zapoznaniu  się  z  jego  treścią  Odwołujący  uznał,  że  Deral-

Dez 

w  żaden  sposób  nie  wykazał,  że  zastrzeżone  przez  niego  dokumenty  mają  walor 

tajemnicy  przedsiębiorstwa.  Zdaniem  Odwołującego,  uzasadnienie  zastrzeżenia  wyjaśnień 

nie  wykazuje  zasadności  ich  utajnienia.  Deral-Dez  przedstawił  lakoniczne  uzasadnienie 

zastrzeżenia  przedmiotowych  informacji,  powołał  się  wyłącznie  na  wyroki  Krajowej  Izby 

Odwoławczej,  pismo  to  nie  zawiera  jednak  zasadniczego  wyjaśnienia,  dlaczego  informacje 

zawarte  w  złożonych  wyjaśnieniach  miałyby  być  w  całości  uznane  za  tajemnicę 

przedsiębiorstwa. Odwołujący wskazał też, że Deral-Dez składał już wyjaśnienia w zakresie 

sposobu  kalkulacji  ceny  w  dniu  12  stycznia  2018  r.  i  nie  zostały  one  zastrzeżone  jako 

tajemnica przedsiębiorstwa. W ocenie Odwołującego w obecnie złożonych wyjaśnieniach nie 

ma  zawartych  żadnych  nowych  informacji  w  stosunku  do  tych,  które  zostały  zawarte 

w 

piśmie z 12 stycznia 2018 r. 

Odwołujący  podniósł,  że  Deral-Dez  w  uzasadnieniu  zastrzeżenia  wyjaśnień  jako 

tajemnicy przedsiębiorstwa nie odniósł się do żadnej z trzech przesłanek wynikających z art. 

11  ust.  4  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciw

ej  konkurencji,  świadczących  o  tym,  że  dane 

informacje  spełniają  wymogi  uznania  ich  za  tajemnicę  przedsiębiorstwa.  Deral-Dez  nie 

wykazał  tym  samym  dlaczego  zastrzeżone  przez  niego  informacje  w  tym  konkretnym 

postępowaniu  w  takim  zestawieniu  mają  walor  tajemnicy  przedsiębiorstwa,  w  związku  z 

czym  należy  je  odtajnić.  Zdaniem  Odwołującego  Deral-Dez  nie  podjął  nawet  próby 

wykazywania, że zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa informacje odnoszące się do 

wyjaśnień  ceny  taki  walor  mają.  Mimo  to  pismo  z  dnia  29  marca  2018  r.  zawierające 

uzasadnienie  zastrzeżenia

tajemnicy  przedsiębiorstwa,  zostało  ocenione  przez 

Zamawiającego  jako  zawierające  wystarczające  uzasadnienie  dla  uznania,  że  Deral-Dez  w 

sposób  zgodny  z prawem  objął  wyjaśnienia  tajemnicą  przedsiębiorstwa.  Z  taką  oceną 

Odwołujący się nie zgodził i powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. 

akt  III  CZP  74/05  wskazał,  że  zamawiający  zobowiązany  jest  zbadać,  czy  w  konkretnej 

sytuacji po pierwsze wykonawca udowodnił 



poprzez dołączone uzasadnienie zastrzeżenia 

tajemnicy przedsiębiorstwa, że dane informacje mają walor tajemnicy przedsiębiorstwa, a po 

drugie 



czy  wystąpiły  przesłanki  z  art.  11  ust.  4  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej 

konkurencji.   

Zdaniem  Odwołującego  w  niniejszej  sprawie  Zamawiający  ocenił  wprawdzie 

wyjaśnienia  pod  kątem  zasadności  zastrzeżenia  tajemnicy  przedsiębiorstwa,  jednak  ocena 

tych  wyjaśnień  była  pobieżna.  Zamawiający  wypełnił  więc  obowiązek  zbadania  zasadności 

takiego  zastrzeżenia  tylko  w  ujęciu  formalnym.  Merytoryczna  ocena  wyjaśnień  winna  była 

bowiem  prowadzić  do  wniosku,  że  Deral-Dez  nie  podał  żadnych  okoliczności  właściwych, 

które pozwalałby przyjąć, że dokonane zastrzeżenie jest zasadne, tym bardziej w sytuacji, w 

której pierwsze wyjaśnienia z 12 stycznia 2018 r. były jawne. 

Odwołujący  podniósł,  że  możliwość  wyłączenia  jawności  postępowania  istnieje 

w 

sytuacjach  zupełnie  wyjątkowych,  tylko  i  wyłącznie  w  uzasadnionych  przypadkach 

przewidzianych  w  przepisach  ustawy  Pzp.  Możliwość  ta  nie  może  być  nadużywana  lub 

trakt

owana rozszerzająco, albowiem zasada jawności postępowania jest zasadą nadrzędną. 

Ciężar  udowodnienia  zaistnienia  absolutnie  wyjątkowych  okoliczności  spoczywał  na  Deral-

Dez,  który  takiego  zastrzeżenia  dokonał,  oraz  na  Zamawiającym,  gdyż  nie  zdecydował  się 

on na odtajnienie informacji.  

Odwołujący  podniósł,  że  Zamawiający  w  dniu  19  kwietnia  2018  r.  odmówił  mu 

dostępu  do  jakiejkolwiek  dokumentacji  związanej  z  wyjaśnieniami  ceny  złożonymi  przez 

Deral-

Dez  z  uwagi  na  tajemnicę  przedsiębiorstwa.  Na  skutek  tego  Odwołujący  nie  jest 

w 

stanie  zweryfikować  poprawności  działania  Zamawiającego  i  tym  samym  w  sposób 

precyzyjny  postawić  zarzutów  w  niniejszym  odwołaniu  oraz  odnieść  się  szczegółowo  do 

kalkulacji  ceny,  wysokości  przyjętych  przez  Deral-Dez  kosztów  pośrednich,  marży  itp. 

Odwołujący  może  opierać  się  wyłącznie  na  przypuszczeniach  co  do  treści  wyjaśnień  i  nie 

widzi żadnych okoliczności, z uwagi na które wyjaśnienia złożone 29 marca 2018 r. miałyby 

się  różnić  w  swojej  warstwie  merytorycznej  od  wyjaśnień  złożonych  wcześniej.  Odwołujący 

stwierdził,  że  przypuszcza  (choć  nie  jest  w  stanie  tego  zweryfikować),  że  w  piśmie  z  29 

marca  2018  r.  Deral-

Dez  nie  zawarł  żadnych  nowych  informacji  w  stosunku  do  tych 

zamieszczonych w piśmie z 12 stycznia 2018 r. Deral-Dez zastrzegł powyższe wyjaśnienia 

w 

sposób  zupełnie  nieuprawniony,  co  zostało  niestety  uznane  przez  Zamawiającego  za 

czynność  prawidłową,  tylko  i  wyłącznie  po  to,  aby  utrudnić  Odwołującemu  dostęp  do 

wyjaśnień  oraz  utrudnić  uczciwą  konkurencję.  Zamawiający  nie  miał  prawa  akceptować 

zastrzeżenia  całości  wyjaśnień,  zaś  z  uwagi  na  lakoniczność  uzasadnienia  w  ogóle  nie 

można akceptować takiego zastrzeżenia. Zamawiający powinien był zbadać, czy wyjaśnienia 

spełniają wymagania tajemnicy przedsiębiorstwa i jeżeli doszedłby do przeciwnych wniosków 

zobligowany  był  zanonimizować  tylko  te  informacje,  które  ewentualnie  mogłyby  mieć  walor 

takiej tajemnicy. 

Odwołujący  podniósł,  że  oferta  wykonawcy  Deral-Dez  podlega  odrzuceniu  ze 

względu na zaoferowanie rażąco niskiej ceny.  

Odwołujący  wskazał,  że  w  przedmiotowym  postępowaniu  został  wydany  przez 

Krajową  Izbę  Odwoławczą  wyrok  z  dnia  5  stycznia  2018  r,  sygn.  akt  KIO  2643/17,  którym 

Izba  uwzględniła  odwołanie  wniesione  przez  Odwołującego  i  nakazała  Zamawiającemu 

unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, wezwanie wykonawcy Deral-Dez 

na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp do wyjaśnień ceny odnośnie zaoferowanej dla części 

1  i  2  zamówienia  stawki  roboczogodziny,  w  szczególności  wyjaśnienia,  czy  cena  ta 

uwzględnia powszechnie obowiązujące przepisy w zakresie minimalnego wynagrodzenia za 

pracę,  a  następnie  nakazała  Zamawiającemu  powtórzenie  czynności  badania  i  oceny  ofert 

oraz wyboru oferty najkorzystniejszej z uwzględnieniem wyniku dokonanej oceny złożonych 

wyjaśnień.  Na  skutek  powyższego  wyroku  Deral-Dez  złożył  wyjaśnienia  w  odpowiedzi  na 

pismo  Zamawiającego  z  9  stycznia  2018  r.  Zamawiający  uznał  wyjaśnienia  przedłożone 

przez  Deral-

Dez  za  prawidłowe  i  wybrał  w dniu  15  lutego  2018  r.  ofertę  tego  wykonawcy. 

Odwołujący  nie  zgodził  się  z  przedmiotową  czynnością  i  wniósł  odwołanie,  w  którym 

podniósł, że Deral-Dez nie udowodnił, że zaoferowana przez niego stawka roboczogodziny 

z 

VAT  za  likwidację  szkodników  nietypowych  oraz  usuwanie  zanieczyszczeń  nietypowych 

w 

wysokości  2,09  zł  jest  realna,  w tym  że  uwzględnia  przepisy  dotyczące  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę.  Krajowa  Izba  Odwoławcza  po  rozpoznaniu  ww.  odwołania 

w 

wyroku  z  dnia  6  marca  2018  r,  sygn.  akt  KIO  314/18  uwzględniła  odwołanie  w  zakresie 

zarzutu  naruszenia  art.  7  ust.  3  w  zw.  z  art.  90  ust.  3  ustawy  Pzp  oraz  art.  7  ust.  3  w  zw. 

z 

art.  91  ust.  1  ustawy  Pzp  i  nakazała  Zamawiającemu,  w  części  1  i  2  postępowania, 

unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, dokonanie powtórzenia czynności 

badania  i  oceny  ofert,  w  tym  po

nowienie  czynności  wezwania  Wykonawcy  Deral-Dez  do 

złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jak również nakazała Zamawiającemu 

powtórzenie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej z uwzględnieniem wyniku powtórnie 

dokonanej  oceny  złożonych  wyjaśnień.  Izba  w  uzasadnieniu  ww.  wyroku  zauważyła,  że 

Zamawiający  w  poprzednio  skierowanym  do  Deral-Dez  wezwaniu  nie  zawarł  wymogu 

wypowiedzenia  sie  co  do  minimalnej  stawki  godzinowej,  a  okoliczność  ta  ma  decydujący 

wpływ  na  ocenę  wyjaśnień.  Dalej Izba  podniosła że  w  niniejszej  sprawie,  uwzględniając jej 

indywidualny  stan  na  moment  orzekania,  istnieje  potrzeba  doprecyzowania  elementów 

składających  się  na  kalkulację  ceny  oferty  i  wobec  treści  wyjaśnień  zamawiający  był 

zobowiązany  do  ponownego  wezwania  Deral-Dez  do  wyjaśnienia  najistotniejszych 

i 

budzących wątpliwości kwestii. (...) W  ocenie  Izby  zamawiający naruszył  przepisy  ustawy, 

ponieważ  zapoczątkował  jedynie  proces  wyjaśnienia  ceny  zaoferowanej  przez  Deral-Dez, 

natomiast  z  niezrozumiałych  przyczyn  przerwał  go  i  dokonał  czynności  oceny  ofert  przed 

jego  kompletnym,  zgodnym  z 

przywołanymi  unormowaniami  zakończeniem  (strony  34-35 

wyroku  KIO  314/18).  Izba  wskazała  również,  że  wyjaśnienia  złożone  przez  Deral-Dez 

w 

ocenie Izby powinny były zostać przez  zamawiającego krytycznie przeanalizowane co do 

kosztów  wskazanych  w wyjaśnieniach  i  wynikających  z  przedmiotu  zamówienia  tj.  kosztów 

m.in.  preparatów,  środków  chemicznych,  odzieży  roboczej,  kosztów  sprzętu,  a także co do 

zysku 



nie  można  również  obecnie  wykluczyć  potrzeby  dalszego  doprecyzowania  co  do 

innych składników ceny, w zależności od ponownej oceny dokonanej przez  zamawiającego 

(strona 35 wyroku KIO 314/18). 

Odwołujący  stwierdził,  że  z  uwagi  na  niezasadne  zastrzeżenie  wyjaśnień  jako 

tajemnicy  przedsiębiorstwa  oraz  bezpodstawne  utrzymanie  ich  tajemnicy  przez 

Zamawiającego,  nie  jest  w  stanie  zweryfikować,  czy  Zamawiający  postąpił  zgodnie 

z 

powyższym  nakazem  Izby.  Podniósł  jednak,  że  ma  daleko  idące  wątpliwości  co  do 

poprawności działania Zamawiającego, gdyż ten w treści pisma z 23 marca 2018 r. nakazał, 

aby w kalkulacji ceny za roboczogodzinę świadczenia usług w zakresie likwidacji szkodników 

nietypowych  (2,09  zł  brutto)  wykonawca  odniósł  się  do  takich  elementów,  jak  zakup 

preparatów,  środków  chemicznych,  odzieży  roboczej,  kosztu  amortyzacji  sprzętu,  kosztów 

transportu, kosztów wynajmu magazynu itp. Zamawiający, wbrew uzasadnieniu wyroku KIO 

314/18,  nie  nakazał  więc  odniesienia  się  do  minimalnej  stawki  godzinowej  za  pracę. 

Ponadto,  w  treści  ww.  wezwania  Zamawiający  wskazał,  że  oceniając  złożone  wyjaśnienia 

będzie  brał  pod  uwagę  m.in.  koszty  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie 

może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  prace  ustalonego  na  podstawie 

przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zamawiający nie odniósł się więc 

w treści wezwania, wbrew uzasadnieniu wyroku KIO i wbrew przepisowi art. 90 ust. 1 pkt 1 

ustawy Pzp, do minimalnej stawki godzinowej. 

Odwołujący podniósł, że zgodnie z art. 90 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp wartość kosztów 

pracy  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 

10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę.  Okoliczność  ta  była 

podkreślana  przez  Krajową  Izbę  Odwoławczą.  W  wyroku  o  sygn.  akt  KIO  314/18  Izba 

podniosła dokonując analizy przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz 

art.  90  ust.  1  Pzp,  że  (...)  Ustawodawca  użył  pomiędzy  kosztami  minimalnego 

wynagrodze

nia  oraz  kosztami  minimalnej  stawki  godzinowej  spójnika  „albo”,  który  jest 

spójnikiem  współrzędnym  rozłącznym,  czyli  spójnikiem  dopuszczającym  alternatywę  w 

wyborze, to znaczy, że zamawiający był uprawniony do wyboru czy wymaga od wykonawcy 

wyjaśnień co do kosztów pracy w stosunku co do minimalnego wynagrodzenia za pracę czy 

w  stosunku  co  do  minimalnej  stawki  godzinowej. 

Po  wtóre  okoliczność  ta  ma  decydujący 

wpływ  na  ocenę  wyjaśnień  wykonawcy  Deral-Dez,  bowiem  ich  treść,  jako  odpowiedź  na 

wezwanie zamawiającego, jest bezpośrednio związana  z dokładnym brzmieniem wezwania 

(strona 27 wyroku KIO 314/18).  

Odwołujący podniósł, że z uwagi na fakt, że Zamawiający w piśmie z 23 marca 2018 

r. 

nie  zwrócił  się  o  odniesienie  się  do  minimalnej  stawki  godzinowej,  Odwołujący  ma 

uzasadnione  powody,  aby  twierdzić,  że  Deral-Dez  złożył  wyjaśnienia  identyczne  jak 

w 

odpowiedzi  na  poprzednie  wezwanie,  tj.  nie  wykazał,  że  w  zaoferowanej  stawce  za 

roboczogodzinę świadczenia usług uwzględnił minimalną stawkę godzinową. Ponadto, jeżeli 

w  wyjaśnieniach  z  29  marca  2018  r.  Deral-Dez  nie  odniósł  się  do  kwestii  uwzględnienia 

minimalnej stawki godzinowej za pracę pomimo braku wyraźnego wezwania w tym zakresie 

przez  Zamawiającego,  to  świadczyło  to  o niezachowaniu  należytej  staranności  wymaganej 

od  wykonawcy,  który  jest  profesjonalistą.  Przedmiotowej  kwestii  dotyczyły  już  dwa 

postępowania  odwoławcze  przed  Krajową  Izbą  Odwoławczą,  wykonawca  wiedział  więc,  co 

jest przedmiotem sporu i kwestią wymagającą wyjaśnienia co najmniej od 5 stycznia 2018 r., 

w  którym  to  dniu  Izba  wydała  pierwszy  wyrok  w  przedmiotowej  sprawie.  Co  więcej,  od 

momentu  wniesienia  pierwszego  odwołania  (13  grudnia  2017  r.)  Deral-Dez  mógł  się 

przygotować  do  złożenia  przekonywujących  i  rzetelnych  wyjaśnień  w  zakresie  ceny  za 

roboczo

godzinę świadczenia usług. 

Odwołujący  stwierdził,  że  przypuszcza,  że  Deral-Dez,  podobnie  jak  w  poprzednio 

złożonych wyjaśnieniach, odnosi się do stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, ilości 

zatrudnionych  pracowników  oraz  kwoty  przeznaczonej  przez  Zamawiającego  na 

sfinansowanie  niniejszego  zadania,  czyniąc  to  w  oderwaniu  od  zaoferowanej  stawki  za 

roboczogodzinę  świadczenia  usług  i  kosztów  minimalnej  stawki  godzinowej  za  pracę. 

W 

ocenie Odwołującego, Deral-Dez mógł złożyć wyjaśnienia takie jak poprzednio, tj. że (...) 

kalkulując stawkę roboczogodziny za likwidację szkodników nietypowych nie brał pod uwagę 

stawki  godzinowej  obowiązującej  zgodnie  z przepisami  prawa  wynikającymi  z  minimalnego 

wynagrodzenia (...). 

Odwołujący  wskazał,  że  od  1  stycznia  2018  r.  minimalne  wynagrodzenie  za  pracę 

wynosi  2.100  zł  (bez  kosztów  dodatkowych  ponoszonych  przez  pracodawcę,  które 

powodują,  że  wynagrodzenie  minimalne  stanowi  dla  pracodawcy  koszt  2.532,81  zł; 

powoduje to, że średni koszt godziny pracy dla pracodawcy przy uwzględnieniu średnio 167 

godzin  pracy  miesięcznie  wynosi  15,17  zł  brutto),  natomiast  minimalna  stawka  godzinowa 

wynosi 13,70 zł (jest to także koszt brutto osoby świadczącej pracę, co przy uwzględnieniu 

nakładów  dodatkowych  ponoszonych  przez  osobę  zlecającą  pracę  daje  kwotę  21,97  zł 

brutto). 

Zamawiający,  który  jest  zobligowany  stać  na  straży  przestrzegania  nie  tylko 

powszechnie  obowiązujących  przepisów  prawa,  ale  także  ustanowionych  przez  siebie 

postanowień, powinien 



co zresztą nakazała mu Izba w wyroku w sprawie o sygn. akt KIO 



krytycznie  zweryfikować  złożone  wyjaśnienia.  Odwołujący  ma  wątpliwości,  czy 

Zamawiający  w  sposób  zgodny  z  ustawą  Pzp  i  ww.  wyrokiem  KIO  wywiązał  się 

z 

powyższego obowiązku, jeżeli zdecydował się na wybór oferty Deral-Dez.  

Od

wołujący  stwierdził,  że  ma  również  wątpliwości,  których  z  uwagę  na  niezasadnie 

zastrzeżoną  tajemnicę  przedsiębiorstwa  nie  jest  w  stanie  zweryfikować,  czy  Deral-Dez 

udowodnił  i  odniósł  się  w  swoich  wyjaśnieniach  do  żądanych  przez  Zamawiającego 

informacji  w 

zakresie  zakupu  preparatów,  środków  chemicznych,  odzieży  roboczej,  kosztu 

amortyzacji sprzętu, kosztów transportu, kosztów najmu magazynu itp. Wątpliwości te są tym 

bardziej  uzasadnione,  że  w  poprzednich  wyjaśnieniach  Deral-Dez  nie  udowodnił,  że 

w stawce  z

a  roboczogodzinę  świadczenia  usługi  w  zakresie  usuwania  szkodników 

nietypowych oraz zanieczyszczeń nietypowych uwzględnił m.in.: 



minimalną  stawkę  za  godzinę  pracy  pracownika  zatrudnionego  na  podstawie  umowy 

o 

pracę zgodną z rozporządzeniem; 



preparaty  i  środki  chemiczne  niezbędne  do  prawidłowego  wykonania  zamówienia  (nie 

wykazał  jakich  preparatów  użyje,  w  jakich  ilościach,  po  ile  te  preparaty  kupuje). 

Odwołujący  wskazał,  że  wykonawca  zobowiązany  jest  wykonać  zlecenia  przy  użyciu 

preparatów  posiadających  odpowiednie  zezwolenia  Ministerstwa  Zdrowia  i  Opieki 

Społecznej (§ 3 ust. 1 pkt 2 wzoru umowy), a stosownie do brzmienia Rozdziału XII ust. 2 

SIWZ  skorelowana  cena  (z  VAT)  musi  uwzględniać  wszystkie  koszty  związane 

z 

realizacją  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  opisem  przedmiotu  zamówienia  oraz 

wzorem umowy określonym w niniejszej SIWZ; 



kosztów  transportu 



kosztów  dojazdu  do  miejsca  świadczenia  usługi,  ilości 

przejechanych kilometrów, kosztów paliwa; 



rezerwy na nieprzewidziane okoliczności. 

Ponadto, zdaniem Odwo

łującego, Deral-Dez mógł nie udowodnić: 



jakie zaplecze posiada, co się na nie składa; 



jaką  ilość  kilometrów  pokona  w  celu  wykonania  usługi,  jakie  będą  koszty  paliwa, 

amortyzacji i utrzymania środków transportu, o ile pozwoli to obniżyć koszt transportu; 



że  4  pracownikom  wskazanym  w  ofercie  (za  co  otrzymał  maksymalną  liczbę  punktów 

w 

kryterium  oceny  ofert  aspekty  społeczne)  zapłaci  minimalną  stawkę  za  pracę  zgodną 

z 

rozporządzeniem; 



że  zatrudniając  najbliższą  rodzinę,  pracowników  z  sąsiedztwa,  czy  też  świadcząc  usługi 

osobiście przewidział dla tych osób (a także dla siebie) minimalne wynagrodzenie zgodne 

z powszechnie obowiązującymi przepisami;  



jaki sprzęt własny posiada, jakiej marki, w jakiej ilości, iluletni; 



ile zaoszczędzi na skutek tego, że nie musi wynajmować sprzętu, 



jakie będą koszty utrzymania, serwisowania, naprawiania posiadanego sprzętu; 



jakie zapasy środków chemicznych i preparatów posiada 



nazwa, ilość, termin ważności 

(termin  składania  ofert  miał  miejsce  w  dniu  29  listopada  2017  r.,  a  usługa  ma  być 

świadczona  do  końca  2018  r.  Deral-Dez  nie  udowodnił  więc,  że  zmagazynowane  przez 

niego  środki  chemiczne  i  preparaty  będą  miały  ważną  datę  przydatności  w  momencie 

świadczenia usługi); 



za ile kupił zmagazynowane środki chemiczne i preparaty; 



  ile zaosz

czędzi na skutek posiadanych ww. zapasów. 

Ponadto, Odwołujący zakłada, że Deral-Dez nie przedłożył żadnych dowodów, które 

potwierdzałyby prawidłowość skalkulowanej przez niego ceny i obalały domniemanie rażąco 

niskiej  ceny.  W  związku  z  powyższym,  Odwołujący  zakłada  (czego  nie  jest  w  stanie 

udowodnić z uwagi na pozbawienie go dostępu do wyjaśnień), że Deral-Dez nie udowodnił, 

że  zaoferowana  przez  niego  cena  za  roboczogodzinę  (2,09  zł  brutto)  świadczenia  usług 

w 

zakresie  likwidacji  szkodników  nietypowych  oraz  usuwania  zanieczyszczeń  nietypowych 

jest  ceną  realna  i  rynkową,  uwzględniającą  wszystkie  koszty  wykonania  zamówienia, 

a w 

szczególności  że  jest  zgodna  z  przepisami  prawa  w zakresie  minimalnej  stawki 

wynagrodzenia  za  pracę  (wykonawca  uprzednio  sam  oświadczył,  że  minimalnej  stawki 

wynagrodzenia  za  pracę  nie  brał  pod  uwagę).  W konsekwencji,  Zamawiający  zobowiązany 

był odrzucić tę ofertę na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. 

Odwołujący  podniósł,  że  oferta  Deral-Dez  podlega  odrzuceniu,  gdyż  jej  złożenie 

stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu  przepisów  o  zwalczaniu  nieuczciwej 

konkurencji,  jak  również  ze  względu  na  to,  że  jest  ofertą  wariantową,  która  nie  spełnia 

minimalnych wymagań określonych przez zamawiającego oraz jest nieważna na podstawie 

odrębnych przepisów. 

Odwołujący  wskazał,  że  zgodnie  z  pkt  III  ust.  8  SIWZ  Zamawiający  wymaga,  aby 

wykonawca lub  podwykonawca na  podstawie umowy  o pracę  zatrudniał  osoby  wykonujące 

czynności w zakresie realizacji zamówienia, zgodnie z art. 29 ust. 3a ustawy Pzp. Deral-Dez 

w treści oferty oświadczył, że zatrudni na podstawie umowy o pracę 4 osoby, za co uzyskał 

dodatkowe  punkty  w  ramach  pozacenowych  kryteriów  oceny  ofert.  W  uprzednio  złożonych 

wyjaśnieniach  z  12  stycznia  2018  r.  Deral-Dez  co  najmniej  dwukrotnie  oświadczył,  że 

kalkulując  stawkę  roboczogodziny  nie  brał  pod  uwagę  stawki  godzinowej  obowiązującej 

zgodnie  z  przepisami  prawa  wynikającymi  z  minimalnego  wynagrodzenia.  Odwołujący 

podniósł,  że  jeżeli  w  odpowiedzi  na  pismo  Zamawiającego  z  23  marca  2018  r.  Deral-Dez 

oświadczył, że bierze jednak pod uwagę minimalną stawkę godzinową za pracę pracownika 

w  kalkulacji  ceny  za  roboczogodzinę,  to  składa  sprzeczne  oświadczenia  w kluczowych 

częściach  odnoszących  się  do  sposobu  kalkulacji  ceny  za  roboczogodzinę  świadczenia 

usług.  W ocenie  Odwołującego  poprzez  takie  działanie  Deral-Dez  składałby  oświadczenia 

niezgodne  z  rzeczywistością  tylko  po  to,  aby  uczynić  zadość  wezwaniu  Zamawiającego. 

Natomiast  ewentualne  wyjaśnienia  Deral-Dez  pozostawałyby  w sprzeczności  z  pierwotnie 

złożonym  wyjaśnieniem,  które  w  ocenie  Odwołującego  w sposób  „szczery”  oddawało 

intencje  wykonawcy.  Odwołujący  po  raz  kolejny  stwierdził,  że  z  uwagi  na  niezasadne 

zastrzeżenie  wyjaśnień  jako  tajemnicy  przedsiębiorstwa,  nie  jest  w  stanie  odnieść  się  do 

argumentacji podniesionej przez Deral-

Dez w piśmie z 29 marca 2018 r., w związku z czym 

Odwołujący zmuszony jest zwrócić się do Izby o zweryfikowanie powyższej okoliczności. 

Ponadto  Odwołujący  podniósł,  że  Deral-Dez  poprzez  złożenie  oświadczenia, 

z 

którego  wynika,  że  do  kalkulacji  stawki  za  roboczogodzinę  świadczenia  usług  likwidacji 

szkodników  nietypowych  nie  brał  pod  uwagę  stawki  godzinowej  obowiązującej  zgodnie 

z 

przepisami o minimalnym wynagrodzeniu za pracę po pierwsze potwierdza, że złożył ofertę 

wariantową  w  stosunku do  wymagań  odnoszących  się  do  zatrudnienia  osób  wykonujących 

usługę  na  podstawie  umowy  o  pracę,  a  po  drugie  składa  ofertę  nieważną  na  podstawie 

odrębnych  przepisów,  czyli  ofertę  sprzeczną  z  ustawą  o minimalnym  wynagrodzeniu  za 

pracę  oraz  z  rozporządzeniem  Rady  Ministrów  w  sprawie  wysokości  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki  godzinowej.  Natomiast  jeżeli 

wykonawca  Deral-

Dez  odniósł  się  ponownie  ogólnie  do  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę bez przełożenia tego zagadnienia na stawkę za roboczogodzinę świadczenia usług, to 

jednoznacznie świadczy o tym, że nie uwzględnił wyroku KIO wydanego w sprawie o sygn. 

akt KIO 314/18, a tym samym nie wykazał, że w  zaoferowanej cenie uwzględnił stawkę za 

godzinę  pracy  pracownika  zatrudnionego  na  podstawie  umowy  o pracę.  Tym  samym  nie 

sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi dowodowemu. 

Odwołujący  podniósł,  że  całokształt  okoliczności  przedmiotowego  postępowania 

świadczy  o  tym,  że  Deral-Dez  dopuścił  się  czynu  nieuczciwej  konkurencji,  ponieważ 

w 

sposób  sprzeczny  z  prawem  i  dobrymi  obyczajami  za  świadczenie  usług  w zakresie 

likwida

cji  szkodników  nietypowych  zaoferował  nierealną  i  nierynkową  cenę,  w której  nie 

uwzględnił  przepisów  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę.  Wykonawca  dopuścił  się 

czynu  nieuczciwej  konkurencji  oferując  stawkę  za  roboczogodzinę  świadczenia  ww.  usług, 

za  którą  nie  da  się  w sposób  uczciwy  i  rzetelny  zrealizować  usług.  Niewykluczone  jest 

również,  że  ww.  wykonawca  przerzuca  koszty  pomiędzy  różnymi  usługami  wchodzącymi 

w 

skład  zadania  bądź  też  pokrywa  je  z  wynagrodzenia  otrzymywanego  w  ramach  innych 

świadczonych  usług.  Do  popełnienia  czynu  nieuczciwej  konkurencji  przyczynia  się  również 

okoliczność,  że  Deral-Dez  w  sposób  nieuprawniony  zastrzegł  jako  tajemnice 

przedsiębiorstwa  złożone  wyjaśnienia  dotyczące  ceny,  pomimo  że  pierwsze  złożone  przez 

niego  wyjaśnienia  były  jawne.  W  związku  z  tym  Zamawiający  zobowiązany  był  odrzucić 

ofertę złożoną przez Deral-Dez na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3, pkt 7c i pkt 8 ustawy Pzp. 

Odwołujący  podniósł,  że  złożenie  przez  Deral-Dez  oferty  stanowi  czyn  nieuczciwej 

konkurencji polegający w szczególności na sprzedaży towarów lub usług poniżej kosztów ich 

wytworzenia  lub  świadczenia  albo  ich  odprzedaż  poniżej  kosztów  zakupu  w  celu  eliminacji 

innych przedsiębiorców (art. 3 ust. 1 w zw. z art. 15 ust. 1 uznk). 

Odwołujący wskazał, że Zamawiający żądał zatrudnienia osób realizujących usługi na 

podstawie umowy o pracę i podniósł, że Deral-Dez nie wziął pod uwagę stawki minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  przy  kalkulacji  ceny  za  roboczogodzinę  świadczenia  usług 

w 

zakresie  likwidacji  szkodników  nietypowych  oraz  usuwania  zanieczyszczeń  nietypowych, 

chcąc za wszelką cenę wygrać przedmiotowe postępowanie, co może udowadniać teza, że 

Deral-

Dez  oparł  się  na  minimalnym  wynagrodzeni  za  pracę  ogólnie,  a  nie  w  ramach 

kalkulacji  ceny  za  roboczogodzinę  świadczenia  usług  likwidacji  szkodników  nietypowych, 

w 

której  to  cenie  powinna  zostać  skalkulowania  minimalna  stawka  godzinowa  za  pracę 

pracownika.  Ponadto  wziął  on  zapewne  pod  uwagę  wartość  szacunkową  zamówienia 

i 

ewentualne  zamówienia  uzupełniające.  Niewykluczone  też,  że  cena  za  roboczogodzinę 

świadczenia  usług  została  przerzucona  do  innych  usług,  a  stanowi  ona  także  element 

oceniany w ramach podkryterium składającego się na cenę o wartości 15%. 

Odwołujący  podniósł,  że  fakt,  iż  wykonawca 



pomimo  że  zadeklarował  4 

pracowników 



wykonywałby  zamówienie  osobiście  lub  też  do  realizacji  zamówienia 

zatrudniał  najbliższą  rodzinę  bądź  też  pracowników  z  sąsiedztwa,  nie  upoważnia  go  do 

niewliczenia co najmniej minimalnej stawki godzinowej za pracę do ceny za roboczogodzinę 

świadczenia  usługi.  Takie  postępowanie  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji 



  gdyby  nie 

brać  pod  uwagę  okoliczności,  że  każdy  wykonawca  musi  w  kalkulacji  ceny  wliczyć  co 

najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, to wykonawca, który zatrudnia pracowników na 

podstawie  umowy  o  pracę  nie  miałby  nigdy  równych  szans  w  porównaniu  z  wykonawcą, 

który  deklaruje,  że  zatrudni  pracowników  (za  co  otrzymuje  dodatkowe  punkty  w  ramach 

kryteriów oceny ofert) a następnie, na etapie realizacji zamówienia, z danej deklaracji by się 

wycofywał  oświadczając,  że  pracę  będą  wykonywały  osoby  z  rodziny,  de  facto  bez 

pobierania  wynagrodzenia.  Tym  samym  Deral-

Dez  w  sposób  nieuprawniony  zaniżył  cenę 

oferty  w  wyniku  m.in.  zastosowania  stawki  za  roboczogodzinę  świadczenia  usług  bez 

uwzględnienia wymagań SIWZ oraz niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi minimalnej 

stawki  godzinowej  za  pracę.  Działania  Deral-Dez  naruszają  tym  samym  interes 

Odwołującego  jako  podmiotu  ubiegającego  się  o  udzielenie  przedmiotowego  zamówienia 

oraz  zakłócają  konkurencję.  W  związku  z  powyższym,  oferta  Deral-Dez  winna  zostać 

odrzucona również na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 w zw. 

z art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Odwołujący  wniósł  o  nakazanie  Zamawiającemu:  unieważnienie  czynności  wyboru 

oferty najkorzystniejszego w zakresie części 1 i 2, odrzucenia oferty Deral-Dez na podstawie 

art.  89  ust.  1  pkt  7a,  pkt  3,  pkt  7c,  pkt  8  ustawy  Pzp  w  części  1  i  2,  odtajnienia  wyjaśnień 

złożonych przez Deral-Dez oraz dokonania wyboru oferty złożonej Odwołującego. 

Do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego  przystąpił  J.  Ł.  

prowadzący działalność gospodarczą pod firmą J. Ł.  Deral-Dez. 

Na  podstawie  dokument

acji  przedmiotowego  postępowania  oraz  biorąc  pod 

u

wagę stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba ustaliła i zważyła, 

co następuje: 

Na  wstępie  Izba  ustaliła,  że  Odwołujący  spełnia  określone  w  art.  179  ust.  1  ustawy 

Pzp  przesłanki  korzystania  ze  środków  ochrony  prawnej,  tj.  ma  interes  w uzyskaniu 

zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować 

poniesienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.  

1.  Zarzut 

zaniechania odrzucenia oferty Przystępującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7a 

ustawy Pzp 

Zarzut jest niezasadny.  

Stan  faktyczny

,  którego  dotyczy  przedmiotowy  zarzut,  nie  był  między  stronami 

sporny.  Okolicznością  przyznaną  przez  Zamawiającego  jest  fakt,  że  Przystępujący  był 

związany  ofertą  do  29  marca  br.  i  nie  złożył  oświadczenia  o  przedłużeniu  tego  terminu. 

Wybór  oferty  Przystępującego  został  dokonany  18  kwietnia  br.,  tj.  po  upływie  terminu 

związania ofertą. Istotą sporu było zagadnienie prawne dotyczące tego, czy nieprzedłużenie 

przez  wykonawcę  z  własnej  inicjatywy  terminu  związania  ofertą  stanowi  podstawę  do  jej 

odrzucenia.  W  ocenie  Izby 

na  tak  postawione  pytanie  należy  udzielić  odpowiedzi 

negatywnej. 

Zgodnie  z  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  Pzp  zamawiający  odrzuca  ofertę  jeżeli 

wykonawca  nie  wyraził  zgody,  o  której  mowa  w  art.  85  ust.  2,  na  przedłużenie  terminu 

związania ofertą.  Stosownie do  art.  85  ust.  2  ustawy  Pzp,  wykonawca samodzielnie lub  na 

wniosek  zamawiającego  może  przedłużyć  termin  związania  ofertą,  z  tym  że  zamawiający 

może tylko raz, co najmniej na 3 dni przed upływem terminu związania ofertą, zwrócić się do 

wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  tego  terminu  o  oznaczony  okres,  nie 

dłuższy jednak niż 60 dni. 

W  pierwszej  kolejności  podkreślenia  wymaga,  że  przesłanki  odrzucenia  oferty 

(podobnie  jak  przesłanki  wykluczenia  wykonawcy)  zostały  określone  w  ustawie  w  sposób 

enumeratywny  i  stanowią  zamknięty  katalog,  a  z  uwagi  na  ich  sankcyjny  charakter 

wykluczona  jest  jakakolwiek  rozszerzająca  interpretacja  tych  przesłanek.  W  związku  z  tym 

nie  można  z  tych  przepisów  wywodzić  wniosków  dalej  idących,  niż  wynika  to  z  ich 

wyraźnego  brzmienia.  Skoro  więc  przepis  art.  89  ust.  1  pkt  7a  ustawy  obliguje 

zamawiającego  do  odrzucenia  oferty  w  sytuacji,  gdy  wykonawca  nie  wyraził  zgody  na 

przedłużenie  terminu  związania  ofertą,  to  nie  można  z  niego  wywodzić  obowiązku 

odrzucenia  oferty  w  sytuacji,  gdy  zamawiający  o  taką  zgodę  nie  wystąpił.  Należy  bowiem 

zauważyć,  że  art.  85  ust.  2  ustawy  Pzp  obejmuje  dwie  sytuacje,  tj.:  1)  wykonawca  może 

samodzielnie  przedłużyć  termin  związania  ofertą,  2)  wykonawca  może  na  wniosek 

zamawiającego przedłużyć termin związania ofertą, przy czym tylko w odniesieniu do drugiej 

ze  wskazanych  sytuacji  przepis  ten  mówi  o  wyrażeniu  zgody  na  przedłużenie  terminu 

związania ofertą.  Należy  więc stwierdzić,  że  gdyby  ustawodawca chciał, aby  przedmiotowa 

podstawa  odrzucenia  oferty 

skorelowana  była  z pełną  treścią  art.  85  ust.  2  ustawy  Pzp, 

a 

więc  zarówno  co  do  samodzielnego  przedłużenia,  jak  i  w  odpowiedzi  na  zwrócenie  się 

o 

wyrażenie zgody, to wówczas w art. 89 ust. 1 pkt 7a nie zastosowałby sformułowania nie 

wyraził zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, ale posłużyłby się określeniem typu 

nie przedłużył terminu związania ofertą. Ustawodawca użył natomiast wyraźnego określenia 

nie 

wyraził  zgody,  odnosząc  się  wyłącznie  do  drugiego  fragmentu  (drugiej  możliwości) 

przewidzianej  treścią  art.  85  ust.  2  Pzp.  Jak  wskazał  Sąd  Okręgowy  w  Lublinie  w  wyroku 

z 17 stycznia 2014 r., IX Ga 392/13, nie ma podstaw by, na podstawie przepisu art. 24 ust. 2 

pkt 2 ustawy, przyjąć, że nieprzedłużenie związania ofertą w sytuacji braku wezwania przez 

Zamawiającego,  było  równoznaczne  z  brakiem  wyrażenia  zgody  na  przedłużenie  terminu 

związania  ofertą  na  wezwanie  zamawiającego.  Zamawiający  może  wykluczyć 

z 

postępowania  na  tej  podstawie  Wykonawcę,  który  nie  wyraził  zgody  na  przedłużenie 

terminu  związania  ofertą,  co  oznacza,  że  Zamawiający  musi  wykazać,  że  występował  do 

Wykonawców  o  przedłużenie  tego  terminu.  Dopiero  brak  zgody  Wykonawcy  bądź 

nieprzedłużenie  tego  terminu  przez  Wykonawcę  na  wyraźne  wezwanie  Zamawiającego 

powoduje, że powstają przesłanki do jego wykluczenia z postępowania. Brak zgody w myśl 

powołanego przepisu musi być wyraźny, tak by możliwe było jednoznaczne zinterpretowanie 

zachowania  Wykonawcy,  czy  to  w  postaci  złożenia  oświadczenia  woli  czy  też  określonego 

działania bądź zaniechania (art. 60 KC). Stanowisko to nie utraciło aktualności po nowelizacji 

z 22 czerwca  2016  r.

,  w  wyniku  której  niewyrażenie  zgody  na  przedłużanie  terminu 

związania ofertą uczyniono podstawą odrzucenia oferty, w miejsce wykluczenia wykonawcy 

(art.  24  ust.  2  pkt  2  ustawy  sprzed  nowelizacji).  W  ocenie  Izby  przedmiotowa  nowelizacja 

zmieniła  jedynie  rodzaj  sankcji  wobec  wykonawcy,  nie  rozszerzyła  jednak  zakresu 

okoliczności, które zastosowaniem takiej sankcji skutkują. 

Izb

a wzięła również pod uwagę stanowisko Trybunału Sprawiedliwości UE wyrażone 

w postanowieniu z 13 lipca 2017 r. w sprawie C-35/17 Saferoad Grawil Sp. z o.o. i Saferoad 

Kabex  S

p.  z.o.o.  przeciwko  Generalnej  Dyrekcji  Dróg  Krajowych  i  Autostrad  Oddział 

w Poznaniu. 

Trybunał wskazał, że wskutek występujących od wielu lat sporów dotyczących 

upływu terminu związania ofertą, polskie orzecznictwo wypracowało dwie równoległe linie, co 

spowodowało brak pewności prawnej zarówno dla wykonawców, jak i zamawiających. W tej 

sytuacji Trybunał kategorycznie stwierdził, że jeżeli wykluczenie wykonawcy z postępowania 

ze względu na upływ terminu związania ofertą nie było wyraźnie przewidziane w ustawie ani 

w  ogłoszeniu  o  zamówieniu  lub  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia,  to  zasady 

równego traktowania i obowiązek przejrzystości należy interpretować w ten sposób, że stoją 

one  na  przeszkodzie  wykluczeniu  wykonawcy  z  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  wskutek  niespełnienia  przez  tego  wykonawcę  obowiązku,  który  nie  wynika 

wyraźnie  z  dokumentacji  przetargowej.  Stanowisko  Trybunału,  z  przyczyn  wskazanych  we 

wcześniejszej części uzasadnienia, pozostaje aktualne również po nowelizacji z 22 czerwca 

2016 r. 

Dostrzeżenia  wymaga  również  odmienność  instytucji  terminu  związania  ofertą  na 

gruncie  ustawy  Pzp  oraz  na  gruncie  Kodeksu  cywilnego.  D

okonanie  przez  zamawiającego 

wyboru  oferty  najkorzystniejszej  nie  powoduje  powstania  pomiędzy  nim,  a  wykonawcą 

stosunku  umownego  (automatycznego  zawarcia  umowy  w  sprawie  zamówienia 

public

znego),  a  jedynie  uprawnia  go  do  żądania  od  wykonawcy  złożenia  kolejnego 

oświadczenia  woli  w  przedmiocie  zawarcia  umowy.  Związanie  ofertą  na  gruncie  prawa 

zamówień  publicznych oznacza zatem  jedynie powstanie po  stronie  wykonawcy  obowiązku 

złożenia  –  w  przypadku  wyboru  jego  oferty  –  oświadczenia  woli  w  przedmiocie  zawarcia 

umowy  w sprawie zamówienia publicznego. W przypadku, gdy wykonawca obowiązku tego 

nie  dopełni,  umowa  nie  zostanie  zawarta.  Zatem  upływ  terminu  związania  ofertą  nie 

powoduje  utraty  przez  of

ertę  waloru  stanowczości  i  nie  decyduje  o  nieskuteczności  oferty, 

ale  o 

braku  istnienia  po  stronie  wykonawcy  obowiązku  zawarcia  umowy.  Natomiast 

m

ożliwość zawarcia umowy w takiej sytuacji została przesądzona poprzez usunięcie z art. 94 

ust.  1  ustawy  Pzp  ob

owiązku  zawarcia  umowy  nie  później  niż  przed  upływem  terminu 

związania  ofertą  (ustawa  z  dnia  4  września  2008  r.  o  zmianie  ustawy  -  Prawo  zamówień 

publicznych  oraz  niektórych  innych  ustaw,  Dz.  U.  Nr  171,  poz.  1058)  i  potwierdzona 

postanowieniem 

Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. akt SK 22/08.  

Wobec powyższego należy stwierdzić, że Zamawiający nie naruszył art. 89 ust. 1 pkt 

7a ustawy Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Przystępującego. 

2.  Zarzut 

zaniechania  ujawnienia  złożonych  przez  Przystępującego  wyjaśnień  dotyczących 

ceny oferty 

Zarzut  zasługiwał  na  uwzględnienie,  przesądzając  o  korzystnym  dla  Odwołującego 

wyniku postępowania odwoławczego. 

W  pierwszej  kolejności  należy  stwierdzić,  że  wbrew  stanowisku  Przystępującego, 

w 

świetle obecnej linii orzeczniczej Izby uwzględniającej stanowisko sądów okręgowych oraz 

Sądu Najwyższego, w postępowaniach o wartości zamówienia poniżej tzw. progów unijnych 

należy  dopuścić  możliwość  wnoszenia  odwołań  na  zaniechanie  ujawnienia  informacji 

niezasadni

e  zastrzeżonych  jako  tajemnica  przedsiębiorstwa.  Podkreślić  bowiem  należy,  że 

zgodnie  ze  stanowiskiem 

Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale  z  17 listopada 2017 r. 

sygn. akt III CZP 58/17, 

wybór najkorzystniejszej oferty nie może być utożsamiany z ostatnią 

c

zynnością  w  sekwencji  następujących  po  sobie  działań  zamawiającego,  lecz  winien 

uwzględniać  czynności  badania  i  oceny  ofert  złożonych  przez  wszystkich  wykonawców 

ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  publicznego.  Jak  stwierdził  Sąd  Najwyższy, 

wyliczenie 

przez  ustawodawcę  w  art.  180  ust.  2  p.z.p.  czynności  zamawiającego 

podlegających  zakwestionowaniu  odwołaniem  nie  musi  oznaczać  istotnego  ograniczenia 

dostępności  odwołania  jako  środka  prawnego  w  sprawach  o  udzielenie  zamówień 

podprogowych,  niewątpliwie  natomiast  porządkuje  przebieg  tych  postępowań  i  przez  to 

usprawnia je, gdyż osoby zamierzające zakwestionować działania zamawiającego korzystają 

z uprawnień do wniesienia odwołania w odniesieniu do czynności finalizujących pewne etapy 

postępowania.  Ocena  czynności  zamykających  takie  etapy  postępowania  przed 

zamawiającym  jako  legalnych  bądź  nielegalnych  wymaga  jednak  uwzględniania  działań 

i 

zaniechań zamawiającego, które zadecydowały o ostatecznym kształcie czynności będącej 

w  świetle  art.  180  ust.  2  p.z.p.  samodzielnym  przedmiotem  zaskarżenia  w  odwołaniu.  

Przyjmując powyższe stanowisko Sądu Najwyższego należy dojść do wniosku, że uzyskanie  

dostępu  do  dokumentów,  informacji,  wyjaśnień,  przedstawionych  zamawiającemu  przez 

innych  wykonawców,  bywa  jedyną  możliwością  zakwestionowania  prawidłowości  wyboru 

oferty  konkurencyjnego  wykonawcy,  a  odmowa 

ujawnienia  niezasadnie  zastrzeżonych 

informacji  może  w  konsekwencji  prowadzić  do  utrzymania  się  wadliwego  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej.  Tym  samym  skład  orzekający  podzielił  stanowisko  wyrażone  przez  Izbę 

w wyroku z 22 lutego 2018 r., sygn. akt KIO 272/18. 

Izba ustaliła, że Przystępujący zastrzegł wyjaśnienia jako tajemnicę przedsiębiorstwa, 

przedstawiając następujące uzasadnienie: Poniższe informacje (wyjaśnienia oraz kalkulacja 

cenowa)  stanowią  know-how  wykonawcy.  Składa  się  na  to  doświadczenie  zdobyte  przez 

przystępującego,  które  pozwala  na  zaoferowanie  wykonywania  usług  na  możliwie 

najwyższym  poziomie,  przy  wykorzystaniu  zdobytej  wiedzy  w  przedmiocie  doboru 

odpowiedn

ich środków oraz metod działania do wymagań danego zamawiającego i specyfiki 

przedmiotu. (potwierdziła to Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 20 lutego 2012 r.; sygn. 

akt  KIO/UZP  277/012  oraz  w  wyrokach  o  sygn.  KIO/UZP  53/09  czy  wyrok  KIO  818/11). 

Wiedza  w 

zakresie  technologii  i  metod  wykonywania  usług,  jaką  dysponuje  dany 

wykonawca,  stanowi  jedną  z  najistotniejszych wartości  danej firmy  (potwierdziła to Krajowa 

Izba Odwoławcza w wyroku  z 23 stycznia 2009  r.; sygn. akt KIO/UZP 59/09). Wyjaśnienie, 

które  utajniamy  stanowią  informacje  technologiczne,  dotyczące  tworzenia  oferty  i  kalkulacji

ceny,  które  wytworzyliśmy  samodzielnie  w  sposób  autorski  w  wyniku  doświadczeń 

funkcjonowania  na  rynku  -  jako  know-

how  przedsiębiorstwa  świadczącego  usługi 

dezynfekcji,  dezyns

ekcji,  deratyzacji  oraz  podobne.  Oczywistym  jest,  iż  pomimo  podobnej 

specyfiki  zamówień  na  te  usługi,  za  każdym  razem  informacje  zawarte  w  ofercie  są 

niepowtarzalne,  ponieważ  są  tworzone  pod  kątem  wymagań  danego  zamawiającego 

w 

konkretnym  postępowaniu.  W  tym  znaczeniu,  opracowania  te  mają  charakter 

organizacyjny.  Sposób  kalkulacji  ceny  można  zaliczyć  do  informacji,  które  stanowią  cenne 

źródło  informacji  dla  konkurencji.  Informacje  te  powstają  na  potrzeby  konkretnego 

postępowania  o  zamówienie  publiczne.  Sposób  budowania  strategii  cenowej  w  ofercie 

i 

elementy  składowe  tej  strategii  spełniają  przesłanki  uznania  informacji  tych  za  tajemnicę 

przedsiębiorstwa,  stanowią  jego  know-how,  jako  posiadających  wartość  handlową 

i 

gospodarczą,  obrazują  bowiem  rozwiązanie  dotyczące  kalkulacji  ceny,  która  pozwoliła  na 

wybór oferty tego wykonawcy jako najkorzystniejszej (tak KIO w wyroku z dnia 14 maja 2013 

r.; sygn. akt KIO 908/13). Wszystkie powyższe informacje są w szczególny sposób przez nas 

chronione  poprzez  udostępnianie  ich  tylko  wąskiemu  gronu  pracowników  ściśle 

zaangażowanych  w projekt  i  nie  zostały  nigdy  ujawnione  do  informacji  publicznej.  Dlatego 

jako  tajemnicę  należy  potraktować  zarówno  poniższe  wyjaśnienia  odnoszące  się  do 

konkretnych  czynników  cenotwórczych  jak  i  szczegółową  kalkulację,  przedstawiającą 

konkretne koszty jakie ponosi wykonawca przy wykonywaniu działalności. 

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp, postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. 

W 

myśl  zaś  art.  8  ust.  3  ustawy,  nie  ujawnia  się  informacji  stanowiących  tajemnicę 

przedsiębiorstwa  w  rozumieniu  przepisów  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji,  jeżeli 

wykonawca, nie później niż w terminie składania ofert lub wniosków, zastrzegł, że nie mogą 

być  one  udostępniane  oraz  wykazał,  że  zastrzeżone  informacje  stanowią  tajemnicę 

przedsiębiorstwa. 

Przypomnienia  wymaga,  że  jedną  z  podstawowych  zasad  obowiązujących 

w 

systemie  zamówień  publicznych  jest  zasada  jawności  postępowania,  a  ograniczenie 

dostępu  do  informacji  związanych  z  postępowaniem  o  udzielenie  zamówienia  może 

zachodzić  wyłącznie  w  przypadkach  określonych  ustawą,  co  wynika  z  art.  8  ust.  2  ustawy 

Pzp.  Wyjątkiem  od  tej  zasady  jest  wyłączenie  udostępniania  informacji  stanowiących 

tajemnicę  przedsiębiorstwa,  na  podstawie  art.  8  ust.  3  ustawy  Pzp.  W  świetle  art.  8  ust.  3 

ustawy  Pzp,  nie  ujawnia  się  informacji  stanowiących  tajemnicę  przedsiębiorstwa  pod 

warunkiem  wykazania  przez  wykonawcę  zasadności  ich  zastrzeżenia.  Dostrzec  należy,  że 

w 

poprzednim  stanie  prawnym  ustawodawca  nie  wskazywał  wyraźnie  na  obowiązek 

wykazania, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. W uzasadnieniu 

do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy 

– Prawo zamówień publicznych (Sejm RP

VII  kadencji,  Nr  druku:  1653)  wskazano,  m.in.: 

Wprowadzenie  obowiązku  ujawniania 

informacji  stanowiących  podstawę  oceny  wykonawców  (zmiana  art.  8  ust.  3).  Przepisy 

o 

zamówieniach  publicznych  zawierają  ochronę  tajemnic  przedsiębiorstwa  wykonawcy 

ubiegającego się o udzielenie zamówienia. Mimo zasady jawności postępowania, informacje 

dotyczące przedsiębiorstwa nie są podawane do publicznej wiadomości. Jednakże, słuszny 

w  swym  założeniu  przepis  jest  w  praktyce  patologicznie  nadużywany  przez  wykonawców, 

którzy  zastrzegając  informacje  będące  podstawą  do  ich  ocen,  czynią  to  ze  skutkiem 

nar

uszającym  zasady uczciwej  konkurencji, tj.  wyłącznie w celu uniemożliwienia weryfikacji 

przez  konkurentów  wypełniania  przez  nich  wymagań  zamawiającego.  Realizacja  zadań 

publicznych  wymaga  faktycznej  jawności  wyboru  wykonawcy.  Stąd  te  dane,  które  są 

podstaw

ą  do  dopuszczenia  wykonawcy  do  udziału  w postępowaniu  powinny  być  w  pełni 

jawne.  Praktyka  taka  miała  miejsce  do  roku  2005  i  bez  negatywnego  skutku  dla 

przedsiębiorców  dane  te  były  ujawniane.  Poddanie  ich  regułom  ochrony  właściwym  dla 

tajemnicy  przedsiębiorstwa  jest  sprzeczne  z  jej  istotą,  a  przede  wszystkim  sprzeczne 

z 

zasadą jawności realizacji zadań publicznych. 

Jak wynika z przywołanego przepisu, na wykonawcę nałożono obowiązek wykazania 

zamawiającemu  przesłanek  zastrzeżenia  informacji  jako  tajemnicy  przedsiębiorstwa. 

W 

konsekwencji rolą zamawiającego w toku badania złożonych dokumentów jest ustalenie, 

czy  wykonawca  temu  obowiązkowi  sprostał  udowadniając,  że  zastrzeżone  informacje 

stanowią  tajemnicę  przedsiębiorstwa.  Zdaniem  Izby  sformułowanie  użyte  przez 

ustawodawcę,  w którym  akcentuje  się  obowiązek  „wykazania”  oznacza  coś  więcej  aniżeli 

oświadczenie  co  do  przyczyn  objęcia  informacji  tajemnicą  przedsiębiorstwa,  a  już 

z 

pewnością za wykazanie nie może być uznane ogólne uzasadnienie, sprowadzając się de 

fac

to  do  przytoczenia  jedynie  elementów  definicji  legalnej  tajemnicy  przedsiębiorstwa, 

wynikającej  z  przepisu  art.  11  ust.  4  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji 

i 

deklaracja,  że  przedstawione  informacje  spełniają  określone  w  tym  przepisie  przesłanki. 

Z 

przywołanego  przepisu  wynika  także  termin,  w  jakim  powinno  nastąpić  wykazanie 

skuteczności zastrzeżenia. W odniesieniu do informacji znajdujących się w ofercie termin ten 

został wprost wskazany co oznacza, że wykonawca zobowiązany jest nie tylko wyjaśnić, ale 

i 

wykazać skuteczność zastrzeżenia zamawiającemu i to w określonym czasie, a mianowicie 

do 

upływu  terminu  składania  ofert. W  przypadku  dokumentów  składanych  po  tym  terminie, 

należy przyjąć, że wykazanie to musi nastąpić równocześnie z ich złożeniem. 

Aby wykazać skuteczność zastrzeżenia informacji, Przystępujący zobowiązany był 



równocześnie  ze  złożeniem  wyjaśnień,  których  treść  zastrzegł  jako  tajemnicę 

przedsiębiorstwa 



wykazać  łączne  wystąpienie  następujących  przesłanek  definicji  legalnej 

tajemnicy 

przedsiębiorstwa, o których mowa w art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej 

konkurencji: 

informacja ma charakter techniczny, technologiczny, organizacyjny przedsiębiorstwa lub 

inny posiadający wartość gospodarczą, 

informacja nie została ujawniona do wiadomości publicznej, 

podjęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania poufności. 

W  ocenie  Izby  Przystępujący  nie  sprostał  ciężarowi  wykazania  żadnej  z  tych 

przesłanek.  Lektura  lakonicznego  uzasadnienia  zastrzeżenia  prowadzi  do  wniosku,  że 

obejmowało ono ogólnikowe,  gołosłowne  i  pozbawione szerszego wywodu  merytorycznego 

deklaracje  co  do  spełniania  poszczególnych  elementów  definicji  legalnej  tajemnicy 

przedsiębiorca.  

Ustawodawca  w  art.  11  ust.  4  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji 

przesądził,  że  zastrzegana  informacja  ma  mieć  charakter  techniczny,  technologiczny, 

organizacyjny  przedsiębiorstwa  lub  inny  posiadający  wartość  gospodarczą.  Podkreślenia 

wymaga, że przesłanka „posiadający wartość gospodarczą” odnosi się nie tylko do informacji 

„innej”, ale także informacji technicznej, technologicznej i organizacyjnej. Nie wystarcza więc 

stwierdzenie, że dana informacja ma charakter techniczny technologiczny czy organizacyjny, 

ale musi także ona przedstawiać pewną wartość gospodarczą dla wykonawcy właśnie z tego 

powodu,  że  pozostanie poufna.  Taka  informacja  może  być  dla  wykonawcy  źródłem  jakichś 

zysków lub pozwalać mu na zaoszczędzenie określonych kosztów. W rozpatrywanej sprawie 

Przystępujący  nie  wykazał  Zamawiającemu,  w  czym  należy  upatrywać  wartości 

gospodarczej tego, że zastrzegane informacje pozostaną niejawne. Przystępujący ograniczył 

się do ogólnikowych twierdzeń, że wiedza w zakresie technologii i metod wykonywania usług 

stanowi jedną z najistotniejszych wartości danej firmy, przy czym nie opisał nawet, na czym 

te  technologie  i  metody  mają  polegać,  lecz  posłużył  się  zdaniem  pochodzącym 

z 

uzasadnienia  jednego  z  wyroków  Izby.  Twierdzenie  o  technologicznym  charakterze 

informacji  dotyczących  tworzenia  oferty  i  kalkulacji  ceny  nie  zostało  poparte  żadnym 

wywodem  i  nie  odnosi  się  do  konkretnych  informacji.  Podobnie  za  ogólnikowe  gołosłowne 

oświadczenie  należy  uznać  wskazanie,  że  zastrzegane  informacji  stanowią  know-how 

wykonawcy. W tym zakresie Przystępujący również przedstawił  fragmenty z orzeczeń Izby, 

nie odnosząc zawartych w nich generalnych twierdzeń do złożonych przez siebie wyjaśnień. 

Nie jest też wykazaniem przesłanek objęcia informacji tajemnicą przedsiębiorstwa lakoniczne 

stwierdzenie, że informacje te dotyczą czynników cenotwórczych, kosztów i kalkulacji ceny. 

Zauważyć  należy,  że  w  zasadzie  każde  wyjaśnienia  składane  na  podstawie  art.  90  ust.  1 

ustawy Pzp obejmują tego typu informacje, a przecież nie sposób twierdzić, aby przez sam 

ten fakt w każdym przypadku miały one pozostawać niejawne dla innych wykonawców. 

Zdaniem  Izby  przedstawione  przez  Przystępującego  uzasadnienie  stanowi 

zestawienie  cytatów  z  wyroków  KIO  i  zawiera  ogólne  twierdzenia,  które  nie  referują  do 

konkretnego  przedmiotu  zamówienia  i  konkretnego  dokumentu,  którego  zasadność 

zastrzeżenia  wykonawca  miał  wykazać.  Nie  zasługuje  na  uwzględnienie  stanowisko 

Przystępującego,  że  nie  mógł  on  przedstawić  bardziej  konkretnego  uzasadnienia,  gdyż 

prowadziłoby  to  do  ujawnienia  informacji  stanowiących  jego  tajemnicę  przedsiębiorstwa. 

Odnosząc się do tego argumentu stwierdzić należy, że nie sposób uznać, aby każde bardziej 

sprecyzowane uzasadnienie, niż to, które Przystępujący przedstawił (a które było w zasadzie 

zestawieniem 

generalnych  tez  zaczerpniętych  z  orzeczeń  Izby),  musiało  się  łączyć 

z 

ujawnieniem  informacji,  których  wykonawca  ujawnić  nie  chciał.  Gdyby  jednak  faktycznie 

miało  ono  obejmować  informacje  zasługujące  na  ochronę,  a  wykonawca  byłby  w  stanie 

wykazać istnienie wszystkich wynikających z przepisów prawa przesłanek zastosowania tej 

ochrony,  to 

w  takim  zakresie  uzasadnienie  to  mógł  również  zastrzec  jako  tajemnicę 

przedsiębiorstwa.  Zauważyć  należy,  że  ustawa  nakłada  na  wykonawców  bezwzględny 

obowiązek  wykazania  zasadności  zastrzeżenia  tajemnicy  przedsiębiorstwa  i nie  można 

uchylić się od tego obowiązku z powołaniem się na zamiar chronienia informacji. 

Izba  stwierdziła  również,  że  Przystępujący  w  żadnej  mierze  nie  sprostał  ciężarowi 

wykazania, że zastrzeżone informacje nie zostały ujawnione do wiadomości publicznej oraz 

że  podjął  niezbędne  działania  celem  zachowania  zastrzeganych  informacji  w  poufności. 

Z 

przepisu  art.  11  ust.  4  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji  wynika,  że 

niewystraczające  jest  podjęcie  jakichkolwiek  działań,  lecz  działań  niezbędnych.  Działania 

niezbędne  to  innymi  słowy  działania  skuteczne  w  tym  znaczeniu,  że  gwarantują  one,  że 

zastrzegane  informacje  utrzymają  swój  walor  tajności  w  całym  procesie  przygotowywania 

oferty i sporządzania wyjaśnień. Tym przesłankom zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa 

Przystępujący  poświęcił  jedno  zdanie  uzasadnienia,  w  których  poinformował,  że  wszystkie 

powyższe  informacje  są  w  szczególny  sposób  przez  nas  chronione  poprzez  udostępnianie 

ich tylko wąskiemu gronu pracowników ściśle zaangażowanych w projekt i nie zostały nigdy 

ujawnione  do  informacji  publicznej. 

Metody  i  sposoby  ochrony  informacji  nie  zostały  przez 

Przystępującego ani szerzej opisane, ani wykazane.  

W  związku  z  powyższym  należy  stwierdzić,  że  Przystępujący  nie  wykazał 

Zamawiającemu istnienia ustawowych przesłanek zastrzeżenia wykazu osób jako tajemnicy 

przedsiębiorstwa,  a Zamawiający  naruszył  przepisy  art.  8 ust.  1, 2 i  3 ustawy  Pzp poprzez 

zaniechanie  ujawnienia  treści  tego  dokumentu.  Ponieważ  naruszenie  to  może  mieć  istotny 

wpływ  na  wynik  postępowania,  odwołanie 



  stosownie  do  art.  192  ust.  2  ustawy  Pzp 



podlegało w tym zakresie uwzględnieniu. 

3.  Zarzut 

zaniechania  odrzucenia  oferty  Przystępującego  z  uwagi  na  zaoferowanie  rażąco 

niskiej ceny 

W związku z uwzględnieniem zarzutu dotyczącego zaniechania ujawnienia złożonych 

przez  Przystępującego  wyjaśnień  Izba  odstąpiła  od  merytorycznego  rozpoznania  zarzutu 

zaniechania odrzucenia oferty Przystępującego z uwagi na rażąco niską cenę. Odwołujący – 

w  związku  z  nieznajomością  wyjaśnień  –  sformułował  ten  zarzut  na  zasadzie  domysłów, 

wątpliwości  i  wniosków  do  Izby  o  skontrolowanie  sposobu  kalkulacji  ceny  oferty. 

Jednocześnie  Odwołujący  domagał  się  ujawnienia  wyjaśnień,  w  celu  umożliwienia  mu 

precyzyjnego  sformułowania  zarzutów.  Na  rozprawie  Odwołujący  złożył  oświadczenie,  że 

zarzut  dotyczący  rażąco  niskiej  ceny  jest  zarzutem  ewentualnym,  sformułowanym  na 

wypadek  nieuwzględnienia  zarzutu  dotyczącego  zaniechania  ujawnienia  wyjaśnień.  Wobec 

uwzględnienia zarzutu głównego zarzut ewentualny nie podlegał rozpoznaniu. 

Na  m

arginesie,  odnosząc  się  do  złożonego  przez  Odwołującego  oświadczenia 

o 

ewentualnym  charakterze  zarzutu  dotyczącego  rażąco  niskiej  ceny,  stwierdzić  należy,  że 

było  to  działanie  racjonalne.  Trudno  bowiem  wykazać  zasadność  zarzutu  sformułowanego 

na bazie domy

słów i wątpliwości, jednocześnie utrzymywanie tego zarzutu zobowiązywałoby 

Izbę do jego rozpatrzenia, co z kolei narażałoby Odwołującego na odrzucenie ewentualnego 

odwołania  wniesionego  po  zapoznaniu  się  z  wyjaśnieniami,  z  uwagi  na  powagę  rzeczy 

osądzonej.  W  takich  sytuacjach  właściwą  decyzją  wykonawców  byłoby  w  pierwszej 

kolejności  zaskarżenie  zaniechania ujawnienia  wyjaśnień,  a  następnie 



po  zapoznaniu się 

z 

ich  treścią 



podjęcie  decyzji  w  przedmiocie  wniesienia  odwołania  wobec  zaniechania 

odrzucenia  of

erty  z  rażąco  niską  ceną  lub  podniesienie  tego  zarzutu  już  w  pierwszym 

odwołaniu,  ale  tylko  z ostrożności,  na  wypadek  nieuwzględnienia  zarzutu  dotyczącego 

tajemnicy przedsiębiorstwa.  

Wobec  zmodyfikowania  zarzutu  w  sposób  nadający  mu  charakter  zarzutu 

ewen

tualnego,  kwestia  rażąco  niskiej  ceny  nie  została  przez  Izbę  rozpoznana,  co  oznacza 

dla  wykonawcy  uprawnienie  do  ewentualnego 

wniesienia  odwołania  w  tym  zakresie 

w 

terminie liczonym od udostępnienia mu wyjaśnień. 

4.  Zarzut

y  dotyczące  zaniechania  odrzucenia  oferty  Przystępującego  na  podstawie  art.  89 

ust. 1 pkt 3, 7c i 8 ustawy Pzp 

Zarzuty  zaniechania  odrzucenia  oferty  Przystępującego  na  podstawie  art.  89  ust.  1 

pkt 7c i 8, a także częściowo na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp, zostały oparte na 

złożeniu przez Przystępującego oświadczenia o nieuwzględnieniu w cenie oferty minimalnej 

stawki  godzinowej

.  Ponieważ  informację  tę  Odwołujący  powziął  z  pierwszych  wyjaśnień 

Przystępującego, które były jawne, podniesione obecnie zarzuty należy uznać za spóźnione, 

co skutkuje odrzuceniem odwołania w tym zakresie na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy 

Pzp.  Ponadto,  oparty  na  tej  okoliczności  faktycznej  zarzut  dotyczący  czynu  nieuczciwej 

konkurencji, 

został  rozpoznany  przez  Izbę  w  postępowaniu  o  sygn.  akt  KIO  314/18  (Izba 

uznała  ten  zarzut  za  niezasadny).  Odwołujący  po  raz  kolejny  powołał  się  na  te  same 

okoliczności,  powielając w  zasadzie  treść  odwołania  wniesionego  20  lutego  2018  r.,  zatem 

odwołanie  w  tym  zakresie  podlegało  odrzuceniu  na  podstawie  art.  189 ust.  2  pkt  4  ustawy 

Pzp. 

Odnosząc  się  natomiast  do  zarzucanego  czynu  nieuczciwej  konkurencji,  który  miał 

polegać  na  zmianie  złożonego  w  pierwszych  wyjaśnieniach  oświadczenia  w  przedmiocie 

uwzględnienia  w  kalkulacji  ceny  minimalnej  stawki  godzinowej  za  pracę,  to  zarzut  należy 

uznać za niezasadny. Po pierwsze stwierdzić należy, że został on sformułowany na zasadzie 

hipotez  i  przypuszczeń,  zatem  już  przez  sam  ten  fakt  trudno  uznać,  że  Odwołujący 

w 

jakikolwiek  sposób  wykazał  jego  zasadność.  Niezależnie  od  powyższego  Izba  nie 

stwierdziła,  aby  Przystępujący  w  kwestionowanym  zakresie  dokonał  zmiany  swoich 

wyjaśnień. 

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 

ustawy  Pzp  oraz  w  oparciu  o  prz

episy  §  3  pkt  1  i  2  lit.  b  rozporządzenia  Prezesa  Rady 

Ministrów  z dnia  15  marca  2010  r.  w  sprawie  wysokości  i sposobu  pobierania  wpisu  od 

odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania 

(Dz. U. Nr 41, poz. 238 

z późn. zm.).  

Przewodniczący:      ……………….