PRAWO OPCJI

Poprzednia ustawa Prawo zamówień publicznych z 2004 roku odnosiła się do pojęcia opcji jedynie w kontekście szacowania wartości zamówienia, nakazując, aby także wartość opcji była uwzględniona w tej kwocie.

Aktualnie Prawo zamówień publicznych nadal nie zawiera legalnej definicji prawa opcji. Jednak o opcji czytamy zarówno w:

• art. 31, który określa reguły szacowania wartości zamówienia jak i
• art. 441, który zawarty jest w dziale ustawy Pzp regulującym kwestię samej umowy o zamówienie publiczne.

Stosownie art. 99 ust. 1 ustawy Pzp przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. W sytuacji gdy zamawiający przewiduje możliwość skorzystania z prawa opcji, musi on bezwzględnie zawrzeć taką informację w opisie przedmiotu zamówienia. Wykonawca, który przygotowuje ofertę, będzie musiał bowiem wycenić także zakres opcjonalny. Prawo opcji ma bezspornie wpływ na sporządzenie oferty.

W zakresie szacowania wartości zamówienia przepisy wprost nakazują uwzględnić w tej kwocie także przewidywany zakres opcjonalny. Zgodnie bowiem z art. 31 ust. 2 ustawy Pzp przy ustaleniu wartości zamówienia uwzględnia się największy możliwy zakres tego zamówienia z uwzględnieniem opcji oraz wznowień.

O tym, kiedy i jak można korzystać z opcji, ustawodawca wskazuje w art. 441 ustawy Pzp. Stosownie do tej regulacji zamawiający może skorzystać z opcji, jeżeli przewidział opcję w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentach zamówienia w postaci zrozumiałych, precyzyjnych i jednoznacznych postanowień umownych, które łącznie spełniają następujące warunki:

1)       określają rodzaj i maksymalną wartość opcji;

2)       określają okoliczności skorzystania z opcji;

3)       nie modyfikują ogólnego charakteru umowy.

Czynności dokonane na podstawie postanowień umownych przewidujących opcje z naruszeniem ust. 1 podlegają unieważnieniu.

A zatem warunki, jakie zamawiający musi spełnić, aby móc skorzystać z prawa opcji przedstawiają się następująco:

1)       zamawiający musi przewidzieć opcję w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentach zamówienia,

2)       postanowienia dotyczące prawa opcji muszą być: zrozumiałe, precyzyjne i jednoznaczne,

3)       postanowienia muszą: określać rodzaj i maksymalną wartość opcji oraz okoliczności, w których można skorzystać z prawa opcji i nie mogą modyfikować ogólnego charakteru umowy.

Prawo opcji może dotyczyć wszystkich rodzajów zamówień tj. usług, dostaw, robót budowlanych.

Opcja jest realizowana w trakcie zamówienia poprzez złożenie przez zamawiającego jednostronnego oświadczenia woli dotyczącego zmiany zakresu świadczenia, które zostało przewidziane w dokumentach zamówienia, w sposób wynikający z warunków zamówienia. Nie jest tutaj potrzebna i konieczna zgoda wykonawcy. Ten bowiem przystał na warunki realizacji prawa opcji i zgodził się je wykonać, zawierając pierwotny kontrakt w sprawie zamówienia.

Aby skorzystać z umowy zamawiający i wykonawca nie zmieniają dotychczasowej umowy i nie zawierają do niej aneksu. Modyfikują jedynie warunki wykonania dotychczasowego kontraktu.

Warto pamiętać, że wykonawca nie ma prawa domagać się realizacji prawa opcji. Stanowi ono swobodną decyzję zamawiającego i jest zależne wyłącznie od niego.

Jeśli opcja polega na zmniejszeniu lub ograniczeniu zakresu zamówienia, zamawiający powinien zabezpieczyć kwotę odpowiadającą wynikającej z umowy pełnej wartości świadczenia.

Z kolei opcja, która rozszerza lub zwiększa zakres zamówienia, nie oznacza konieczności zabezpieczenia w budżecie zamawiającego kwoty na realizację całego zamówienia a jedynie na zakres podstawowy.

Zobacz także: OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA