PRAWO OPCJI

Artykuł 34 ust. 5ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych w ten sposób odnosi się do tego pojęcia, którego definicji legalnej Pzp nie zawiera w żadnym innym miejscu. Pomimo że literalne brzmienie art. 34 ust. 5 Pzp wskazuje na możliwość stosowania prawa opcji przy zamówieniach na usługi lub dostawy, dopuszczalne jest – w drodze analogii – stosowanie tego prawa także przy zamówieniach, których przedmiot stanowią roboty budowlane.

Zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z 28 maja 2013 r. (sygn. akt KIO 1168/13) istota prawa opcji polega na tym, że (…) stwarza [ono] po stronie zamawiającego zobowiązanie do realizacji zamówienia jedynie w zakresie zadeklarowanym, natomiast uprawnieniem zamawiającego jest żądanie realizacji zamówienia w zakresie poszerzonym, natomiast obowiązkiem wykonawcy jest realizacja zamówienia w całości, to jest w zakresie zadeklarowanym i poszerzonym. Wykonawcy nie przysługuje natomiast prawo domagania się realizacji zamówienia w zakresie poszerzonym, jeżeli zamawiający nie skorzysta z uprawnienia do opcji w toku realizacji umowy.

Prawo opcji pozwala zamawiającemu na skuteczne rozszerzenie zakresu zamówienia na usługi lub dostawy, przy jednoczesnym braku po stronie wykonawcy uprawnienia do żądania dokonania takiego rozszerzenia przez zamawiającego.

Zgodnie z nakazem dokonywania jednoznacznego i wyczerpującego opisu przedmiotów zamówienia (art. 29 ust. 1 Pzp) zamawiający zamierzający wprowadzić możliwość skorzystania z prawa opcji powinien w sposób precyzyjny określić zakres i wielkość zamówienia objętego takim prawem, umożliwiając tym samym wykonawcom prawidłowe skalkulowanie ceny oferty. Należy bowiem wskazać, że zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z 21 maja 2013 r. (sygn. akt KIO 1024/13): (…) przewidując prawo opcji, zamawiający przyznaje sobie prawo do zwiększenia zamówienia, jednakże zamiar powiększenia owego zakresu musi być określony i opisany już przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ponieważ zgodnie z dyspozycją art. 34 ust. 5 Pzp największy możliwy zakres zamówienia z uwzględnieniem prawa opcji musi być wzięty pod uwagę przy ustalaniu wartości zamówienia. Opis przewidywanego rozszerzenia zakresu zamówienia powinien być zawarty w ogłoszeniu i w SIWZ, ponieważ wykonawca decydujący się złożyć ofertę musi wiedzieć, jakie roszczenia może mieć w stosunku do niego zamawiający w razie skorzystania z prawa opcji.

Skorzystanie z prawa opcji następuje na mocy jednostronnego oświadczenia woli zamawiającego złożonego wykonawcy i nie wymaga zmiany postanowień umowy o zamówienie publiczne ani zawarcia odrębnych porozumień. Zgodnie bowiem z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z 21 maja 2013 r. (sygn. akt KIO 1024/13): Zamówienie dodatkowej ściśle oznaczonej ilości w ramach przedmiotu zamówienia zależy wyłącznie od swobodnej woli zamawiającego. Prawo opcji przyznaje zamawiającemu uprawnienie odmiennego kształtowania zakresu zamówienia oraz – co najważniejsze – do jednostronnego kształtowania zamówienia, szczególnie jego rozszerzenia w trakcie trwania umowy, a tym samym możliwość dokonania przez zamawiającego zakresu świadczenia będącego przedmiotem umowy o zamówienie publiczne.

Patrz: Wartość zamówienia.