KIO 2535/17 WYROK dnia 18 grudnia 2017 r.

Stan prawny na dzień: 12.02.2018

Sygn. akt: KIO 2535/17 

WYROK 

 z dnia 18 grudnia 2017 r.    

Krajowa Izba Odwoławcza  -  w składzie: 

Przewodniczący:  

Jan Kuzawiński 

Protokolant: 

Edyta Paziewska 

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2017 r. w Warszawie 

odwołania wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  28  listopada  2017  r.  przez  wykonawców 

wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  –  konsorcjum:  Przedsiębiorstwo 

Produkcyjno  Handlowo  Usługowe  "PIOMAR"  Sp.  z  o.o.,  Michałowice  169,  49-314 

Pisarzowice,  PIOMAR P. C., ul. Sadowa 7, 49-313 Lubsza, 

w postępowaniu prowadzonym 

przez Zamawiającego – Gmina Grodków, ul. Warszawska 29, 49-200 Grodków, 

orzeka: 

Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu naruszenia: 

1.1 art. 7 ust. 1 w zw

iązku z art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień 

publicznych oraz a

rt. 7 ust. 1 w związku z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień 

publicznych, 

polegającego na  zaniechaniu odrzucenia oferty  wykonawcy  „EL-MAR" 

S

p.  z  o.o.,  PI.  Wolności  16/5,  46-380  Dobrodzień,  która  zawierała  rażąco  niską 

cenę i której złożenie stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów 

o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji  i  nakazuje Zamawiającemu  Gmina  Grodków, 

ul.  Warszawska  29,  49-

200  Grodków,  unieważnienie  czynności  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej,  powtórzenie  czynności  badania  i  oceny  ofert,  w  tym  odrzucenie 

oferty wykonawcy 

„EL-MAR" Sp. z o.o., PI. Wolności 16/5, 46-380 Dobrodzień na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy Prawo zamówień publicznych; 

1.2  art.  7  ust.  1  w  zw

iązku  z  art.  90  ust.  1  ustawy  Prawo  zamówień  publicznych 

polegającego  na  zaniechaniu  wezwania  wykonawcy  P.H.U.  „MEMFIS"  A.  M., 

Olszyna, ul. Klonowa 8, 42-284 Herby 

o udzielenie wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 

ustawy  Prawo zamówień publicznych i  nakazuje Zamawiającemu Gmina  Grodków, 

ul.  Warszawska  29,  49-

200  Grodków  wezwanie  wykonawcy  P.H.U.  „MEMFIS"  A. 

M.,  Olszyna,  ul.  Klonowa  8,  42-284  Herby 

do  udzielenia  wyjaśnień  na  podstawie 

art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, 


2.  odda

la odwołanie w pozostałym zakresie, 

kosztami  postępowania  obciąża  Zamawiającego  Gmina  Grodków,  ul.  Warszawska  29, 

200 Grodków, i: 

3.1.  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10.000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawców 

wspólnie 

ubiegających 

się 

udzielenie 

zamówienia 

– 

konsorcjum: 

Przedsiębiorstwo  Produkcyjno  Handlowo  Usługowe  "PIOMAR"  Sp.  z  o.o., 

Micha

łowice  169,  49-314  Pisarzowice,  PIOMAR  P.  C.,  ul.  Sadowa  7,  49-313 

Lubsza  tyt

ułem  wpisu  od  odwołania,  kwotę  3.600  zł  00  gr  (słownie:  trzy  tysiące 

sześćset  złotych  zero  gorszy),  poniesioną  z  tytułu  wynagrodzenia  pełnomocnika 

O

dwołującego,  

zasądza  od  Zamawiającego  Gmina  Grodków,  ul.  Warszawska  29,  49-200 

Grodków,  na  rzecz  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie 

zamówienia  – konsorcjum:  Przedsiębiorstwo  Produkcyjno  Handlowo Usługowe 

"PIOMAR" Sp. z o.o., Michałowice 169, 49-314 Pisarzowice, PIOMAR  P.    C.,  ul. 

Sadowa  7,  49-313  Lubsza,   

kwotę  13.600  zł  00  gr  (słownie:  trzynaście  tysięcy 

sześćset  złotych  zero  groszy)  stanowiącą  koszty  postępowania  odwoławczego 

poniesione  przez  odwołującego  tytułem  wpisu  od  odwołania  oraz  wynagrodzenie 

pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  P

rawo  zamówień 

publicznych (tekst jednolity Dz.U. 2017 poz. 1579) na niniejszy  wyrok  - w terminie 7 dni od 

dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Opolu. 

Przewodniczący: 

..……………….. 


Sygn. akt KIO 2535/17 

U z a s a d n i e n i e 

Zamawiający  Gmina  Grodków  ul.  Warszawska  29,  49-200  Grodków  prowadzi  w  trybie 

przetargu  nie

ograniczonego  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  pn. 

„Oświetlenie uliczne w niektórych miejscowościach Gminy Grodków - etap ll” 

P

ostępowanie 

prowadzone 

jest 

trybie 

przetargu 

nieograniczonego  

o  wartości  poniżej  kwot  określonych  w  przepisach  wydanych  na  podstawie  art.  11  ust.  8 

ustawy Pzp. 

P

rowadzone  przez  Zamawiającego  postępowanie  zostało  wszczęte  w  dniu 

.2017  r.    przez  zamieszczenie  ogłoszenia  w  Biuletynie  Zamówień  Publicznych  pod 

numerem  601175-N-2017 

–  a  więc  do  postępowania  mają  zastosowanie  przepisy  ustawy 

Prawo zamówień publicznych zmienionej z dniem 28.07.2016 r. na mocy przepisów ustawy  

z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy 

– Prawo zamówień publicznych oraz niektórych 

innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1020).    

Zamawiający pismem z dnia 23.11.2017 r. poinformował wykonawców o wyborze jako oferty 

najkorzystniejszej  oferty  wykonawcy 

„EL-MAR"  Sp.  z  o.o.,  PI.  Wolności  16/5,  46-380 

Dobrodzień (dalej jako El-mar) oraz o przyznanej ofertom punktacji. 

Wobec  powyższej  czynności  w  dniu  28.11.2017  r.  zostało  wniesione  odwołanie  przez 

wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  –  konsorcjum: 

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe "PIOMAR" Sp. z o.o., Michałowice 169, 

49-314 Pisarzowice,  PIOMAR P. C., ul. Sadowa 7, 49-313 Lubsza 

(dalej jako Odwołujący), 

na nw. czynności Zamawiającego: 

wybór oferty El-mar jako najkorzystniejszej, 

- zaniechanie 

czynności odrzucenia oferty El-mar, 

-  zaniechanie 

czynności  zwrócenia  się  do  wykonawcy  P.H.U.  „MEMFIS"  A.  M.  

z siedzibą Olszyna, ul. Klonowa 8, 42-284 Herby (dalej jako Memfis) o udzielenie wyjaśnień 

w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, oraz zaniechanie 

czynności odrzucenia oferty Memfis, 

- zaniechanie 

czynności wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej. 

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów: 

1.  Art. 

7 ust. 1 w związku z art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3  ustawy Pzp poprzez 

nierówne  traktowanie  wykonawców  i  zaniechanie  odrzucenia  oferty  El-mar  pomimo,  że 

zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, jak i pomimo, że 


wykonawca El-

mar nie złożył wyjaśnień, które można uznać za wyjaśnienia w rozumieniu 

art.  90  ust.  1  i  1a  ustawy  Pzp,  a  tym  samym  wykonawca  El-

mar  nie  wykazał,  że  jego 

oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny

2.  Art.  7  ust.  1  w  zw.  z  art.  89  ust.  1  pkt  3  ustawy  Pzp 

poprzez  nierówne  traktowanie 

wykonawców i zaniechanie odrzucenia oferty El-mar pomimo, że jej złożenie stanowi czyn 

nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; 

3.  Art.  7  ust.  1  w  zw.  z  naruszeniem  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp 

poprzez  nierówne 

t

raktowanie  wykonawców  i  zaniechanie  wezwania  wykonawcy  Memfis  o  udzielenie 

wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp; 

4.  Art.  7  ust  1  w  zw.  z  art.  89  ust.  1  pkt  3  ustawy  Pzp 

poprzez  nierówne  traktowanie 

wykonawców  i  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Memfis  pomimo,  że  jej  złożenie  stanowi 

czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu  przepisów  o  zwalczaniu  nieuczciwej 

konkurencji; 

5. Art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Pzp poprzez dokonanie wyboru oferty El-mar 

jako 

najkorzystniejszej 

oraz 

zaniechanie 

wyb

oru  oferty  Odwołującego  jako 

najkorzystniejszej. 

W oparciu o powyższe zarzuty Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: 

unieważnienia czynności wyboru oferty El-mar jako najkorzystniejszej, 

powtórzenia  czynności  badania  i  oceny  ofert,  w  tym  dokonania  odrzucenia  oferty  El-mar, 

oraz  wezwania  wykonawcy  Memfis  o  udzielenie  wyjaśnień  w  trybie  art.  90  ust.  1  ustawy 

Pzp, a następnie odrzucenia oferty Memfis, 

- dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej. 

Uzasadnienie 

odwołania 

Odwołujący  wskazuje,  że  cena  kosztorysowa  oferty  złożonej  przez  wykonawcę  El-

mar  wynosi  1.008.512,40  zł  brutto.  Jednocześnie  z  treści  wypełnionych  przedmiarów, 

złożonych  z  ofertą  El-mar,  wynika,  że  do  wyceny  oferty  wykonawca  ten  przyjął  stawkę 

roboczogodziny w wysokości 8 zł oraz zastosował następujące narzuty: 

Koszty pośrednie [Kp] - 22 % R,S 

Zysk [Z] - 5 % R+Kp(R), S+Kp(S) 

Koszty transportu i zaopatrzenia [Ktz] - 5 % 

VAT [V] - 23 % S(R+Kp(R)+Z(R), M, S+Kp(S)+Z(S)).  

Odwołujący  informuje,  że  w  toku  badania  złożonych  ofert  Zamawiający  pismem  z  dnia 

2017 r. wezwał  wykonawcę El-mar do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny, w tym 

złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny oferty, w szczególności w zakresie kosztów 

pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego 


wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na  podstawie 

przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę. 

Wskazuje,  że  wykonawca  El-mar  nie  zakwestionował  dokonanej  przez  Zamawiającego 

czynności. W odpowiedzi  na  wezwanie Zamawiającego,  wykonawca  El-mar  pismem  z  dnia 

16.11.2017  r.  złożył  jednostronicowe  wyjaśnienie,  do  którego  załączył  wykaz  sprzętu 

budowlanego  oraz  narzędzi  do  realizacji  robót  budowlanych  oraz  wydruki  stanowiące 

s

zczegółową  listę  płac  za  wrzesień  2017  r.  Odwołujący  podkreśla,  że  wystąpienie  do 

wykonawcy  w  trybie  art.  90  ust  1  lub  1a  ustawy  Pzp  ustanawia  domniemanie  prawne 

zaproponowania  w  ofercie  ceny  rażąco  niskiej  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia. 

Wskazuje, 

że wyjaśnienia wykonawcy powinny doprowadzić do obalenia tego domniemania. 

Przepis art. 90 ust 2 ustawy Pzp 

jasno i wyraźnie stanowi bowiem, iż obowiązek wykazania, 

że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny,  spoczywa  na  wykonawcy,  zaś  zgodnie  z  art.  90 

ust.  3  ustawy  Pzp

,  Zamawiający  odrzuca  ofertę  wykonawcy,  który  nie  złożył  wyjaśnień  lub 

jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z  dostarczonymi  dowodami  potwierdza,  że  oferta 

zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

W ocenie Odwołującego wyjaśnienia wykonawcy El-mar zawarte w piśmie z dnia 16.11.2017 

r.  są  zbyt  ogólnikowe,  aby  mogły  obalić  domniemanie  złożenia  oferty  z  rażąco  niską  ceną.  

W  takim  przypadku  zastosowanie  znaleźć  powinien  art.  90  ust.  3  ustawy  Pzp.  Wskazuje,  

iż  ponieważ  wykonawca  El-mar  w  złożonych  wyjaśnieniach  ograniczył  się  do  niezwykle 

ogólnikowych  stwierdzeń  i  nie  wskazał  w  jaki  konkretnie  sposób  powołane  przez  niego 

okoliczności  wpłynęły  na  wysokość  zaoferowanej  przez  niego  ceny,  to  w  jego  ocenie  nie 

można  złożonego  przez  niego  pisma  uznać  za  wyjaśnienia  ceny.  Na  potwierdzenie 

powyższego  powołuje  się  na  wyrok  KIO  z  dnia  28.02.2012  r.,  sygn.  akt  KIO  314/12.  

Odwołujący  podkreśla,  że  obalenie  przez  wykonawcę  domniemania  rażąco  niskiej  ceny, 

powstałego  wskutek  wezwania  przez  Zamawiającego,  musi  nastąpić  poprzez  złożenie 

wyjaśnień  w  trybie  art.  90  ustawy  Pzp  i  poparcie  ich  dowodami,  przy  czym 

niewystarczającym  jest  złożenie  jakichkolwiek  wyjaśnień  -  wyjaśnienia  powinny  być 

precyzyjne, szczegółowe i konkretne, a nie sprowadzać się do powtórzenia ogólników, które 

mógłby  się  znaleźć  w  każdych  innych  wyjaśnieniach  składanych  w  każdym  innym 

postępowaniu. Podnosi, że wyjaśnienia muszą być też poparte dowodami,  co wynika z art. 

90  ust.  1  ustawy  Pzp  oraz  z  wezwania  wystosowanego  przez  Z

amawiającego. Odwołujący 

wskazuje,  że w  niniejszej  sprawie,  wobec  złożenia przez  wykonawcę  El-mar  ogólnikowych, 

jednostronicowych  wyjaśnień  nie  popartych  dowodami,  Zamawiający  winien  był  uznać,  

iż  wykonawca  żądanych  wyjaśnień  nie  złożył  i  nie  obalił  domniemania  rażąco  niskiej  ceny,  

a zatem jego oferta podlega odrzuceniu w oparciu o art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. 

Wskazuje, że 

zgodnie  z  orzecznictwem  KIO 

niewystarczające  jest  złożenie  jakichkolwiek  wyjaśnień  – 

powołuje się na wyrok sygn. akt KIO 1587/11.  


Podn

osi również, że wykonawca El-mar nie wyjaśnił, w jaki konkretnie sposób okoliczności 

powołane  w  wyjaśnieniach  przekładają  się  na  zaoferowaną  przez  niego  cenę,  zaś  jako 

dowodu 

na  obalenie  domniemania  rażąco  niskiej  ceny  nie  można  w  jego  ocenie  uznać 

informa

cji zawartych w pkt 1 i 2 wyjaśnień z dnia 16.11.2017 r. Odwołujący wskazuje, iż jest 

to  jedynie 

oświadczenie  wykonawcy,  które  nie  zostało  poparte  dowodami,  np.  w  postaci 

kalkulacji  ceny  złożonej  oferty.  Niewiadomym  zatem  pozostaje  jak  oświadczenia  te 

prze

kładają  się  na  cenę  oferty  w  niniejszym  postępowaniu.  Odwołujący  nie  widzi  także 

związku  pomiędzy  tymi  oświadczeniami  a  załącznikiem  nr  2  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej 

ceny,  w  którym  znajduje  się  kilka  wydruków  ze  szczegółowej  listy  płac  oraz  jedna  umowa  

pracę.  Podnosi,  że  niewiadomym  pozostaje,  kogo  dotyczą  załączone  dokumenty  oraz  

w  jaki  sposób  wydruki  te  przekładają  się  zarówno  na  cenę,  jak  i  na  realizację  umowy  

w  s

prawie  zamówienia  publicznego.  Podnosi,  że  informacje  zawarte  w  pkt  3  wyjaśnień, 

wskazu

jące  na  doświadczenie  nabyte  w  realizacji  inwestycji  dotyczących  oświetlenia 

drogowego są niekonkretne, wykonawca nie wskazał o jakie inwestycje chodzi, nie załączył 

również  żadnych  referencji  potwierdzających  fakt  zrealizowania  inwestycji,  w  terminie  oraz  

w  sposób  należyty.  Podkreśla,  że  nie  wiadomo,  w  jaki  sposób  specjalistyczny  sprzęt, 

wymieniony  w  załączniku  nr  1  do  wyjaśnień  El-mar,  doprowadził  do  redukcji  zarówno 

kosztów robocizny, jak i skrócenia terminu realizacji inwestycji. Wskazuje na brak dowodu na 

możliwość  zrealizowania  niniejszego  zamówienia  dwukrotnie  szybciej  niż  przewidział  to 

Zamawiający  w  treści  SIWZ,  oraz  możliwość  zredukowania  kosztów  robocizny  o  50%. 

Wskazuje,  że  założenie  dwukrotnie  szybszej  realizacji  zamówienia  nie  wynika  z  treści 

złożonej oferty, a redukcja kosztów robocizny o połowę nie została poparta żadną kalkulacją, 

szczegółowymi  wyjaśnieniami  czy  też  dowodami.  Odnośnie  ostatniego  twierdzenia 

zawartego w pkt 3 wyjaśnień El-mar Odwołujący podnosi, iż sam wykonawca przyznaje się  

w  złożonych  wyjaśnieniach  do  znaczącego  zmniejszenia  stawki  za  roboczogodzinę. 

Odwołujący  zaznacza,  że  przywoływana  okoliczność  zmniejszenia  stawki  w  celu 

nie

pokazania  redukcji  ilości  roboczogodzin  dla  niniejszego  zadania  świadczy  o  braku 

należytej i zgodnej z zasadami sztuki wyceny przedmiarów. Wskazuje, że zgodnie z § 5 ust. 

1  części  II  -  Wzór  umowy,  w  niniejszym  postępowaniu  obowiązuje  wynagrodzenie 

kosztorysowe, zatem  w jego opinii  rozliczenie  wykonanych przez  El-mar 

robót odbyłoby się 

na podstawie sz

tucznej i zaniżonej stawki za roboczogodzinę pracy. 

Odwołujący  podkreśla,  że  brak  niezbędnych  informacji  na  temat  kalkulacji  ceny  

i szczególnych okoliczności, które pozwoliły  zaoferować wykonawcy  El-mar tak niską cenę, 

powoduje,  że  wyjaśnienia  El-mar  trzeba  oceniać  jako  wyłącznie  gołosłowne  zapewnienia,  

iż  wszystkie  koszty  niezbędne  do  prawidłowej  realizacji  zamówienia  faktycznie  uwzględnił  

w  cenie  oferty,  zaś  zarówno  ustawa  jak  i  Zamawiający  wymagali  od  wykonawcy  El-mar 


złożenia  wyjaśnień,  a  nie  zapewnień.  Powołuje  się  na  wyrok  Sądu  Okręgowego  w 

Rzeszowie z 18.04.2012 r., sygn. akt I Ca 117/12. 

Od

wołujący podnosi, że zgodnie z częścią I pkt 24 ust. 1 SIWZ cena oferty musi uwzględniać 

wszystkie  wymagania  niniejszej  SIWZ  oraz  obejmować  wszelkie  koszty,  jakie  poniesie 

w

ykonawca  z  tytułu  należytej  oraz  zgodnej  z  obowiązującymi  przepisami  realizacji 

przedmiotu  zamówienia.  Odwołujący  podnosi,  że  zaoferowana  przez  El-mar  stawka 

roboczogodziny  na  poziomie  8  zł  jest  stawką  niższą  od  ustawowego  minimalnego 

wynagrod

zenia  za  pracę.  Zgodnie  z  obowiązującymi  na  dzień  składania ofert  w  niniejszym 

postępowaniu  przepisami  prawa,  minimalne  wynagrodzenie  osoby  zatrudnionej  na 

podstawie  umowy  o  pracę  w  pełnym  wymiarze  czasu  pracy  wynosiło  2000  zł  brutto,  przy 

jednoczesnym  założeniu  średniego  miesięcznego  czasu  pracy  167  godzin.  Wyjściowa 

stawka  za  roboczogodzinę  pracy  wynosi  więc  11,9760  zł,  przy  czym  musi  ona  zostać 

uzupełniona o narzuty podstawowe i uzupełniające, zgodnie z przepisami prawa minimalna 

kalkulacyjna stawka za r

oboczogodzinę wynosi 16,95. zł. Odwołujący podnosi, że oferta El-

mar 

nie obejmuje wszelkich kosztów, jakie musi ponieść każdy wykonawca z tytułu zgodnej  

z  obowiązującymi  przepisami  realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Stawka  roboczogodziny  

w wysokości 8 zł nie uwzględnia bowiem wynikającego z odrębnych przepisów minimalnego 

wynagrodzenia za pracę. 

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 89 ust. 1 

pkt  3  ustawy  Pzp  poprzez  nierówne  traktowanie  wykonawców  i  zaniechanie  odrzucenia 

oferty  El-mar 

pomimo,  że  jej  złożenie  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu 

przepisów  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji,  Odwołujący  podnosi,  że  zgodnie  z  art.  3 

ust.  1  ustawy  z  dnia  16  kwietnia  1993  r.  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji  (ZNKU) 

czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, 

jeżeli  zagraża  lub  narusza  interes  innego  przedsiębiorcy  lub  klienta.  Odwołujący  wskazuje, 

że  na  podstawie  powołanego  przepisu  możliwe  jest  zatem  uznanie  za  czyn  nieuczciwej 

konkurencji  każdego  sprzecznego  z  prawem  lub  dobrymi  obyczajami  zachowania 

przedsiębiorcy,  które  nie  tylko  narusza  interes  innego  przedsiębiorcy,  ale  również 

naruszeniem  takim  zagraża.  Odwołujący  podnosi,  że  kwestionuje  rzetelność  sposobu 

obliczenia  ceny  oferty  przez  wykonawcę  El-mar  który  do  kalkulacji  ceny  ofertowej  przyjął 

stawkę  roboczogodziny  w  wysokości  8  zł,  a  zatem  w  sposób  nieuprawniony  zaniżył  cenę 

swojej  oferty  w  wyniku  zastosowania  stawki  za  roboczogodzinę  nie  uwzględniającej 

wymagań  określonych  w  SIWZ  oraz  niezgodnych  z  przepisami  prawa  dotyczącymi 

minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę.  Zdaniem  Odwołującego  działania  El-mar  naruszają 

tym  samym  jego  interes 

jako  podmiotu  ubiegającego  się  o  udzielenie  przedmiotowego 

zamówienia. Wskazuje, że Odwołujący - podobnie jak każdy inny jego konkurent - ma prawo 


oczekiwać nie tylko równego traktowania ze strony Zamawiającego, ale również możliwości 

konkurowania  na  równych  i  uczciwych  zasadach  z  innymi  uczestnikami  rynku.  Odwołujący 

wywod

zi,  że  obowiązkiem  Zamawiającego  jest  stworzenie  na  gruncie  postępowania  

o  udzielenie  zamówienia  publicznego  ram  dla  uczciwego  konkurowania  podmiotów 

ubiegających  się  o  zamówienie  publiczne,  a  obowiązkiem  wykonawców  jest  uczciwe 

konkurowanie  o  wybór  ich  ofert.  W  ocenie  Odwołującego  zachowanie  wykonawcy  El-mar 

taką konkurencję zaburzyło, jako że stanowiło odstępstwo od zasad rzetelnego kalkulowania 

ceny oferty, której oczekiwać należy od każdego wykonawcy ubiegającego się o udzielenie 

zamówienia publicznego. Podnosi również, że za czyn nieuczciwej konkurencji musi zostać 

uznane  działanie  wykonawcy  El-mar  polegające  na  zaniżeniu  wartości  pozycji  

z przedmiaru robót poprzez sztuczne zaniżenie wartości stawki za roboczogodzinę, które to 

d

ziałalnie to jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i miało na celu pozbawienie Odwołującego 

możliwości  uzyskania  zamówienia.  Odwołujący  wskazuje  na  wyrok  Krajowej  Izby 

Odwoławczej z dnia 21.04.2017 r. KIO 680/17. 

Z  powyższego  Odwołujący  wywodzi,  że  oferta  El-mar  winna  zostać  odrzucona 

również na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy ZNKU. 

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 

90  ust.  1  ustawy  Pzp  poprzez  nierówne  traktowanie  wykonawców  i  zaniechanie  wezwania 

wykonawcy  Memfis 

o  udzielenie  wyjaśnień  w  trybie  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp,  Odwołujący 

powołuje  się  na  opinię  Urzędu  Zamówień  Publicznych  pt.  „Badanie  rażąco  niskiej  ceny  po 

nowelizacji”. Podnosi, że wykonawca Memfis zaoferował wykonanie przedmiotu zamówienia 

za cenę 1.094.198,34 zł tj. cenę o 85 685,94 zł (ok. 8,5 %) wyższą od oferty El-mar wybranej 

jako  najkorzystniejsza.  Podnosi, 

że  większość  ofert  utrzymuje  poziom  cen  zdecydowanie 

wyższy. Odwołujący  wywodzi, że mimo, iż różnica ta nie spełnia przesłanek z przepisu art. 

90 ust. 1a Pzp 

(tj. 30% różnicy pomiędzy najniższą ceną a średnią ceną pozostałych ofert - 

co  jest  jedynie  uniwersalnym  poziomem  dla  wszystkich  przetargów),  to  jednak  przy 

chara

kterystyce pozostałych cen oferowanych oraz fakcie rażącego niedoszacowania przez 

Zamawiającego wartości niniejszego zamówienia jest na tyle znacząca, że winna wzbudzić  

u Zamawiającego wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie 

z  wymaganiami  określonymi  zamawiającego  (art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp).  Odwołujący 

podnosi, że zamawiający nie może działać automatycznie, ale indywidualnie podchodzić do 

każdego  zagadnienia,  w  tym  do  złożenia  w  tym  postępowaniu  ofert,  które  w  zakresie ceny 

istotnie  różnią  się  od  ceny  oferty  wybranej  jako  najkorzystniejsza,  wobec  czego  w  tym 

indywidualnym  przypadku  obiektywnie  Zamawiający  powinien  wezwać  wykonawcę  do 

złożenia wyjaśnień zgodnie z procedurą opisaną w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. 


Odwołujący podkreśla, że przykładem jest tutaj czynność Zamawiającego z dnia 14.11.2017 

r.  podjęta  w  odniesieniu  do  wykonawcy  El-mar.  Analogicznie,  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej 

ceny powinien zostać wezwany wykonawca Memfis, zarówno z powodów opisanych wyżej, 

jak  i  ze  względu  na  zaoferowanie  stawki  roboczogodziny  w  wysokości  12  zł  tj.  stawki  nie 

uwzględniającej wynikającego z odrębnych przepisów minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Biorąc  zatem  pod  uwagę  wątpliwości,  jakie  budzi  oferta  Memfis,  jak  również  rynkową 

wartość  zamówienia,  uzasadnione  są  poważne  wątpliwości  dotyczące  ceny  zaoferowanej 

przez  wykonawcę  Memfis.  Istniejące  różnice  powinny  wzbudzić  uzasadnione  wątpliwości 

Zamawiającego,  jako  dysponenta  środków  publicznych,  w  szczególności  co  do  kosztów 

roboczgodziny 

i  powinny  stanowić  podstawę  do  wszczęcia  przez  Zamawiającego 

postępowania  wyjaśniającego.  Gdyby  w  wyniku  procedury  wyjaśnień  potwierdziłoby  się 

zaoferowanie  rażąco  niskiej  ceny,  Zamawiający  byłby  zobowiązany  do  odrzucenia  oferty 

Memfis na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp. 

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 

89  ust.  1  pkt  3  ustawy  Pzp  poprzez  nierówne  traktowanie  wykonawców  i  zaniechanie 

odrzucenia  oferty  Memfis 

pomimo,  że  jej  złożenie  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  

w  rozumieniu  przepisów  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji,  Odwołujący  podnosi,  co 

następuje.  Odwołujący  kwestionuje  rzetelność  sposobu  obliczenia  ceny  oferty  przez 

wykonawcę  Memfis.  Jak  już  wyżej  wskazano,  Memfis  do  kalkulacji  ceny  ofertowej  przyjął 

stawkę roboczogodziny w wysokości 12 zł. Wykonawca ten w sposób nieuprawniony zaniżył 

cenę  swojej  oferty  w  wyniku  zastosowania  stawki  za  roboczogodzinę  nieuwzględniającej 

wymagań  określonych  w  SIWZ  oraz  niezgodnych  z  przepisami  prawa  dotyczącymi 

minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę.  Działania  Memfis  naruszają  tym  samym  interes 

Odwołującego  jako  podmiotu  ubiegającego  się  o  udzielenie  przedmiotowego  zamówienia. 

Odwołujący zwraca uwagę, że podobnie jak każdy jego konkurent - ma prawo oczekiwać nie 

tylko równego traktowania ze strony Zamawiającego, ale również  możliwości konkurowania 

na równych i uczciwych zasadach z innymi uczestnikami rynku. Wskazuje, że obowiązkiem 

Zamawiającego  jest  stworzenie  na  gruncie  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego  ram  dla  uczciwego  konkurowania  podmiotów  ubiegających  się  o  zamówienie 

publiczne,  a  obowiązkiem  wykonawców  jest  uczciwe  konkurowanie  o  wybór  ich  oferty.  

W opinii Odwołującego zachowanie wykonawcy Memfis taką konkurencję zaburzyło, jako że 

stanowiło odstępstwo od zasad rzetelnego kalkulowania ceny oferty, której oczekiwać należy 

od  każdego  wykonawcy  ubiegającego  się  o  udzielenie  zamówienia  publicznego.  

Z  powyższego Odwołujący  wywodzi,  że  oferta  Memfis  winna  zostać  odrzucona  również  na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy ZNKU. 


Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 

91  ust.  1  ustawy  Pzp  poprzez  dokonanie  wyboru  oferty  El-mar  jako  najkorzystniejszej  oraz 

zaniechanie  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  najkorzystniejszej,  Odwołujący  podnosi,  że  

zarzut ten 

jest konsekwencją uprzednio podniesionych i opisanych zarzutów odwołania oraz 

czynności  dokonanych  przez  Zamawiającego  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia. 

Wskazuje, że w przypadku potwierdzenia się zarzutów zaniechania odrzucenia ofert  El-mar 

oraz Memfis

, czynność wyboru oferty El-mar będzie uznana za naruszającą przepisy ustawy 

Pzp. W konsekwencji  Zamawiający  zobowiązany  będzie do  ponownego badania złożonych 

ofert  oraz  dokonania  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  spośród  ofert 

ni

epodlegających odrzuceniu.  

Odwołujący  wskazuje,  że  Zamawiający  prowadzi  niniejsze  postępowanie  

z  zastosowaniem  art.  24aa  ustawy  Pzp,  co  oznacza,  że  badanie  ofert  w  zakresie  braku 

podstaw do wykluczenia z postępowania oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu 

odbyło  się  wyłącznie  w  odniesieniu  do  wykonawcy  El-mar,  który  uzyskał  największą  ilość 

punktów.  Wykonawca  Memfis  nie  był  wzywany  do  złożenia  dokumentów  podmiotowych, 

zatem ewentualne kwestionowanie prawidłowości tych dokumentów będzie możliwe dopiero 

na późniejszym etapie postępowania. 

Zamawiający  wniósł  odpowiedź  na  odwołanie  w  dniu  12.12.2017  r.,  w  której  wniósł  

o oddalenie odwołania w całości i wskazał, co następuje. Zgodnie z SIWZ w przedmiotowym 

postępowaniu  kompletna  oferta  musiała  zawierać  wyceniony  Przedmiar  Robót.  W  części  I 

SIWZ,  pkt  15.3.1  lit  b)  znalazł  się  zapis,  iż  „Wyceniony  przedmiar  robót  powinien  zostać 

sporządzony  w  oparciu  o  wszystkie  pozycje  zawarte  w  przedmiarze  robót  i  dołączony  do 

oferty”.  Zamawiający  podnosi,  iż  zgodnie  z  SIWZ  nie  żądał  przedstawienia  przez 

w

ykonawców  składników  cenotwórczych  (stawka  roboczogodziny,  narzuty,  zysk),  wbrew 

twierdzeniu  Odwołującego.  Podnosi,  że  działanie  takie  jest  celowe,  bowiem  z  jego 

doświadczenia  wynika,  że  składniki  te  nie  są  niezbędne  do  realizacji  umowy  oraz  jej 

rozliczenia,  w  szczególności  podanie  określonej  w  kosztorysie  stawki  roboczogodziny  nie 

przekłada się na wysokość wynagrodzenia, jaką wykonawca zobowiązany jest płacić swoim 

pracownikom zatrudnionym na podstawie umów o pracę przy realizacji danego zamówienia. 

Sama  stawka  roboczogodziny  ustalona  w  ofercie  na  danym  poziomie  nie  stanowi  także 

jeszcze  podstawy  do  uznania, 

że  cena  jest  rażąco  niska.  Wskazuje,  iż  w  pełni 

akceptowalnym jest, 

aby wykonawca płacił za wykonane roboty zgodnie z ustaleniami, które 

nie opierają się na kosztorysie.  

Zamawiający podnosi, że w przedmiotowym postępowaniu złożonych zostało 5 ofert, 

których  70%  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert  wynosi  842.309,63  zł, 

natomiast  70%  wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług 


wynosi  1.053.411,46  zł.  Cena  wybranej  oferty  El-mar  wynosi  1.000.332,60  zł  (brutto),  jest 

więc o 53.078,86 zł niższa od 70% wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od 

towarów  i  usług  —  różnicę tą  można  uznać  za  niewielką  w  stosunku  do  wartości  wybranej 

oferty. 

Podnosi, iż w ceny złożonych ofert są porównywalne i różnice cenowe pomiędzy nimi 

są niewielkie i równomiernie rosnące.  

Zamawiający  podnosi,  że  zgodnie  z  utrwalonym  orzecznictwem  KIO  (KIO  1573/17; 

KIO  1584/17)  za  ofertę  z  rażąco  niską  ceną  można  uznać  ofertę  z  ceną  niewiarygodną, 

nierealistyczną  w  porównaniu  do  cen  rynkowych  podobnych  zamówień.  Oznacza  to  cenę 

znacząco  odbiegającą  od cen  przyjętych,  wskazującą  na fakt realizacji  zamówienia  poniżej 

kosztów  wytworzenia  usługi,  dostawy,  roboty  budowlanej.  Wskazuje,  że  wystąpienie 

przesłanki arytmetycznej określonej w art. 90 ust. 1a ustawy Pzp w odniesieniu do oferty  El-

mar 

stanowiło  jedynie  uzasadnienie  do  wezwania  wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień,  a  nie 

do  uznania,  że  cena  oferty  jest  rażąco  niska.  Zamawiający  podkreśla,  że  zobowiązany  był 

zgodnie z art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp 

wezwać wykonawcę El-mar do złożenia wyjaśnień 

w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny  co  uczynił  pismem  z  dnia  14.11.2017  r.  —  wezwanie 

dotyczyło  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  dotyczących  wyliczenia  ceny  oferty,  

w  szczególności  w  zakresie kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie 

może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  

o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r. poz. 847).   

W odpowiedzi wykonawca El-mar 

złożył zwięzłe wyjaśnienia, w tym dowody potwierdzające, 

że  zastosowana  przez  niego  stawka  roboczogodziny  zapewnia  uzyskanie  przez 

pracowników  co  najmniej  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki 

godzinowej. Wykonawca złożył oświadczenie, że jest w stanie zredukować koszty robocizny 

o  50%  poprzez  dwa  r

azy  szybszą  realizację  zamówienia.  Ponadto  wyjaśnił,  że  w  trakcie 

obliczeń  kosztorysowych,  aby  nie redukować ilości  godzin dla powyższego tematu  dokonał 

zmniejszenia  stawki  za  roboczogodzinę  uzyskując  tą  samą  kwotę  robocizny.  W  opinii 

Zamawiającego  Wykonawca  potwierdził  tym  samym,  że  płaci  swoim  pracownikom  za 

wykonaną  przez  nich  pracę  według  zasad,  które  nie  opierają  się  na  kosztorysie  ofertowym 

złożonym  wraz  z  ofertą. Wskazuje,  że  do  pisma  z  wyjaśnieniami  w  zakresie  rażąco  niskiej 

ceny El-mar jako dowody 

załączył: 

wykaz  sprzętu  budowlanego  oraz  specjalistycznych  narzędzi  do  realizacji  robót 

budowlanych będących jego własnością (30 pozycji), 

kopię zanonimizowanej szczegółowej listy płac za okres 01.2017-30.09.2017 r., 

3)  kopię  zanonimizowanej  umowy  o  pracę  zawartej  z  pracownikiem  fizycznym  na  okres 

r. z wynagrodzeniem 2.100,00 zł brutto. 


Zamawiający  wskazuje,  iż  z  załączonej  listy  płac  wynika,  że  wynagrodzenia  pracowników 

„EL-MAR”  sp.  z  o.  o.  wynoszą  co  najmniej  minimalne  wynagrodzenie.  W  ocenie 

Zamawiającego  wyjaśnienia  wykonawcy  El-mar,  w  tym  złożone  dowody  są  precyzyjne, 

szczegółowe  i  wystarczające  aby  uznać,  że  jego  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny. 

Zamawiający  podnosi,  że  El-mar  wskazał  czynniki,  które  są  dla  wykonawcy  istotne  ze 

względu na kalkulację ceny „bez zbędnego rozpisywania się w temacie”. Podnosi, że sprzęt 

oraz  narzędzia  będące  własnością  wykonawcy  mają  bezpośrednie  przełożenie  na  sposób 

kalkulacji  ceny  ofertowej. 

Zamawiający  wskazuje,  że  trudno  jest  przedstawić  dowody 

potwierdzające  koszty  pracy,  w  szczególności  przy  zamówieniach  na  roboty  budowlane  

w sytuacji, gdy realizacja umowy dopiero będzie miała miejsce w przyszłości. Podnosi, że El-

mar 

przedstawił dowody dotyczące jego sytuacji kadrowej — potwierdzenie zatrudnienia na 

podstawie  umowy  o  pracę  17  pracowników  oraz  umowę  o  pracę  zawartą  z  nowym 

pracownikiem w dniu 04.10.2017r. 

— w opinii Zamawiającego są to dowody potwierdzające, 

że  wykonawca  wypłaca  swoim  pracownikom  wynagrodzenia  zgodne  z  przepisami  ustawy  

o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i stanowi potwierdzenie, że w trakcie realizacji będzie 

płacił  pracownikom  w  wysokości  co  najmniej  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo 

minimalnej stawki godzinowej.  

Zamawiający  zwraca  także  uwagę  na  fakt,  że  przedmiotowe  zamówienie  dotyczy 

robót  budowlanych,  które  są  rozliczane  w  oparciu  o  system  kosztorysowy  —  ceny 

jednostkowe zgodne z wycenionym przedmiarem robót w oparciu o rzeczywiście wykonane 

ilości  robót  budowlanych,  w  różnym  czasie.  Wskazuje,  że  praca  wykonywana  przez 

pracowników  wykonujących  roboty  budowlane  nie jest  pracą  wykonywaną  z  sposób  ciągły, 

tak  jak  przy  zamówieniach  w  których  praca  człowieka  jest  podstawowym  czynnikiem 

cenotwórczym  np.  całodobowa  ochrona  obiektu,  usługi  sprzątania,  usługi  opiekuńcze. 

Podnosi, że dlatego też przy ocenie złożonych przez wykonawców wyjaśnień oraz dowodów 

należy brać pod uwagę rodzaj zamówienia oraz sposób jego wykonania. 

W  ocenie  Zamawiającego  każdorazowo  stan  faktyczny  danej  sprawy  powinien  być 

badany  ze  względu  na  możliwość  popełnienia  błędu  polegającego  na  subiektywnej  ocenie 

przedstawionych  przez  wykonawców  wyjaśnień  oraz  dowodów  w  zakresie  rażąco  niskiej 

ceny.  W

skazuje,  że  w  przedmiotowej  sprawie  dokonując  oceny  złożonych  wyjaśnień 

dowodów brał w szczególności pod uwagę następujące czynniki: 

niewielka  różnica  cenowa  pomiędzy  złożonymi  ofertami  (zupełnie  inna  byłaby  ta    ocena  

w  

przypadku znacznych rozbieżności pomiędzy cenami złożonych ofert), 

rodzaj zamówienia oraz sposób rozliczenia zawartej umowy — w przypadku zamówień na 

roboty wynagrodzenie pracowników zatrudnionych przy realizacji umowy nie jest głównym 

czynnikiem wpływającym na cenę oferty. 


Zamawiający poprzez analogię do sytuacji El-mar odnosi się do zarzutów dotyczących oferty 

Memfis

.  W  ocenie  Zamawiającego  nie  zachodziła  żadna  z  ustawowych  przesłanek  do 

wszczęcia  procedury  badania  oferty  Memfis  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny  —  cena  oferty 

nie wydawała się Zamawiającemu niska ze względu na stosunkowo wyrównany poziom cen 

wszystkich 

złożonych ofert w przedmiotowym postępowaniu. 

W toku rozprawy przed Krajową Izbą Odwoławczą w dniu 13.12.2017 r. strony  podtrzymały 

stanowiska.  Zamawiający  wskazał  ponadto,  że  skierował  wezwanie  do  El-mar  wobec 

wyliczenia  arytmetycznego  i  obowiązku  wynikającego  z  ustawy  Pzp,  nie  miał  natomiast 

odczucia,  by  cena  El-

mar  była  rażąco  niska.  W  jego  opinii  cena  El-mar  daje  gwarancję 

prawidłowej  realizacji  zamówienia.  Zamawiający  podniósł  także,  że  po  dodaniu  kosztów 

pośrednich i zyskach wskazanych w kosztorysie stawka za roboczogodzinę w ofercie Memfis 

kształtuje się na poziomie 13 zł. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza,  po  przeprowadzeniu  rozprawy  w  przedmiotowej 

sprawie, 

na 

podstawie 

zebranego 

materi

ału  dowodowego,  po  zapoznaniu  

się  z  dokumentacją  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  w  tym  

w szcz

ególności z postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu, Specyfikacją Istotnych 

Warunków  Zamówienia,  ofertami  złożonymi  w  postępowaniu,  oraz  korespondencją 

prowadzoną  w  toku  postępowania  pomiędzy  Zamawiającym  a  wykonawcami 

ubiegającymi  się  o  udzielenie  zamówienia,  jak  również  po  zapoznaniu  się  

z  odwołaniem  i  odpowiedzią  na  odwołanie,  po  wysłuchaniu  oświadczeń,  jak  też 

stanowisk stron złożonych ustnie do protokołu w toku rozprawy ustaliła, co następuje.  

Izba  ustaliła,  że  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek,  o  których  stanowi  

art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.  

Jednocześnie  Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący,  wnosząc  przedmiotowe  odwołanie  

w  dostateczny  sposób  wykazał  interes  w  złożeniu  środka  ochrony  prawnej  -  odwołania,  

w rozumieniu przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. 

Izba ustaliła następujący stan faktyczny. 

Zgodnie  z  pkt  4  SIWZ  p

rzedmiotem  zamówienia  jest  wykonanie  oświetlenia  ulicznego  

w  niektórych  miejscowościach  Gminy  Grodków  -  etap  II,  dla  miejscowości:  1)  Bąków,  

Bogdanów,  3)  Gnojna,  4)  Jędrzejów,  5)  Kolnica,  6)  Mikołajowa,  7)  Osiek  Grodkowski,  


8)  Wojnowiczki,  9) 

Wójtowice,  10)  Żelazna,  11)  Grodków  -  ul.  Polna,  ul.  Traugutta,  ul. 

Klubowa. 

Zamawiający  wymaga,  aby  osoby  wykonujące  następujące  czynności  w  zakresie 

realizacji  zadania  tj.:  czynności  wykonywane  przez  pracowników  fizycznych  w  okresie 

realizacji  niniejszej  umowy,  zostały  zatrudnione  przez  wykonawcę  lub  podwykonawcę  na 

podstawie umowy o pracę. 

W pkt 8 SIWZ termin realizacji zamówienia określono na dzień 5.10.2018 r., w pkt 20 termin 

składania ofert na dzień 30.10.2017 r. 

Zgodnie z pkt 15.3.1b SIWZ oferta musi zawierać wyceniony przedmiar robót. 

Punkt  24.2  SIWZ  określa,  że  wyceniony  przedmiar  robót  powinien  zostać  sporządzony  

w oparciu o wszystkie pozycje zawarte w przedmiarze robót i dołączony do oferty. 

Wraz  ze  złożonymi  ofertami  wykonawcy  złożyli  kosztorysy,  w  których  wykonawca  El-mar 

przy

jął stawkę za roboczogodzinę w wysokości 8 zł, wykonawca Memfis zaś – 12 zł. 

Pismem z dnia 14.11.2017 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1a ustawy Pzp wezwał 

wykonawcę  El-mar  do  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  dotyczących  wyliczenia  ceny 

oferty,  w 

szczególności  w  zakresie  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  

o mini

malnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r., poz. 847). 

Wykonawca Elmar udzielił wyjaśnień w piśmie z dnia 16.11.2017 r. Wskazał w nich, iż: 

„1.  Oświadczamy,  że  płace  w  naszym  przedsiębiorstwie  nie  są  niższe  niż  minimalne 

wynagrodzenie za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3 – 5 ustawy z 10 października 

2002.(…) 

2.  Określona  w  ofercie  stawka  –  obejmuje  wszelkie  koszty  pracy  –  w  tym  nakłady  na 

bezpieczeństwo,  odzież  roboczą,  doskonalenie,  działalność  socjalno  –  bytową,  składkę 

ubezpieczeniową i inne pozapłacowe obciążenia. 

3.  Nabyte  doświadczenie  w  realizacji  inwestycji  dotyczących  oświetlenia  drogowego,  jak 

również  specjalistyczny  sprzęt,  który wchodzi  w  zasoby  naszej  firmy  (ujęty w  załączniku nr 

3),  pozwala  w 

znaczący  sposób  zredukować  termin  realizacji  inwestycji  –  co  za  tym  idzie 

ograniczyć koszty związane z robocizną. W związku z powyższym nasza firma jest w stanie 

zredukować koszty robocizny o 50% poprzez dwa razy szybszą realizację zadania. W trakcie 

obliczeń  kosztorysowych,  aby  nie  redukować  ilości  godzin  dla  powyższego  tematu, 

dokonaliśmy zmniejszenia stawki za roboczogodzinę – uzyskując tą samą kwotę robocizny. 


Nadmieniamy,  iż  faktyczna  stawka  robocizny  wynikająca  z  kosztorysu  (z  uwzględnieniem 

kosztów  pośrednich  w  wysokości  22%  oraz  zysku  w  wysokości  5%)  wynosi  11,67  netto 

zł/rbg. Dodatkowo przewidujemy do realizacji tego zadania koszty transportu i zaopatrzenia 

w  wysokości  5%,  zysk  na  materiale  w  wysokości  15%  oraz  sprzęt  własny,  którego 

zestawienie ujęto w załączniku nr 3”. 

Do wyjaśnień wykonawca dołączył załącznik w postaci tabeli zawierającej „Wykaz istotnego 

sprzętu  budowlanego  oraz  specjalistycznych  narzędzi  do  realizacji  robót  budowlanych” 

zawierający  30  pozycji.  Wykonawca  przedłożył  wraz  z  wyjaśnieniami  także  „Szczegółową 

listę płac” za okres 1.09.2017 r. do 30.09.2017 r., zawierający 17 zanonimizowanych pozycji, 

z których wynika, iż osoby o czasie pracy 168 h miesięcznie otrzymywały wynagrodzenie w 

wysokości co najmniej  2000 zł miesięcznie. Załączył także umowę o pracę z dnia 4.10.2017 

r. z pracownikiem fizycznym na czas określony do dnia 30.10.2019 r. Umowa określała, że 

praca jest na pełen etat, 40 godzin tygodniowo, wynagrodzenie – 2100 zł brutto. 

Pismem  z  dnia  23.11.2017  r.  Zamawiający  poinformował  wykonawców  o  wyborze  jako 

najkorzystniejszej  oferty  wykonawcy  El-

mar.  W  zawiadomieniu  wskazał,  iż  oferta  ta  jest 

najkorzystniejszą ze złożonych ofert, jest kompletna pod względem formalnym oraz spełnia 

warunki  określone  w  SIWZ.  Ponadto  zamawiający  poinformował  o  ilości  punktów 

przyznan

ych  pozostałym  ofertom.  W  kryterium  „cena”  punktacja  kształtowała  się  w  nw. 

sposób: 

1.  El-mar 

– cena 1 000 332,60 zł – 60 pkt, 

2.  Memfis 

– cena 1 094 198,34 zł – 54,85 pkt, 

3.  PPHU Piomar Sp. z o.o., Piomar P. C. 

– cena 1 179 889,80 zł – 50,87 pkt, 

4.  Amikar 

Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe M. K. – cena 1 330 404,44 zł – 45,11 

pkt, 

WASBUD Robert Wąs –  cena 1 403 492,37 zł – 43,76 pkt.  

W  drugim  z  kryteriów  –  termin  gwarancji,  wszyscy  wykonawcy  uzyskali  maksymalną  ilość 

punktów. 

W  

Izba zwa

żyła, co następuje. 

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie w części. 

Izba uwzględniła odwołanie w zakresie zarzutów: 

1.  Zarzut naruszenia a

rt. 7 ust. 1 w związku z art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 

ustawy Pzp. 


Izba  uznała,  iż  Zamawiający  dopuścił  się  naruszenia  ww.  przepisów  ustawy  Pzp  poprzez 

nierówne  traktowanie  wykonawców  i  zaniechanie  odrzucenia  oferty  El-mar  pomimo,  że 

wykonawca  El-

mar  nie  złożył  wyjaśnień,  które  można  uznać  za  wyjaśnienia  

w rozumieniu art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp,  a tym samym  wykonawca El-

mar nie wykazał, 

że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny

Zgodnie  z 

dyspozycją  art.  89  ust.  1  pkt  4  ustawy  Pzp  zamawiający  odrzuca  ofertę 

zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.  

Artykuł 90 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, stanowi, że jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub 

ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia  

i  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia 

zgodnie  z  wymagani

ami  określonymi  przez  zamawiającego  lub  wynikającymi  z  odrębnych 

przepisów,  zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów, 

dotyczących wyliczenia ceny  lub  kosztu,  w  szczególności  w  zakresie oszczędności  metody 

wykonania  zamówienia,  wybranych  rozwiązań  technicznych,  wyjątkowo  sprzyjających 

warunków  wykonywania  zamówienia  dostępnych  dla  wykonawcy,  oryginalności  projektu 

wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa 

od minimalnego wynagrodzenia 

za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za 

p

racę (Dz.U. z 2017 r. poz. 847). 

Art.  90  ust.  1a  ustawy  Pzp  stanowi,  że  w  przypadku  gdy  cena  całkowita  oferty  jest 

niższa  o  co  najmniej  30%  od:  1)  wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od 

towarów  i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub 

średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie 

wyjaśnień,  o  których  mowa  w  ust.  1,  chyba  że  rozbieżność  wynika  z  okoliczności 

oczywistych,  które  nie  wymagają  wyjaśnienia;  2)  wartości  zamówienia  powiększonej  

o należny podatek od towarów i usług, zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które 

nastąpiły  po  wszczęciu  postępowania,  w  szczególności  istotnej  zmiany  cen  rynkowych, 

zamawiający może zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1. 

Przesłankę  odrzucenia  oferty  wobec  jej  rażąco  niskiej  ceny  precyzuje  art.  90  ust.  3 

ustawy  Pzp,  zgodnie  z  którym  zamawiający  odrzuca  ofertę  wykonawcy,  który  nie  udzielił 

wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że 

oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

T

ermin  składania  ofert  w  niniejszym  postępowaniu  został  wyznaczony  na  dzień  

2017  r.,  a  przewidywany  termin  realizacji  umowy  został  określony  na  5.10.2018  r. 

Z

godnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 9.9.2016 r. w sprawie wysokości 

mi

nimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1456), od 1 stycznia 

2017 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 2 000 zł, z kolei zgodnie z 


rozporządzeniem  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  12.09.2017  roku  w  sprawie  wysokości 

minimalnego  wynagrodzenia za pracę w  2018  r.  (Dz.U.  z  2017 r.  poz.  1747)  od  1  stycznia 

r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 2 100 zł.   

Przy  przyjęciu  160-godzinnego  miesiąca  pracy,  ww.  kwoty  dają  stawkę  za  godzinę, 

odpowiedn

io, 12,5 zł i 13,125 zł brutto. 

Okolicznością  bezsporną  w  niniejszej  sprawie  było,  iż  stawka  8  zł  i  12  zł  za 

roboczogodzinę jest niezgodna z przepisami dot. minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Wykonawca  El-

mar  w  złożonym  wraz  z  ofertą  kosztorysie  wskazał  stawkę 

roboczogodziny w wysokości 8 zł. 

Pismem z dnia 14.11.2017 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1a ustawy Pzp wezwał 

wykonawcę  El-mar  do  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  dotyczących  wyliczenia  ceny 

oferty,  w  szczególności  w  zakresie  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  

o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r., poz. 847). 

Wykonawca El-

mar udzielił odpowiedzi na ww. wezwanie pismem z dnia 16.11.2017 

r.,  w  którym  wskazał,  że  płace  w  spółce  nie  są  niższe  niż  minimalne  wynagrodzenie  za 

pracę,  określona  w  ofercie  stawka  obejmuje  wszelkie  koszty  pracy,  zaś  nabyte 

doświadczenie oraz posiadany specjalistyczny sprzęt pozwala o połowę zredukować termin 

realizacji inwestycji, co pozwala zredukować koszty robocizny o 50%. Wskazał, iż w trakcie 

obliczeń kosztorysowych dokonał zmniejszenia stawki za roboczogodzinę by nie redukować 

przyjętej ilości godzin i uzyskał tę samą kwotę robocizny. Podał także, że faktyczna stawka 

robocizny  wynikająca  z  kosztorysu  wynosi  11,67  zł  netto  za  roboczogodzinę  –  

z  uwzględnieniem  kosztów  pośrednich  w  wysokości  22%  oraz  zysku  w  wysokości  5%.  

Do wyjaśnień dołączony został wykaz posiadanego sprzętu, wyciąg z listy płac za wrzesień 

2017 r., oraz umowa o pracę z pracownikiem fizycznym z dnia 4.10.2017 r. 

W ocenie  Izby,  mając  na uwadze dyspozycję art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp oraz  art.  90 

ust

.  2  ustawy  Pzp,  który  stanowi,  iż  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco 

niskiej  ceny,  spoczywa  na  wykonawcy,  Zamawiający  bezpodstawnie  uznał,  że  wykonawca 

El-mar  wykaza

ł,  iż  cena  jego  oferty  nie  jest  rażąco  niska,  w  szczególności,  że  przyjęta  do 

ustalenia  ceny 

wartość  kosztów  pracy  nie  jest  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 

10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r. poz. 847). 

Wyjaśnienia wykonawcy ograniczyły  się jedynie do oświadczeń, przy czym ich treść 

budzi  wątpliwości  –  wykonawca  nie  wyjaśnił,  dlaczego  uznał  za  konieczne  zmniejszenie 


stawki  za  roboczogodzinę  w  wyliczeniach  kosztorysowych,  aby  nie  zmniejszać  liczby 

przyjętych  roboczogodzin  w  sytuacji,  gdy  Zamawiający  nie  zabraniał  modyfikacji  liczby 

roboczogodzin  która  powinna  być  przyjęta  w  cenach  kosztorysowych.  Przede  wszystkim 

jednak  wskazać  należy,  iż  wykonawca  El-mar  w  żaden  sposób  nie  udowodnił  możliwości 

skr

ócenia  terminu  realizacji  zadania,  co  miało  pozwolić  na  redukcję  liczby  roboczogodzin. 

Wyjaśnienia  wykonawcy  w  tym  zakresie  sprowadziły  się  do  deklaracji  dotyczącej 

posiadanego 

doświadczenia 

(jak 

zasadnie 

podnosi 

Odwołujący 

– 

również 

nieudowodnionego)  oraz 

posiadanego  sprzętu.  Wykonawca  w  żaden  sposób  nie  wyjaśnił,  

w jaki sposób posiadane doświadczenie oraz sprzęt pozwalają skrócić czas wykonania robót 

aż o 50%, nie przedstawił również żadnych wyliczeń w tym zakresie. Co więcej, wykonawca 

El-mar  nie  wskaza

ł  również  żadnych  wyliczeń  pozwalających  na  dokładne  prześledzenie  

w jaki sposób skrócenie czasu realizacji robót wpływa na przyjętą stawkę za roboczogodzinę  

i powoduje, 

iż wskazana w kosztorysie stawka 8 zł w rzeczywistości wynosi 11,67 zł netto. 

W ocen

ie Izby oświadczenie o płacach, jakie przyjęte są w przedsiębiorstwie wykonawcy El-

mar,  jak  również  załączony  wyciąg  z  listy  płac  oraz  umowa  o  prace  w  żaden  sposób  nie 

pozwalają  na  przyjęcie,  iż  wykonawca  udowodnił,  że  przyjęte  dla  wyliczenia  ceny  koszty 

p

racy  są  zgodne  z  przepisami  o  minimalnym  wynagrodzeniu.  W  pierwszej  kolejności 

wskazać  należy,  że  wykonawca  El-mar  w  żaden  sposób  nie  powiązał  ww.  oświadczenia  

o  poziomie  płac  oraz  wyciągów  z  listy  płac  ze  stawką  kosztu  roboczogodziny  przyjętą  dla 

wylicze

nia  kosztów  pracy  przy  obliczaniu  ceny  oferty,  nie  wskazał  również,  że  pracownicy, 

których dotyczył załączony wyciąg z listy płac będą brali udział w realizacji przedmiotowego 

zamówienia.  Po  drugie,  nie  sposób  przyjąć,  że  wyciąg  z  listy  płac,  dotyczący  jednego 

miesiąca,  osób,  co  do których nie zostało określone,  czy  są pracownikami fizycznymi  i  czy 

będą  brały  udział  w  realizacji  zamówienia,  stanowi  dowód  pozwalający  na  stwierdzenie  

o przyjęciu zgodnej z ustawą stawki za roboczogodzinę do wyliczenia ceny oferty. Odnieść 

to należy również do ww. przedłożonej umowy o pracę. Bez znaczenia dla oceny wyjaśnień 

wykonawcy  El-

mar  pozostaje  również  podnoszona  przez  Zamawiającego  w  toku  rozprawy 

okoliczność, że z jego doświadczenia wynika, iż praktyka podawania w kosztorysie niższych 

kosztów  pracy  niż  rzeczywiście  wypłacane  pracownikom  jest  powszechna  i  nie  budzi  jego 

wątpliwości. Należy podkreślić, iż wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1a w zw. z ust. 1 ustawy 

Pzp, nie powinny pozostawiać pola do spekulacji w zakresie prawidłowości wyliczenia ceny 

oferty,  a  takowymi  jest  założenie,  że wykonawca  może  wskazał  stawkę  za roboczogodzinę 

niezgodną z ustawą, ale z pewnością wypłaci pracownikom pensję w dozwolonej wysokości. 

Ponadto  Izba  wskazuje,  że  zgodnie  z  utrwaloną  linią  orzeczniczą  KIO  zamawiający, 

posiadający  wiedzę  wynikającą  z  profesjonalnego  prowadzenia  działalności  w  dziedzinie 

objętej  zamówieniem  nie  może  wiedzy  tej  wykorzystywać  do  zastępowania  wyjaśnień 


wykonawcy który nie wykazał prawidłowości ceny oferty (por. wyrok KIO z dnia 7.04.2017 r., 

sygn. akt 545/17). 

Mając na uwadze powyższe, Izba doszła do przekonania, że wykonawca El-mar nie 

uniósł  spoczywającego  na  nim  ciężaru  dowodu  zgodnie  z  art.  90  ust.  2  ustawy  Pzp  i  nie 

wykazał, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, wobec czego zgodnie z art. 90 ust. 3 

ustawy  Pzp  Zamawiający  powinien  ofertę  tę  odrzucić.  Wykonawca  El-mar  nie  złożył 

wyjaśnień  i  dowodów  pozwalających  na  uznanie,  że  jego  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej 

ceny,  nie  udowodnił  bowiem,  iż  przyjęte  do  ustalenia  ceny  koszty  pracy  nie  są  niższe  od 

minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej  ustalonych  na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za 

pracę. Zamawiający był zatem w obowiązku przyjąć, iż rzeczona oferta zawiera cenę rażąco 

niską  i  ofertę  wykonawcy  odrzucić  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  4  w  zw.  z  art.  90  ust.  3 

ustawy Pzp. Zaniechanie odrzucenia oferty El-

mar stanowiło naruszenie tych przepisów, jak 

również art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, bowiem bezpodstawne przyjęcie, że oferta ww. wykonawcy 

nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny,  stanowiło  naruszenie  zasady  równego  traktowania 

wykonawców i uczciwej konkurencji. 

2.  Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp. 

W  ocenie  Izby  znalazł  potwierdzenie  zarzut  naruszenia  przez  Zamawiającego  ww. 

przepisów  ustawy  poprzez  nierówne  traktowanie  wykonawców  i  zaniechanie  odrzucenia 

oferty  El-

mar  pomimo,  że  jej  złożenie  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu 

przep

isów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Zgodnie  za  art.  3  ust.  1  ustawy  z  dnia  16  kwietnia  1993  r.  o  zwalczaniu  nieuczciwej 

konkurencji  (tj.  Dz.U.  2003  r.  Nr  153,  poz.  1503)  czynem  nieuczciwej  konkurencji  jest 

działanie  sprzeczne  z  prawem  lub  dobrymi  obyczajami,  jeżeli  zagraża  lub  narusza  interes 

innego przedsiębiorcy lub klienta. 

Jak wskazuje w wyroku z dnia 9 grudnia 2011 r. III CSK 120/11 Sądu Najwyższy, art. 3 

ust.  1  ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji  pełni  m.in.  tzw.  funkcję  uzupełniającą, 

która  polega  na  uzupełnieniu  katalogu  czynów  nieuczciwej  konkurencji,  nie  jest  bowiem 

możliwe  skatalogowanie  i  stypizowanie  wszystkich  zachowań,  które  mogą  być 

zakwalifikowane jako naruszające zasady uczciwego obrotu, dlatego takie zachowania, które 

nie  po

dpadają  pod  hipotezy  przepisów  rozdziału  drugiego  ustawy,  ale  są  sprzeczne  

z  prawem  lub  dobrymi  obyczajami  i  przy  tym  zagrażają  lub  naruszają  interes  innego 

przedsiębiorcy lub klienta, również stanowią czyn nieuczciwej konkurencji określony w art. 3 

przedmiotowej ustawy. 


W ocenie Izby, poczynione powyżej ustalenia – iż wykonawca El-mar dla ustalenia ceny 

przyjął  wartość  kosztów  pracy  niezgodnie  z  przepisami  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za 

pracę, pozwalają na stwierdzenie, że działanie wykonawcy było sprzeczne z prawem. W jego 

rezultacie  wykonawca  El-

mar  uzyskał  niższą  cenę  oferty  w  sposób  naruszający  interes 

innych  wykonawców,  którzy  przy  ustalaniu ceny  przyjęli  koszty  pracy  zgodnie z  przepisami  

o  wynagrodzeniu  minimalnym

.  W  związku  z  powyższym  „pogorszyła  się”  konkurencyjność 

ofert 

tych  wykonawców  w  zakresie  kryterium  ceny  –  w  porównaniu  do  nieuczciwie 

skalkulowanej  ceny  wykonawcy  El-mar

.  Działanie  takie  jaskrawo  narusza  interes  innych 

przedsiębiorców, polegający na dążeniu do uzyskaniu jak najlepszej pozycji w rankingu ofert 

–  a  co  za  tym  idzie,  pozyskaniu  zamówienia  publicznego  -  ma  zatem  też  wymierny, 

materialny charakter. 

Mając powyższe na uwadze, Izba uznała za trafny zarzut naruszenia art. 89 ust. 3 ustawy 

Pzp wobec zaniechania odrzucenia oferty El-mar

, której złożenie stanowiło czyn nieuczciwej 

konkurencji, co doprowadziło także do naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, bowiem postawiło 

wykonawców,  którzy  nie  dopuścili  się  czynu  nieuczciwej  konkurencji,  w  gorszej  sytuacji  

i naruszyło zasadę uczciwej konkurencji. 

3.  Naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z naruszeniem art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. 

W ocenie Izb

y potwierdził się także zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1 

ustawy  Pzp,  polegającego  na  zaniechaniu  wezwania  wykonawcy  Memfis  o  udzielenie 

wyj

aśnień.  Odwołujący  zarzuca,  że  Zamawiający  dopuścił  się  naruszenia  art.  90  ust.  1 

ustawy  Pzp  w  sytuacji,  gdy  podana  w  kosztorysie stawka za roboczogodzinę  –  12  zł  -  jest 

niższa niż określają to przepisy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.  

Zamawiający  na  rozprawie  przed  Izbą  podniósł,  że  po  dodaniu  kosztów  pośrednich  

i zyskach wskazanych w kosztorysie stawka ta kształtuje się na poziomie 13 zł.  

Dla  rozstrzygnięcia,  czy  Zamawiający  dopuścił  się  zaniechania  wezwania  do  wyjaśnień 

wykonawcy  Memfis,  kluczowy

m  jest  ustalenie,  czy  zaktualizował  się  obowiązek  określony  

w  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp.  Zamawiający  stoi  na  stanowisku,  iż  nie  zaszły  fakultatywne 

przesłanki  wezwania  do  wyjaśnień  określone  w  tym  artykule,  bowiem  nie  powziął  on 

wątpliwości  w  zakresie  możliwości  realizacji  zamówienia  za  oferowaną  cenę.  Zgodnie  

z  dyspozycją  art.  90  ust.  1  pkt  1  ustawy  Pzp,  zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie 

wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących  wyliczenia  ceny  lub  kosztu,  jeżeli 

zaoferowana  cena  lub  koszt  lub  ich 

istotne  części  składowe  wydają  się  rażąco  niskie  w 

stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości 

wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez 

zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności w zakresie m.in. 


kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od 

minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za 

p

racę (Dz.U. z 2017 r. poz. 847). 

Z powyższego wywieść należy, iż w sytuacji, gdy Zamawiający nie poweźmie wątpliwości 

w zakresie możliwości realizacji zamówienia zgodnie z wymaganiami, nie ma on obowiązku 

wzywania  wyko

nawcy  do  udzielenia  wyjaśnień  i  przedłożenia  dowodów.  Nie  mniej  jednak,  

w  ocenie  Izby  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp  w  wyjątkowej  sytuacji  może  kreować  obowiązek 

wezwania  wykonawcy  do  wyjaśnień.  Sytuacja  taka  ma  miejsce,  jeżeli  w  okolicznościach 

konkretnej  spr

awy  Zamawiający  winien  był  ww.  wątpliwości  powziąć.  Zaznaczyć  należy,  

iż  przypadek  taki  będzie  miał  miejsce  niezwykle  rzadko  tj.  gdy  możliwym  będzie 

stwierdzenie, że Zamawiający miał wiedzę o okolicznościach które jednoznacznie wskazują 

na nieprawidłową, w świetle art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, wycenę oferty wykonawcy.  

W ocenie Izby sytuacja taka miała miejsce w niniejszej sprawie. Wykonawca Memfis do 

oferty  załączył  kosztorys,  zgodnie  z  którym  przyjął  stawkę  za  roboczogodzinę  niższą  niż 

wymagana  w  przepisach 

o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę.  W  tej  sytuacji,  wobec 

wyceny  kosztów  pracy  niezgodnie  z  obowiązującymi  normami  ius  cogens  Zamawiający 

niewątpliwie  powinien  był  powziąć  wątpliwości  w  zakresie  prawidłowości  przyjętej  wyceny.  

Bez  znaczenia  pozostaje  po

dnoszona  przez  Zamawiającego  okoliczność,  że  nie  wymagał 

wskazania  przez  wykonawców  stawki  za  roboczogodzinę.  Z  załączonego  do  oferty 

kosztorysu 

stawka  ta  wynika  wprost,  zatem  Zamawiający  nie  mógł  w  toku  badania  oferty 

pominąć  tego  wskazania,  uznać  je  za  niebyłe.  Należy  przy  tym  zauważyć,  

że wobec wprost wynikającego z oferty pominięcia przy ustalaniu kosztów pracy przepisów 

prawa  powszechnie  obowiązującego,  Zamawiający  nie  powinien  był  we  własnym  zakresie 

dokonywać  niejako  „wyjaśnień”  wskazanej  kwestii  i  przyjmować,  że  wskazana  stawka  za 

roboczogodzinę  zgodna  jest  z  ww.  przepisami,  po  dodaniu  kosztów  pośrednich  i  zysku 

wskazanych w kosztorysie. 

Przygotowanie oferty w zgodzie z powszechnie obowiązującymi 

przepisami, jak również prawidłowe ustalenie ceny należy do obowiązków wykonawcy i to po 

jego stronie spoczywa również obowiązek wykazania, że w spełnił te obowiązki. Okoliczność 

ewentualnej  niezgodności  z  przepisami  określającymi  minimalne  wynagrodzenie  za  pracę 

składników kosztotwórczych oferty nie może być przez zamawiającego lekceważona i winien 

on  wymagać  od  wykonawcy  wyjaśnień  w  tym  zakresie.  Zamawiający  nie  ma  żadnych 

narzędzi  pozwalających  na  sanowanie  takiej  oferty  i  tylko  wykonawca  może  wykazać,  że 

została ona sporządzona w sposób prawidłowy. 

Mając  powyższe  na  uwadze,  Izba  stwierdziła,  iż  zaniechanie  Zamawiającego  do 

wezwania wykonawcy Memfis do wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp stanowiło 


naruszenie  tego  przepisu. 

W  związku  z  tym  Izba  nakazała  Zamawiającemu  wezwanie 

wykonawcy Memfis do 

wyjaśnień w tym zakresie.  

Izba oddaliła odwołanie w zakresie zarzutów: 

1.  Naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp. 

Izba  stwierdziła,  iż  nie  znalazł  potwierdzenia  zarzut  naruszenia  ww.  przepisów  ustawy 

Pzp  przez  Zamawiającego,  mającego  polegać  na  nierównym  traktowaniu  wykonawców  

i  zaniechaniu  odrzucenia  oferty  wykonawcy 

Memfis  pomimo,  że  jej  złożenie  stanowi  czyn 

nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Izba  uznała,  iż  zarzut  ten  należało  uznać  za  bezpodstawny.  Przyjętym  jest  

w orzecznictwie, 

że nie jest możliwym skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 89 ust. 

1 pkt 4 ustawy Pzp 

w sytuacji braku wezwania wykonawcy do wyjaśnień rażąco niskiej ceny. 

Powołać w  tym miejscu należy  zachowujący  aktualność  w  obecnym  stanie prawnym  wyrok 

Europejskiego  Trybunału  Sprawiedliwości  z  dnia  18.06.1991  r.  w  sprawie  C-295/89,  

w którym Trybunał wskazał, że „Art. 29 ust. 5 Dyrektywy Rady 71/305 z dnia 26 lipca 1971 r. 

dotyczącej    koordynacji  procedur  udzielania  zamówień  publicznych  na  roboty  budowlane 

zakazuje  Krajom  Członkowskim  wprowadzenia  przepisów,  które  wymagają  automatycznej 

dyskwalifikacji    ofert    w    postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia,  według  kryterium 

arytmetycznego,  zobowiązuje    natomiast  zamawiającego    do    zastosowania    procedury 

analizy  ofert  przewidzianej  w  tej  dyrektywie,  która  daje  oferentowi  sposobność 

przedstawienia  wyjaśnień”.  Wykluczenie  całkowicie  dyskrecjonalnej  decyzji  o  odrzuceniu 

oferty  oraz  konieczność  umożliwienia  wykonawcy  wyjaśnień  w  zakresie zaoferowanej  ceny 

wynika również z aktualnie obowiązujących przepisów - art. 90 ust.1 ustawy Pzp oraz art. 69 

ust.  1  Dyrektywy  2014/24/UE.  Z kolei  art.  69  ust.  3  Dyrektywy  wprost  stanowi,  iż  instytucja 

zamawiająca  może  „odrzucić  ofertę  wyłącznie  w  przypadku,  gdy  dostarczone  dowody  nie 

uzasadniają  w  zadowalającym  stopniu  niskiego  poziomu  proponowanej  ceny  lub 

proponowanych kosztów, biorąc pod uwagę elementy, o których mowa w ust. 2”.  

W  ocenie  Izby,  pomimo  iż  ww.  wyrok  oraz  przepisy  nie  odnoszą  się  do  odrzucenia 

oferty  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  3  ustawy  Pzp,  to 

dotyczą  analogicznej  sytuacji. 

Uznanie,  iż  złożenie  oferty  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji,  bez  umożliwienia 

wykonawcy  wyjaśnienia  okoliczności,  które  miałyby  stanowić  podstawę  do  stwierdzenia 

popełnienia  tego  czynu,  byłoby  działaniem  przedwczesnym  i  nieuprawnionym.  Co  więcej, 

Zamawiający odrzucając ofertę wykonawcy Memfis na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy 

Pzp  bez  uprzedniego  wezwania  wykonawcy  do  wyjaśnień  w  tym  zakresie  stanowiłoby 

naruszenie  art.  7  ust.  1  ustawy  Pzp  i  zasady  równego  traktowania  wykonawców  – 

Zamawiający  wezwał  bowiem  do  wyjaśnień  wykonawcę  El-mar  (który  jednakże  nie  uniósł 


ciężaru  udowodnienia,  że  jego  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny  i  jest  zgodna  

przepisami określającymi minimalne wynagrodzenie za pracę).  

Mając powyższe na uwadze, Izba oddaliła rzeczony zarzut, uznając go za bezpodstawny. 

2. Naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Pzp. 

Izba  uznała  za bezzasadny  zarzut  naruszenia ww.  przepisów  przez  Zamawiającego 

poprzez  dokonanie  wyboru  oferty  El-mar  jako  najkorzystniejszej  oraz  zaniechanie  wyboru 

oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej. 

Odwołujący  w  żaden  sposób  nie  udowodnił  ani  nie wykazał  naruszenia powołanego 

p

rzepisu.  Wskazał  jedynie,  iż  jest  on  konsekwencją  pozostałych  zarzuconych  naruszeń. 

Podobne  odniesienie nie może zostać  uznane  za pozwalające  na stwierdzenie naruszenia, 

Odwołujący bowiem niejako podjął próbę przeniesienia ciężaru udowodnienia naruszenia na 

Izbę, wskazując, że  „w przypadku potwierdzenia się zarzutów  zaniechania odrzucenia ofert 

El-

mar oraz Memfis, czynność wyboru oferty El-mar będzie uznana za naruszającą przepisy 

ustawy Pzp”. 

Zgodnie  dyspozycją  art.  91  ust.  1  ustawy  Pzp  zamawiający  wybiera  ofertę 

najkorzystniejszą  na  podstawie  kryteriów  oceny  ofert  określonych  w  specyfikacji  istotnych 

warunków  zamówienia.  Przepis  ten  zatem  określa  podstawę  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej,  którą  winny  być  kryteria  określone  w  SIWZ.  Odwołujący  nie  podważał,  

iż  Zamawiający  wybierając  ofertę  najkorzystniejszą  nie  zastosował  kryteriów  oceny  ofert 

określonych  w  SIWZ,  bądź  w  sposób  błędny  ustalił  przyznaną  punktację.  Zarzut 

Odwołującego  sprowadzał  się  do  okoliczności,  iż  wybrana  została  oferta  podlegająca 

odrzuce

niu.  Jednakże,  w  ocenie  Izby  okoliczność,  że  Zamawiający  zaniechał  odrzucenia 

oferty wobec jej niezgodności z SIWZ oraz rażącą niską cenę stanowi naruszenie art. 89 ust. 

1 pkt 3 

i 4 ustawy Pzp, tak jak zostało to stwierdzone powyżej. Zgodnie z orzecznictwem Izby 

art. 91 ust. 1 ustawy Pzp dotyczy wyboru ofe

rt niepodlegających odrzuceniu. Należy z tego 

wywieść, iż naruszenie art. 91 ust. 1 ustawy Pzp miałoby miejsce, w sytuacji wyboru oferty 

najkorzystniejszej,  która  została  uprzednio  odrzucona,  bądź  w  przypadku  wyboru  oferty  na 

podstawie  innych  kryteriów  niż  określone  w  SIWZ  bądź  kryteriów  błędnie  zastosowanych. 

Odwołujący nie udowodnił (ani nawet nie podnosił), ażeby okoliczność taka miała miejsce.  

Wbrew  założeniom  Odwołującego,  w  niniejszej  sprawie  nie  został  uwzględniony 

zarzut  naruszenia  art.  89  ust.  3  ustawy  Pzp  w  stosunku  do  oferty  Memfis,  zatem  nie  było 

żadnych  podstaw  dla  uznania,  iż  jako  najkorzystniejszą  Zamawiający  winien  uznać  ofertę 

Odwołującego, zajmującą trzecią pozycję w rankingu ofert. 

Mając  na  uwadze  powyższe,  Izba  uznała,  iż  w  niniejszej  sprawie  nie  znalazł 

potwierdzenia zarzut naruszenia art. 91 ust. 1 ustawy Pzp. 


Biorąc pod uwagę powyższy stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, 

jak w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 

ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 

2 pkt 1

, § 3 pkt 1 i 2 § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 

r.  w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  

w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.). 

Przewodniczący: 

……………………