Sygn. akt: KIO 3378/24
WYROK
Warszawa, dnia 11
października 2024 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca:
Izabela Niedziałek-Bujak
Protokolant:
Oskar Oksiński
po rozpoznaniu na rozprawie 9
października 2024 r. w Warszawie odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 16 września 2024 r. przez odwołującego – wykonawcę
ENEA Oświetlenie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Ku Słońcu 34, 71-080
Szczecin
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego – Gminę Bobrowice,
Bobrowice 131, 66-627 Bobrowice
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego 7.500 zł 00 gr. (siedem
tysięcy pięćset złotych) wpisu oraz 3.600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych)
kosztów zamawiającego;
zasądza od odwołującego na rzecz zamawiającego 3.600 zł 00 gr (trzy tysiące
sześćset złotych), tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika strony.
Na orzeczenie -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie -
S
ądu Zamówień Publicznych.
Przewodnicząca:
………………………………
Sygn. akt: KIO 3378/24
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego – Gminę Bobrowice, w trybie
podstawowym na
modernizację oświetlenia drogowego na terenie Gminy Bobrowice
ZPR.271.8.2024
), ogłoszonym w Biuletynie zamówień publicznych 11.09.2024, nr 2024/BZP
00494869, wobec
czynności polegającej na ogłoszeniu i prowadzeniu postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego, wniesione zostało 16.09.2024 r. do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej odwołanie wykonawcy ENEA Oświetlenie Sp. z o.o. (KIO 3378/24).
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 132 pzp w zw. z art. 140 kc przez
ogłoszenie oraz prowadzenie postępowania o
udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w art. 132 pzp na
modernizację oświetlenia drogowego stanowiącego wyłączną własność ENEA
Oświetlenie Sp. z o.o. (odwołującego), w sytuacji gdy ENEA Oświetlenie Sp. z o. o.
będąca właścicielem i jedynym dysponentem tego majątku, nie przekazała
zamawiającemu prawa do dysponowania majątkiem oświetleniowym na cele
modernizacji. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie zamówienia
publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa wyłącznego, tj.
prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, że postępowanie
jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą;
2) art. 132 pzp w art. 134 ust. 1 pkt 4 pzp w zw. z art. 99 ust. 1 pzp w zw. z art. 140 kc
przez
ogłoszenie oraz prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w trybie
podstawowym, określonym w art. 132 pzp na modernizację oświetlenia drogowego
oświetleniowej stanowiącego wyłączną własność ENEA Oświetlenie Sp. z o.o.
(odwołującego), w sytuacji gdy ENEA Oświetlenie Sp. z o. o. będąca właścicielem i
jedynym dysponentem tego majątku, nie przekazała zamawiającemu prawa do
dysponowania majątkiem oświetleniowym na cele modernizacji, przez zaniechanie
opisania przedmiotu zamówienia w sposób uwzględniający odrębne przepisy
(regulujące prawo własności zawarte w kodeksie cywilnym), w sposób jasny i
wyczerpujący, z uwzględnieniem okoliczności, które mogą mieć wpływ na
sporządzenie oferty. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie zamówienia
publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa wyłącznego, tj.
prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, w której
postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą;
3) art. 132 pzp w zw. z art. 140 kc przez
ogłoszenie oraz prowadzenie postępowania o
udzielenie zamówienia w trybie podstawowym, określonym w art. 132 pzp na
modernizację infrastruktury oświetleniowej stanowiącej wyłączną własność ENEA
Oświetlenie Sp. z o.o. (odwołującego), w sytuacji pominięcia przez zamawiającego
uprawnień właścicielskich odwołującego, wyrażających się w braku udzielenia przez
odwołującego
zgody,
aby
przeprowadzono
modernizację
przedmiotowej
infrastruktury, w tym aby modernizację przeprowadził podmiot trzeci (wykonawca
wyłoniony w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego) oraz brakiem
wskazania ryzyka dla potencjalnego wykonawcy (prawnego oraz finansowego)
wiążącego się z realizacją zamówienia publicznego w oparciu o majątek nie
stanowiący własności zamawiającego, a będący własnością odwołującego, co do
którego zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania na potrzeby modernizacji.
Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie zamówienia publicznego będzie
niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa wyłącznego, tj. prawa własności
przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, w której postępowanie jest
obarczone niemożliwą do usunięcia wadą;
4) art. 132 pzp i art. 134 ust. 1 pkt 4 pzp w zw. z art. 99 ust 1 i 2 pzp w zw, z art. 140 kc
przez zaniechanie opisania przedmiotu zamówienia w sposób uwzględniający
odrębne przepisy (regulujące prawo własności zawarte w kodeksie cywilnym) w
sposób jasny i wyczerpujący, z uwzględnieniem okoliczności, które mogą mieć wpływ
na sporządzenie oferty. Powyższa sytuacja powoduje, że umowa w sprawie
zamówienia publicznego będzie niemożliwa do wykonania bez naruszenia prawa
wyłącznego, tj. prawa własności przysługującego Spółce, co prowadzi do sytuacji, w
której postępowanie jest obarczone niemożliwą do usunięcia wadą;
art. 16 pkt 2 pzp przez przygotowanie i prowadzenie postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego z naruszeniem zasad przejrzystości i proporcjonalności.
Dokumentacja nie wskazuje ryzyka dla potencjalnego wykonawcy (prawnego oraz
finansowego) wiążącego się z realizacją zamówienia publicznego w oparciu o
majątek niestanowiący własności zamawiającego, a będący własnością
odwołującego, co do którego zamawiający nie uzyskał prawa do dysponowania na
potrzeby modernizacji;
art. 17 ust. 1 pkt 2 pzp przez zaniechanie przygotowania i prowadzenia postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający uzyskanie najlepszych
efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych i gospodarczych;
art. 255 pkt 6 pzp w zw. z art. 58 § 1 kc, przez zaniechanie unieważnienia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sytuacji świadomości
zamawiającego co do braku posiadania prawa do dysponowania majątkiem
oświetleniowym na potrzeby modernizacji, której dotyczy zamówienie publiczne oraz
znajomości oficjalnego stanowiska odwołującego w sprawie konieczności zawarcia
umowy dzierżawy na cele modernizacji i zaniechania uzyskania takiego tytułu do
dysponowania infrastrukturą na cele modernizacji od odwołującego, co prowadzi do
sytuacji, w której postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego.
Odwołujący wnosi o uwzględnienie odwołania i unieważnienie postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.
W uzasadnieniu zarzutów odwołujący wskazał na konieczność uzyskania jego zgody, jako
właściciela modernizowanej infrastruktury oświetleniowe w drodze odrębnej umowy
określającej zasady odpowiedzialności oraz zasady korzystania z tejże infrastruktury.
Przedsiębiorstwo energetyczne, jako właściciel urządzeń infrastruktury oświetleniowej ma
prawo odmówić innym przedsiębiorcom dostępu do swojej sieci, a tym samym nie wyrazić
zgody
, aby zamawiający na podstawie przepisów pzp dokonywał wyboru podmiotów
świadczących usługi polegające na jej modernizacji bez zgody właściciela. Zgodnie z treścią
prawa własności, określoną w art. 140 kc, gmina nie będąca właścicielem infrastruktury
oświetleniowej nie może bez zgody właściciela urządzeń organizować przetargów na
dostawę energii elektrycznej do celów oświetleniowych oraz na konserwację tej infrastruktury
energetycznej. Odwołujący złożył wykaz aktywów trwałych spółki ENEA Oświetlenie Sp. z
o.o. położonych na terenie Gminy Bobrowice. Na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 1 lit b pzp
zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli dostawy, usługi lub roboty
budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn związanych z
ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów, w tym zakresie
modernizacji własnej infrastruktury. W dokumentacji postępowania zamawiający pomija fakt,
że odwołujący nie przekazał zamawiającemu prawa do dysponowania majątkiem
oświetleniowym na cele modernizacji.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie z wnioskiem o jego oddalenie.
Do postępowania odwoławczego przystąpił po stronie odwołującego wykonawca – Arco
System Sp. z o.o. z siedzibą w Oświęcimiu.
Izba ustaliła i zważyła.
Odwołujący kwestionuje jako dopuszczalne prowadzenie procedury przetargowej,
obejmującej przedmiot zamówienia dla którego konieczne jest uzyskanie zgody na
modernizację od odwołującego (zgodna na dostęp do sieci oświetleniowej). Mnogość
zarzutów faktycznie sprowadza się do jednej kwestii sprowadzającej się do twierdzenia o
naruszeniu praw wyłącznych odwołującego do dysponowania jego własnością, co miałoby
uzasadniać konieczność uzyskania zgody na udzielenie zamówienia w formule przetargu
nieograniczonego.
Zamawiający prowadzi postępowanie, którego przedmiotem jest modernizacja sieci
oświetleniowej na terenie gminy, obejmującej 287 opraw oświetleniowych, których własność
jest uregulowana i stanowią własność Gminy Bobrowice (dowód: zestawienie
poinwentaryzacyjne otrzymane od ENEA i złożone w odpowiedzi na odwołanie).
Zamawiający zlecał dotychczas utrzymanie i konserwację sieci oświetleniowej w trybie
zamówienia z wolnej ręki spółce ENEA Oświetlenie sp. z o.o. (dowód: umowa na wykonanie
usługi konserwacji oświetlenia z 2.01.2024 r.). W ramach zlecenia wykonawca miał również
zrealizować i sfinansować ze środków własnych inwestycje odtworzeniowe (modernizacja)
wyłącznie ze względu na stan techniczny urządzeń własnych instalacji oświetlenia ulicznego
na terenie Gminy Bobrowice (§ 6). Umowa zlecenia dotyczy zarówno majątku
oświetleniowego ENEA Oświetlenie sp. z o.o. i ENEA Operator Sp. z o.o., jak i majątku
zamawiającego, wskazane w załączniku do umowy. Zlecenia te zamawiający powtarzał co
rocznie.
Obecne zamówienie dotyczy modernizacji 287 opraw oświetleniowych i ich wymiany na
oprawy LED-
owe. Zamówienie finansowane jest w ramach programu Rządowego Funduszu
Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych Edycja9RP/2023/732/PolskiLad z
przeznaczeniem na realizację inwestycji: „Rozświetlamy Polskę” na wymianę lamp na
energooszczędne.
ENEA Oświetlenie Sp. z o.o. zaproponowała zamawiającemu współpracę w oparciu o
umowę dzierżawy, na podstawie której zostałaby udostępniona jej infrastruktura
oświetleniowa w celu pozyskania przez gminę zewnętrznego finansowania dla modernizacji
oświetlenia drogowego (dowód: pismo z 26.10.2023 r. wraz z projektem umowy dzierżawy).
Zakres dzierżawy obejmować miał istniejącą oprawę oświetleniową wraz z miejscem jej
mocowania
. Prace montażowe opraw oświetleniowych lub ich części, prace remontowe i
eksploatacyjn
e, a także nadzór nad funkcjonowaniem infrastruktury oświetleniowej
wykonywane miałyby być wyłącznie przez wydzierżawiającego jako właściciela i
eksploatującego przedmiot dzierżawy, na podstawie odrębnych umów zawartych pomiędzy
stronami. Umowa zakłada miesięczny czynsz dzierżawny. Zgodnie z § 4 ust. 5 po
zakończeniu dzierżawy, przedmiot dzierżawy wraz z nakładami i ulepszeniami zwrócony
będzie wydzierżawiającemu, w szczególności urządzeniami nabytymi i zainstalowanymi w
przedmiocie dzierżawy, bez prawa domagania się jakichkolwiek świadczeń od
wydzierżawiającego, w szczególności zapłaty sumy odpowiadającej wartości nakładów lub
ulepszeń. Zastrzega się również, iż urządzenia nabyte i zainstalowane w przedmiocie
dzierżawy pozostaną na nim po zakończeniu umowy bez obowiązku zwrotu ich wartości na
rzecz dzierżawcy.
Mając na uwadze zakres zarzutów i jego podstawy wskazane w treści odwołania, Izba
uznała, że zamawiający nie naruszył art. 132 Ustawy i kolejnych prowadząc
postępowanie w procedurze otwartej na modernizację opraw oświetlenia drogowego.
Na wstępie należy odnieść się do interesu odwołującego, którego ochronie służyć miało
wniesione odwołanie na czynności zamawiającego polegające na ogłoszeniu i prowadzeniu
postępowania w trybie przetargu nieograniczonego. Badanie interesu w uzyskaniu
zamówienia wymaga uwzględnienia okoliczności podnoszonych w odwołaniu, które miały
uzasadniać zarzuty i żądanie unieważnienia postępowania. Całokształt argumentacji i
dowody załączone do odwołania skłaniają do jedynego wniosku, iż celem odwołującego nie
jest udział w postępowaniu przetargowym, lecz zablokowanie możliwości udzielenie
zamówienia w trybie ustawowym, na co wskazuje powielany wniosek, o braku wyrażenia
zgody prze ENEA na udzielenie zamówienia w trybie konkurencyjnym. Faktycznym
motywem podmiotu jest doprowadzenie do zawarcie umów dzierżawy, na podstawie których
miałyby realizować prace utrzymaniowe jak i modernizować infrastrukturę oświetleniową na
koszt wydzierżawiającego.
W ocenie składu orzekającego takie motywy wskazują na brak interesu, któremu ochronie
służyłoby wniesione odwołanie na czynności prowadzonego postępowania przetargowego.
Interes w uzyskaniu zamówienia nie może być rozumiany wyłącznie przez interes
ekonomiczny, ale wymaga powiązania z prowadzonym postępowaniem, na potrzeby którego
przewidziano środki ochrony prawnej. Odwołanie nie jest zatem środkiem, który może
wywoływać skutki jakie przykładowo wiążą się z wniesieniem powództwa cywilnego do sądu
powszechne
go. Krajowa Izba Odwoławcza może badać i oceniać czynności prowadzonego
postępowania w świetle przepisów ustawy prawo zamówień publicznych. W szczególności
Izba nie jest organem, przed którym należy dochodzić praw z tytułu naruszenia prawa
własności, do czego przewidziane są odrębne uprawnienia ochronne wynikające z kodeksu
cywilnego. W takim kontekście należy zatem oceniać środek odwoławczy, którego celem jest
ochrona interesu w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, kończącego się
zawarciem umo
wy w sprawie zamówienia publicznego. Dla wykazania interesu w uzyskaniu
zamówienia publicznego, należy zatem wykazać w jaki sposób środek ochrony miałby służyć
uzyskaniu zamówienia publicznego w procedurze przetargowej. Tymczasem odwołanie nie
służy zabezpieczeniu interesu odwołującego w procedurze przetargowej, gdyż jedynym
wyjawionym celem jest zablokowanie udzielenie zamówienia publicznego innym podmiotom,
które mogłyby złożyć ofertę. Odwołujący zmierza wyłącznie do tego, aby zamawiający w
ramach umowy dzierżawy realizował projekt dotyczący modernizacji opraw oświetleniowych.
Treść odwołania nie wskazuje nawet na chęć wzięcia udziału w postepowaniu
przetargowym.
To w ocenie składu orzekającego wskazuje na brak interesu w uzyskaniu
zamówienia, którego ochronie służy przewidziany w Ustawie środek prawny.
Już na tej podstawie odwołanie podlegało oddaleniu w związku z art. 505 ust. 1 Ustawy.
Niezależnie od oceny interesu odwołującego, skład orzekający uznał, iż zarzuty kierowane
wobec prowadzonego postępowania, w tym zarówno trybu jak i opisu przedmiotu
zamówienia, nie miały uzasadnienia. Odwołujący formułował bowiem zarzuty w oparciu o
wspólną dla nich tezę, iż zamówienie naruszać miałoby prawa wyłączne do opraw
oświetleniowych stanowiących przedmiot zamówienia (określone jako infrastruktura
odwołującego). Zamawiający na odparcie tezy odwołującego przedstawił wykaz
inwentaryzacyjny opracowany przez ENEA Oświetlenie Sp. z o.o., załączony
fragmentarycznie do odwołania, z którego wynika okoliczność bezsporna, iż wszystkie
oprawy oświetleniowe w ilości 287 szt. stanowią własność gminy i to te oprawy podlegać
mają wymianie. Zamawiający okoliczność tą wskazał w odpowiedzi na odwołanie, czemu
odwołujący w żaden sposób nie zaprzeczył. Nie ma również uzasadnienia dla przyjęcia tez o
braku precyzji i niejasnym opisie sytuacji prawnej i faktycznej dotyczącej przedmiotu
zamówienia. Zamawiający opisał w dokumentacji stan aktualny wskazując, że będzie
zachodziła potrzeba uzyskania uzgodnień i dopuszczeni od ENEA Oświetlenie sp. z o.o.,
jako właściciela części infrastruktury (co nie dotyczy samych opraw). W wielu
postępowaniach przetargowych wskazuje się na konieczność dokonania uzgodnień, np. z
właścicielami nieruchomości, co nie stanowi przeszkody w tym, aby postepowanie
przetargowe prowadzić w celu wyboru oferty najkorzystniejszej.
O
kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 575 Ustawy
Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 2 w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych
rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu
pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437). Izba zaliczyła do kosztów postępowania
wpis oraz uzasadnione koszty z
amawiającego wykazane rachunkiem złożonym przed
zamknięciem rozprawy i obciążyła nimi w całości odwołującego.
Przewodniczący: ……………………….