Sygn. akt: KIO 857/22
WYROK
z 14 kwietnia 2022 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant: Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie 13 kwietnia 2022
roku w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 28 marca 2022 r. przez wykonawcę Transprzęt
Sp. z o.o. Sp. k.
z siedzibą w Zabłotcach w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego: Gminę Lesko z siedzibą w Lesku
orzeka:
Uwzględnia zarzuty nr 1 i 2 odwołania.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Gminę Lesko z siedzibą w Lesku i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy), uiszczoną przez
odwołującego tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od zamawiającego: Gminy Lesko z siedzibą w Lesku na rzecz
odwołującego kwotę 11 100 zł 00 gr (słownie: jedenaście tysięcy sto złotych zero
groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez
o
dwołującego:
Transprzęt
Sp. z o.o. Sp. k.
z siedzibą w Zabłotcach z tytułu wpisu od odwołania oraz kosztów
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(tekst jednolity Dz.U.2021 r., poz. 1129 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..……………………………
Sygn. akt: KIO 857/22
U z a s a d n i e n i e
Gmina Lesko
z siedzibą w Lesku (dalej: Zamawiający) prowadzi na podstawie przepisów
ustawy z
11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2021 poz. 1129, dalej:
Pzp
) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie podstawowym pn.:
„Odbiór, transport i zagospodarowanie odpadów komunalnych na terenie Gminy Lesko”,
numer referencyjny: PIK.271.1.3.2022.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 24 lutego 2022 r. w Biuletynie Zamówień
Publicznych pod numerem
Ogłoszenie nr 2022/BZP 00067458/01.
28 marca 2022 r. wykonawca
Transprzęt Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Zabłotcach (dalej:
Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami czynności
i zaniechania
Zamawiającego, zarzucając mu naruszenie następujących przepisów Pzp:
1. art. 222 ust. 4 Pzp przez
nieadekwatne podanie kwoty, jaką zamawiający zamierzał
przeznaczyć na udzielenie zamówienia,
2. art. 255 pkt 3 Pzp przez
unieważnienie postępowania z powodu nieprawidłowego
uznania, że Zamawiający nie mógł zwiększyć kwoty przeznaczonej na finansowanie
zamówienia podanej stosownie do art. 222 ust. 4 Pzp, do poziomu ceny oferty
najkorzystniejszej, mimo:
a)
zaniechania badania/nieprawidłowego badania możliwości zwiększenia
budżetu przez Zamawiającego;
b)
posiadania środków w budżecie gminy na finansowanie zamówienia
w wysokości wystarczającej do finansowania zamówienia, czego dowodem
była uchwała budżetowa Rady Miejskiej w Lesku L/377/22;
c)
okoliczności, że wykonanie zamówienia stanowiło obligatoryjne zadanie
własne gminy (art. 7 ustawy o samorządzie gminnym, dalej: Usg i art. 3
ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dalej: Upcg) a gmina nie mogła
odstąpić od jego wykonania i udzielenia zamówienia, zgodnie z art. 6d Ucpg;
d)
warunki postępowania zostały określone na minimalnym poziomie
jakościowym, a ustalone kryteria oceny ofert nie wpływały na jej cenę,
w związku z tym nie można było przyjąć, że gmina mogła ograniczyć wymogi
jakościowe przedmiotu zamówienia w celu spowodowania obniżenia ceny,
- co czyni
ło zaskarżoną czynność Zamawiającego dodatkowo niezgodną
z prawem i związku z tym nieważną na podstawie art. 8 w zw. z art. 58 Kc
w zw. z art. 7 Usg w zw. z art. 3 i art. 6d Upcg.
3. naruszenie art. 260 Pzp przez
niewłaściwe uzasadnienie decyzji Zamawiającego,
z którego w żaden sposób nie wynikało wystąpienie przesłanek unieważnienia
postępowania.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności polegającej na unieważnieniu postępowania,
rzetelnego badania możliwości zwiększenia kwoty, jaką może przeznaczyć
na udzielenie zamówienia, mając na uwadze bezwzględnie obowiązujące przepisy
prawa, w tym ustawę o samorządzie gminnym i ustawę o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach.
Odwołujący wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania
odwoławczego.
W uzasadnieniu podniesionych
zarzutów Odwołujący wskazał:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenia zamówienia publicznego pn. „Odbiór,
transport i zagospodarowanie odpadów komunalnych na terenie Gminy Lesko” - ogłoszenie
z 24 lutego
2022 r. Przedmiot zamówienia obejmuje usługę powtarzającą się i podlegającą
wznowieniom.
Odbiór i zagospodarowanie odpadów z terenu nieruchomości zamieszkałych
jest zadaniem własnym gminy, co wynika z:
1. art. 7 Usg,
2. art. 3 Ucpg.
System zbiórki powinien być finansowany, co do zasady, że środków z opłaty
za
zagospodarowanie odpadów komunalnych. Stosownie do art. 2da Ucpg, rada gminy
może postanowić, w drodze uchwały, o pokryciu części kosztów gospodarowania odpadami
komunalnymi z dochodów własnych niepochodzących z pobranej opłaty za gospodarowanie
odpadami komunalnymi, w przypadku gdy:
środki pozyskane z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi są
niewystarczające na pokrycie kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania
odpadami komunalnymi, w tym kosztów, o których mowa w ust. 2-2c, lub
celem jest obniżenie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi pobieranych
od właścicieli nieruchomości.
Budżet Zamawiającego wynikający z dochodów z opłat uiszczanych przez właścicieli
nieruchomości położonych na terenie Gminy i Miasta Lesko wynosi 2 250 000 zł (dwa
miliony dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych). Dodatkowo, zgodnie z uchwałą budżetową,
na dofinansowanie odbioru odpadów przeznaczono dotację celową z w wysokości 950 000
złotych. Daje to budżet 3 200 000 zł.
Tymczasem Zamawiający podał jako kwotę przeznaczoną na finansowanie zamówienia
kwotę 590 000 zł. Oznaczało to, że Zamawiający:
zaniżył kwotę, o której mowa w art. 222 ust. 4 Pzp, a ponadto,
2. posiada
ł środki na zwiększenie budżetu w celu wyłonienia wykonawcy do świadczenia
usługi zgodnie z Pzp, a podana kwota przeznaczona na realizację zamówienia była
absolutnie nieadekwatna.
P
odana przez Zamawiającego kwota na finansowanie zamówienia: 590 000 złotych była
zaskakująco niska. W ocenie Odwołującego została podana w celu sztucznego
spowodowania wystąpienia ewentualnej przesłanki do unieważnienia postępowania.
Zamawiający posiadał na cel realizacji zamówienia „wyznaczone środki” pochodzące z opłat
za zagosp
odarowanie odpadów uiszczanych przez właścicieli nieruchomości, a kwota ta
wynosi
ła 2 250 000 zł rocznie, a ponadto z dotacji celowej udzielonej na ten cel w wysokości
950 000 zł.
Odwołujący wskazał, że możliwość zwiększenia kwoty powinna być badana pod kątem
możliwości budżetowych a także mając na uwadze obowiązek zapewnienia realizacji
zadania własnego gminy.
W
sprawie nie doszło o należytego zbadania możliwości Zamawiającego, na co wskazywały,
mi
ędzy innymi sekwencja czynności Zamawiającego:
1. 23 marca 2022 13:42
— podanie kwoty, o której mowa w art. 222 ust. 4 Pzp,
2. 23 marca 2022 14:39 - opublikowanie informacji z otwarcia ofert,
3. 23 marca 2022 14:55 -
unieważnienie postępowania.
W
arunki zamówienia, w tym OPZ, nie przewidywały kryteriów jakościowych dot. świadczenia
usługi (np. wymóg posiadania pojazdów spełniających podwyższone normy emisyjne),
również żadne elementy jakościowe przedmiotu zamówienia (które mogłyby wpływać na jego
cenę) nie zostały zastrzeżone jako kryteria oceny ofert. Nie można było zatem zakładać,
że Zamawiający może obniżyć wymogi zamówienia lub inaczej ustalić kryteria oceny ofert,
tak aby mogło to wpłynąć do uzyskanie tańszej oferty.
Zamawiający nie może, w celu osiągnięcia oszczędności, omijać przepisów Pzp, a także
ustaw regulujących postępowanie z odpadami. Brak umocowania w przepisach dla sytuacji,
w której Zamawiający unika wyboru najkorzystniejszej oferty z uwagi na możliwość zawarcia
tańszej umowy z trybie z wolnej ręki. Brak jest takiej przesłanki w przepisach Pzp.
13 kwietnia 2022
r. Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie i wniósł o jego
oddalenie.
Zamawiający wniósł ponadto o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z
dokumentów:
zarządzenie nr 19/11/22 Burmistrza Miasta i Gminy Lesko z 10.02.2022 r., uchwała
nr LII/402/22 Rady Miejskiej w Lesku z
3 marca 2022 r., zarządzenie nr 40/111/22
Burmistrza Miasta i Gminy Lesko z 21.03.2022 r.
— na wykazanie: treści budżetu Gminy
Lesko, w
tym wysokości środków planowanych do przeznaczenia w zakresie gospodarki
odpadami komunalnymi, braku możliwości zwiększenia przez Zamawiającego kwoty
przeznaczonej
na sfinansowanie zamówienia,
oferta Transprzęt Sp. z o.o. sp.k. w postępowaniu znak PIK.271.6.2020, oferta Transprzęt
Sp. z o.o. sp.k. w postępowaniu znak PIK.271.1.1.2021 — na wykazanie: treści ofert
składanych przez Odwołującego w dotychczasowych postępowaniach, zawyżenia przez
Odwołującego ceny zawartej w ofercie złożonej w niniejszym postępowaniu.
Uzasadniając swoje stanowisko Zamawiający wskazał m. in.:
Zgodnie z art. 222 ust. 4 Pzp, z
amawiający, najpóźniej przed otwarciem ofert, udostępnia na
stronie internetowej prowadzonego postępowania informację o kwocie, jaką zamierza
przeznaczyć
na sfinansowanie zamówienia. Skoro tak, to naruszenie tego przepisu mogłoby nastąpić w razie
gdyby Za
mawiający nie udostępnił wymaganej informacji, udostępnił w inny sposób, niż na
stronie internetowej, czy też udostępnił po otwarciu ofert.
W tej
sprawie nic takiego nie miało miejsca, a przedmiotem zarzutu było „nieadekwatne podanie
kwoty”. Oznacza to, że tak skonstruowany przez Odwołującego zarzut w istocie nie odnosił
się do treści przepisu wskazanego jako podstawa zarzutu, lecz do bliżej nieokreślonej
„adekwatności”, a co za tym idzie — wskazany przepis nie mógł zostać naruszony w taki sposób,
jaki zarzuc
ił Odwołujący. Zarzut nie odnosił się w żaden sposób w stosunku do czego podanie
kwoty miałoby być nieadekwatne. W przypadku kwestii adekwatności zawsze należy określić
punkt odniesieni
a, by to ocenić. Odwołujący nie wskazał takiego punktu, a co za tym idzie tak
skonstruowanego zarzutu nie można było uznać za klarowny oraz nadający się do
uwzględnienia.
J
ak wskazuje się w doktrynie, czynność ustalania szacunkowej wartości zamówienia nie ma
żadnego znaczenia z punktu widzenia art. 255 pkt 3 Pzp. Oznaczało to, że wbrew zarzutom
Odwołującego sposób oszacowania wartości zamówienia nie mógł być podstawą oceny
możliwości zwiększenia kwoty przeznaczonej na finansowanie zamówienia.
Zarzut Odwołującego sprowadzający się do zakwestionowania braku możliwości zwiększenia
przez Zamawiającego kwoty przeznaczonej na finansowanie zamówienia był bezzasadny.
J
ak przyjmuje się w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, to Zamawiający samodzielnie
decyduje jaką kwotę może przeznaczyć na realizację danego zamówienia, ma w tym zakresie
„pełną autonomię” i w razie odmowy zwiększenia środków na realizację zamówienia nie może
to stanowić podstawy jakichkolwiek roszczeń wykonawcy ubiegającego się o realizację
zamówienia. Co istotne, tożsame stanowisko zajął również Urząd Zamówień Publicznych
w komentarzu do art. 255 pkt 3 Pzp
, opublikowanym na stronie internetowej Urzędu Zamówień
Publicznych: „Wyrażenie „może zwiększyć tę kwotę do ceny lub kosztu najkorzystniejszej oferty”
należy interpretować jako uprawnienie zamawiającego i to do jego decyzji należy kwestia
możliwości zwiększenia środków finansowych na dany cel. Zatem zamawiający nie ma
obowiązku poszukiwania dodatkowych środków finansowych na sfinansowanie zamówienia
ponad
kwotę, którą zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia”.
Mając zatem na uwadze orzecznictwo KIO, a także stanowisko doktryny, należało uznać,
że to Zamawiający decydował samodzielnie jaką kwotę może przeznaczyć na realizację
przedmiotowego zamówienia. Skoro tak, to w tej sprawie brak było podstaw do żądania
od Zamawiającego zwiększenia kwoty jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Niezależnie od powyższego Zamawiający zaznaczył, że Odwołujący dokonał całkowicie błędnej
interpretacji
uchwały budżetowej Gminy Lesko na 2022 rok.
Dotacja celowa w wysokości 950 000 zł to nie dotacja, którą Gmina Lesko otrzyma, lecz kwota,
którą będzie wydatkować. Wynika to jednoznacznie z § 1 ust. 4 uchwały budżetowej Gminy
Lesko nr L/377/22 z 31 stycznia 2022 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarpackiego, poz. 712). Pozycja
„Dotacja celowa przekazana gminie na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień
(umów) między jednostkami samorządu terytorialnego” w kwocie 950 000,00 zł (Dział 900,
Rozdział 90002, § 2310) znajdowała się w tabeli „Wydatki” (str. 10 Dziennika Urzędowego).
Natomiast próżno szukać takiej pozycji w tabeli „Dochody”. Powyższą kwotę dotacji należało
zatem
nie
dodać
do sumy przewidywanych przychodów w wysokości 2 250 000 zł, lecz odjąć od niej, co
ostatecznie da
łoby kwotę 1 300 000 zł.
Kwota wydatków w wysokości 1 300 000 zł została ujęta w tabeli wydatków i miała zostać
przeznaczona jako wydatki jednostek budżetowych na:
wynagrodzenia i składki od nich należne, szczegółowo wskazane w treści uchwały —
w łącznej wysokości 75 800 zł, oraz
wydatki związane z realizacją statutowych zadań, szczegółowo wskazane w treści
uchwały — w łącznej wysokości 1 224 200 zł.
Wydatki w tej ostatniej kwocie zostały wyliczone w treści tabeli na str. 10 uchwały budżetowej.
Spośród nich największa była pozycja w kwocie 1 209 900 zł, która zgodnie z pierwotnym
brzmieniem uchwały budżetowej miała być przeznaczona na zakup usług pozostałych. To
właśnie w tej pozycji mieszczą się wydatki na usługę transportu, odbioru i zagospodarowania
odpadów komunalnych na terenie Gminy Lesko będącą przedmiotem niniejszego postępowania,
aczkolwiek nie
była to ani ostateczna kwota na przedmiotową usługę, ani jedyny wydatek
mieszczący się w tej kategorii.
Pierwotna kwota 1 209
900 zł została następnie zmniejszona do kwoty 1 178 494 zł przez
wprowadzenie zmian do budżetu polegających na przesunięciu kwot 1 406 zł, 10 000 zł
oraz 20
000 zł (łącznie 31 406 zł) Od kwoty 1 209 900 zł należało więc odjąć 31 406 zł, co
da
wało 1 178 494,00 zł. W załączeniu Zamawiający złożył uchwałę i zarządzenia potwierdzające
dokonanie ww. zmian.
Na pozycję „zakup usług pozostałych” § 4300 w kwocie 1 178 494,00 zł składały się następujące
pozycje:
koszt funkcjonowania Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, na który
została zaplanowana kwota 193 833,48 zł,
koszt licencji na oprogramowanie informatyczne (system ewidencji opłaty za wywóz
odpadów komunalnych) używane w Gminie Lesko, na którą została zaplanowana kwota
879,43 zł, oraz
3. koszt us
ługi transportu, odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie
Gminy Lesko 981
781,08 zł.
Łącznie na cały rok 2022 jako koszt usługi transportu, odbioru i zagospodarowania odpadów
komunalnych na terenie Gminy Lesko w budżecie jest więc przewidziana kwota 981 781,08 zł.
Następnie, taką kwotę za cały rok wykonywania usługi należało odnieść do okresu, w którym
usługa ta byłaby świadczona w razie gdyby postępowanie zostało zakończone wyłonieniem
wykonawcy. W okresie od stycznia 2022 do końca kwietnia 2022 Gmina Lesko powierzyła
wykonanie usługi transportu, odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych na rzecz
Leskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. Łączne wynagrodzenie za okres od stycznia
do
kwietnia z tego tytułu to kwota 211 826,30 zł (a za sam pierwszy kwartał 2022 roku —
455,90 zł).
Zamówienie objęte postępowaniem mogłoby więc dotyczyć tylko okresu od maja do grudnia 2022
roku, a część środków przewidzianych w budżecie już została zaangażowana za usługi w okresie
wcześniejszym. Mając ten fakt na uwadze, od powyżej wskazanej kwoty zaplanowanej w
budżecie na usługi za cały rok 2022 w wysokości 981 781,08 zł należało odjąć kwotę
wydatkowaną
w wysokości 211 826,30 zł.
Ostatecznie, z powyższego wyliczenia wynika, że maksymalna kwota, którą Zamawiający może
potencjalnie przeznaczyć zgodnie z budżetem na realizację przedmiotowego zamówienia w razie
uwzględnienia przez KIO odwołania to 769 954,78 zł. Przy uwzględnieniu wynagrodzenia
wypłaconego za przedmiotową usługę tylko za okres od stycznia do marca (171 455,90 zł), kwota
możliwa do zaangażowania na przedmiotowe zamówienie bez naruszenia budżetu gminy
to 818
325,19 zł. Byłyby to więc kwoty o ok. 300 tys. zł niższe, niż cena zaoferowana przez
Odwołującego. Zamawiający nie dysponował środkami pozwalającymi na zwiększenie kwoty
przeznaczonej na finansowanie zamówienia.
Zamawiający podniósł ponadto, że cena zaoferowana przez Odwołującego była nieadekwatna
również do najbardziej miarodajnej wysokości kosztów poniesionych przez Gminę Lesko
na zagospodarowanie odpadów za 2021 rok. Było to odpowiednio:
koszt funkcjonowania Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, na który
wydatkowano kwotę 197 991,56 zł,
koszt licencji na oprogramowanie informatyczne (system ewidencji opłaty za wywóz
odpadów komunalnych) używane w Gminie Lesko, na którą wydatkowano kwotę
zł, oraz
koszt usługi transportu, odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie
Gminy Lesko na który wydatkowano kwotę 768 381,72 zł.
Wyraźnie widać więc, że kwota zaoferowana przez Odwołującego wynosząca 1 103 851,80 zł
była znacznie wyższa, niż należności zapłacone przez Gminę Lesko za cały 2021 rok.
Zgodnie z
§ 1 ust. 3 uchwały budżetowej w budżecie gminy został zaplanowany deficyt
w wysokości 11 581 260,33 zł. Deficyt ten ma zostać pokryty między innymi z zaciąganych
kredytów i pożyczek w wysokości 6 867 254 zł. Okoliczność ta nie mogła pozostać bez znaczenia
dla sprawy i
powinna skłaniać do przyjęcia, że Zamawiający powinien dążyć do
wygospodarowania oszczędności w budżecie w celu zmniejszenia zakładanego deficytu. W takiej
sytuacji nie można było Zamawiającemu zarzucać, że nie dokonał zwiększenia kwoty
przeznaczonej na finansowanie zamówienia.
Z powyższych powodów Zamawiający zamierzał przeznaczyć na finansowanie zamówienia
kwotę 580 000 zł. Zamawiający podniósł również, że cena, jaką zaoferował Odwołujący była
zawyżona i nierynkowa.
Odwołujący sformułował również zarzut odnoszący się do charakteru zamówienia jako
obligatoryjnego zadania własnego. Odwołujący błędnie założył, że skoro postępowanie zostanie
unieważnione, to będzie automatycznie równoznaczne z brakiem realizacji zadania własnego
gminy. W oczywisty sposób pomiędzy tymi zdarzeniami nie można było postawić znaku równości
i taka automatyczna zależność nie wystąpi. W szczególności, nic nie stoi na przeszkodzie,
by po unieważnieniu jednego postępowania wszcząć następne i wyłonić wykonawcę, który
zapewni realizację zadania własnego gminy. Nie można również wykluczyć możliwości,
w granicach dopuszczonych obowiązującymi przepisami, realizacji zadania własnego gminy
bez trybu przetargu (np. z wolnej ręki do czasu rozstrzygnięcia następnego przetargu). Dlatego
też wbrew twierdzeniom Odwołującego zaskarżona czynność nie mogła być uznana za nieważną
na podstawie wskazanych przez niego przepisów Usg oraz Ucpg.
Zarzut Odwołującego, jakoby doszło do niewłaściwego uzasadnienia decyzji o unieważnieniu
postępowania był bezzasadny. Decyzja o unieważnieniu postępowania została uzasadniona.
Odwołujący otrzymał zawiadomienie z 23 marca 2022 r., które zawierała zarówno uzasadnienie
prawne, jak i uzasadnienie faktyczne. Uzasadnienie prawne wskaz
ywało właściwą podstawę
prawną w postaci art. 255 pkt 3 Pzp. Natomiast uzasadnienie faktyczne zawierało informację
o tym, że cena najkorzystniejszej oferty przekraczała kwotę, którą Zamawiający zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, a także odwołanie do tego, że jego możliwości
finansowe nie pozwalają na zwiększenie kwoty pierwotnie założonej do kwoty zaoferowanej
przez Zamawiającego.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść ogłoszenia
o zamiarze zawarcia umowy
, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron
zawarte w odwołaniu i odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie
na rozprawie i odnotowane w protokole, ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp, tj. istnienie po
stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że częściowo zasługuje ono na uwzględnienie.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z dokumentacji postępowania,
ze szczególnym uwzględnieniem:
SWZ z załącznikami,
2. n
otatki służbowej z 18 lutego 2022 r. z szacowania wartości przedmiotu zamówienia,
zawiadomienia z 11 marca 2022 r. o unieważnieniu postępowania,
informacji z 22 marca 2022 r. o uwzględnieniu odwołania o sygn. akt KIO 737/22,
zawiadomienia z 22 marca 2022 r. o unieważnieniu czynności unieważnienia
postępowania z 11 marca 2022 r.,
informacji z 23 marca 2022 r. o kwocie przeznaczonej na realizację przedmiotu
zamówienia,
7. informacji z 23 marca 2022 r. z otwarcia ofert,
zawiadomienia z 23 marca 2022 r. o unieważnieniu postępowania,
oferty Odwołującego.
Ponadto Izba
przeprowadziła dowody ze wszystkich dokumentów wskazanych i załączonych
do odwołania oraz do odpowiedzi na odwołanie oraz dokumentów złożonych w charakterze
dowodów a toku posiedzenia niejawnego z udziałem stron.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie z Op
isem przedmiotu zamówienia (załącznik nr 1 do SWZ):
„Przedmiotem zamówienia jest:
a)
odbieranie bezpośrednio z nieruchomości i transport niesegregowanych
(zmieszanych) odpadów komunalnych oraz odpadów ulegających biodegradacji
wytwarzanych przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy
Lesko;
b)
odbieranie bezpośrednio z nieruchomości, transport i zagospodarowanie selektywnie
zebranych odpadów z wyłączeniem odpadów ulegających biodegradacji
wytwarzanych przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy
Lesko;
Przez nieruchomość zamieszkałą należy rozumieć zabudowę zagrodową, jednorodzinną
oraz wielorodzinną”.
Zgodnie z notatką służbową datowaną na 18 lutego 2022 r. Zamawiający oszacował wartość
ww. przedmiotu zamówienia na kwotę 641 070,00 zł netto. W treści notatki Zamawiający
wskazał:
„Zamawiający oszacował wartość zamówienia biorąc pod uwagę średnie ilości odebranych
odpadów w okresie 12 miesięcy, aktualne ceny za odbiór, transport i zagospodarowanie
poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych, oraz cenę usługi odbioru odpadów
zmieszanych otrzymane przez Zamawia
jącego w ostatnim postępowaniu przetargowym”.
Zamawiający obliczył wartość szacunkową w następujący sposób:
Odbiór i transport niesegregowanych, (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz
odpadów ulegających biodegradacji z nieruchomości zamieszkałych położonych
na terenie gminy Lesko:
a) cena jednostkowa netto za 1 Mg:
160,00 zł;
b)
szacunkowa ilość odpadów w Mg w okresie 12 miesięcy: 1230 Mg,
c)
łączna cena netto: 196 800,00 zł
Odbiór, transport i zagospodarowanie odpadów zbieranych selektywnie z
wyłączeniem odpadów ulegających biodegradacji z nieruchomości zamieszkałych
położonych
na terenie gminy Lesko:
a) cena jednostkowa netto za 1 Mg:
753,00 zł;
b)
szacunkowa ilość odpadów w Mg w okresie 12 miesięcy: 590 Mg;
c)
łączna cena netto: 444 270,00 zł.
23 marca 2022 r. Zamawiający podał informację o kwocie przeznaczonej na realizację
przedmiotu zamówienia – 580 000 zł brutto.
Biorąc pod uwagę, że Odwołujący zarzucił Zamawiającego celowe zaniżenie ww. kwoty Izba
uznała za istotne dla rozstrzygnięcia sprawy następujące okoliczności:
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowane zostało w Biuletynie Zamówień Publicznych
24 lutego 2022 r. Termin składania ofert wyznaczony został na 4 marca 2022 r.
11 marca 2022 r. Zamawiający zawiadomił o unieważnieniu postępowania.
W uzasadnieniu Zamawiający wskazał:
„1) Fakt wystąpienia wady postępowania
Zamawiający, przed upływem terminu składania ofert, przypadającym na dzień 04.03.2022
godz. 10:00, nie zamieścił na stronie postępowania kwoty, jaką zamierza przeznaczyć
na sfinansowanie zamówienia. W terminie składania ofert złożono jedną ofertę, która nie
została otwarta.
Niemożliwość usunięcia wady
Występującą w postępowaniu wadę można by było usunąć poprzez zamieszczenie kwoty,
jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Jednakże
przedmiotowe postępowanie jest na etapie, kiedy minął już termin składania ofert, zatem nie
ma możliwości zamieszczenia powyższej informacji na stronie postępowania.
Niemożliwość usunięcia wady powoduje niemożność zawarcia umowy, która nie
podlegałaby unieważnieniu
Niemożliwość usunięcia wady postępowania oraz dalsze prowadzenie postępowania
o udzielenie zamówienia doprowadziłoby do zawarcia umowy, która podlegałaby
unieważnieniu. Zgodnie z art. 457 ustawy Pzp umowa podlega unieważnieniu, jeżeli
zamawiający z naruszeniem ustawy udzielił zamówienia.
Wskazana wyżej wada postępowania i brak możliwości jej usunięcia uzasadnia
unieważnienie postępowania na podstawie art. 255 pkt. 6) ustawy Pzp.
Mając powyższe na uwadze przedmiotowe postępowanie ulega unieważnieniu w oparciu
o art. 255 pkt 6 ustawy Pzp, ponieważ postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia
wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego”.
Na powyższą czynność 15 marca 2022 r. spółka Transprzęt wniosła odwołanie (sygn.
akt KIO 737/22).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 255 pkt 6 Pzp
i art. 224 ust. 4 Pzp
przez unieważnienie postępowania bez podstawy prawnej
w związku z nieprawidłowym przyjęciem, że wada postępowania, z powodu której
zamawiający unieważnił postępowanie polegała na zaniechaniu ujawnienia kwoty,
o której mowa w art. 224 ust. 4 Pzp przed terminem składania ofert. Zamawiający
uwzględnił odwołanie, a następnie Odwołujący je wycofał. W konsekwencji
Zamawiający 22 marca 2022 r. unieważnił czynność unieważnienia postępowania.
23 marca 2022 r. Zamawiający:
a)
podał kwotę przeznaczoną na realizację przedmiotu zamówienia – 580 000 zł
brutto,
b)
opublikował informację z otwarcia ofert w postępowaniu – wpłynęła jedna oferta,
złożona przez Odwołującego z ceną 1 103 851,80 zł,
c)
unieważnił postępowanie na podstawie art. 255 pkt 3 Pzp.
W uzasadnieniu ponownego
unieważnienia postępowania Zamawiający wskazał:
„Uzasadnienie prawne:
Zgodnie z art. 255 pkt 3 ustawy Pzp, Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia, jeżeli cena lub koszt najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną
przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny lub kosztu najkorzystniejszej
oferty.
Uzasadnienie faktyczne:
W prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w terminie składania
ofert ustalonym na dzień 04.03.2022 r., godz. 10:00, ofertę złożył Wykonawca Transprzęt
Sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Zabłotce 51, 38-500 Sanok, na łączną kwotę 1 103 851,80 zł.
Zamawiający przed otwarciem ofert, udostępnił na stronie internetowej prowadzonego
postępowania informację o kwocie, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia w wysokości: 580 000,00 zł brutto.
Mając powyższe na uwadze przedmiotowe postępowanie ulega unieważnieniu w oparciu
o art. 255 pkt 3 ustawy Pzp,
ponieważ cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę,
którą Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Po dokonanej analizie możliwości finansowej jednostki Zamawiający uznał, że nie jest
możliwe zwiększenie kwoty pierwotnie przeznaczonej na realizację zamówienia do ceny
oferty najkorzystniejszej
”.
W ocenie Izby czynność unieważnienia postępowania stanowiła skutek czynności
dokonanych przez Zamawiającego z naruszeniem Pzp. W konsekwencji Izba uznała, że
zarzuty nr 1 i 2 odwołania potwierdziły się.
Wobec ustalonego i opisanego wyżej stanu faktycznego Izba stwierdziła, co następuje.
Ze względu na sposób w jaki Zamawiający oszacował wartość przedmiotu zamówienia
mogła ona być zaniżona. Zamawiający w toku rozprawy przyznał, że oparł się na cenach
z dotychczasowej realizacji analogicznego przedmiotu zamówienia, co wynika również
z przytoczonej wyżej notatki służbowej z 18 lutego 2022 r. Zamawiający przyznał przy tym,
że nie uwzględnił wzrostu m. in. ceny paliw oraz wzrostu inflacji.
Powyższe nie świadczy jednak o wadliwym czy nieprawidłowym sposobie oszacowania
wartości przedmiotu zamówienia, ale daje podstawę do uznania, że Zamawiający mógł
i powinien liczyć się z tym, że cena ofert w postępowaniu będzie wyższa niż kwota
szacunkowa.
Mimo to Zamawiający przeznaczył na realizację zadania kwotę 580 000 zł
brutto
, co przy wartości szacunkowej powiększonej o VAT wynoszącej ok. 790 000 zł było
kwotą rażąco zaniżoną. Zamawiający nie miał żadnych podstaw by założyć, że wobec
istotnego wzrostu inflacji oraz między innymi cen paliw ceny ofert będą niższe niż obliczona
na podstawie poprzednio realizowanego zamówienia wartość szacunkowa. Mimo
to Zamawiający przeznaczył na realizację kwotę o niemal 30% niższą niż szacunek.
Odwołujący wskazywał, że działanie Zamawiającego było zamierzone i miało służyć
unieważnieniu postępowania po to, by następnie udzielić zamówienia w trybie z wolnej ręki.
Między stronami niesporne było, że Zamawiający znaczącą część umów na realizację usługi
odbioru i zagospodarowanie odpadów udziela w trybie niekonkurencyjnym, czego
dodatkowym
potwierdzeniem była m. in. Umowa nr 42/2022 z 3 stycznia 2022 r. zawarta
pomiędzy Zamawiającym, a wykonawcą Leskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o.
z siedzibą w Lesku złożona jako jeden z dowodów w toku posiedzenia niejawnego z
udziałem stron. Ponadto Odwołujący podniósł, ze względu na charakter przedmiotu
zamówienia Zamawiający jest zmuszony go zrealizować.
Biorąc pod uwagę stan faktyczny powyższe twierdzenie Odwołującego Izba uznała
za uprawdopodobnione.
Izba doszła do takiego wniosku po analizie poprzedniej czynności
unieważnienia postępowania, tj. unieważnienia z 11 marca 2022 r. Zamawiający unieważnił
postępowanie jako obarczone nieusuwalną wadą wskazując na fakt, że nie upublicznił kwoty
przeznaczonej na realizację zadania. Zaniechanie takie faktycznie byłoby nieusuwalną wadą
postępowania, gdyby Zamawiający dokonał otwarcia ofert w postępowaniu. To jednak nie
nastąpiło – Zamawiający unieważnił postępowanie przed otwarciem ofert. Tym samym w
toku postępowania nie nastąpiło nic, co mogłoby zostać uznane za podstawę do
unieważnienia. Omawiana czynność z 11 marca 2022 r. była zatem pozbawiona podstaw
faktycznych
i sprzeczna z art. 255 pkt 6 Pzp.
Pierwsze unieważnienie postępowania nie było objęte zarzutami odwołania, ale biorąc
pod uwagę postawiony Zamawiającemu zarzut celowego dążenia do unieważnienia
postępowania Izba przeprowadziła dowód z dokumentów dotyczących unieważnienia
z 11 marca 2022 r. z urzędu.
Przyczyny i sposób pierwszego unieważnienia postępowania dają podstawy do uznania,
że Zamawiający faktycznie celowo i świadomie zaniżył kwotę przeznaczoną na realizację
przedmiotu zamówienia. Pierwsze unieważnienie było bezprawne, ale Zamawiający wobec
wniesienia przez
Odwołującego odwołania o sygn. akt KIO 737/22 z niej zrezygnował,
tj. uwzględnił odwołanie i unieważnił czynność unieważnienia postępowania. W tej sytuacji,
kolejne unieważnienie postępowania, w ocenie Izby nastąpiło w wyniku rozmyślnego
zaniżenia kwoty przeznaczonej na realizację zadania, co świadczy o konsekwencji w
działaniu Zamawiającego.
Dlatego Izba u
znała, że zarzut nr 1 potwierdził się. Kwota przeznaczona na realizację
przedmiotu zamówienia była nieadekwatna do jego wartości, o czym Zamawiający musiał
wiedzieć. W konsekwencji doszło do unieważnienia postępowania na podstawie pozornego
wypełnienia się przesłanek określonych w art. 255 pkt 3 Pzp, zgodnie z którym zamawiający
unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli cena lub koszt najkorzystniejszej
oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę
do ceny lub kosztu najkorzystniejszej oferty.
Z powyższych przyczyn potwierdził się również zarzut nr 2 - Zamawiający bezprawnie
unieważnił postępowanie uznając, że nie może zwiększyć kwoty na realizację przedmiotu
zamówienia, po tym gdy celowo zaniżył tą kwotę.
Mimo uwzględnienia zarzutów nr 1 i 2 Izba odstąpiła od sformułowania nakazu wykonania
przez Zamawiającego określonych czynności. Izba nie jest uprawniona do ingerencji
w gospodarkę finansową Zamawiającego, dlatego też nie może nakazać zwiększenia
środków przeznaczonych na realizację zadania. Ponadto – o ile nie budzi wątpliwości fakt
zaniżenia kwoty przeznaczonej na realizację przedmiotu zamówienia, to nie oznacza to, że
obowiązkiem Zamawiającego było zwiększenie tej kwoty do wysokości ceny oferty
Odwołującego.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………............…………………..……………