KIO 853/22 WYROK dnia 2 maja 2022 r.

Sygn. akt: KIO 853/22 

WYROK 

z dnia 2 maja 2022 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  

−   w składzie: 

Przewodniczący:      Bartosz Stankiewicz 

Monika Szymanowska  

Ryszard Tetzlaff  

Protokolant:    

A

ldona Karpińska 

Adam Skowroński 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  13  i  27  kwietnia  2022  r.  w  Warszawie 

odwołania 

wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  25  marca  2022  r.  przez 

wykonawc

ę  Asseco  Poland  S.A.  z  siedzibą  w  Rzeszowie  przy  ul.  Olchowej  14  (35‐322 

Rzeszów)  w  postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiającego  Zakład  Ubezpieczeń 

Społecznych z siedzibą w Warszawie przy ul. Szamockiej 3, 5 (01‐748 Warszawa) 

przy udziale wykonawcy Comarch Polska S.A. 

z siedzibą w Krakowie przy Al. Jana Pawła II 

39a  (31-

864  Kraków),  zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po 

stronie zamawiającego  

orzeka: 

Oddala odwołanie. 

. Kosztami postępowania obciąża wykonawcę Asseco Poland S.A. z siedzibą w Rzeszowie 

i: 

zalicza na poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: 

piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  tego  wykonawcę  tytułem  wpisu  od 

odwołania; 

2.2.  zasądza  od  wykonawcy  Asseco  Poland  S.A.  z  siedzibą  w  Rzeszowie  na  rzecz 

zamawiającego  Zakładu  Ubezpieczeń  Społecznych  z  siedzibą  w  Warszawie  kwotę 

w wy

sokości 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych, zero groszy) stanowiącą 

koszty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika. 

Stosownie  do  art.  579  ust.  1 

i  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Prawo 

za

mówień  publicznych  (t.j.  Dz.  U.  z  2021  r.,  poz.  1129  ze  zm.)  na  niniejszy  wyrok  –  

w termini

e 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa 

Krajowej Izb

y Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

………………………… 

………………………… 

…………………………. 

Sygn. akt: KIO 853/22 

U z a s a d n i e n i e 

Zakład  Ubezpieczeń  Społecznych  z  siedzibą  w  Warszawie  zwany  dalej: 

„zamawiającym”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie 

przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2019 

r., poz. 1843 ze zm.), zwanej dalej: „Pzp”, w trybie przetargu nieograniczonego pn.: Rozwój i 

utrzymanie  Portalu  Klienta  oraz  Szyny 

Usług  (ESB)  w  ramach  Platformy  Usług 

Elektronicznych ZUS, znak sprawy: TZ/271/89/19, zwane dal

ej „postępowaniem”.  

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku  Urzędowym  Unii 

Europejskiej w dniu 21 kwietnia 2020 r., pod numerem 2020/S 078-184546.  

Sza

cunkowa  wartość  zamówienia,  którego  przedmiotem  są  usługi,  jest  wyższa  od 

kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp.  

W  dniu  25  marca  2022  r.  wykonawca  Asseco  Poland  S.A. 

z  siedzibą  w  Rzeszowie 

(zwany 

dalej: „odwołującym”) wniósł odwołanie od: 

-  niezgodnej  z  przepisami  Pzp  oraz  specyfikacji  istotnych  w

arunków  zamówienia  (zwanej 

dalej jako: 

„SIWZ”) czynności oceny i badania ofert; 

- niezgodnej z przepisami Pzp 

oraz SIWZ czynności wyboru oferty najkorzystniejszej; 

-  zaniechania  wykluczenia  wykonawcy  Comarch  Polska  S.A. 

z  siedzibą  w  Krakowie 

(zwanego dalej jako: 

„Comarch”) z postępowania; 

zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez Comarch. 

Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:  

1)  art.  89  ust.  1  pkt  4  Pzp 

w  związku  z  art.  90  ust.  3  Pzp  przez  nieprawidłową  ocenę 

Wyjaśnień  RNC,  podczas  gdy  z  treści  złożonych  wyjaśnień  wynika,  że  oferta  Comarch 

zawiera  cenę  rażąco  niską  oraz  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  Comarch,  pomimo  iż 

oferta  ta 

zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  zaś  Comarch 

nie złożył wyjaśnień spełniających wymagania określone w art. 90 ust. 1 – 3 Pzp;  

2)  art.  24  ust.  1  pkt  17  Pzp  w  zw

iązku  z  art.  7  ust.  1  Pzp,  tj.  zaniechanie  wykluczenia 

Comarch  z  postępowania,  pomimo  iż  Comarch  w  wyniku  lekkomyślności  lub  niedbalstwa 

przedstawiło informacje wprowadzające w błąd zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ 

na  decyzje  podejmowane  przez  z

amawiającego,  co  powoduje,  iż  zamawiający  prowadzi 

postępowanie  w  sposób  niezapewniający  uczciwej  konkurencji  oraz  równego  traktowania 

w

ykonawców oraz przejrzystości. 

W  związku  z  powyższym  odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie 

z

amawiającemu: 

- u

nieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej; 

- u

nieważnienie czynności oceny i badania ofert; 

- p

owtórzenie czynności oceny i badania ofert, zgodnie z przepisami Pzp oraz SIWZ; 

- w

ykluczenie Comarch z postępowania; 

- odrzucenie oferty Comarch. 

Odwołujący oświadczył, że posiada interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia 

publicznego  oraz  poniósł  bądź  może  ponieść  szkodę  w  wyniku  naruszenia  przez 

z

amawiającego przepisów Pzp. Odwołujący wyjaśnił przy tym, że ma interes w skorzystaniu 

ze 

środków ochrony prawnej z uwagi na to, że zamawiający zaniechał istotnych czynności z 

naruszeniem 

przepisów  Pzp,  na  skutek  czego  odwołujący  stracił  szansę  na  uzyskanie 

zamówienia.  Zdaniem  odwołującego  jego  oferta  jest  ofertą  najkorzystniejszą  spośród  ofert 

niepodlegających odrzuceniu. 

Na wstępie odwołujący zaprezentował słowniczek zwrotów sporządzony na potrzeby 

odwołania. Przedmiotowy słowniczek maił następujący charakter: 

- nPzp 

– Ustawa z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych; 

- Wezwanie 

– pismo zamawiającego z dnia 28 maja 2021 r.wzywające do złożenia wyjaśnień 

w zakresie ceny na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp; 

Wyjaśnienia  RNC  –  wyjaśnienia  z  dnia  23  czerwca  2021  r.  złożone  przez  Comarch  w 

zakresie rażąco niskiej ceny; 

Postępowanie  KSI  ZUS  –  prowadzone  przez  Zakład  Ubezpieczeń  Społecznych 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na  Świadczenie  usług  wsparcia 

eksploatacji  i  utrzymania 

Kompleksowego  Systemu  Informatycznego  Zakładu  Ubezpieczeń 

Społecznych (KSI ZUS), znak sprawy: TZ/271/65/19; 

I wybór – czynność zamawiającego z dnia 19 sierpnia 2021 r.; 

- II 

wybór – czynność zamawiającego z dnia 10 grudnia 2021 r.; 

III wybór ‐ czynność zamawiającego z dnia 15 marca 2022 r.; 

- ITS 

– infrastruktura techniczno‐systemowa wykonawcy, niezbędna do realizacji zamówienia 

przez w

ykonawcę; 

-  Umowy  Ramowe 

–  umowy  ramowe  na  „Modyfikację  i  rozbudowę  oprogramowania 

Kompleksowego  Systemu  Inf

ormatycznego  ZUS”  realizowane  od  2013  roku do  15  kwietnia 

2021 r., zawarte z Konsorcjum Comarch i Asseco Poland S.A.;  

Umowa PUE 

– umowy na rozwój i utrzymanie Portalu Klienta oraz Szyny Usług (ESB)  – w 

ramach 

Platformy Usług Elektronicznych ZUS zawarte z Asseco Poland S.A. 

Odnośnie pierwszego zarzutu odwołujący wskazał, że odwołanie obejmowało jedynie 

zarzuty  dotyczące  treści  Wyjaśnień  RNC,  gdyż  była  to  jedyna  nowa  okoliczność,  jaka 

zaistniała  na  etapie  czynności  III  wyboru  oferty  Comarch  jako  oferty  najkorzystniejszej  – 

okolicznością tą było udostępnienie treści Wyjaśnień RNC. Odwołujący wyjaśnił, że Comarch 

w  toku  postępowania  KIO  2571/21  –  wykorzystując  fakt,  że  Asseco  nie  miało  dostępu  do 

wyjaśnień  RNC  i  zmuszone  było  podnosić  zarzuty  „w  ciemno”  –  wielokrotnie  powtarzał,  że 

Wyjaśnienia  RNC  zawierają  unikalne  know‐how:  w  jaki  sposób  oferować  tak  niskie  ceny, 

poniżej cen rynkowych. Odwołujący podkreślił ten aspekt – poniżej cen rynkowych – gdyż w 

postępowaniu  złożono  3  oferty,  dwie  bardzo  cenowo  zbliżone  do  siebie  i  do  szacowania 

wartości  zamówienia  przez  zamawiającego  oraz  ofertę  Comarch  –  odbiegającą  prawie  o 

30%  od  reszty. 

Odwołujący wskazał, że nie uwierzył w zapewnienia wykonawcy Comarch i 

dążył do tego, aby te Wyjaśnienia RNC zweryfikować. Nie uwierzył – bo według najlepszej 

wiedzy  Asseco  nie  istnieje  know

‐how,  które  pozwalałoby  aż  tak  obniżyć  cenę  oferty  –  nie 

istnieją takie oszczędności. Z prostej przyczyny – ceny ofert w przedmiotowym postępowaniu 

zależą w 80% od wynagrodzeń pracowników – są ich pochodną. A zgodnie z powszechnie 

obowiązującymi  regułami  gospodarki  rynkowej  wszyscy  specjaliści  IT  w  Polce  zarabiają 

bardzo zbliżone wynagrodzenie. Oczywiście – specjaliści tej samej klasy otrzymują podobne 

wynagrodzenie.  Nie 

ma  regionalizmów,  nie  ma  różnic  pomiędzy  firmami.  Wynika  to  ze 

specyfiki rynku IT 

– jest on otwarty, transparentny, nastawiony na zmianę. Co więcej – rynek 

pracy IT jest badany przez 

specjalistyczne instytucje (chociażby przez agencję S.&S.), które 

publikują  raporty  o  wynagrodzeniach  dla  poszczególnych  kategorii  specjalistów.  Zatem 

żaden  specjalista  nie  będzie  pracował  w  Comarch  za  znacznie  niższe  wynagrodzenie, 

wiedząc, jakie jest wynagrodzenie rynkowe i ile może zarobić w innej firmie. Zwłaszcza, że 

specyfika rynku IT jest taka, że praca  dla innej firmy nie wiąże się z żadnymi praktycznymi 

zmianami 

– ten specjalista większość swojej pracy czy to dla Comarch, czy to dla innej firmy 

wykonywać będzie w taki sam sposób, tj. siedząc przy własnym biurku we własnym domu. 

Mając  powyższe  na  uwadze  odwołujący  wyjaśnił,  że  dążył  do  tego,  aby  zweryfikować 

Wyjaśnienia RNC. Przypuszczając – co wynikało z doświadczeń z innych postępowań – że 

niestety ZUS tej weryfikacji zaniechał. Weryfikacji rzetelnej, a nie tylko formalnej. Odwołujący 

stwierdz

ił, że jego stanowisko oparte do tej pory o zasady doświadczenia życiowego, że nie 

istnieje  know

‐how  umożliwiające  uzyskanie  30%  oszczędności  na  projekcie,  którego  cena 

jest  determinowana  wynagrodzeniem  personelu 

–  potwierdziło się w  100%.  Po  zapoznaniu 

się  z  treścią  Wyjaśnień  RNC,  zdaniem  odwołującego,  można  było  stwierdzić  jedno  – 

unikalne know

‐how Comarch, które pozwala mu oferować tak niskie ceny, polega na jednym: 

na pomijaniu w cenie oferty 

wszystkich niezbędnych kosztów w pełnej wysokości. W ocenie 

odwołującego niska cena oferty Comarch wynikała z: 

a) z

aniżenia kosztów wynagrodzenia – na 89 osób wskazanych do realizacji zamówienia aż 

osób zarabia mniej niż 6.000 złotych. Podkreślić należy, że rynkowość wynagrodzenia 8 

specjalistów IT należy oceniać z punktu widzenia sytuacji na rynku IT. Niezależnie od tego, 

jak 

może to dziwić – faktem jest, że wynagrodzenie 5.000 – 6.000 złotych to wynagrodzenie 

początkującego  informatyka,  prosto  po  studiach.  I  tego  faktu  nie  unikniemy,  niezależnie  od 

tego,  ile  razy  Comarch  powtórzy,  że  informatycy  w  sektorze  Public  zarabiają  mniej  niż  w 

sektorze  komercyjnym.  Jest  to  po  prostu  nieprawda.  Nawet  w  sektorze  publicznym,  np.  w 

ZUS,  informatycy  zarabiają  istotnie  więcej  niż  6.000  złotych.  Samo  tak  istotne  zaniżenie 

kosztów wynagrodzenia przekłada się na sztuczne obniżenie ceny oferty o 25‐30% procent; 

b) z

aniżania rezerw na wzrost wynagrodzenia – na cały okres realizacji umowy (50 miesięcy) 

Comarch przewidział rezerwę w średniej wysokości niewiele ponad 5% (od 4,91% do 5,48% 

w  zależności  od  grupy  kompetencyjnej),  podczas  gdy  tylko  w  2021  roku  podwyżki  w 

Comarch 

wyniosły  12%.  Ta  manipulacja niską rezerwą na  wzrost  wynagrodzenia pozwoliła 

Comarch 

„zaoszczędzić” ok. 5,5 mln złotych na cenie oferty; 

c)  z

aniżenia  wyliczenia  kosztów  związanych  z  nieobecnością  pracowników  wynikającą  z 

urlopów  czy  zwolnień  lekarskich.  Tylko  z  tytułu  nieuwzględnienia  pełnych  kosztów 

związanych z nieobecnościami Comarch zaniżył łączny koszt realizacji umowy o ponad 2,8 

mln zł; 

d)  b

raku  ujęcia  w  cenie  oferty  rzeczywistych  kosztów  niezbędnych  do  realizacji  projektu 

‐kosztów  ITS  czy  kosztów  szkoleń  (innych  też  –  ale  te  2  są  najbardziej  spektakularne  i  te 

zostaną omówione w odwołaniu). Koszty te co prawda Comarch wskazuje w Wyjaśnieniach 

RNC, ale 

zaledwie w ułamkowej części kosztów rzeczywistych (np. 68 złotych na szkolenia 

na 1 osobę na rok). 

Suma  pow

yższego  doprowadziła  odwołującego  do  stwierdzenia,  że  Comarch  formalnie 

wykazał  bardzo  niską  stawkę  za  1  roboczodzień.  Nie jest  jednak  niczym  trudnym  wykazać 

niską  stawkę  za  1  roboczodzień  w  sytuacji,  gdy  za  punkt  wyjścia  przyjmie  się  dane  i 

uwarunkowania tak dalece nierynkowe, ni

ezgodne z sytuacją makroekonomiczną. 

Reasumując – w ocenie odwołującego – Comarch nie podał w Wyjaśnieniach RNC żadnego 

unikalnego  know

‐how,  które  pozwoliło  mu  osiągnąć  oszczędność  rzędu  30%.  Comarch  po 

prostu pominął szereg kosztów – w wyniku czego cena jego oferty jest niższa o 30% od cen 

rynkowych.  Jednak  nie 

była  to  cena  rynkowa.  Drugim  elementem  stanu  faktycznego, 

wynikającym z treści Wyjaśnień RNC, wskazującym na nierzetelność Wyjaśnień RNC jest to, 

że Comarch oparł Wyjaśnienia RNC w zakresie pracochłonności wyłącznie na deklaracjach. 

Wyjaśnienia  RNC  nie  zawierają  nawet  próby  pokazania  przez  Comarch,  jak  obliczył 

pracochłonność usług, które ma realizować. Są to prostu deklaracje, a właściwie gołosłowne 

twierdzenia. 

W  ten  sposób  można  wykazać  dowolną  cenę  oferty  na  usługi.  Po  prostu  np. 

powiedzieć  –  100  roboczodni.  A  dlaczego?  Bo  ja  wykonawca  tak  uznałem.  Odwołujący 

wskaz

ał,  że  kolejność  argumentacji  poniżej  wynika  z  treści  Wyjaśnień  RNC,  omówiono  po 

kolei  poszczególne  wady  i  braki  Wyjaśnień  RNC,  w  kolejności,  jak  dana  kwestia 

przedstawiana jest 

w Wyjaśnieniach RNC. 

I. Brak przedstawienia sposobu oblic

zenia pracochłonności 1 Punktu Funkcyjnego 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  zamawiający  w  Wezwaniu  w  pkt  8  wyraźnie  wskazał,  że 

wymaga,  aby  Comarch  przedstawił  szczegółowe  wyjaśnienia  w  zakresie  ceny  1  Punktu 

Funkcyjnego: 

8)  sposobu  wyceny  ceny  brutto  1  punktu 

funkcyjnego  mając na  uwadze,  że jego cena jest 

znacznie 

niższa niż podana w Państwa ofercie (złożonej przez Konsorcjum Comarch Polska 

S.A.  oraz  Softiq  Sp.  z  o.  o.) 

w  postępowaniu  znak  TZ/271/49/17  pn.  „Rozwój  i  utrzymanie 

Portalu Klienta oraz Szyny Usług (ESB) – w ramach Platformy Usług Elektronicznych ZUS”, 

w którym otwarcie ofert odbyło się dnia 19.07.2018 r. 

W  ww.  ofercie cenę brutto punktu funkcyjnego  określiliście Państwo w  wysokości  2 557,17 

PLN. 

Natomiast w ofercie złożonej w niniejszym postępowaniu oferują Państwo ceną brutto 1 

CFP 

w wysokości 1 838,85 PLN. 

Złożoność  systemu  PUE,  określona  w  pkt  5  Załącznika  5  do  Umowy  z  dnia  27.11.2018, 

zawartej  w  wyniku  prze

prowadzenia  postępowania  nr  TZ/271/49/17  określona  została  na  8 

592  punktów  funkcyjnych;  szacunkowa  złożoność  Systemu  PUE  na  dzień  27.02.2021  roku 

została  ustalona  na  poziomie  15  370,3  CFP  (Załącznik  8  do  SIWZ).  Oznacza  to,  że  od 

poprzedniego postępowania złożoność systemu została podwojona. 

Zdaniem  o

dwołującego  Comarch  nie  zrealizował  wezwania  zamawiającego  i  nie  wykazał 

sposobu 

wyceny ceny brutto 1 punktu funkcyjnego. Celem wyjaśnienia tej kwestii odwołujący 

argumentację  rozpoczął  od  wyjaśnienia,  czym  jest  Punkt  Funkcyjny  i  jak  ustala  się  jego 

cenę. Punkt funkcyjny jest jednostką miary złożoności oprogramowania. Dzięki temu możliwe 

jest  ustalenie 

ceny  wytworzenia  oprogramowania,  dla  którego  nie  zdefiniowano  jeszcze 

wymagań  funkcjonalnych.  Odpowiednikiem  takiej  jednostki  w  budownictwie  mogłoby  być 

wymurowanie  metra  kwadratowego 

ściany  lub  ułożenie  metra  kwadratowego  glazury. 

Oczywistym  jest,  że  pracochłonność  murowania  lub  układania  glazury  będzie  różna  w 

zależności  od  projektu,  zależy  bowiem  od  wielu  czynników  np.:  wykorzystanego  materiału 

(mała cegła czy płyta betonowa, mozaika czy duże kafelki), grubości ściany, rodzaju spoiwa, 

sposobu wykończenia krawędzi itp. Analogicznie jest z oprogramowaniem – pracochłonność 

wytworzenia oprogramowania zależy od wielu czynników – o czym dalej. Istotą zarzutu jest 

to,  że  Wyjaśnienia  RNC  nie  zawierają  wyliczenia  pracochłonności  wykonania  1  Punktu 

Funkcyjnego (PF) w godzinach

, a jedynie oświadczenie Comarch w tym zakresie, niepoparte 

żadnymi dowodami ani wyliczeniami. Całość wyjaśnień złożonych przez Comarch w zakresie 

pracochłonności wykonania 1 PF zawarta jest w jednym akapicie zawartym w rozdziale I pkt 

I.6.1 

Oszacowanie pracochłonności wykonania Modyfikacji i Usług dodatkowych: 

Łączna  maksymalna  szacowana  pracochłonność  realizacji  Modyfikacji  oraz  Usług 

dodatkowych, 

wynosząca 51 956,25 MD, została wyznaczona w oparciu o zapisy art. 4 ust. 9 

pkt  2  Umowy. 

Wykonawca przyjął, że zgodnie z zapisami SIWZ (art. 4 ust.8 Umowy, art. 4 

ust.  9  pkt  2)  Umowy)  jedna  O

sobogodzina  pracy  jest  równa  1/15  Punktu  Funkcyjnego  dla 

Modyfikacji  oraz  Usług  dodatkowych  co  pozwala  wyznaczyć  pracochłonność  wytworzenia 

jednego Punktu Funkcyjnego 

wynoszącą 1,875 osobodnia (1 CFP = 15 Osobogodzin). 

A całe uzasadnienie tej pracochłonności zawarte jest w ostatnim akapicie tego rozdziału: 

Doświadczenie własne Wykonawcy z realizacji projektów o podobnej skali i złożoności oraz 

analizy 

dokumentacji  dołączonej  do  SIWZ  daje  podstawy  do  przyjęcia  założenia,  że 

pracochłonność wytworzenia 1 Punktu Funkcyjnego (CFP) wynosząca 1,875 osobodnia jest 

wystarczająca  dla  Modyfikacji  i  Usług  dodatkowych  realizowanych  w  ramach  rozwoju 

Platformy Usług Elektronicznych ZUS. 

Oprócz  tych  2  akapitów  w  całych  Wyjaśnieniach  RNC  nie  ma  żadnych  innych  treści,  które 

dotyczą  pracochłonności  wykonania  Punktu  Funkcyjnego.  W  szczególności  –  wbrew 

twierdzeniom Comarch podnoszony

m w toku postępowania KIO 2571/21 – pracochłonność 1 

PF  nie  jest  omawiana  ani  w  Rozdziale  V,  ani  w  Rozdziale  VIII. 

Zatem  oczywistym  jest,  że 

Comarch  w  ogóle  nie  opisał  sposobu  ustalenia  pracochłonności  wytworzenia  1  Punktu 

Funkcyjnego

.  Całość  wyjaśnień  w  tym  zakresie  ogranicza  się  do  deklaracji  Comarch, 

nieopartych na rzetelnym szacowaniu. A należy podkreślić, że cena za 1 PF to podstawowy i 

zasadniczy  element  oferty  cenowej 

–  praktycznie  całe  wynagrodzenie  wykonawcy  jest 

pochodną  ceny  Punktu  Funkcyjnego.  Wynika  to  z  konstrukcji  formularza  cenowego 

opracowanego  przez  z

amawiającego.  Cena  jednego  (1)  punktu  funkcyjnego  to  iloczyn 

dwóch wartości: 

a) pracochłonność wykonania 1 punktu funkcyjnego w godzinach 

b) średni koszt godziny pracy 

według wzoru: 

Cena  1  Punktu  Funkcyjnego  (PF)  = 

pracochłonność  wykonania  1  punktu  funkcyjnego  w 

godzinach x 

średni koszt godziny pracy 

Średni koszt godziny pracy zależy głównie od wynagrodzeń specjalistów, a te w przypadku 

zarówno Comarch, jak i Asseco nie mogą znacząco odbiegać od wynagrodzeń rynkowych. 

Niezgodne 

z  elementarnymi  zasadami  gospodarki  rynkowej  i  doświadczeniem  życiowym 

byłoby,  gdyby  dany  specjalista,  zaangażowany  w  kilkuletni  bardzo  wymagający  projekt 

otrzymywał w Comarch wynagrodzenie istotnie niższe niż to, jakie mógłby otrzymać w innej 

firmie.  Przy  dzisiejszym  otwartym 

i  dynamicznym  rynku  pracy  oraz  dużej  łatwości  zmiany 

pracodawcy  wysokość  wynagrodzeń  specjalistów  podobnej  klasy  podlega  bardzo  szybkiej 

weryfikacji  i  wyrównaniu  –  swoistej  samoregulacji.  W  firmach  krajowych  podobnej  skali, 

wynagrodzenia  określonych  specjalistów  w  danej  branży  nie  różnią  się  więcej  niż  10%.  Z 

tego względu rzeczywiste koszty osobowe1, a tym samym rzeczywisty średni koszt godziny 

pracy  specjalisty  danej  klasy  w  Comar

ch  czy  w  Asseco  może  różnić  się  od  siebie  i  może 

odbiegać od stawek  rynkowych  –  ale maksymalnie o 10%. W  efekcie  wpływ  tego  czynnika 

na  różnicę  ceny  1  Punktu  Funkcyjnego  w  złożonych  ofertach  jest  bardzo  ograniczony. 

Oznacza to, że czynnikiem decydującym o cenie 1 Punktu Funkcyjnego jest pracochłonność 

wykonania  1  Punktu  Funkcyjnego. 

Pracochłonność  wytworzenia  1  PF  wynika  z  szeregu 

elementów, ale przede wszystkim z: 

a)  zakresu  prac  oraz  produktów,  jakie  wykonawca  zgodnie  z  umową  jest  zobowiązany 

wyko

nać i dostarczyć zamawiającemu, 

b) standardów, w jakich te produkty muszą zostać przygotowane, 

c) doświadczenia zespołu realizacyjnego, który produkty wykonuje. 

Ad.  a)  zakres  prac  oraz  produktów,  jakie  wykonawca  zgodnie  z  umową  jest  zobowiązany 

wykonać i dostarczyć zamawiającemu. 

Zgod

nie z zapisami SIWZ (Załącznik 2 Wzór Umowy, Artykuł 4 – Zlecanie Modyfikacji, Usług 

dodatkowych  i  instruktaży  oraz  Załącznik  4,  pkt  II  Procedury  dla  realizacji  Umowy)  zakres 

prac, których pracochłonność powinna być uwzględniona w cenie 1 PF, jest następująca: 

a. potwierdzenie przyjęcia Zapotrzebowania na Modyfikację lub Usługę Dodatkową, 

b.  przeprowadzenie  wraz  z  z

amawiającym  uzgodnień  projektowych  mających  na  celu 

określenie zakresu Modyfikacji, 

c. przygotowanie dokumentu Uzgodnienie projektowe, 

d. uwzgl

ędnienie uwag zamawiającego do przedstawionego mu Uzgodnienia projektowego, 

e.  przygotowanie  i  przedstawienie  z

amawiającemu  oferty  na  podstawie  zaakceptowanego 

Uzgodnienia projektowego, 

f. negocjacje z z

amawiającym dotyczące przedstawionej oferty, 

g. przeprowadzenie analizy i projektowania, 

h. wykonanie dokumentacji analitycznej (Analityczny Opis Modyfikacji 

– AOM), 

i. wykonanie planu 

testów (Plan Testów Akceptacyjnych – PTA), 

j. wykonanie projektu szczegółowego (Dokumentacja Techniczna – DT), 

k. wykonanie oprogramowania dedykowanego, 

l. wykonanie dokumentacji użytkownika (DU), 

m. wykonanie dokumentacji administratora (DA), 

n. przeprowa

dzenie testów akceptacyjnych wraz z zamawiającym, 

o. wykonanie planu testów wydajnościowych (PTW), 

p. przeprowadzenie testów wydajnościowych wraz z zamawiającym, 

q. wykonanie planu testów bezpieczeństwa (PTB), 

r. przeprowadzenie testów bezpieczeństwa wraz z zamawiającym, 

s.  powykonawcza  aktualizacja  dokumentacji  analitycznej  wraz  z  Wymiarowaniem  pełnym 

(Ujednolicona Dokumentacja Analityczny 

– UAOM i WP), 

t.  powykonawcza  aktualizacja  dokumentacji  technicznej  (Ujednolicona  POWYKONAWCZA 

Dokumentacja Techniczna 

‐ UPDT), 

u. wykonanie pakietu instalacyjnego, 

v. wsparcie Wdrożenia Modyfikacji. 

Ad. b) standardy, w jakich te produkty musz

ą zostać przygotowane. 

Zamawiający  opisał  szczegółowo  w  SIWZ  standardy,  w  jakich  muszą  zostać  wykonane 

poszczególne produkty: 

a. U

zgodnienie projektowe (Załącznik 4.2 do Umowy), 

b.  Oferta,  na  bazie  której  zawierane  jest  każdorazowo  Zlecenie  dla  Modyfikacji  (Art.  4  pk7 

Umowy), 

c. produkty umowy AOM, PTA, DT, DU, DA, PTB, PTW, UAOM, UPDT, WP (Załącznik 4.2 

oraz 

Załączniki „Standardy produkcyjne”). 

Porównując  zakres  (zwłaszcza  dokumentacji)  oraz  standardy  opisane  i  wymagane  przez 

ZUS 

(szczególnie  dot.  jakości  i  bezpieczeństwa)  do  zakresu  produktów  i  standardów  w 

innych  projektach 

w  sektorze  publicznym  należy  podkreślić  zdecydowanie  większą 

złożoność i pracochłonność wykonania produktów w ramach 1 PF dla ZUS. 

Ad c) doświadczenie zespołu realizacyjnego, który produkty wykonuje. 

Biegłość  zespołu  realizacyjnego  w  wykorzystywaniu  dostępnych  na  rynku  standardów  i 

narzędzi  informatycznych  (tj.  umiejętność  prowadzenia  prac  analitycznych  czy 

programistycznych) jest istotnym 

elementem wpływającym na wynikową pracochłonność, ale 

jeszcze  istotniejszy  wpływ  ma  znajomość  specyfiki  danego  projektu  i  systemu 

informatycznego. Znajomość ta dotyczy przynajmniej trzech obszarów: 

a)  merytoryczno

‐biznesowego  –  znajomość  procesów  realizowanych  u  Klienta,  interakcji  z 

podmiotami zewnętrznymi, oczekiwań użytkowników wewnętrznych i zewnętrznych, 

b)  specyfiki  technicznej  systemu  informatycznego 

–  znajomość  kodu  źródłowego 

oprogramowania, 

identyfikacja  zależności  pomiędzy  różnymi  częściami  systemu  i  tego  jak 

zmiana w jednej części wpływa na pozostałe, znajomość architektury danych i sposobu ich 

przetwarzania, 

c) standardów wykonania produktów zgodnie z wymaganiami zamawiającego. 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  Comarch  nie  wykonał  dotąd  żadnej  modyfikacji  w  zakresie 

Systemu  PUE, 

nie ma więc żadnej wiedzy opisanej w dwóch podpunktach a) i b) powyżej. 

Należy zaprzeczyć także twierdzeniom Comarch z Wyjaśnień RNC, jakoby nabrał biegłości 

w realizacji modyfikacji oprogramowania zgodnie ze standardami narzuconymi przez ZUS w 

ramach  Umowy  Ramowej  na  rozw

ój  KSI ‐  podkreślić bowiem  należy, że do chwili złożenia 

ofert  w  niniejszym  postępowaniu  Comarch  wykonał  tylko  3  modyfikacje  w  ramach  Umów 

Ramowych.  Ponadto,  te  3  modyfikacje  zrealizowane  przez  Comarch  w  ramach  Umowy 

Ramowej są mało reprezentatywne ze względu na niewielką skalę oraz fakt, że żadna z nich 

nie  dotyczyła  dostosowania  KSI  do  pilnych  zmian  legislacyjnych.  Co  istotne  ‐  największa  z 

nich  została  zrealizowana  przez  Comarch  ponad  pół  roku  po  pierwotnym  terminie 

przewidzianym  w  zleceniu. 

Odwołujący  zaznaczył,  że  Comarch  w  swoich  wyjaśnieniach 

nawet  w  najmniejszym  stopniu  nie  odniósł  się  do  żadnego  z  ww.  trzech  elementów 

wpływających na rzeczywistą pracochłonność 1 PF. 

Odwołujący dodał, że przyjęta i zadeklarowana w Wyjaśnieniach RNC przez Comarch liczba 

roboczogodzin na 1 PF, choć rzeczywiście znajduje się w SIWZ (art. 4 ust.8 Umowy, art. 

4  ust.  9  pkt  2),  to  dotyczy  pobocznego 

zakresu  prac,  tj.  Usług  dodatkowych  i  nie  dotyczy 

Modyfikacji. 

Podstawowym  celem  Umowy  jest  rozwój  PUE  (na  zadania  w  tym  zakresie 

zgodnie  z  SIWZ  przypada 

77%  wartości  Umowy).  W ramach tej  części głównym  zadaniem 

w

ykonawcy  będzie  wykonywanie  Modyfikacji,  a  pobocznym  realizacja  Usług  dodatkowych 

(jak  sama  nazwa  wskazuje).  Wielkość  Modyfikacji  obliczana  jest  w  punktach  funkcyjnych 

COSMIC  zgodnie  z  podręcznikiem  szacowania. W tych  niewielu przypadkach,  gdy  zadania 

wykonawcy nie dotyczą opracowania oprogramowania i nie ma w związku z tym możliwości 

oszacowania  ich  złożoności  i  wyceny  w  PF  wg  standardu  COSMIC,  stosuje  się  Usługi 

dodatkowe. 

W całej aktualnie realizowanej Umowie PUE kwota przeznaczona na realizację 

wszystkich Usług  dodatkowych stanowiła niecałe 13  %  wartości  umowy  (4 884 438,24  zł  z 

kwoty  38  870  586,12  zł,  która  jest  wartością  całej  umowy).  I  to  właśnie  dla  tych  Usług 

do

datkowych,  ze  względu  na  brak  możliwości  oszacowania  ich  złożoności  zgodnie  ze 

standardem  COSMIC  z

amawiający  w  SIWZ  arbitralnie  zastosował  przelicznik  1  PF  =  15 

roboczogodzin. 

Przelicznik  ten  został  wprowadzony  jedynie  po  to,  aby  dla  całego  zakresu 

prac  w 

Umowie  można  było  stosować  jedną  jednostkę  rozliczeniowa  ‐  1  PF.  Co  istotne  w 

odpowiedzi z

amawiającego z dnia 16 grudnia 2021 r. na skargę Asseco, sygnatura akt XXIII 

Zs 133/21, dotyczącą tego postępowania w punkcie 34 czytamy: 

34.  W  tym  stanie  rzeczy  uzas

adnione  było  skorzystanie  z  przelicznika  przyjętego  przez 

Zamawiającego  w  art.  4  ust.  9  wzoru  umowy  dla  Usług  dodatkowych,  to  jest  15 

roboczogodzin na 1 PF. 

O

znacza  to,  że  sam  zamawiający  przyznał,  że  Comarch  nie  przedstawił  wyliczenia 

pracochłonności  1  punktu  funkcyjnego,  a  jedynie  przyjął  wartość  wskazaną  przez 

z

amawiającego  w  SIWZ,  ale  dla  zupełnie  nieadekwatnych  i  obejmujących  niecałe  13% 

zakresu 

projektu Usług dodatkowych. 

W tym samym punkcie odpowiedzi na skargę zamawiający pisze: 

Skarżący  ma  rację,  że  pracochłonność  Usług  dodatkowych  nie  może  być  szacowana  z 

zastosowaniem  metodyki  Cosmic,  a  przelicznik  został  wprowadzony  po  to,  aby  dla  całego 

zakresu 

prac w Umowie można było stosować jedną jednostkę przeliczeniową. 

Tym samym z

amawiający przyznał, że przelicznik 1 PF = 15 roboczogodzin to wprowadzony 

przez 

niego  sztuczny  i  uznaniowy,  niepoparty  żadnymi  wyliczeniami  techniczny  wskaźnik, 

mający  jedynie  ułatwić  rozliczenia  dla  pobocznych  (a  nie  podstawowych)  zleceń  na  Usługi 

dodatkowe. 

Jak  już  wykazano  powyżej  Comarch  w  swoich  Wyjaśnieniach  RNC  nie 

przedstawił wyliczenia pracochłonności wykonania 1 PF, a istnieje wiele metod aby to zrobić. 

Odwołujący wskazał, że w toku postępowania odwoławczego KIO 2571/21 wystąpił do pani 

profesor  dr  hab.  B.  C. 

‐  C.,  prof.  SGH,  wiceprezes  Polskiego  Stowarzyszenia  Miar 

Oprogramowania,  jednego  z  najlepszych  specjalistów  w  obszarze  punktów  funkcyjnych  w 

Polsce  o  opinię  w  tym  zakresie.  Jak  wynika  z  przedłożonej  opinii  wraz  z  suplementem, 

zgodnie ze wskazanym w Suplemencie Podsumowaniu: 

przy  rzetelnym  i  prawidłowym  stosowaniu  metod  wymiarowania  funkcjonalnego  systemów 

oprogramowania  istnieje  nie  tylko  możliwość,  ale  wręcz  konieczność  oszacowania  takiej 

pracochłonności 

i dalej 

Co  więcej,  oszacowanie  pracochłonności  jednostkowej  mierzonej  w  odniesieniu  do  1  PF 

COSMIC/IFPUG  dla  konkretnego  przedsięwzięcia  bez  wątpienia  wymaga  uzasadnienia  w 

przeciwnym razie trudno tak oszacowaną pracochłonność uznać za wiarygodną. 

Brak 

uzasadnienia 

w 

postaci 

takich 

wyliczeń 

i/lub 

podania 

odpowiednich 

benchmarkingowych 

danych  referencyjnych  należy  uznać  za  nierzetelne  postępowanie  nie 

tylko  z  metodycznego  punktu 

widzenia,  ale  także  za  niedochowanie  należytej  staranności 

przy  szacowaniu  pracochłonności  jednostkowej  w  odniesieniu  do  1  PF  COSMIC/IFPUG. 

Rzetelne  i  właściwe  podejście  wymaga  dowodu  w  zakresie  wyliczenia/oszacowania 

pracochłonności jednostkowej, tj. wskazania: 

(1) sposobu przyjętego do oszacowania pracochłonności jednostkowej, 

(2) źródeł danych benchmarkingowych, 

kryteriów 

selekcji 

danych 

benchmarkingowych, 

które 

uwzględniono 

w 

wyliczeniu/oszacowaniu. 

Uzasadnienie 

(dowód) powinno być jak najbardziej szczegółowe i powinno uwzględniać jak 

najwięcej  czynników  mających  wpływ  na  pracochłonność  jednostkową 

  tak  aby  nie 

pozostawi

ało wątpliwości co do prawidłowego, bezbłędnego jej wyliczenia. Bez tego wartość 

pracochłonności  jednostkowej  mierzonej  w  odniesieniu  do  1  PF  COSMIC/IFPUG  należy 

uznać  za  niewiarygodną.  Poprzestanie  na  oświadczeniu  własnym  wykonawcy  co  do 

określonej wartości pracochłonności jednostkowej jest zatem niewystarczające. 

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  z  ekspertyzy,  a  w  szczególności  ze  znajdującego  się  w 

Suplemencie 

podsumowania  wprost  wynika,  że  przyjęcie  określonej  pracochłonności  1 

punktu funkcyjnego (np.: 1 PF = 15 roboczogodzin) bez 

szczegółowego jej uzasadnienia jest 

nie tylko działaniem nieprawidłowym, ale też nierzetelnym. Podsumowując: 

a) z

amawiający w taki sposób skonstruował formularz ofertowy, że na podstawie tylko jednej 

wartości – ceny punktu funkcyjnego – wyliczana jest cena całej oferty, 

b) 

głównym  czynnikiem  wpływającym  na  tę  cenę  jest  pracochłonność  wykonania  1  punktu 

funkcyjnego podana w godzinach,  

c) 

Comarch nie wyliczył tej pracochłonności, a jedynie ją zadeklarował, 

d) 

Deklaracja  została  dokonana  w  oparciu o  zupełnie  nieadekwatny  wskaźnik  zastosowany 

przez  z

amawiającego  w  SIWZ  w  celu  uproszczenia  rozliczeń,  co  jest  z  punktu  widzenia 

wyjaśnień ceny oferty niewiarygodnym i nierzetelnym działaniem Comarch. 

Odwołujący  zwrócił  uwagę  na  to,  w  jak  znaczący  sposób  nawet  niewielkie  różnice  w 

pracochłonności  1  Punktu  Funkcyjnego  wpływają  na  cenę  całej  oferty.  Gdyby  rzetelnie 

wyliczona przez Comarch pracochłonność wykonania 1 Punktu Funkcyjnego wynosiła tylko o 

jedną roboczogodzinę więcej (16 zamiast 15), cena oferty Comarch byłaby wyższa o blisko 

Gdyby wyliczona rzetelnie pracochłonność realizacji 1 Punktu Funkcyjnego wynosiła 25 

godzin  (a  biorąc  pod  uwagę  brak  doświadczenia  Comarch  w  modyfikowaniu  PUE  jest  to 

pracochłonność  bardzo  prawdopodobna)  wartość  oferty  Comarch  wyniosłaby:  cena  oferty 

Comarch / 15 * 25 czyli 71 mln zł /15 * 25 = 118,3 mln i byłaby wyższa o ponad 47 milionów 

złotych (118,3‐71). Z powyższego wynika, że Comarch nie przedstawił sposobu szacowania 

ceny  1  PF,  a  zatem 

‐  nie  zrealizował  wezwania  zamawiającego  w  pkt  8.  W  szczególności 

Comarch nie przedstawił żadnych dowodów ani na pracochłonność wytworzenia 1 PF ani też 

na ewentualne zaist

nienie jakiś okoliczności wskazanych w Rozdziale VIII, które wpływają na 

wyjątkową  niską  cenę  1  PF.  Brak  udzielenia  odpowiedzi  na  konkretne  pytanie  zawarte  w 

wezwaniu realizuje przesłanki art. 90 ust. 3 Pzp – Comarch po prostu nie udzielił wyjaśnień 

w zakr

esie pytania 8, a tym samym nie obalił domniemania rażąco niskiej ceny 1 PF. 

II.  Brak  przedstawienia  d

owodów  na  pracochłonność  1  PF,  będącą  podstawą 

szacowania ceny oferty. 

Dodatkowo  od

wołujący  jeszcze  raz  podkreśla,  że  Comarch  nie  przedstawił  żadnych 

dowodów  na  okoliczność  pracochłonności  1  PF.  Sama  ta  okoliczność,  czyli  sam  brak 

dowo

dów  w  tym  zakresie  powinien  skutkować  odrzuceniem  oferty.  W  tym  zakresie 

o

dwołujący wskazał na argumentację Krajowej Izby Odwoławczej przedstawioną w wyroku z 

dnia 26 li

pca 2019 roku, sygn. akt KIO 1323/19. Sprawa ta toczyła się z odwołania Comarch 

Polska  S.A. 

w  postępowaniu  prowadzonym  przez  Agencję  Restrukturyzacji  i  Modernizacji 

Rolnictwa.  Comarch  domagał  się  odrzucenia  oferty  Asseco  Poland  S.A.  między  innymi 

wobec  złożenia  niewystarczających  wyjaśnień  w  zakresie  ceny,  zarzucając  właśnie 

nieprawidłowe szacowanie pracochłonności 1 Punktu Funkcyjnego. Spośród wielu zarzutów 

Izba  uwzględniła  właśnie  zarzut  dotyczący  braku  dowodów  w  zakresie  szacowania 

pracochłonności. Co prawda Asseco przedłożyło dowody w odpowiedzi na kolejne wezwania 

ARiMR, jednak Izba uz

nała, że skoro dowody takie wykonawca był zobowiązany złożyć już w 

odpowiedzi  na 

wcześniejsze  wezwania,  to  brak  takiego  złożenia  dowodów  nie  może  być 

uzupełniony  w  kolejnych  wyjaśnieniach.  Analogiczna  sytuacja  zachodziła  w  niniejszym 

postępowaniu  –  zamawiający  wyraźnie  wskazał,  że  oczekuje  dowodów  na  potwierdzenie 

zasadności  ceny  w  każdym  z  punktów  wezwania.  Tymczasem  w zakresie pkt  8  wezwania, 

dotyczącego  ceny  1  PF,  Comarch  nie  przedstawił  żadnych  dowodów.  W  ocenie 

odwołującego, koro Comarch nie dołączył do Wyjaśnień RNC żadnych symulacji ani analiz, 

które  uzasadniałyby  tak  niską  cenę  1  PF  –  to  zgodnie  z  wyrokiem  KIO  1323/19  i 

argumentacją  podnoszoną  przez  Comarch  Polska  SA  w  sprawie  KIO  1323/19  –  oferta 

Comarch  powinna  zostać  odrzucona.  Zwłaszcza  wobec  faktu,  że  zamawiający  w  pkt  8 

wezwania 

wyraźnie  wymagał  wykazania  argumentacji  i  dowodów  dla  zaoferowania  ceny 

znacząco niższej niż w poprzednim postępowaniu. 

III. Brak oszacowania pracochłonności Usług utrzymania – pkt I.6.3 Wyjaśnień RNC 

W  zakresie  przedmiotowej 

części  zarzutu  odwołujący  wskazał,  że  w  Rozdziale  I.6.3 

Wyjaśnień  RNC  Comarch  umieścił  tabelę,  w  której  jedynie  zadeklarował  pracochłonność 

świadczenia poszczególnych usług i nie wykazał, w jaki sposób wyliczył pracochłonności dla 

każdej  z  usług  Utrzymania  osobno.  Tym  samym  przedstawione  przez  Comarch  w 

Wyjaśnieniach  RNC  wartości  nie  były  wynikiem  szacowania  pracochłonności,  a  jedynie 

zadeklarowaniem  pracochłonności  usług.  W  związku  z  tym  Wyjaśnienia  RNC  w  ogóle  nie 

zawierają szacowania pracochłonności Usług utrzymania. Dodatkowo uwagę zwraca fakt, że 

dla wszystkich  czterech usług  aplikacyjnych,  Comarch  zadeklarował  identyczną miesięczną 

pracochłonność.  Dyskwalifikuje  to  przedstawiane  Wyjaśnienia  RNC,  gdyż  przedmiotowe 

usługi aplikacyjne znacznie różnią się między sobą. Dowodzi tego zarówno zakres usług, jak 

również takie warunki świadczenia usług jak: liczba gwarantowanych parametrów w ramach 

poszczególnych usług czy liczba zgłoszeń do obsługi. Dla przykładu odwołujący wskazał, że 

52% wszystkich Zgłoszeń dot. PUE skierowanych było tylko do jednej (z czterech tak samo 

wycenionych przez  Comarch), tj.  do  usługi  ‐  SYS_AVN#00!). Oczywistym zatem jest, że ta 

usługa ma znacznie większą pracochłonność niż 3 pozostałe. Taka sama sytuacja – różnego 

zakresu  usług  i  ich  pracochłonności  –  zachodziła  w  przypadku  liczby  gwarantowanych 

parametrów.  Pracochłonność  świadczenia  poszczególnych  usług  aplikacyjnych  musi  być 

istotnie  różna.  Powyższe  dowodzi,  że  Comarch  nie  podjął  nawet  próby  szacowania 

pracochłonności usług Utrzymania – w Wyjaśnieniach RNC przedstawił jedynie nierzetelne, 

oderwane od rzeczywistości i niczym niepoparte deklaracje pracochłonności poszczególnych 

usług aplikacyjnych. Jest to wbrew wezwaniu zamawiającego, który wymagał przedstawienia 

kalkulacji  wraz 

z  opisem  metod  przyjętych  dla  ich  sporządzenia  oraz  dowodów  na 

potwierdzenie kalkulacji. Dodatkowo 

odwołujący zwrócił uwagę na fakt, że w Wyjaśnieniach 

RNC pod tabelą, w której zadeklarowano pracochłonność, Comarch wskazał: 

Dla  pozycji  6

pracochłonność  wykazana  w  kolumnie  9  została  wyznaczona  jako  iloczyn 

łącznej pracochłonności (suma kolumn 6, 7, 8) oraz liczby dni w miesiącu wynoszącej 21 (…) 

Ta  deklaracja  jest  błędna,  bo  zupełnie  nieadekwatna  do  charakterystyki  Systemu  PUE. 

System ten bowiem funkcjonu

je w trybie ciągłym w reżimie 24/7/365. Założenie zatem, że: 

a) wsparcie techniczne, 

b) utrzymanie środowisk produkcyjnych, 

c) zarządzanie bezpieczeństwem systemu, 

d) utrzymanie infrastruktury, 

odbywa  się  tylko  przez  21  dni  w  miesiącu  jest  po  prostu  kardynalnym  błędem.  Ewidentnie 

przy  takich 

założeniach  Comarch  nie  doszacował  pracochłonności  usług  utrzymania. 

Zadanie wskazane powyżej również powinny być świadczone w reżimie 24/7/365, czyli przez 

wszystkie dni kalendarzowe 

w każdym miesiącu danego roku. W Wyjaśnieniach RNC w celu 

oszacowania  pracoch

łonności  usług  Utrzymania  Comarch  (w  ramach  własnej  metody 

szacowania)  powinien  dodatkowo  wykazać  (w  postaci  identyfikowalnych  szczegółowych 

pozycji  wyceny)  co  najmniej  p

racochłonność  wynikającą  z  takich  istotnych  elementów 

cenotwórczych jak: 

1) W odniesieniu do grupy zadań Zapewnienia działania Usługi na zdefiniowanym w metryce 

poziomie: 

a)  szacowania  wytworzenia  narzędzi  monitorujących  bieżący  poziom  wartości  parametrów 

usług, 

b) szacowania prac dotyczących monitorowania wartości parametrów usług, 

c) szacowania prac dotyczących monitorowania charakterystyki poszczególnych usług, 

d) szacowania prac dotyczących rozliczania metryk usług aplikacyjnych, w tym formułowania 

zast

rzeżeń do raportów zamawiającego. 

2)  W  odnie

sieniu  do  grupy  zadań  Realizacja  zadań  administrowania  na  poziomie 

aplikacyjnym: 

a)  szacowania  prac  związanych  z  monitorowaniem  procesów  przetwarzania,  w  obszarze 

dostępności oraz wydajności) z uwzględnieniem reżimu 24/7/365, 

b)  szacowania  prac  związanych  z  utworzeniem  i  uruchomieniem  mechanizmów 

monitorujących procesy przetwarzania produkcyjnego, 

c) szacowania prac związanych z dostosowaniem istniejących mechanizmów monitorujących 

przetwarzanie produkcyjne do zmi

an zachodzących w Systemie, 

d)  szacowania  mi

esięcznego  wolumenu  analiz  wpływu  wprowadzanych  zmian  w  Systemie 

na 

procesy przetwarzania i wartości parametrów określonych w metrykach Usług, 

e)  szacowania  miesięcznego  wolumenu  analiz  związanych  z  analizą  wpływu  zmian 

funkcjonalnych w warstwie aplikacyjn

ej w kontekście zapewnienia określonego parametrami 

poziomu przetwarzania. 

3)  W  odniesieniu  do  grupy  zadań  dotyczących  obsługi  Incydentów  i  Konsultacji 

utrzymaniowych: 

a) szacowanego miesięcznego wolumenu Zgłoszeń, które należy przyjąć i zdiagnozować dla 

k

ażdej usługi utrzymania osobno, 

b)  szacowanego  miesięcznego  wolumenu  Błędów,  które  należy  naprawić  dla  każdej  usługi 

utrzymania osobno, 

c) szacowanego miesięcznego wolumenu Konsultacji utrzymaniowych, które należy obsłużyć 

dla każdej usługi utrzymania osobno, 

d) szacowanego mi

esięcznego wolumenu poprawek do instalacji, 

e) założonego narzutu na pracochłonność obsługi zgłoszeń z uwagi na bardzo restrykcyjny 

proces  obsługi  określony  przez  zamawiającego  w  SIWZ,  gdzie  z  uwagi  na  możliwość 

zadania  tylko jednego  w

strzymującego czas SLA pytania, wykonawca zmuszony będzie do 

przeprowadzania  pracochłonnych  prób  odtworzenia  błędu  bez  możliwości  uzyskania 

efektywnego wsparcia od zgłaszającego problem. 

4) W odniesieniu do zadań wynikających z Usług utrzymania zdefiniowanych w art. 11. ust. 1 

pkt 2

‐8, ust. 3 oraz ust. 4:  

a) szacowanego miesięcznego wolumenu zapytań zapotrzebowania na wsparcie techniczne 

do obsłużenia, 

b) szacowanego miesięcznego wolumenu żądań poprawy błędów w dokumentacji do korekty 

do obsłużenia,  

c)  sz

acowanego miesięcznego wolumenu żądań aktualizacji procedur administracyjnych do 

obsłużenia, 

d) szacowanego miesięcznego wolumenu żądań aktualizacji dokumentacji do obsłużenia, 

e)  szacowanego  miesięcznego  wolumenu  żądań  konfiguracji  oraz  parametryzacji 

Oprogramowania standardo

wego do obsłużenia, 

f)  szacowanej  miesięcznej  liczby  aktualizacji  środowisk  preprodukcyjnych  oraz 

produkcyjnych do realizacji, 

g) szacowanej miesięcznej liczby podatności do usunięcia, 

h)  szaco

wanej  miesięcznej  liczby  optymalizacji  poprawiających  wydajność  Systemu  do 

wykonania, 

i) szacowanej miesięcznej liczby przekazywanych rekomendacji w zakresie optymalizacji 

wydajności do wykonania, 

j) szacowanych miesięcznie prac związanych z opracowaniem  i dostarczeniem informacji o 

prognozowanym zapotrzebowaniu na za

soby Środowiska produkcyjnego i nieprodukcyjnego, 

k) szacowanej miesięcznej liczbie poprawek, które będą dostarczane do Zamawiającego dla 

Oprogramowania standardowego wchodzącego w skład systemu, 

l)  szacowanej  miesięcznej  liczby  żądań  instalacji  na  środowisku  produkcyjnym  i 

nieprodukcyjnym do obsłużenia, 

m) szacowanej miesięcznej liczby asyst przy pracach instalacyjnych do zrealizowania. 

Odwołujący  stwierdził,  że  próby  szacowania  wymienionych  wyżej  pozycji,  istotnych  z 

perspektywy świadczenia usług Utrzymania, próżno szukać w wyjaśnieniach RNC Comarch. 

Pokazuje to dobitnie,  że  Comarch nie  dokonał żadnego  szacowania pracochłonności  usług 

Utrzymania, a jedynie ją zadeklarował! Tak przedstawione Wyjaśnienia RNC nie dają żadnej 

możliwości  weryfikacji  i  prześledzenia  prawidłowości  obliczenia  ceny  ofertowej  Comarch. 

Dodatkowo w ramach świadczenia usług serwisowych określonych w Załączniku 9 Comarch 

zobowiązany  był  oszacować  pracochłonność  świadczenia  usługi  telefonicznej  pomocy 

technicznej 365 dni w roku od godziny 06:00 do 22:00. 

– zgodnie z brzmieniem Załącznika 9 

do SIWZ: 

11.  Wykonawca  zapewni  przez  cały  okres  obowiązywania  Umowy  telefoniczną  pomoc 

techniczną 356 dni w roku od godz. 6 do godz.22. 

W ramach  tej  pozycji  na 

Comarch ciążył obowiązek wykazania pracochłonności niezbędnej 

do  zapewnienia  profesjonalnego  wsparcia  w  ramach  telefonicznej  pomocy  technicznej, 

dostępnej w trybie ciągłym w godzinach 06:00‐22:00, pracochłonność należało oszacować i 

wykazać w ramach odrębnej pozycji tabeli. Odwołujący wskazał, że w obecnie realizowanej 

umowie na PUE w ramach tej usługi obsługuje około 700 kontaktów miesięcznie, o średniej 

miesięcznej pracochłonności samej tylko obsługi tych kontaktów ok. 150 roboczogodzin, co 

stanowi  blisko  10%  zadeklarowanej  pr

zez  Comarch  pracochłonności  Usług  utrzymania  dla 

inicjalnej  złożoności  Systemu.  Biorąc  pod  uwagę  okres  realizacji  umowy  oraz  wymaganą 

praktycznie  natychmiastową  reakcję  w  trybie  24/7  (godziny  nocne  i  dni  wolne  od  pracy) 

niedoszacowanie ceny oferty przez Comarch tylko z tego ty

tułu wynosi ponad milion złotych. 

W  swoich  Wyjaśnieniach  RNC  Comarch  pominął  oszacowanie  określonej  w  Załączniku  9 

usługi  telefonicznej  pomocy  technicznej.  W  związku  z  tym  Wyjaśnienia  RNC  w  zakresie 

pracochłonności Usług utrzymania są niekompletne a przez to nieprawidłowe. 

IV.  Nieprawidłowa  struktura  Personelu,  co  skutkuje  zaniżoną  kalkulacją  kosztów 

wynagrodzenia Personelu. 

W  kontekście  przedmiotowego  zarzutu  odwołujący  wskazał,  że  kluczową  kwestią,  którą 

należało  wykazać  w  Wyjaśnieniach  RNC  były  koszty  osobowe,  czyli  koszty  wynagrodzenia 

personelu,  który  będzie  realizował  przedmiot  zamówienia.  W  celu  wykazania  kosztów 

osobowych koniecznie 

było: 

a.  wskazanie  w  Wyjaśnieniach  RNC  w  sposób  jednoznaczny  liczby  osób,  które  będą 

realizowały przedmiot zamówienia, 

b. dołączenie dowodów wykazujących koszty zatrudnienia każdej z tych osób. 

Jak  wyjaśnił  odwołujący,  Comarch  wyznaczył  do  realizacji  umowy  zespół  złożony  z  89 

specjalistów,  przy  czym  zostali  oni  podzieleni  na  3  grupy  kompetencyjne.  Dodatkowo  w 

Tabeli  7  Wyja

śnień  RNC  Comarch  wskazał  udział  poszczególnych  grup  kompetencji  w 

realizacji poszczególnych usług. Comarch założył, że 70% prac w zakresie wszystkich usług 

będzie  wykonywanych  przez  pracowników  z  najniższej  grupy  kompetencyjnej  C,  których 

średnie wynagrodzenie brutto z umów o pracę (bez kosztów pracodawcy) wynosi 4 729,43 zł 

(kwota  została  wyliczona  na  podstawie  danych  przedstawionych  w  Załączniku  1  do 

Wyjaśnień  RNC  w  kolumnie  płaca  zasadnicza  brutto  z  umowy  o  pracę  /  wynagrodzenie  z 

umowy cywilnoprawnej na 

dzień 15.04.2021 [PLN]” dla osób z grupy C). W dalszej kolejności 

odwołujący  wskazał,  że  przedmiot  zamówienia  obejmuje  szereg  usług:  od  bardzo 

skomplikowanych i specjalistycznych, 

przez usługi standardowe dla tego typu systemów, do 

usług  prostych.  Tymczasem  w  ocenie  odwołującego  Comarch  przedstawił  niedostosowany 

do 

zakresu i struktury usług skład zespołu. Było to spowodowane wyłącznie jedną przyczyną 

–  koniecznością  sztucznego  zaniżenia  przez  Comarch  ceny  1  osobodnia,  będącego 

podstawą  kalkulacji  zaniżonej  ceny  oferty  Comarch.  Konieczność  taka  pojawiła  się  wobec 

wezw

ania  do  złożenia  Wyjaśnień  RNC,  którego  to  wezwania  Comarch  się  nie  spodziewał, 

zakładał  bowiem,  że  oferta  z  ceną  na  poziomie  71%  budżetu  postępowania  uchroni  go  od 

składania Wyjaśnień.  

Dodat

kowo  Comarch  nie  tylko  sztucznie  zawyżył  udział  osób  z  (najtańszej)  kategorii  C  w 

realizacji 

zamówienia,  ale  też  wyliczając  średnią  stawkę  dla  osób  o  najwyższych 

kwalifikacjach  (Grupa  kompetencyjna  A 

– Eksperci, Architekci), zaniżył ją, poprzez dodanie 

do 

tej grupy trzech osób, które z pewnością nie posiadają kompetencji eksperckich i nie są 

też architektami. Zgodnie z podziałem personelu na grupy kompetencyjne przedstawionym w 

pkt. III.1 Wyjaśnień RNC, te trzy osoby zatrudnione na stanowisku Młodszy Programista lub 

Prog

ramista,  powinny  zostać  uwzględnione  w  Grupie  C  –  Administratorzy,  specjaliści, 

diagności,  programiści. Po skorygowaniu składu Grupy  A  poprzez odjęcie tych  trzech  osób 

oraz  po  odpowiednim 

uwzględnieniu  w  Grupie  A  osób,  z  którymi  zawarto  umowy  o 

współpracy (Zał.3b do Wyjaśnień), średnie wynagrodzenie brutto z kosztami pracodawcy dla 

pozostałych w tej grupie 17 osób wynosi 20 244,26 zł, a nie jak wskazał Comarch w pkt. III.1 

Wyjaśnień RNC 18 028,89 zł. Właściwa stawka, po przeliczeniu na osobodzień daje wartość 

964,01  zł,  a  po  uwzględnieniu  założonej  przez  Comarch  rezerwy  w  wysokości  5,35%  daje 

wartość  1  015,59  zł  i  to  taka  stawka  powinna  być  użyta  w  obliczeniach  kosztów  realizacji 

zamówienia. 

Dalej  odwołujący  wskazał,  że  Comarch  załączył  umowy  dla  całego  zespołu,  liczącego  89 

osób.  Przedstawienie tych umów spowodowało,  że Wyjaśnienia RNC  na pierwszy rzut  oka 

wydają  się  rzeczowe,  zaś  stawki  stosowane  przez  Comarch  wyglądają  na  udowodnione. 

Jednakże  dążąc  do  wykazania  jak  najniższej  średniej  stawki  Comarch  przedstawił 

nieprawidłowy  skład  zespołu  –  umieszczając  w  tym  składzie  głównie  (aż  70%)  młodszych 

specjalistów  (Grupa  kompetencyjna  C),  nie  posiadających  wystarczającej  wiedzy  i 

doświadczenia  niezbędnych  do  realizacji  przedmiotu  zamówienia,  a  tym  samym  –  nie 

dających  rękojmi  należytego  wykonania  zamówienia  polegającego  na  utrzymaniu  i  rozwoju 

jednego z najbardziej krytycznych systemów informatycznych w Polsce. Oczywiście w skład 

zespołu realizującego  przedmiot  umowy mogą i wręcz powinni  wchodzić  też młodsi  i mniej 

wykwalifikowani specjaliści, ale w odpowiedniej proporcji do osób bardziej doświadczonych, 

tym  bardziej,  że  większość  prostych  i  powtarzalnych  czynności  utrzymaniowych 

wykonywanych  jest 

bezpośrednio  przez  zespoły  zamawiającego  (Centra  Wsparcia 

Informatyki). 

Dodatkowo  nawet  w  grupie  eksperckiej,  zostały  wykazane  osoby,  które  z  pewnością  nie 

powinny  się  tu  znaleźć,  a  jedynym  powodem  takiej  sytuacji  jest  chęć  zaniżenia  stawki  za 

roboczodzień  pracy  eksperta/architekta.  Zdaniem  odwołującego,  zamawiający  w  ogóle  nie 

zbadał  tej  kwestii.  Zaskakujące  było  dla  odwołującego,  że  dla  zamawiającego  zespół 

przedstawiony  przez  Comarch,  składający  się  w  przeważającej  większości  (70%)  z 

młodszych  specjalistów  jest  zespołem,  który  daje  rękojmię  wykonania  przedmiotu 

zamówienia.  Przedmiotowa  kwestia  powinna  być  dokładnie  zbadana.  Przede  wszystkim 

z

amawiający – znając dokładnie proporcje składu zespołu wskazane w Wyjaśnieniach RNC 

–  powinien  zająć  jednoznaczne  stanowisko,  czy  jego  zdaniem  dopuszczalna  jest  realizacja 

przedmiotu  zamówienia  w  70%  młodszymi  specjalistami.  Zdaniem  odwołującego  jest  to 

niemożliwe.  Jeśli  jednak  zamawiający  potwierdzi  prawidłowość  takiego  składu zespołu, jest 

to informacja dla wszystkich p

odmiotów świadczących usługi na rzecz Zakładu Ubezpieczeń 

Społecznych,  że  możliwe  jest  obniżenie  kosztów  świadczonych  usług  poprzez  realizację 

usług  zespołem  składającym  się  w  70%  z  młodszych  specjalistów,  których  wynagrodzenie 

jest  znacząco  niższe  od  wynagrodzenia  pracowników  IT  w  ZUS.  A  przecież  personel 

w

ykonawcy  ma  wspierać  i  uzupełniać  kompetencje  zespołów  Zakładu.  Zamawiający 

powinien wziąć pod uwagę skutki oświadczeń procesowych, jakie złoży w niniejszej sprawie, 

aby nie powtarzać błędów wcześniejszych3. Oddalenie odwołania nie może być bowiem dla 

za

mawiającego  celem  samym  w  sobie,  zamawiający  zawsze  powinien  mieć  na  uwadze 

skutki  swoich 

oświadczeń  dla  funkcjonowania  całości  jego  organizacji.  Jednocześnie  nie 

sposób  dalej  pomijać  faktu,  że  zamawiający  posiada  własny  zespół  administrujący  i 

utrzymujący  samodzielnie  System  PUE  w  bazowym  zakresie.  Dlatego  obsługa  prostych, 

powtarzalnych  zadań  administratorskich,  realizacja  procedur  czy  też  diagnostyka  prostych 

przypadków  realizowana  jest  przez  ten  zespół  ZUS.  Wykonawca  w  ramach  tego 

postępowania  ma  uzupełnić  swoimi  kompetencjami  działania  związane  z  utrzymaniem  i 

rozwojem  PUE.  Dlatego  kompetencje  zespołu  dedykowane  przez  wykonawcę  do  realizacji 

tego  zadania  muszą  być  na  odpowiednio  wysokim  poziomie,  co  nie  może  być 

zagwarantowane,  jeżeli  ponad  2/3  personelu  Comarch  stanowią  osoby  o  kompetencjach 

młodszych specjalistów. Struktura zespołu specjalistów wskazanych do realizacji przedmiotu 

zamówienia  przez  Comarch  nie  wynikała  z  potrzeb  zamawiającego  –  jedyną  przesłanką 

takiej struktury 

było sztuczne zaniżenie ceny oferty. 

V.  Nieadekwatna  liczba  specjalistów  w  poszczególnych  grupach  w  stosunku  do 

wyliczonej 

pracochłonności na daną grupę. 

W pkt. I.2 Wyjaśnień RNC Comarch wskazał: 

Do  realizacji  przedmiotu  zamówienia  Wykonawca  zamierza  przeznaczyć  maksymalnie 

zespół składający się z ok.89 osób. 

Jednocześnie w pkt. III.1 Wyjaśnień Comarch wskazał, że osoby do realizacji umowy zostały 

podzielone  na  grupy  kompetencyjne  i  do  każdej  grupy  została  przypisana  konkretna  liczba 

osób,  dla  których  załączono  jako  dowody  umowy  o  pracę  lub  o  współpracy.  Comarch 

przewidział do realizacji umowy następującą liczbę osób w poszczególnych grupach: 

- Grupa kompetencyjna A 

– 20 osób, 

- Grupa kompetencyjna B 

– 29 osób, 

- Grupa kompetencyjna C 

– 40 osób. 

Jednocześnie  w  Tabeli  6  Wyjaśnień  RNC  Comarch  przedstawił  łączną  pracochłonność 

realizacji 

poszczególnych usług w trakcie 47 miesięcy realizacji umowy, natomiast w Tabeli 7 

przedstawił udział poszczególnych grup specjalistów w realizacji poszczególnych usług. 

Jak wyliczył odwołujący, aby było możliwe świadczenie usług będących przedmiotem umowy 

w  70% 

pracochłonności  przez  specjalistów  z  Grupy  kompetencyjnej  C,  minimalna  liczba 

etatów  w  tej  Grupie  wynosić  powinna  50  osób  (49,52  po  zaokrągleniu  do  pełnych  etatów). 

Tymczasem  Comarch 

przeznaczył  do  realizacji  zamówienia  jedynie  40  osób  w  tej  Grupie 

kompetencyjnej.  To  oznacza

ło,  że  przedstawione  w  Wyjaśnieniach  RNC  założenia  były 

wewnętrznie sprzeczne i nie było możliwości wykonania umowy przewidzianym do realizacji 

umowy  zespołem  osób,  przy  założonym  udziale  w  całkowitej  pracochłonności 

poszczególnych grup specjalistów. 

Dodatkowo  w  wyliczeniach  należało  jeszcze  uwzględnić  współczynnik  efektywności,  który 

uwzględnia  nieobecność  w  pracy  związaną  z  urlopami  lub  chorobą  oraz  brak  udziału  w 

realizacji pr

ojektu w związku z udziałem w szkoleniach i innych pracach na rzecz spółki, co 

oznacza,  że  liczba  osób  zaangażowanych  w  wykonanie  zamówienia  powinna  być 

odpowiednio  wyższa,  w  stosunku  do  liczby  wynikającej  jedynie  wprost  z  pracochłonności. 

Jeżeli  któraś  z  tych  50  osób  będzie  chora  lub  będzie  na  urlopie  to  jej  prace  przecież  ktoś 

musi wykonać. Zgodnie z założeniami przyjętymi w pkt. VII.2, Comarch wyliczył wpływ ww. 

nieobecności  na  wzrost  kosztów  każdego  osobodnia  w  projekcie.  Zgodnie  z  tymi 

wyliczeniami  nie

obecności  te spowodują wzrost kosztów  każdego  osobodnia o 0,11 czyli  o 

11%.  Oznacza  to,  że  11  %  nominalnego  czasu  pracy  każdej  osoby  nie  zostanie 

przeznaczone  na  realizację  projektu  w  związku  z  urlopami,  zwolnieniami  lekarskim  i 

udziałem w szkoleniach. To oznacza, że minimalna liczba osób w Grupie kompetencyjnej C, 

która  byłaby  w  stanie  zrealizować  założony  70%  udział  w  całkowitej  pracochłonności 

realizacji zamówienia z uwzględnieniem przepisowych nieobecności wynosi ok. 56 osób. 

Wp

rawdzie w pkt.I.2 Wyjaśnień RNC Comarch pisze: 

Wykonawca  zwraca  uwagę  na  fakt,  iż  liczebność  zespołu  wyznaczonego  do  realizacji 

Umowy  (89 

osób)  przekracza  średnią  liczbę  osób/etatów  jaka  wynika  z  przeliczenia 

pracochłonności, wykazanej w kolumnie 3 Tabeli 6. Pracochłonność, w odniesieniu do czasu 

trwania projektu: 

69 822,75 MD / 47 miesięcy / 21 dni = 70,7 etatów. 

Dodatkowe  osoby  zostały  uwzględnione  w  składzie  zespołu  z  powodu  konieczności 

obsłużenia sytuacji, w której osoby delegowane do wykonywania postanowień Umowy będą 

musiały pogodzić te zadania z ewentualnymi zadaniami w innych projektach. Wprawdzie nie 

jest to sytuacja 

celowa, ale Wykonawca zakłada, że może do niej sporadycznie dochodzić i 

zapewnia  w  tym  względzie  odpowiednie  zastępstwo.  Również  ryzyko  niedoszacowania 

liczeb

ności  zespołu  czy  zbyt  mała  rezerwa  z  tytułu  nieobecności  pracowników  może 

skutkować tym, że zespół będzie musiał być powiększony o dodatkowe osoby. Osoby takie 

będą dobierane do realizacji zadań spośród wymienionych w składzie zespołu liczącego ok. 

89 osób. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  Comarch  wskazał  w  Wyjaśnieniach  RNC,  że  zastępstwa  podczas 

nieobecności będą zapewniały osoby wymienione w składzie zespołu liczącego ok. 89 osób. 

Comarch  zakłada  więc,  iż  podczas  nieobecności  osoby  z  Grupy  kompetencyjnej  C,  część 

zad

ań będą wykonywały osoby z grupy A lub B, gdyż jak wykazano powyżej, osób w Grupie 

C  jest  zbyt  mało  osób.  To  oznacza,  że  koszty  przewidziane  na  zastępstwo  powinny  być 

policzone po wyższych stawkach (dla droższych specjalistów z grup A i B) – czego Comarch 

nie  zrobił  i  w  efekcie  zaniżył  koszty  wykonania  zamówienia.  Udział  w  całkowitej 

pracochłonności  realizacji  umowy  osób  z  najtańszej  grupy  kompetencyjnej  (70%)  został  w 

Wyjaśnieniach RNC zawyżony. W rzeczywistości  – biorąc pod uwagę liczby specjalistów w 

poszczególnych grupach – istotną część tych prac będą realizowały osoby z wyższych grup 

kompetencyjnych,  które  mają  wyższe  wynagrodzenie,  a  tym  samym  rzeczywisty  koszt 

realizacji 

umowy  będzie  wyższy,  a  w  Wyjaśnieniach  RNC  Comarch  został  on  sztucznie 

zani

żony.VI.  Tabela  3  „Wynagrodzenia  z  umów”  kolumna  13  oraz  Tabela  4  „Rezerwa 

wynagrodzenia” 

  zbyt  niska 

wysokość  rezerwy  m.in.  na  wzrost  wynagrodzeń,  przy 

uwzględnieniu  aktualnych  danych  GUS  i  innych  czynników  wynikających  z  reżimu 

eksploatacyjnego Systemu PUE 

Zaniżona  cena  oferty  Comarch  wynikała  również  z  przeznaczenia  do  realizacji  umowy 

bardzo  dużej  liczby  osób  o  bardzo  niskim  ‐  jak  na  sektor  IT  ‐  wynagrodzeniu.  Z  wyliczeń 

odwołującego  wynikało,  że  70%  prac  w  ramach  realizacji  przedmiotu  umowy  będzie 

wykonywana  przez  osoby  o 

średnim  wynagrodzeniu  na  umowie  o  pracę  lub  umowie 

cywilnoprawnej w wysokości 4 729,43 zł. Jest to bardzo niskie wynagrodzenie w branży IT, 

co jest oczywiste również dla ZUS, który próbuje utrzymać obecnych (podkupywanych m.in. 

przez 

Comarch)  lub  pozyskać  nowych  pracowników  do  departamentów  informatycznych  i 

Centrów  Wsparcia  Informatyki.  Zgodnie  z  danymi  GUS  w  marcu  2021  r.  (czyli  w  miesiącu 

poprzedzającym złożenie oferty w tym postępowaniu) przeciętne miesięczne wynagrodzenie 

z umowy 

o pracę brutto, bez kosztów pracodawcy wynosiło: 

a. w sektorze przedsiębiorstw 5 929 zł, 

b. w sektorze informacja i komunikacja (do którego zalicza się IT) 10 544 zł. 

Biorąc  pod  uwagę  architekturę  Systemu  Platforma  Usług  Elektronicznych  ZUS,  krytyczny 

pozi

om  usług  dzięki  niej  udostępnianych  oraz  znaczenie  tych  usług  dla  funkcjonowania 

państwa  oraz  że  gros  podstawowych  zadań  administracyjnych  jest  wykonywana  przez 

zespół  zamawiającego  zdecydowana  większość  osób  przeznaczonych  do  realizacji 

zamówienia powinna mieć przynajmniej kilkuletnie doświadczenie w branży IT i kompetencje 

na poziomie przynajmniej doświadczonego specjalisty. 

Odwołujący  stwierdził,  że  średnie  wynagrodzenie  wskazane  w  Wyjaśnieniach  RNC  przez 

Comarch dla Grupy 

kompetencyjnej C bez kosztów pracodawcy w wysokości 4 729,43 zł jest 

pomiędzy  dolnym  kwartylem  a  medianą  wynagrodzenia  zasadniczego  dla  Specjalisty 

młodszego,  zgodnie  z  danymi  płacowymi  z  marca  2021  roku  dla  branży  IT.  To  oznaczało 

według  odwołującego,  że  jego  twierdzenie,  iż  do  Grupy  kompetencyjnej  C  zostały 

wyznaczone osoby o kompetencjach Specjalisty młodszego było jak najbardziej uprawnione. 

Pomijając  ryzyko  dla  zamawiającego  związane  z  przeznaczeniem  do  realizacji  zamówienia 

zbyt dużej liczby osób o niskich kwalifikacjach (co potwierdza wysokość ich wynagrodzenia), 

konieczne  jest 

uwzględnienie  odpowiednio  wysokiej  rezerwy  na  koszty  związane  ze 

wzrostem  wynagrodzeń  w  kolejnych  latach  realizacji  umowy.  A  biorąc  pod  uwagę,  że 

Comarch  tą  samą  rezerwą  (Tabela  3  kolumna  13)  objął  również  inne  koszty,  co  wynika 

zarówno z opisu kolumny 13 w Tabeli 3: 

Rezerwa  na  zwiększenie  wynagrodzeń,  premie  uznaniowe,  system  motywacyjny, 

nadgodziny, 

pracę w porze nocnej i zatrudnianie specjalistów z zewnątrz (umowy o pracę) 

jak i z treści zawartej w pkt. III.1 Wyjaśnień RNC: 

W  Tabela  3  kolumna  13  pokazano  jaką  rezerwę  przyjął  Wykonawca  dla  każdej  z  usług  na 

wzrost 

wynagrodzeń, premie uznaniowe, system motywacyjny dla zespołu, pokrycie kosztów 

fluktuacji 

kadr, pracę w porze nocnej, niedziele i święta, w godzinach nadliczbowych 

rezerwa ta powinna być istotną składową wyceny oferty (20‐30%). 

Zgodnie z danymi GUS, w skali jednego roku 

(marzec 2021 r. do marca 2020 r.) przeciętne 

miesięczne  wynagrodzenie  w  sektorze  przedsiębiorstw  wzrosło  o  8,0%,  a  tempo  wzrostu 

b

yło  szybsze  niż  obserwowane  w  poprzednich  miesiącach.  Dotyczy  to  zwłaszcza  ludzi 

młodych, bez doświadczenia, których zatrudnienie z początkowym wynagrodzeniem poniżej 

przeciętnego  wynagrodzenia  na  rynku,  powoduje  konieczność  (jeżeli  chce  się  takiego 

pracow

nika zatrzymać w organizacji) uwzględnienia w krótkim czasie budżetu na podwyżki w 

dużo  większym  wymiarze  niż  dla  osób  z  kilkuletnim  już  stażem  i  znacznie  wyższą  pensją. 

Należy  też  zauważyć,  że  obecnie  wzrost  wynagrodzeń  przyspieszył  i  roczny  wskaźnik 

wzrostu 

wynagrodzeń  za  okres  grudzień  2021  r.  do  grudzień  2020  r.  w  sektorze 

prz

edsiębiorstw  wyniósł  11,2%,  natomiast  w  sektorze  informacja  i  komunikacja  wyniósł 

co  pokazuje  jak  duża  jest  dynamika  wzrostu  wynagrodzeń  w  ostatnim  czasie.  Przy 

założeniu,  że  po  12  miesiącach  wykonywania  umowy  wskaźnik  wzrostu  wynagrodzeń 

utrzyma  się  na  poziomie  z  dnia  składania  ofert,  czyli  wyniesie  8%  i  w  kolejnych  latach 

realizacji  umowy  wyniesie 

tyle  samo,  wysokość  rezerwy  na  sam  wzrost  wynagrodzeń  w 

trakcie trwania całej umowy w stosunku do wynagrodzenia wyjściowego powinna wynieść co 

najmniej 12,65%. 

Oznacza to konieczność uwzględnienia w kosztach rezerwy na sam tylko 

wzrost  wynagrodzeń  w  wysokości  co  najmniej  12,65%  w  stosunku  do  wykazanego  na 

umowach  o  pracę  wynagrodzenia.  Trzeba  też  uwzględnić  podobny  wzrost  narzutów  na 

wynagrodzenia  (kosztów  pracodawcy),  gdyż  koszty  te  liczone  są  proporcjonalnie  do 

wysokości  wynagrodzenia.  W  obecnych  warunkach  rynkowych,  brak  przyjęcia  takiego 

poziomu  rezerw  na  wzrost  wynagrodzeń  przez  oferenta  (w  szczególności  dla  kontraktu 

trwającego  kilka  lat)  świadczy  o  próbie  sztucznego  zaniżenia  rzeczywistych  kosztów 

osobowych projektu, a tym samym jest przesłanką do uznania ceny jako rażąco niskiej.  

Jak 

odwołujący wskazał powyżej, w rezerwie, o której mowa w punkcie III.1 oraz w Tabeli 3 

kolumna 13 

Wyjaśnień RNC, Comarch określił cel tej rezerwy nie tylko na pokrycie wzrostu 

wynagrodzeń,  ale  również  innych  czynników,  takich  jak:  premie  uznaniowe,  system 

motywacyjny dla zespołu, pokrycie kosztów fluktuacji kadr, pracę w porze nocnej, niedziele i 

święta, w godzinach nadliczbowych. To bardzo znaczący składnik wyceny oferty biorąc pod 

uwagę  sytuację  na  rynku  pracy  w  branży  IT,  który  jest  i  w  najbliższych  latach  będzie 

zdecydowanie rynkiem pracownika. 

Oznacza to większą niż standardowa na rynku fluktuację 

kadr (odejścia i zatrudnienia nowych pracowników) oraz silną presję na wzrost płac. Chcąc 

uchronić  się  przed  negatywnymi  skutkami  tej  sytuacji  należy  dbać  o  właściwy  – 

nieodbiegający od rynkowego poziom wynagrodzeń. Koszty fluktuacji, czyli wprowadzania do 

zespołu  nowych  pracowników  są  wysokie  i  zwłaszcza  w  wieloletnich  projektach  należy  ich 

zdecydowanie 

unikać.  A  ponieważ  dynamika  wzrostu  płac  w  branży  IT,  a  co  za  tym  idzie 

presja  na  wzrost  wynagrodzeń  jest  i  będzie  w  najbliższych  kilku  latach  bardzo  wysoka 

(skutek  inflacji  i  deficytu  kadr  informatycznych)  trzeba  regu

larnie  dostosowywać 

wynagrodzenia  do  poziomu  rynkowego,  żeby  uniknąć  jeszcze  wyższych  kosztów  odejść 

pracowników oraz kosztów pozyskiwania i przystosowania nowych pracowników. Należy też 

stosownie  premiować  pracowników  i  dbać  o  skuteczne  i  siłą  rzeczy  kosztowne  systemy 

motywacyjne. 

W  dalszej  kolejności  odwołujący  stwierdził,  że  ze  względu  na  reżim  eksploatacji  systemu 

PUE  ZUS 

–  tryb  ciągły (24  godziny  na  dobę  /  7 dni  w tygodniu  /  365  dni  w  roku)  i  wysoką 

krytyczność usług udostępnianych dzięki Platformie Usług Elektronicznych (np. elektroniczne 

zwolnienia lekarskie), rezerwa w tak szerokim zakresie jak wskazany 

w Wyjaśnieniach RNC 

przez  Comar

ch  jest  bardzo  istotnym  składnikiem  kosztów  osobowych,  a  w  efekcie  ceny 

oferty.  W  takim  reżimie  eksploatacyjnym  (dostępność  24/7/365)  znacząca  część  prac 

utrzymaniowy

ch,  w  szczególności  administratorskich  i  konserwacyjnych  odbywa  się  w 

godzinach  najmniejsz

ego  obciążenia  systemu,  czyli  w  godzinach  nocnych,  w  weekendy  i 

święta. Również wdrożenia zmian i nowych funkcjonalności realizowane są w tzw. „oknach 

wdrożeniowych”  (1‐2  w  miesiącu),  w  nocy  z  piątku  na  sobotę  ew.  z  soboty  na  niedzielę. 

Naturalnym  zjawiski

em  jest,  że  bezpośrednio  po  „oknie  wdrożeniowym”  pojawiają  się 

incydenty  serwisowe  do  naprawy  lub 

zagadnienia  do  rozwiązania  jeszcze  przed 

zwiększeniem  natężenia  korzystania  z  systemu  PUE,  czyli  przed  poniedziałkowym 

porankiem.  Oznacza  to  wzmożoną  i  często  ciągłą  pracę  nawet  kilkudziesięciu  osób 

(administratorów,  technologów,  analityków  i  programistów)  w  sobotę  i  niedzielę.  Comarch 

opisał  te  koszty  w  pkt.  III.2  Wyjaśnień  RNC,  wskazując,  że  w  tej  samej  rezerwie 

wynagrodzeniowej  zostały  uwzględnione  również  koszty  związane  ze  specjalnym  trybem 

utrzymania 

dostępności systemu PUE: 

Na etapie wyceny wzięto pod uwagę wynikające z prawa pracy uwarunkowania związane z 

świadczeniem usług zgodnie z kalendarzem 24/7/365, takie jak: 

1. wymiar czasu pracy; 

2. okresy odpoczynku; 

3. rozkłady czasu pracy; 

4. praca w godzinach nadliczbowych; 

5. praca w porze nocnej; 

6. praca w niedzielę i święta.” 

wskazując, że: 

Koszt  ten  jest  uwzględniony  w  stawkach  przedstawionych  w  Tabeli  nr  4  Rezerwa 

wynagrodzenia. 

W  bezpośrednim  okresie  przed  terminami,  w  których  wchodzi  w  życie  zmiana  legislacyjna 

wymagająca  dostosowania  systemu  PUE,  również  prace  w  zakresie  rozwoju 

oprogramowania  realizowane  są  w  trybie  nadzwyczajnym  i  ponadnormatywnym  czasie 

pracy.  W  efekcie  można  przyjąć,  że  10‐15%  całkowitej  pracochłonności  związanej  z 

realizacją  umowy  realizowana  jest  poza  standardowymi  godzinami  pracy  i  zgodnie  z 

Kodeksem  Pracy  musi  być  odpowiednio  rekompensowana  poprzez  dodatkowe 

wynagrodzenie lub dodatkowe dni wolne. 

Mając  powyższe  na  uwadze,  odwołujący  przygotował  oszacowanie  wielkości  rezerwy,  jaką 

należałoby  przyjąć  w  rzetelnej  wycenie  oferty  w  przedmiotowym  postępowaniu.  W  celu 

lepszego  zobrazowania  posłużył  się  w  tym  celu  przykładem  pracownika,  którego 

wynagrodzenie  w  dniu  złożenia  oferty  wynosiło  5  tys.  zł  brutto  (bez  kosztów  pracodawcy). 

Sądząc po cenie oferty większość pracochłonności związanej z realizacją umowy Comarch 

zamierza zrealizować pracownikami z bardzo niskim jak na branżę IT wynagrodzeniem, stąd 

taki poziom wynagrodzenia 

przyjęto w przykładzie. Dla uproszczenia odwołujący przyjął też, 

że realizacja  umowy  będzie trwała 4  lata  (zamiast  47  +  3 miesiące). W  przykładzie założył 

też,  że  w  pierwszym  roku  realizacji  umowy,  wynagrodzenie  dla  przykładowego  pracownika 

wynosić  będzie  tyle,  ile  wykazano  w  umowie  załączonej  do  Wyjaśnień  RNC.  Dopiero  w 

kolejnych latach, tj. drugim, trzecim i czwartym roku realizacji umowy, 

zastosował wskaźnik 

wzrostu  wynagrodze

ń  w  sektorze  przedsiębiorstw,  rok  do  roku  wg  GUS  tj.  8%.  Dodatkowo 

uwzględnił koszt premii uznaniowej na bardzo niskim, bo zaledwie 8% rocznie poziomie – w 

praktyce  niemającym  zastosowania  w  branży  IT,  gdzie  premia  roczna,  szczególnie  w 

przypadku tak nis

kich poziomów wynagrodzenia podstawowego to najczęściej 15‐25% jego 

rocznej  wysokości.  Nie  przyjął  też  dla  uproszczenia  żadnych  kosztów  systemu 

motywacyjnego, pomimo iż sam Comarch wskazał, że koszty takie są zawarte w tej rezerwie. 

W  związku  z  trybem  realizacji  usług  w  ramach  umowy  (duży  udział  pracy  w  weekendy) 

za

łożył też koszty na wynagrodzenie za pracę w niedzielę i święta, przy czym przyjmujemy je 

na  niewielkim  poziomie  wobec  rzeczywistych  potrzeb 

–  3%,  co  odpowiada  ok.  5  godzinom 

miesięcznie  (przyjął  normatyw  168h  w  miesiącu)  oraz  średnio  1,5h  nadgodzin  w  miesiącu 

(1%).  Pomi

nął  koszty  nieuniknionej  przy  tak  niskim  w  stosunku  do  rynku  poziomie  płac 

fluktuacji 

pracowników,  pomimo  iż  ten  wskaźnik  Comarch  wskazał  w  opisie  –  nie  znał 

założeń, dla uproszczenia pominięto. Ale z pewnością te koszty są niezerowe. 

Według  wyliczeń  odwołującego  wielkość  rzeczonej  rezerwy  powinna  wynosić  ok.  25% 

wynagrodzenia  podstawowego,  czyli 

w  kwotach  bezwzględnych,  biorąc  pod  uwagę  cenę 

oferty  Comarch, 

powinno  to  być  ok.  7 mln  zł.  Tymczasem  Comarch  przewidział  na  ten  cel 

łączną kwotę na okres ponad 4 lat w wysokości 1,5 mln zł. Brakujący koszt wynosi ok.:  

7 mln zł – 1,5 mln zł = 5,5 mln zł 

Z  powyższych  wyliczeń  wynika,  że  tylko  z  tytułu  nieuwzględnienia  pełnych  kosztów 

związanych z wynagrodzeniem, Comarch zaniżył łączny koszt realizacji umowy o 5,5 mln zł. 

Oznacza 

to, że nie ma możliwości osiągnięcia założonego zysku w wysokości 2 736 633,08 

zł, co potwierdza, że projekt jest oczywiście nierentowny, a oferta zawiera rażąco niską cenę. 

Odwołujący zarzucił, że przedmiotowa rezerwa wskazana w Tabeli 3 kolumna 13, która jest 

wyliczona 

na  podstawie  wskaźników  przedstawionych  w  Tabeli  4  kolumna  7,  jest 

wielokrotnie zaniżona w efekcie zupełnego abstrahowania przez Comarch od uwarunkowań 

realizacji przedmiotu umowy i aktualnych 

realiów rynku pracy i sytuacji makroekonomicznej. 

Comarch  po  prostu  pominął  rzeczywistą  sytuację  na  rynku  i  dane  rynkowe  –  w  tabeli  3  w 

pozycji  13  wpisał  dane  zupełnie  oderwane  od  rzeczywistości,  wręcz  sprzeczne  z  realną 

sytuacją  rynkową.  Przedmiotowa  rezerwa  jest  zadeklarowana,  a  nie  obliczona  przy 

za

stosowaniu  założeń  dotyczących  jej  istotnych  składników.  Jej  wielkość  w  Wyjaśnieniach 

RNC 

została po prostu przyjęta i wynikała z potrzeby dostosowania jej wielkości do zaniżonej 

ceny  oferty  Coma

rch,  a  nie  rzeczywistych  parametrów  świadczenia  usług  w  reżimie 

eksploatacji i rozwoju systemu PUE. 

VII.  pkt.VII.2  Wyjaśnień  RNC  „Rezerwa  na  nieobecność  pracowników”  i  Tabela  5 

„Koszty  projektu”  kolumna  15  „Rezerwa  na  nieobecność  (choroby,  urlopy,  szkolenia)”  ‐ 

zaniżony koszt związany z nieobecnością pracowników. 

Po  pierwsze 

odwołujący  podkreślił,  że  Comarch  błędnie  przedstawił  koszty  związane  z 

nieobecnością pracowników w rozdziale VII. Rezerwy i ryzyka. Jest to koszt, który na pewno 

wystąpi i nie może być zaliczany do rezerw. Koszt ten dotyczy nieobecności pracowników w 

wyniku  urlopów,  zwolnień  lekarskich,  w  związku  z  udziałem  w  szkoleniach,  bądź  też 

nieobecności spowodowanych innymi zdarzeniami. Odwołujący wskazał, że koszt ten został 

policzony przy bardzo niskich 

założeniach, (np. współczynnik dotyczący zwolnień lekarskich 

na  poziomie  poniżej  1%  dni  roboczych).  W  Wyjaśnieniach  przyjęto  następujące  założenia 

dotyczące nieobecności każdego pracownika w ciągu roku: 

a. urlop 

‐ 26 dni 

b. choroby lub inne zdarzenia 

– 1% dni roboczych, czyli 1% *21 dni *12 miesięcy = 2,52 dni 

c. liczba dni szkoleniowych: 

1 dzień 

Łączna liczba nieobecności w ciągu roku: 26 + 2,52 + 1 = 29,52 dni 

Liczba  dni  urlopu  wynika  z  kodeksu  pracy,  którego  respektowanie  Comarch  podkreśla  w 

Wy

jaśnieniach.  Wystąpienie  takiego  kosztu  jest  pewne,  dlatego  też  nie  powinien  on  być 

zakwalifikowany  do  rezerwy,  ale  powinien  zostać  uwzględniony  w  podstawowych kosztach, 

przy 

obliczeniu  stawki  za  1  dzień  roboczy  (MD).  Należy  też  zauważyć,  że  oferta  była 

przygotowyw

ana w czasie pandemii, której dalszy scenariusz był i w sumie nadal jest dużą 

niewiadomą. Tym samym współczynnik związany z nieobecnością spowodowaną chorobami 

powinien  zostać  przyjęty  na  poziomie  dostosowanym  do  stanu  faktycznego.  Tymczasem 

zosta

ł on przyjęty na bardzo niskim poziomie. Trudno też zakładać, że taki poziom kosztów 

nie wystąpi i przypisać go do rezerwy. 

Również 1 dzień na udział w szkoleniach w ciągu roku jest nieadekwatny do utrzymywania 

odpowiedniego  poziomu  kwalifikacji  pracownika

,  który  powinien  uczestniczyć  zarówno  w 

szkoleniach 

zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W tak dynamicznej branży jak informatyczna 

dla  profesjonalnej 

organizacji,  za  jaką  chce  uchodzić  Comarch  1  dzień  szkoleń  rocznie  to 

wartość  zdecydowanie  i  świadomie  zaniżona.  Tym  bardziej,  że  Comarch  przewidział  do 

realizacji  zamówienia  bardzo  dużo  osób  o  niskich  kwalifikacjach,  dlatego  niezbędne  jest 

regularne  szkolenie  tych  osób,  w  celu  podwyższenia  kompetencji.  Comarch  zresztą  sam 

przyznaje w rozdziale VII.2, że 

używane  w  niniejszym  Rozdziale  sformułowanie  „Rezerwa”  ma  znaczenie  jedynie 

porządkowe i nie oznacza, iż nie przewiduje ponoszenia kosztów w opisywanym zakresie 

tym bardziej niezrozumiałe było dla odwołującego wpisanie tych kosztów w rezerwie, zamiast 

w kosztach, 

niezbędnych do realizacji zamówienia. 

Istotą  zarzutu  nie  było  jednak  samo  błędne  nazwanie  tych  kosztów,  ale  nieprawidłowe 

wyliczenie 

niezbędnego poziomu tych kosztów. Comarch wylicza współczynnik nieobecności 

na  podstawie  danych  wskazanych  powyżej,  zakładając  w  efekcie,  że  każdy  pracownik 

będzie nieobecny przez 29,52 dnia w ciągu roku. Daje to następujący współczynnik: 

29,52 dni w ciągu roku / (12*21) dni roboczych w roku = 0,117 roboczodni 

Dodatkowo, ze względu na fakt, że 3,37% pracowników wyznaczonych do realizacji umowy 

to osoby 

z umowami o współpracy, w przypadku których Comarch nie ponosi dodatkowych 

kosztów związanych z nieobecnością, ostateczna wartość współczynnika wynosi: 

‐ 3,37%) = 0,113 roboczodni 

Jest  to  wymiar  dodatkowego  kosztu, 

który  ponosi  każdy  pracodawca i  który  Comarch musi 

uwzględnić  w  wycenie,  a  który  wynika  z  faktu,  że  pracodawca  płaci  pracownikowi 

wynagrodzenie  zarówno  w  okresie  urlopu,  krótkotrwałego  zwolnienia  lekarskiego  czy 

szkolenia

. Koszt ten powinien być uwzględniony w kosztach każdego roboczodnia.  

Po pierwsze 

Comarch błędnie obliczył współczynnik, który należy uwzględnić do wyliczenia 

dodatkowych  kosztów,  gdyż  policzył  stosunek  liczby  dni  nieobecności  do  liczby  wszystkich 

dni 

roboczych w ciągu roku, czyli 12*21. Poprawnie współczynnik ten powinien być policzony 

jako  liczba 

dni nieobecności w ciągu roku do liczby dni, w których dana osoba „efektywnie” 

może  świadczyć  pracę  na  rzecz  projektu tj.  po  pomniejszeniu  o  wszelkie  nieobecności,  bo 

tylko  godziny  przepracowane

,  czyli  „przychodowe”  można  obciążać  kosztami.  W  efekcie 

praw

idłowy współczynnik wynosi: 

29,52  dni  nieobecności  w  ciągu  roku  /  [(12*21)‐29,52]  dni  obecności  w  pracy  =  0,133 

roboczodni 

Dodatkowo  tak  policzony  współczynnik  powinien  zostać  pomniejszony  o  zakładaną  przez 

Comarch  l

iczbę  osób  zatrudnionych  na  umowach  cywilnoprawnych,  których  nie  dotyczą 

koszty 

związane z urlopami czy też chorobami. Comarch przewidział 3,37 % tego typu osób, 

co daje współczynnik: 

0,132 roboczodni * (100%

‐3,37%) = 0,128 roboczodni 

Wyliczony  narzut 

na  każdy  roboczodzień  realizacji  projektu  dotyczy  wszystkich  kosztów 

ponoszonych 

przez  pracodawcę w  związku  z  koniecznością zapewnienia zastępstwa przez 

innego  pracownika 

osoby,  która  przebywa  na  urlopie,  na  zwolnieniu lekarskim  lub z  innych 

powodów czasowo nie uczestniczy w realizacji projektu. Oznacza to, że do każdej średniej 

stawki za roboczodzień realizacji usługi należy dodać odpowiednią wysokość następujących 

kosztów: 

a. koszty pracy (związane z wynagrodzeniem): 

‐ wynagrodzeniem pracownika 

‐ kosztami pracodawcy związanymi z wynagrodzeniem (wymienione na str.43 Wyjaśnień) 

b. pozostałe koszty związane z działalnością firmy: 

‐ koszty lokalizacji 

‐ koszty amortyzacji 

‐ koszty materiałów biurowych i inne 

‐ koszt zapewnienia i utrzymania infrastruktury 

‐ koszt podróży służbowych 

‐ koszt szkoleń 

‐ koszty ogólne i pozostałe 

Jak  stwierdził  odwołujący  o  ile  Comarch  uwzględnił  w  wyliczeniach  koszty  związane  z 

wynagrodzeniem  osób  zastępujących  nieobecnych  pracowników  wraz  ze  standardowymi 

kosztami  p

racodawcy,  to  już  pominął  dla  osób  zastępujących  wszystkie  pozostałe  koszty 

wy

mienione w punkcie b powyżej. A przecież ten dodatkowy zasób pracowników to nie tylko 

koszty ich wynagrodzeń wraz z narzutami, ale także miejsce pracy, wyposażenie w sprzęt, 

itd. 

Jak 

wynikało  z  przedstawionych  w  odwołaniu  wyliczeń,  do  każdego  roboczodnia  należało 

dodać koszty w wysokości 87,47 zł, tymczasem Comarch w Tabeli 8 kolumna 14 Wyjaśnień, 

uwzględnił  jedynie  koszt  w  wysokości  46,97  zł.  Czyli  w  kosztach  każdego  roboczodnia 

Comarch pominął oczywisty koszt w wysokości: 87,47 – 46,97 = 40,50 zł. 

Odwołujący  wyliczył,  że  tylko  z  tytułu  nieuwzględnienia  pełnych  kosztów  związanych  z 

nieobecnościami  (urlopy,  zwolnienia  lekarskie  i  szkolenia)  Comarch  zaniżył  łączny  koszt 

realizacji  umowy  o  2  827  821,3

8  zł.  Wyliczona  powyżej  różnica  między  kosztami 

przewidzianymi 

w Wyjaśnieniach a kosztami, które powinny być skalkulowane, oznacza, że 

nie ma możliwości osiągnięcia założonego zysku w wysokości 2 736 633,08 zł, co oznacza, 

że projekt jest oczywiście nierentowny, a oferta zawiera rażąco niską cenę. 

VIII. Brak ujęcia w cenie oferty niezbędnych kosztów w zakresie szkolenia personelu 

Jak wyj

aśnił odwołujący, analogiczny zarzut został podniesiony w odwołaniu KIO 2571/21 – 

odnośnie  którego  odwołujący  nie  znał  treści  Wyjaśnień  RNC.  Po  zapoznaniu  się  z 

Wy

jaśnieniami  RNC  odwołujący  przyznał,  że  zmodyfikował  swoje  stanowisko  –  Comarch 

celowo 

i świadomie nie ujął w cenie oferty koniecznych kosztów szkolenia personelu w całym 

‐letnim okresie realizacji projektu. 

Według  odwołującego  stan  faktyczny  był  następujący  –  w  Tabeli  5  „Koszty  projektu” 

Comarch 

wskazał pozycję, gdzie rzekomo ujął koszty szkoleń w cenie oferty: 

a. w kolumnie 11 „Koszty szkoleń” 

Jednocześnie przewidział też rezerwę „Bufor na szkolenia”, stanowi ona część pozycji: 

b. w kolumnie 17 

„Rezerwa na inne koszty realizacji i ryzyko”. 

W 

Tabeli 5 „Koszty projektu” w kolumnie 11 „Koszty szkoleń” wskazano kwotę 18.852,15zł – 

na cały okres umowy i na cały zespól. Proste działanie arytmetyczne wskazuje, jakie koszty 

w tym zakresie 

przewidział Comarch: 

852,15 zł / 89 osób = 211,82 złote 

Zdaniem 

odwołującego wskazanie takiej kwoty, jako „koszty szkoleń” było co najwyżej kpiną 

z z

amawiającego. Za 211 zł nie można pracownika wysłać na żadne szkolenie. Wniosek dla 

odwołującego był jeden – w kosztach realizacji projektu Comarch po prostu nie ujął kosztów 

szkoleń.  Wyprzedzając  argumentację  Comarch,  że  „takie  ma  koszty”  –  odwołujący 

odpowi

edział:  W  załączniku  4  do  Wyjaśnień  RNC  rzeczywiście  wskazano,  że  Uśredniony 

koszt  w  przeliczeniu  na  jeden  roboczodz

ień  w  GK  Comarch  dla  sektora  administracji 

publicznej na szkolenia wynosi 

0,27 zł na 1 roboczodzień. 

Według  odwołującego  wynikały  z  tego  następujące okoliczności.  Po  pierwsze,  że  Comarch 

na szkolenie prac

owników przeznacza 5,67 zł miesięcznie (przy założeniu 21 dni roboczych 

w miesiącu) czyli 68,04 zł rocznie na szkolenie. Po drugie – że Comarch chwali się wręcz, że 

nie 

szkoli swoich pracowników. Bo tylko taki może być skutek oświadczenia, że na szkolenia 

wydaje  się  około  68  złotych  rocznie  na  1  osobę.  Było  to  dla  odwołującego  bardzo 

zaskakujące  i  nie  wiedział  on  nawet,  jak  się  odnieść  do  tej  kwestii.  Wyjaśnił,  że  po  raz 

pierwszy spot

kał się bowiem z sytuacją, w której jego konkurent oficjalnie stwierdza, że nie 

szkoli  pracowników.  Co  więcej  –  zdaje  się  wywodzić  z  tego  faktu  swoją  przewagę 

konkurencyjną.  Odwołujący  stwierdził,  że  już  teraz  rozumie,  w  jaki  sposób  Comarch  może 

oferować  ceny  znacznie  poniżej  cen  rynkowych  –  po  prostu  nie  ponosi  kosztów,  jakie 

p

onoszą  wszyscy  konkurenci  Comarch,  co  skutkuje  potem  niską  jakością  dostarczanych 

przez taki 

nieszkolony zespół usług. Odwołujący stwierdził, że zamawiający zgadza się na to. 

Zgadza się – mając jednocześnie świadomość, że większość zespołu przeznaczonego przez 

Comarch  do  realizacji  projektu  to  pracownicy  ma

ło  doświadczeni.  Zgadza  się  ‐  mając 

również  świadomość  kosztów  szkoleń,  ponieważ  sam  na  szkolenia  swoich  pracowników 

wydaje 

znaczące  sumy  i  umie  określić  wymagany  poziom  kosztów  w  tym  zakresie,  który 

powi

nien być uwzględniony w ofercie. Zdaniem odwołującego jest to kolejny przypadek, gdy 

z

amawiający po prostu zamyka oczy i udaje, że nie ma problemu. 

Odwołujący  uznał,  że  złożenie  przez  Comarch  oświadczenia,  że  na  szkolenia  przewidział 

kwotę  68  zł  na  1  osobę  na  rok  jest  równoznaczne  z  oświadczeniem,  że  nie  będzie  szkolił 

personelu  przez  4  lata  realizacji  projektu.  A  to  wobec  niespornego  i  notoryjnego  (nie 

wymagającego  udowodnienia)  faktu,  że  za  68  zł  rocznie  nie  można  nikogo  z  niczego 

przeszkolić.  A  już  na  pewno  nie  informatyka  z  zakresu  nowoczesnych  technologii 

wykorzystywanych  w  Systemie  PUE.  A  tym  samym 

–  zaktualizowała  się  przesłanka  braku 

możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez 

z

amawiającego i oferta Comarch powinna zostać odrzucona. 

Z ostrożności odwołujący wskazał, że w Tabeli 5 jest inna pozycja, którą Comarch zapewne 

wskaże  jako  pozycję  do  pokrycia  kosztów  szkoleń  –  kolumna  17  „Rezerwa  na  inne  koszty 

realizacji  i  ryzyko”,  gdzie  wskazano  kwotę  1.731.728,02  zł.  Zgodnie  z  nazewnictwem 

Wyjaśnień  RNC  rezerwa  z  kolumny  17  obejmuje  wszystkie  ryzyka  wskazane  w  pkt  VII.4 

Wyjaśnień RNC – tam wskazano rezerwę o tej samej nazwie. Cała istota zagadnienia w tym, 

że  pkt  VII.4  Wyjaśnień  RNC  zawiera  aż  10  pozycji,  w  tym  pozycję  VII.4.6  „Ryzyko 

niedoszacowania  kompetencji  zespołu  –  bufor  na  szkolenia”.  W  pierwszej  kolejności 

odwołujący  wskazał,  że  Comarch  nie  może  skutecznie  podnosić,  że  koszty  szkoleń 

pracowników  ujął  w  tej  rezerwie,  a  taką  zapewne  argumentację  przeprowadzi  Comarch. 

Ujmowanie 

kosztów,  które  na  pewno  zaistnieją,  w  pozycji  „Rezerwa”  jest  nadużyciem  i 

kolejnym  mechanizmem 

zaniżania  ceny  oferty.  Gdyby  przyjąć  za  prawidłowe  ujmowanie 

kosztów,  których  konieczność  poniesienia  jest  oczywista,  w  rezerwach  –  to  wykonawcy 

mogliby  w  w

yjaśnieniach  ceny  w  ogóle  nie  rozpisywać  szczegółowo  kosztów  realizacji 

projektu,  ale  całość  ceny  ofert  podać  jako  –  „rezerwa  na  realizację”  projektu.  Ponadto,  jak 

Comarch  sam  pisze  w  pkt  VII.1  Wyjaśnień  RNC,  istotą  rezerwy  jest  jej  wykorzystanie  (lub 

nie) w związku z materializacją tego czy innego ryzyka z szerokiego katalogu ryzyk objętych 

rezerwą. 

Rezerwy  wyznaczone  zostały  w  wyniku  analizy  dokumentacji  przetargowej,  w  połączeniu  z 

analizą 

doświadczeń 

własnych 

Wykonawcy 

w 

kontekście 

doboru 

ryzyk, 

prawdopodobieństwa  ich  materializacji  oraz  impaktu,  tj.  wpływu  na  wysokość  buforu 

przeznaczonego na ryzyko, 

przekładającego się na koszt oferty. 

Koszty  szkoleń  w  takiej  umowie  w  przypadku  profesjonalnego  wykonawcy  są  zdarzeniem 

pewnym, 

a więc i pewnym kosztem i nie ma co zakładać, że mogą nie wystąpić. Nawet, jeśli 

przyjąć, że możliwe jest ponoszenie kosztów realizacji projektu, które są oczywiste w dacie 

składania oferty z rezerwy – to i tak kwota na szkolenia jest za mała. Skoro jest 10 różnych 

rezerw  w  pkt 

VII.4  i  wszystkie  omówione  są  na  tym  samym  poziomie  ogólności,  ze 

wskazaniem na niskie 

prawdopodobieństwo ryzyka, to na każde ryzyko przypada 1/10 całej 

kwoty.  A  zatem  rezerwa  na 

„Bufor  na  szkolenia”  wynosi  173.172,80  zł.  Proste  działanie 

arytmetyczn

e wskazuje, jaką rezerwę w tym zakresie przewidział Comarch:  

173.172,80 zł / 89 osób = 1.945,75 zł 

W tej kwocie można już przeszkolić pracownika. Tak – 1 raz na cały okres realizacji umowy. 

Ale  będzie  to  jakieś  podstawowe  szkolenie,  niedostosowane  do  poziomu  zaawansowania 

technicznego  Systemu  PUE.  Szkoleni

a  dotyczące  specjalistycznych  technologii  używanych 

przez System PUE są znacznie 

droższe, przykładowo można wskazać: 

a. RH134 

– Red Hat System Administration II 10 500 zł brutto (Linux Polska) 

b. AD348 

– Red Hat JBoss Application Administration II 12 000 zł brutto (Linux Polska) 

c. DO285 

– Containers, Kubernetes and Red Hat OpenShift Administration II 15 000 zł brutto 

(Linux Polska) 

d. Build and Manage Websites wit

h Liferay DXP 9 900 zł brutto (Liferay) 

e. Liferay DXP Back

‐End Building Blocks 9 900 zł brutto (Liferay) 

f. EDB Postgres Advanced Server DBA 

– Advanced 6 000 zł brutto (Linux Polska) 

Dodatkowo 

odwołujący  wyjaśnił,  że  nie  bez  znaczenia  było  stanowisko  zamawiającego 

względem konieczności utrzymywania przez wykonawcę odpowiedniego poziomu kwalifikacji 

oraz  ko

nieczności  jej  ciągłej  aktualizacji  i  powiększania,  i  co  za  tym  idzie  uwzględnienia  w 

ofercie  odpowiedniej  kwoty  na  szkolenia  personelu. 

Odwołujący  wskazał,  że  Zakład 

Ubezpieczeń  Społecznych  prowadzi  obecnie  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego 

na  „Świadczenie  Usług  Ciągłości  Działania  oraz  Usług  Dodatkowych  dla 

środowiska  systemowego  Mainframe”  (numer  postępowania:  993200/271/115/2021,  znak 

postępowania:  TZ/271/79/20).  W  dniu  5  stycznia  2022  r.  Zakład  Ubezpieczeń  Społecznych 

odrzucił ofertę wykonawcy Centrum Udostępniania Dokumentów Sp. z o.o. na podstawie art. 

226  ust.  1  pkt  8  PZP,  tj.  wobec 

stwierdzenia,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę.  W 

uzasadnieniu wskazano między innymi: 

a.  N

ie  ulega  wątpliwości,  że  z  uwagi  na  konieczność  utrzymywania  wysokiego  poziomu 

merytorycznego wszystkich członków Personelu Wykonawcy realizującego usługę w trakcie 

trwania  umowy,  w 

kalkulacji  kosztowej  powinna zostać  przewidziana rezerwa  na  szkolenia. 

Ist

otny jest tutaj czas trwania umowy, który wynosi 48 miesięcy. 

b. Wykonawca, jako specjalista z dużym doświadczeniem powinien wiedzieć, że utrzymanie 

systemów  to  również  ich  rozwój,  wprowadzanie  nowych  udogodnień  i  rozwiązań.  Na  takie 

cele rozwojowe Zamawia

jący przewidział Usługi Dodatkowe w wymiarze dodatkowych 9600 

roboczogodzin, wobec czego 

nie sposób zgodzić się, że posiadana przez Wykonawcę kadra 

będzie dysponowała taką wiedzą merytoryczną, która  pozwoli  spełnić  wymagania stawiane 

przez  Zamawiającego  w  SWZ,  bez  poszerzania  swojej  wiedzy  w  ramach  odpowiednich 

szko

leń. 

Z kolei w o

dpowiedzi na odwołanie KIO 142/22 z dnia 2. Lutego 2022 r. Zakład Ubezpieczeń 

Społecznych stwierdził: 

a.  Nadto  odnosząc  się  do  przedmiotu  zamówienia  i  wyjaśnień  Odwołującego,  że  nie 

przewiduje 

konieczności prowadzenia dodatkowych szkoleń w celu wykonania zamówienia, 

Zamawiający  stwierdza,  że  dynamicznie  zmieniające  się  środowisko  i  funkcjonujące  w  nim 

wersje narzędzi, systemów, baz danych wymagają ciągle rozwijającego się personelu. 

b. Postanowienia SWZ i umowy nie dopuszczają możliwości, by przyszły wykonawca dopiero 

uczył  się  na  systemach  Zamawiającego.  Wykonawca  świadczący  usługę  powinien  posiąść 

odpowiednią  wiedzę  we  własnym  zakresie  i  brać  aktywny  udział  w  testach,  a  następnie 

wdrożeniu funkcjonalności na środowiskach przedprodukcyjnych i produkcyjnych. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  Krajowa  Izba  Odwoławcza  wyrokiem  z  dnia  7  marca  2022  roku, 

sygn.  akt  KIO  142/22  oddaliła  odwołanie  wykonawcy  CUD  –  a  tym  samym  potwierdziła 

słuszność stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. 

Wobec  powyższego  odwołujący  stanął  na  stanowisku,  że  zamawiający  w  niniejszym 

postępowaniu powinien dokonać badania i oceny oferty Comarch Polska z uwzględnieniem 

tych  samych  zasad  oceny, 

jakie  ZUS  zastosował  w  w/w  postępowaniu  wobec  Centrum 

Ud

ostępniania Dokumentów Sp. z o.o., tj. zbadaniu realności i rynkowego poziomu kosztów 

przeznaczonych na szkolenia. Kwota przeznaczona na szkolenia wskazana przez Comarch 

nie 

wystarczy  na  udział  w  niezbędnych  specjalistycznych  szkoleniach  członków  personelu 

Comarch 

– i to nawet wtedy, gdy doliczymy kwotę rezerwy (co nie powinno mieć miejsca). W 

opinii 

odwołującego  w  niniejszym  postępowaniu  Comarch  złożył  zamawiającemu  jasne  i 

proste 

oświadczenie – nie przewidziałem w cenie oferty kosztów szkoleń. 

IX. 

Brak 

wykazania 

rzeczywistych 

i 

kompletny

ch  kosztów  Infrastruktury 

techniczno

‐systemowej (ITS) 

Odwołujący zwrócił uwagę, że zamawiający wymagał od Comarch w pytaniu 6 i 7 Wezwania 

podania  osobno  kosztów  środowiska  deweloperskiego,  a  osobno  środowiska  weryfikacji 

kodów  źródłowych.  Jest  to  pytanie  o  infrastrukturę  techniczno‐systemową  (zwaną  dalej 

„ITS”),  niezbędną  do  realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Odpowiedzi  Comarch  udzielił  w 

Rozdziale  IV 

–  „Koszty  przygotowania  i  utrzymania  środowiska  deweloperskiego  oraz 

środowiska  weryfikacji  kodów  źródłowych”  Wyjaśnień  RNC,  dołączając  w  tym  zakresie 

Załącznik  5  „Informacja  Comarch  Data  Center  dot.  zapewnienia  infrastruktury 

technicznosystemowej”.  W  obu  pismach  wskazano  szacowany  miesięczny  koszt 

ud

ostępnienia ITS na potrzeby ZUS PUE w wysokości 62 000 zł netto.  

Odwołujący  wskazał,  że  istota  zarzutu  sprowadza  się  do  tego,  że  to  jest  jedynie 

zadeklarowana  przez  Comarch  kwota, 

niepoparta  żadnymi  dowodami  potwierdzającymi  jej 

prawidłowość. Najpierw w Załączniku 5 Dyrektor BU IT Cloud (brak podania nazwiska osoby 

podpisującej) po prostu oświadcza, że miesięczny koszt ITS to taka kwota i nie udowadnia w 

żaden  sposób  jak  ona  została  oszacowana  –  nawet  nie  podejmuje  takiej  próby,  po  prostu 

wskazuje  kwotę.  Następnie  w  Wyjaśnianiach  RNC  powtórzono  tę  kwotę.  Brak  jest  w 

Wyjaśnieniach  RNC  jakichkolwiek  innych  dokumentów  potwierdzających  faktyczne  koszty 

udostępnienia ITS, w szczególności nie przedstawiono żadnych dowodów w zakresie: 

a. posiadania przez Comarch D

ata Center niezbędnych elementów ITS i kosztów ich nabycia 

(k

oszty amortyzacji powinny być kosztem projektu); 

b. kosztów nabycia elementów ITS, których Comarch Data Center nie posiada. 

Zdaniem  o

dwołującego  kwota  62.000  zł  nie  pokrywa  nawet  połowy  kosztów  miesięcznych 

ITS. 

Odwołujący  podkreślił,  że  w  postępowaniu  KSI  ZUS  Comarch  w  grudniu  2020  roku  także 

składał wyjaśnienia w zakresie ceny, w których między innymi wyjaśniał koszty ITS i dołączył 

do  wyjaśnień  szereg  dowodów  na  wykazanie  kosztów,  między  innymi:  Umowę  z  IBM  i 

umowę  z  Arrow  –  producentami  i  dostawcami  oprogramowania  oraz  zestawienie  faktur 

potwierdzających  zakup  środowiska  ITS  wraz  z  kopiami  faktur.  Skoro  Comarch  w  grudniu 

2020 roku w ramach p

ostępowania KSI ZUS wiedział, w jaki sposób należy wykazać koszty, 

to  tak  samo  powinien  zachować  się  przy  składaniu  Wyjaśnień  RNC  w  niniejszym 

postępowaniu. Wyprzedzając argumentację Comarch odnośnie innego modelu zapewnienia 

ITS w obu projektach 

– odwołujący wskazał, że nie ma to żadnego praktycznego znaczenia. 

W  obu  przypadkach,  to  Comarch  S.A. 

(czyli  spółka  matka  Grupy  Kapitałowej  Comarch) 

zakupuje  elementy  ITS.  Zastosowanie  modelu 

z  udostępnieniem  przez  Comarch  Data 

Center  nie  może  prowadzić  do  tego,  aby  wykonawca  zwolniony  był  z  obowiązku 

udowodnienia  kos

ztów  i  mógł  w to miejsce  składać  pseudo‐dowód w postaci  oświadczenia 

własnego. 

Reasumując  ‐  jak  wynikało  z  przedstawionych  przez  odwołującego  danych  koszt 

zapewnienia  środowiska  deweloperskiego  wynosi  160.815,18  zł  bez  VAT  miesięcznie. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  co  istotne,  kwota  ta  została  obliczona  przez  niego  na  podstawie 

ofert uzyskanych od 

poszczególnych dostawców wymaganych technologii. Oferty te zostały 

złożone  już  uprzednio  w  toku  postępowania  odwoławczego  KIO  2571/21,  od  października 

2021  roku  ceny  sp

rzętu  i  oprogramowania  jedyne  wzrosły,  zatem  wyliczenia  nadal  są 

aktualne. 

W dalszej kolejności odwołujący stwierdził, że elementem ITS, który ma największy wpływ na 

koszt  ITS,  jest  oprogramowanie  WebMethods.  Zgodnie  z  zasadami  dystrybucji  firmy 

Software  AG,  producenta  oprogramowania  WebMethods  na  rynku  dos

tępne  są  2  modele 

korzystania z oprogramowania WebMethod:  

a.  Zakupienie  licencji 

–  model  dostępny  tylko  dla  wybranych  odbiorców,  na  podstawie 

indywidualnie negocjowanych umów. W taki sposób korzysta ZUS.  

b.  Subskrypcja  na  czas  określony  –  model  licencyjny  dostępny  powszechnie,  dla  firm 

komercyjnych  (w  tym  Asseco  i  Comarch).  W  tym  modelu  użytkownik  uiszcza  opłatę 

subsk

rypcyjną,  w  ramach  której  ma  prawo  zarówno  użytkować  oprogramowanie  (licencja 

czasowa)  j

ak korzystać ze wsparcia (naprawa błędów, nowe wersje). Warunki tego modelu 

licencyjnego  oznaczają,  że  należy  wykupić  subskrypcję  na  każdy  okres  korzystania  z 

oprogramowania.  

Model  dystrybucji  oprogramowania  dostępny  dla  Comarch  skutkuje  tym,  że  konieczne  jest 

ponoszenie 

kosztów  zakup  subskrypcji  przez  cały  okres  realizacji  zamówienia.  Miesięczny 

koszt subskrypcji 

– jak ustalił odwołujący – wynosi 119 895,31 zł netto. Ponadto odwołujący 

wyjaśnił,  że  trzeba  tu  pamiętać,  że  model  zakupu  oprogramowania  WebMethods,  czyli 

subskrypcja, powoduje, że trzeba ponosić te koszty przez cały okres realizacji umowy, czyli – 

wyprzedzając ewentualne tłumaczenie Comarch, że licencje te zostały kupione wcześniej na 

potrzeby innego projektu 

‐ Comarch nie może powołać się na fakt, że rzekomo już posiada te 

licencje i żadnych kosztów w tym zakresie ponosić nie będzie. 

Odwołujący  wskazał,  że  zamawiający  ma  świadomość,  jakie  koszty  należy  ponieść  w  celu 

korzystania  z  oprogramowania  WebMethods.  ZUS  licencje  oprogramowania  WebMethods 

zakupił  w  2011  roku  od Sygnity  (w ramach tworzenia  Systemu PUE).  Następnie w  grudniu 

2018  roku  ZUS  kupił  usługi  serwisu  dla  tych  licencji  za  cenę  3  365  280  zł  z  VAT  od  firmy 

Savangard Sp. z 

o.o. w ramach postępowania nr TZ/271/49/17 część C ‐ Zapewnienie usług 

serwisu 

licencjonowanego 

dla 

oprogramowania 

webMethods 

wspomagającego 

funkcjonowanie  Platformy  Usług  Elektronicznych.  Następnie  zamawiający,  w  ramach 

kolejnego postępowania nr TZ/271/80/20 w 2021 roku zakupił od Savangard usługi serwisu 

licencjonowan

ego oprogramowania WebMethods wspomagającego funkcjonowanie PUE za 

cenę 17 246 764,80 zł z VAT. Jak widać – sam serwis oprogramowania WebMethods (bez 

kosztów  nabycia  licencji),  to  bardzo  wysokie  kwoty.  Zamawiający  ma  zatem  świadomość 

powyższego.  A  pomimo  to  przyjął  „na  wiarę”  oświadczenie  Comarch  Data  Center,  że  za 

62.000  zł  miesięcznie  można  zapewnić  nie  tylko  WebMethods,  ale  także  szereg  innych 

produktów. 

Odwołujący wyjaśnił, że ma świadomość, że licencje wykorzystywane przez zamawiającego 

są  dedykowane  do  większej  liczby  serwerów  niż  potrzeby  wykonawcy  celem  budowy 

środowiska  deweloperskiego,  jednak  jak  zostało  to  wskazane  w  załączonych  do  odwołania 

dowodac

h, koszt licencji i ich serwisu jest znaczący. 

Niezależnie  od  braku  wiarygodności  wykazania  koszów  ITS  przez  oświadczenie  własne 

Comarch 

–  odwołujący  zwrócił  jeszcze  uwagę  na  wewnętrznie  sprzeczne  oświadczenia 

Comarch co do 

udostępnianego ITS. W Załączniku nr 5 wskazano z jednej strony, że: 

(…) utrzymania w ciągłej zdolności eksploatacyjnej zasobów ITS dedykowanych na potrzeby 

ZUS 

PUE zasobów ITS znajdujących się w CDC (…) 

Jednocześnie w tym samym dokumencie Comarch Data Center deklaruje, że: 

(…)  Wyskalowane  środowisko  zapewni  możliwość  realizacji  umowy  PUE  ZUS  i  zostało 

wyskalowane  na  podstawie  wiedzy  specjalistycznej  oraz  dokumentacji  SIWZ.  Obliczony 

koszt 

uwzględnia współdzielenie środowiska z innymi projektami (…) 

Zdaniem 

odwołującego sprzeczność tych dwóch oświadczeń jest oczywista. 

Odwołujący wskazał, że domyśla się przyczyn tej sprzeczności: 

a.  Pierwszy  cytat  zawiera  informacje  prawdziwe 

–  tj.  ITS  na  potrzeby  ZUS  PUE  to  zasób 

dedykowany tylko pod te projekt. Jest to rozwiązanie prawidłowe, zgodne z zasadami sztuki i 

do

brymi  standardami.  System  tak  duży  i  tak  skomplikowany  jak  ZUS  PUE  po  prostu 

powini

en posiadać zasoby dedykowane;  

b. Drugi cytat zawiera inform

acje niezgodne z rzeczywistością i został dodany wyłącznie po 

to, 

aby choć pozornie uzasadnić śmiesznie niską kwotę udostępnienia zasobów. Widocznie 

twórca  tego  dokumentu  nie  dołożył  należytej  staranności  i  nie  zauważył,  że  stworzył 

dokument zawie

rający sprzeczne treści. 

Reasumując  argumentację  w  zakresie  kosztów  ITS,  odwołujący  stwierdził,  że  Comarch 

kolejny  raz  próbuje  wykazać  wysokość  kosztów,  jakie  należy  ponieść  na  zapewnienie 

infrastruktury 

niezbędnej  do  realizacji  usług  na  rzecz  ZUS  poprzez  oświadczenie  Comarch 

SA,  a  dokładnie  –  jej  jednostki  organizacyjnej  Comarch  Data  Center.  Oświadczenie  to 

odwołujący uznał za ogólnikowe, niezawierające szczegółowego wskazania poszczególnych 

elementów  ITS  i  kosztów  dla  każdego  elementu  ITS  osobno  –  zawierające  tylko  1  ogólną 

kwotę,  bez  wskazania  podstaw  jej  obliczenia.  Co  więcej  –  oświadczenie  to  nie  zostało 

poparte  żadnymi  dowodami,  w  szczególności  nie  wykazano,  że  Comarch  Data  Center  w 

ogóle dysponuje odpowiednimi elementami infrastruktury, w jakiej cenie je nabyło, itp. W ten 

sposób można zadeklarować, że wymogi w zakresie ITS można zapewnić w każdej dowolnej 

kwocie, nawet 10.000 zł czy 50.000 zł miesięcznie. Nie jest to jednak profesjonalne i rzetelne 

w

ykazanie kosztów w zakresie, w jakim wskazał zamawiający i na poziomie szczegółowości, 

jakiego z

amawiający wymagał.  

Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  na  wadliwość  takiego  wykazywania  kosztów  ceny  oferty,  tj. 

poprzez ogólnikową kwotę od podwykonawcy, wskazała Izba w wyroku z 7 marca 2022 roku, 

sygn. akt KIO 142/22: 

Tymcz

asem w wyjaśnieniach odwołujący ujawnił jedynie ostateczną kwotę za udostępnienie 

potencjału  podwykonawcy,  ale  w  tym  zakresie  nie  przedstawiono  żadnych  elementów 

kalkulacyjnych.  Wykonawca  ogranic

zył  się  jedynie  do  podania  czasookresu  udziału 

podwykonawcy  w  realizacji 

zamówienia  i  ujawnienia  globalnej  kwoty  za  udostępnienie 

zasobu, bez wyjaśnienia, w jaki sposób ta kwota została skalkulowana i co się na nią składa. 

Sam  odwołujący  w  drugich  wyjaśnianych  przyznał,  że  szczegółowy  sposób  kalkulacji 

dokonanych  pr

zez  podwykonawcę  nie  jest  mu  znany.  (…)  Od  obowiązku  ujawnienia 

kalkulacji  części  oferty  wykonywanej  przy  pomocy  podwykonawcy  nie  zwalniał 

obowiązującego ewentualny fakt, że kalkulacja podwykonawcy miała charakter wewnętrzny, 

a  jej  metodyka,  parametry  przy

jęte  do  profilowania  cen  i  źródła  ich  pozyskania  stanowiły 

tajemnicę  przedsiębiorstwa  podwykonawcy.  Powyższa  argumentacja  KIO  potwierdzała 

stanowisko  Zakładu  Ubezpieczeń  Społecznych,  który  wskazał:  Powyższe  trudno  uznać  za 

wyjaśnienia  w  zakresie  sposobu  oszacowania  kosztów  ustalonych  z  podwykonawcą. 

Wykonawca  nie  przedstawił  żadnych  kalkulacji,  wykazów,  itp.,  które  mogłyby  być  poddane 

ocenie. Skoro Wykonawca wskazuje, że przyjął warunki określone przez podwykonawcę, to 

jakieś  one  musiały  być.  Po  stronie  Wykonawcy  spoczywa  obowiązek  wykazania  sposobu 

kalkulacji. 

A  zatem  kolejny  raz  z

amawiający  inaczej  ocenia  Comarch  (któremu  wolno  więcej  i  od 

którego  ZUS  niewiele  wymaga  w  zakresie  wyjaśnień  ceny)  niż  innych  wykonawców.  A 

wszystko  to  ma  miejsce  w  tym  samym  czasie 

–  oba  postępowania  są  prowadzone 

równolegle.  Co  więcej  –  Comarch  S.A.,  jako  podwykonawca  oraz  jako  spółka matka  –  jest 

zainteresowany  tym,  aby  Comarch  Polska  S.A. 

pozyskał  zamówienie,  po  prostu  Comarch 

S.A. 

ma  bezpośredni  interes  w  tym,  aby  Comarch  Polska  zawarło  umowę.  Oświadczenia 

składane przez podmiot, który ma interes w tym, aby dany wykonawca pozyskał zamówienie, 

powinny podlegać szczegółowej i dokładnej analizie. 

X. Roz

dział XVI Wyjaśnień RNC – Wykaz tabel wykorzystanych do kalkulacji 

Od

wołujący wskazał, że Comarch zawarł w Wyjaśnieniach RNC 8 tabel, które mają rzekomo 

wykazać  sposób  kalkulacji  ceny  oferty.  Po  zapoznaniu  się  z  tymi  tabelami  odwołujący 

wskaz

ał, że niestety – niewiele można z nich zrozumieć, a już na pewno nie to, w jaki sposób 

Coma

rch szacował cenę. Odwołujący podniósł przypuszczenie, że tabele te zostały najpierw 

stworzone w programie Excel i zawierały odpowiednie reguły, które dokonywały stosownych 

obliczeń.  Niemniej  jednak  –  do  Wyjaśnień  RNC  zostały  złożone  jedynie  wydruki  tabel.              

Z treści tych tabel nie wynika: 

a. które pozycje w tabelach zawierają dane źródłowe, nie wskazano źródła danych, itp.; 

b. które pozycje stanowią już obliczenia, w oparciu o dane źródłowe. 

Comarc

h  nie  wskazał,  jakie  operacje  są  dokonywane  w  tabelach,  skąd  biorą  się  dane                  

w kolejnych pozycjach 

– nie wiadomo, co jest wynikiem jakich obliczeń. Powyższe skutkuje 

jednym 

–  Comarch  nie  przedstawił  zamawiającemu  sposobu  obliczenia  ceny  oferty.  A  tym 

samym 

złożył nierzetelne obliczenia. Przykładem tutaj może być tabela 5 „koszty projektu”, 

gdzie w kolejnych kolumnach wskazywane są jakieś kwoty – jednak zupełnie nie wiadomo, 

skąd  te  kwoty  się  biorą,  jakie  jest  ich  źródło.  Podobna  sytuacja  jest  z  tabelą  8.  W  treści 

Wyja

śnień  RNC  nie  ma  wystarczającego  wytłumaczenia,  jak  należy  dojść  do 

poszczególnych  kwot,  co  mnożyć,  skąd  pobierać  dane.  Zapewne  istnieje  jakiś  sposób 

wyjaśnienia tych wszystkich pozycji, zapewne możliwe jest przedstawienie tego – i zapewne 

w  odpowiedzi  na 

odwołanie  Comarch  takie  wyjaśnienia  przedstawi.  Jednak  –  będą  to 

wyjaśnienia spóźnione. 

Odwołujący  stwierdził,  że  nie  wie,  dlaczego  Comarch  zaniechał  podania  odpowiednich 

opisów  do  w/w  tabel.  Jednak  faktem  jest  –  że  zaniechał.  A  jednocześnie  –  nie  może  tego 

baku  już  skutecznie  uzupełnić.  Zaś  z  obecnej  treści  Wyjaśnień  RNC  nie  wynika,  w  jaki 

sposób Comarch obliczył cenę oferty. 

Odwołujący  zaznaczył,  że  spodziewa  się  stanowiska  zamawiającego,  że  argumentacja 

powyższa jest niepoważna – gdyż zamawiający wszystko z tabel zrozumiał i umiał wyczytać. 

Ale 

jeśli  tak  jest  –  to  czemu  np.  ZUS  nie  wyjaśnił  (dodatkowymi  pytaniami)  kwestii 

rzeczywistego braku kosztów szkoleń czy też braku realnej rezerwy na wzrost wynagrodzeń? 

Zdaniem 

odwołującego, zamawiający nie wystąpił o takie dalsze wyjaśnienia, gdyż po prostu 

dokonał jednie formalnej oceny Wyjaśnień RNC, nie wnikając w ogóle w merytoryczną treść 

Tabel. 

XI.  Brak  dowodów  stanowiących  podstawę  szacowania  ceny  oferty  (na  dzień 

składania ofert) 

Odwołujący podniósł, że Comarch załączył do Wyjaśnień RNC 9 dowodów, z czego zaledwie 

2  grupy  dowodów  istniały  na  dzień  złożenia  ofert  (umowy  o  pracę  oraz  dokument 

potwierdzający  ubezpieczenie  OC).  Cała reszta  dowodów  to  dokumenty  z  data  późniejszą. 

Skoro dowody te 

mają datę późniejszą niż data złożenia oferty – to oczywistym było, że nie 

były  podstawą  szacowania  ceny  oferty.  A  zatem  –  wszystkie  te  dowody  powinny  zostać 

pominięte  przy  ocenie  Wyjaśnień  RNC.  Jeśli  jednak  pominiemy  wszystkie  ww.  dowody,  to 

okaże  się,  że  Comarch  nie  dołączył  do  Wyjaśnień  RNC  dowodów,  do  złożenia  których  był 

zobowiązany.  A  tym  samym  –  oferta  Comarch  powinna  zostać  odrzucona  –  gdyż 

Wyjaśnienia RNC były gołosłowne i nie poparte dowodami. 

Odwołujący  w  tym  miejscu  wskazał,  że  Comarch  doskonale  zdawał  sobie  sprawę                   

z  wadliwości  i  nieprzydatności  złożonych  dowodów  –  otóż  w  Załączniku  5  Informacja 

Comarch Data Center dot. 

zapewnienia infrastruktury techniczno 

– systemowej zamieszczono nawet sformułowanie: 

Jednocześnie potwierdzam, że informacje dotyczycie ww. kosztów były przekazane osobom 

składającym ofertę w imieniu Comarch Polska S.A. – na potrzeby oszacowania ceny oferty  

w ww. 

postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. 

W  ocenie  odwołującego  powyższe  sformułowanie  miało  zapewne  sanować  fakt,  że 

informacja maj

ąca być dowodem na wysokość kosztów ITS powstała 2 miesiące po złożeniu 

oferty. 

Odwołujący  nie  dał  wiary  temu  stwierdzeniu  i  pozostawił  go  ocenie  Izby  –  nie  jest 

bowiem  wiarygodne,  że  wycena  oferty  na  77  mln  zł  zostaje  dokonana  na  podstawie  bliżej 

nieokreślonej  „przekazanej  informacji”.  Zgodnie  z  zasadami  doświadczenia  życiowego 

przygotowanie  tak  poważnych  ofert  powinno  być  oparte  na  odpowiednich  dokumentach                  

i wycenach. 

Zarzut  2.  Naruszenie  art.  24  ust.  1  pkt  17  Pzp 

w  związku  z  art.  7  ust.  1Pzp,  tj. 

zaniechanie 

wykluczenia  Comarch  z  postępowania,  pomimo  iż  Comarch  w  wyniku 

lekkomyślności  lub  niedbalstwa  przedstawiło  informacje  wprowadzające  w  błąd 

z

amawiającego,  mogące  mieć  istotny  wpływ  na  decyzje  podejmowane  przez 

z

amawiającego,  co  powoduje,  iż  zamawiający  prowadzi  postępowanie  w  sposób 

niezapew

niający  uczciwej  konkurencji  oraz  równego  traktowania  wykonawców  oraz 

przejrzystości. 

Jak  wskaza

ł  odwołujący  powyżej  Comarch  w  Załączniku  5  do  Wyjaśnień  RNC  podał 

informacje 

wprowadzające zamawiającego w błąd – tj. wskazano z jednej strony, że: 

utrzymania 

w  ciągłej  zdolności  eksploatacyjnej  zasobów  ITS  dedykowanych  na  potrzeby 

ZUS PUE 

zasobów ITS znajdujących się w CDC (…) 

Jednocześnie w tym samym dokumencie Comarch Data Center deklaruje, że: 

Wyskalow

ane  środowisko  zapewni  możliwość  realizacji  umowy  PUE  ZUS  i  zostało 

wyskalowane  na  podstawie  wiedzy  specjalistycznej  oraz  dokumentacji  SIWZ.  Obliczony 

koszt 

uwzględnia współdzielenie środowiska z innymi projektami (…) 

Sprzeczność tych dwóch oświadczeń była zdaniem odwołującego oczywista. 

Odwołujący wyjaśnił, że domyśla się przyczyn tej sprzeczności: 

a.  Pierwszy  cytat  zawiera  informacje  prawdziwe 

–  tj.  ITS  na  potrzeby  PUE  ZUS  to  zasób 

dedykowany tylko pod ten projekt. Jest to rozwiązanie prawidłowe, zgodne z zasadami sztuki 

i  dobrymi 

standardami.  System  tak  duży  i  tak  skomplikowany  jak  PUE  ZUS  po  prostu 

powinien 

posiadać zasoby dedykowane;  

b. Drugi cytat zawiera informacje niezgodne z rzeczywistością – i został dodany wyłącznie po 

to, aby choć pozornie uzasadnić śmiesznie niską kwotę udostępnienia zasobów. 

Podanie informac

ji o rzekomym „współdzieleniu” środowiska ITS zostało podane po to, aby 

wykazać  zamawiającemu  brak  rażąco  niskiej  ceny  –  a  zatem  jest  to  informacja  mająca 

istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego. 

P

rzystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  zamawiającego  zgłosił 

wykonawca Comarch Polska S.A. 

z siedzibą w Krakowie. 

Zamawiający  w  dniu  11  kwietnia  2022  r.  złożył  do  akt  sprawy  odpowiedź  na 

odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania.  

Wykonawca  zgłaszający  przystąpienie  w  piśmie  z  dnia  12  kwietnia  2022  r. 

przedstawił swoje stanowisko procesowe w sprawie. 

W dniu 22 

kwietnia 2022 r. wykonawca zgłaszający przystąpienie złożył kolejne pismo 

procesowe

,  w  którym  ustosunkował  się  do  dowodów  złożonych  przez  odwołującego  na 

posiedzeniu niejawnym z udzi

ałem stron w dniu 13 kwietnia 2022 r. 

Na  rozprawie  w  dniu  27  kwietnia  2022  r.  odwołujący  przedstawił  pismo  procesowe 

zawierające  stanowisko  końcowe  odnoszące  się  przede  wszystkim  do  pisma  wykonawcy 

Comarch 

złożonego  w  dniu  22  kwietnia  2022  r.  oraz  stanowiska  zamawiającego 

przedstawionego na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2022 r. 

Na podstawie dokument

acji przedmiotowego postępowania, złożonych dowodów oraz 

biorąc pod uwagę stanowiska stron i uczestnika postępowania, Izba ustaliła i zważyła, 

co nast

ępuje: 

Zgodnie  z  treścią  art.  92  ust.  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Przepisy 

wprowadzające  ustawę  –  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.U.  z  2019  poz.  2020),  do 

postępowań  odwoławczych  oraz  postępowań  toczących  się  wskutek  wniesienia  skargi  do 

sądu, o których mowa w ustawie uchylanej w art. 89, wszczętych po dniu 31 grudnia 2020 r., 

dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021 

r., stosuj

e się przepisy ustawy, o której mowa w art. 1. Mając na uwadze powyższe, Izba do 

postępowania odwoławczego w przedmiotowej sprawie zastosowała przepisy ustawy z dnia 

11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1129 ze zm.), 

zwanej  dalej  nadal: 

„nPzp”,  ponieważ  zostało  ono  wszczęte  przez  wniesienie  odwołania                 

w dniu 25 marca 2022 r., czyli po dniu 31 grudnia 2020 r.  

Izba  uznała,  że  odwołujący,  którego  oferta  mogłaby  zostać  wybrana  jako 

najkorzystniejsza w przypadku potwierdz

enia się wszystkich zarzutów odwołania wykazał, że 

posiada  interes  w  u

zyskaniu  zamówienia  oraz  może  ponieść  szkodę  w  wyniku  naruszenia 

przez  zamawiającego  przepisów  ustawy,  czym  wypełnił  materialnoprawne  przesłanki 

dopuszczalności odwołania, o których mowa w art. 505 ust. 1 nPzp.  

Wo

bec spełnienia  przesłanek określonych  w  art.  525  ust.  1-3  nPzp, Izba  stwierdziła 

skuteczność  zgłoszonego  przystąpienia  przez  wykonawcę  Comarch Polska S.A.  z siedzibą 

w  Krakowie  (zwanego 

dalej:  „przystępującym”  lub  nadal:  „Comarch”),  do  udziału                            

w postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego. W związku z tym ww. wykonawca 

stał się uczestnikiem postępowania odwoławczego.  

Izba 

doszła  do  przekonania,  że  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek 

skut

kujących odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 nPzp i skierowała odwołanie na 

rozprawę  w  zakresie  wszystkich  podniesionych  zarzutów.  Tym  samym  skład  orzekający 

oddalił  wniosek  zamawiającego  o  odrzucenie  odwołania,  który  został  podniesiony                 

w odpowiedzi na odwołanie. 

W  ocenie  z

amawiającego  odwołanie  wniesione  w  dniu  25  marca  2022  r.  podlegało  –  co 

najmniej w 

części odnoszącej się do zarzutu rażąco niskiej ceny (zwanego dalej jako: „RNC”) 

– odrzuceniu na podstawie art. 528 ust. 1 pkt 4 nPzp. Zgodnie z art. 528 ust. 1 pkt 4 nPzp, 

Izba  odrzuca  odwołanie  jeżeli  stwierdzi,  że  odwołujący  powołuje  się  wyłącznie  na  te  same 

okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia przez Izbę w sprawie innego odwołania 

dotyczącego tego samego postępowania wniesionego przez tego samego odwołującego się. 

Z przepisu tego wynika zatem, iż Izba odrzuca odwołanie po dokonaniu analizy czy zostały 

spełnione łącznie  następujące  przesłanki  wynikające  z  niniejszego  przepisu:  po  pierwsze  – 

ustalenia wymaga czy odwołujący powołuje się wyłącznie na te same okoliczności, po drugie 

–  okoliczności  te  muszą  być  przedmiotem  rozstrzygnięcia  przez  Izbę  w  sprawie  innego 

odwołania,  po  trzecie  –  odwołanie  musi  dotyczyć  tego  samego  postępowania  wniesionego 

przez  tego  samego  odwołującego  się.  Badając  niniejsze  przesłanki  –  w  ocenie 

z

amawiającego  –  należało  porównać  zakres  odwołania  poprzedzającego  rozstrzygnięcie 

Izby 

– oraz wskazanych w nim okoliczności – z nowym odwołaniem, w szczególności co do 

tożsamości  stron,  przedmiotu  zamówienia  oraz  przedmiotu  zaskarżenia.  Przez  przesłankę 

„wyłącznie te same okoliczności”  należy rozumieć  okoliczności,  które  były  już  przedmiotem 

rozstrzygnięcia  Krajowej  Izby  Odwoławczej  (zarówno  rozstrzygnięcia  formalnego  jak                           

i mery

torycznego). Nową, inną okolicznością – niemieszczącą się w przesłance „wyłącznie te 

same  okoliczności”  –  będą  inne  kwestionowane  czynności  zamawiającego,  lub  te  same 

czynności,  ale  oparte  na  innej  podstawie  faktycznej  zarzutów  (brak  tożsamości  podstawy 

fa

ktycznej  zarzutów).  W  ocenie  zamawiającego  wszystkie  przesłanki  wynikające  z  treści 

przepisu  art.  528  ust.  1  pkt  4  n

Pzp  zmaterializowały  się  co  najmniej  w  zakresie  zarzutu 

po

stawionego  w  pkt  II  odwołania  (zarzutu  naruszenia  art.  89  ust.  1  pkt  4  Pzp).  W  ocenie 

z

amawiający,  odwołujący  powołał  się  wyłącznie  na  te  same  okoliczności  –  będące 

przedmiotem  rozpoznania  (zarzut  naruszenia  art.  89  ust.  1  pkt  4  Pzp 

–  zarzut  RNC)                      

w wyroku z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt KIO 2571/21. W ocenie zamawiającego, 

o

dwołujący  w  obu  odwołaniach  –  z  dnia  30  sierpnia  2021  r.  o  sygn.  akt  KIO  2571/21  oraz 

odwołaniu z  dnia 25  marca  2022  r.  –  powołał  się na  okoliczności  –  dotyczące  zaniechania 

odrzucenia oferty wykonawcy Comarch Polska S.A. z siedzibą w Krakowie, na podstawie art. 

89 ust. 1 pkt 4 

Pzp w związku z art. 90 ust. 3 Pzp. Zamawiający zwrócił uwagę na treść obu 

odwołań.  I  tak  w  obu  wniesionych  odwołaniach  odwołujący  powołał  się  na  brak  rzetelnego                 

i wykazanego dowodami sposobu wyceny 

1 PF, nieprawidłowe szacowanie pracochłonności 

Usług utrzymania, wykazanie nieprawidłowej struktury Personelu – nieprawidłowa kalkulacja 

kosztów  wynagrodzenia  Personelu,  brak  uwzględnienia  wszystkich  wyszczególnionych                  

w SIWZ specjalistów w poszczególnych grupach kompetencyjnych, niedoszacowanie ITS itd. 

Wszystkie wskazane okoliczności faktyczne (opisane w odwołaniu z dnia 30 sierpnia 2021 r. 

na str. 28-

49) ponownie zostały wskazane w odwołaniu z dnia 25 marca 2022 r. (str. 8-46). 

Niniejsze 

okoliczności Izba rozstrzygnęła w wyroku z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt 

KIO  2571/21,  (str.  58-

68).  Izba  w  sposób  szczegółowy  odniosła  się  w  wyroku  do 

poszczególnych  okoliczności  faktycznych,  stanowiących  zarzut  RNC.  Izba  stwierdziła,  że 

zarzut 

RNC  w  całości  podlegał  oddaleniu.  Odwołujący  –  wobec  umorzenia  przez  Sąd 

Okręgowy  postępowania  w  oparciu  o  art.  355  K.p.c.  –  ponownie  w  odwołaniu  z  dnia  25 

marca 2022 r. powołał się na okoliczności wskazywane w odwołaniu z dnia 30 sierpnia 2021 

r.  Na  marginesie 

zamawiający  dodał  (przedstawiając  krótko  stan  faktyczny  sprawy),  że 

odwołaniem  z  dnia 30  sierpnia 2021  r.  odwołujący  zarzucił  zamawiającemu  naruszenie  art. 

89  ust.  1  pkt  4  Pzp  w  z

wiązku  z  art.  90  ust.  3  Pzp  (zarzut  RNC),  który  wobec  zarzutu 

głównego  –  naruszenia  art.  8  ust.  1  –  3  Pzp  tajemnicy  przedsiębiorstwa  stanowił  zarzut 

ewentualny 

–  na  wypadek  nieuwzględnienia  zarzutu  głównego.  Krajowa  Izba  Odwoławcza 

wyrokiem  z  dni

a  26  października  2021  r.  nie  podzieliła  stanowiska  odwołującego,  co  do 

zarzutu  g

łównego  (zaniechania  odtajnienia  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny)  i  rozpoznała  – 

zgodnie z wnioskami  o

dwołującego zarzut rażąco niskiej ceny. Izba w wyroku KIO 2571/21 

odniosła się do argumentacji odwołującego, uznając że zarzut zaniechania odrzucenia oferty 

na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 

Pzp nie potwierdził się. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 24 

lutego  2022  r.,  sygn.  akt  XXIII  Zs  133/21  nie  podzielił  stanowiska  Izby  –  co  do  zarzutu 

głównego,  uznając  że  wyjaśnienia rażąco  niskiej  ceny  powinny  podlegać  ujawnieniu,  co  do 

zarzutu  nr  2  (zarzutu  rażąco  niskiej  ceny),  jak  wynika  z  sentencji  orzeczenia  umorzył 

postępowanie  w  zakresie  zarzutu  nr  2  odwołania  (zarzutu  ewentualnego,  zaniechania 

odrzucenia oferty wykonawcy Comarch Polska S.A. z siedziba w Krakowie na podstawie art. 

89 ust. 1 pkt 4 Pzp

). Odwołujący, ponownie w odwołaniu z dnia 25 marca 2022 r. powołał się 

na te same okoliczności prawne i faktyczne stawiając zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4  

w zw. z art. 90 ust. 3  Pzp.  9. W ocenie z

amawiającego – rozstrzygnięcie Sądu umarzające 

postępowanie  nie  może  stanowić  podstawy  do  ponownego  rozpoznawania  odwołania.                    

W  ocenie  z

amawiającego  zarzut  ewentualny  (na  etapie  odwołania  KIO  2571/21) 

zmaterializował  się  na  etapie  wyrokowania  przed  Izbą,  co  oznacza  że  zgodnie  z  przyjętą 

zasadą  reformatoryjności  postępowania  skargowego  powinien  poddany  być  kontroli  Sądu. 

Odwołujący – jako dysponent środka ochrony prawnej zdecydował się w swym odwołaniu na 

postawienie zarzutu ewentual

nego, równie dobrze – będąc przekonany o zasadności swoich 

twierdzeń  mógł  postawić  jedynie  zarzut  główny  (dotyczący  tajemnicy  przedsiębiorstwa),               

a w przypadku wydania orzeczenia nakazującego odtajnienie, kwestionować zarzutem (tutaj 

zarzutem  ewentualnym)  r

ażąco niskiej  ceny  czynność  zamawiającego  – po  zapoznaniu się             

z  dokumentacją  postępowania,  czego  nie  uczynił.  Izba  –  jak  już  wskazano  rozstrzygnęła 

zarzut ewentualny, zaś na etapie postępowania skargowego nie uwzględniono konsekwencji 

sformułowania zarzutu ewentualnego – który został przez KIO rozstrzygnięty. To odwołujący 

–  jako  dysponent  środka  ochrony  prawnej  –  decyduje  czy  stawia/bądź  nie  zarzuty 

ewentualne  w  odwołaniu  (w  przypadku  zastrzeżenia  tajemnicy  przedsiębiorstwa  niejako 

zarzuty  ewentualne  stawi

ane  są  „w  ciemno”),  uwzględniając  tym  samym  ryzyko,  że  Izba               

w  przypadku  niepotwierdzenia  się  zarzutu  głównego  będzie  –  na  jego  wyraźny  wniosek  – 

badała  zarzut  ewentualny.  W  ocenie  zamawiającego  nie  można  było  zgodzić  się,  -  jak 

wskaz

ał  Sąd  Okręgowy  w  orzeczeniu  o  sygn.  akt  XXIII  Zs  133/21,  że  postępowanie 

skargowe  w  części  stało  się  zbędne  i  należało  umorzyć  je  na  podstawie  art.  355  K.p.c. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza  –  wobec  postawionego  w  odwołaniu  KIO  2571/21  zarzutu 

ewentualnego 

–  zgodnie  z  przysługującymi  jej  kompetencjami  przewidzianymi  nPzp  –                   

w  granicach  odwołania  –  wydała  orzeczenie  merytoryczne,  obejmując  rozstrzygnięciem 

także zarzut ewentualny (zgodnie z wnioskiem odwołującego). Wobec niepotwierdzenia się, 

zdaniem  Izby, 

zarzutu  głównego  Izba  orzekała  o  zarzucie  ewentualnym  w  granicach 

zarzutów  i  żądań  odwołującego,  zaś  spór  co  do  meritum  –  pomimo  odmiennego  poglądu 

Sądu, nie stał się zbędny na etapie postępowania skargowego, tylko dalej istniał i wymagał 

merytorycznego  rozpatrzenia  przez  d

rugą  instancję  jaką  jest  Sąd  Okręgowy.  Zauważyć 

należy, że zarzut ewentualny (na etapie postępowania odwoławczego) zmaterializował się – 

wobec  rozstrzygnięcia  przez  Izbę  zarzutów  odwołania.  Tym  samym  Sąd  uwzględniając 

przepisy  skargowe,  powinien  orzec  o  nich  merytoryczn

ie.  Jak  już  podkreślano  wyżej, 

Krajowa  Izba  Odwoławcza  wydając  orzeczenie  działa  w  granicach  zarzutów  odwołania  i  w 

takich  granicach  wydała  orzeczenie  o  sygn.  akt  KIO  2571/21.  W  ocenie  zamawiającego 

powyższe  oznaczało,  że  Izba  –  pomimo  podniesienia  przez  odwołującego  zarzutu 

ewentualnego,  co  miało  miejsce  w  niniejszym  stanie  faktycznym  –  i  rozstrzygnięciu  tego 

zarzutu  przez  Izbę,  orzeczeniem  Sądu  (umarzającym  postępowanie),  ponownie  będzie  – 

wbrew zasadzie wyrażonej w art. 528 ustawy (res iudicata) oraz 588 ustawy Pzp (zasadzie 

reformatoryjności  postępowania  skargowego)  –  orzekać  co  do  istoty  sprawy,  która  (wobec 

postawienia  zarzutu  ewentualnego)  była  już  przedmiotem  rozstrzygnięcia,  zgodnie                            

z  żądaniem  odwołującego  (odwołanie  KIO  2571/21).  Taka  interpretacja  przepisów  – 

doprowadzić może nie tylko do „chaosu prawnego” (w obiegu będą dwa rozstrzygnięcia Izby 

w  tej  samej  sprawie),  ale  o

dwołujący  –  dzięki  postawieniu  zarzutu  ewentualnego  dostanie 

dodatkow

ą  szansę  (której,  co  do  zasady  pozbawił  się  stawiając  „w  ciemno”  zarzut 

ewentualny),  na  jego  rozpatrzenie.  Celem  przepisu  art.  528  ust.1  pkt  4  n

Pzp  było, 

uogólniając - „nieprzepuszczanie przez system” odwołań, składanych ponownie w tej samej 

sprawie,  czego  nie  powinno 

–  w  ocenie  zamawiającego  –  zmieniać  wadliwe  orzeczenie 

Sądu.  Niezależnie  od  powyższego,  wskazać  należy,  że  owszem  przepisy  przewidują 

sytuacje w których Sąd uchyla wyrok Izby, ale są to przypadki, w których Izba  – wyłącznie                 

z  przyczyn  formalnych 

–  nie  merytorycznych  (jak  miało  to  miejsce  w  niniejszej  sprawie) 

orzekała  co  do  istoty,  pomijając  przesłanki  formalne  (które  nie  otwierały  drogi  do 

merytorycznego  rozstrzygnięcia),  a  skutkujące  odrzuceniem  odwołania  bądź  umorzeniem 

postępowania odwoławczego (np. z uwagi na uwzględnienie odwołania oraz brak sprzeciwu 

przystępującego).  W  ocenie  zamawiającego  omówione  przypadki  nie  dotyczyły  sytuacji,                

w  których  –  na  wniosek  odwołującego  –  Izba  –  w  granicach  zarzutów  odwołania  – 

rozstrzygnęła  merytorycznie  zarzut  ewentualny.  Krótko  mówiąc  uchylenie  i  umorzenie 

postępowania  może  mieć  miejsce  jedynie  w  sytuacji  merytorycznego  rozstrzygania  przez 

Izbę  gdy  na  etapie  odwołania  pojawiły  się  przesłanki  do  jego  odrzucenia  bądź  umorzenia 

postępowania  odwoławczego,  nie  zaś  odwrotnie  –  tj.  w  sytuacji  wydania  orzeczenia 

merytory

cznego przy braku podstaw do odrzucenia odwołania (co miało miejsce w niniejszej 

sprawie).  Nie  może  również  stanowić  argumentu  do  ponownego  merytorycznego 

rozstrzygan

ia  przez  Izbę  zarzutu  RNC  to,  że  Sąd  nie  rozstrzygnął  sporu  merytorycznie                    

w orzeczeniu z X

XIII Zs 133/21. Konsekwencją ponownego merytorycznego rozpoznawania 

sprawy RNC z odwołania 25 marca 2022 r. przez Izbę będzie – wbrew zasadzie wyrażonej  

w  art.  528  nPzp  (res  iudicata)  oraz  588  nPzp  (

zasadzie  reformatoryjności  postępowania)  – 

orzekanie  co  d

o  istoty  sprawy,  która  (wobec  postawienia  zarzutu  ewentualnego  odwołania 

KIO  2571/21)  była już  przedmiotem  rozstrzygnięcia wyroku  z  dnia  26  października 2021  r., 

sygn.  akt  KIO  2571/21,  zgodnie  z  żądaniem  odwołującego.  Tym  samym  w  ocenie 

zamaw

iającego wniesione odwołanie – co najmniej w części dotyczącej RNC - nie mogło być 

przedmiotem merytorycznego rozpoznania, gdyż - tak jak w poprzednio złożonym odwołaniu 

dotyczy  ono  tej  samej  okoliczności.  Nie  może  również  uzasadniać  ponownego 

rozstrzygn

ięcia przez Izbę, sytuacja w której wykonawca składa nowe dowody – na tę samą 

okoliczność  podnoszoną  w  poprzednio  złożonym  odwołaniu  z  dnia  30  sierpnia  2021  r. 

Czynnikiem  uzasadniającym  ponowne  rozstrzygnięcie  przez  Izbę  niniejszych  okoliczności 

nie  mo

gło  być  zatem  niewykazanie  postawionych  zarzutów,  oraz  niekorzystne  dla 

o

dwołującego  w  niniejszej  sprawie  rozstrzygnięcie,  jak  również  wadliwe  (pod  względem 

formaln

ym)  orzeczenie  Sądu.  Merytoryczne  rozstrzygnięcie  Izby  (co  najmniej  w  zakresie 

RNC) w niniejszej sprawie sprow

adzałoby się do ponownego rozstrzygnięcia rozpoznanych 

już przez Izbę zarzutów (dotyczących rażąco niskiej ceny). Na zapadły w tej sprawie wyrok 

s

tronie  przysługuje  skarga  do  sądu  okręgowego,  a  w  sytuacji  wadliwego  –  w  ocenie  stron 

orzeczenia 

Sądu  –  stronom  przysługuje  kasacja.  Ponowne  rozstrzyganie  w  omawianej 

sprawie 

–  w  ocenie  zamawiającego  byłoby  działaniem  sprzecznym  z  przepisami  nPzp, 

prowadzi

łoby  do  złamania  zasady  powagi  rzeczy  osądzonej  oraz  zasady  reformatoryjności 

wyrażonej  w  art.  588  nPzp.  Reasumując  zamawiający  stwierdził,  że  mając  na  uwadze 

powyższe  okoliczności  odwołanie,  które  wpłynęło  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej               

w  dniu  25  marca  2022  r. 

–  co  najmniej  w  zakresie  RNC  -  było  odwołaniem  wniesionym                    

z naruszeniem przepisu ustawy i powinno 

podlegać odrzuceniu na podstawie art. 528 ust. 1 

pkt  4  nPzp.  Niniejszej  sytuacji  nie  zmieni

ł  również  fakt  poszerzenia  przez  odwołującego 

zakresu  zaskarżenia  o  art.  24  ust.  1  pkt  17  Pzp,  jednocześnie  bez  zmiany  podstawy 

faktycznej  zarzutów.  Rozszerzenie  odwołania  o  dodatkowe  przepisy  –  jednocześnie  bez 

zmiany 

podstawy  faktycznej  zaskarżenia  oraz  uzasadnienia  faktycznego  postawionych 

zarzutów – było w ocenie zamawiającego jedynie zabiegiem formalnym, mającym stworzyć 

wrażenie,  że  mamy  do  czynienia  z  innym  przedmiotem  zaskarżenia.  Niemniej  jednak  –                 

w  sytuacji  nie  podzielenia  stanowiska  z

amawiającego  w  tym  przedmiocie  –  wniósł  on                      

o odrzucenie odwołania co najmniej w części dotyczącej RNC. 

Odnosząc  się  do  wniosku  zamawiającego  o  odrzucenie  odwołania  Izba  ustaliła,  że 

odwołujący w dniu 30 sierpnia 2021 r. wniósł odwołanie (oznaczone następnie sygn. akt KIO 

, w którym podniósł dwa zarzuty: 

a)  zarzut  1 

–  zarzut  zaniechania  odtajnienia:  Wyjaśnień  RNC  wraz  z  uzasadnieniem 

zastrzeżenia informacji, Wykazu osób, Wykazu usług wykonanych przez Comarch S.A. wraz 

dokumentami 

potwierdzającymi  ich  należyte  wykonanie,  załączników  do  zastrzeżenia 

tajemnicy 

przedsiębiorstwa z 14 kwietnia 2021 r.; 

b)  zarzut  2 

–  zarzut  ewentualny,  na  wypadek  nieuwzględnienia  zarzutu  1  w  zakresie 

zaniechania 

odtajnienia  Wyjaśnień  RNC  –  zarzut  zaniechania  odrzucenia  oferty  Comarch, 

pomimo iż oferta ta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zaś 

Comarch nie złożył wyjaśnień spełniających wymagania określone w art. 90 ust. 1 – 3 Pzp. 

Krajowa Izba Odwoławcza wyrokiem z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt KIO 2571/21: 

a) uwzględniła odwołanie w części zarzutu 1, tj. nakazała odtajnienie Wykazu osób i Wykazu 

usług; 

b)  oddaliła  odwołanie  w  pozostałym  zakresie  –  tj.  oddaliła  zarzut  1  w  zakresie  Wyjaśnień 

RNC oraz 

cały zarzut 2. 

Odwołujący wniósł skargę od rozstrzygnięcia polegającego na oddaleniu odwołania w części, 

która  została  oznaczona  sygn.  akt  XXIII  Zs  133/21.  Wyrokiem  z  24  lutego  2022  r.  skarga 

została  uwzględniona  i  wyrok  KIO  2571/21  został  zmieniony.  Sąd  Okręgowy  uwzględnił 

zarzut  1 

w  całości  i  nakazał  zamawiającemu  uznanie  za  bezskuteczne  zastrzeżenie  jako 

tajemnicy  przedsiębiorstwa  informacji  znajdujących  się  w  dokumencie  Wyjaśnienia  RNC 

wraz  z  uzasadni

eniem  zastrzeżenia  informacji  oraz  umorzył  postępowanie  w  zakresie 

zarzutu 2. 

W  uzasadnien

iu  orzeczenia  Sąd  Okręgowy  stwierdził  m.  in.  W  rozpoznawanej  sprawie 

doszło do takiej właśnie, nie tak często spotykanej w praktyce, sytuacji. Otóż Krajowa Izba 

Odwoławcza  oddaliła  w  części  żądanie  główne  (zarzut  nr  1),  co  za  tym  idzie  musiała 

rozpoznać  również  żądanie  ewentualne  (zarzut  nr  2),  które  się  zaktualizowało  wobec  nie 

uwzględnienia  w  całości  żądania  głównego.  W  wyniku  rozpoznania  skargi  Sąd  Okręgowy 

uznał  zaś,  że  zarzut  nr  1  zasługiwał  jednak  na  uwzględnienie  w  całości,  tym  samym 

bezprzedmiotowa 

stała się ocena zasadności zarzutu nr 2. Powstało zatem zagadnienie co 

należy zrobić ze zbędną, wobec uwzględnienia przez Sąd Okręgowy zarzutu nr 1 w całości, 

częścią rozstrzygnięcia Krajowej Izby Odwoławczej w przedmiocie zarzutu nr 2. Zagadnienie 

to  w  og

óle  by  nie  powstało  gdyby  KIO  uwzględniło  zarzut  główny  (zarzut  nr  1)  w  całości, 

wtedy zarzut ewentualny (zarzut nr 2) by się nie zaktualizował i pozostając w uśpieniu, nie 

b

yłby  przedmiotem  rozstrzygnięcia  KIO.  W  sytuacji,  która  wystąpiła  w  rozpoznawanej 

sprawie,  wobec  zmiany  zaskarżonego  wyroku  KIO  i  uwzględnienia  zarzutu  nr  1  w  całości, 

można  byłoby  bronić  tezy,  że  dopuszczalne  było  pozostawienie  zarzutu  nr  2  bez 

jakiegokol

wiek  rozstrzygnięcia  w  wyroku  Sądu  Okręgowego.  Zarzut  ten  wobec  zmiany 

zaskarżonego  wyroku  został  bowiem  zdezaktualizowany.  Zdaniem  Sadu  Okręgowego 

jednak, dla jasności i czystości rozstrzygnięcia, w celu uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości, 

celow

e  było  zaznaczenie,  że  zawarte  w  zaskarżonym  wyroku  Krajowej  Izby  Odwoławczej 

rozstrzygnięcie dotyczące zarzutu ewentualnego odwołania, było zbędne. Zgodnie z art. 355 

k.p.c.  sąd  umorzy  postępowanie,  jeżeli  powód  ze  skutkiem  prawnym  cofnął  pozew,  strony 

za

warły  ugodę  lub  została  zatwierdzona  ugoda  zawarta  przed  mediatorem  albo  z  innych 

przyczyn 

wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne. Na podstawie art. 579 ust. 

ustawy Prawo zamówień publicznych z 2019 r. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., przepis art. 355 

k.p

.c.  znajduje  odpowiednie  zastosowanie  w  postepowaniu  toczącym  się  na  skutek 

wniesi

enia skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej. Z kolei przepis art. 588 ust. 3 

p.z.p.  z  2019  r.  daje  podstawy  do  umorzenia  postępowania  w  zakresie  zarzutu  nr  2 

odwołania, z uwagi na to, że orzeczenie w tym zakresie stało się zbędne.  

Dlatego  Sąd  Okręgowy  orzekł  również  o  umorzeniu  postepowania  w  zakresie  zarzutu  nr  2 

odwołania. 

Zamawiający  w  dniu  14  marca  2022  r.  wykonał  wyrok  Sądu Okręgowego  o  sygn.  XXIII  Zs 

/21  i  udostępnił  odwołującemu  Wyjaśnienia  RNC  wraz  z  uzasadnieniem  zastrzeżenia 

informacji.  

W  dniu  15  marca  2022  r.  z

amawiający  dokonał  po  raz  trzeci  wyboru  oferty  Comarch  jako 

oferty najkorzystniejszej. 

B

iorąc  pod  uwagę  powyżej  wskazane  ustalenia  Izba  w  pierwszej  kolejności  uznała, 

że  odwołanie  zostało  wniesione  w  terminie,  gdyż  dotyczyło  czynności  wyboru 

najkorzystniejszej oferty z 15 marca 2022 r. Ponadto zgodnie z art. 528 pkt 4 Pzp o

dwołanie 

podlega odrzuceniu, jeżeli odwołujący powołuje się wyłącznie na te same okoliczności, które 

były przedmiotem rozstrzygnięcia przez Izbę w sprawie innego odwołania, dotyczącego tego 

samego  postępowania  wniesionego  przez  tego  samego  odwołującego.  W  okolicznościach 

przedmiotowej sprawy 

odwołujący co prawda w znacznym zakresie powołał się na te same 

okoliczności,  które  były  przedmiotem  rozstrzygnięcia  przez  Izbę  w  sprawie  KIO  2571/21, 

jednakże  nie  można  było  stwierdzić,  że  odwołujący  powołał  się  wyłącznie  na  te  same 

okolic

zności, które zostały rozpoznane przy okazji ww. sprawy. Tą nową okolicznością było 

niewątpliwie odtajnienie wyjaśnień RNC złożonych przez przystępującego, do których dostęp 

uzyskał  odwołujący.  Ponadto  bez  wątpienia  największe  znaczenie  dla  rozstrzygnięcia 

przedmiotowego  wniosku 

miała  treść  wyroku  oraz  uzasadnienia  do  niego,  wydanego  przez 

Sąd  Okręgowy  w  sprawie  o  sygn.  akt  XXIII  Zs  133/21.  Sąd  Okręgowy  w  uzasadnieniu 

wyroku 

wyraźnie stwierdził, że orzeczenie Izby w zakresie zarzutu nr 2 stało się zbędne, co 

zgodnie 

z  treścią  art.  588  ust.  3  nPzp  dawało  podstawy  do  umorzenia  postępowania.  Izba 

rzecz  jasna  nie  ma  prawnych  możliwości  kwestionowania  orzeczeń  sądu  rozpoznającego 

skargę,  a  de  facto  taki  byłby  skutek  odrzucenia  odwołania  w  przedmiotowej  sprawie  na 

podstawie  art.  528  pkt  4  Pzp  tj.  zgodnie  z  wnioskiem 

zamawiającego.  Zamawiającemu  od 

wyroku  s

ądu  przysługuje  skarga  kasacyjna  do  Sądu  Najwyższego,  zatem  jeśli  w  jego 

przekonaniu orzeczenie Sądu Okręgowego było wadliwe to w ten sposób zamawiający może 

legalnie  dążyć  do  wyeliminowania  takiego  orzeczenia  z  obrotu  prawnego.  Izba  uznała,  że 

niedopuszczalne  byłoby  doprowadzenie  do  zaburzenia  przyjętego  w  nPzp  modelu 

instancyjności  w  związku  z  powyższym  doszła  do  przekonania,  że  należy  rozpoznać 

przedmiotowe  odwołanie,  mając  na  uwadze  całokształt  stanu  faktycznego  jaki  powstał                  

w  niniejszej  sprawie

,  szczególnie  skupiając  się  na  okoliczności  uzyskania  przez 

odwołującego dostępu do pełnej treści wyjaśnień RNC złożonych przez przystępującego. 

Izba 

zaliczyła na poczet materiału dowodowego: 

1)  dokumentacj

ę  przekazaną  w  postaci  elektronicznej,  zapisaną  na  płycie  DVD,  przesłaną 

do akt sprawy 

przez zamawiającego w dniu 31 marca 2022 r., w tym w szczególności: 

specyfikację  istotnych  warunków  zamówienia  (zwaną  dalej  nadal  jako:  „SIWZ”)  wraz                   

z załącznikami; 

- ofert

ę złożoną przez przystępującego; 

-  wezwanie  z  dnia  28  maja  2021  r.  skierowane  do 

przystępującego  w  sprawie  wyjaśnień                

w zakresie rażąco niskiej ceny; 

wyjaśnienia z dnia 23 czerwca 2021 r. udzielone przez przystępującego w odpowiedzi na 

pow

yższe wezwanie wraz z załącznikami; 

informację o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu z dnia 15 marca 2022 r.; 

załączone do odwołania: 

- wyrok XXIII Zs 133/21; 

-  o

dpowiedź zamawiającego z dnia 16 grudnia 2021 na skargę Asseco sygnatura akt XXIII 

Zs 133/21; 

-  ekspertyz

ę  pn.:  „Szacowanie  podstawowych  parametrów  przedsięwzięć  realizacji 

systemów  oprogramowania ze szczególnym  uwzględnieniem  pracochłonności  jednostkowej 

w  odniesieniu  do 

1  punktu  funkcyjnego  (COSMIC/IFPUG)”  z  dnia  7  października  2021  r., 

suplement z dnia 14 

października 2021 r., opinię uzupełniającą z dnia 8 listopada 2021 r.; 

- w

yciąg z raportu GUS „Sytuacja społeczno‐gospodarcza kraju w I kwartale 2021 roku”; 

- w

yciąg z Raportu płacowego S.&S.2021 wiosna; 

- p

rzeciętne zatrudnienie i wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w marcu 2021 – dane 

GUS; 

- w

yciąg z raportu GUS – „Sytuacja społeczno‐gospodarcza kraju w 2021 r.”; 

- ofert

ę Software AG Polska Sp. z o.o. z dnia 6 października 2021 r.; 

- ofert

ę Bitlife Sp. z o.o. z dnia 6 października 2021 r.; 

- ofert

ę Hewlett Packard Enterprise Polska Sp. z o.o. z dnia 7 października 2021 r.; 

- ofert

ę Veracomp S.A. z dnia 12 października 2020 r.; 

- ofert

ę Linux Polska z dnia 25 stycznia 2021 r.; 

- ofert

ę Microsoft z dnia 8 października 2021 r.; 

- informacj

ę o wyborze najkorzystniejszej oferty dot. postępowania nr TZ/271/49/17 część C 

zamówienia; 

- w

yciąg z SIWZ postępowania nr TZ/271/49/17 część C zamówienia; 

- informacj

ę z otwarcia ofert z dnia 7 maja 2021 dot. postępowania TZ/271/80/20; 

załączone  do  odpowiedzi  na  odwołanie  –  odwołanie  i  pismo  procesowe  Asseco                        

w postępowaniu KIO 2571/21; 

załączone do pisma procesowego przystępującego z 12 kwietnia 2022 r.: 

-  w

yciąg  z  wyjaśnień  ceny  oferty  Comarch  z  dnia  16  grudnia  2020  r.  w  postępowaniu                     

na utrzymanie KSI ZUS 2020; 

-  w

yciąg  z  wyjaśnień  ceny  Comarch  z  dnia  17  października  2017  r.  w  postępowaniu                   

na utrzymanie KSI ZUS 2017; 

-  w

yciąg  z  pisma  procesowego  Asseco  do  KIO  z  dnia  14  grudnia  2017  r.  w  postępowaniu              

na utrzymanie KSI ZUS 2017; 

- opracowanie pn.: Profesjonalne 

usługi IT dla Twojego biznesu Kompleksowe porfolio; 

- informacj

ę dodatkową dotyczącą ITS z 11 kwietnia 2022 r.; 

-  Raport  Roczny  2020  r. 

Skonsolidowane  dane  finansowe  Grupy  Kapitałowej  Comarch  na 

dzień 31 grudnia 2020 r.; 

5)  dokumenty 

złożone  przez  odwołującego  na  posiedzeniu  niejawnym  z  udziałem  stron                 

w dniu 13 kwietnia 2022 r.: 

- opini

ę prywatną pn.: „Opinia uzupełniająca nr 2” sporządzoną przez panią prof. B. C.-C.; 

pismo odwołującego z dnia 6 kwietnia 2022 r. oraz ofertę POLCOM S.A. z 12 kwietnia 2022 

r.; 

pismo odwołującego z dnia  8  kwietnia  2022 r. oraz  ofertę  Software  AG  Polska Sp. z  o.o.                   

z 12 kwietnia 2022 r.; 

załączone  do  pisma  procesowego  przystępującego  z  dnia  22  kwietnia  2022  r. 

o

świadczenie  Zastępcy  Dyrektora  Finansowego  Comarch  S.A.  dotyczącego  wzrostu 

wynagrod

zeń w Business Unit Comarch ZUS w 2021 r.; 

7)  z

łożone  na  rozprawie  w  dniu  27  kwietnia  2022  r.  przez  odwołującego  pismo  z  dnia  12 

kwietnia  2022  r.  skierowane  do  pana  W.  O. 

członka  zarządu  Zakładu  Ubezpieczeń 

Sp

ołecznych  oraz  odpowiedź  ww.  osoby  udzieloną  za  pośrednictwem  poczty 

elektronicznej w dniu 27 kwietnia 2022 r. 

Izba 

nie zaliczyła na poczet materiału dowodowego oraz odmówiła przeprowadzenia 

następujących wniosków dowodowych podnoszonych przez odwołującego: 

1)  dowodu 

z  opinii  biegłego  specjalizującego  się  w  zakresie  szacowania  złożoności 

oprogramowania  w  punktach  funkcyjnych,  realizacji  proces

ów  utrzymania  złożonych 

systemów  IT,  szacowania  kosztów  złożonych  projektów  informatycznych  na  okoliczność 

ustaleni

a,  czy  złożone  przez  Comarch  Wyjaśnienia  RNC  realizują  wskazane  przez 

z

amawiającego  w  „Wezwaniu  do  złożenia  wyjaśnień”  z  dnia  28  maja  2021  r.  wymagania                  

w  zakresie  przedstawi

enia  wyjaśnień  wraz  ze  złożeniem  dowodów,  w  szczególności                       

w zakresie: 

a.  przedstawienia  sposobu  wyceny  ceny  brutto  1  punktu  funkcyjnego 

–  z  uwzględnieniem 

wskazanej  przez  z

amawiającego  okoliczności,  że  cena  1  punktu  funkcyjnego jest  znacznie 

niższa niż  podana  w  ofercie złożonej  przez  Comarch  Polska  S.A.  oraz  Softiq  Sp.  z  o.  o.  w 

postępowaniu znak TZ/271/49/17 pn. „Rozwój i utrzymanie Portalu Klienta oraz Szyny Usług 

(ESB) 

– w ramach Platformy Usług Elektronicznych ZUS”; 

b. pr

awidłowości i kompletności oszacowania pracochłonności usług utrzymania; 

c. 

prawidłowości wyliczenia wysokości rezerwy na wzrost wynagrodzeń; 

d.  p

rawidłowości  i  kompletności  wszystkich  kosztów  ujętych  w  cenie  oferty,  w  tym  w 

szczególności: 

- sposobu obliczenia wsz

ystkich kosztów związanych z nieobecnością pracowników; 

kosztów szkoleń, 

kosztów zapewnienia ITS, 

e. 

właściwego wskazania udziału poszczególnych grupy specjalistów w realizacji przedmiotu 

umowy oraz oceny, czy liczba osób w każdej z grup gwarantuje realizację usług zgodnie z 

przewidzianą pracochłonnością do realizacji. 

Odwołujący  wskazał  na  konieczność  powołania  ekspertów  jako  biegłych,  a  to  wobec 

wyjątkowo  skomplikowanego  zakresu  stanu  faktycznego,  który  ma  być  ustalony  przez 

biegłych. Stosownie do treści art. 539 ust. 2 nPzp, jako biegły może zostać powołana osoba 

wpisana  na  listę  biegłych  sądowych  albo  spoza  tej  listy,  jeżeli  ustalenie  stanu  faktycznego 

sprawy  wymaga  wiadomości  specjalnych.  W  niniejszej  sprawie  stopień  złożoności  sprawy 

oraz wymaganyc

h kompetencji do sporządzenia opinii w zakresie stawianych zarzutów co do 

ustalenia  stanu  faktycznego  niezb

ędnego  do  ich  merytorycznego  szybkiego  rozpoznania 

przez  Izbę  uzasadnił,  zdaniem  odwołującego,  powołanie  osób  o  specjalistycznej  wiedzy 

spoza  listy  b

iegłych sądowych. W ocenie odwołującego w zakresie tego wniosku korzystne 

dla  przebiegu  postępowania  byłoby  powołanie  biegłego  lub  biegłych,  którzy  posiadają 

specjalistyczną wiedzę z następujących zakresów: 

szacowania złożoności oprogramowania w punktach funkcyjnych, 

- realizacji 

procesów utrzymania złożonych systemów IT, 

szacowania kosztów złożonych projektów informatycznych. 

Wobec  powy

ższego  odwołujący  zawnioskował  o  wyznaczenie  jako  biegłego  jednej  z 

poniższych instytucji – według odwołującego każda z nich daje rękojmię bezstronności oraz 

posiada wiedzę specjalistyczną: 

-  firma  audytorsko 

–  doradcza  KPMG;  w  tym  zakresie  odwołujący  wyjaśnił,  że  na  rynku 

istnieją  cztery  wyspecjalizowane  organizacje  zajmujące  się  audytem  i  doradztwem  w 

zakresie  prowadzen

ia  i  szacowania  projektów  informatycznych:  Ernst  &Young,  KPMG, 

PriceWaterhouseCoopers oraz Deloitte. 

Spośród ww. nie wszystkim można przypisać miano 

bezstronności  w  niniejszym  postępowaniu  (Ernst  &Young  miał  być  audytorem  sprawozdań 

o

dwołującego,  Deloitte  audytorem  Comarch  S.A.,  PricewaterhouseCoopers  należeć  do 

grupy  kapitałowej  IBM,  gdzie  IBM  jest  obecnym  aktywnym  beneficjentem  zamówień 

informatycznych  u  z

amawiającego).  Zatem  spośród  powyższych  organizacji  gwarancję 

rzetelnej  i  bezstronnej  opinii  w  ocenie 

odwołującego  dawało  powołanie  jako  biegłego 

organizacji KPMG. 

Politechnika Warszawska, Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych, Instytut Automatyki 

i  Informatyki  Stosowanej

.  Odwołujący  wyjaśnił,  że  Instytut  Automatyki  i  Informatyki 

Stosowanej  jest  organizatorem  specjalizow

anych  studiów  podyplomowych  z  zakresu 

zarządzania IT (www.zarzadzanie‐it.pl), czyli w dziedzinie objętej wnioskiem dowodowym, tj. 

przedstawienia  przez 

Comarch  wyjaśnień  w  zakresie  ceny  realizujących  wszystkie 

wymagania zama

wiającego; 

Szkoła  Główna  Handlowa  w  Warszawie,  Katedra  Zarządzania  Projektami  w  Kolegium 

Zarządzania i Finansów; 

Szkoła  Główna  Handlowa  w  Warszawie,  Zakład  Zarządzania  Informatyką  w  Kolegium 

Analiz Ekonomicznych; 

2)  z

obowiązania  Comarch  do  przedstawienia  oryginału  dokumentu  –  „Informacja  Data 

Center  dot.  zapewnienia  infrastruktury  techniczno

systemowej

”  z  dnia  18  czerwca  2021r., 

załączonego  w  kopii  jako  załącznik  nr  5  do  Wyjaśnień  RNC.  W  ocenie  odwołującego 

prze

dstawienie oryginału było niezbędne w celu przeprowadzenia dowodu z dokumentów na 

ok

oliczność  wykazania,  że  złożona  kopia  jest  zgodna  z  oryginałem.  Ponadto 

przeprowadzenie dowodu 

miało być konieczne z punktu widzenia doświadczenia życiowego 

– tj. sytuacji, jaka miała zaistnieć w równolegle toczącym się postępowaniu KSI ZUS, w toku 

którego  to  pan  P.  S.  potwierdził  za  zgodność  z  oryginałem  4  listy  referencyjne,  pomimo  iż 

oryginału  1  listu  nie  widział  do  momentu  potwierdzenia,  zaś  wobec  kolejnych  3  listów 

oryginały w ogóle nie istnieją. Tym samym w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie można 

było,  zdaniem  odwołującego,  uznać  za  wiarygodne  potwierdzeń  za  zgodność  z  oryginałem 

dokonywanych przez pana P.S; 

3) dowodu 

z zeznań świadka – Dyrektora BU ICT CLOUD, którego podpis widnieje na kopii 

dokumentu „Informacja Data Center dot. zapewnienia infrastruktury techniczno

systemowej

” 

z  dnia  18 

czerwca  2021r.”  –  imię  i  nazwisko  nieczytelne,  zapewne  był  to  pan  W.S.,  na 

okoliczność: 

a) Podpisania 

dokumentu, którego kopia została dołączona do Wyjaśnień RNC; 

b) Przekazania 

oryginału dokumentu Panu P. S.; 

c) Przekazania o

sobom szacującym cenę oferty wysokości koszów usługi udostępniana ITS 

na potrzeby realizacji ZUS PUE; 

d) Pełnej listy elementów udostępnianego środowiska ITS; 

e) Rodzaju udostępnianej licencji oprogramowania webMethods; 

f) Sposobu szacow

ania miesięcznego kosztu; 

g) Sposobu udostępniania zasobów ITS na rzecz ZUS 

h) Podstaw szacowani

a „wyskalowanego środowiska”; 

i) Posiadania przez CDC 

wszystkich niezbędnych elementów środowiska ITS; 

j) M

ożliwości współdzielenia środowiska „z innymi projektami”; 

k) Kosztu zas

obów osobowych dedykowanych do obsługi zadań CDC; 

l) Zapewnienia zachowania w

arunków licencyjnych. 

W  ocenie 

odwołującego  przeprowadzenie  powyższego  dowodu  było  konieczne  wobec 

szeregu 

wątpliwości  co  do  prawidłowości  oszacowania  przez  Comarch  tego  elementu 

kosztowego ceny oferty. 

Zdaniem odwołującego przedłożony dowód nr 5 do Wyjaśnień RNC 

był  tak  enigmatyczny,  że  nic  z  niego  w  sposób  rzetelny  nie  wynikało.  Było  to  tylko 

oświadczenie  pracownika  Comarch  S.A.,  niepoparte  żadnymi  dowodami.  Odwołujący 

wskazał, że dopuszczalne w tym zakresie było złożenie przez świadka zeznań na piśmie, po 

uprzednim przesłaniu pytań przez Strony; 

działając na podstawie art. 534, art. 535 i art. 536 nPzp odwołujący wniósł o zobowiązanie 

Comarch S.A. (podwykonawca Comarch Polska SA) do 

przedstawienia (wyłącznie Krajowej 

Izbie Odwoławczej) ofert i/lub umów, na podstawie których Comarch Data Center szacował 

c

enę  za  udostępnienie  na  rzecz  Comarch  Polska  ITS  na  potrzeby  realizacji  niniejszego 

zamówienia.  Przedstawienie  tych  dokumentów  zdaniem  odwołującego  było  niezbędne  w 

celu przeprowadzenia 

dowodu z dokumentów na okoliczność wykazania:  

a

) prawdziwości oświadczenia Comarch Data Center dołączonego jako dowód do Wyjaśnień 

RNC  w  zakresie  dysponowania  ITS  koniecznym  do  realizacji  umowy  w  niniejszym 

postępowaniu; 

b)  prawidłowości  szacowania  ceny  za  udostępnienie  na  rzecz  Comarch  Polska  ITS  na 

potrzeby realizacji nin

iejszego zamówienia. 

Przeprowadzenie  tego  dowodu 

było  w  ocenie  odwołującego  konieczne,  gdyż  istotny  koszt 

realizacji  projektu  wykazany 

został  „pseudo‐dowodem”,  tj.  oświadczeniem  własnym 

Comarch.  Tymczasem 

–  zgodnie  z  orzecznictwem  Izby  –  wyjaśnienia  w  zakresie  ceny 

powinny  być  potwierdzone  dowodami.  Przy  czym  dowodem  na  koszty  ITS  powinny  być 

umowy i/lub oferty od 

producentów lub autoryzowanych dystrybutorów elementów ITS.  

5)  dokument

ów załączonych do odwołania lub złożonych na posiedzeniu niejawnym w dniu 

13 kwietnia 2022 r.: 

-  wywiadu  opublikowanego  w Gazecie Wyborczej  w  dniu  29  listopada  2021  r.,  przez  Piotra 

Miączyńskiego i Leszka Kostrzewskiego, pod tytułem: „Azja odjeżdża biernej Europie”; 

- wywiad z prof. J. F. 

pod tytułem „NIE DA SIĘ MNIE ZASTĄPIĆ, SORRY” ‐ Magazyn Gazety 

Wyborczej z 12 lutego 2022 r.; 

wywiadu  opublikowanego  w  miesięczniku  Forbes  w  dnu  28  lutego  2022  r.  pod  tytułem 

„Czarno na białym. Rozmowa z prof. Januszem Filipiakiem”; 

fragmentów książki pod tytułem „Dlaczego się udało. Filozofie i strategie twórcy Comarchu”. 

W  ocenie  Izby  wnioski  dowodowe 

opisane  powyżej  w  pkt  1-4  zostały  powołane 

jedynie  dl

a  zwłoki,  a  ich  dopuszczenie  doprowadziłoby  wyłącznie  do  nieuzasadnionego 

wydłużenia  postępowania  odwoławczego.  Tym  samym  zgodnie  z  art.  541  nPzp  Izba 

z

obowiązana była odmówić przeprowadzenia wnioskowanych dowodów.  

W przypadku wnioskowanego dowodu z opini

i biegłego Izba stwierdziła dodatkowo, że biegły 

powinien  zostać  powołany  w  celu  zasięgnięcia  opinii  w  przypadkach  wymagających 

wiadomości specjalnych. Odwołujący zmierzał zaś do powołania biegłego w celu oceny, czy 

złożone  przez  przystępującego  wyjaśnienia  zawierają  wszystkie  elementy  wskazane  przez 

z

amawiającego  w  wezwaniu  do  wyjaśnienia  elementów  ceny.  Ustalenie  tego  faktu  nie 

wymaga

ło wiadomości specjalnych. Było to możliwe do ustalenia na podstawie analizy treści 

wezwania oraz treści wyjaśnień. Ponadto jak słusznie zwrócił uwagę przystępujący, zgodnie 

z  utrwalonym  w  orzecznictwie  i  doktrynie  stanowiskiem,  zadaniem  biegłego  nie  może  być 

zbieranie  materi

ału  dowodowego  –  a  do  tego  właśnie  zmierzała  teza  dowodowa 

sformułowana we wniosku odwołującego. W uzasadnieniu wyroku z dnia 22 czerwca 2018 r., 

sygn.  akt 

KIO  931/18  podkreślono:  celem  dowodu  z  opinii  biegłego  jest  ocena 

zgromadz

onego  w  sprawie  materiału  przy  uwzględnieniu  posiadanych  przez  biegłego 

wiadomości  specjalnych,  a  nie  pozyskanie  wiadomości  z  możliwych  dostępnych  źródeł. 

Dopuszczenie  dowodu 

z  opinii  biegłego  uwarunkowane  jest  zatem  przydatnością  tego 

środka  dowodowego  jako  służącego  ocenie  zebranego  w  sprawie  materiału  dowodowego, 

gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Biegły musi mieć możliwość wydania opinii 

na podstawie dostępnego mu materiału dowodowego, przy uwzględnieniu postawionej tezy 

dowodowej.  Dopuszcze

nie  tego  dowodu  jest  możliwe  wówczas,  gdy  istnieje  kompletny  i 

zupełny materiał pozwalający na wydanie opinii. Podsumowując, ustalenie stanu faktycznego 

zawsze  dokonywane  jest 

przez  Izbę  –  na  podstawie  zgromadzonego  materiału 

dowodowego.  Materiałem  dowodowym  w  przypadku  zarzutu  rażąco  niskiej  ceny  są  przede 

wszystki

m wyjaśnienia wykonawcy, złożone w trybie art. 90 ust. 1 Pzp. Opinia biegłego jest 

zaś  środkiem  dowodowym,  za  pomocą  którego  biegły  wyraża  swoją  opinię  o  faktach                     

w oparciu o p

osiadane przez siebie, niedostępne dla Izby, wiadomości specjalne – aby na tej 

po

dstawie  Izba  mogła  ustalić  i  ocenić  stan  faktyczny.  Dodatkowo  w  ocenie  składu 

orzekającego, aby zrealizować zakres opinii zakreślony przez odwołującego, biegły musiałby 

najpie

rw nabyć bardzo szczegółową wiedzę o specyfice funkcjonowania systemu PUE ZUS 

– ponieważ dopiero wtedy mógłby wykorzystać posiadaną przez siebie wiedzę specjalną do 

odpowiedzi  na  wszystkie  zadane  przez  odw

ołującego  pytania.  Tymczasem  wnioskowany 

przez  odwo

łującego  biegły  „z  zakresu  zarządzania,  organizacji  i  realizacji  procesów 

utrzyma

nia  złożonych  systemów  IT”  posiadałby  wyłącznie  ogólną  wiedzę  o  systemach  IT, 

która  nie  byłaby  przydatna  dla  stwierdzenia  pracochłonności  właściwej  do  przyjęcia                        

w przypadku obsługi systemu PUE ZUS.  

W odniesieniu do wniosku dowodowego opisanego w pkt 2 pow

yżej skład orzekający uznał 

ponadto, 

że  odwołujący  nie  uprawdopodobnił,  że  sytuacja  jaką  opisał  w  uzasadnieniu  dla 

przeprowadzenia  przedmiotowego  dowodu 

miała  miejsce  w  równolegle  toczącym  się 

postępowaniu  ZUS  KSI.  Niezależnie  od  powyższego  Izba  doszła  do  przekonania,  że 

przedmiot  tego  dowodu  nie  dotyczy

ł  faktów  mających  znaczenie  z  punktu  widzenia 

rozstrzygnięcia zarzutów odwołania, a co za tym idzie przedmiotowy wniosek dowodowy nie 

m

ógł zostać uwzględniony z uwagi na regulację art. 531 nPzp. 

W zakresie wniosku 

dowodowego z zeznań świadka wskazanego w pkt 3 powyżej, Izba nie 

stwierd

ziła,  aby  w  przedmiotowej  sprawie  istniały  niedające  się  wyjaśnić  wątpliwości,  które 

wymagałyby  przesłuchiwania  świadka.  Ponadto  skład  orzekający  w  pełnej  rozciągłości 

potr

zymał  stanowisko  zaprezentowane  w  uzasadnieniu  wyroku  w  sprawie  o  sygn.  akt  KIO 

wskazujące,  że  W  postępowaniu  odwoławczym  przed  Izbą  dowód  z  zeznań 

świadków  może  mieć  oczywiście  swoją  wartość,  niemniej  mając  na  uwadze  zasadę 

pisemności  prowadzenia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia,  ekonomikę  postępowania 

odwoławczego  oraz  okoliczność,  że  dowodzone  fakty  w  zdecydowanej  większości 

przypadków  znajdują  swoje  odzwierciedlenie  lub  potwierdzenie  w  dokumentach  to  należy 

ws

kazać,  że  strona  lub  uczestnik  powinny  koncentrować  się  przy  zbieraniu  materiału 

dowodowego  na  tym,  aby  wykaz

ywać  swoje  twierdzenia  za  pomocą  dowodów  mających 

formę  pisemną.  Dopuszczenie  dowodów  z  zeznań  świadków  dotyczy  raczej  okoliczności, 

które  powstają  z  niedających  się  wyjaśnić  rozbieżności  wynikających  z  przedłożonych 

dokumentów lub których nie da się wywnioskować lub ustalić w inny sposób. 

Co do wniosku dowodowego zaprezentowanego w p

kt 4 powyżej, skład orzekający uznał, że 

przepis  art.  536  nPzp 

–  wskazany  przez  odwołującego  jako  jedna  z  podstaw  wniosku  – 

stanowi: 

Skład  orzekający  może  zobowiązać  strony  oraz  uczestników  postępowania 

odwoławczego  do  przedstawienia  dokumentów  lub  innych  dowodów  istotnych  dla 

rozstrzygnięcia odwołania”.  Tymczasem  podmiot  wskazany we wniosku o zobowiązanie do 

przedstawienia dokumentów – tj. Comarch S.A. – nie miał statusu ani strony, ani uczestnika 

postępowania odwoławczego. Tym samym przedmiotowy wniosek dowodowy został również 

oddalony 

z uwagi na jego niezgodność z treścią art. 536 Pzp.  

Dowody  przedstawi

one  w  pkt  5  powyżej  zostały  uznane  przez  Izbę  za  nieprzydatne  dla 

potrzeb 

rozstrzygnięcia. Wskazywane przez odwołującego wywiady czy też fragment książki 

miały co najwyżej walor publicystyczny, literacki lub służyły promocji przede wszystkim osoby 

prezesa 

zarządu  przystępującego.  W  ocenie  składu  orzekającego  ww.  dokumenty  nie 

dotyczy

ły faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. 

Izba ustaliła co następuje 

Pismem z dnia  28 maja 2021 r

. zamawiający wezwał przystępującego na podstawie 

art. 90 ust. 1 Pzp do udzie

lenia wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia 

ceny, w szczególności w zakresie:  

1)  oszczędności  metody  wykonania  zamówienia,  wybranych  rozwiązań  technicznych, 

w

yjątkowo  sprzyjających  warunków  wykonywania  zamówienia  dostępnych  dla  Wykonawcy, 

oryginalności  projektu  wykonawcy,  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godzinowej,  u

stalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.                   

o minimaln

ym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 z późn. zm.);  

2) pomocy publ

icznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;  

3)  wyn

ikającym  z  przepisów  prawa  pracy  i  przepisów  o  zabezpieczeniu  społecznym, 

obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;  

4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;  

5) p

owierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy;  

6)  uw

zględnienia  kosztów  związanych  z  przygotowaniem  i  utrzymaniem  środowiska 

deweloperskiego  - 

jeśli  zostały  uwzględnione,  to  prosimy  o  określenie  wysokości  tych 

kosztów uwzględniając specyfikację tego środowiska;  

7)  uwzględnienia  kosztów  związanych  z  przygotowaniem  i  utrzymaniem  środowiska 

weryfikacji kodów źródłowych - jeśli zostały uwzględnione, to prosimy o określenie wysokości 

tych kosz

tów uwzględniając specyfikację tego środowiska;  

8)  sposobu  wy

ceny  ceny  brutto 1 punktu funkcyjnego  mając na  uwadze,  że jego cena jest 

znacznie niższa niż podana w Państwa ofercie (złożonej przez Konsorcjum Comarch Polska 

S.A.  oraz  Softiq  Sp.  z  o.  o.)  w  po

stępowaniu  znak  TZ/271/49/17  pn.  „Rozwój  i  utrzymanie 

Portalu 

Klienta oraz Szyny Usług (ESB) – w ramach Platformy Usług Elektronicznych ZUS”, 

w  którym  otwarcie  ofert  odbyło  się  dnia  19.07.2018  r.  W  ww.  ofercie  cenę  brutto  punktu 

fu

nkcyjnego określiliście Państwo w wysokości 2 557,17 PLN. Natomiast w ofercie złożonej 

w niniejszym postępowaniu oferują Państwo ceną brutto 1 CFP w wysokości 1 838,85 PLN. 

Złożoność  systemu  PUE,  określona  w  pkt  5  Załącznika  5  do  Umowy  z  dnia  27.11.2018, 

zawartej  w  wyniku  przeprowadzeni

a  postępowania  nr  TZ/271/49/17  określona  została  na  8 

2  punktów  funkcyjnych;  szacunkowa  złożoność  Systemu  PUE  na  dzień  27.02.2021  roku 

została  ustalona  na  poziomie  15  370,3  CFP  (Załącznik  8  do  SIWZ).  Oznacza  to,  że  od 

poprz

edniego postępowania złożoność systemu została podwojona.  

9) zysku Wykonawcy;  

10)  rez

erw  niezbędnych  na  zabezpieczenie  ryzyk  związanych  z  realizacją  zamówienia,                    

w  szczególności  niedoszacowaniem,  koniecznością  zapłaty  kar  umownych,  fluktuacją  kadr, 

zmianą wysokości wynagrodzenia (przy uwzględnieniu postanowień umowy) itp.;  

11) innych elementów kosztotwórczych, o ile występują.  

Jeżeli  pewne  elementy  cenotwórcze  spośród  powyżej  wskazanych  nie  będą  miały 

zast

osowania  do  realizacji  zamówienia,  wówczas  Wykonawca  powinien  w  wyjaśnieniach 

wykaza

ć  brak  konieczności  uwzględnienia  danego  elementu  cenotwórczego  w  kalkulacji 

ceny oferty. Po

nadto informujemy, że przedstawiony katalog nie ma charakteru zamkniętego 

i  Wyko

nawca  powinien  zidentyfikować  i  wskazać  wszystkie  inne  ewentualne  elementy 

cenotwórcze. 

Przystępujący  pismem  z  dnia  23  czerwca  2021  r.  złożył  wyjaśnienia  na  powyżej 

wskazane w

ezwanie zamawiającego. Do wyjaśnień przystępujący załączył dowody.  

Treść przepisów dotyczących zarzutów:  

- art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp 

– Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub 

koszt w stosunku do przed

miotu zamówienia; 

- art. 90 ust. 3 Pzp 

– Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub 

jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera 

rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia; 

-  art.  24  ust.  1  pkt  17  Pzp 

–  Z  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  wyklucza  się 

wykonawcę,  który  w  wyniku  lekkomyślności  lub  niedbalstwa  przedstawił  informacje 

wprowadzające  w  błąd  zamawiającego,  mogące  mieć  istotny  wpływ  na  decyzje 

podejmowane 

przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia; 

-  art.  7  ust.  1  Pzp 

–  Zamawiający przygotowuje  i  przeprowadza  postępowanie o udzielenie 

zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  i  równe  traktowanie 

wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. 

Izba zważyła co następuje. 

Bi

orąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz stanowiska stron 

i  uczestnika 

postępowania  odwoławczego  Izba  uznała,  że  odwołanie  nie  zasługiwało  na 

uw

zględnienie. 

Przed  odniesieniem  się  do  poszczególnych,  wskazanych  w  odwołaniu  zarzutów                   

w  pier

wszej  kolejności  Izba  uznała  za  właściwe  przedstawić  najistotniejsze  założenia  na 

jakich oparła swoje stanowisko w zakresie rozstrzygnięcia. W pierwszej kolejności, w ocenie 

składu  orzekającego,  nie  można  było  zlekceważyć  rozważań  podniesionych  w  związku                      

z merytorycznym rozpoznaniem zarzutu 

odnoszącego się do rażąco niskiej ceny przy okazji 

sprawy  o  sygn.  akt  KIO  2571/21  w  ramach, 

której  wyrok  został  ogłoszony  w  dniu  26 

p

aździernika  2021  r.  Jak  wskazano  powyżej,  w  części  dotyczącej  rozpoznania  wniosku                   

o  odr

zucenie  odwołania,  Sąd  Okręgowy  umorzył  postępowanie  w  zakresie  zarzutu 

ewentualnego  (odnosz

ącego  się  do  zagadnienia  rażąco  niskiej  ceny)  uznając,  że 

rozstrzygni

ęcie w tej materii było na tamtym etapie zbędne, jednakże Izba w przedmiotowej 

sprawie  biorąc  pod  uwagę  wszystkie  okoliczności  składające  się  na  stan  faktyczny  sprawy 

nie  mogła  pominąć  tak  doniosłej  kwestii  jaką  było  wydanie  ww.  orzeczenia.  Ponadto  skład 

orzekający  nie doszukał  się żadnych  przeciwwskazań  co  do możliwości  przyjęcia  i  uznania 

za zasad

ne ustaleń podjętych w ramach sprawy KIO 2571/21. Oczywiście nie oznaczało to, 

że  Izba  w  przedmiotowej  sprawie  zadziałała  automatycznie  i  samo  oddalenie  zarzutu 

dotyczącego  rażąco  niskiej  ceny  przy  okazji  sprawy  KIO  2571/21  spowodowało 

bezrefleksyjne  oddalenie 

w  całości  obecnego  odwołania.  Izba  po  gruntownym  rozważeniu 

materiału  dowodowego  uznała,  że  odwołanie  należało  oddalić,  ponieważ  odwołujący  nie 

wy

kazał, że doszło do wskazywanych przez niego naruszeń. Przede  wszystkim odwołujący 

zdawał się wyciągać zbyt daleko idące wnioski oraz ponad miarę interpretować okoliczności 

wynikające z samego wezwania jak i wyjaśnień złożonych przez przystępującego. W wyniku 

te

go  obraz  całej  sprawy  przedstawiany  przez  odwołującego  jawił  się  jako  bardzo 

skomplikowane  zagadnie

nie.  Nie trzeba  było  przy  tym  przekonywać  Izby,  że  postępowanie 

dotyczyło  bardzo  ważnej  dla  funkcjonowania  państwa  platformy  elektronicznej,  która  jest 

rozwijana  od  kilku 

lat  i  której  poziom  złożoności  jest  znaczny  i  dodatkowo  wzrasta  wraz 

kolejnymi  latami  eksploatowania. 

Jednakże  przedmiotowa  kwestia  nie  mogła  przesłonić 

konkretnej sytuacji proc

esowej związanej z rozpoznaniem odwołania, a która związana była 

z  zagadnieniem 

rażąco  niskiej  ceny.  Badanie  rażąco  niskiej  ceny  składa  się  na  proces 

badania  oferty 

i jest niewątpliwie jego bardzo ważnym elementem,  niemniej rozstrzygnięcie 

co  do 

prawidłowości  przeprowadzenia  przez  zamawiającego  tego  badania  w  sytuacji 

powzięcia  przez  niego  wątpliwości  co  do  poziomu  zaoferowanej  przez  wykonawcę  ceny, 

czego  efektem  jest  wez

wanie  do  wyjaśnień  oraz  następnie  złożenie  wyjaśnień  przez 

wykonawcę, właściwie sprowadza się do analizy tych dokumentów tj. wezwania i wyjaśnień. 

Taki  punkt  wyjścia  został  przyjęty  przez  skład  orzekający  w  przedmiotowej  sprawie.  Izba 

skupiła  się  przede  wszystkim  na  wezwaniu  z  dnia  28  maja  2021  r.  skierowanym  do 

przystępującego  oraz  wyjaśnieniach  z  dnia  23  czerwca  2021  r.  złożonych  przez 

przyst

ępującego  w  odpowiedzi  na  powyższe  wezwanie.  W  wyniku  analizy  obu  ww. 

dokumentów  Izba  doszła  do  przekonania,  że  złożone  przez  przystępującego  wyjaśnienia 

były  adekwatne  w  stosunku  do  treści  wezwania  i  wystarczające  do  oceny,  czy  cena  jego 

oferty  nie  jest  r

ażąco  niska.  Ponadto  wyjaśnienia  zawierały  szczegółową  część  opisową, 

wskazującą  na  główne  obszary,  w  których  mogło  dojść  do  redukcji  kosztów,  przy 

jednoczesnym 

należytym  wykonaniu  przedmiotu  zamówienia.  W  swoich  wyjaśnieniach 

przystępujący  wskazał  opisowo  co  najmniej  kilka  elementów,  które  według  niego  były 

głównymi  czynnikami  wpływającymi  na  cenę  oferty.  Opisano  ryzyka,  które  mogą  zaistnieć 

podczas  wykonywania  przedmiotu  umowy  i  ich  wpływ  na  cenę  oferty,  przedstawiono  jak 

kształtują się koszty osobowe będące głównym, ale nie aż tak dalece istotnym jakby chciał 

tego  odwołujący,  składnikiem  ceny  w  przypadku  umowy  związanej  z  wykonywaniem 

okr

eślonych  usług  na  rzecz  zamawiającego.  Przystępujący  opisał  i  przedstawił  również 

koszty  związane  z  utrzymaniem  infrastruktury  techniczno-systemowej  niezbędnej  do 

realizacji  przedmiotu  zamówienia.  Na  okoliczności  przytoczone  w  wyjaśnieniach 

przystępujący  przedstawił  również  dowody  w  postaci  dokumentów  i  oświadczeń 

potwi

erdzających wysokość poszczególnych kosztów. 

W  dalszej  kole

jności  Izba  odniosła  się  do  poszczególnych  zagadnień  wskazanych 

przez 

odwołującego  w  ramach  zarzutu  rażąco  niskiej  ceny  (punkty  podane  poniżej 

odpowiadały systematyce zaproponowanej w odwołaniu): 

Ad I.  

Jak słusznie zauważył zamawiający główną przyczyną wezwania do wyjaśnienia ceny 

oferty 

przystępującego był sposób wyceny ceny brutto 1 punktu funkcyjnego ze względu na 

fakt,  że  jego  cena  była  znacznie  niższa  niż  podana  w  ofercie  złożonej  przez  konsorcjum 

Comarch  Polska  S.A.  oraz  Softiq  Sp.  z  o.  o.  we  w

cześniejszym  postępowaniu  znak 

TZ/271/49/17 pn. 

Rozwój i utrzymanie Portalu Klienta oraz Szyny Usług (ESB)  – w ramach 

Platformy Usług Elektronicznych ZUS.  

W  dalszej  kolejności  Izba  nie  znalazła  powodów  do  zakwestionowania  stanowiska 

zamawiającego,  który  stwierdził,  że  przystępujący  w  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny 

wskazał kilkanaście elementów wpływających na cenę 1 punktu funkcyjnego (zwanego dalej 

nadal: 

„PF”). Niezbędne przy tym okazało się wyjaśnienie, że cena 1 PF ma także wpływ na 

ceny pozostałych usług objętych umową:  

1)  w

ynagrodzenie  z  tytułu  Usług  utrzymania  Systemu  ustala  się  w  oparciu  o  rozliczeniową 

złożoność  Systemu  wyrażoną  w  Punktach  Funkcyjnych.  Wynagrodzenie  z  tytułu  Usług 

utrzymania  stanowi  ilocz

yn:  liczby  Punktów  Funkcyjnych  określających  złożoność  całego 

systemu, współczynnika ustalonego w załączniku 5 do Umowy wynoszącego 9,6% oraz ceny 

1 PF podanego w ofercie. 

Taka metoda ustalania wynagrodzenia z tytułu Usług utrzymania 

oznacza, 

że:  

− wynagrodzenie miesięczne rośnie wraz ze zwiększaniem się rozmiaru systemu,  
−  w  ofercie  wykonawca  powinien  podać  cenę  1  PF  w  taki  sposób,  aby  było  możliwe 

w

ykonanie nie tylko Modyfikacji, ale również utrzymanie systemu.  

2)  u

sługi  dodatkowe  –  cenę  wykonania  Usługi  dodatkowej  określa  się  w  oparciu  o 

oszacowa

ną  pracochłonność  w  roboczogodzinach  oraz  cenę  PF,  przy  czym  cenę  Usługi 

dodatkowej  wyraża  się  jako  iloczyn  określonej  liczby  Punktów  Funkcyjnych  i  ceny  jednego 

PF

,  przy  założeniu,  że  jedna  osobogodzina  pracy  jest  równa  1/15  PF  (art.  4  ust.  8  wzoru 

umowy 

– zał. 2 do SIWZ).  

3)  i

nstruktaże  są  ściśle  powiązane  z  Modyfikacjami,  a  ich  cena  nie  może  przekraczać  1% 

wartości modyfikacji (art. 4 ust. 7 wzoru umowy - zał. 2 do SIWZ).  

Jak  już  wskazano  powyżej  –  wezwanie  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  dotyczyło 

„wyliczenia  kosztu  1  PF”  i  przystępujący  przedstawił  stanowisko  w  tym  zakresie,  przez  co 

zastosował  się  do  treści  wezwania.  Ponadto  koszt  1  PF  stanowi  iloczyn  pracochłonności                

w osobogodzinach lub dniach roboczych (

przedmiotową okoliczność wskazano w rozdz. I.6.1 

wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny)  oraz  kosztu  jednej  osobogodziny/dnia  roboczego.  Łączne 

przeliczenie  k

osztu  1  PF  dla  wszystkich  usług  objętych  umową  zostało  zaprezentowane                

w  rozdziale  V 

wyjaśnień.  Ponadto  w  tej  części  wyjaśnień  przystępujący  odniósł  się  do 

meritum  pytania  wskazanego  w  pkt  8  wezwania  przez 

odwołanie  się  do  ceny  punktu 

funkcyjnego  w  postępowaniu  TZ/271/49/17  pn.  Rozwój  i  utrzymanie  Portalu  Klienta  oraz 

Szyny  Usług  (ESB)  –  w  ramach  Platformy  Usług  Elektronicznych  ZUS,  w  którym  otwarcie 

of

ert odbyło się dnia 19 lipca 2018 r. W tym zakresie przystępujący wyjaśnił, że w powyżej 

wskazanym  postępowaniu  ofertę  składał  w  konsorcjum,  opierał  się  przede  wszystkim  na 

oszacowaniu  i  w

artości  usług  przygotowanych  przez  konsorcjanta,  a  zgodnie  z  ustaleniami 

biznesowymi  poczynionymi  w  postępowaniu  TZ/271/49/17,  to  konsorcjant  miał  odpowiadać 

za  realizację  zdecydowanej  części  przedmiotu  zamówienia.  Na  potwierdzenie  tego 

stanowiska 

załączył do wyjaśnień dowód w postaci wyciągu z umowy konsorcjum. W dalszej 

k

olejności  Comarch  zwrócił  uwagę  na  okoliczność  składania  w  przedmiotowym 

postępowania  oferty  samodzielnie  oraz  konsekwencje  wynikające  z  tej  okoliczności. 

Reasumując w ocenie składu orzekającego w żadnym wypadku nie można było stwierdzić, 

że  przystępujący  nie  odniósł  się  w  swoich  wyjaśnieniach  do  okoliczności  wynikającej                          

z wezwania. 

Przy  czym  stanowisko  odwołującego  w  zakresie  tej  części  zarzutu  rażąco  niskiej  ceny 

referowało  przede  wszystkim  do  zagadnienia  pracochłonności  wykonania  1PF.  W  ocenie 

składu  orzekającego  zamawiający  słusznie  argumentował,  że  odwołujący  kwestionował 

szczegółowość  i  treść  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  przystępującego,  jednak  nie  wskazał 

jaka powinna być przyjęta pracochłonność wykonania 1 PF. Odwołujący kwestionował przy 

tym  wartość  15  roboczogodzin  na  1  PF,  która  została  przyjęta  w  SIWZ,  bazując  na 

twierdzeniu,  że  dotyczy  on  wyłącznie  usług  dodatkowych.  W  tym  kontekście  należało 

podkreślić,  że  wyjaśnienia  ceny  oferty  mają  zmierzać  do  eliminowania  ofert,  w  których 

zaoferowano  cenę  lub  koszt  uniemożliwiający  realizację  przedmiotu  zamówienia.  Wniosek 

taki 

wynikał  wprost  z  art.  90  ust.  3  Pzp,  zgodnie  z  którym  zamawiający  odrzuca  ofertę 

wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  ze 

złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku 

do przedmiotu zamówienia. W rozpoznawanej sprawie wyjaśnienia zostały złożone, a zatem 

o odrzuceniu oferty można mówić wyłącznie w sytuacji, gdy dokonana ocena wyjaśnień wraz 

ze  złożonymi  dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszt                       

w stosunku do przedmiotu zamówienia.  

Ponadto  Izba  nie  znala

zła  powodów,  aby  nie  można  było  skorzystać  z  przelicznika 

przyjętego przez zamawiającego w art. 4 ust. 9 wzoru umowy dla Usług dodatkowych, to jest 

15 roboczogodzin na 1 PF. 

W okolicznościach przedmiotowej sprawy pracochłonność Usług 

dodatkowych  nie  m

usiała  być  szacowana  z  zastosowaniem  metodyki  Cosmic,  ponieważ 

zamawiający  nie  nakazywał  takiego  wymogu,  a  przelicznik  został  wprowadzony  po  to,  aby 

dla  całego  zakresu  prac  w  Umowie  można  było  stosować  jedną  jednostkę  rozliczeniową. 

Zgodnie  z  art.  4 

ust. 7 pkt 4) wzoru umowy pracochłonność Usługi dodatkowej wykonawca 

określa w osobogodzinach, po czym wartość ta przeliczana jest na punkty funkcyjne zgodnie 

z  podanym  przelicznikiem.  Nie  można  jednak  pominąć  ekonomicznego  aspektu  takiego 

przeliczenia 

–  przelicznik  ma  zapewnić  rentowność  wykonania  Usługi  dodatkowej.  Gdyby 

przelicznik był nieprawidłowy i zakładał zbyt małą liczbę osobogodzin na 1 PF, wtedy Usługi 

dodatkowe byłyby nierentowne. Jak wskazywał zamawiający przelicznik taki stosowany jest 

w  Systemie  PUE,  co  najmniej  od  2014  r.,  a  kolejni  wykonawcy 

prawidłowo  realizują Usługi 

dodatkowe z zastosowaniem takiego przelicznika.  

Co istotne zgodnie z art. 4 ust. 9 pkt 2) wzoru umowy 

W przypadku niemożności określenia 

pracochłonności  Modyfikacji  w  Punktach  Funkcyjnych,  pracochłonność  określą  się                       

w Osobogodzinach, przy czym zgodnie z art. 4 ust. 9 jedna O

sobogodzina pracy jest równa 

1/15  Punktu  Funkcyjnego. 

Jak  wynikało  z  powyższego  wskazany  przelicznik  może  mieć 

zastosowanie  nie  tylk

o  w  przypadku  Usług  dodatkowych,  ale  również  przy  realizacji 

Mod

yfikacji.  W  tym  kontekście  nieuprawnionym  okazało  się  stwierdzenie  zawarte  w  pkt  33 

odwołania, że w toku sprawy XXIII Zs 133/21 zamawiający przyznał, że przelicznik 1 PF=15 

roboczogodzin  to  wprowadzony  przez  niego 

sztuczny  i  uznaniowy,  niepoparty  żadnymi 

wyliczeniami  technicznymi 

wskaźnik,  mający  jedynie  ułatwić  rozliczenie  dla  pobocznych                 

(a nie podstawowych

) zleceń na Usługi dodatkowe.  

W dalszej 

kolejności Izba uznała za zbyt daleko idące stwierdzenie odwołującego, że skoro 

przystępujący nie wykonał żadnej modyfikacji w obszarze PUE, tonie ma żadnej wiedzy co 

do 

zakresu  prac  oraz  standardów  w  jakich  należy  te  produkty  wykonać.  Jak  zasadnie 

wyjaśnił  w  tym  kontekście  zamawiający,  wbrew  twierdzeniu  odwołującego  doświadczenie 

zdobyte podczas realizacji modyfikacji Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS (KSI 

ZUS) n

ależało uznać za istotne. Zamawiający podkreślił, że: 

− w obu umowach zastosowano niemal bliźniaczy cykl produkcyjny wytworzenia modyfikacji, 

na który składają się czynności, które wskazał odwołujący w pkt ad. a) (str. 11 odwołania);  

−  w  odniesieniu  do  obu  systemów  stosowane  są  bardzo  podobne  standardy  produkcyjne 

oraz  niemal  ide

ntyczny  Podręcznik  Wymiarowania  Oprogramowania  dla  Systemów 

Informatycznych ZUS;  

− w obu systemach pracochłonność modyfikacji rozliczana jest przy pomocy zmodyfikowanej 

przez zama

wiającego metody Cosmic3; 

−  w  obu  umowach  zastosowano  podobne  procedury  służące  realizacji  umowy,  przy  czym 

stop

ień  komplikacji  i  liczba  ciał  projektowych  jest  zdecydowanie  wyższa  w  przypadku  KSI 

ZUS;  

− w zakresie obu systemów wykonawcy współpracują z Departamentem Rozwoju Usług oraz 

Departamentem  Z

arządzania  Usługami,  co  powoduje  znajomość  praktyki  współpracy                      

i wymagań zamawiającego.  

Izba  nie 

znalazła  argumentów  do  podważenia  powyżej  wskazanych  twierdzeń 

zamawiającego  oraz  dodatkowo  przyjęła  także,  że  w  tym  kontekście  chybione  było 

dezawuowanie 

doświadczenia  przystępującego  uzyskanego  podczas  realizacji  modyfikacji 

Kompleksowego  Systemu  Informatycznego  ZUS  (KSI  ZUS).  N

ajwiększe  doświadczenie                    

w zakresie KSI ZUS i PUE posiada 

odwołujący (wykonawca ten od 1998 r. tworzył, rozwijał             

i utrzymywał KSI ZUS). Natomiast odwołujący i przystępujący od 2018 r. są stronami umowy 

ramowej  dot

yczącej  rozwoju  KSI  ZUS,  i  nawet  pomimo  faktu,  że  zdecydowaną  większość 

modyfikacji  wykonuje 

odwołujący,  doświadczenie  zdobyte  przez  przystępującego  należy 

uznać za wystarczające do realnego określenia wyceny 1 PF.  

W dalszej kolejności skład orzekający wziął pod uwagę, że SIWZ i Umowa przewidują pewną 

liczbę PF do wykorzystania przez okres 4 lat na niezbędne modyfikacje systemu PUE. Przy 

czym  bardzo  istotna 

okazała  się  okoliczność,  że  nikt,  włącznie  z  zamawiającym                                  

i o

dwołującym nie wie jakie to będą modyfikacje, zarówno co do ich rozmiaru, jak i wymagań 

funkcjonalnych.  Konieczność  przyszłych  modyfikacji  wynika  z  przyszłych  potrzeb 

zama

wiającego,  przyszłych  zmian  technologicznych  zachodzących  na  świecie  oraz  przede 

wszystkim  zmian  prawa,  w  tym 

jak  pokazały  wcześniejsze  przypadki  także  dość 

niestandardowych  jak  np.  zlecenie  zamawiaj

ącemu  obsługi  bonu  turystycznego.  Z  takimi, 

nieokreślonymi  obecnie  przyszłymi  potrzebami,  korespondowała  konstrukcja  umowy,  która  

w  zakresie  modyfikacji 

ma  postać  ramową.  Zakres  i  rozmiar  przyszłych  świadczeń  jest 

określany  w  trybie  wskazanym  w  art.  4  wzoru  umowy  –  zał.  2  do  SIWZ.  Najogólniej  rzecz 

ujmując  w  razie  potrzeby  zamawiający  będzie  składał  wykonawcy  zapotrzebowanie  na 

Mod

yfikację. Dalej strony przeprowadzą tzw. Uzgodnienie projektowe, w którym określa  się 

wymagania  dla  Modyfikacji  i 

wykonawca  składa  ofertę,  w  której  wycenia  m.in. 

pracochłonność  Modyfikacji  wyrażoną  w  liczbie  PF.  Te  swoiste  negocjacje  kończą  się 

udzieleniem Zlecenia. 

Maj

ąc  powyższe  na  uwadze  Izba  stwierdziła,  że  przystępujący  zastosował  się  do  treści 

wezwania  i 

wyjaśnił  w  stopniu  wystarczającym  koszt  związany  z  wyceną  1  PF,  przy  czym                           

w okolicznościach przedmiotowej sprawy można było uznać, że również w zakresie sposobu 

obliczenia 

pracochłonności  1PF  wyjaśnienia  były  adekwatne  i  właściwie  odpowiadały  na 

treść wezwania zamawiającego. 

Dodatkowo 

skład  orzekający  pominął  następujące  dokumenty:  załącznik nr  7  do  odwołania 

(tj.  ekspertyzy  Szacowanie  podstawowych  param

etrów  przedsięwzięć  realizacji  systemów 

oprogramowania  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  pracochłonności  jednostkowej  w 

odniesieniu  do  1  punktu  funkcyjnego  (COSMIC/IFPUG)  z  dnia  7 

października  2021  r., 

suplement  z  dnia  14 

października  2021  r.,  opinię  uzupełniającą  z  dnia  8  listopada  2021  r.) 

oraz Opini

ę uzupełniającą nr 2 złożoną jako dowód nr 1 na posiedzeniu w dniu 13 kwietnia 

2022  r.  W  pierwszej 

kolejności  Izba  uznała,  że  dokumenty  te  należy  potraktować  jako 

stanowisko 

odwołującego  w  sprawie.  Po  drugie  skład  orzekający  stwierdził,  że  ww. 

dokumenty 

powoływały się na czynniki wpływające na szacowanie pracochłonności, takie jak 

wymagania funkcjonalne, rozmiar modyfikacji oraz czas ich realizacji, które nie były znane na 

mo

ment składania oferty i nie zostały podane w SIWZ. Wyjaśnienia sposobu kalkulacji ceny, 

kt

óre są składane na wezwanie w trybie art. 90 Pzp, dotyczą odtworzenia przez wykonawcę 

procesu  ofertowania  (obliczenia  ceny  oferty)  na  kanwie  konkretn

ych  wymagań 

zamawiającego  zawartych  w  dokumentacji  postępowania.  Zaś  w  związku  z  tym,  że 

omawiane dokumenty 

opierają się na założeniach nieokreślonych w SIWZ, to nie można było 

form

ułować wobec przystępującego zastrzeżeń, polegających na niesporządzeniu wyceny z 

zastosowaniem  metodyk  w  oparciu 

o  nieokreślone  czynniki.  Dodatkowo,  okoliczności 

nieznane  SIWZ 

nie  są  też  istotne  dla  rozstrzygnięcia  sporu  dotyczącego  oceny 

prawidłowości wyceny oferty w stosunku do SIWZ, na podstawie której składano oferty. 

Ad II. 

W  odniesieniu  do  argumentacji  do

tyczącej  braku  przedstawienia  przez  Comarch 

dowodów  na  pracochłonność  1  PF,  Izba  przyznała  rację  zamawiającemu,  który  w  sposób 

trafny 

wyjaśnił,  że  specyfika  prowadzonego  postępowania  polega  na  tym,  że  jego 

przedmiotem są usługi, w których głównym elementem kosztotwórczym są koszty osobowe. 

Przy  czym  należało  podkreślić,  że  koszty  w  tym  zakresie  zostały  wykazane  w  najbardziej 

prawidłowy  z  możliwych  sposobów,  czyli  przy  pomocy  umów  o  pracę  oraz  umów  B2B. 

Trudno 

było  wymagać,  aby  każda  okoliczność  podnoszona  w  wyjaśnieniach  miała  być 

potwierdzana  poprzez  dowody.  I

stotą  wyjaśnień  ceny  w  tym  wypadku  było  pokazanie  jakie 

koszty zamierza ponieść wykonawca i jaki osiągnie zysk z realizacji kontraktu. Wyjaśnienia 

polegają  głównie  na  przedstawieniu  wewnętrznych  obliczeń,  dla  których  trudno  byłoby 

przedstawić  dowody  w  znaczeniu  takim  jak  chciał  tego  odwołujący.  Nie  można  też  było 

pominąć faktu, że odwołujący podnosząc brak dowodów w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny 

dezawu

ował  jednocześnie  wszelkie  dowody  „wewnętrzne”,  czyli  oświadczenia  wystawiane 

przez  pracowników  lub jednostki  organizacyjne Comarch.  W  tym  zakresie skład  orzekający 

uznał, że odwołujący sformułował zbyt daleko idące wymagania wobec procesu dowodzenia 

przyjętego  przez  przystępującego  na  potrzeby  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny.  Odwołujący 

oczekiw

ał  przedłożenia  dowodów  „zewnętrznych”  czy  też  pochodzących  od  podmiotów 

zewnętrznych z punktu widzenia organizacji przystępującego, na potwierdzenie okoliczności 

związanych  z  wewnętrzną  organizacją  firmy  przystępującego  lub  ściśle  związanych                          

z  przebiegiem 

wewnętrznego  procesu  ofertowania.  Podsumowując  w  ocenie  składu 

orzekającego  przystępujący  załączył  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  dowody,  które  są 

właściwe i adekwatne z punktu widzenia okoliczności wskazywanych w wyjaśnieniach, a tym 

samym podołano nałożonemu na wykonawcę obowiązkowi wykazania, że jego cena nie jest 

rażąco niska. 

O

dnosząc  się  do  przywołanego  przez  odwołującego  wyroku  o  sygn.  akt  KIO  1323/19  Izba 

stwierdziła, że zamawiający w tamtym postępowaniu (ARiMR) w okresie od 19 grudnia 2018 

r.  do  27  maja  2019  r. 

pięciokrotnie  wzywał  Asseco  do  wyjaśnień  kalkulacji  ceny.  Izba                         

w  tamtej  sprawie 

uznała, że doszło do negocjacji co do treści wyjaśnień.  Poza tym żądane 

przez  z

amawiającego  dowody  dotyczyły  narzędzi  do  automatyzacji  procesu  wytwórczego 

oprogramowania.  Tymczasem  w  przedmiotowym 

postępowaniu najistotniejsze zagadnienie, 

które  wzbudziło  największe  wątpliwości  zamawiającego  czyli  oferowanie  usług  za  niższą 

cenę niż podana w ofercie złożonej przez konsorcjum Comarch Polska S.A. oraz Softiq Sp.                          

z o.o. we 

wcześniejszym postępowaniu zostało wyjaśnione w rozdziale V wyjaśnień rażąco 

niskiej ceny

, a co więcej przystępujący dołączył obiektywny dowód, na tą okoliczność. 

Ad III. 

W  zakresie  zarzutu  dotyczącego  braku  oszacowania  pracochłonności  usług 

utrzymania  Izba  w  pierwszej  kolej

ności  zwróciła  uwagę  na  przyjęty  przez  zamawiającego              

w SIWZ sposób, w jaki wyliczane ma być wynagrodzenie z tytułu Usług utrzymania, opisany 

w załączniku 5 do wzoru Umowy, zatytułowanym „Zasady ustalania wynagrodzenia z tytułu 

Usług  utrzymania”.  Wynagrodzenie z tytułu  Usług utrzymania  systemu  ustala się  w  oparciu              

o  rozliczeniow

ą  złożoność  Systemu  wyrażoną  w  Punktach  Funkcyjnych  (PF). 

Wynagrodzenie  z  tytułu  Usług  utrzymania  stanowi  iloczyn  liczby  Punktów  Funkcyjnych 

określających  złożoność  całego  systemu  i  współczynnika  ustalonego  w  załączniku  5  do 

Umowy  wynoszącego  9,6%  oraz  ceny  1  Punktu  Funkcyjnego  podanego  w  ofercie.  Taka 

metoda ustalania wynagrodzenia z tytułu Usług utrzymania oznacza, że: 

− wynagrodzenie miesięczne rośnie wraz ze zwiększaniem się rozmiaru systemu; 

−  w  ofercie  wykonawca  powinien  podać  cenę  1  PF  w  taki  sposób,  aby  było  możliwe 

wykonanie nie tyl

ko Modyfikacji, ale również utrzymanie systemu. 

Ponadto  jak  podkreślił  zamawiający  rentowność  Usług  utrzymania  w  prowadzonym 

p

ostępowaniu  wzrosła  względem  obecnie  trwającej  umowy,  bowiem  w  wyniku  postulatu 

o

dwołującego,  zamawiający  podniósł  ww.  współczynnik  z  7,2%  do  9,6%.  Powoduje  to 

„poprawienie” proporcji ceny 1 PF w stosunku do Usług utrzymania (za jeden PF złożoności 

systemu, przy tej samej cenie PF wykon

awca będzie otrzymywał wyższe wynagrodzenie). 

Odnosząc  się  do  pozostałych  twierdzeń  dotyczących  przedmiotowego  zarzutu  należało 

zauważyć,  że  odwołujący  kwestionował  rozkład  pracochłonności  przypisanej  do 

poszczególnych metryk usług, natomiast nie próbował kwestionować przyjętych założeń, co 

do  pracochłonności  alokowanej  w  Usługach  utrzymania  jako  całości.  Podstawowy  zarzut                     

w  zakresie  wyjaśnień  dotyczył  jak  to  ujął  odwołujący,  zadeklarowania  pracochłonności 

zamiast  jej  obliczen

ia,  a  poza  tym  braku  szczegółowej  prezentacji  pracochłonności  dla 

poszczególnych  części  składowych  poszczególnych  usług,  których  odwołujący  wskazał 

kilkadziesiąt. W ocenie składu orzekającego zamawiający słusznie zwrócił uwagę, że tabela 

zawarta  w 

wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny  (str.  17)  obejmowała  oszacowanie  dla 

wszystkich  s

kładowych usług, przy czym powinna być odczytana razem z tabelą 2 zawartą  

w rozdziale XVI wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Wyjaśnienia w tym zakresie należało uznać 

za 

spójne i uwzględniające wszelkie wymagane postanowienia SIWZ.  

W dalszej kole

jności Izba przyjęła za własne stanowisko zamawiającego, który stwierdził, że 

s

wego  rodzaju  nadużycie  stanowiło  kategoryczne  stwierdzenie  zawarte  w  pkt  40  in  fine 

odwołania,  że  zamawiający  konkretnie  w  odniesieniu  do  Usług  utrzymania  „wymagał 

przedstawienia  kalkulacji 

wraz  z  opisem  metod  przyjętych  dla  ich  sporządzenia  oraz 

dowodów  na  potwierdzenie  kalkulacji.”  Tymczasem  ogólne  wezwanie  zamawiającego 

odnosiło się do całości wyjaśnień rażąco niskiej ceny i trudno było założyć, że przystępujący 

mógłby  przedstawić  dowody  na  pracochłonność  Usług  utrzymania,  gdyż  wyliczenia  takie 

baz

owały  na  własnych  danych,  a  jak  już  wspomniano  dokumenty  wewnętrzne  odwołujący 

wprost trakt

ował jak „pseudodowody”, z czym nie sposób się zgodzić. 

Przechod

ząc  do  kolejnych  kwestii  w  ramach  przedmiotowego  zarzutu  skład  orzekający 

uznał, że po raz kolejny zbyt daleko idącą interpretacją okazało twierdzenie o „kardynalnym 

błędzie” opisywanym w pkt 41 odwołania. W ocenie składu orzekającego tabelę zawartą na 

str

onie 17 wyjaśnień rażąco niskiej ceny należało interpretować tak, że przystępujący przyjął 

świadczenie  usług  w  trybie  ciągłym  24/7/365  (w  kolumnie  6  podano  godziny  7:00-15:00,             

w  kolumnie  7  godziny  15:00-23:00,  w  kolumnie  8  godziny  23:00-07:00),  natomiast  do 

wyliczenia liczby roboczogodzin 

przestępujący musiał uwzględnić, że miesięcznie pracownik 

pracuje  21  dni  roboczych.  W  tym  zakr

esie  Izba  przyznała  rację  przystępującemu,  który 

wyjaśnił, że System PUE funkcjonuje w istocie w trybie ciągłym, a zadaniem wykonawcy jest 

zapewnienie  nieprzerwanej,  bezawaryjnej  pracy  Systemu.  Ta  nieprzerwana  i  bezawaryjna 

praca  jest  gwarantowana  odpowiednim  poziomem  utrzymania  usług  aplikacyjnych  oraz 

serwisowych. 

W  metrykach  tych  usług  jawnie  uwzględniono  kalendarz  utrzymania  24/7. 

Natomiast  kalkulacja  pra

cochłonnościowa  dla  bieżącego  utrzymania  metryk  IT  (usługi 

aplikacyjne  i  serwisowe)  różni  się  od  takiej  kalkulacji  przeprowadzanej  dla  usług  o  innym 

charakterze, 

czyli  w  odróżnieniu  od  świadczenia  usług  utrzymania  metryk  IT,  czynności                    

z  kwestionowanych  przez 

odwołującego  pozycji  6-13  wykonywane  są  w  wyniku  realizacji 

konkretnych  potrzeb.  Stąd  do  celów  obliczeniowych  został  dla  nich  zastosowany  umownie 

przyjęty tryb wykonywania przez 21 dni roboczych, jako tzw. tryb naturalny. Nie oznaczało to 

jednak,  że  zadania  te  nie  będą  realizowane  w  czasie  dodatkowym  lub  w  dni  wolne,  gdyż                  

w efekcie będą realizowane w trybie 24/7/365. 

Odwołujący wskazywał także, że przystępujący w wyjaśnieniach rażąco niskiej ceny pominął 

oszacowanie  ok

reślonej  w  Załączniku  9  usługi  telefonicznej  pomocy  technicznej.                        

W odniesieniu do 

ww. usługi Izba ustaliła, że w wezwaniu skierowanym do przystępującego 

zamawiający  nie  wskazywał,  aby  powyższa  usługa  miała  być  przedmiotem  szczegółowych 

wyjaśnień w zakresie ceny. Trudno wymagać, aby przy tak wielofunkcyjnym systemie, który 

obejmuje szereg 

różnych usług, wykonawcy byli zobowiązani do składania wyjaśnień co do 

k

ażdej  funkcjonalności,  szczególnie  gdy  zamawiający  nie  zwracał  na  nie  uwagi  w  swoim 

wezwaniu, a 

dodatkowo można było założyć, że ich zakres jest niewielki w kontekście całego 

zamówienia.  Ponadto  usługa ta  nie  została  wyodrębniona jako  osobna metryka,  w związku                  

z  tym  jej 

uwzględnienie  w  innych  metrykach  należało  uznać  za  działanie  prawidłowe.                     

W ustalonym stanie rzeczy można byłoby próbować twierdzić, że zamawiający ewentualnie 

powinien dopytać o tę okoliczność przystępującego, gdyby nie okazało się uzasadnionym, że 

za  wystarczające  należało  uznać  stanowisko  przystępującego  wskazujące,  że  usługa 

telefonicznej pomocy technicznej została uwzględniona w każdej z pozycji 1-5 tabeli ze str. 

17 w

yjaśnień rażąco niskiej ceny, jako zasada dotycząca obsługi każdej metryk. Jak również 

u

sługa telefonicznej pomocy technicznej jest po prostu jedną z zasad utrzymania metryk – a 

dokładnie  jedną  z  zasad  wymienionych  w  rozdziale  „B.  Zasady  zgłaszania  i  obsługi 

Zgłoszeń” Załącznika 9, dotyczącą wszystkich metryk dla usług serwisowych. 

W  konkluzji  dla  tej 

części  rozważań  Izba  skonstatowała  za  przystępującym,  że  czynniki 

cenotwórcze,  do  których  referował  odwołujący  na  str.  18–19  odwołania  i  które  wynikały                   

z  treści  opisu  przedmiotu  zamówienia  zostały  uwzględnione  przez  przystępującego                          

w  procesie  ofertowania.  Wyrazem  tego 

były  odniesienia  do  tych  czynników  lub  ich  opisy 

zawarte w w

yjaśnieniach ceny sporządzonych przez Comarch. Terminologia, umiejscowienie 

w  dokumencie  w

yjaśnień,  układ  graficzny  oraz  poziom  i  sposób  ich  dekompozycji  często 

różnią od tych wskazanych w odwołaniu – co nie mogło dziwić, bowiem każda doświadczona 

i  profesjonalna  firma  technologiczna  bazuje  na  swoim  autorskim  sposobie  kalkulacji 

zamówień i prezentacji wyjaśnień dotyczących owej kalkulacji. Nie zmieniało to jednak faktu, 

że  Izba  nie  doszukała  się  w  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny  złożonych  przez  Comarch 

braków mogących doprowadzić do przekonania, że oferta tego wykonawcy powinna zostać 

odrzucona jako zaw

ierająca rażąco niską cenę. 

Ad IV. 

Jeśli  chodzi  o  zarzut  dotyczący  nieprawidłowej  struktury  personelu  Izba  w  znacznej 

mierze 

przyjęła  za  własne  stanowisko  zamawiającego  i  uznała,  że  przepisy  Pzp  nie 

wymaga

ły  na  potrzeby  złożenia  oferty  w  danym  postępowaniu  posiadania  pełnego, 

dedykowanego 

zespołu  do  realizacji  zamówienia.  Taki  zespół  zasadniczo  jest  tworzony                   

w momencie uzyskania przedmiotowego zamówienia. Zamawiający nie może wymagać, aby 

na  potrzeby  złożenia  oferty  w  danym  postępowaniu,  wykonawca  zatrudnił  wszystkie  osoby                 

i  p

rzedłożył  ich  umowy  o  pracę.  Pomimo  tego  przystępujący  dołączył  takie  umowy  do 

wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny,  sporządził  zestawienie  specjalistów  dedykowanych  do 

realizacji zamówienia, a tym samym wyjaśnienia czyniły zadość wezwaniu zamawiającego.  

Ponadto  zarzut  w  tym  zakresie  nie znajdo

wał żadnego oparcia w SIWZ. Odwołujący podjął 

próbę  wykreowania  nieistniejącego  wymagania  wobec  wykonawców,  a  następnie  twierdził, 

że  Comarch  nie  spełnił  tego  wymagania.  Warto  zwrócić  uwagę,  że  kwestia  personelu 

wykonawc

y była ujęta w:  

−  warunkach  udziału  w  postępowaniu  –  zamawiający  wymagał  od  wykonawców,  aby 

wylegitymowali się dysponowaniem 24 osobami o określonym doświadczeniu;  

−  kryterium  oceny  ofert  –  zamawiający  dodatkowo  punktował  doświadczenie  personelu 

(waga kryterium 10%);  

− kryterium oceny ofert – testy kompetencji technicznych. W ramach kryterium o wadze 30% 

przeprowadzone  zostały  testy  kompetencji  w  zakresie  utrzymania  i  rozwoju  systemu, 

podczas  którego  sprawdzana  była  znajomość  następujących  technologii:  Webmethods, 

Postgress, Liferay,  NGI

NX. W pkt 7.3.3.8 SIWZ wprowadzono zasadę w myśl, której osoby 

wyznaczone  do  realizacji  testu  powinny  być  związane  z  wykonawcą  stałym  stosunkiem 

prawnym  (umowa  o pracę zawarta  na czas  nieokreślony  lub  okres co najmniej  6 miesięcy, 

umowa  cywilno-prawna  zawa

rta  na  okres  co  najmniej  6  miesięcy).  Z  kolei  w  art.  7  ust.  16 

wzoru  umowy  postanowiono,  że  w  wypadku  zmiany  osób uczestniczących w  testach  nowe 

osoby będą podlegać testowaniu. 

Ponadto  k

ryterium  „test  kompetencji”  zostało  wprowadzone  do  postępowania  wskutek 

odwołania Asseco do Krajowej Izby Odwoławczej, a następnie skargi do Sądu Okręgowego 

(wyrok  z  dnia  18  grudnia  2020  r.,  sygn.  akt  XXXIII 

Ga  1350/20).  Odwołujący  już  na  etapie 

tworzenia  i  zmian  SIWZ  zadbał  o  to,  aby  gotowość  wykonawcy  do  realizacji  zamówienia 

została  gruntownie  przebadana  przez  zamawiającego.  Odwołujący  nie  próbował  natomiast 

wprowadzać  wymogu,  co  do  struktury  personelu  według  kryterium:  młodszy  specjalista, 

specjalista  i  starszy  specjalista/ekspert.  Wydawa

ło  się  to  bowiem  oczywiste,  że  są  to 

zagadnienia  pozostające  na  ogół  w  sferze  działania  każdego  z  wykonawców  i  wynikają                    

z jego doświadczeń w realizacji projektów, know-how itp. Można było się przy tym w ogóle 

zastanawiać,  czy  tego  rodzaju  wymóg  wprowadzony  do  SIWZ  byłby  dopuszczalny  ze 

wzg

lędu  na  zasadę  proporcjonalności.  Tym  bardziej  nieuzasadniona  i  nie  znajdująca 

żadnego oparcia w przepisach prawa jest próba wykreowania takiego wymogu na obecnym 

etapie postępowania.  

Odnosząc się do powyższych ustaleń w kontekście struktury personelu wykonawcy Comarch 

Izba stwier

dziła, że ww. wykonawca:  

wykazał,  że  spełnia  postawiony  przez  zamawiającego  warunek  udziału  w  postępowaniu 

dotyczący  personelu  jakim  musi  się  legitymować  wykonawca  ubiegający  się  o  udzielenie 

zam

ówienia; 

otrzymał  najwyższą  możliwą  liczbę  punktów  w  kryterium  oceny  ofert  –  „Doświadczenie 

personelu”;  

otrzymał  najwyższą  liczbę  punktów  –  ex  aequo  z  odwołującym  –  w  kryterium  „Test 

kompetencji technicznych

”;  

- jak zadeklarow

ał przystępujący wszystkie osoby dzięki którym wykazał warunek udziału w 

postępowaniu lub otrzymał punkty w ramach kryterium oceny ofert – zgodnie z wymaganiami 

przewidzianymi  przez  zamawia

jącego  –  będą  realizowały  zamówienie,  jeżeli  dojdzie  do 

zawarcia umowy z pr

zystępującym. 

W  ocenie  Izby  p

rzystępujący  wykazał,  że  koszty  osobowe  zostały  skalkulowane  w  sposób 

właściwy.  Wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  określały  liczebność  zespołu  w  podziale  na 

określone  kategorie,  wskazywały  na  podział  kompetencyjny  między  grupami  pracowników, 

złożono dowody potwierdzające zarówno zatrudnienie tych osób na określonym stanowisku 

or

az  wysokość  wynagrodzenia  takiej  osoby.  Dowody  potwierdzające  zatrudnienie  lub 

powiązanie z przystępującym obejmowały umowy o pracę, jak również umowy o współpracę 

i  umowy  zlecenia. 

Przystępujący  kierując się  przyjętą  metodyką  realizacji  zadań  opisanych 

umową,  w  ramach  kształtowania  ceny  ofertowej  zdecydował  o  określonej  liczebności 

poszczególnych  grup  specjalistów,  określając  i  opisując  przypisane  im  role,  które  należało 

u

znać  za zgodne  z  oczekiwaniami  zamawiającego. W  przeświadczeniu Izby nie  wzbudzała 

wątpliwości  okoliczność,  że  przystępujący  wykazał  koszty  osobowe,  które  będzie  ponosił, 

także  w  perspektywie  wykonywania  umowy  przez  kilka  lat.  W  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej 

ceny  przy

stępujący  opisał  w  jaki  sposób  może  dokonać  optymalizacji  dla  pracy  osób 

zaangażowanych  w  realizację  projektu  w  stosunku  do  kosztów  osobowych  koniecznych  do 

poniesienia.  W  ocenie 

składu  orzekającego  z  powodzeniem  możliwe  jest  wykonanie 

przedmiotu  zamówienia  przy  udziale  młodszych  specjalistów  pod  nadzorem  eksperta  lub 

specjalisty

,  co  z  jednej  strony  niewątpliwie  pozwala  na  obniżenie  kosztów  osobowych,                        

a z drugiej strony 

umożliwia rozwój zawodowy pracowników i nabywanie przez nich nowych 

umiejętności.  Ponadto  w  Grupie  C  nie  ujęto  tylko  osób  zajmujących  stanowiska  młodszych 

specjalistów,  ale  również  przedstawiono  osoby  zajmujących  stanowiska,  które  mogą  być 

przypisane dla kompetencji 

specjalistów.  

Mając  powyższe  na  uwadze  Izba  stwierdziła,  że  argumentacja  odwołującego  w  kontekście 

nie

prawidłowej  struktury  personelu  przystępującego  nie  wzbudziła  uzasadnionych 

wątpliwości w zakresie prawidłowości wyceny oferty złożonej przez Comarch. 

Ad V. 

W  zakresie  przed

miotowej  części  odwołania  Izba  przyjmując  stanowisko 

przys

tępującego ustaliła, że w metodyce opracowanej przez Comarch, przyjętej na potrzeby 

szacowania  ko

sztów  Projektu,  określono  średni  koszt  wynagrodzenia  za  roboczodzień 

realizacji  usługi  dla  każdej  z  grup  kompetencyjnych  (A,  B  i  C).  Zostało  to  przedstawione                

w tabeli umieszczonej w rozdziale III.1 

– Wynagrodzenia i pochodne wyjaśnień rażąco niskiej 

ceny.  Stawk

ę  tą  należało  przyjąć  za  służącą  oszacowaniu,  jak  będzie  się  kształtowała 

średnia stawka za roboczodzień realizacji usługi, jeżeli do jej realizacji zostanie skierowana 

zakładana  liczba  osób  z  poszczególnych  grup  kompetencyjnych.  Zostało  to  przedstawione  

w  Tabeli  3 

–  Wynagrodzenia  z  umów.  Przyjęte  założenia  pozwalały  na  wyznaczenie 

pr

zewidywanego  kosztu  wynagrodzeń  w  całym  okresie  realizacji  umowy,  przy  założeniu 

możliwości  zaangażowania  kolejnych  osób  o  podobnych  kwalifikacjach  i  podobnych 

wynagrodzen

iach (kolumna 12 Tabela 3). Łączny koszt wynagrodzeń wynikał bezpośrednio 

z  oszacowan

ej  pracochłonności  w  roboczodniach  dla  wszystkich  czynności  wynikających                

z 

realizacji umowy oraz średniej stawki za roboczodzień realizacji usługi. Mając powyższe na 

uwadze,  p

rzystępujący  potwierdził,  że  przyjęty  budżet  na  pokrycie  kosztów  wynagrodzeń 

uwzględnia  prawidłową  liczbę  osób  z  poszczególnych  grup  kompetencyjnych  w  realizacji 

zadań.  Sugestie  odwołującego  w  zakresie  nieprawidłowej  liczby  osób  w  poszczególnych 

grupach  kompetencyjnych  nie  zn

alazły  potwierdzenia  w  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny. 

Przy czym co istotne 

przystępujący wziął także pod uwagę, ryzyko konieczności zwiększenia 

zespołu  na  wypadek  jego  niedoszacowania.  Na  ten  cel  została  zaalokowana  odpowiednia 

rezerwa opisana w rozdziale VII.4.5 wyjaśnień ceny oferty.  

Ponadto Izba 

uznała za słuszne wyjaśnienie przystępującego wskazujące, że uwzględnienie 

nieobecności  pracowników  nie  polega  na  utrzymywaniu  tych  osób  w  ramach  budżetu 

projektu, ale 

na zastąpieniu ich innymi osobami o podobnych kwalifikacjach i wynagrodzeniu. 

Tym  sam

ym  chybione  okazało  się  stwierdzenie  odwołującego  wskazujące,  że  „liczba  osób 

zaangażowanych  w  wykonanie  zamówienia  powinna  być  odpowiednio  wyższa,  w  stosunku 

do  liczby  wy

nikającej  jedynie  wprost  z  pracochłonności”,  ponieważ  projekt  wprost  ponosi 

koszty pr

acochłonności, a nie osób, które nie realizują zadań na rzecz projektu. 

Dodatkowo  w  tym miejscu  w  ocenie  Izby  nale

żało odnieść się do dowodu złożonego przez 

odwołującego  na  rozprawie  w  dniu  27  kwietnia  2022  r.  tj.  korespondencji  prowadzonej 

pomiędzy  członkiem  zarządu  odwołującego,  a  członkiem  zarządu  zamawiającego.  Izba 

uznała  przedmiotowy  dowód  za  nieistotny,  a  jego  nieistotność  wynikała  z  okoliczności 

proceduralnych.  Wart

o  podkreślić,  że  umocowany  do  reprezentacji  w  ramach 

przedmiotowego 

postępowania  odwoławczego  pełnomocnik  zamawiającego  złożył 

odpowied

ź  na  odwołanie  zawierającą  wniosek  o  oddalenie  odwołania,  w  której  przedstawił 

argumentację na rzecz tego wniosku obejmującą również okoliczności związane z zarzutami 

odnos

zącymi  się  do  nieadekwatnej  liczby  specjalistów  w  poszczególnych  grupach                   

w  stosunku  do  wyliczonej  p

racochłonności  na  daną  grupę,  nieprawidłowej  struktury 

personelu  oraz  braku 

ujęcia  w  cenie  oferty  niezbędnych  kosztów  w  zakresie  szkolenia 

personelu.  Stanowisko  procesowe  za

mawiającego  reprezentowanego  przez  odpowiednio 

umocowanych  pełnomocników  było  niezmienne  przez  cały  czas  trwania  postępowania 

odwoławczego.  W  związku  z  tym  powyżej  wskazany  dowód  nie  mógł  zostać  uznany  za 

stanowisko  procesowe  zamawiającego.  Zdaniem  składu  orzekającego  odpowiedź  członka 

z

arządu  zamawiającego,  która  została  udzielona  za  pośrednictwem  poczty  elektronicznej 

można  było  potraktować  co  najwyżej  jako  przejaw  pewnego  zaniepokojenia  o  utrzymanie 

ważnego projektu w obliczu sugestywnej narracji odwołującego. 

Ad VI. 

Jak  ustaliła  Izba  przystępujący  uwzględnił  rezerwę  na  wzrost  wynagrodzeń,  na  co 

wskazał na str. 27 wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Co więcej, biorąc pod uwagę ewentualny 

wzrost  wynagrodzeń  wynikający  ze  zdarzeń  niemożliwych  do  przewidzenia,  ewentualne 

braki  budżetowe  projektu  można  pokryć  np.  z  „Rezerwy  na  inne  koszty  realizacji  i  ryzyko” 

(wiersz SUMA kolumny 17 Tabeli 5 Koszty projektu zawartej w w

yjaśnieniach rażąco niskiej 

ceny

) oraz „Efektywnego zysku” (wiersz SUMA kolumny 18 Tabeli 5 Koszty projektu zawartej 

w  w

yjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny),  opiewających  w  sumie  na  blisko  4,5  mln  złotych. 

Ponadto 

przystępujący słusznie zauważył, iż wewnętrzne zasady kontroli budżetu projektów 

pozwalają  na  uruchomienie  tego  typu  rezerw  dopiero  w  przypadku  braku  możliwości 

zastąpienia tego uczestnika projektu, którego wynagrodzenie wykroczy poza zakładane ramy 

i  stanowi  zagrożenie  dla  utrzymania  budżetu  projektu,  inną  osobą  o  podobnych 

kwalifikacjach, ale o wynagrodzeniu mieszczącym się w ramach budżetu projektu. Poza tym 

na  str.  27  wy

jaśnień  rażąco  niskiej  ceny  przystępujący  wskazał,  że  do  kalkulacji  oferty 

W

ykonawca  przyjął  w  całym  okresie  wyższe  wynagrodzenia  średnie  dla  danej  grupy 

specjalistów  (Tabela  4  kolumna  nr  4  i  5)  niż  średnie  wynagrodzenie  dla  osób                              

z  poszczególnych  grup  wynagrodzeniowych  -  szacowanie  uwzględnia  prognozę  wzrostu 

wynagrodzeń dla projektu i własne dane dotyczące systemu motywacyjnego w tym wypłaty 

premi

i. Przyjęto średni współczynnik wzrostu na poziomie ok. 5% (grupa A – 5,35%, grupa B 

– 4,91%, grupa C – 5,48%). 

Stanowiska 

odwołującego,  w  ocenie  składu  orzekającego,  nie  potwierdziły  także  dowody 

stanowiące załączniki do odwołania o nr 8-11. Odwołujący nie wykazał, że wyciągi z danych 

publikowanych przez GUS oraz z 

raportu płacowego S.&S., były adekwatne w stosunku do 

przystępującego.  Okoliczność  związana  z  dużymi  zmianami  na  rynku  pracy,  obejmującymi 

także  wynagrodzenie  we  wszystkich  właściwie  sektorach  gospodarki,  wynikająca  przede 

wszystkim  z  sytuacji  makroekonomicznej 

nie  wymaga  szczególnych  dowodów.  Przy  czym 

okoliczności  te  należy  przełożyć  na  warunki  działania  danego  przedsiębiorstwa.  W  tym 

kontekście można założyć, że przystępujący – podobnie z resztą jak odwołujący – zalicza się 

do 

„dużych graczy” na rynku usług informatycznych zarówno w sektorze komercyjnym jak i 

publicznym i na tym rynku utrzymuj

e się już od dłuższego czasu. W związku z tym w ramach 

swojej  organizacji 

niewątpliwie  jest  w  stanie  wypracować  rozwiązania,  które  są  w  stanie 

przygotowa

ć  go  oraz  zapobiec  niekorzystnym  uwarunkowaniom  rynkowym  bardziej  niż 

mniejsze  podmioty.  Tym  samym  zmiany 

wynikające  z  procesów  gospodarczych  inaczej 

dotykają przedsiębiorców o różnym statusie czy też poziomie zorganizowania, w związku z 

tym 

przełożenie tych procesów na sytuacje wykonawców powinno być poparte dokumentami 

stricte 

odnoszącymi się do tych podmiotów.  

Ad VII. 

Odwołujący  zdawał  się  sugerować,  że  podstawą  kalkulacji  kosztów  projektu  jest 

zaalokowany na pro

jekt zespół, obejmujący również osoby, które w trakcie realizacji projektu 

będą  nieobecne,  ale  jednocześnie  będą  w  pełni  obciążać  zasoby  projektu.  Taki  sposób 

widzenia 

kosztów  projektu  w  konsekwencji  powodowałby,  że  projekt  ponosiłby  pełne 

(projektowe)  kos

zty  nieobecności  pracowników.  Przystępujący  wyjaśnił,  że  celem  projektu 

jest  realizacja  jego  zadań,  a  nie  utrzymanie  zespołu  osób,  dlatego  też  szacował  koszty 

projektu 

w oparciu o pracochłonność wymaganą do realizacji zadań projektu. Jednostką tej 

pracochłonności jest osobodzień, niepowiązany z żadnym konkretnym pracownikiem. Każdy 

osobodzień „realizujący” zadania projektu pociąga za sobą koszty związane z realizacją tych 

zadań,  a  więc  koszty  wynagrodzeń  oraz  koszty  zawarte  w  marży  związanej  z  realizacją 

projektu (m.in. amortyzacja, ITS, 

koszty ogólne, rezerwy itp. - wymienione w kolumnach 5-16 

Tabeli  8 

Składniki  pozawynagrodzeniowe  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny).  W  dalszej 

kolejności  przystępujący  dość  obrazowo  wyjaśnił,  że  na  ewentualne  pytanie:  „kto  w  takim 

razie  utrzymuje  pracowników  nieobecnych  lub  nierealizujących  żadnych  zadań 

projek

towych/przychodowych?”  odpowiedź  jest  oczywista:  wszystkie  projekty  przychodowe 

po c

zęści. W szczególności każdy osobodzień projektu Comarch jest obciążony „składką” na 

tzw. 

koszty 

utrzymania 

miejsca 

pracy 

(kolumny 

Tabeli 

Składniki 

pozawynagrodzeniowe  w

yjaśnień  rażąco  niskiej  ceny),  o  wartości  ustalanej  przez  Dział 

Finansowy  dla  po

szczególnych  obszarów  organizacyjnych  Comarch  oraz  rezerwą 

(niezależnie  od  akceptowalności  tej  nazwy)  na  nieobecności,  która  uwzględnia  element 

wynagrodzeniowy  osoby  nieobecnej 

–  proporcjonalnie  do  udziału  okresu  absencji  osoby                

w jednostce p

racochłonności projektu (kolumna 14 Tabeli 8 Składniki pozawynagrodzeniowe 

w

yjaśnień  rażąco  niskiej  ceny).  Liczba  osobodni  projektowych,  czyli  pracochłonność 

projektu,  nie  ulega  zmianie,  zmianie  ulega  jedynie  skład  zespołu  realizującego.  Pracownik 

nieobecn

y  w  projekcie  ani  nie  wykonuje  zadań  tego  projektu,  ani  nie  korzysta  (i  nie  może 

korzyst

ać)  z  zasobów  tego  projektu,  a  w  związku  z  tym  projekt  nie  utrzymuje  tego 

pracownika  w  takim  zakresie,  w  jakim  utrzymuje  pracowni

ków  aktualnie  realizujących 

zadania pro

jektu. Przykładowo, nie można pracownikowi nieobecnemu przypisywać kosztów 

infrastruktur

y projektu, ponieważ nie korzysta on z tej infrastruktury. 

Przystępujący wskazał także, że cała zatem kalkulacja odwołującego została oparta o błędne 

odczytanie  w

yjaśnień  rażąco  niskiej  i  błędne  rozumienie  zasad  budżetowania  projektów           

w  Comarch  (przynajmniej  w  zakresie  sposobu 

finansowania  nieobecności  uczestników 

projektu  i tym  samym  nierealizowania przez  nich  zadań  projektu).  W  wyniku nieznajomości 

zasad  budżetowania  projektów  Comarch,  a  w  szczególności  źródła  finansowania 

nieobecności  pracowników  lub  uczestniczenia  tych  pracowników  w  przedsięwzięciach 

nieprzychodowych, 

odwołujący  wyciągnął  nieuprawniony  wniosek  o  rzekome  niepełne 

obciążenie  projektu  kosztami  absencji  pracowników.  Przystępujący  wyjaśnił,  że  jego 

do

świadczenie  wskazuje,  że  przy  tworzeniu  zespołu  najlepiej  sprawdza  się  podejście 

projektowe oparte o zarządzanie zespołami projektowymi – budowanie koszyka kompetencji. 

Przy  realizac

ji  każdego  projektu  ważna  jest  jego  efektywność  w  postaci  optymalizacji 

kosztów wynagrodzeń i możliwej do uzyskania stopy zwrotu.  

Izba  w 

okolicznościach  przedmiotowej  sprawy  nie  znalazła  powodów  do  zakwestionowania 

powyżej  wskazanej  argumentacji  przystępującego,  uznając  ją  za  logiczną  i  wynikową.  Tym 

samym  argumentacja 

odwołującego  okazała  się  niewystarczająca  do  uznania  zarzutu 

zaoferowani

a rażąco niskiej ceny za uzasadniony. 

Ad VIII. 

W  zakresie  przedmiotowego  zarzutu  Izba 

przyjęła  za  własne  stanowisko 

zamawiającego  i  stwierdziła,  że  odwołujący  w  odniesieniu  do  szkoleń  bazował  na  mylnym 

założeniu, że wszystkie szkolenia jakie ma przeprowadzać wykonawca względem personelu 

biorącego  udział  w  realizacji  przedmiotowego  zamówienia  powinny  być  alokowane                                  

w  k

osztach kontraktu. Trzeba mieć na uwadze fakt, że  zamawiający nie wymagał w SIWZ, 

aby 

osoby  biorące  udział  w  realizacji  zamówienia  były  zatrudnione  na  wyłączność tylko  na 

tym  kontrakcie.  Wym

aganie  takie,  niekiedy  stawiane  w  postępowaniach  dotyczących  KSI, 

były  skutecznie  eliminowane  przez  środki  ochrony  prawnej.  W  tym  kontekście  trudno 

wyma

gać, aby wszystkie szkolenia pracownicze były finansowane ze środków pochodzących 

z  jednego  kontraktu. 

W  związku  z  tym  podane  przez  przystępującego  rezerwy  należało 

uzna

ć  za  wystarczające.  Ponadto  skład  orzekający  doszedł  do  przekonania,  że 

niepr

awidłowe było  założenie  stanowiące,  że  znaczna liczba  pracowników  Comarch  będzie 

wymagała  szkoleń  w  toku  realizacji  umowy.  Okoliczność  ta  znalazła  poparcie  w  opisie 

warunku  udziału  w  postępowaniu  w  zakresie  personelu  wykonawcy  oraz  kryteriach  oceny 

ofert. 

Już na etapie składania ofert do realizacji umowy zostali wskazani w ofercie (z imienia  

i  nazwiska)  specjaliści  o  odpowiednich  kompetencjach  (24  osoby),  a  nadto  przystępujący 

pomyślnie  przeszedł  testy  kompetencji  technicznych  (zajmując  pozycję  ex  aequo                            

z 

odwołującym).  Twierdzenie,  że  dla  personelu  przystępującego  będą  potrzebne  liczne, 

kosztowne  szkolenia 

okazało  się  zbyt  daleko  idące.  Poza  tym  Izba  nie  znalazła  żadnych 

przesłanek,  które  uzasadniałyby  alokację  kosztów  tych  szkoleń  wyłącznie  na  kontrakcie                   

z z

amawiającym.  

Izba  nie  dopatrzy

ła się także sprzeczności w uwzględnieniu w wyjaśnieniach  rażąco niskiej 

ceny  ryzyka  ni

edoszacowania  kompetencji  zespołu  i  uwzględnienia  odpowiedniego  buforu 

kosztowego  na  ten  ce

l,  z  twierdzeniem,  że  szkolenia  te  nie  będą  potrzebne  w  skali 

wskazywanej  w  odwołaniu.  Przewidzenie  takiej  rezerwy  należało  traktować  jako  przejaw 

pewnej  os

trożności  i  nie  można  było  z  tego  wywieść,  że  wszyscy  członkowie  zespołu 

wymagają szkoleń. 

Odnosząc się do kwestii odrzucenia oferty CUD Sp. z o.o. zamawiający zasadnie podkreślił 

odmienność  uwarunkowań  w  obu  postępowaniach.  Przede  wszystkim  CUD  Sp.  z  o.o.                 

w  ogóle  nie  przewidział  rezerwy  na  szkolenia  w  swoich  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny,                   

a  dopier

o  w  toku  postępowania  odwoławczego  twierdził,  że  uwzględnił  w  wyjaśnieniach 

również szkolenia personelu, co Izba zakwalifikowała jako zmianę treści wyjaśnień (vide str. 

51 uzasadnienia wyroku KIO 142/

22). Nie można też pominąć, że usługi ciągłości działania 

dla  środowiska  mainframe  mają  ścisłe  technologiczny  charakter,  a  zamawiający  w  SWZ 

przewidział szereg zmian, w tym dopuścił zmianę producenta oprogramowania. Wiązało się 

to z koniecznością doszkolenia personelu.  

Ad IX. 

Izb

a ustaliła, że przystępujący w rozdziale IV wyjaśnień rażąco niskiej ceny wymienił 

eleme

nty składowe środowiska deweloperskiego i środowiska weryfikacji kodów źródłowych, 

w tym sprzęt i oprogramowanie. Wyjaśnienia zawarte w przedmiotowym fragmencie zostały 

poparte  dokumentem  z dnia  18  czerwca  2021  r.  pn.:  Informacja  Comarch  Data  Center  dot. 

zapewnienia  infrastruktury  techniczno-systemowej

,  stanowiącym  załącznik  nr  5  do 

wyjaśnień. Ponadto przystępujący składając ofertę skorzystał jako z podwykonawcy z usług 

Comarch Data Center (zwanego dalej nadal jako: 

„CDC”). Zamawiający nie narzucał w treści 

SIWZ,  w  jaki 

sposób  wykonawcy  biorący  udział  w  postępowaniu  powinni  zapewnić 

infrastrukturę techniczno-systemową  (zwaną dalej  nadal jako:  „ITS”).  Przystępujący  wycenił 

ITS w formie usługi, tj. zapewnienia przez ośrodek przetwarzania danych zdefiniowanego na 

potrzeby realizacji usługi ITS, natomiast odwołujący zaprezentował w swoim odwołaniu inny 

model zakupowy. 

Izba doszła do przekonania, że obaj wykonawcy rzeczywiście zaoferowali 

odmienne  modele  realizacji  przedmiotowej 

usługi,  tym  samym  załączone  do  odwołania 

dowody w zakresie tego zarzutu okazały się nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, ponieważ nie 

dotycz

yły  sposobu  świadczenia  usługi,  jaki  został  założony  przez  przystępującego. 

Dodatkow

o skład orzekający stwierdził, że zarzutu rażąco niskiej ceny nie potwierdziły także 

pozostały  dowody  złożone  w  tym  zakresie  przez  odwołującego  na  posiedzeniu  w  dniu  13 

kwietnia 2022 r. oznaczone nr 4 i 5. 

Jeśli  chodzi  o  dowód  nr  4  Izba  uznała,  że  oferta  POLCOM  S.A  .z  12  kwietnia  2022  r.  nie 

dotyczy

ła  konfiguracji  przewidzianej  w  ofercie  przystępującego  oraz  nie  korespondowała                   

z 

założeniami  projektowymi  przystępującego.  Zasadnicza  różnica  cenowa  pomiędzy  ofertą 

POLCOM, 

a  ofertą  CDC  dotyczącą  zapewnienia  ITS  z  18  czerwca  2022  r.  zdawała  się 

wynika

ć z faktu, iż ITS dla przystępującego będzie przeznaczony – oprócz realizacji umowy 

n

a  rozwój  i  utrzymanie  PUE  –  także  do  innych  projektów,  realizowanych  w  Grupie 

Kapitałowej Comarch (GK Comarch). Przystępujący wskazywał już w rozdziale IV wyjaśnień 

rażąco niskiej ceny, że taka okoliczność pozwala mu na optymalizację (podział) kosztów ITS 

pomiędzy  inne  projekty.  W  treści  wyjaśnień  przystępujący  wskazał  –  Wyjaśniamy,  iż 

powyższa  infrastruktura  będzie  zapewniona  na  potrzeby  realizacji  zamówienia  przez 

Comarch  Data  Center  (CDC).  Poszczególne  środowiska  zostaną  zbudowane  w  oparciu                   

o  serwery  i  oprogramowanie  wymienione  powyżej  oraz  infrastrukturę  sieciową                            

i  bezpieczeństwa  współdzieloną  w  ramach  CDC.  Model  udostępnienia  ITS  przez  CDC 

zakłada, że zasoby składające się na ITS będą wykorzystywane do jeszcze innych projektów 

zarówno 

w 

warstwie 

infrastruktury 

fizycznej, 

warstwie 

serwerów 

wirtualnych                                

i oprogramowania 

narzędziowego do nich, jak i warstwie oprogramowania. Z kolei w oparciu 

o 

ofertę  POLCOM  można  zakładać,  że  ITS  w  nim  wymieniony  będzie  współdzielony 

wyłącznie  w  warstwie  infrastruktury  fizycznej  i  warstwie  wirtualnej,  ale  już  nie  w  warstwie 

oprogramowania.  Wymieniona  różnica  w  zakresie  współdzielenia  zasobów  rzutowała  na 

ceny  jakie zostały  zaprezentowane w  ofercie  POLCOM  i  ofercie  CDC dla  przystępującego. 

Węższy  zakres  współdzielenia  (rozkładu  kosztów  powodował,  że  cena  POLCOM  była 

wyższa  niż  cena  Comarch  Data  Center.  Dodatkowo  należało  pokreślić,  że  przedmiotowy 

dowód  potwierdził  pośrednio  okoliczność  skłaniającą  do  stwierdzenia,  że  firmy  świadczące 

usługi udostępniania infrastruktury nie przedstawiają szczegółowych kalkulacji cenowych, bo 

byłoby  to  sprzeczne  z  ideą  świadczenia  takiej  usługi.  Świadczona  usługa  jest  rozliczana 

miesięcznie w ramach opłaty, abonamentu. 

W przypadku dowodu nr 5 tj. zapytania 

odwołującego i oferty Software AG Polska Sp. z o.o. 

z 12 kwietnia 2022 r. sk

ład orzekający zauważył, że odwołujący w swoim zapytaniu z jakim 

zwrócił się do firmy Software AG Polska Sp. z o.o. poprosił m. in. o wyjaśnienie czy możliwe 

jest  w

spółdzielenie  środowiska z  innymi  projektami (pytanie nr  4).  Software  AG  Polska Sp.                 

z o.o. w swojej ofercie 

złożonej w odpowiedzi na zapytanie odwołującego nie odniosła się do 

tej  kwestii

.  W  związku  z  tym,  zdaniem  Izby,  odwołujący  nie  wykazał,  że  niemożliwe  jest 

współdzielenie  środowiska  z  innymi  projektami.  Odnośnie  tej  okoliczności  ciężar  dowodu 

spoczy

wał na wywodzącym skutki prawne, czyli w tej sytuacji na odwołującym. Odwołujący 

w tym aspekcie nie udźwignął ciężaru dowodu ponieważ nie przedstawił dowodu, z którego 

wyraźnie  wynikałoby,  że  takie  współdzielenie  jest  niemożliwe.  Ponadto  okoliczność,  że 

Comarch  S.A.  (podwykonawca),  nie  posiada

ł  wykupionej  na  moment  rozstrzygnięcia 

subskrypcji na oprogramowanie WebMethods nie oznacza

ła, że przystępujący nie uwzględnił 

tego  kosztu  w  cenie  oferty.  Trudno 

było  oczekiwać  od  przystępującego,  aby  w  momencie 

składania oferty w postępowaniu przetargowym dysponował kompletnym środowiskiem ITS. 

Poza  tym  nie  można  wykluczyć,  że  do  momentu  ewentualnego  rozpoczęcia  realizacji 

zamówienia  nie  będzie  miał  możliwości  współdzielenia  tego  oprogramowania  z  innymi 

projektami. Doda

tkowo Izba ustaliła, że w ramach kryterium testu kompetencji technicznych 

o  wadze  30%  przeprowadzone  zostały  testy  kompetencji  w  zakresie  utrzymania  i  rozwoju 

systemu,  podczas  którego  sprawdzana  była  znajomość  m.  in.  technologii  WebMethods. 

Pr

zystępujący  w  ramach  zadania  nr  1  wchodzącego  w  skład  przedmiotowego  kryterium 

ob

ejmującego  WebMethods  oraz  Postgres  –  wydajność  usług,  otrzymał  10  pkt,  co 

oznaczało, że ta technologia jest mu znana i ma doświadczenie w jej stosowaniu. 

Podsumowując  Izba  nie  znalazła  powodów  do  zakwestionowania  twierdzenia,  że 

przystępujący  uwzględnił  w  ofercie  wszelkie  koszty  ITS  -  Środowiska  deweloperskiego, 

Środowiska weryfikacji kodów źródłowych – niezbędne do realizacji przedmiotu zamówienia, 

w tym 

także WebMethods. 

Ad X. 

W  oceni

e składu  orzekającego  przedmiotowy  zarzut  został  przedstawiony  w  sposób 

gołosłowny  i  lakoniczny.  Tabeli  zawartych  w  wyjaśnieniach  rażąco  niskiej  ceny  nie  można 

było  analizować  bez  odniesień  zawartych  w  tekście  wyjaśnień.  W  uzasadnieniu 

przedmiotowego zarzutu 

odwołujący nie opisał w jaki sposób i dlaczego konkretne tabele lub 

ich 

poszczególne  pozycje  były  niezrozumiałe  w  stosunku  do  złożonych  wyjaśnień,  poza 

jed

nym  podanym  dość  enigmatycznie  przedstawionym  przykładem,  co  nie  mogło 

spowodować uznania zarzutu za zasadny. 

Ad XI. 

Odwołujący  twierdził,  że  wszelkie  dowody  składane  na  potwierdzenie  wyjaśnień 

rażąco  niskiej  ceny  powinny  pochodzić  sprzed  daty  składania  ofert  i  próbował  forsować 

nieznaną  Pzp  prekluzję  dowodową  w  tym  zakresie.  Jak  słusznie  zwrócił  uwagę  w  tym 

zakresie 

zamawiający  twierdzenia  takie  były  o  tyle  nieuprawnione,  że  odwołujący  chcąc 

wesprzeć swoją argumentację dotyczącą wyjaśnień przystępującego w zakresie ITS posłużył 

się ofertami pozyskanymi nie tylko bezpośrednio po złożeniu ofert, ale znacznie później. Za 

oczywiste  należało  uznać,  że  wykonawcy  kalkulując  ceny  ofert  analizują  koszty  realizacji 

zamówienia  korzystając  często  z  wewnętrznych  kalkulatorów  firmowych,  a  nie  zajmują  się 

gromadzeniem mate

riału dowodowego dla poczet przyszłych wyjaśnień rażąco niskiej ceny               

i ewentualnej obrony swojego stanowiska p

rzed Izbą.  

Pod

sumowując powyższą argumentację Izba uznała, że zarzut naruszenia art. 89 ust. 

1 pkt 4 Pzp 

w związku z art. 90 ust. 3 Pzp należało oddalić. 

W  odnie

sieniu do  zarzutu z  pkt  2  Izba stwierdziła,  że  w  sformułowaniach  zawartych              

w  z

ałączniku  nr  5  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  oferty  nie  miały  miejsce  wskazywane 

przez 

odwołującego sprzeczności, a wyjaśnienia przystępującego należało uznać za spójne. 

Odwołujący  zdaniem  składu  orzekającego  w  sposób  niezasadny  i  zbyt  daleko  idący 

z

interpretował  oświadczenie  zawarte  w  załączniku  nr  5  do  wyjaśnień.  Otóż  sformułowanie 

„utrzymania  w  ciągłej  zdolności  eksploatacyjnej  zasobów  ITS  dedykowanych  na  potrzeby 

ZUS”  należało  interpretować  jako  wskazanie,  że  będzie  to  zasób  ITS,  który  będzie 

przeznaczony  na  potrzeby  realizacji  umowy  na 

rozwój  i  utrzymanie  PUE.  Jednakże  zasób 

ten 

znajduje się na współdzielonych zasobach IT stanowiących platformę do realizacji usługi 

i klient (w tym wypadku Comarch Polska), będzie ponosił koszt za zasoby, z których będzie 

kor

zystał. Słowo dedykowany oznaczało kompletne środowisko zdefiniowane/przeznaczone 

na  potrzeby  projektu,  zapewniające  moc  obliczeniową,  pamięć  masową  i  niezbędne 

oprogramowanie  przeznaczone  do  realizacji  umowy.  Zd

efiniowane  środowisko  to  wynik 

logicznego  po

działu  procesorów,  pamięci  wewnętrznej  i  zasobów  sprzętowych  komputera 

pomiędzy  środowiskami  w  infrastrukturze  CDC,  dzięki  czemu  każde  środowisko  może 

funkcjo

nować  niezależnie  od  pozostałych,  dysponując  własnym  systemem  operacyjnym                    

i  własnymi  aplikacjami.  Przystępujący  wykazał  brak  rażąco  niskiej  ceny  w  swoich 

wyjaśnieniach,  a  słowo  „współdzielenie”  należało  traktować  jako  ściśle  związane  ze 

środowiskiem świadczonej usługi udostępnienia wymaganych zasobów IT przez CDC, które 

znajduje 

się na współdzielonych zasobach IT stanowiących platformę do realizacji usługi. 

Tym samym Izba oddaliła zarzut art. 24 ust. 1 pkt 17 Pzp w związku z art. 7 ust. 1 Pzp. 

W  z

wiązku  z  powyższym  Izba  uznała,  że  odwołanie  podlegało  oddaleniu  i  na 

podstawie art. 553 zdanie pierwsze nPzp orzek

ła jak w sentencji. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  orzeczono  stosownie  do  jego  wyniku,  na 

podstawie art. 557 i 575 nPzp oraz 

§ 5 pkt 1 i 2 lit. b) w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia 

Prezesa  Rady  Mini

strów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów 

kosztów  postępowania odwoławczego,  ich  rozliczania oraz  wysokości  i  sposobu pobierania 

wpisu  od  odwołania  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  (Dz.  U.  z  2020  r.  poz.  2437),  zaliczając  na 

poczet niniejsz

ego postępowania odwoławczego koszt wpisu od odwołania uiszczony przez 

odwołującego oraz zasądzając od odwołującego na rzecz zamawiającego koszty poniesione 

z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika, na podstawie złożonego na rozprawie rachunku. 

Przewodniczący: 

………………………… 

………………………… 

………………………….