Sygn. akt: KIO 2117/22
WYROK
z dnia 29 sierpnia 2022 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Magdalena Rams
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie z udziałem stron w dniu 25 sierpnia 2022 r. w Warszawie
odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 sierpnia 2022 r.
przez
wykonawcę A. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Patax A. S.,
Warszawa,
w postępowaniu prowadzonym przez Izbę Administracji Skarbowej w Lublinie,
przy udziale wykonawcy Nuctech Warsaw Company Limited Sp. z o.o.
, z siedzibą w
Warszawie
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża wykonawcę A. S. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Patax A. S., Warszawa i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy
złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 z późn. zm.) na niniejszy wyrok –
w
terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………….
Sygn. akt:
KIO 2117/22
UZASADNIENIE
W dniu 12 sierpnia 2022 r. do
Prezes Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawcy A. S. ul. Komputerowa 7A lok. 60, 02-
676 Warszawa prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą: Patax A. S. ul. Komputerowa 7A lok. 60, 02-676 Warszawa (dalej
„Odwołujący”) zarzucając zamawiającemu Izbie Administracji Skarbowej w Lublinie (dalej
„Zamawiający”) naruszenie:
1) a
rt. 99 ust. 4 PZP art. 16 pkt 1 PZP i art. 353¹ ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks
(„KC”) w zw. z art. 8 ust. 1 Pzp — poprzez ustalenie terminu realizacji przedmiotu
zamówienia wyznaczonego na dzień 27.12.2022 r. w sposób nieuwzględniający
wszystkich wymagań I okoliczności mających wpływ na czas niezbędny do
realizacji określonego przez Zamawiającego przedmiotu zamówienia, w tym
terminów czynności administracyjnych, niezbędnych do realizacji przedmiotu
zamówienia i niemożliwych do pominięcia, skutkując określeniem terminu zbyt
krótkiego, naruszając zasady uczciwej konkurencji i zasady swobody umów,
faktycznie uniemożliwiając realizację wymaganego zakresu przedmiotu
za
mówienia w wyznaczonym terminie;
2) art. 99 ust. 4 PZP i art. 16 pkt 1 Pzp
— poprzez dokonanie opisu przedmiotu
zamówienia w sposób nieuwzględniający wszystkich wymagań i okoliczności
mogących mieć istotny wpływ na przygotowanie oferty, na skutek
nieuwzględnienia w SWZ możliwości przeprowadzenia przez wykonawców wizji
lokalnej w miejscu wykonania zamówienia, podczas gdy przedmiot zamówienia
obejmuje m.in. wykonanie prac demontażowych istniejącego urządzenia RTG, a
tym samym wymaga znajomości obecnych warunków technicznych
występujących w miejscu wykonania zamówienia, co narusza zasady uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, poprzez uprzywilejowanie
wykonawcy, który wykonywał historyczne zamówienie obejmujące dostawę i
montaż obecnego urządzenia RTG, którego zastąpienie nowym jest przedmiotem
aktualnego zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie Zamawiającemu zmianę
postanowień SWZ poprzez zmianę terminu realizacji zamówienia w taki sposób, aby
wykonawca był zobowiązany wykonać umowę w terminie nie krótszym niż do 30.06.2023 r.,
nakazanie Zamawiającemu przedłużenie terminu składania ofert do 1.09.2022 r., nakazanie
Zamawiającemu uzupełnienie zapisów SWZ o przyznanie wykonawcom możliwości odbycia
wizji lokalnej w miejscu
realizacji zamówienia wyznaczenie terminu na wykonanie te]
czynności przypadającego przed terminem składania ofert, unieważnienie wszelkich
czynności zamawiającego wynikłych z otwarcia ofert złożonych w postępowaniu i dokonania
ich oceny, które miały miejsce po wniesieniu odwołania, a przed wydaniem rozstrzygnięcia
przez Krajową Izbę Odwoławczą, zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego
kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm
przepisanych.
obecnie przez Zamawiającego
W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący wskazał, że w dniu 3.08.2022 r.
Zamawiający ogłosił w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej o postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie
art. 132 i nast. ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych o wartości
szacunkowej zamówienia przekraczającej kwoty określone w obwieszczeniu wydanym na
podstawie art. 3 ust. 2 Pzp
pn. „Modernizacja istniejącego stacjonarnego urządzenia RTG
Nuctech FR6010 do prześwietlania wagonów kolejowych zlokalizowanego na kolejowym
przejściu granicznym w Hrubieszowie wraz z rozbudową infrastruktury towarzyszącej”,
numer postępowania 0601-112.260.14.2022 („Postępowanie”). Przedmiotem zamówienia
jest, w szczególności zakup i dostawa nowego urządzenia RTG do prześwietlania wagonów
kolejowych, jego instalacja, przebudowa i budowa infrastrukt
ury towarzyszącej, uzyskanie w
i
mieniu na rzecz Zamawiającego zezwolenia Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na
stosowanie urządzenia RTG.
Zgodnie z Rozdziałem I Programu Funkcjonalno-Użytkowego („PFU"), objętego
Załącznikiem nr 6 do SWZ, zakres prac wchodzących w przedmiot zamówienia zawiera
m.in.:
• opracowanie kompletnej dokumentacji projektowej w zakresie wszystkich branż wraz
z wymaganym pozwoleniami uzgodnieniami,
• uzgodnienie dokumentacji projektowej z Zamawiającym,
• uzyskanie na podstawie uzgodnionej dokumentacji projektowej decyzji pozwolenie na
budowę,
• wykonanie na podstawie zatwierdzonej przez Zamawiającego dokumentacji
projektowej pozwolenia
na budowę robót budowlanych związanych z rozbudową
obiektów budowlanych infrastruktury w zakresie umożliwiającym uzyskanie
pozwolenia na użytkowanie; przy czym roboty obejmują również teren pasa
kolejowego co wymaga uzgodnienia ze spółkami PKP, Uzyskanie pozwolenia na
użytkowanie,
• demontaż istniejącego urządzenia RTG, dostawa i montaż nowego urządzenia RTG
o mocy 6/9 MeV, instalacja, uruchomienie, testy, szkolenie z obsługi,
• uzyskanie dla Zamawiającego zezwolenia Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na
stosowanie urządzenia RTG,
• przeprowadzenie szkoleń z obsługi urządzenia RTG.
W rozdziale VII SWZ Zamawiający określił termin realizacji zamówienia do 27.12.2022 r.
Zdaniem Odwołującego dokonanie przez Zamawiającego opisu przedmiotu zamówienia,
poprzez wyznaczenie ww. terminu jego realizacji, narusza przepisy ustawy Pzp i Kodeksu
cywilnego, ponieważ termin ten jest nierealny i nieadekwatny wobec zakresu przedmiotu
zamówienia i jego specyfiki. Zgodnie z Ogłoszeniem o Postępowaniu otwarcie ofert ma
nastąpić w dniu 16.08.2022 r. przy czym w dniu 11.08.2022 r. Zamawiający zasygnalizował
zamiar przesunięcia terminu składania ofert. Zamawiający przyjął procedurę odwróconej
kolejności oceny ofert, skutkiem czego przed wyborem najkorzystniejszej oferty wezwie
wyk
onawcę, którego oferta zostanie najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym
terminie, nie krótszym niż 10 dni, podmiotowych środków dowodowych, potwierdzających, że
nie podlega wykluczeniu i spełnia warunki udziału w Postępowaniu. Postępowanie
prowadzone
jest w reżimie zamówień publicznych, na podstawie przepisów ustawy Pzp, z
której wynikają terminy na dokonanie poszczególnych czynności, w tym prawa wykonawców
do wnoszenia odwołań na poszczególne czynności zamawiającego. W praktyce zakładać
należy zatem, że czynność Zamawiającego w zakresie wyboru oferty może być przedmiotem
odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej („KIO'), co odsunie termin zawarcia umowy o
minimum 14 dni.
W ocenie Odwołującego, w świetle powyższego, Umowa zostałaby podpisana najwcześniej
na początku września 2022 r., a w przypadku wszczęcia procedury odwoławczej przed KIO,
najwcześniej w połowie września 2022 r., gdyby termin składania ofert został utrzymany na
dzień 16.08.2022 r. Prowadzi to, zdaniem Odwołującego, do następujących konkluzji:
• w przypadku podpisania umowy z dniem 1.09.2022 r. zakładany przez SWZ okres
realizacji zamówienia wyniesie 118 dni;
• w przypadku podpisania umowy z dniem 15.09.2022 r. zakładany przez SWZ okres
realizacji zamówienia wyniesie 103 dni.
Zapowiadana przez Zamawiającego w odpowiedziach na pytania z 11.08.2022 r. zmiana
terminu składania Ofert odpowiednio skróci terminy. Powyższy okres realizacji zamówienia
jest nierealny i nieadekwatny wobec rozmiaru przedmiotu zamówienia i jego specyfiki, nawet
przy założeniu najkrótszych z możliwych terminów na zakończenie Postępowania.
Odwołujący wskazał, że z przedstawionego powyżej, wymaganego przez Zamawiającego,
zakresu prac wynika, że do przygotowania i wykonania przedmiotu zamówienia niezbędne
są m.in. czynności administracyjne, których terminy są uregulowane ustawowo i na które
wykonawcy nie małą wpływu.
Odwołujący wskazał, że należy przy tym na uwadze, że terminy ustawowe dla organów
administracyjnych są terminami instrukcyjnymi, a praktyka i doświadczenie życiowe
wskazują, że prawdopodobieństwo ich dotrzymania jest nikłe. Terminy niezbędnych w
przedmiotowym Postępowaniu czynności administracyjnych przedstawiają się następująco:
• uzyskanie pozwolenia na budowę - 30 dni od daty złożenia wniosku; dodatkowe 14
dni na uostatecznienie się decyzji, przy czym organ administracji przed
stwierdzeniem ostateczności decyzji standardowo oczekuje dodatkowe 7 dni na tzw.
obrót pocztowy — łącznie nie krócej niż 50 dni (w praktyce ponad 80 dni);
• uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektów po zrealizowaniu budowy —
niezależnie od tego, czy wymagane będzie pozwolenie na użytkowanie, czy
zgłoszenie zakończenia robót — minimum 30 dni od zakończenia robót, wykonanie
badań dozymetrycznych urządzenia RTG po Jego uruchomieniu i uzyskanie dla
Zamawiającego decyzji Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na stosowanie
urządzenia — minimum 30 dni (w praktyce 60 dni).
W ocenie Odwołującego łącznie na przeprowadzenie samych formalności administracyjnych
związanych z uzyskaniem decyzji niezbędnych dla realizacji przedmiotu zamówienia
potrzeba co najmniej 110 dni (przy idealistycznym, ale w praktyce nierealnym scenariuszu).
Jednocześnie Odwołujący wskazał, że poza czynnościami administracyjnymi, należy
uwzględnić także Inne konieczne czynności objęte przedmiotem zamówieniem:
• etap projektowania i uzgadniania dokumentacji projektowej z Zamawiającym to
minimum kilka tygodni;
• etap uzgodnień ze spółkami PKP i wykonania robót budowlanych to minimum
kilkanaście tygodni (doświadczenie życiowe wskazuje, że prawdopodobny okres to
kilka miesięcy);
• dodatkowo zamówienie obejmuje szkolenia na uruchomionym już urządzeniu.
Zamawiający w dniu 11.08.2022 r. w SWZ przewidział potencjalną sytuację realizowania
zamówienia w sposób niewymagający uzyskania pozwolenia na budowę, ale zakres prac
objętych zamówieniem wymuszonych zmianą mocy akceleratora nowego urządzenia RTG w
stosunk
u do dotychczasowego, obejmujący m.in. pogrubienie ścian żelbetowych wierzy
detektorów i budynku akceleratora implikują konieczność uzyskania pozwolenia na budowę
lub co najmniej zgłoszenia robót budowlanych, co odsuwa możliwość przystąpienia do robót
o co najmniej 30 dni.
W ocenie Odwołującego, zestawienie powyższych dat i terminów nie pozostawia
wątpliwości, że termin realizacji zamówienia, którego dotyczy Postępowanie, wyznaczony na
27.12.2022 r. jest obiektywnie niemożliwy do dotrzymania — pozostaje niewystarczający.
Już na same czynności administracyjne. Realny termin musi zakładać dodatkowo
projektowanie, uzgodnienia z Zamawiającym i spółkami PKP, roboty budowlane, budowę lub
konfigurację, instalację i uruchomienie urządzenia RTG, testy, szkolenia. Zamawiający
winien wziąć pod uwagę dodatkowo utrudnioną dostępność części oraz utrudnione lub
przerwane łańcuchy dostaw spowodowane skutkami pandemii Covid-19 i wojny w Ukrainie.
W ocenie Odwołującego, z powyższych względów, w ocenie Odwołującego, termin w jakim
możliwe jest wykonanie przedmiotu zamówienia nie może być krótszy niż do 30.06.2023 r.
Dla oceny niniejszej sprawy istotnym jest również, że Zamawiający ustalił we wzorze umowy
postanowienia zastrzegające kary umowne od Wykonawcy na rzecz Zamawiającego za
zwłokę w wykonaniu poszczególnych części umowy (§11 ust. 1 pkt 2 wzoru umowy), m.in.:
• w wysokości 2.000,00 zł za każdy rozpoczęty dzień zwłoki wykonania prac
projektowych związanych z wykonaniem/opracowaniem dokumentacji projektowej w
części dotyczącej projektu budowlanego (termin do 30.09.2022 r.);
• w wysokości 2.000,00 zł za każdy rozpoczęty dzień zwłoki wykonania prac
projektowych związanych z wykonaniem/opracowaniem dokumentacji projektowej w
części dotyczącej projektów wykonawczych, przedmiarów robót, kosztorysów
inwestorskich robót budowlanych (termin do 20.12.2022 r.);
• w wysokości 0,05% wynagrodzenia Wykonawcy za każdy rozpoczęty dzień zwłoki
wykonania przedmiotu umowy (termin do 27.12.2022 r.).
Ponadto, zgodnie z treścią wzoru umowy, niedotrzymanie terminu wykonania umowy
stanowi podstawę wypowiedzenia umowy przez Zamawiającego z przyczyn zawinionych
przez Wykonawcę (§12 ust. 1 pkt 1 lit. c) wzoru umowy). Zamawiającemu zastrzeżono
możliwość żądania kary umownej w przypadku wypowiedzenia umowy z przyczyn, za które
odpowiedzialność ponosi Wykonawca w wysokości 5% wynagrodzenia należnego
Wykonawcy (§11 ust. 1 pkt 4 wzoru umowy).
W ocenie Odwołującego mając na uwadze okoliczności przedstawione w niniejszym
odwołaniu, Postępowanie pozbawione jest zapewnienia konkurencyjności ofert. Natomiast
zasada konkurencyjności jest jedną z najważniejszych zasad obowiązujących na rynku
europejskim. Zamawiający jest zobowiązany do przygotowania i przeprowadzenia
postępowania w sposób gwarantujący w szczególności zachowanie zasad uczciwej
konkurencji, przejrzystości i równego traktowania wykonawców. Zamawiający wszczynając
postępowanie ma obowiązek dokonać opisu przedmiotu zamówienia w taki sposób, aby nie
doprowadzić do takiego utrudnienia wzięcia udziału w postępowaniu, że tylko Jeden (lub
ściśle ograniczony krąg) będzie w stanie sprostać postawionym wymaganiom. Opis może
eliminacją wykonawców, którzy Są zdolni wykonać dane zamówienie w sposób należyty
(vide: wyrok KIO z 7.04.2016 r., sygn. akt KIO 443/16; wyrok KIO z 27.04.2016 r., sygn. akt
KIO 582/16).
Niedopuszczalne są zapisy, które nadmiernie przerzucają ryzyko związane z
realizacją zamówienia na wykonawcę, np. poprzez takie sformułowanie opisu przedmiotu
zamówienia, które stwarza obawy, że wykonawca nie będzie w stanie terminowo i należycie
wywiązać się z zawartej umowy i poniesie straty przy jej wykonywaniu. Ponadto, błędne
sformułowanie opisu przedmiotu zamówienia w SWZ zniechęca wykonawców do
uczest
nictwa w przetargu ubieganie się o zamówienie.
Odwołujący wskazał, że określenie w SWZ terminów realizacji zamówienie stanowi jeden z
podstaw
owych I kluczowych elementów opisu przedmiotu zamówienia. Fakt, że
gospodarzem postępowania przetargowego jest Zamawiający, który dąży do zabezpieczenia
swoich obiektywnych j uzasadnionych potrzeb, nie upoważnia do formułowania opisu
przedmiotu zamówienia w taki sposób, który de facto uniemożliwia realizację zamówienia,
np. przez wskazanie nierealnego terminy jego wykonania
— tak jak w niniejszej sprawie
(vide: wyrok KIO z 13.11.2018 r., KIO 2177/18),
Zdaniem Odwołującego, w przedmiotowym Postępowaniu, ustalenie zbyt krótkiego okresu
realizacji zamówienia z góry wyklucza należyte i terminowe wykonanie umowy oraz stwarza
konieczność uwzględnienia przy ustalaniu wynagrodzenia wskazanego w ofercie, ryzyka
poniesienia kar umownych w wysokości odpowiadającej wielotygodniowej zwłoce w
wykonaniu przedmiotu umowy. Może to w sposób zasadniczy doprowadzić do złożenia
wygórowanej cenowo oferty, co narusza także zasady racjonalnego i efektywnego
wydatkowania środków publicznych. Działanie Zamawiającego w Postępowaniu stanowi
także naruszenie art. 353¹ k.c., zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć
stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się
właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego —
z którymi wiąże się m.in. problematyka tzw. słuszności kontraktowej, rozumianej Jako
równomierny rozkład uprawnień i obowiązków w stosunku prawnym, czy też ciężarów oraz
szans ry
zyk związanych z powstaniem i realizacją tego stosunku (vide: wyrok KIO z
1.04.2019 r., sygn. akt KIO 479/19).
W niniejszej sprawie ww. granica swobody umów
została wyraźnie naruszona poprzez narzucenie przez Zamawiającego niemożliwego do
zachowania terminu realizacji zamówienia, obciążając wykonawcę, którego oferta zostanie
wybrana, realnym ryzykiem opóźnień w wykonaniu umowy. Jak wskazano w uzasadnieniu
niniejszego odwołania, termin składania ofert w Postępowaniu został ustalony do 16.08.2022
r. (tj. wykonawcy posiadają zaledwie 13 dni na przygotowanie i złożenie oferty od dnia
opublikowania ogłoszenia o przetargu). Szereg podmiotów, w tym Odwołujący, wnioskowało
do Zamawiającego o zmianę terminu realizacji zamówienia, argumentując, że jest on
niemożliwy do dotrzymania, Zamawiający nie przedłużył terminu realizacji zamówienia.
Wobec faktu, że obecna treść SWZ nie pozwala Odwołującemu na złożenie oferty w
Postępowaniu z uwagi na obiektywny brak możliwości realizacji przedmiotu zamówienia w
terminie
wymaganym przez Zamawiającego, a niniejsze odwołanie zostanie rozpoznane
przez KIO po ustalonym przez Zamawiającego terminie składania ofert, w przypadku
uwzględnienia odwołania uzasadnionym jest przedłużenie terminu składania ofert. W
przeciwnym razie uwzględnienie odwołania byłoby dla Odwołującego bezprzedmiotowe,
ponieważ pomimo zmiany terminu wykonania przedmiotu zamówienia, Odwołujący, wobec
upływu terminu składania ofert, nie mógłby złożyć swojej oferty w Postępowaniu. Powyższe
odpowiada przepisom Pzp, zgodnie z którymi w przypadku istotnej zmiany treści ogłoszenia
o zam
ówieniu lub treści SWZ, Zamawiający przedłuża odpowiednio termin składania ofert o
czas niezbędny na zapoznanie się ze zmianą i przygotowanie oferty (art. 90 ust. 2 w zw. z
art. 137 ust. 6 Pzp).
Odwołujący wskazał, że w związku z tym, że przedmiot zamówienia obejmuje demontaż
istniejącego stacjonarnego urządzenia RTG do prześwietlania wagonów kolejowych i
przebudowę obiektów budowlanych, rzetelne przygotowanie oferty wymaga umożliwienia
wykonawcom odbycia wizji lokalnej w miejscu wykonania zamówienia przed terminem
składania ofert, celem zapewnienia uwzględnienia przez wykonawców w ofercie wszelkich
rzeczywistych warunków technicznych. Pominięcie ww. możliwości w SWZ także stanowi o
nieprawidłowym opisie przedmiotu zamówienia, ponieważ wbrew zasadom uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców, prowadzi do wyraźnego
uprzywilejowania wykonawcy, który wykonywał zamówienie obejmujące dostawę i montaż
obecnego urządzenia RTG, którego wymiana na nowe jest przedmiotem niniejszego
zamówienia.
Zasada ucz
ciwej konkurencji oznacza zakaz ograniczania konkurencji poprzez zawężanie
kręgu wykonawców ponad potrzebę zapewnienia wykonania zamówienia przez podmiot
wiarygodny i zdolny do należytej realizacji zamówienia. Zasada równego traktowania,
płynąca z tego samego przepisu oznacza Jednakowe traktowanie wykonawców na każdym
etapie postępowania, bez stosowania środków dyskryminujących wykonawców ze względu
na ich właściwości. Należy bowiem wobec wykonawców, znajdujących się w podobnej
sytuacji stosować wymogi według jednej miary (tak: M. Jaworska [red.], Prawo zamówień
publicznych. Komentarz., Legalls).
W ocenie Odwołującego, Zamawiający natomiast nie zachowuje zasad uczciwej konkurencji
— a także w sposób nierówny, dyskryminujący traktuje wykonawców — w tym Odwołującego
— którzy nie uczestniczyli w dostawle I montażu urządzenia RTG istniejącego obecnie w
miejscu wykonania zamówienia, Z oczywistych względów wykonawca, który wykonywał
dostawę i montaż Istniejącego urządzenia RTG posiada z góry korzystniejsze warunki do
rzetelnego przygotowania oferty w Postępowaniu. Przyznanie wszystkim zainteresowanym
wykonawcom możliwości przeprowadzenia wizji lokalnej pozwoli im złożyć konkurencyjną
ofertę.
Izba ustaliła co następuje:
Izba ustaliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
pn.:
„Modernizacja istniejącego stacjonarnego urządzenia RTG Nuctech FR6010 do
prześwietlania wagonów kolejowych zlokalizowanego na kolejowym przejściu granicznym w
Hrubieszowie wraz z rozbudową infrastruktury towarzyszącej”, numer postępowania 0601-
112.260.14.2022 („Postępowanie”).
Zgodnie z Rozdziałem I Programu Funkcjonalno-Użytkowego („PFU"), Załącznik nr 6 do
SWZ, zakres prac wchodzących w przedmiot zamówienia zawiera m.in.:
• Dostawa nowego urządzenia RTG, wymagana 9/6 Me V, wymagany rok produkcji
2022 do
prześwietlania wszystkich typów/rodzajów wagonów kolejowych oraz
kontenerów wraz z niezbędnym oprogramowaniem i licencjami na zainstalowane
programy komputerowe oraz zezwoleniem Pre
zesa Państwowej Agencji Atomistyki
na stosowanie/użytkowanie przez Zamawiającego ww. urządzenia RTG; montaż i
instalacja urządzenia RTG (w miejscu urządzenia s-RTG przeznaczonego do
demontażu) wraz z przebudową i budową niezbędnej infrastruktury;
• demontaż urządzenia s-RTG wraz z istniejącą infrastrukturą oraz jej przebudowa w
niezbędnym zakresie a także przetransportowanie i złożenie w szczególności:
urządzenia s-RTG, agregatu prądotwórczego, kontenera technicznego wraz z jego
wyposażeniem, itp. – w miejsce wskazane przez Zamawiającego;
• wykonanie/opracowanie:
• projektu budowlanego wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę,
• projektów wykonawczych,
• przedmiarów robót,
• kosztorysów inwestorskich robót budowlanych
• pełnienie nadzoru autorskiego w trakcie: przebudowy/budowy infrastruktury
towarzyszącej, montażu i instalacji urządzenia RTG oraz demontażu urządzenia s-
RTG;
• przebudowę/budowę/demontaż infrastruktury towarzyszącej w zakresie dotyczącym
odpowiednio urządzenia RTG oraz urządzenia s-RTG;
• dostawę wymaganego wyposażenia budynku/budynków w zakresie określonym w
Programie F-
U (załączniku nr 1 do umowy);
• uzyskanie w imieniu i na rzecz Zamawiającego zezwolenia Prezesa Państwowej
Agencji Atomistyki na stosowanie/użytkowanie przez Zamawiającego urządzenia
R
TG, na podstawie uprzednio sporządzonego wniosku przez Wykonawcę i
niezbędnej dokumentacji do uzyskania ww. zezwolenia;
• uruchomienie urządzenia RTG oraz wykonanie w obecności przedstawicieli
zamawiającego wszystkich wymaganych testów oraz pomiarów wraz z
u
dokumentowaniem wyników;
• przeprowadzenie w języku polskim szkoleń pracowników Zamawiającego;
Izba ustaliła, że Zamawiający przewidział następujący harmonogram prac:
Wykonanie przedmiotu umowy nastąpi w terminie nie dłuższym niż do dnia
27 grudnia 2022 r.
, z zastrzeżeniem, że:
prace projektowe związane z wykonaniem/opracowaniem dokumentacji projektowej w
części dotyczącej:
a)
projektu budowlanego w zakresie, o którym mowa w
szczególności w Programie F-U (załączniku nr 1 do umowy), stanowiącego
podstawę do uzyskania pozwolenia na budowę – wykonane zostaną w terminie do
dnia 30
września 2022 r.
b)
projektów
wykonawczych,
przedmiarów
robót,
kosztorysów inwestorskich robót budowlanych w zakresie, o którym mowa w
szczególności w Programie F-U (załączniku nr 1 do umowy) – wykonane zostaną
w terminie do dnia 20
października 2022 r..
zezwolenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na stosowanie/użytkowanie przez
Zamawiającego urządzenia RTG, o którym mowa w § 1 ust. 2 pkt 1) umowy,
Wykonawca uzyska w imie
niu i na rzecz Zamawiającego zgodnie z przepisami ustawy
Prawo atomowe
– w terminie do dnia 27 grudnia 2022 r.
Wykonawca uprzedzi pisemnie o każdym zagrożeniu wykonania przedmiotu umowy,
spowodowanym niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków przez
Zamawiającego, o których mowa w § 5 umowy. W przypadku niewykonania powyższego
obowiązku Wykonawca traci prawo do podniesienia powyższego zarzutu po upływie terminu
do wykonania przedmiotu umowy.
Izba zważyła co następuje:
W ocenie Izby zarzuty
podniesione w odwołaniu okazały się niezasadne. Zgodnie z art. 99
ust. 4 ustawy Pzp, p
rzedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję, w szczególności przez wskazanie znaków towarowych,
patentów lub pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty
lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, jeżeli mogłoby to doprowadzić do
uprzywilejowania lub wyeliminowania niektórych wykonawców lub produktów. Z kolei art. 16
pkt 1 ustawy Pzp
stanowi, że zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe
traktowanie wykonawców.
Zdaniem Izby, Odwołujący nie wykazał naruszenia art. 99 ust. 4 ustawy Pzp z w. z art. 16 pkt
1 ustawy Pzp. Istot
ą przywołanych regulacji jest uniemożliwienie zamawiającemu
dokonywania takiego opisu swoich wymagań i warunków realizacji zamówienia, który
prowadziłby to sztucznego zawężenia konkurencji poprzez faworyzowanie konkretnego
wykonawcy czy
też konkretnego produktu. Izba wskazuje, że podstawową zasadą udzielania
zamówień publicznych przez podmioty publiczne jest zasada uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców. Przypomnieć również należy, że podstawowym celem zamówień
publicznych jest zaspokajanie uzasadnionych potrzeb zamawiającego, a w znaczącej części
postępowań również pośrednio zaspokajanie potrzeb szerszej zbiorowości. Zasady
udzielania zamówień publicznych wyrażone w art. 16 ustawy Pzp mają sprzyjać temu, aby te
potrzeby były zaspokojone w jak najwyższym stopniu, z uwzględnieniem specyfiki
uwarunkowań poszczególnych wykonawców. Wskazany cel zamówień publicznych nie jest
spełniony wtedy, gdy zamawiający umożliwia udział w postępowaniu wszystkim
wykonawcom działającym w danym obszarze rynku. Rynek zamówień publicznych nie służy
realizacji potrzeb wykonawców dążących do sprzedaży swych usług czy dostaw, ale do
realizacji uzasadnionych potrzeb zamawiających czyli potrzeb publicznych, w warunkach i na
zasadach, które te potrzeby najpełniej realizują. Izba wielokrotnie wskazywała w swoim
orzecznictwie,
że każde z wymagań zamawiającego w większym lub mniejszym stopniu
ogranicza konkurencję, jednak tak długo, jak wymagania te są podyktowane obiektywnie
uzasadnionymi potrzebami zamawiającego, a ich celem nie jest jedynie zawężenie kręgu
wykonawców mogących je wykonać, zamawiający jest uprawniony do ich sformułowania.
Pogląd ten ukształtowany został w orzecznictwie Izby na gruncie art. 29 ust. 1 i 2 poprzednio
obowiązującej ustawy Pzp, jest dobrze ugruntowany w orzecznictwie i zachowuje aktualność
pod rządami art. 99 ustawy Pzp (vide przykładowo wyroki w sprawach sygn. akt KIO 802/20,
KIO 1592/20, KIO 1873/20, KIO 2041/20, KIO 71/21, KIO 350/21).
Mając na uwadze powyższe, Izba wskazuje, że Odwołujący upatruje naruszenia art. 99 ust.
4 ustawy w zw. z art. 16 pkt 1 w określeniu przez Zamawiającego zbyt krótkiego terminu na
realizację zamówienia. Odwołujący nie wykazał jednakże, zdaniem Izby, iż w analizowanym
stanie faktycznym
termin realizacji zamówienia określony przez Zamawiającego prowadzi do
nieuzasadnionego ogranicza konkurencj
i lub nierównego traktowania wykonawców.
Zdaniem Izby,
Odwołujący co najwyżej wykazał swoją subiektywne uwarunkowania i
ewentualne trudności w realizacji zamówienia w terminie wskazanym w ogłoszeniu o
zamówieniu. To jednak nie uzasadnia wnioskowanej zmiany terminu realizacji zamówienia.
Odwołujący dąży do uwzględnienia w harmonogramie realizacji zamówienia maksymalnych
terminów na uzyskanie wymaganych decyzji/pozwoleń administracyjnych. Przy czym
Odwołujący w żaden sposób nie odnosi się do specyfiki postępowania i nie uzasadnienia
konieczności uwzględniania takich maksymalnych terminów. Izba w tym zakresie przychyla
się do stanowiska zaprezentowanego przez Zamawiającego, iż w przedmiotowym
post
ępowaniu nie mamy do czynienia ze skomplikowaną inwestycją budowlaną.
Zamawiający zatem zasadnie przyjął w harmonogramie, że w sytuacji prawidłowego złożenia
przez wykonawcę kompletnej dokumentacji wymaganej do uzyskania decyzji/zezwolenia,
terminy
na ich uzyskanie mogą być krótsze niż te maksymalne określone przepisami prawa.
Zamawiający w tym zakresie wskazał następujące terminy w harmonogramie:
• etap projektowania (od zawarcia umowy do opracowania uzgodnionego z
zamawiającym i innymi podmiotami projektu budowlanego) – maksymalnie 30 dni; w
tym zakresie, Odwołujący nie wykazał żadnych obiektywnych okoliczności
przeciwnych, które mogłaby uzasadniać niemożliwość wykonania takich prac w
okresie czasowym przyjętym przez Zamawiającego;
• etap uzyskiwania pozwolenia na budowę (od złożenia wniosku do wydania decyzji) –
15 dni (jeżeli zajdzie taka konieczność);
• etap potwierdzenia ostateczności decyzji – maksymalnie 14 dni; można uzyskać
oświadczenie stron o niepodważaniu decyzji.
Ponadto
Zamawiający wskazał, że część graficzna Programu Funkcjonalno-Użytkowego,
zawiera gotowe rozwiązania projektowe (uzgodnione ze służbami PKP, Strażą Graniczną,
Lubelskim Zarządem Obsługi Przejść Granicznych), które wykonawca wykorzysta przy
opracowywaniu dokumentacji projektowej, co w ocenie Zamawiającego spowoduje skrócenie
etapu projektowania nawet do 14 dni. Prz
ystępujący z kolei złożył w poczet materiału
dowodowego
decyzję dotyczące uzyskania/zatwierdzenia projektu i uzyskania pozwolenia na
budowę potwierdzające, że termin na uzyskanie takiego pozwolenia wynoszą średnio od 13
do 16 dni, co potwierdza zasadność terminów przyjętych przez Zamawiającego.
Odnosząc się do termin na uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektów po zrealizowaniu
budowy
, to Izba wskazuje, że Zamawiający nie wymaga od wykonawcy uzyskania
pozwolenia na użytkowanie obiektów bądź zgłoszenia zakończenia robót i w tym przypadku
uzyskania zaświadczenia lub informacji o braku sprzeciwu dotyczącego użytkowania
obiektów. To czynność Zamawiającego po zakończeniu i odbiorze inwestycji. Zgodnie z
zapisem na stronie 3 Programu Funkcjonalno
– Użytkowego, Wykonawca ma obowiązek
wykonania robót budowlanych związanych z rozbudową obiektów budowlanych i
infrastruktury w zakresie umożliwiającym uzyskanie, zgodnie z przepisami prawa
budowlanego, pozwolenia na użytkowanie obiektów oraz użytkowanie tych obiektów zgodnie
z ich przeznaczeniem. Przy zgłoszeniu do odbioru tych robót, wykonawca ma obowiązek
przygotowania wszelkich dokumentów takich jak inwentaryzacja geodezyjna, protokoły
badań i sprawdzeń, itp., niezbędnych do zgłoszenia zakończenia budowy.
Izba uznała, że ze względu na specyfikę zamówienia i konieczność zachowania kontynuacji
pracy urządzenia stosowanego przez Zamawiającego, przyjęcie w/w terminów jest
uzasadnione potrzebami Zamawiającego. Odwołujący nie wykazał niemożliwości ich
dochowania
, przy założeniu poprawności wykonania nałożonych na niego obowiązków
związanych z przygotowaniem niezbędnej dokumentacji. Przy odpowiednim zaangażowaniu
kadrowym oraz wiedzy i doświadczeniu w zakresie realizacji podobnych zamówień, przyjęty
przez Zamawiaj
ącego harmonogram jest w ocenie Izby możliwy do zrealizowania.
Odnosząc się zaś do ryzyka naliczenia kar umownych, Izba wskazuje, że Zamawiający
zgodnie z §11 ust. 1 pkt 2 wzoru umowy przewiduje naliczanie kar umownych za każdy dzień
zwłoki wykonawcy. W świetle art. 476 kodeksu cywilnego zwłoka stanowi kwalifikowane
opóźnienie, przy czym elementem pozwalającym uznać w danym przypadku opóźnienie za
zwłokę jest to, że opóźnienie jest skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiada. Nie
sposób uznać, iż w przypadku prawidłowego złożenia przez wykonawcę wniosku o wydanie
niezbędnych pozwoleń czy zgód i braku wydania decyzji przez organ w wymaganym przez
Zamawiającego terminie, Zamawiający byłby uprawniony do ewentualnego naliczenia kar
umownych
za zwłokę.
Izba podkreśla, że nie stanowi wystraczającego uzasadnienia zarzutu zbyt krótkiego terminu
r
ealizacji zamówienia ogólna argumentacja Odwołującego, iż etap projektowania i
uzgadniania dokumentacji do minimum kilka tygodni.
Odwołujący powołuje się w tym
zakresie na
bliżej niesprecyzowane doświadczenie życiowe. Zamawiający wskazał, że
szereg procesów może być prowadzonych równolegle, zaś Odwołujący okoliczności
przeciwnych nie przedstawił. Odwołujący również w żaden sposób nie wykazał, że określone
urządzenia konieczne do wykonania zamówienia nie mogą być nabyte przez wykonawcę tak,
aby wykonać zamówienie w terminie określonym przez Zamawiającego. Odwołujący
podczas rozprawy powołał się na utrudnienia w dostawach, jednak żadnych dowodów na
wykazanie takich okoliczności nie przedstawił od dostawców konkretnych urządzeń. Złożony
przez Odwołującego do akt sprawy harmonogram z innego postępowania nie stanowi
potwierdzenia zasadności zarzutu. Nie wiadomo w jakim postępowaniu ten harmonogram
został złożony, czy został ostatecznie zaakceptowany przez Zamawiającego i wykonany.
Izba nie ma wiedzy dotyczącej uwarunkowań Zamawiającego z postępowania, w którym taki
harmonogram został złożony.
Należy zaznaczyć, że termin realizacji zamówienia dotyczy konkretnego Zamawiającego,
znajdującego się w konkretnych uwarunkowaniach. Nie jest zadaniem Zamawiającego
dostosow
anie warunków, terminu realizacji zamówienia do indywidulanych potrzeb
wykonawcy. To wykonawca
ma obowiązek zorganizować sposób realizacji zamówienia, tak
aby dochować terminów ustalonych przez Zamawiającego. Te zaś, zdaniem Izby, nie są
niemożliwe do zachowania. Ryzyko niedochowania terminu na uzyskania określonych
decyzji, uzgodnień istnieje niemal w każdej inwestycji. W analizowanym stanie faktycznym,
to
ryzyko zostało w sposób proporcjonalny podzielne pomiędzy wykonawcę i
Zamawiającego. Zamawiający wymaga pełnego zaangażowania w realizację zamówienia,
aby zapewnić sobie ciągłość pracy urządzenia, zaś wykonawcy ponosi ryzyko zapłaty kary
umownej z tytułu nieterminowego wykonania swoich zobowiązań wyłącznie w sytuacji
zakwalifikowania takiego uchybienia jako zwłoki. Izba nie stwierdziła w tym zakresie
naruszenia art. 353¹ kodeksu cywilnego.
Ponadto Izba wskazuje, że Odwołujący nie wykazał w żaden sposób potencjalnego kręgu
wykluczonych wykonawców. Z przedstawionego stanowiska wynika wyłącznie, iż to
Odwołujący przewiduje określone trudności w dochowaniu terminów, oceniając swoje
indywidualne uwarunkowania. To jednak zdaniem Izby nie stanowi samodzielnej prz
esłanki
do stwierdzenia naruszenia art. 99 ust. 4 w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp.
Odnosząc się do zarzut dotyczącego braku umożliwienia wykonawcom odbycia wizji
lokalnej, Izba nie stwierdziła w tym zakresie naruszenia przez Zamawiającego żadnego
przepisu ustawy Pzp.
Jak wynika z dokumentacji postępowania, Zamawiający nie odmówił
Odwołującemu przeprowadzenia wizji lokalnej w miejscu wykonania zamówienia, gdyż
Odwołujący nie zwracał się do Zamawiającego z wnioskiem o dokonanie takiej czynności.
Co więcej w odpowiedzi na pytanie zadane przez Odwołującego w dniu 10.08.2022 r.
Zamawiający odpowiedział w dniu 12.08.2022 r. (pismo 0601-ILZ.260.14.2022.16), że
umożliwia przeprowadzenie wizji lokalnej na wniosek wykonawcy. Ponadto Odwołujący nie
zwrócił się z wnioskiem do Zamawiającego o przeprowadzenie wizji lokalnej w miejscu
wykonania zamówienia. Nie ma zatem podstaw do stwierdzenia naruszenia przepisów
ustawy Pzp.
Mając na uwadze powyższe, Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 557 oraz art. 574 ustawy z 11
września 2019 r. Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 oraz § 8
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………………….