Sygn. akt: KIO 1784/22
WYROK
z 25 lipca 2022 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie 21 lipca 2022
roku w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 28 czerwca 2022 r. przez wykonawcę:
Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane A. P. i Spółka Sp. z o.o. z siedzibą
w Dąbrowie Górniczej w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Samorządowy
Zakład Budżetowy Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych z siedzibą w Dąbrowie Górniczej
orzeka:
1. O
ddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża odwołującego: Przedsiębiorstwo Remontowo-
Budowlane A. P.
i Spółka Sp. z o.o. z siedzibą w Dąbrowie Górniczej i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez odwołującego
z
tytułu wpisu od odwołania,
zasądza od odwołującego na rzecz zamawiającego kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie:
trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione przez zamawiającego z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………............…………………..……………
Sygn. akt: KIO 1784/22
U z a s a d n i e n i e
Samorządowy Zakład Budżetowy Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych z siedzibą
w Dąbrowie Górniczej (dalej: Zamawiający) prowadzi na podstawie przepisów ustawy
z 11 września 2019 r. — Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 z późn.
zm., dalej: Pzp)
postępowanie w trybie podstawowym pn.: „Zmiana sposobu użytkowania
wymagająca przebudowy budynku z pomieszczeniami użytkowymi położonego w Dąbrowie
Górniczej przy ulicy Kościuszki 44a”, numer: ZP/ZN/AS/005/05/22, zwane dalej
postępowaniem.
Ogłoszenie w sprawie zamówienia publicznego zostało opublikowane w Biuletynie
Zamówień Publicznych 23 maja 2022 r. pod numerem: 2022/BZP 00171000/01.
5 lipca 2022 r. wykonawca
Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane A. P. i Spółka Sp. z
o.o. z siedzibą w Dąbrowie Górniczej (dalej: Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym
zaskarżył niezgodne z przepisami ustawy czynności Zamawiającego podjęte
w postępowaniu i zarzucił mu naruszenie następujących przepisów Pzp:
1. art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp przez jego niepoprawne
zastosowanie i uznanie błędnej
stawki podatku VAT w ofercie wykonawcy: M. G.
prowadzącej działalność
gospodarczą pod firmą MAGMAR M. G. z siedzibą w Sosnowcu (dalej: Magmar) za
podlegająca poprawie inną omyłkę podczas, gdy to wykonawca był zobowiązany
ustalić, jaką stawką podatku VAT są opodatkowane oferowane przez niego usługi,
2. art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp przez jego niezastosowanie i zaniechanie odrzucenia oferty
wykonawcy Magmar
jako oferty zawierającej błąd w obliczeniu ceny w postaci
zastosowania nieprawidłowej stawki VAT oraz ocenę oferty, która w konsekwencji
doprowadziła do wyboru jako najkorzystniejszej oferty podlegającej odrzuceniu,
3. art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp
przez jego niezastosowanie do poprawy innej omyłki w
ofercie
Odwołującego polegającej na braku wpisania w kosztorysie pełnych nazw
wycenionych robót zastosowanych przez Zamawiającego lub błędnym zaczytaniu
nazwy z KNR nie zmieniającej technologii wykonania robót i nie mającej wpływu
na wykonanie zamówienia zgodnie z SWZ,
4. art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
przez jego błędne zastosowanie i odrzucenie oferty
Odwołującego jako niezgodnej z warunkami zamówienia bez uprzedniego
skorzystania przez Zamawiającego z ustawowych możliwości wyjaśnienia treści
oferty,
5. art. 223 ust. 1 Pzp przez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień treści oferty, w sytuacji braku wpisania
pełnych nazw robót zastosowanych przez Zamawiającego w pozycjach kosztorysu
ofertowego lub zmian nazw nie ma
jących wpływ na wykonanie zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
nakazanie powtórzenia czynności zamawiającego w zakresie oceny ofert
w przedmiotowym zadaniu oraz odrzucenie oferty wykonawcy Magmar.
Ponadto Odwołujący wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Zamawiającego kosztów
postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał m.in.:
Zarzut naruszenia art. 223 ust. 1 w zw. z art. 223 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
Oferta Odwołującego została odrzucona z postępowania jako oferta nieodpowiadająca
warunkom zamówienia. Jako podstawę faktyczną Zamawiający wskazał błędy w kosztorysie
ofertowym Odwołującego, w tym błędy w opisach poszczególnych pozycji kosztorysu
(74 pozycji).
Odwołujący w toku postepowania nie został przez Zamawiającego na żadnym
jego etapie poproszony o złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, ani uzupełnień. Tym samym nie
mógł odpowiednio wcześnie wytłumaczyć Zamawiającemu przyczyny brakujących
fragmentów postanowień w niektórych pozycjach kosztorysu ofertowego.
W uzasadnieniu odrzucenia Zamawiający wskazał 74 pozycje z 218 w całym kosztorysie
w których Odwołujący zawarł niepełne nazwy pozycji, a w dalszej treści uzasadnienia podał,
że „istnieje wiele błędów polegających na zmianie podstawy wyceny KNR, zmianie opisów,
niepełnym opisie pozycji przedmiarowych w stosunku do przedmiarów Zamawiającego”,
których nie wskazał.
Zamawiający może odrzucić ofertę wykonawcy na podstawie art. art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp
jedynie w sytuacji ustalenia w sposób niebudzący wątpliwości, że oferta wykonawcy nie
zapewni realizacji zamierzonego i opisanego w SWZ celu, a oferowane świadczenie nie
odpowiada
ło wyrażonym w treści SIWZ wymaganiom (wyrok KIO 1327/09). W
przedmiotowym postępowaniu, biorąc pod uwagę brak wezwania wykonawcy do udzielenia
jakichkolwiek wyjaśnień trudno uznać za podstawę do uznania, że nawet wyjaśniona oferta
nie zape
wni celu postępowania.
Sam fakt błędnych/niepełnych opisów w kosztorysie ofertowym Odwołującego wynikał
jedynie z zasady działania programu kosztorysowego NORMA PRONORMA PRO, jakim
posługiwał się Odwołujący i niepoprawieniu ich ręcznie z uwagi na brak udostępnionego
przedmiaru
w formie ATH, który umożliwiłby wczytanie przedmiaru bezbłędnie.
Takie skonstruowanie kosztorysu ofertowego nie świadczyło o zamiarze wprowadzenia
Z
amawiającego w błąd i próbie zaoferowania odmiennego od treści oferty sposobu
wykonania prac i zastosowania odmiennych od oczekiwanych materiałów.
Zgodnie z treścią art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp, Zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki
polegające na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujące istotnych
zmian w treści oferty. Już sama konstrukcja tego przepisu wskazuje, że ustawodawca
(a w ślad za nim powinien Zamawiający) dopuścił sytuację, w których składana oferta nie
będzie w pełni zgodna z SIWZ, a jednocześnie nie będzie automatycznie podlegała
odrzuceniu z postępowania. Bez wezwania do złożenia wyjaśnień złożonej oferty w zakresie
kosztorysu ofertowego Zamawiający nie był w stanie ocenić, czy prowadziłyby one do
istotnej zmiany oferty, co mogłoby wywołać skutek w postaci odrzucenia oferty.
Zarzut naruszenia art. 223 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp przez p
rzyjęcie
przez Zamawiającego błędnej stawki podatku VAT w ofercie wykonawcy Magmar za możliwą
do sprostowania.
W dokumentach zamówienia podano, ze wykonawca w ofercie winien przyjąć stawkę 23%
VAT i zgodnie z nią dokonać ustalenia ceny/kosztu oferty. Wykonawca Magmar przyjął
stawkę 8% i zgodnie z nią dokonał ustalenia wysokości ceny/kosztu oferty.
Zamawiający błędnie uznając nieprawidłowo przyjęta stawkę podatku VAT za oczywistą
omyłkę sprostował ją jednocześnie modyfikując wysokość zaoferowanej przez tego
w
ykonawcę ceny/kosztu, a zatem dokonując zmiany istotnego parametru oferty.
Sąd Najwyższy wskazał w uchwale z 20.10.2011 r., III CZP 53/11, OSNC 2012/4, poz. 45,
że „dla oceny, że doszło do wystąpienia błędu w obliczeniu ceny w rozumieniu art. 89 ust. 1
pkt 6 Pzp z 2004 r. [art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp
] nie ma znaczenia, czy przyjęcie
nieprawidłowej stawki podatku VAT było zachowaniem zamierzonym przez wykonawcę, czy
też nie miało takiego charakteru. Nawet bowiem w sytuacji, w której obliczenie w ofercie
ceny,
dokonane
z zastosowaniem nieprawidłowej stawki podatku VAT, nie było elementem świadomej
m
anipulacji ze strony wykonawcy zmierzającego takim, nagannym sposobem, do uzyskania
zamówienia publicznego, a tylko rezultatem błędnej interpretacji przepisów określających
stawki tego podatku, to i tak nie uchyla to wystąpienia błędu w obliczeniu ceny. Wystąpienie
błędu należy oceniać w kategoriach obiektywnych, a więc niezależnych od zawinienia czy
motywów zachowania wykonawcy przy kształtowaniu treści oferty. Ustawowy obowiązek
zamawiającego odrzucenia oferty zawierającej błędy w obliczeniu ceny zakłada wolę
ustawodawcy zapewnienia stanu porównywalności ofert, z uwzględnieniem reguł uczciwej
konkurencji”.
Nie pozostawia wątpliwości interpretacja postanowień art. 226 ust. 1 pkt. 10 Pzp, który
w świetle komentarzy jaki i orzecznictwa prowadzi do konkluzji, że „Konsekwencją
zastosowania niewłaściwej stawki podatku VAT w ofercie jest jej odrzucenie na podstawie
ust. 1 pkt 10 komentowanego przepisu (tak wyrok KIO 2028/21). Ponadto w orzecznictwie
KIO wskazuje się, że błąd w przyjętej stawce podatku VAT jest błędem niepodlegającym
poprawieniu (KIO 372/20). C
hodzi tutaj o każdy błąd polegający na zastosowaniu
nieprawidłowej stawki VAT, niezależnie od tego, czy wykonawca zastosował stawkę niższą,
czy też wyższą od prawidłowej. Błąd w obliczeniu ceny zachodzi więc wówczas, jeśli cena
oferty została obliczona w sposób niezgodny ze sposobem jej obliczenia podanym
w dokumentach zamówienia lub w cenie oferty uwzględniono niewłaściwą stawkę podatku
VAT (KIO 1046/19, KIO 1065/19, KIO 1050/19)
”.
12 lipca 2022 r. Zamawiający wniósł pisemną odpowiedź na odwołanie i wniósł o jego
oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska
Zamawiający wskazał m. in.:
Podstawą odrzucenia oferty Odwołującego był art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp tj. Zamawiający
odrzucił ofertę, albowiem była ona niezgodna z warunkami zamówienia.
W treści SWZ - Rozdział II, Podrozdział 12 – opis sposobu obliczenia ceny, wskazano m.in.:
Cenę ofertową zwaną w umowie wynagrodzeniem należało wyliczyć w oparciu o
przedmiar robót stanowiący załącznik nr 8 do SWZ z uwzględnieniem dokumentacji
technicznej.
Opisu robót nie można było modyfikować.
Kosztorys ofertowy należało sporządzić ściśle według przedmiaru robót
Zamawiającego.
Kolejność robót, ich numeracja i ilość robót oraz opis pozycji musiała być zachowana
jak w przedmiarze robót.
Odwołujący wraz z ofertą złożył kosztorys ofertowy, który sporządził niezgodnie
z przywołanymi wyżej wymaganiami. Zawierał on pozycje, w których zmieniony został opis
w stosunku do udostępnionego przez Zamawiającego przedmiaru robót, a także
wprowadzono istotne zmiany co do sposobu wykonania robót i zastosowanych materiałów.
Zamawiający wskazał 74 pozycje kosztorysu ofertowego Odwołującego, które w jego ocenie
nie były zgodne z przedmiarem robót.
Obowiązkiem Odwołującego było dopilnowanie, aby opis pozycji kosztorysu ofertowego był
dostosowany
do
opisu
przedstawionego
w
przed
miarze sporządzonego przez
Zamawiającego, bowiem miało to służyć na etapie oceny ofert do weryfikacji złożonych
kosztorysów i ich porównania z warunkami postawionymi w SWZ, zaś na etapie realizacji
umowy przez wybranego wykonawcę do jej rozliczenia. Liczba błędów w ofercie
Odwołującego była tak duża, że nie możliwa była ich poprawa bez zmiany treści oferty. Co
więcej, liczne zmiany i pominięcia w pozycjach przedmiarowych uszczegółowienia opisów
technologii
i materiałów, których Zamawiający oczekiwał i zawarł w swoich przedmiarach, prowadziło do
nieuprawnionych zmian, które skutkowałyby zastosowaniem innych, tańszych rozwiązań
niezgodnych z wymaganiami Zamawiającego, które mogły spowodować niższą jakość
przedmiotu zamówienia bądź dodatkowe koszty dla Zamawiającego.
Odwołujący samodzielnie określił i wycenił odmienny zakres prac, niż chciał Zamawiający,
co skutk
owało niezgodnością jego oferty z SWZ. Zamawiający nie miał żadnych podstaw
do przyjęcia, że wycena prac samodzielnie określonych przez Odwołującego w kosztorysie
ofertowym, będzie taka sama, jak w przypadku prac określonych przez Zamawiającego.
Zamawiający nie zgodził się z argumentacją Odwołującego, co do przyczyn omawianych
odstępstw. Program Norma Pro nie jest jedynym użytkowanym programem
do kosztorysowania,
a Zamawiający nie oczekiwał sporządzenia oferty w tym konkretnym
programie. Zamawiający dołączył do SWZ przedmiar w ogólnodostępnym formacie
umożliwiającym sporządzenie oferty przy użyciu różnych narzędzi (programów)
informatycznych i trad
ycyjnych, wskazując podstawy wyceny KNR ze szczegółowym opisem
co do zastosowanych materiałów i technologii. W niektórych pozycjach Odwołujący ręcznie
wprowadził opis przedmiotu zamówienia nawet bardziej obszerny niż wymagał tego
Zamawiający. Odwołujący zmodyfikował bowiem ręcznie opisy następujących pozycji 55, 75,
– powyższe modyfikacje nie wynikały ani z podstawy wyceny
ani z przedmiaru załączonego przez Zamawiającego do dokumentacji przetargowej.
Wykonawca z
modyfikował także podstawy wyceny dodając zeszyty czy też dodatkowe
kolumny
– poz. 49, 81, 88, 116, 132, 134, 192, 193, 194.
Powyższe potwierdzało, że Odwołujący miał możliwość ręcznej modyfikacji pozycji
kosztorysowych doprowadzając go do zgodnego z przedmiarem Zamawiającego. Argument,
że błędne opisy wynikają jedynie z zasady działania programu kosztorysowego Norma Pro
był zatem chybiony i nie może stanowić podstawy dla zarzutów Odwołującego.
Kosztorys ofertowy
Odwołującego zawierał również błędy, które według Zamawiającego nie
były możliwe do poprawy w trybie art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp – przede wszystkim pozycje nr 50,
W poz. 50 nie ujęto w wycenie siatki „Rabitza” lub równoważnej co jednoznacznie
wpływa na jakość i cenę wykonanych prac;
W poz. 79 kosztorysu ofertowego Odwołujący zmodyfikował opis pozycji przez
dopisanie zdania „Papa asfaltowa na tekturze budowlanej izolacyjna odm. I/333”.
Tym samym Odwołujący potwierdził, że ma zamiar zastosować materiał o gorszych
parametrach niż materiał przewidziany do wbudowania zgodnie z dokumentacją
techniczną (SST 004 – str. 18, cyt. 2.2. Materiały do izolacji przeciwwilgociowych.
2.2.1. Papa asfaltowa izolacyjna [ izolacja z papy ułożona poziomo pod posadzkowa
w poziomie posadzek.] Do wykonani
a izolacji w przedmiotowym obiekcie należało
za
stosować papę 1/400 na tekturze o gramaturze 400g/m
W poz. 80 kosztorysu ofertowego Odwołujący zmodyfikował opis pozycji przez
dopisanie zdania „Papa asfaltowa na tekturze budowlanej podkładowa odm. P/333”.
Tym samym Wykonawca potwierdził, że ma zamiar zastosować materiał o gorszych
parametrach niż materiał przewidziany do wbudowania zgodnie z dokumentacją
techniczną (SST 004 – str. 18). Zgodnie z dokumentacją techniczną na izolację
przeciwwilgociową należy zastosować papę o gramaturze 400 czyli papę grubszą
i o większym ciężarze. Zamawiający nie mógł uznać, że Odwołujący wykonałby
zamówienie zgodnie z jego oczekiwaniami skoro na etapie składania oferty
zapropon
ował zastosowanie materiału innego niż wskazany w szczegółowej
specyfikacji technicznej o gorszych parametrach.
4. W poz. 121
Odwołujący zastosował krotność = 1,05 zamiast współczynnika 1,05
do robocizny i materiału. Zastosowanie krotności w tej pozycji powodowało
przemnożenie wszystkich składników cenotwórczych, czyli robocizny, materiału
i sprzętu przez 1,05. Zamawiający nie był w stanie przeliczyć tej pozycji poprawnie
ponieważ występują w niej 3 rodzaje sprzętu (zgodnie z podstawą wyceny NNRNKB
202 2609-01) i dodatkowo na podstawie pozycji w kosztorysie uproszczonym nie
wiadomo jaką stawkę roboczogodziny Odwołujący przyjął dla każdego z nich.
Wobec powyższego w ocenie Zamawiającego wyjaśnienia w zakresie przedmiotowej pozycji
prowadziłyby do negocjacji i zmiany ceny jednostkowej pozycji, czego Zamawiającemu nie
wolno było zrobić zgodnie z art. 233 ust. 1 zdanie drugie Pzp, a tym samym zmiany te
prowadziłyby do nieuprawnionej zmiany treści oferty.
Jedynie na marginesie odnosząc się do zarzutu Odwołującego, że na etapie prowadzonego
postępowania mógł on przedłożyć tożsamy kosztorys szczegółowy, którym dowiódłby,
że oferta była zgodna z dokumentami zamówienia (czego jednak nie uczynił) wskazać
należy, że w przedłożonym przez Odwołującego kosztorysie szczegółowym (przesłanym 1
lipca
2022 r.
wraz z odpowiedzią na odrzucenie oferty) stwierdzono następujące błędy nie
podlegające poprawie:
w poz. 50 w dalszym ciągu nie ujęto w wycenie siatki „Rabitza” lub równoważnej
co jednoznacznie wpływało na jakość i cenę wykonanych prac;
poz. 119 należało ułożyć płytki z odzysku, Odwołujący w pozycji ujął 100% nowych
płytek, czym narażał Zamawiającego na poniesienie dodatkowych kosztów;
poz. 120 należało ułożyć płytki z odzysku, Odwołujący w pozycji ujął nowe płytki,
czym narażał Zamawiającego na poniesienie dodatkowych kosztów;
poz. 120 przyjęto normę dla zaprawy Sika Bond T-8 0,48 kg/m, zgodnie z kartą
produktu zużycie zaprawy zastosowanej jako warstwa klejąca wynosi 1,5 kg/m
co w tym przypadku po przeliczeniu daje 0,15 kg/m
. Powyższy błąd naraża
Zamawiającego na dodatkowe koszty;
poz. 134 Odwołujący dopisał dodatkową kolumnę czym zwiększył nakłady,
dodatkowo należy wspomnieć, że w dokumentacji technicznej nie zakładano
układania krawężnika na łukach.
N
ie każda nieprawidłowość w kosztorysie może być kwalifikowana jako omyłka podlegająca
poprawieniu przez zamawiającego. Granicę wyznacza przepis art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp
wskazując, że zmiana nie może powodować istotnej zmiany treści oferty. Ponadto leżący
po stronie Zamawiającego obowiązek poprawy drobnych błędów nie ma charakteru
nieograniczonego.
W zakresie zarzutu dotyczącego poprawienia stawki VAT w ofercie wykonawcy Magmar
Zamawiający wskazał, że w jego ocenie było to działanie prawidłowe i uzasadnione. W SWZ
Zamawiający wskazał, że roboty wykonywane będą w budynku zakwalifikowanym jako
użytkowy, w związku z powyższym obowiązującą stawką podatku VAT jest stawka 23%.
Z
godnie z ugruntowanym stanowiskiem sądów okręgowych i Krajowej Izby Odwoławczej
Zamawiający był obowiązany poprawić omyłkę w szczególności wtedy, gdy sposób, w jaki
m
iała być dokonana poprawa, wynikał z innych elementów składających się na ofertę. Inne
omyłki muszą mieć taki charakter, aby ich poprawy mógł dokonać Zamawiający
samodzielnie, bez udziału wykonawcy w tej czynności. Nie jest przy tym wykluczone, że w
pewnych okolicznościach poprawienie omyłki będzie miało miejsce po uzyskaniu od
wykonawcy wyjaśnień w trybie art. 223 ust. 1 Pzp.
Zamawiający dokonał poprawy ceny ww. oferty w oparciu o art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp jako
innej omyłki polegającej na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia. Prawidłowa
stawka podatku VAT, która miała zostać umieszczona ofercie wynikała bowiem
bezpośrednio z treści SWZ.
Działanie Zamawiającego było zgodne z uchwałą Sądu Najwyższego z 20 października 2011
r., sygn. III CZP 53/11. W ocenie Sądu Najwyższego określenie ceny z zastosowaniem
nieprawidłowej stawki podatku VAT stanowi błąd w obliczeniu ceny, jeżeli brak jest
ustawowych przesłanek do stwierdzenia omyłki (art. 89 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 87 ust. 2 pkt
3 Pzp
). W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy wskazał - „(…) O
porównywalności ofert, w zakresie zaproponowanej ceny, można zatem mówić dopiero
wówczas, gdy określone w ofertach ceny, mające być przedmiotem porównania, zostały
obliczone z zachowaniem tych samych reguł. Zakres obowiązków kontrolnych
zamawiającego i kształt nakazanych ustawą, chronologicznie ujętych, kolejnych jego
obowiązków, warunkowany jest treścią SIWZ. Jedynie wówczas, jeśli zamawiający wskazał
w SIWZ konkretną stawkę podatku VAT, kształtującą przecież także wysokość określonej w
ofercie
ce
ny,
to
dopiero
wtedy
może
dojść
do ewentualnego wystąpienia innej omyłki, polegającej na niezgodności przyjętej w ofercie
stawki VAT ze stawką zawartą w SIWZ. Niezgodność taka uzasadniałby obowiązek
poprawienia oferty i to tylko wówczas, gdy omyłka polegająca na takiej niezgodności nie
powoduje istotnych zmian w treści oferty (…)”.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności
treść SWZ, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron
zawarte w odwołaniu i odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie
i odnotowane w protokole, ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp
, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamaw
iającego.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że nie zasługuje ono na uwzględnienie.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z:
1. dokumentacji
postępowania, ze szczególnym uwzględnieniem SWZ wraz
z załącznikami oraz dokumentacją techniczną,
ofert Odwołującego oraz wykonawcy Magmar,
korespondencji Zamawiającego z ww. wykonawcami,
Notatki służbowej z posiedzenia Komisji Przetargowej z dnia 21 czerwca 2022 roku,
Załącznika nr 1 z dnia 15 czerwca 2022 roku na okoliczność ilości błędów oraz
zakresu błędów w ofercie Odwołującego skutkującej odrzuceniem oferty,
6. wniosku Komisji przetargowej z 29 czerwca 2022 r. o odrzucenie oferty
Odwołującego,
7. Informacji z 29 czerwca 2022 r. o wyborze najkorzystniejszej oferty oraz o odrzuceniu
oferty Odwołującego.
Izba ustaliła, co następuje:
Zarzuty nr 1 i 2
Zgodnie z
Rozdziałem II SWZ:
„12. Opis sposobu obliczenia ceny
Roboty wykonywane będą w budynku zakwalifikowanym jako użytkowy, w związku
z powyższym obowiązującą stawką podatku VAT jest 23%”.
Wykonawca Magmar w swojej ofercie za realizację przedmiotu zamówienia zaoferował
cenę netto 1 110 909,73 zł, cenę brutto 1 199 782,51 zł i stawkę VAT w wysokości 8%
88 872,78 zł).
20 czerwca 2022 r. Zamawiający na podstawie art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp skierował
do wykonawcy Magmar
zawiadomienie o poprawie omyłki w którym wskazał m. in.:
„Zamawiający poprawia w treści oferty Wykonawcy kwotę brutto oferty na 1 366 418,97 zł.
Dodatkowe informacje:
Omyłka polega na doliczeniu do ceny netto nieprawidłowej stawki podatku VAT. W swojej
of
ercie do ceny netto doliczyła Pani VAT w wysokości 8%. Zgodnie z zapisami specyfikacji
warunków zamówienia - Rozdział II, Podrozdział 12 – opis sposobu obliczenia ceny, pkt 3,
w przedmiotowym postępowaniu roboty wykonywane będą w budynku zakwalifikowanym
jako użytkowy, w związku z powyższym obowiązującą stawką podatku VAT jest 23%.
Stosując powyższe zapisy Zamawiający dokonał poprawy ceny brutto Pani oferty poprzez
doliczenie do ceny netto prawidłowej stawki podatku VAT tj. 23%”.
W tym samym dniu wykonawca
Magmar wyraził zgodę na poprawę omyłki opisanej w piśmie
Zamawiającego.
W ocenie Izby powyższa czynność Zamawiającego była prawidłowa. Zgodnie z art. 223 ust.
2 pkt 3 Pzp
zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki polegające na niezgodności oferty
z dok
umentami zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty - niezwłocznie
zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona. Co istotne, by omyłka
mogła być poprawiona wynik poprawy musi być jednoznaczny i z góry możliwy
do przewidz
enia. W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że realizacja przedmiotu
zamówienia nie byłaby możliwa przy zastosowaniu stawki VAT wynoszącej 8%. Prawidłowa
była stawka 23% i taka stawka została wskazana przez Zamawiającego w SWZ jako
obowiązująca przy kalkulacji cen ofert. Wskazanie przez Magmar stawki 8% musiało być
uznane za inną omyłkę w rozumieniu art. 223 ust. 2 Pzp, ponieważ wykonawca nie mógłby
zrealizować przedmiotu zamówienia z zastosowaniem tej stawki. Tym samym nie było
prawdopodobne
, by wykonawca celowo złożył ofertę niezgodną z warunkami zamówienia.
W konsekwencji Zamawiający prawidłowo uznał, że stawka 8% była wyłącznie wynikiem
omyłki wykonawcy.
Wynik poprawy był jednoznaczny i możliwy do przewidzenia – omyłki nie dało się usunąć
inaczej niż przez powiększenie ceny netto o stawkę 23% zamiast 8% VAT.
Z powyższych względów poprawa omyłki w treści oferty wykonawcy Magmar była
prawidłowa i dopuszczalna. Wskazać przy tym należy na wydaną na gruncie poprzedniej
ustawy Pzp U
chwałę Sądu Najwyższego z 20 października 2011 r., III CZP 52/11, w której
sąd wskazał:
„O porównywalności ofert w zakresie zaproponowanej ceny można zatem mówić dopiero
wówczas, gdy określone w ofertach ceny, mające być przedmiotem porównywania, zostały
o
bliczone z zachowaniem tych samych reguł. Zakres obowiązków kontrolnych
zamawiającego i kształt nakazanych ustawą, ujętych chronologicznie, kolejnych jego
obowiązków, warunkowany jest treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Jedynie
wówczas, gdy zamawiający wskazał w specyfikacji konkretną stawkę podatku VAT,
kształtującą także wysokość określonej w ofercie ceny, może dojść do ewentualnego
wystąpienia innej omyłki, polegającej na niezgodności przyjętej w ofercie stawki VAT ze
stawką zawartą w specyfikacji. Niezgodność taka uzasadniałaby obowiązek poprawienia
oferty i to tylko wówczas, gdy omyłka polegająca na takiej niezgodności nie powoduje
istotnych zmian w treści oferty.
W sytuacji, w której zamawiający nie określił w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
stawki podatku VAT w ogóle nie może dojść do wystąpienia innej omyłki w rozumieniu
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pr.z.p., ponieważ nie wystąpi wówczas ustawowa przesłanka
niezgodności oferty ze specyfikacją, wobec braku dwóch potrzebnych do porównania
elementów, niezbędnych do oceny przesłanki w postaci zaistnienia niezgodności”.
Tym samym w ocenie Sądu Najwyższego nie ma możliwości poprawy błędnej stawki VAT
w ofercie wykonawcy w przypadku, gdy właściwa nie została określona w treści specyfikacji.
Zarzuty nr 3, 4 i 5
W zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia zarzutów w SWZ zawarte zostały następujące
postanowienia:
„Dokumenty składane razem z ofertą.
Do oferty wykonawca załącza również:
3) Kosztorys ofertowy
Kosztorys
ofertowy
uproszczony
sporządzony ściśle według przedmiaru robót
Zamawiającego. Kosztorys musi zawierać składniki cenotwórcze tj.: stawkę roboczogodziny,
zysk, koszty pośrednie i koszty zakupu.
12. Opis sposobu obliczenia ceny
Cenę ofertową zwaną w umowie wynagrodzeniem należy wyliczyć w oparciu
o przedmiar robót stanowiący załącznik nr 8 do SWZ z uwzględnieniem
dokumentacji technicznej.
Opisu robót nie można modyfikować.
Kosztorys ofertowy należy sporządzić ściśle według przedmiaru robót
Zamawiającego.
Kolejność robót, ich numeracja i ilość robót oraz opis pozycji musi być zachowana
jak w przedmiarze robót”.
29 czerwca 2022 r. Zamawiający poinformował o wyborze jako najkorzystniejszej
w postępowaniu oferty wykonawcy Magmar, a także o odrzuceniu oferty Odwołującego.
W uzasadnieni
u Zamawiający wskazał, że kosztorys ofertowy Odwołującego został
sporządzony w sposób niezgodny z wymogami SWZ. Zawierał on pozycje, których
zmieniony opis w stosunku do udostępnionego przez Zamawiającego przedmiaru robót
wprowadz
ił istotne zmiany, co do sposobu wykonania robót i zastosowanych materiałów.
Zamawiający zawarł tabelaryczne zestawienie niezgodnych z przedmiarem 74 pozycji
kosztorysowych,
a ponadto wskazał:
„Obowiązkiem wykonawcy było dopilnowanie, aby opis pozycji kosztorysu ofertowego był
dostosowany do opisu przedstawionego w przedmiarze sporządzonego przez
Zamawiającego, bowiem miało to służyć na etapie oceny ofert do weryfikacji złożonych
kosztorysów i ich porównania z warunkami postawionymi w SWZ, zaś na etapie realizacji
umowy przez wybranego wykonawcę do jej rozliczenia. Oprócz wymienionych wyżej,
przykładowych i oczywistych błędów w ofercie wykonawcy - Przedsiębiorstwo Remontowo-
Budowlane „A. P. i Spółka” Sp. z o.o., istnieje wiele błędów polegających na zmianie
podstawy wyceny KNR, zmianie opisów, niepełnym opisie pozycji przedmiarowych w
stosunku do przedmiarów Zamawiającego. Liczba tego typy błędów w ofercie tego
wykonawcy jest bardzo duża. Co więcej, liczne zmiany i pominięcia w pozycjach
przedmiarowych uszczegółowienia opisów technologii i materiałów, których Zamawiający
oczekiwał
i
zawarł
w swoich przedmiarach, może prowadzić do wniosku, iż wykonawca celowo dokonał takich
nieuprawnionych zmian, ab
y zastosować inne, tańsze rozwiązania, niezgodne z
wymaganiami Zamawiającego, mogące spowodować niższą jakość przedmiotu zamówienia
bądź dodatkowe koszty dla Zamawiającego.
Wykonawca samodzielnie określił i wycenił odmienny zakres prac, niż chciał Zamawiający,
co skutkuje niezgodnością jego oferty z SWZ. Zamawiający nie ma żadnych podstaw
do przyjęcia, że wycena prac samodzielnie określonych przez Wykonawcę w kosztorysie
ofertowym, będzie taka sama, jak w przypadku prac określonych przez Zamawiającego”.
P
o odrzuceniu jego oferty, pismem 1 lipca 2022 r. Odwołujący zwrócił się do Zamawiającego
i przedstawił swoje stanowisko w sprawie. Odwołujący nie zgodził się z odrzuceniem jego
oferty, złożył ponadto poprawiony kosztorys. Ze względu na fakt, że Zamawiający nie
zareagował na to pismo, w szczególności nie unieważnił decyzji o odrzuceniu oferty
Odwołującego Izba uznała pismo z 1 lipca 2022 r. za nie mające znaczenia dla
rozstrzygnięcia sporu.
W ocenie Izby Zamawiający prawidłowo odrzucił ofertę Odwołującego na podstawie art. 226
ust. 1 pkt 5 Pzp jako ofertę niezgodną z warunkami zamówienia.
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wskazał, że cztery pozycje kosztorysowe
z 74 wymienionych w uzasadnieniu odrzucenia oferty Odwołującego nie kwalifikowały
się do poprawy. Były to pozycje 50, 79, 80 i 121, które nie dość, że nie odpowiadały treści
odpowiednich pozycji z przedmiaru Zamawiającego, to dotyczyły materiałów/rozwiązań
gorszych
niż we właściwej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej. Łączna wartość
pierwszych trzech pozycji była na tle wartości całej oferty marginalna – kilkaset złotych
w ofercie prze
kraczającej ceną milion złotych. Pozycja 121 opiewała na kwotę
przekraczającą 40 000 zł, zatem również nie stanowiła ona istotnego kosztu realizacji
przedmiotu zamówienia. Okoliczności te nie miały jednak zdaniem Izby żadnego znaczenia.
Zamawiający wytknął Odwołującemu błędy w 74 na 218 pozycji kosztorysu. W tej sytuacji nie
można
mówić
o zaistnieniu omyłki – omyłką może być popełnienie określonego błędu mimo zachowania
należytej staranności. Oczywistym jest, że tego typu błędy się zdarzają i z tego względu
możliwa jest ich poprawa na podstawie i w granicach art. 223 ust. 2 Pzp. Ilość błędów
popełnionych przy sporządzaniu kosztorysu przez Odwołującego świadczy jednak dobitnie
o niezachowaniu należytej staranności przy sporządzaniu oferty. Podkreślenia wymaga,
że to wykonawca przygotowuje ofertę i to on jest obowiązany do zachowania odpowiednio
wysokiego poziomu staranności, szczególnie w tych dokumentach, które składają się na
treść oferty w wąskim rozumieniu tego pojęcia. Dokumenty takie co do zasady nie podlegają
uzupełnieniu, zmianie czy poprawie (z zastrzeżeniem art. 223 ust. 2 Pzp). W przedmiotowym
postępowaniu kosztorys stanowił podstawę kalkulacji ceny ofertowej, ponadto Zamawiający
w przytoczonych wyżej postanowieniach SWZ podkreślił wagę zgodności opisów robót
w kosztorysie ofertowych i przedmiarze. Odwołujący powinien zatem mieć świadomość,
że wszelkie odstępstwa od wzorcowego przedmiaru mogą skutkować negatywnymi
konsekwencjami dla losów jego oferty w postępowaniu. Z tego powodu ilość błędów
w kosztorysie
ofertowym Odwołującego nie mogła być potraktowana jako skutek omyłki,
ale
niezachowania należytej staranności. Zamawiający nie mógł więc poprawić kosztorysu
Odwołującego, ponieważ oznaczałoby to faktyczne działanie na korzyść tego wykonawcy
przez uchronienie go przed negatywnymi skutkami jego niedbalstwa.
Izba
nie uwzględniła przy tym argumentu Odwołującego, który twierdził, że rozbieżności
między jego kosztorysem, a przedmiarem Zamawiającego stanowiły efekt sposobu działania
programu, którym posłużył się Odwołujący. Odwołujący nie podjął choćby próby
udowodnienia tej okoliczności. Ponadto – nawet jeśli była to rzeczywista przyczyna błędów w
kosztorysie ofertowym
– wina za wszystkie niezgodności nadal leży po stronie
Odwołującego. Wykonawcy samodzielnie decydują o tym jakim oprogramowaniem się
posługiwać, ze wszelkimi tego skutkami. Odwołujący nie może więc skutecznie bronić się
twierdzeniem, że błędy są efektem specyfiki działania danego programu kosztorysowego –
program to tylko narzędzie, a za wyniki jego działania odpowiada wykonawca.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………............…………………..……………