KIO 1751/22 WYROK dnia 21 lipca 2022 r.

Sygn. akt: KIO 1751/22 

WYROK

z dnia 21 lipca 2022 r.  

Krajowa  Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Ewa Sikorska 

Protokolant:   

Oskar Oksiński 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  20  lipca  2022  roku  w  Warszawie 

odwołania 

wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 lipca 2022 r. przez wykonawcę 

FAMUR  Spółka  akcyjna  w  Katowicach  w  postępowaniu  prowadzonym  przez 

zamawiającego – Polską Grupę Górniczą Spółkę akcyjną w Katowicach 

orzeka: 

1. umarza postępowanie w zakresie zarzutów naruszenia: 

art. 436 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 

z  2021  roku,  poz.  1129  ze  zm.)  poprzez  oznaczenie  terminów  realizacji  umowy  z 

zastosowaniem konstrukcji sztywnej daty kalendarzowej,  

-  art.  16  pkt  2  w  zw.  z  art.  99  ust.  1  ustawy 

–  Prawo  zamówień  publicznych  poprzez 

zamieszczenie  w  projektowanych  postanowieniach  umowy  postanowienia  w  zakresie 

terminu realizacji  umowy  (dostawy  przedmiotu  umowy), które  powoduje, iż  opis  przedmiotu 

zamówienia  jest  dokonany  w  sposób  niejednoznaczny  oraz  nieuwzględniający  okoliczności 

mających wpływ na prawidłowe oszacowanie i przygotowanie oferty,  

2. w pozostałym zakresie odwołanie oddala, 

3. kosztami postępowania obciąża wykonawcę FAMUR Spółka akcyjna w Katowicach i: 

zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: 

piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę  FAMUR  Spółka 

akcyjna w Katowicach 

tytułem wpisu od odwołania, 

3.2  zasądza  od  wykonawcy  FAMUR  Spółka  akcyjna  w  Katowicach  na  rzecz 

zamawiającego - Polskiej Grupy Górniczej Spółki akcyjnej w Katowicach – kwotę 3 600 

zł  00  gr  (słownie:  trzy  tysiące  sześćset  złotych  zero  groszy),  stanowiącą  koszty 

postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika 

Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 roku – Prawo 

zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), na niniejszy wyrok, w terminie 14 

dnia od dnia jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby 

Odwoławczej, do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

………………………………….. 

Sygn. akt: KIO 1751/22 

Uzasadnienie 

Zamawiający  –  Polska  Grupę  Górniczą  Spółkę  akcyjną  w  Katowicach  –  prowadzi 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  którego  przedmiotem  jest  dzierżawa 

dwóch kombajnów ścianowych wraz z zabezpieczeniem serwisowej obsługi gwarancyjnej w 

całym  okresie  dzierżawy  dla  Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  Oddział  KWK  Ruda  Ruch 

Halemba.

Postępowanie  prowadzone  jest  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  11  września 

2019  roku 

– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 roku, poz. 1129 ze zm.), zwanej 

dalej ustawą P.z.p. 

W  dniu  3  lipca  2022  roku  wykonawca  FAMUR  SA  w  Katowicach  (dalej: odw

ołujący) 

wniósł odwołanie w zakresie następujących postanowień specyfikacji warunków zamówienia 

(s.w.z.):  

§ 7 Załącznika nr 5 do s.w.z. „Projektowane postanowienia, które zostaną wprowadzone do 

umowy w sprawie zamówienia publicznego” – w zakresie w jakim zamawiający jednostronnie 

wprowadza  do  projektowanych  postanowień  umowy  postanowienia  dotyczące  sposobu 

rozliczenia z tytułu szkody za niezwrócone po okresie dzierżawy lub nadmiernie zużyte przez 

zamawiającego części przedmiotu umowy w oderwaniu od rzeczywistych rozmiarów szkody, 

w  sposób  uniemożliwiający  przygotowanie  oferty  oraz  z  rażącym  pokrzywdzeniem 

wykonawcy; 

§  5  ust.  1  Załącznika  nr  5  do  s.w.z.  „Projektowane  postanowienia,  które  zostaną 

wprowadzone  do  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego”  –  w  zakresie,  w  jakim 

zamawiający  określił  terminy  realizacji  umowy  za  pomocą  sztywnych  dat  kalendarzowych 

(miesiąc oraz rok) bez podania obiektywnej przyczyny uzasadniającej takie działanie, co jest 

sprzeczne  z regułami określania terminów  wykonania umowy  zgodnie z  przepisami  ustawy 

P.z.p.. 

Wskazanym  postanowieniom  s.w.z.  odwołujący  zarzucił  naruszenie  następujących 

przepisów: 

1.  art.  16  pkt  2  w  zw.  z  art.  99  ust.  1  i  2  ustawy  P.z.p.  poprzez  wprowadzenie  do 

projektowanych  postanowień  umowy,  postanowień,  które  powodują,  iż  opis  przedmiotu 

zamówienia  jest  dokonany  w  sposób  niejednoznaczny,  nieuwzględniający  okoliczności 

mających  wpływ  na  sporządzenie  oferty  w  zakresie,  w  jakim  zamawiający  opisał  zasady 

rozliczeń  stron  i  naprawienia  szkody  wyrządzonej  przez  zamawiającego  wykonawcy 

niewykonaniem  zobowiązania  do  zwrotu  kompletnego  przedmiotu  dzierżawy  w  sposób 

uniemożliwiający prawidłowe skalkulowanie oferty;  

2. art. 353

 w zw. z art. 705 w zw. z art.5 Kodeksu cywilnego (K.c.) oraz w zw. z art. 8 ust. 1 

ustawy 

P.z.p.  poprzez  sformułowanie  postanowień  s.w.z.  oraz  ustalenie  projektowanych 

postanowień  umowy  w  sposób  sprzeczny  z  właściwością  i  naturą  stosunku 

zobowiązaniowego  i  naruszający  zasady  współżycia  społecznego,  jak  również  w  sposób 

powodujący  rażącą  nierównowagę  stron  stosunku  cywilnoprawnego,  w  zakresie,  w  jakim 

zamawiający  na  etapie  postępowania,  zastrzega  możliwość  niezwrócenia  przedmiotu 

dzierżawy  w  takim  stanie,  w  jakim  powinien  się  on  znajdować  stosownie  do  przepisów  o 

wykonaniu dzierżawy, a w stanie dopuszczającym zagubienie części przedmiotu umowy lub 

nadmierne zużycie przedmiotu umowy; 

3. art. 353

 k.c. w zw. z art. 471 w zw. z art. 5 K.c. oraz w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy P.z.p. 

poprzez  sformułowanie  postanowień  s.w.z.  oraz  ustalenie  projektowanych  postanowień 

umowy  w  sposób  sprzeczny  z  właściwością  i  naturą  stosunku  zobowiązaniowego  i 

naruszający  zasady  współżycia  społecznego,  jak  również  w  sposób  powodujący  rażącą 

nierównowagę stron stosunku cywilnoprawnego, w zakresie, w jakim zamawiający zastrzega 

sobie możliwość niezwrócenia przedmiotu dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się on 

znajdować  stosownie  do  przepisów  o  wykonaniu  dzierżawy  i  ogranicza  ciążący  na  nim 

obowiązek  naprawienia  szkody  wyrządzonej  wykonawcy  niewykonaniem  zobowiązania  do 

z

wrotu  kompletnego  przedmiotu  dzierżawy  do  odpowiedzialności  tylko  za  część  szkody 

ograniczając tym samym odpowiedzialność zamawiającego do z góry określonej ryczałtowo 

kwoty odszkodowania;

4.  art.  436  ust.  1  ustawy  P.z.p.  poprzez  oznaczenie  terminów  realizacji  umowy  z 

zastosowaniem  konstrukcji sztywnej  daty kalendarzowej,  pomimo iż  brak jest  obiektywnych 

przyczyn uzasadniających takie działanie, co jest sprzeczne z regułami określania terminów 

wykonania umowy zgodnie z przepisami ustawy P.z.p.; 

5.  art.  16  pkt  2  ustawy  w  zw.  z  art.  99  ust.  1  ustawy  P.z.p.  poprzez  zamieszczenie  w 

projektowanych postanowieniach umowy postanowienia w zakresie terminu realizacji umowy 

(dostawy przedmiotu umowy), które powoduje, iż opis przedmiotu zamówienia jest dokonany 

w  sposób  niejednoznaczny  oraz  nieuwzględniający  okoliczności  mających  wpływ  na 

prawidłowe  oszacowanie  i  przygotowanie  oferty,  co  w  konsekwencji  uniemożliwia 

wykonawcy dokonania prawidłowej wyceny przedmiotu zamówienia i przygotowanie rzetelnej 

oferty  w  sytuacji  br

aku  możliwości  ustalenia  jak  długim  okresem  od  dnia  zawarcia  umowy 

będzie dysponował wykonawca w celu realizacji jej przedmiotu. 

Z uwagi na wskazane wyżej zarzuty odwołujący wniósł o: 

1. uwzględnienie odwołania w całości; 

2. nakazanie zamawiającemu dokonania modyfikacji postanowień s.w.z.: 

a)  w  zakresie  §  7  Załącznika  nr  5  do  s.w.z.  „Projektowane  postanowienia,  które  zostaną 

wprowadzone  do  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego”  poprzez  jego  usunięcie  w 

całości, 

b)  w  zakresie  §  5  ust.  1  Załącznika  nr  5  do  s.w.z.  „Projektowane  postanowienia,  które 

zostaną  wprowadzone  do  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego”  poprzez 

wprowadzenie  zgodnych  z  ustawą  PZP  terminów  realizacji  umowy  biegnących  od  dnia 

zawarcia umowy, określonych w dniach, tygodniach, miesiącach lub latach.  

3. obciążenie zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego; 

4. zasądzenie na rzecz odwołującego zwrotu uzasadnionych i udokumentowanych kosztów 

udziału w postępowaniu odwoławczym. 

Odwołujący oświadczył, że ma interes we wniesieniu niniejszego odwołania albowiem 

odwołujący,  jako  wykonawca  ma  interes  w  uzyskaniu  zamówienia.  Zarzucane 

zamawiającemu  naruszenia  znacznie  utrudniają  lub  mogą  prowadzić  do  braku  możliwości 

złożenia przez odwołującego korzystnej oferty ostatecznej w niniejszym postępowaniu, która 

to  oferta,  uwzględniając  kryteria  oceny  ofert,  mogłaby  zostać  uznana  za  najkorzystniejszą. 

To  z  kolei  może  doprowadzić  do  braku  możliwości  uzyskania  danego  zamówienia  przez 

odwołującego,  a  zatem  może  spowodować  poniesienie  przez  odwołującego  szkody  w 

postaci utraconych korzyści wynikających z realizacji zamówienia.  

W piśmie z dnia 6 lipca 2022 roku zamawiający oświadczył, że uznaje odwołanie w 

części i dokonał zmiany treści s.w.z. – tabeli znajdującej się w § 5 ust. 1 załącznika nr 5 do 

s.w.z.  

W  odpowiedzi  na  odwołanie  z  dnia  18  lipca  2022  roku  zamawiający  wniósł  o 

oddalenie odwołania w całym nieuwzględnionym zakresie. 

Izba ustaliła, co następuje: 

Zamawiający  w  treści  załącznika  nr  5  do  s.w.z.  „Projektowane  postanowienia,  które 

zosta

ną  wprowadzone  do  umowy  w  sprawie  zamówienia  publicznego”  w  §  7  Zasady 

rozliczeń  w  przypadku  zwrotu  przedmiotu  dzierżawy,  wprowadził  postanowienie  o 

następującej treści: 

1.  W  przypadku  gdy  na  podstawie  Protokołu  zdawczo-odbiorczego  przedmiotu  dzierżawy 

spo

rządzanego  zgodnie  z  Częścią  4  SOPZ  po  demontażu  przedmiotu  dzierżawy, 

stwierdzony  zostanie  brak  części  lub  nadmierne  zużycie  części,  przyjmuje  się  następujące 

zasady rozliczenia wartości tych części. 

2.  Dzierżawca  zapłaci  Wydzierżawiającemu  odszkodowanie  za  część  zgubioną  lub 

nadmiernie zużytą: 

1) Jeżeli dana część była używana przez Dzierżawcę w okresie do 3 miesięcy licząc od dnia 

jej zamontowania - 

w kwocie brutto stanowiącą równowartość 100% wartości części wg cen 

obowiązujących  dla  Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  przy  zakupie  części  nowych,  a  w 

przypadku  braku  cennika  aktualnego  na  dzień  zwrotu  przedmiotu  dzierżawy,  wg  cen  z 

ostatniego obowiązującego dla Polskiej Grupy Górniczej S.A. cennika części nowych (cennik 

części  serwisowych  lub  cennik  z  umów  na  dostawy  części),  jeżeli  brak  jest  możliwości 

wyceny w oparciu o cenniki wg oferty od Wydzierżawiającego, 

2)  Jeżeli  dana  część  była  używana  przez  Dzierżawcę  w  okresie  do  od  4  do  12  miesięcy 

licząc  od  dnia  jej  zamontowania  -  w  kwocie  brutto  stanowiącą  równowartość  80%  wartości 

części  wg  cen  obowiązujących  dla  Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  przy  zakupie  części 

nowych, a w przypadku braku cennika aktualnego na dzień zwrotu przedmiotu dzierżawy, wg 

cen z ostatniego obowiązującego dla Polskiej Grupy Górniczej S.A.  cennika części nowych 

(cennik  części  serwisowych  lub  cennik  z  umów  na  dostawy  części),  jeżeli  brak  jest 

możliwości wyceny w oparciu o cenniki wg oferty od Wydzierżawiającego, 

3)  Jeżeli  dana  część  była  używana  przez  Dzierżawcę  w  okresie  wynoszącym  od  13  do  24 

miesięcy licząc od dnia jej zamontowania - w kwocie brutto stanowiącej równowartość 60% 

wartości  części  wg  cen  obowiązujących  dla  Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  przy  zakupie 

części  nowych,  a  w  przypadku  braku  cennika  aktualnego  na  dzień  zwrotu  przedmiotu 

dzierżawy,  wg  cen  z  ostatniego obowiązującego  dla Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  cennika 

części  nowych  (cennik  części  serwisowych  lub  cennik  z  umów  na  dostawy  części),  jeżeli 

brak jest możliwości wyceny w oparciu o cenniki wg oferty od Wydzierżawiającego, 

4)  Jeżeli  dana  część  była  używana  przez  Dzierżawcę  w  okresie  wynoszącym  powyżej  24 

miesięcy licząc od dnia jej zamontowania - w kwocie brutto stanowiącej równowartość 40% 

wartości  części  wg  cen  obowiązujących  dla  Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  przy  zakupie 

części  nowych,  a  w  przypadku  braku  cennika  aktualnego  na  dzień  zwrotu  przedmiotu 

dzierżawy,  wg  cen  z  ostatniego obowiązującego  dla Polskiej  Grupy  Górniczej  S.A.  cennika 

części  nowych  (cennik  części  serwisowych  lub  cennik  z  umów  na  dostawy  części),  jeżeli 

b

rak jest możliwości wyceny w oparciu o cenniki wg oferty od Wydzierżawiającego. 

5)  W  przypadku,  gdy  dana  część  podlegała  wymianie  w  okresie  eksploatacji  przedmiotu 

umowy,  dzień  zamontowania  danej  części  ustalony  zostanie  na  podstawie  Protokołu 

wykonania us

ługi serwisowej/Protokołu serwisowego/Notatki serwisowej/Dowodu dostawy, o 

których mowa w Części 6 Szczegółowego Opisu Przedmiotu Zamówienia. 

3.  Zapłata  odszkodowania  wyczerpuje  roszczenia  Wydzierżawiającego  z  tytułu  zwrotu 

przedmiotu dzierżawy niekompletnego lub z częściami nadmiernie zużytymi. 

Izba zważyła, co następuje: 

Postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów naruszenia: 

art.  436  ust.  1  ustawy  P.z.p.  poprzez  oznaczenie  terminów  realizacji  umowy  z 

zastosowaniem konstrukcji sztywnej daty kalendarzowej,  

- art. 16 pkt 2 w zw. z art. 99 ust. 1 ustawy P.z.p. poprzez zamieszczenie w projektowanych 

postanowieniach  umowy  postanowienia  w  zakresie  terminu  realizacji  umowy  (dostawy 

przedmiotu umowy), które powoduje, iż opis przedmiotu zamówienia jest dokonany w sposób 

niejednoznaczny  oraz  nieuwzględniający  okoliczności  mających  wpływ  na  prawidłowe 

oszacowanie i przygotowanie oferty,  

podlega umorzeniu na podstawie art. 522 ust. 4 ustawy P.z.p. 

W pozostałym zakresie odwołanie jest bezzasadne i podlega oddaleniu. 

W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do korzystania 

ze środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 505 ust. 1 ustawy P.z.p. 

Przedmiotem  zamówienia  jest  dzierżawa  dwóch  kombajnów  ścianowych  wraz  z 

zabezpieczen

iem serwisowej obsługi gwarancyjnej. 

Umowa dzierżawy jest umową nazwaną, regulowaną przez art. 693 i nast. Kodeksu 

cywilnego.  Zgodnie  z  Art.  693  §  1  K.c.,  przez  umowę  dzierżawy  wydzierżawiający 

zobowiązuje  się  oddać  dzierżawcy  rzecz  do  używania  i  pobierania  pożytków  przez  czas 

oznaczony  lub  nieoznaczony,  a  dzierżawca  zobowiązuje  się  płacić  wydzierżawiającemu 

umówiony czynsz. Stosownie do art. 694, do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o 

najmie z zachowaniem przepisów poniższych. 

Ustanie  ciągłego  stosunku  prawnego  dzierżawy  tworzy  po  stronie  dzierżawcy 

(zamawiającego)  przede  wszystkim  obowiązek  zwrotu  rzeczy.  Ponadto  powstaje 

konieczność  dokonania  pomiędzy  stronami  rozliczeń  związanych  z  czasowym  używaniem 

(korzystaniem)  z  przedmiotu  dzierżawy  i  poniesionymi  w  związku  z  tym  nakładami  oraz 

wydatkami lub powstałymi z tego tytułu uszczerbkami. Art. 705 K.c. nakłada na dzierżawcę 

po  zakończeniu  umowy  dzierżawy  obowiązek  zwrotu  przedmiotu  dzierżawy.  Przepis 

nakazuje  przy  tym  zwrot  przedmiotu  dzierżawy  w  takim  stanie,  w  jakim  powinien  on 

znajdować  się  stosownie  do  przepisów  o  wykonywaniu  dzierżawy.  Uwzględnić  należy 

również  odpowiednie  stosowanie  w  tym  wypadku  art.  675  §  1  K.c.,  który  wyłącza 

odpowiedzialność  dzierżawcy  za  zużycie  rzeczy  będące  wynikiem  prawidłowego  z  niej 

korzystania. W odniesieniu do zwrotu przedmiotu dzierżawy zastosowanie znajduje zawarte 

w  art.  675  §  3  K.c.  domniemanie,  zgodnie  z  którym  rzecz  została  dzierżawcy  w  stanie 

dobrym i przydatnym do umówionego użytku. 

Regulujący  zasady  zwrotu  przedmiotu  dzierżawy  art.  705  K.c.  ma  charakter 

dyspozytywny,  co  umożliwia  stronom  odmienne  ukształtowanie  w  umowie  zasad 

dotyczących rozliczeń wynikających z zawartej umowy. Co do zasady, umowy dzierżawy w 

większości  wypadków  kształtują  prawa  i  obowiązki  stron  w  sposób  mniej  lub  bardziej 

asymetryczny. 

W rozpoznawanym przypadku zamawiający odstąpił od wskazanej w art. 705 zasady 

zwrotu  przedmiotu  dzierżawy  w  stanie  wynikającym  z  wykonywania  dzierżawy,  ale  w 

projekcie  umowy  zawarł  postanowienia  dotyczące  wzajemnych  rozliczeń  w  przypadku,  gdy 

po  demontażu  przedmiotu  dzierżawy  stwierdzony  zostanie  brak  części  lub  nadmierne 

zużycie części.  

Podniesiona  w  odwołaniu  argumentacja  sprowadza  się  do  tego,  że  zamawiający 

przerzuca  na  wykonawcę  obowiązek  ustalenia  na  etapie  sporządzania  oferty,  jakie  części 

zostaną  utracone/zgubione  przez  zamawiającego  oraz  jakie  części  zostaną  przez  niego 

nadmiernie  zużyte.  Odwołujący  wskazuje,  że  nie  ma  żadnych  podstaw  do  tego,  by 

dokonywać  jakichkolwiek  założeń,  które  pozwalałyby  na  miarodajne  kalkulowanie  ceny 

ofertowej, skoro sam zamawiający nie jest w stanie sprecyzować, jakie i ile części zgubi lub 

nadmiernie  zużyje.  W  ocenie  odwołującego,  zamawiający  opisał  przedmiot  zamówienia  z 

naruszeniem art. 99 ust. 1 i 2 ustawy P.z.p. 

W  tym  miejscu  wskazać  należy,  że  ograniczenie  wolności  ułożenia  stosunku 

prawnego  wedle  uznania  stron  polega  jedynie  na  tym,  że  jego  treść  lub  cel  nie  może 

sprzeciwiać  się  właściwości  zobowiązania,  ustawie  ani  zasadom  współżycia  społecznego. 

Jak  wsk

azuje  się  w  orzecznictwie,  z  zasady  swobody  umów  wynika  przyzwolenie  na 

faktyczną nierówność stron (wyrok SN z dnia 18 marca 2008 r., IV CSK 478/07).  

Izba  wskazuje,  że zgodnie z  art  353

K.c.,  strony zawierające umowę mogą ułożyć 

stosunek  prawny  według  swojego  uznania,  byle  jego  treść  lub  cel  nie  sprzeciwiały  się 

właściwości  (naturze)  stosunku,  ustawie  albo  zasadom  współżycia  społecznego.  Przepisy 

ustawy  P.z.p.  modyfikują  zasadę  równości  stron  stosunku  zobowiązaniowego  i  stanowią 

specyficzne  ograniczenie 

zasady  swobody  umów.  Nierówność  stron  umowy  w  sprawie 

zamówienia  publicznego  wynika  expressis  verbis  z  przepisów  ustawy  P.z.p.  W  umowie  w 

sprawie  zamówienia  publicznego  zamawiający  może  formułować  postanowienia  wyłącznie 

korzystne  dla  niego.  W  orzecznictwi

e  Krajowej Izby Odwoławczej  ugruntowany jest  pogląd, 

że  zamawiający  działa  w  interesie  publicznym  i  ryzyko  niepowodzenia  zamierzonego  w 

danym  postępowaniu  celu  prowadzi  częstokroć  do  niezaspokojenia  uzasadnionych  potrzeb 

szerszej zbiorowości. Zatem ryzyko zamawiającego przewyższa normalne ryzyko związane z 

prowadzeniem  działalności  gospodarczej,  które  występuje,  gdy  umowę  zawierają  dwaj 

przedsiębiorcy.  

Podkreślić należy, że umowy zawierane w wyniku przeprowadzenia postępowania o 

udzielenie zamówienia publicznego są uznawane za sui generis umowy adhezyjne (tak np. 

Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 16 lipca 2016 roku sygn. akt: XXIII Ga 924/14 

oraz  Sąd  Najwyższy  w  wyroku  z  dnia  18  lutego  2016  roku  sygn.  akt  II  CSK  197/15)..  Jak 

wskazał  Sąd  Okręgowy  we  Wrocławiu  w  wyroku  z  14  kwietnia  2008  r.,  X  Ga  67/08  Na 

gruncie prawa zamówień publicznych mamy niewątpliwie do czynienia ze swoistego rodzaju 

ograniczeniem  zasady  wolności  umów  (art.  353

k.c.),  które  znajduje  odzwierciedlenie  w 

treści  zawieranej  umowy.  Zgodnie  z  charakterem  zobowiązania  publicznego  Zamawiający 

może  starać  się  przenieść  odpowiedzialność  na  wykonawców.  W  ramach  swobody  umów 

Zamawiający może narzucić pewne postanowienia we wzorze umowy, a Wykonawca może 

nie  złożyć  oferty  na  takich  warunkach.  Natomiast  składając  ofertę  musi  wziąć  pod  uwagę 

rozszerzony  zakres  ryzyk  i  odpowiednio  zabezpieczyć  swoje  interesy,  kalkulując  cenę 

ofertową. Należy jednak podkreślić, iż błędem jest utożsamianie przez Skarżącego podziału 

ryzyk  z  naruszeniem  zasady  równości  stron  stosunku  zobowiązaniowego.  Niezależnie  od 

tego jak dużo ryzyka zostanie w umowie przypisane wykonawcy to on dokonuje jego wyceny 

i  ujmuje  dodatkowy  koszt  tych  ryzyk  w  cenie  oferty.  Składając  ofertę  zabezpiecza  zatem 

swoje  interesy  kalkulując  cenę  ofertową.  Zamawiający  zaś  po  wyborze  najkorzystniejszej 

oferty  musi  zawrzeć  umowę  na  warunkach  przedstawionych  we  wzorze  umowy  i  zapłacić 

wskazaną  przez  Wykonawcę  cenę.  Umowy  zawierane  w  trybie  udzielenia  zamówienia 

publicznego  zbliżone  są  w  swym  charakterze  do  kategorii  umów  przystąpienia  (umów 

adhezyjnych).  Dominująca  pozycja  Zamawiającego  wynika  nie,  jak  w  przypadku  umów 

adhezyjnych  z  przewagi  ekonomicznej  jednego  z  kontrahentów,  a  z  faktu,  iż  jest  stroną 

reprezentującą  interes  publiczny.  Dla  umów  adhezyjnych  charakterystyczne  jest,  iż 

najważniejsze ich warunki określa jeden z kontrahentów posługując się najczęściej ogólnymi 

warunkami  umów.  Podobnie  w  przypadku  umów  zawieranych  w  trybie  udzielenia 

zamówienia  publicznego  -  w  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  należy  zawrzeć 

wszystkie  istotne  warunki  przyszłej  umowy.  Zamawiający  może  wręcz  załączyć  do 

specyfikacji  wzór  (projekt)  przyszłej  umowy  lub  ogólne  warunki  umowy,  jeżeli  zamierza  na 

takich warunkach zawrzeć umowę. W takim przypadku złożenie oferty jest równoznaczne ze 

zgodą kontrahenta na zawarcie umowy według wzorca umownego (art. 384 § 1 k.c.). Zasada 

równości, na którą powołuje się Skarżący nabiera na gruncie prawa zamówień publicznych 

zupełnie innego znaczenia. W myśl art. 7 PZP Zamawiający obowiązany jest do traktowania 

na  równych  prawach  wszystkich  podmiotów  ubiegających  się  o  zamówienia  publiczne  i  do 

prowadzenia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  w  sposób  gwarantujący  zachowanie 

uczciwej  konkurencji.  Powołany  przez  Skarżącego  art.  7  PZP  stanowić  ma  w  założeniu 

swoistego  rodzaju  barierę  przed  nadużyciami  ze  strony  Zamawiającego  i  wyraża  dwie 

podstawowe zasady prawa zamówień publicznych - zasadę równości oraz zasadę uczciwej 

konkurencji.  Zdecydowanym  celem  powyższych  regulacji  jest  wyeliminowanie  z 

postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jakichkolwiek elementów, które miałyby 

charakter  dyskryminacyjny.  Także  w  samym  postępowaniu  zmierzającym  do  wyłonienia 

wykonawcy  musi  być  przestrzegana  zasada  niedyskryminacji.  Można  uznać,  że 

pos

tępowanie  ma  charakter  dyskryminacyjny  wówczas,  gdy  prowadzi  do  wyłączenia 

określonej  kategorii  potencjalnych  wykonawców  bez  uzasadnionej  przyczyny.  Nie  sposób 

przyjąć, że ustalenie istotnych warunków zamówienia następuje w sposób dowolny w drodze 

jednostr

onnej  czynności  Zamawiającego.  Jednakże  zgodnie  z  art.  36  ust.  1  pkt  16  PZP, 

specyfikacja  istotnych  warunków  zamówienia  zawiera  istotne  dla  zamawiającego 

postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy. Zastosowane przez 

Zamawiającego  kryteria  spełniają  warunek  niedyskryminacji  jeżeli  są  istotne  z  punktu 

widzenia  rzeczywistych  potrzeb  zamawiającego.  Zamówienia  publicznego  udziela  się 

bowiem  w  ściśle  określonym  celu,  dla  zaspokojenia  z  góry  oznaczonych  potrzeb 

publicznych.  Należy  więc  stwierdzić,  że  kształtowanie  poszczególnych  warunków  kontraktu 

nie  jest  działaniem  dowolnym,  a  ich  treść  musi  mieć  zawsze  swoje  uzasadnienie  w 

istniejących potrzebach jednostki zamawiającej. 

Izba  wskazuje,  że  zamawiający  ma  prawo  opisać  przedmiot  zamówienia  w  sposób 

uwzględniający jego uzasadnione potrzeby. Zamawiający realizuje określone cele statutowe i 

ma  najlepszą  wiedzę  w  zakresie  tego,  w  jaki  sposób  mogą  one  zostać  osiągnięte.  To 

zamawiający  jako  gospodarz  postępowania  określa  zakres  zarówno  przedmiotowy,  jak  i 

podmiotowy, charakteryzujący cel jaki zamierza osiągnąć.  

Zamawiający  dokonując  opisu  przedmiotu  zamówienia  nie  ma  obowiązku 

zapewnienia  możliwości  realizacji  przedmiotu  zamówienia  w  sposób  najdogodniejszy  dla 

wykonawców.  Prawie  nigdy  nie  jest  możliwe  opisanie  przedmiotu  zamówienia,  który  w  ten 

czy  inny  sposób  nie  utrudnia  części  wykonawcom  złożenie  oferty.  A  zatem  nie  można 

przyznać  wykonawcom  uprawnienia  do  narzucania  zamawiającym  konkretnego  określenia 

ich  potrzeb  oraz  sposobu  ich  opisania  czy  zapewnienia  ich  realizacji  w  specyfikacji 

warunków zamówienia.  

A zatem, wskazując na powyższe, nie można odmówić zamawiającemu uprawnienia 

do  takiego  ukształtowania  postanowień  umownych,  w  tym  przedmiotu  zamówienia,  które 

odpowiadają jego  faktycznym  potrzebom,  o  ile  są  one  zgodne  z  ustawą,  w  tym  z  art.  353

K.c., i przepisami ustawy P.z.p.

Odwołujący  zarzucił  zamawiającemu  naruszenie  art.  99  ust.  1  i  2  ustawy  P.z.p. 

wskazując,  że  zaskarżone  postanowienie  umowne  powoduje  niemożliwość  dokonania 

rzetelnej 

wyceny przedmiotu zamówienia i ustalenie adekwatnej ceny ofertowej. 

Zgodnie  z  art.  99  ust.  1  ustawy  P.z.p.,  przedmiot  zamówienia  opisuje  się  w  sposób 

jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, 

uwzględniając  wymagania  i  okoliczności  mogące  mieć  wpływ  na  sporządzenie  oferty.  W 

myśl ust. 2, zamawiający określa w opisie przedmiotu zamówienia wymagane cechy dostaw, 

usług  lub  robót  budowlanych.  Cechy  te  mogą  odnosić  się  w  szczególności  do  określonego 

procesu, metody 

produkcji, realizacji wymaganych dostaw, usług lub robót budowlanych, lub 

do  konkretnego  procesu  innego  etapu  ich  cyklu  życia,  nawet  jeżeli  te  czynniki  nie  są  ich 

istotnym  elementem,  pod  warunkiem  że  są  one  związane  z  przedmiotem  zamówienia  oraz 

proporcjon

alne do jego wartości i celów. 

Z  powyższego  wynika,  że  opis  przedmiotu  zamówienia  winien  zostać  dokonany  ze 

szczególną starannością i z podaniem wszystkich informacji mogących mieć wpływ na cenę 

oferty. Niemniej jednak, wskazany przepis musi być interpretowany również w odniesieniu do 

zasad logiki życiowej i doświadczenia życiowego i zawodowego. W ocenie Izby okoliczność, 

że  zamawiający,  na  etapie  sporządzania  opisu  przedmiotu  zamówienia,  nie  jest  w  stanie 

przewidzieć,  ile  i  jakie  części  zostaną  utracone  podczas  eksploatacji  kombajnu,  nie  jest 

niczym  kuriozalnym  czy  nieprawdopodobnym,  tym  bardziej,  że  potwierdzają  to  chociażby 

złożone  przez  odwołującego  protokoły  zwrotu  kombajnów,  gdzie  wartości  stwierdzonych 

braków wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.  

Zamawiający  ustalił  zasady  rozliczeń  z  tytułu  braków  czy  uszkodzeń  kombajnów  w 

sposób szczegółowy, biorąc pod uwagę czasokres używania zużytej lub uszkodzonej części 

przez dzierżawcę. Jednocześnie odwołujący, na podstawie doświadczenia nabytego również 

przy realizacji zamówień dla zamawiającego, posiada szeroką wiedzę w zakresie nadmiernej 

zużywalności  lub  uszkodzeń  kombajnów  podczas  ich  eksploatacji.  W  ocenie  Izby, 

okoliczności  te  umożliwiają  odwołującemu  oszacowanie  ryzyka  wynikającego  z  tej 

e

ksploatacji i uwzględnienie go w cenie ofertowej.  

Izba  nie  podziela  stanowiska  odwołującego,  że  zakwestionowany  zapis  jest 

sprzeczny  także  z  zasadami  współżycia  społecznego  oraz  naturą  i  właściwością  stosunku 

zobowiązaniowego.  W  ocenie  odwołującego  świadczy  o  tym  fakt,  że  zamawiający  zmierza 

do ograniczenia swojej odpowiedzialności z przyczyn leżących po jego stronie. 

Izba ponownie podkreśla, że nie dopatrzyła się w treści zaskarżonego postanowienia 

umownego  przesłanek  mających  świadczyć  o  zamiarze  uniknięcia  przez  zamawiającego 

odpowiedzialności.  Zamawiający  w  sposób  dokładny  i  wyczerpujący  opisał,  w  jakich 

sytuacjach  i  wysokości  będzie  płacił  wykonawcy  odszkodowanie  za  zużytą  część.  Jeżeli 

wykonawca stoi na stanowisku, że ustalone w ten sposób odszkodowanie nie pokryje w pełni 

doznanej  szkody,  może  i  powinien  uwzględnić  kwotę,  jaka  –  jego  zdaniem  –  zapewni  mu 

stosowną rekompensatę, w wysokości czynszu dzierżawnego. 

Odwołujący  podniósł,  że  wskazany  w  spornym  postanowieniu  sposób  ustalenia 

wartości  odszkodowania, które  zamawiający  miałby zapłacić  wykonawcy z tytułu  zwrócenia 

niekompletnego  przedmiotu  dzierżawy,  jest  niezrozumiały  i  nieprecyzyjny  także  w  zakresie 

odesłania  do  cen  części.  Zamawiający  posłużył  się  bowiem  określeniem  „wg  cen 

obowiązujących dla Polskiej Grupy Górniczej S.A. przy zakupie części nowych” nie wskazuje 

jednak  na  żadne  konkretne  kwoty,  ani  też  nie  precyzuje,  na  jakiej  podstawie  owe 

obowiązujące  ceny  mają  być  ustalane,  tj.  o  jakich  dokładnie  cennikach  mowa  w  tym 

postanowieniu. 

Izba  nie 

podzieliła  stanowiska  odwołującego.  Z  treści  zakwestionowanego  zapisu 

umownego  wynika, że chodzi  o cennik  części  serwisowych lub cennik  z  umów  na  dostawy 

części.  Warto  tu  zaznaczyć,  że  taki  sam  zapis  znajduje  się  –  przykładowo  –  w  części  5 

załącznika  nr  1  do  s.w.z.  (Szczegółowy  opis  przedmiotu  zamówienia)  –  Postanowienia 

gwarancyjne  i  serwisowe  (pkt  21  ppkt  4)  i  wobec  tego  zapisu  odwołujący  nie  podniósł 

żadnych zarzutów, zatem uznać należy, że był on dla niego czytelny i zrozumiały. 

Wskazując na powyższe Izba uznała zarzuty odwołania za nieuzasadnione i orzekła 

jak w sentencji. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 575 ustawy z 

dnia  11  września  2019  r.  –  Prawo  zamówień  publicznych,  stosownie  do  wyniku 

postępowania  oraz  na  podstawie  §  8  ust.  2  pkt  1  w  zw.  z  §  9  ust.  3  pkt  2  rozporządzenia 

Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie  szczegółowych  rodzajów 

kosztów  postępowania odwoławczego,  ich  rozliczania oraz  wysokości  i  sposobu pobierania 

wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437). 

Przewodniczący: 

………………………………