Sygn. akt: KIO 1670/22
WYROK
z 29 lipca 2022 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na
posiedzeniu niejawnym z udziałem stron 12 lipca 2022 r. i na rozprawie
25 lipca 2022
roku w Warszawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej 20 czerwca 2022 r. przez wykonawcę Partner Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą
w Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Miasto Stołeczne
Warszawa
orzeka:
Uwzględnia zarzuty nr 1, 3 i 5 odwołania i nakazuje zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w postępowaniu,
unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego,
1.3 odtajnienie
wraz z załącznikami wyjaśnień dotyczących ceny oferty wykonawcy:
Miejskiego
Przedsiębiorstwa Oczyszczania w m.st. Warszawie Sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie.
W pozostałym zakresie oddala odwołanie.
3. Ko
sztami postępowania obciąża zamawiającego: Miasto Stołeczne Warszawę i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie:
osiem
naście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione przez odwołującego z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(tekst jednolity Dz.U.2021 r., poz. 1129 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..……………………………
Sygn. akt: KIO 1670/22
U z a s a d n i e n i e
Miasto Stołeczne Warszawa (dalej: Zamawiający) prowadzi na podstawie przepisów ustawy
z
11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2021 poz. 1129, dalej: Pzp)
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego
pn.
: „Odbiór odpadów komunalnych z terenu nieruchomości, na których nie zamieszkują
mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, położonych w m.st. Warszawie, od dnia 1 lipca
2022 r. -
Zadanie nr 2, 4, 7 i 9 (dzielnice Białołęka, Targówek, Ochota, Ursus, Włochy,
Śródmieście, Bemowo i Wola) oraz od dnia 1 października 2022 r. - Zadanie nr 3 (dzielnica
Mokotów)”, numer referencyjny: ZP/GP/271/IV-44/22.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 30 marca 2022 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod numerem
Ogłoszenie nr 2022/S 063-166323.
20 czerwca 2022 r. wykonawca
Partner Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Warszawie (dalej:
Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami czynności
i zaniechania
Zamawiającego, zarzucając mu naruszenie:
1. art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp przez
niezasadne odrzucenie oferty Odwołującego z powodu
niezgodności jej treści z warunkami zamówienia, względnie błędne zastosowanie
art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp, w sytuacji,
w której oświadczenie Odwołującego co do
zakresu podwykonawstwa nie stanowi
ło treści jego oferty;
2. art. 224 ust. 5 i 6 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp przez zaniechanie odrzucenia
oferty Miejskiego
Przedsiębiorstwa Oczyszczania w m.st. Warszawie Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie (dalej: MPO) wobec tego, że z treści wyjaśnień złożonych
przez tego wykonawcę w trybie art. 224 ust. 1 Pzp wynikało, że cena ofertowa była
rażąco niska; Zamawiający tym samym wbrew dyspozycji art. 224 ust. 6 Pzp jedynie
formalnie dopełnił procedury wyjaśniającej, nie przeprowadzając pogłębionej,
merytorycznej analizy wyjaśnień złożonych przez MPO, mimo że wykonawca nie
obalił domniemania, że cena jego oferty jest rażąco niska zgodnie z art. 224 ust. 5
Pzp;
ewentualnie, w przypadku uznania odrzucenia oferty MPO z powodu rażąco niskiej ceny
za przedwczesne:
3. art. 18 ust. 1 i 3 Pzp w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1233; dalej: Uznk) przez
nieodtajnienie wyjaśnień rażąco niskiej ceny MPO, mimo że MPO nie wykazał
zasadności zastrzeżenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny, a co najmniej część
informacji utajnionych przez tego wykonawcę stała się jawna i nie mogła podlegać
utajnieniu,
co jednocześnie świadczyło o pobieżnej, niepogłębionej weryfikacji wyjaśnień rażąco
niskiej ceny wykonawcy MPO i naruszeniu przepisów art. 224 ust. 5 i 6 Pzp
w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp;
ewentualnie, w przypadku uznania, że wyjaśnienia MPO powinny podlegać uzupełnieniu:
4. art. 224 ust. 1 Pzp przez
brak wezwania MPO do złożenia uzupełnienia wyjaśnień
rażąco niskiej ceny z powodu niesprostania obowiązkowi, o którym mowa w art. 224
ust. 5 Pzp;
5. art. 16 pkt 1 i 2 Pzp przez
prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowanie wykonawców
i z pominięciem zasady przejrzystości.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności polegającej na wyborze oferty MPO jako najkorzystniejszej,
unieważnienia odrzucenia oferty Odwołującego,
odrzucenia oferty MPO z powodu rażąco niskiej ceny, ewentualnie, w przypadku
uznania odrzucenia oferty MPO z powodu rażąco niskiej ceny za przedwczesne -
odtajnienia wyjaśnień rażąco niskiej ceny MPO, ewentualnie, w przypadku uznania,
że wyjaśnienia MPO powinny podlegać uzupełnieniu -
powtórnego wezwania wykonawcy MPO do złożenia rzetelnych, szczegółowych
i popartych dowodami wyjaśnień, że cena zaoferowana przez tego wykonawcę nie
jest rażąco niska.
W uzasadnieniu zarzut
ów Odwołujący wskazał m. in.:
W
postępowaniu oferty złożyło dwóch wykonawców – MPO i Odwołujący.
Wybór najkorzystniejszej oferty z 10 czerwca 2022 r. stanowi kolejną próbę wyboru oferty
MPO jako najkorzystniejszej w tym postępowaniu. Wcześniej Zamawiający dokonał wyboru
oferty MPO
13 maja 2022 r. Ta czynność Zamawiającego była przedmiotem kontroli
Krajowej Izby Odwoławczej w postępowaniu o sygn. akt KIO 1390/22. W ramach tego
postępowania Izba nakazała Zamawiającemu wezwać MPO do wyjaśnień rażąco niskiej
ceny
na
podstawie
art. 224 ust. 1 Pzp.
7 czerwca 2022 r. Zamawiający przekazał informację o unieważnieniu wyboru oferty MPO
jako najkorzystniejszej oraz:
wezwał MPO do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej,
wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie treści oferty.
Zamawiającego niezasadnie odrzucił ofertę Odwołującego z powodu niezgodności jej treści
z warunkami zamówienia. Niezgodność miała polegać na zamiarze realizacji zamówienia
przez Odwołującego przy pomocy podwykonawców, w zakresie w jakim Zamawiający nie
dopu
ścił podwykonawstwa. Odwołujący wskazał, że złożona przez niego oferta odpowiadała
warunkom zamówienia, w tym również zakresowi w jakim wykonawcy mogą korzystać z
usług podwykonawców. Potwierdzały to nie tylko oświadczenia Odwołującego złożone w
ofercie i JEDZ, ale również treść jego wyjaśnień oraz dotychczasowa praktyka.
W toku ponownego badania i oceny złożonych ofert Zamawiający zwrócił się do
Odwołującego o wyjaśnienia w zakresie wskazania w ofercie, że zamierzał powierzyć
wykonanie części zamówienia podwykonawcy, w kontekście postanowień § 2 ust. 7 wzoru
umowy, wyłączającego możliwość korzystania z pomocy podwykonawców w zakresie
odbioru odpadów z MGO oraz prowadzenia baz magazynowo-transportowych, w tym stacji
przeładunkowych.
W ramach udzielonych wyjaśnień Odwołujący potwierdził, że złożone przez niego
oświadczenie wpisywało się w zakres podwykonawstwa dopuszczony przez Zamawiającego
w tym postępowaniu: oświadczenie w zakresie podwykonawstwa dotyczyło wyłącznie
odbioru odpadów komunalnych oraz ich transportu z terenu bazy magazynowo-transportowej
lub
stacji przeładunkowej wykonawcy do wskazanej przez Zamawiającego instalacji
zagospodarowania. Oświadczenie Wykonawcy wyrażone w ofercie nie dotyczyło i nie
obejm
owało odbioru odpadów komunalnych z MGO.
Odwołujący nigdy nie korzystał z podwykonawców w innym zakresie niż wskazywany przez
niego w treści wyjaśnień z 9 czerwca 2022 r. Zamawiający nie miał więc podstaw –
w szczególności w świetle złożonych wyjaśnień – do uznania, że Odwołujący będzie
korzysta
ł z podwykonawców w zakresie zabronionym przez Zamawiającego.
Zamawiający przewidział w postępowaniu pozacenowe kryteria oceny ofert. Wśród nich
m. in. kryterium środowiskowe, które odnosiło się do wykorzystania w realizacji zamówienia
pojazdów bezpylnych, spełniających normy emisji zanieczyszczeń EURO 5 i EURO 6.
Odwołujący w ofercie zadeklarował, że 100% taboru użytkowanego do realizacji zamówienia
(a więc również do odbioru odpadów z MGO), będzie składało się z pojazdów spełniających
normy EURO 5 i EUR
O 6 (pkt 26.2. SWZ oraz str. 2 Formularza ofertowego Odwołującego,
tabela „Kryteria”). Tym samym Odwołujący jasno wskazał, że zamierzał samodzielnie
odbierać odpady komunalne z MGO. Gdyby było inaczej, Odwołujący musiałby dołączyć
również
do oferty JEDZ p
odmiotu, na którego zasobach polega w celu spełnienia kryteriów oceny
ofert (podmiot ten musiałby realizować zamówienie na rzecz Odwołującego).
„Odbiór odpadów komunalnych” nie jest zdefiniowany w przepisach prawa, w tym ustawy
o odpadach i ustawy o utrz
ymaniu czystości i porządku w gminach. Z tego względu
Zamawiający nie mógł wyciągać negatywnych konsekwencji względem Odwołującego, który
posłużył się tym sformułowaniem w kontekście odbierania odpadów komunalnych przez
transportujących ze stacji przeładunkowych.
Ponadto,
jeżeli przyjąć, że oświadczenie Odwołującego nie stanowiło treści oferty, a taka
linia orzecznicza zdaje się dominować w kontekście podwykonawstwa, to w tej sytuacji
błędna była sama podstawa odrzucenia oferty, na którą powołał się Zamawiający, tj. art. 226
ust. 1 pkt 5 Pzp
, która odnosi się do odrzucenia oferty ze względu na jej niezgodność z
warunkami zamówienia. W tej sytuacji, deklaracja wykonawcy o podwykonawstwie nie
stanowi
ła merytorycznej treści oferty, mogła więc być zmieniona w dowolnym momencie,
również
po upływie terminu składania ofert. Przepisy Pzp pozwalają na zmianę podwykonawcy
na każdym praktycznie etapie, także w trakcie realizacji umowy, a zatem informacja
o podwykonawcy nie stanowi
ła treści oferty.
Brak odtajnienia merytorycznej treści wyjaśnień rażąco niskiej ceny MPO.
Pismem z 10 czerwca 2022 r., Odwołujący zwrócił się do Zamawiającego o udostępnienie
wyjaśnień rażąco niskiej ceny MPO. W odpowiedzi, mailem z 14 czerwca 2022 r.,
Zamawiający udostępnił Odwołującemu wyjaśnienia MPO, ale bez ich merytorycznej treści, a
więc tej, która stanowi istotę wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Odwołującemu udostępniono
wyłącznie sam pkt I, zawierający zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa.
D
ziałanie Zamawiającego było bezprawne - w wyjaśnieniach nie zostały wykazane
okoliczności uzasadniające utajnienie oraz dlatego, że informacje zawarte w tym
dokumencie nie stanowi
ły tajemnicy przedsiębiorstwa. Zastrzeżenie miało charakter
lakoniczny,
ogólny
i nie powinny być rozpatrywane jako skuteczne, ponieważ MPO nie wykazała zasadności
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa.
Bezprawne
było też zaniechanie odtajnienia przez Zamawiającego informacji
nieposiadających cechy poufności, tj. informacji mających charakter publiczny, jawny. Biorąc
pod uwagę okoliczności sprawy KIO 1390/22, MPO wskazywała w niej pewne elementy,
które miały wpływ na cenę oferty (w zakresie odbioru 1 Mg odpadów komunalnych) tego
wykonawcy.
Brak odrzucenia oferty MPO z powodu rażąco niskiej ceny oferty.
Odwołujący – z daleko posuniętej ostrożności procesowej – podnosi również zarzut
dotyczący naruszenia rażąco niskiej ceny oferty MPO, w zakresie odbioru 1 Mg odpadów
komunalnych, na podstawie własnego doświadczenia biznesowego i znajomości rynku
od
bioru odpadów komunalnych. Niemniej, aby móc w pełni odnieść się do rażąco niskiej
ceny oferty MPO konieczne jest odtajnienie wyjaśnień MPO w tym zakresie.
Z
aoferowana przez MPO cena wyniosła 408,11 zł brutto. Cena ta – pomniejszona o podatek
VAT w wysokości 8% to 375,46 zł netto. Taka cena – jak orzekła Izba w wyroku KIO 1390/22
– powinna budzić uzasadnione wątpliwości, jako że jest niższa od cen oferowanych przez
MPO w 2019 r., w porównaniu do którego koszty realizacji usług odbioru wzrosły w sposób
znacz
ący.
Kluczowy składnik ceny oferty, jakim jest cena odbioru 1 Mg odpadów komunalnych (stawka
1 C40 z Formularza cenowego), została przez MPO wyceniony w sposób rażąco niski.
Średnia arytmetyczna ceny odbioru 1 Mg odpadów komunalnych brutto dla ofert złożonych w
tym postępowaniu wynosi 579,06 zł. Cena odbioru 1 Mg odpadów komunalnych
zaoferowana przez MPO stanowi więc w przybliżeniu 70% średniej arytmetycznej dla ofert
złożonych w tym postępowaniu. Fakt tak niskiej – aż o 30% - wyceny kluczowego składnika
c
enowego ma charakter obiektywny i jest obecnie niemożliwy do zaoferowania. Nie tylko
biorąc pod uwagę obecną sytuację polityczną, ekonomiczną i społeczną, ale również upływ
czasu od poprzednio oferowanych zamówień (2019 r.) oraz specyficzny, odmienny od
do
tychczasowych zakres zamówienia.
Przedmiotem zamówienia jest odbiór odpadów komunalnych z terenu nieruchomości,
na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, położonych
w m.st. Warszawie, od dnia 1 lipca 2022 r. - Zadanie nr 2, 4,
7 i 9 (dzielnice Białołęka,
Targówek, Ochota, Ursus, Włochy, Śródmieście, Bemowo i Wola) oraz od dnia 1
października 2022 r. - Zadanie nr 3 (dzielnica Mokotów). W tym postępowaniu Zamawiający
nie podzielił zamówienia na części. Wszystkie części (zadania) objęte są jednym
zamówieniem i jedną umową. Kalkulując ofertę w ramach zamówienia na odbiór odpadów
można było w pewnym uproszczeniu przyjąć, że im więcej odpadów do odebrania w ramach
zamówienia, tym mniejsza cena w przeliczeniu na 1 Mg odbieranych odpadów. Im mniej
odpadów, a przy tym trudniejszy teren i większe odległości między poszczególnymi
lokalizacjami odbioru odpadów, tym cena odbioru 1 Mg odpadów wzrasta. Tymczasem MPO
zaoferowało cenę za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych w ramach tego zamówienia na
poziomie 408,11 zł brutto. Kwota ta była nierealna, nierzeczywista i nie pozwalałaby na
realizację zamówienia, biorąc pod uwagę nie tylko jego specyfikę, ale i możliwości MPO jako
wykonawcy.
Odwołujący przedstawił argumentację, z której wynikało, że w jego ocenie cena
zaoferowana przez MPO była zbyt niska w stosunku do realiów realizacji przedmiotu
zamówienia i była niższa niż stawki oferowane przez MPO w 2019 r. W obecnych realiach
rynkowych i gospodarczych koszty prowadzenia działalności gospodarczej rosną (i należy
zakładać, że będą rosły w dalszym ciągu), a zakres tego zamówienia i jego specyfika są
trudniejsze niż obecnie realizowane umowy. Zastosowana przez Zamawiającego klauzula
waloryzacyjna nie zabezpiecza w pełni wykonawców przed skutkami niestabilnych realiów
rynkowych (pierwsza waloryzacja możliwa jest dopiero 1 lutego 2024 r. i o nie więcej niż 10%
por. § 11 ust. 16 Wzoru Umowy). Biorąc pod uwagę, że w zakresie podstawowym umowa
ma
być
zawarta
na
ponad
dwa
lata
(28 miesięcy), racjonalnie kalkulujący ryzyko wykonawca, musi uwzględnić je w kluczowym
składniku cenowym.
D
la MPO poziom ceny realnej za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych wynosi powyżej 560 zł
brutto. MPO nie realizuje samodzielnie całości umów na odbiór i transport odpadów,
ponieważ w zakresie transportu odpadów do instalacji posiłkuje się podwykonawcami,
których musi wyłaniać w ramach postępowań przetargowych, co wydłuża sam proces
wyboru podwykonawcy, a ponadto znacząco utrudnia zachowanie elastyczności cenowej;
MPO ma gors
zą – w porównaniu do konkurencji – zdolność negocjacji cen umów zawartych
w postępowaniach przetargowych. Te wszystkie elementy również powinny znaleźć
odzwierciedlenie w kalkulacji ceny oferty MPO i stanowić podstawę decyzji do wezwania
w zakresie wyjaśnienia rażąco niskiej ceny.
D
la realizacji zamówienia konieczne jest użytkowanie dedykowanej floty pojazdów, co
podnosi cenę odbioru. MPO nie może odbierać odpadów z innych nieruchomości
znajdujących się na trasie przejazdu śmieciarki, poruszającej się między MGO wskazanymi
dla tego zamówienia. Założenie przez MPO realizacji umowy przy użyciu jedynie 6 pojazdów
było nierzeczywiste – nie uwzględniało odbioru odpadów zielonych i wielkogabarytowych,
podobnie jak nie jest możliwe realizowanie tego zamówienia w systemie dwuzmianowym.
Ponadto MPO nie mo
gło tłumaczyć zaniżonej ceny za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych
brakiem konieczności wyposażenia nieruchomości w pojemniki. MPO odbiera obecnie
odpady z trzech z pięciu zadań objętych tym postępowaniem, jednak i tak będzie musiało
ponieść
koszty
związane
z dostosowaniem obecnie posiadanych/użytkowanych pojemników do wymogów
zmieniających się przepisów prawa.
Jak stanowi § 4 w zw. z § 2 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 10 maja
2021 r. w sprawie
sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz. U. poz.
906), do dnia 1 lipca 2022 r. należy dostosować pojemniki na odpady do nowych wymogów
prawa w zakresie ich oznaczania i kolorystyki. Pojemniki mogą być pokryte kolorami i
napisami infor
mującymi o frakcji odpadów tylko w części, nie mniejszej jednak niż 30%
zewnętrznej powierzchni pojemników widocznej dla korzystających z pojemników. Oznacza
to konieczność wymiany lub oklejenia posiadanych przez MPO pojemników, co wiąże się
poniesieniem z
wiązanych z tym kosztów (zakup i rozmieszczenie nowych pojemników w
zamian za stare lub umyciem i oklejeniem starych pojemników przez pracowników MPO lub
wymianą częściową pojemników by dostosować je kolorystycznie do nowych wymagań
wynikających
z przepis
ów prawa). Nawet jeżeli przyjąć, że był to element przewagi konkurencyjnej MPO,
to wyjaśnienia powinny zawierać szczegółowe wyliczenia w tym zakresie pokazujące poziom
oszczędności na tym tle. Przy czym nie jest to na tyle istotna przewaga, aby uzasadnić tak
niską cenę odbioru.
8 lipca 2022
r. Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie i wniósł o jego oddalenie.
Uzasadniając swoje stanowisko Zamawiający wskazał m. in.:
Zarzut dotyczący niezasadnego odrzucenia oferty Odwołującego.
T
reść oferty Odwołującego była niezgodna z warunkami zamówienia, ponieważ Odwołujący
złożył w formularzu ofertowym oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonania części
zamówienia podwykonawcy w zakresie odbioru odpadów komunalnych, a ta część została
jednoz
nacznie zastrzeżona przez Zamawiającego jako część zamówienia, którą osobiście musi
realizować wyłącznie Wykonawca (Odwołujący) (kluczowe zadania przedmiotu Umowy, o których
mowa w art. 121 pkt 1 Pzp, które nie mogą być realizowane przez podwykonawców).
Zamawiający w § 2 ust. 1 wzoru Umowy wskazał, że na Przedmiot Umowy składa się:
a.
dostawa do MGO pojemników, zgodnie z Częścią III OPZ;
b.
utrzymanie należytego stanu sanitarnego, porządkowego i technicznego pojemników,
zgodnie z Częścią IV OPZ;
c.
odbiór odpadów komunalnych z MGO, zgodnie z Częścią V OPZ i ich transport do
wskazanej przez Zamawiającego instalacji lub stacji przeładunkowej, zgodnie z Częścią
VI OPZ;
d.
obsługa zgłoszeń i reklamacji związanych z realizacją przedmiotu Umowy oraz zamówień
na usługi, o których mowa w pkt 1-3, na zasadach określonych w Części VII OPZ;
e.
przekazanie danych i dokumentów potwierdzających wykonanie usług, zgodnie z Częścią
VIII OPZ;
f.
odbiór pojemników z MGO, zgodnie z Częścią X OPZ.
W
§ 2 ust. 7 wzoru umowy Zamawiający zastrzegł, że „dopuszcza realizację przedmiotu Umowy
przy pomocy podwykonawców z wyłączeniem odbioru odpadów z MGO oraz prowadzenia baz
magazynowo-transportowych, w tym
stacji przeładunkowych, gdyż czynności te stanowią
kluczowe zadania przedmiotu Umowy, o których mowa w art. 121 pkt 1 ustawy z 11 września
2019 r. -
Prawo zamówień publicznych i nie mogą być realizowane przy pomocy
podwykonawców”.
Odwołujący w swojej ofercie w ramach oświadczenia dotyczącego powierzenia wykonania części
zamówienia podwykonawcom wskazał, że zamierza powierzyć wykonanie części zamówienia
podwykonawcy. Stosownie do wymagań Zamawiającego co do wskazania zakresu zamówienia,
którego wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, oraz nazwy podwykonawców, jeżeli
są już znani, Odwołujący wskazał, że: „Na dzień składania oferty nazwa podwykonawcy nie jest
znana. W zakresie odbioru odpadów komunalnych oraz ich transportu”.
O
świadczenie Odwołującego w formularzu oferty w zakresie podwykonawstwa miało charakter
merytorycznej treści oferty. W powyższym kontekście za nieskuteczne należało uznać próby
sanowania niezgodności treści oferty z warunkami zamówienia w złożonych wyjaśnieniach treści
oferty przez
zmianę treści tego oświadczenia tak, aby następczo, po upływie terminu składania
ofert dostosować ją do zakresu dopuszczalnego podwykonawstwa. W złożonych wyjaśnieniach
treści oferty Odwołujący dokonał modyfikacji tego oświadczenia, wskazując, że „oświadczenie
w zakresie podwykonawstwa dotyczy wyłącznie odbioru odpadów komunalnych oraz ich
transportu z terenu bazy magazynowo-
transportowej lub stacji przeładunkowej Wykonawcy do
wskazanej przez Zamawiającego instalacji zagospodarowania. Oświadczenie Wykonawcy
wyrażone w ofercie nie dotyczy i nie obejmuje odbioru odpadów komunalnych z MGO”. W ten
sposób Odwołujący próbował sanować wadliwość treści swojej oferty, zmieniając treść złożonego
w ofercie oświadczenia woli, jednak takie działania należy uznać za nieskuteczne w kontekście
braku możliwości (istnienia prawnego zakazu) zmiany treści oferty po upływie terminu składania
ofert.
Co do argumentu Odwołującego, jakoby treść JEDZ uzasadniała wniosek o prawidłowości treści
oświadczenia Odwołującego w zakresie podwykonawstwa, to nie jest on zasadny. Treść JEDZ
Odwołującego jest zgodna z treścią formularza oferty w zakresie podwykonawstwa, wskazując:
„Na dzień składania oferty nazwa podwykonawcy nie jest znana. W zakresie odbioru odpadów
komunalnych oraz ich transpo
rtu”. Tym samym wskazany został ten sam zakres co w treści
oferty, niezgodny z warunkami zamówienia. W zakresie oświadczenia zawartego w kryteriach
oceny ofert, to deklaracja Wykonawcy w treści oferty w ogóle nie odnosi się do tego, czyje będą
pojazdy służące do realizacji umowy. Zamawiający nie wymagał JEDZ od podwykonawcy, na
którego zasobach wykonawca nie polega (zresztą Odwołujący zadeklarował przecież, że nie zna
jego nazwy), a JEDZ podmiotu udostępniającego zasoby dotyczy warunków udziału w
postępowaniu lub kryteriów selekcji, a nie kryteriów oceny ofert, zatem argument Odwołującego
zawarty w pkt 25 odwołania jest zupełnie niezrozumiały.
Zarzut
dotyczący rażąco niskiej ceny oferty MPO.
Zamawiający przeanalizował wyjaśnienia ceny złożone przez MPO i uznał, że cena ma charakter
realny i umożliwia prawidłową realizację przedmiotu zamówienia. Z kolei Odwołujący nie
udowodnił stawianego zarzutu. Odwołujący w swojej argumentacji oparł się przy tym na
zawyżonych kosztach świadczenia usługi odbioru odpadów.
W
yjaśnienia MPO zawierają wszystkie niezbędne elementy, jakie były podstawą wezwania
do wyjaśnień przez Zamawiającego w wykonaniu wyroku KIO 1390/22. Zgodnie z wyrokiem KIO
1390/22 jedyną podstawą wezwania do wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny za odbiór
odpadów był fakt, że cena ta była niższa od ceny z 2019 roku. KIO uznała konieczność
przedstawienia wyjaśnień z uwagi na okoliczność, że nastąpił wzrost cen różnych dóbr na rynku,
który mógł wpłynąć na wycenę oferty. Był to jedyny powód, jakim KIO uzasadniła uwzględnienie
odwołania i zasadność uzyskania wyjaśnień w zakresie wyceny odbioru odpadów komunalnych.
Nie kreuje to jednak żadnego wniosku czy domniemania, że ceny niższe niż w poprzednim
postępowaniu są a priori rażąco niskie.
Zamawiający zaprzeczył wszystkich argumentom Odwołującego zmierzającym do wykazania
wadliwej ceny oferty MPO.
Wskazał przy tym, że w konsekwencji oddaleniu podlegał zarzut
naruszenia art. 224 ust. 1 Pzp przez
brak wezwania MPO do złożenia uzupełnienia wyjaśnień
rażąco niskiej ceny z powodu niesprostania obowiązkowi, o którym mowa w art. 224 ust. 5 Pzp,
zgłoszony jako ewentualny w przypadku uznania, że wyjaśnienia MPO powinny podlegać
uzupełnieniu, ponieważ nie zachodzi okoliczność uzasadniająca rozpoznanie zarzutu.
Zarzut
dotyczący zaniechania odtajnienia wyjaśnień ceny oferty MPO.
W ocenie Zamawiającego zastrzeżenie tych wyjaśnień było prawidłowe i zasadne. Spełnione
zostały przesłanki ustawowe pozwalające na zachowanie treści wyjaśnień w tajemnicy.
Podobnie jak dla innyc
h przedsiębiorców funkcjonujących na rynku, dla MPO informacje ujęte
w wyjaśnieniach i załącznikach stanowią obiektywną wartość gospodarczą. Zestawienie kalkulacji
cenowej wraz z powyższymi informacjami ujętymi w piśmie i licznych załącznikach stanowi
bog
atą wiedzę o firmie i stosowanej przez nią polityce finansowej, organizacyjnej i handlowej,
których ujawnienie każdej z osoba lub łącznie, może istotnie zaszkodzić prowadzonej przez
w
ykonawcę działalności gospodarczej.
Zamawiający wniósł także o oddalenie pozostałych zarzutów, jako niezasadnych.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść SWZ, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron zawarte w odwołaniu, odpowiedzi
na odwołanie oraz pismach procesowych, a także wyrażone ustnie na rozprawie
i odnotowane w protokole, ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp
, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że zasługuje ono na częściowe uwzględnienie.
24 czerwca 2022 r. przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosiło Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m.st. Warszawie Sp. z
o.o.
z
siedzibą
w Warszawie
. Zgłoszenie przystąpienia przesłane zostało drogą e-mailową.
Zgodnie z § 4 ust. 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 30 grudnia 2020 r. w
sprawie postępowania przy rozpoznawaniu odwołań przez Krajową Izbę Odwoławczą Pisma
w postępowaniu odwoławczym w postaci elektronicznej wnoszone przy użyciu środków
komunika
cji elektronicznej, zgodnie z art. 508 ust. 2 ustawy, przekazuje się na elektroniczną
skrzynkę podawczą Urzędu lub na wskazany adres poczty elektronicznej, przy użyciu
których obsługiwana jest korespondencja Izby, przy czym odwołanie i zgłoszenie
przystąpienia
do postępowania odwoławczego przekazuje się na elektroniczną skrzynkę podawczą
Urzędu.
Wobec powyższego uznać należy, że jedną z okoliczności warunkujących skuteczność
przystąpienia do postępowania odwoławczego jest przekazanie zgłoszenia na elektroniczną
skrzynkę podawczą urzędu, zatem zgłoszenie przystąpienia za pośrednictwem systemu
e-puap.
W ocenie Izby możliwe jest odstępstwo od tej reguły, ale wyłącznie w sytuacji, gdy
z przyczyn niezależnych od zgłaszającego przystąpienie przekazanie zgłoszenia taką drogą
nie jest technicznie możliwe (np. ze względu na awarię systemu bądź istotne problemy z
jego działaniem). Jednak zaistnienie takiej okoliczności winno być wykazane przez
zgłaszającego przystąpienie. MPO nie wykazało jednak, by tego rodzaju trudności
uniemożliwiły mu przekazanie zgłoszenia w sposób zgodny z przytoczonym wyżej przepisem
rozporządzenia. W konsekwencji Izba uznała, że MPO nie przystąpiło do postępowania
odwoławczego
w sposób skuteczny.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z:
dokumentacji postępowania, ze szczególnym uwzględnieniem SWZ wraz
z załącznikami,
2. oferty
Odwołującego,
3. oferty MPO,
4. korespondencji
Zamawiającego z Odwołującym i MPO (wraz z udzielonymi
odpowiedziami),
dowodów złożonych przez Strony wraz z pismami procesowymi oraz w toku
posiedzenia niejawnego z udziałem stron.
Po przeprowadzeniu ww. dowodów oraz po analizie stanowisk stron zawartych w złożonych
w postępowaniu pismach procesowych Izba ustaliła, co następuje:
Zarzut nr 1
Zgodnie z § 2 ust. 7 wzoru umowy: „Zamawiający dopuszcza realizację przedmiotu Umowy
przy pomocy podwykonawców z wyłączeniem odbioru odpadów z MGO oraz prowadzenia
baz magazynowo-
transportowych, w tym stacji przeładunkowych, gdyż czynności te
stanowią kluczowe zadania przedmiotu Umowy, o których mowa w art. 121 pkt 1 ustawy z
dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych i nie mogą być realizowane przy pomocy
podwykonawców”.
Z kolei zakres obowiązków wykonawców w ramach realizacji zadania określony został w § 2
ust. 1 wzoru umowy w
następujący sposób:
„Przedmiotem Umowy jest realizacja Zadań nr 2, 3, 4, 7 oraz 9, które dotyczą świadczenia
usług w ramach zamówienia pn. „Odbiór odpadów komunalnych z terenu nieruchomości,
na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, położonych
w m.st. Warszawie, od dnia 1 lipca 2022 r.
– Zadanie nr 2, 4, 7 i 9 (dzielnice Białołęka,
Targówek, Ochota, Ursus, Włochy, Śródmieście, Bemowo i Wola) oraz od dnia 1
października 2022 r. – Zadanie nr 3 (dzielnica Mokotów)”, na które zgodnie z OPZ składa
się,
odrębnie
dla każdego Zadania:
dostawa do MGO pojemników, zgodnie z Częścią III OPZ;
utrzymanie należytego stanu sanitarnego, porządkowego i technicznego pojemników,
zgodnie z Częścią IV OPZ;
odbiór odpadów komunalnych z MGO, zgodnie z Częścią V OPZ i ich transport
do wskazanej przez Zamawiającego instalacji lub stacji przeładunkowej, zgodnie
z Częścią VI OPZ;
obsługa zgłoszeń i reklamacji związanych z realizacją przedmiotu Umowy oraz
zamówień na usługi, o których mowa w pkt 1-3, na zasadach określonych w Części
VII OPZ;
przekazanie danych i dokumentów potwierdzających wykonanie usług, zgodnie
z Częścią VIII OPZ;
odbiór pojemników z MGO, zgodnie z Częścią X OPZ.
SWZ ani żaden z jej załączników nie zawierał określonej na potrzeby postępowania definicji
pojęcia „odbiór odpadów”.
7 czerwca 2022 r. Zamawiający realizując wyrok KIO 1390/22 poinformował wykonawców
biorących udział w postępowaniu o unieważnieniu czynności wyboru najkorzystniejszej
oferty.
W piśmie skierowanym do Odwołującego oprócz informacji o ww. unieważnieniu
Zamawiający zawarł również wezwanie do złożenia wyjaśnień treści oferty:
„Zamawiający żąda od Wykonawcy Partner Sp. z o.o. Sp.k. złożenia wyjaśnień dotyczących
treści oferty Wykonawcy w zakresie złożonego oświadczenia o zamiarze powierzenia
wykonania części zamówienia podwykonawcy w zakresie odbioru odpadów komunalnych,
która została zastrzeżona przez Zamawiającego jako kluczowa część zamówienia, którą
osobiście może realizować wyłącznie wykonawca (...).
Jednocześnie w § 2 ust. 7 wzoru umowy Zamawiający zastrzegł, że dopuszcza realizację
przedmiotu Umowy przy pomocy podwykonawców z wyłączeniem odbioru odpadów z MGO
oraz prowadzenia baz magazynowo-
transportowych, w tym stacji przeładunkowych, gdyż
czynności te stanowią kluczowe zadania przedmiotu Umowy, o których mowa w art. 121 pkt
1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych i nie mogą być
realizowane przy
pomocy podwykonawców (...).
Wykonawca Partner w swojej ofercie w ramach oświadczenia dot. powierzenia wykonania
części zamówienia podwykonawcom wskazywał, że zamierza powierzyć wykonanie części
zamówienia podwykonawcy. Stosownie do wymagań zamawiającego co do wskazania
zakresu zamówienia którego wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom, oraz nazwy
podwykonawców, jeżeli są już znani Wykonawca wskazał, że: Na dzień składania oferty
nazwa podwykonawcy nie jest znana. W zakresie odbioru odpadów komunalnych oraz ich
transportu.
W związku z powyższym Zamawiający żąda wyjaśnień co do treści oferty Wykonawcy
Partner dot. deklaracji powierzenia podwykonawcom realizacji zamówienia w zakresie
odbioru odpadów komunalnych, która została przez Zamawiającego zastrzeżona4 do
osobistego wykonania przez wykonawcę”.
W odpowiedzi Odwołujący wskazał:
„Wykonawca w ofercie wskazał, że zamierza zlecić osobom trzecim podwykonawstwo części
zamówienia: Na dzień składania oferty nazwa podwykonawcy nie jest znana. W zakresie
odbioru
odpadów komunalnych oraz ich transportu.
Mając na względzie postanowienia § 2 ust. 7 wzoru umowy (…) wyjaśniamy, że
oświadczenie w zakresie podwykonawstwa dotyczy wyłącznie odbioru odpadów
komunalnych
oraz
ich transportu z terenu bazy magazynowo-transport
owej lub stacji przeładunkowej
Wykonawcy do wskazanej przez Zamawiającego instalacji zagospodarowania.
Oświadczenie Wykonawcy wyrażone w ofercie nie dotyczy i nie obejmuje odbioru odpadów
komunalnych
z MGO. Innymi słowy, oświadczenie Wykonawcy nie obejmuje podwykonawstwa w tym
zakresie.
Podkreślam, że Wykonawcy jest znana treść SWZ oraz treść art. 121 pkt 1 Pzp, w zakresie
obowiązku osobistego wykonania kluczowych zadań i jednocześnie potwierdzam, że
Wykonawca wykona kluczowe zadania przewidziane w § 2 ust. 7 wzoru umowy siłami
własnymi. Oświadczenie Wykonawcy jest więc zgodne z wymaganiami, które Zamawiający
stawia w dokumentach zamówienia, a treść oferty zgodna z SWZ”.
10 czerwca 2022 r. Zamawiający poinformował o wyborze oferty MPO jako najkorzystniejszej
w postępowaniu oraz o odrzuceniu oferty Odwołującego. W uzasadnieniu Zamawiający
podał m. in. następującą argumentację:
„W ocenie Zamawiającego stanowisko Wykonawcy przedstawione w wyjaśnieniach nie
koresponduje z przedmiotem umowy, zgodnie z
którym odbiór odpadów odnosi się wyłącznie
do miejsc gromadzenia odpadów (MGO). W części VI OPZ Zamawiający posługuje
się pojęciami „zbierania odpadów” czy „transportu odpadów ze stacji przeładunkowej”.
Czynność odbioru odpadów jest opisana w części V OPZ („Odbiór odpadów komunalnych”)
i dotyczy wyłącznie odbioru odpadów z MGO. Wobec powyższego zdaniem Zamawiającego
Wykonawca w ramach złożonych wyjaśnień nie wykazał, że wskazany w formularzu
ofertowym zakres zamówienia który zamierza zlecić podwykonawcom podwykonawstwa jest
dopuszczalny na gruncie warunków zamówienia, w szczególności § 2 ust. 7 wzoru umowy
stanowiącego załącznik nr 1 do SWZ.
Uwzględniając powyższe zamawiający uznał, że złożone w formularzu ofertowym przez
Wykonawcę Partner oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonania części zamówienia
podwykonawcy w zakresie odbioru odpadów komunalnych, która została jednoznacznie
zastrzeżona przez Zamawiającego jako kluczowa część zamówienia do osobistego
wykonania wyłącznie przez Wykonawcę, stanowi o niezgodności treści oferty złożonej przez
tego Wykonawcę z warunkami zamówienia, skutkującej jej odrzuceniem na podstawie art.
226 ust. 1 pkt 5 Ustawy
”.
W ocenie Izby odrzucenie oferty Odwołującego w świetle ustalonego stanu faktycznego było
niezasadne. Podk
reślenia wymaga, że zakres zamierzonego podwykonawstwa określony
w ofercie Odwołującego dawał podstawy do uznania, że oferta jest sprzeczna z SWZ
w zakresie przedmiotu zamówienia zastrzeżonego do wyłącznych kompetencji wykonawcy.
Odwołujący wskazał, że – o ile na moment składania oferty – nie zna jeszcze nazwy
ewentualnego podwykonawcy, to wprost wskazał, że w zakresie podwykonawstwa będzie
zawarty między innymi odbiór odpadów. Stanowisko to było na tyle jasne, że jeśli
Zamawiający uważał, że oferta Odwołującego jest w związku z tym niezgodna z warunkami
zamówienia,
to winien ją odrzucić – w zakresie formalnym miał ku temu podstawy prawne i faktyczne.
Zamawiający skorzystał jednak z przysługującego mu prawa do żądania wyjaśnień treści
oferty od Odwołującego, co należy ocenić jednoznacznie pozytywnie – skoro deklaracja
Odwołującego nie była dla Zamawiającego na tyle jasna, by na jej podstawie usunąć tą
ofertę z postępowania, to wezwanie do wyjaśnień było racjonalną decyzją. W efekcie
Odwołujący jasno zadeklarował wolę realizacji przedmiotu zamówienia w sposób zgodny z
zasadami wynikającymi z SWZ i wzoru umowy. Wyjaśnił też co miał na myśli pisząc o
„odbiorze odpadów” w kontekście zaplanowanego podwykonawstwa. Wyjaśnienia
Odwołującego stanowiły zatem niebudzącą wątpliwości wolę realizacji przedmiotu
zamówienia w sposób zgodny z oczekiwaniami Zamawiającego. Odrzucenie oferty
Odwołującego
było
w tej sytuacji czynnością nieracjonalną – sam Zamawiający pozwolił Odwołującemu
„wytłumaczyć się” z niejednoznacznej deklaracji o zakresie podwykonawstwa, a następnie
praktycznie zignorował jego wyjaśnienia.
W ocenie Izby nie ma podstaw do uznania, że Odwołujący w złożonych wyjaśnieniach podjął
próbę modyfikacji treści złożonej oferty. Zamawiający błędnie uznał, że – mimo stanowiska
wyrażonego w wyjaśnieniach – Odwołujący pisząc o zamierzonym powierzeniu
podwykonawcom „odbioru odpadów” miał na myśli odbiór odpadów z MGO.
W konsekwencji Izba uznała, że zarzut nr 1 odwołania się potwierdził.
Zarzut dotyczący zaniechania odtajnienia wyjaśnień ceny oferty wykonawcy MPO.
W odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnienia ceny oferty (wezwanie z 7 czerwca 2022 r.)
wykonawca MPO złożył wyjaśnienia wraz z załącznikami, przy czym jako jawną część
wyjaśnień wskazał jedynie ich niewielką część, dotyczącą uzasadnienia objęcia całego
dokumen
tu tajemnicą przedsiębiorstwa. MPO wskazał w tym zakresie:
„Na wstępie informujemy, iż informacje dotyczące sposobu kalkulacji ceny przedstawione
w Sekcji II i III niniejszego pisma oraz załącznikach do pisma, stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(…). Wykonawca wskazuje, iż informacje zawarte w piśmie oraz dołączonych do niego
załącznikach, stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa albowiem spełniają łącznie trzy
przesłanki:
a)
są informacjami, które posiadają wartość gospodarczą dla Wykonawcy,
b)
które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są
powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo
nie są łatwo dostępne dla takich osób,
c) wykonaw
ca podjął niezbędne działania w celu zachowania poufności tych informacji.
Ad. a) Przede wszystkim należy podkreślić, iż dążąc do przedstawienia Zamawiającemu
szczegółowych wyjaśnień w zakresie poziomu zaproponowanej ceny, informacje kwotowe
opatrzone zos
tały przez Wykonawcę komentarzami opisującymi sposób kalkulacji ceny
oferty. Dodatkowo, w załącznikach do pisma zostały złożone stosowne dowody, które
potwierdzają informacje ujęte w piśmie. Tym samym, pismo wraz z załącznikami przedstawia
nie tylko szczeg
ółową kalkulację cenową, która obrazuje politykę cenową Wykonawcy, ale
także zawiera informacje dotyczące:
a)
polityki cenowej wykonawcy, w tym wysokości jego marży,
b)
poziomu i zasad kształtowania wynagrodzenia pracowników,
c)
rodzaju wyposażenia przedsiębiorstwa,
d) informacji o charakterze organizacyjnym.
Podobnie jak dla innych przedsiębiorców funkcjonujących na rynku, dla Wykonawcy
informacje ujęte w wyjaśnieniach i załącznikach stanowią obiektywną wartość gospodarczą.
Zestawienie kalkulacji cenowej wraz z p
owyższymi informacjami ujętymi w piśmie i licznych
załącznikach stanowi bogatą wiedzę o firmie i stosowanej przez nią polityce finansowej,
organizacyjnej i handlowej, których ujawnienie każdej z osoba lub łącznie, może istotnie
zaszkodzić prowadzonej przez Wykonawcę działalności gospodarczej.
Informacje zawarte w ww. zakresie wskazują na działania organów spółki o charakterze
wewnętrznym, obszar i zasady współpracy oraz warunki zawartych umów z partnerami
handlowymi oraz przyjętą przez Wykonawcę strategię budowania oferty, wskazując
jednocześnie na zakres potencjału posiadanego przez Wykonawcę.
Tak obszerne informacje o Wykonawcy, warunkach na jakich nabywa on usługi, warunkach
pracy oraz jego polityce cenowej stwarzać nieuprawnioną przewagę konkurentom
pozwalającą im przewidzieć strategię i zachowania Wykonawcy w prowadzonej działalności,
w tym w innych przetargach
(…)
Ad. b) Informacje zastrzeżone przez wykonawcę jako całość lub w szczególnym zestawieniu
i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym
rodzajem informacji oraz nie są dla nich łatwo dostępne.
Przede wszystkich wszystkie informacje ujęte w Sekcji II-III pisma wyjaśniającego stanowią
dokumentację związaną z udziałem Spółki w postępowaniach o udzielenie zamówienia i jako
takie stanowią informacje prawnie chronione „I kategorii” w rozumieniu Zarządzenia
określającego Zasady Bezpieczeństwa Informacji Prawnie Chronionych w Miejskim
Przedsiębiorstwie Oczyszczania w m.st. Warszawie Spółka z o.o. przyjętym uchwałą
Zarządu Spółki nr 42/2017 z dnia 08.03.2017 r. Informacje tej kategorii są informacjami,
których ujawnienie może spowodować ryzyko poniesienia znacznej straty materialnej,
negatywny wpływ na wizerunek Spółki lub utratę zaufania klientów.
Oznacza
to, że dostęp do pisma wraz z załącznikami ma ograniczone grono pracowników
zaś informacje są chronione na szczególnych zasadach określonych w Zarządzeniu.
Dowód: Załączniki nr 1 – Zarządzenie określające Zasady Bezpieczeństwa Informacji
Prawnie Chronion
ych w Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania w m.st. Warszawie Spółka
z o.o., która także stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa, albowiem zawiera informację o
wartości gospodarczej.
Pracownicy w umowach o pracę zobowiązywani są do zachowania poufnego charakteru
informacji dotyczących Wykonawcy, w szczególności obowiązek ten dotyczy wiadomości
o płatnościach między Wykonawca a jej klientami, dostawcami i kontrahentami oraz innymi
stronami trzecimi, wydatkach Wykonawcy, tożsamości dostawców i klientów Wykonawcy
oraz o handlowych planach i strategiach Wykonawcy. Pracownik uprzedzany jest także w
umowie o pracę, iż naruszenie obowiązków dotyczących zachowania poufności informacji
dotyczących Wykonawcy stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków
pracownicz
ych i może skutkować rozwiązaniem umowy o pracę na podstawie § 52 Kodeksu
pracy.
Dowód: Załącznik nr 2 – zanonimizowana umowa o pracę, która także stanowi tajemnicę
przedsiębiorstwa, albowiem zawiera informację o wartości gospodarczej.
Również w przypadku partnerów handlowych, także i oni są zobowiązywani do zachowania
poufnego charakteru przekazywanych informacji zawierających bądź składających
się z wiedzy o charakterze organizacyjnym, operacyjnym, administracyjnym, ekonomicznym,
mark
etingowym, handlowym lub finansowym dotyczące działalności gospodarczej
prowadzonej przez Wykonawcę. Przykładowo można przywołać § 6 wzoru umowy
stosowanego przez Wykonawcę w postepowaniu na „Zakup i dostawę pojemników
dwukołowych i czterokołowych przeznaczonych do gromadzenia odpadów komunalnych”
nr ref. RZP.27.6.2022.KB
(…).
Dodatkowo,
w
celu
zachowania
poufnego
charakteru
informacji,
Wykonawca
zarządzeniem D-VII4/2015 stanowiącym załącznik do uchwały Zarządu Spółki nr 163/2015
z dnia 5.08.2015 r. usta
nowił szczególne zasady bezpieczeństwa informacji przetwarzanej
w systemach teleinformatycznych, które m.in. zapobiegają nieuprawnionemu ujawnieniu
informacji dotyczących spraw spółki osobom trzecim.
Ad. c) Wykonawca, podejmuje stosowne działania mające na celu zachowanie w poufności
zastrzeżonych informacji. Treść pisma oraz dokumenty stanowiące załączniki znana jest
tylko ograniczonemu kręgowi pracowników Wykonawcy i Zamawiającemu. Nieliczni
pracownicy,
którzy mają dostęp do materiałów, zostali dodatkowo uprzedzeni o poufnym ich
charakterze. Podjęte przez Zamawiającego działania łącznie z przyjętymi przez Wykonawcę
regulacjami wewnętrznymi sprawiają, iż zastrzeżone informacje nie mogą zatem dostać się
do wiadomości osób trzecich w normalnym toku zdarzeń, bez specjalnych działań z ich
strony
(…)”.
W ocenie Izby, biorąc pod uwagę przytoczone wyżej uzasadnienie zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa oraz objęte zastrzeżeniem dokumenty, obowiązkiem Zamawiającego było
ich odtajnienie. Co oczywiste możliwość utajnienia przez wykonawców niektórych
dokumentów jest wyjątkiem od reguły jawności postępowania. Z tego względu obowiązkiem
zamawiających jest surowa i restrykcyjna ocena zasadności takich zastrzeżeń. Tego
obowiązku Zamawiający zaniechał. Przytoczone wyżej uzasadnienie w jego jawnym zakresie
jest lakoniczne i ogólnikowe, a treści, które mają wykazywać istnienie rzeczywistych podstaw
utajnienia dokumentów znajdują się w załącznikach, które również zostały przez MPO objęte
tajemnicą. W tej sytuacji niemożliwa była weryfikacja zasadności zastrzeżenia przez
pozostałych wykonawców biorących udział w postępowaniu. Prawo do takiej weryfikacji
wynika m. in. ze wspomnianej zasady jawności postępowania.
Biorąc pod uwagę objęte tajemnicą dokumenty MPO w ocenie Izby oczywiste
jest, że zastrzeżenie miało przynajmniej charakter nadmierny – nie da się wykluczyć,
że w przypadku części z utajnionych dokumentów możliwe i dopuszczalne byłoby ich
nieujawnienie, ale tylko w sytuacji, gdyby MPO należycie zrealizowało swój obowiązek
w zakresie wykazania istnienia przesłanek ustawowych pozwalających na utrzymanie tych
dokumentów w tajemnicy. Niektóre dokumenty stanowią jednak zbiór informacji jawnych
i powszechnie dostępnych, nie było zatem w ogóle powodów by je utajniać – chyba,
że faktycznym celem MPO było uniemożliwienie Odwołującemu oceny złożonych wyjaśnień.
W takiej sytuacji Zamawiający, jako gospodarz postępowania, winien zadbać
o zabezpieczenie praw wykonawców biorących udział w postępowaniu i odtajnić wyjaśnienia
MPO wraz z załącznikami. Podkreślenia wymaga przy tym, że w przypadku, gdy
uzasadnienie objęcia tajemnicą zbioru dokumentów wydaje się zasadne jedynie do części z
nich,
to Zamawiający nie ma obowiązku oceniać, który z dokumentów stanowi rzeczywistą
tajemnicę wykonawcę, a który nie. Obowiązek dokonania tego rodzaju selekcji ciąży
na wykonawcy, który chce utrzymać określone informacje w tajemnicy. Z tego względu
uznanie, że zastrzeżenie tajemnicy jest w części niezasadne daje podstawę do odtajnienia
całego, zastrzeżonego zbioru – to wykonawca ma wykazać istnienie podstaw utajnienia
określonych informacji, a skutek niezażytego tegoż wykazania spada na tego wykonawcę.
Zarzut dotyczący rażąco niskiej ceny oferty MPO
Oprócz dowodów złożonych przez Odwołującego Izba przeanalizowała treść wyjaśnień ceny
oferty złożonych przez MPO wraz z załącznikami i uznała, że zarzut w zakresie określonym
w odwołaniu nie potwierdził się. Do czasu odtajnienia ww. dokumentów wykonawcy MPO
przez Z
amawiającego nie ma możliwości przytoczenia ich treści. Argumentacja podniesiona
przez Odwołującego nie była jednak trafna. Oczywistym jest, że Odwołujący nie miał
możliwości – ze względu na brak dostępu do wyjaśnień MPO – dokonania całościowej oceny
tych
wyjaśnień.
W ocenie Izby nie budzi wątpliwości, że pod względem szczegółowości wyjaśnienia złożone
przez MPO nie były, jak twierdził Odwołujący, lakoniczne. Zakres wezwania do wyjaśnień,
które Zamawiający skierował do MPO w wyniku wyroku KIO 1390/22 był dosyć wąski (co
było zgodne z ww. wyrokiem):
„Zamawiający żąda od Wykonawcy MPO złożenia wyjaśnień, w tym przedstawienia
dowodów na okoliczność wykazania realności i prawidłowości wyliczenia ceny brutto za
odbiór 1 Mg odpadów komunalnych podanej w formularzu cenowym, stanowiącym załącznik
do oferty, która stanowi składową sumy stawek ważonych podlegającej ocenie w kryteriach
oceny ofert.
W szczególności przedstawione wyjaśnienia i dowody mają wykazać, że zaoferowana cena
brutto za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych nie nosi znamion ceny rażąco niskiej przy
uwzględnieniu i porównaniu do poziomu cen brutto za odbiór 1 Mg odpadów komunalnych
jakie oferowało MPO w roku 2019 składając ofertę w postępowaniach prowadzonych przez
Zamawiającego na odbiór odpadów komunalnych, które były wyższe od cen obecnie
oferowanych w postępowaniu”.
Biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny Izba uznała, że zarzut podlega oddaleniu, przy
czym wymaga podkreślenia, że został on poddany ocenie wyłącznie w takim zakresie, w
jakim został on przedstawiony w odwołaniu. Izba nie wzięła pod uwagę argumentacji stron,
która wykraczała poza zakres odwołania.
Konsekwencją uwzględnienia zarzutu nr 1 i 3 odwołania było uwzględnienie zarzutu nr 5,
jako zarzutu wynikowego. Izba nie rozpoznała zarzutu nr 4, który został podniesiony jako
zarzut ewentualny
„w przypadku uznania, że wyjaśnienia MPO powinny podlegać
uzupełnieniu”.
Wobec niespełnienia się tego warunku zarzut nie podlegał rozpoznaniu.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………............…………………..……………