Sygn. akt: KIO 1372/22
WYROK
z 10 czerwca 2022 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Aldona Karpińska
po rozpoznaniu na rozprawie 7 czerwca 2022
roku w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 23 maja 2022 r. przez wykonawcę S&A Service
Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego:
Polskie Koleje Państwowe S.A. z siedzibą w Warszawie przy udziale wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych
Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o.
z siedzibą we Wrocławiu, SMGL 1 Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 2 Sp. z o.o. z
siedzibą w Opolu, SMGL 5 Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 7 Sp. z o.o. z siedzibą w
Opolu
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu w Zadaniu nr 29 postępowania:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
1.2 odrzucenie oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu, Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu, SMGL 1 Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 2 Sp. z o.o. z siedzibą w
Opolu,
SMGL
Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 7 Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu,
1.3 przeprowadzenie ponownego badania i oceny ofert.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Polskie Koleje Państwowe S.A.
z siedzibą w Warszawie i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 15 614 zł 32 gr (słownie:
piętnaście tysięcy sześćset czternaście złotych trzydzieści dwa grosze) stanowiącą
koszty postępowania odwoławczego poniesione przez odwołującego z tytułu wpisu
od odwołania oraz kosztów dojazdu pełnomocnika na rozprawę.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(tekst jednolity Dz.U.2021 r., poz. 1129 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..……………………………
Sygn. akt: KIO 1372/22
U z a s a d n i e n i e
Polskie Koleje Państwowe S.A. z siedzibą w Warszawie (dalej: Zamawiający) prowadzi
na podstawie
przepisów ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. 2021 poz. 1129, dalej: Pzp
) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
w trybie przetargu nieograniczonego pn.
: „Świadczenie kompleksowej usługi utrzymania
czystości w budynkach niedworcowych oraz na terenach zewnętrznych”, numer referencyjny:
KFZ/2022/WNP-013245.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 11 lutego 2022 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod numerem
Ogłoszenie nr 2022/S 030-077935.
23 maja 2022 r. wykonawca
S&A Service sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej:
Odwołujący), wniósł odwołanie, w którym zaskarżył niezgodne z przepisami czynności
i zaniechania
Zamawiającego w części postępowania oznaczonej jako Zadanie 29,
zarzucając mu naruszenie:
1. art. 16 Pzp, przez
zaniechanie obowiązku przygotowania i prowadzenia
postępowania z zachowaniem zasady uczciwej konkurencji, a także art. 17 ust. 2, w
zw. z art. 117 ust. 3. w zw. z art 116 ust. 2 Pzp
w zakresie oceny zdolności
technicznej i zawodowej oraz art. 226 ust. 1 pkt 5 Pzp przez nieodrzucenie oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwo
Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Dolnośląskie
Przedsiębiorstwo
Usługowe
Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, SMGL 1 Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 2
Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 5 Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu, SMGL 7
Sp. z o.o. z siedzibą w Opolu (dalej: Przystępujący), której treść była niezgodna
z warunkami zamówienia i z art. 226 ust. 1 pkt 3 Pzp, a w konsekwencji art. 239 ust.
1 pzp w zw. z art. 240 ust. 2 Pzp oraz z art. 16 Pzp przez przyznanie ofercie
Przystępującemu maksymalnej liczby punktów, w sytuacji gdy konsorcjum nie
spełniło warunków zamówienia;
2. art. 226 ust. 1 pkt 8 Pzp w zw. z art. 224 ust. 5 i 6 Pzp przez zaniechanie odrzucenia
oferty
Przystępującego mimo, że zawierała ona rażąco niską cenę oraz przez
nieprawidłową ocenę wyjaśnień prowadzącą do uznania, że cena zaoferowana przez
Przystępującego nie była rażąco niska;
3. art. 226 ust. 1 pkt 7 Pzp
na podstawie którego zamawiający zobowiązany jest
odrzucić ofertę, jeżeli jej złożenie stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji w
rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w zw. z art. 16 Pzp, a
także art. 58 ust. 5 Pzp, art.17 ust. 2 Pzp, w konsekwencji art. 239 ust. 1 Pzp w zw. z
art. 240 ust. 2 Pzp oraz art. 16 Pzp przez przyznanie
Przystępującemu maksymalnej
liczby punktów w ramach kryterium oceny ofert „kryterium cenowe”, w sytuacji gdy
zaproponowana cena konsorcjum
była wynikiem nadużycia prawa.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. u
nieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w zadaniu nr 29;
powtórzenia czynności badania i oceny ofert w postępowaniu;
3. odrzucenia oferty
Przystępującemu w zakresie zadania nr 29;
4. p
onownego
wyboru
oferty
najkorzystniejszej
spośród
ofert
ważnych,
niepodlegających odrzuceniu.
W uzasadnieniu zarzut
ów Odwołujący wskazał m. in.:
Zgodnie z art. 117 ust. 4 Pzp
każdy z członków konsorcjum musi spełniać warunki udziału
w postępowaniu w takim zakresie, w jakim następnie będzie realizował zamówienie. Wynika
to wprost z art. 117 ust. 2 i 3 Pzp.
Obowiązek odrzucenia oferty wykonawcy, której treść jest
niezgodna z warunkami zamówienia i jest niezgodna z przepisami ustawy wynika wprost
z art. 226 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 4 Pzp.
W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, o którym mowa w art. 126 ust. 1 Pzp,
Przystępujący przedstawił m.in. załącznik nr 4 stanowiący wykaz usług. Początkowo
Zamawiający zweryfikował przedstawione przez wykonawcę dokumenty pozytywnie i wybrał
jego ofertę jako najkorzystniejszą. Podczas ponownej weryfikacji jego oferty, Zamawiający
uznał, że Przystępujący nie wykazał spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Wybór
najkorzystniejszej oferty
został więc unieważniony, a do Przystępującego wystosowane
wezwanie w trybie art. 128 ust. 1 Pzp -
Zamawiający wezwał do uzupełnienia wykazu usług
zgodnie z postanowieniami
SWZ wraz z dokumentami potwierdzającymi ich należyte
wykonanie.
Przystępujący w odpowiedzi na wezwanie z 11 maja 2022 r. przedstawił nowy wykaz usług
(załącznik nr 4 do SWZ) wraz z dwoma dowodami (referencja + poświadczenie), który
uwzględniał dwie „nowe” usługi potwierdzające spełnianie warunku udziału przez dwóch z
sześciu konsorcjantów tj. Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. oraz
Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o. oraz usługę realizowaną przez SMGL 5
Sp. z o.o. oraz SMGL 7 Sp. z o.o. w zakresie utrzymania powierzchni wewnętrznej (jako
członkowie konsorcjum firm: MEGATHERM Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowo-
Handlowe ANN-POL A.
Ś., Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o., SMGL 3
Sp. z o.o., SMGL 5 Sp. z o.o., SMGL 6 Sp. z o.o., SMGL 7 Sp. z o.o. realizującego umowę
KIZ02.022.BN.37311.20196.
Przystępujący nie przedstawił dowodów na okoliczność należytej realizacji wskazanej usługi
w zakresie utrzymania powierzchni wewnętrznych przez członków konsorcjum SMGL 5
Sp. z o.o. oraz SMGL 7 Sp. z o.o. Konsorcjum nie złożyło oświadczenia, w którym
w
skazałoby jaki podmiotowy środek dowodowy był w posiadaniu Zamawiającego, a który
potwierdzi
ł należyte wykonanie umowy nr KIZ02.022.BN.37311.2019, co byłoby spełnieniem
warunku udziału w postępowaniu w takim zakresie, w jakim następnie członkowie
konsorcjum SMGL 5 oraz SMGL 7 mieli realizowa
ć usługę.
Przystępujący nie wskazał dowodu ani w pierwotnej wersji wykazu usług, ani w tej
przedstawionej na wezwanie w trybie art. 128 ust. 1 Pzp mimo
wyraźnego zobowiązania
Zasadą wynikającą z art. 117 ust. 3 Pzp jest, że doświadczenie poszczególnych
wykonawców nie jest przekazywane pomiędzy nimi w ramach konsorcjum, a wymaganym
doświadczeniem powinien legitymować się ten z konsorcjantów, który będzie realizował
usługi, do których wykonania to doświadczenie jest potrzebne. Do oferty Przystępujący
załączył oświadczenie zgodnie z art. 117 ust. 4 Pzp, z którego wynikało, że SMGL 1 Sp. z
o.o., SMGL 2 Sp. z o.o., SMGL 5 Sp. z o.o. oraz SMGL 7 S
p. z o.o. świadczyć będą usługi
utrzymania
czystości
w budynkach niedworcowych w pełnym zakresie czynności objętych przedmiotem
zamówienia.
Dodatkowo na wezwanie do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 223 ust. 1 Pzp,
Przystępujący złożył pismo w którym wskazał: „Wykonawcy występujący wspólnie
w oświadczeniu z art. 117 zamieszczonego w ofercie wskazali bowiem, że podmioty SMGL 1
Sp. z o.o. , SMGL 2 Sp. z o.o. , SMGL 5 Sp. z o.o. , SMGL 7 Sp. z o.o. wykonywać będą
wyłącznie usługi w budynkach niedworcowych, z wyłączeniem powierzchni zewnętrznych,
co dowodzi, że prawidłowo wyłącznie w tej pozycji stawka VAT nie została zastosowana
z uwagi na podmiotowe zwolnienie z jego stosowania przez SMGL 1 Sp. z o.o. , SMGL 2 Sp.
z o.o. , SMGL 5 Sp. z o.o. , SMGL 7 Sp. z o.o.
”.
U
mowa konsorcjum zawarta między jego członkami, którymi m.in. są firmy zwolnione
z podatku VAT oraz firmy nie korzystające ze zwolnienia z podatku VAT, swoimi
postanowieniami
precyzyjnie określała szczegółowy podział prac dla każdego z członków
konsorcjum. W tym przypadku, usługi określone w wierszu nr 8 tj. budynki biurowe, tereny
przyległe, Wrocław, 50-525, ul. Joannitów13, BIURO - według postanowień załącznika nr 1
do umowy konsorcjum, będą wykonywane przez podmioty zwolnione z opłacania podatku
VAT na podstawie art. 113 ustawy o VAT.
Brak VAT dla pozycji nr 8 wskaz
ywał, że członkowie konsorcjum - Przedsiębiorstwo Usług
Wielobranżowych Sp. z o.o. oraz Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o. nie
będą świadczyć usługi w zakresie utrzymania powierzchni wewnętrznych przy ul. Joannitów
13, BIURO. W
artość usługi przewidzianej do realizacji przez SMGL 1 Sp. z o.o. , SMGL 2
Sp. z o.o. , SMGL 5 Sp. z o.o. , SMGL 7 Sp. z o.o. w ramach pozycji nr 8
wynosiła 50 315,13
zł netto miesięcznie. Pozostała wartość utrzymania powierzchni wewnętrznej, w której udział
mogli
mieć członkowie konsorcjum Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. oraz
Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o. z uwagi na zastosowanie podatku VAT,
wynosiła 1 508,12 zł netto miesięcznie.
W przypadku polegania przez członków konsorcjum na doświadczeniu członka takiego
konsorcjum, l
iczy się rola, jaką ten członek odegra w realizacji zamówienia. Wymagane
zdolności powinien posiadać co najmniej ten z konsorcjantów, który w ramach przyjętego
wewnętrznie podziału zadań, wyznaczony zostanie do realizowania danej części
zamówienia, z którą wiąże się obowiązek posiadania konkretnych uprawnień,
doświadczenia, kwalifikacji lub wykształcenia.
Pismem z 22 marca
2022 r. Zamawiający zwrócił się do Przystępującego o udzielenie
wyjaśnień, w tym również do złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w tym:
1. z
godności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z 10
października
r.
o m
inimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów
odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;
2. z
godności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
3. k
osztów realizacji usługi wynikających z wymagań określonych w OPZ oraz wzorze
Umowy,
w szczególności kosztów:
niezbędnych dla należytej realizacji zamówienia środków czystości, higienicznych
i chemicznych;
worków na śmieci;
sprzętu niezbędnego do realizacji usługi (koszt miał zawierać amortyzację, koszty
ponoszone z tytułu napraw, wymiany elementów eksploatacyjnych i serwisowania);
4) paliwa;
innych usług (np. mycie alpinistyczne).
6) k
osztów wynikających z wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania Umowy
zgodnie z postanowieniami § 14 wzoru Umowy wraz ze wskazaniem przyjętych
założeń i wynikających z nich kwot;
7) k
osztów wynikających z posiadania przez cały okres realizacji Umowy ubezpieczenia
od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia z sumą zgodnie z postanowieniami rozdziału XXII SWZ
oraz wraz ze wskazaniem przyjętych założeń i wynikających z nich kwot.
W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego Przystępujący nie obalił domniemania, że jego
oferta zawiera rażąco niską cenę w zadaniu nr 29. Zamawiający zastrzegł, że w trakcie
trwania Umowy, w zależności od jego potrzeb, ma możliwość skorzystania z „Prawa Opcji”,
polegającego na zwiększeniu zakresu zamówienia i odpowiednio wynagrodzenia.
Postanowienia
dotyczące prawa opcji zostały określone we Wzorze umowy. Prawo opcji
może zatem nie zostać wykorzystane, dlatego też wyjaśnienie rażąco niskiej ceny winno
wykazać możliwość realizacji usługi podstawowej, przy uwzględnieniu wszystkich kosztów
realizacji usługi. W przypadku wynagrodzenia, którego ostateczna wysokość jest
uzależniona
od potrzeb zamawiającego, zasadne było wykazanie kosztorysu usługi podstawowej,
bo to one decyd
owało o realności ceny realizacji zamówienia.
Przedstawione przez
Przystępującego wyjaśnienia nie udowodniły możliwości realizacji
usługi podstawowej, w przypadku braku potrzeby Zamawiającego do skorzystania z prawa
opcji. Wartość miesięcznej usługi netto zaproponowanej przez Przystępującego wynosiła 71
132,81 zł, natomiast koszty łączne wynikające z załącznika do wyjaśnień rażąco niskiej ceny
wynosiły 74 720,00zł.
Przystępujący w wyjaśnieniach zawarł uwagę: „w przypadku niepełnego zlecenia
wynikającego z prawa opcji, koszty realizacji usługi automatycznie proporcjonalnie
pomniejszą się o kwotę przeznaczoną na grupę interwencyjną”. Trudno z niej wywieść, co
Przystępujący rozumiał przez „proporcjonalność”. W zestawieniu kosztów wykonania umowy
Przystępujący określił grupę interwencyjną również jako ekipę mobilną wspomagającą
pracowników stacjonarnych - czyli świadczącą usługę na potrzeby zamówienia
podstawowego.
W zakresie kosztów zatrudnienia Przystępujący oświadczył jedynie w sposób bardzo ogólny,
że osoby zatrudnione do realizacji usługi są zatrudnione na podstawie umowy o pracę
z zachowaniem i poszanowaniem przepis
ów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
i przepisów powiązanych. Wbrew twierdzeniu Przystępującego, powyższe nie wynikało
z
załączonej do wyjaśnień kalkulacji.
Wyjaśnienia nie zostały ponadto poparte dowodami. Przystępujący wskazał w kalkulacji
„Koszty osobowe pracowników” w kwocie 46 500,00 zł i wyjaśnił, że wartość ta zawierała
niezbędne koszty tj. pełne koszty zatrudnienia na podstawie umowy o pracę/cywilnoprawne
obejmujące: płace bezpośrednie, koszty związane ze składkami na ZUS, ubezpieczenie
emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie chorobowe, zdrowotne, składka
na f
undusz pracy, składka na FGŚP, PPK, zaliczka na PIT, również ew. godziny
nadliczbowe, praca w dni wolne oraz praca w godzinach nocnych.
Powyższe w żaden sposób nie udowodniło jednak, że kwota 46 500,00 zł rzeczywiście
uwzględniała powyższe koszty i czy zostały one wyliczone we właściwej wysokości.
Zamawiający nie mógł stwierdzić, bez wiedzy chociażby o przewidywanej wielkości i rodzaju
zatrudnienia przez
Przystępującego, czy nie doszło do niedoszacowania kosztów pracy.
Przystępujący nie wskazał jaki był planowany wymiar pracy, co dałoby podstawę do oceny
kalkulacji kosztów osobowych pracowników.
Wykonawcy
biorący udział w postępowaniu złożyli oferty w zakresie usługi podstawowej oraz
opcji. Formularze ofertowe zawiera
ły stawkę za 1 mkw utrzymania powierzchni wewnętrznej,
stawkę za 1 mkw utrzymania powierzchni zewnętrznej oraz stawkę za 1 mkw powierzchni
nieutwardzonej zewnętrznej/zielonej. Stawki te stanowiły podstawę do wyliczenia wartości
całego zamówienia brutto. Na zasadach ogólnych usługa dotycząca utrzymania powierzchni
wewnętrznej winna być opodatkowana 23% VAT, natomiast usługa dotycząca powierzchni
zewnętrznej winna być opodatkowana 8% VAT. Właściwy VAT zastosowali wszyscy oferenci
poza
Przystępującym, który oświadczył, że czterech z sześciu konsorcjantów to podmioty
korzystające ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ustawy VAT. Dlatego Przystępujący
w formularzu cenowym dla Zadania nr 29 w wierszu
nr 8 „ budynki biurowe, tereny przyległe,
Wrocław, 50-525, ul. Joannitów 13, BIURO” zmodyfikował formuły dotyczące stawki podatku
VAT i nie uwzględnił tego podatku. W pozostałym zakresie przyjął właściwy VAT, bowiem
zgodnie z oświadczeniem dotyczącym wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia na podstawie art. 117 ust. 4 Pzp, tą część zamówienia mieli realizować
członkowie konsorcjum - Przedsiębiorstwie Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. oraz
Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o., którzy byli czynnymi podatnikami VAT.
W ocenie Odwołującego doszło w efekcie do czyny nieuczciwej konkurencji polegającego
na s
tworzeniu konsorcjum, kilku powiązanych kapitałowo podmiotów, z których prawie każdy
był zwolniony z podatku VAT (i istniał tylko po to, żeby wystawić faktury o wartości do 200
000 zł rocznie), co umożliwiło złożenie oferty tańszej niż wykonawcy, którzy uwzględnili VAT
w cenie oferty. O
ferta złożona przez Przystępującego na zadanie 29 w zakresie zwolnionym
z VAT, kilkakrotnie przekracza
ła swoją wartością próg 200 000,00 zł – opiewała na kwotę
603 781,56 zł rocznie.
Przystępujący nie potwierdził doświadczenia spółek SMGL 1, SMGL 2, SMGL 5 oraz SMGL
7 zakresie realizacji prac sprzątania powierzchni budynków, natomiast doświadczeniem
w tej kwestii wykazali się pozostali dwaj członkowie - płatnicy VAT. Trudno więc było uznać,
że realizacja przedmiotu zamówienia przekraczałaby możliwości wykonania go przez
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. oraz Dolnośląskie Przedsiębiorstwo
Usługowe Sp. z o.o.
Wprowadzenie do konsorcjum
spółek SMGL 1, SMGL 2, SMGL 5 oraz SMGL 7 miało tylko
jeden cel - za
stosowanie podmiotowego zwolnienia z VAT przez członków konsorcjum
do momentu całkowitej realizacji zadania. Celem utworzenia konsorcjum Przystępującego
było osiągnięcie zwolnienia z podatku VAT, podczas gdy inne podmioty na rynku tego nie
robią, bo sprzeciwiałoby się to zasadzie uczciwego prowadzenia przedsiębiorstw. Dlatego
zdaniem Odwołującego działanie Przystępującego należało ocenić jako nakierowane
na osiągnięcie konkretnych korzyści kosztem konkurencji.
Działanie Przystępującego było celowe i rozmyślne, a miało na celu uzyskanie zamówienia,
przy pomocy sztucznej struktury prawnej
, dążąc do maksymalizacji zysku kosztem
ograniczenia konkurencji przez
utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku
oraz
w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami (tzw. uczciwość kupiecka).
Wykorzystywanie przez
niektórych wykonawców zwolnień podmiotowych z VAT w wyniku
tworzenia
„sztucznych struktur prawnych” utrudnia lub nawet uniemożliwia innym
przedsiębiorcom dostęp do rynku, co jest wykorzystywane dodatkowo do zdecydowanego
zwiększenia zysku. Powyższe wypełnia przesłanki art. 15 ust. 1 pkt 5 Uznk, gdyż czynem
nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku,
w szczególności przez działanie mające na celu wymuszenie na zamawiającym wyboru
wykonawcy.
Oferty składane przez konsorcja zwolnione z podatku VAT stanowią ponadto zakazane
porozumienie na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentów (dalej: Uokik), a tym samym czyn nieuczciwej konkurencji określony w art. 15
ust. 1 pkt 5 Uznk lub alternatywnie art. 3 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 i 7
U
okik zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie,
ograniczenie
lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności
na: ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych
porozumieniem, jak też uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu
lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu
warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny. Zawarcie zakazanego
porozumienia stanowi delikt administracyjny prawa ochrony konkurencji. Na gruncie z
aś
relacji cywilnoprawnych ustawa stanowi, że zakazane porozumienia są nieważne.
Zawiązanie konsorcjum, co do zasady, powinno zostać uznane za formę współpracy, która
mieści
się w zakresie „porozumienia” na potrzeby stosowania przepisu art. 6 Uokik.
3 czerwca 2022
r. Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie i wniósł o jego
oddalenie.
Uzasadniając swoje stanowisko Zamawiający wskazał m. in.:
Zamawiający po weryfikacji ofert uznał, że oferta złożona przez Przystępującego była zgodna
z Pzp i warunkami z
amówienia. Zgodnie z wyjaśnieniami Przystępującego w realizację
z
amówienia w lokalizacji wskazanej w 8 wierszu Formularza cenowego miały być zaangażowane
podmioty korzystające ze zwolnienia z VAT tj. SMGL 1 Sp. z o.o., SMGL 2 Sp. z o.o., SMGL 5
Sp.
z
o.o.
lub SMGL 7 Sp. z o.o.
Z
godnie z odpowiedzią na pytanie 28 z 22 lutego 2022 r. dopuszczalne było, żeby każdy członek
k
onsorcjum wystawiał odrębne faktury/rachunki za wykonywaną przez siebie część
zakontraktowanej usługi.
Twierdzenia
Odwołującego były sprzeczne z ideą konsorcjum. Uprawnienie do ubiegania
się wspólnie o udzielenie zamówienia przez kilku wykonawców wynika bezpośrednio z art. 58
Pzp
. W świetle art. 58 ust. 5 Pzp, Zamawiający ma obowiązek traktowania wykonawców
ubiegających się wspólnie o udzielenie zamówienia na równi z wykonawcami występującymi
samodzielnie.
Mając na uwadze powyższe, Zamawiający oceniał doświadczenie zawodowe całego konsorcjum
Przystępującego, a nie poszczególnych jego członków.
W
arunek określony w Rozdziale IX ust. 2 pkt 4 lit. h SWZ dotyczył całego zamówienia, a nie jego
części określonej w pozycji nr 8 formularza cenowego. Zatem, wymaganie żeby poszczególni
członkowie mający być zaangażowani jedynie w realizację 1 z 21 lokalizacji posiadali
doświadczenie jakie się wymaga do realizacji całego zadania nr 29 byłoby sprzeczne z
przepisami Pzp.
Wobec zaistnienia
przesłanki z art. 224 ust. 2 pkt 1 Pzp, Przystępujący został wezwany 22 marca
2022 r. do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty. Przystępujący sprostał nałożonemu przez
ustawę obowiązkowi wykazania, że jego oferta jest rentowna. W świetle jego wyjaśnień,
członkowie konsorcjum korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, co miało istotny wpływ na cenę.
Przystępujący załączył do wyjaśnień szczegółową kalkulację ceny gdzie wykazał, że osiągnie
zysk, wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania, zdjęcia sprzętu i soli, faktury zakupu
zamortyzowanego sprzętu, maszyn i pojazdów (10 szt.), dowód rejestracyjny zamortyzowanego
pojazdu,
poświadczenie należytego wykonania usługi członków konsorcjum i oświadczenie
hurtowni o rabatach.
Wbrew stanowisku Odwołującego, oferta Przystępującego nie została złożona w warunkach
czynu nieuczciwej konkurencji.
Zdaniem Zamawiającego nie doszło do kumulatywnego wypełnienia przesłanek z art. 3 ust. 1
Uznk, tj.:
działania podjętego w związku z działalnością gospodarczą;
działania to wskazującego na sprzeczność z prawem lub dobrymi obyczajami;
zagrożenia lub naruszenia interesu innego przedsiębiorcy lub klienta.
Działanie Przystępującego polegające na korzystaniu ze zwolnienia z podatku od towarów i usług
na podstawie art. 113 ustawy o VAT nie
było sprzeczne z prawem ani dobrymi obyczajami.
Odwołujący nie udowodnił, że konsorcjum Przystępującego zostało zawiązane jedynie w celu
złożenia oferty bez podatku VAT. Odwołujący uzasadniając swoje stanowisko poprzestał na tym,
że wprowadzono do konsorcjum nowe spółki tj. SMGL 1 Sp. z o.o. oraz SMGL 2 Sp. z o.o. Nie
było jednak rolą Zamawiającego ustalanie składu konsorcjum wykonawców.
Zwolnienie z VAT dotyczy
ło tylko części pozycji nr 8 formularza cenowego. Zatem twierdzenia
Odwołującego o tym, że konsorcjum zostało zawiązane jedynie w celu uniknięcia opodatkowania
podatkiem VAT nie korespond
owało z rzeczywistością. Zamawiający przyjął za wiarygodne
wyjaśnienia Przystępującego, który wskazał, że umowa konsorcjum zawarta między członkami
konsorcjum, którymi m.in. są firmy zwolnione z podatku VAT oraz firmy nie korzystające
ze zwolnienia z podatku VAT, swoimi postanowieniami
precyzyjnie określa szczegółowy podział
prac dla każdego z członków konsorcjum. Zamawiający nie ma prawa ingerować w treść umowy
konsorcjum. W świetle obowiązujących przepisów podatkowych to członkowie konsorcjum
są odrębnymi podatnikami, a nie konsorcjum, do którego nie odnosi się żadna regulacja prawa
podatkowego. Każdy członek konsorcjum jest uprawniony do wystawiania faktury czy rachunku
za zrealizowaną przez siebie usługę.
Przystępujący poparł stanowisko Zamawiającego i wniósł o oddalenie odwołania.
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść SWZ, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron i Przystępującego zawarte
w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie
i odnotowane w protokole, ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 Pzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp
, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamaw
iającego.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że zasługuje ono na uwzględnienie.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z dokumentacji postępowania,
ze szczególnym SWZ wraz z załącznikami, oferty Przystępującego oraz dowodów
wskazanych przez Strony.
Izba przeprowadziła również dowód z dokumentów złożonych
przez Odwołującego w toku posiedzenia niejawnego z udziałem stron.
Izba ustaliła, co następuje:
Zarzut nr 1
Zgodn
ie z Rozdziałem IX ust. 2 pkt 4 lit. h SWZ o udzielenie zamówienia w ramach Zadania
nr 29
ubiegać mogli się wykonawcy spełniający następujący warunek w zakresie zdolności
technicznej lub zawodowej:
„Zamawiający uzna warunek za spełniony, jeżeli Wykonawca wykaże, że nie wcześniej niż
w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – w tym okresie, należycie wykonał lub wykonuje:
− co najmniej jedną usługę sprzątania obiektów użyteczności publicznej oraz terenów
przyległych do obiektów użyteczności publicznej - o wartości zrealizowanej usługi
nie mniejszej niż 850 000,00 zł brutto
lub
− co najmniej jedną usługę polegającą na sprzątaniu obiektów użyteczności publicznej -
o wartości zrealizowanej usługi nie mniejszej niż 500 000,00 zł brutto
i
− co najmniej jedną usługę polegająca na sprzątaniu terenów przyległych do obiektów
użyteczności publicznej - o wartości zrealizowanej usługi nie mniejszej niż 350
000,00 zł brutto.
W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z 1 kwietnia 2022 r. do złożenia dokumentów
podmiotowych Przystępujący złożył m. in. wykaz usług, w którym zawarł następujące
informacje:
Spółka DPU - Utrzymanie czystości w budynkach niedworcowych oraz na terenach
do nich przyległych zarządzanych przez PKP S.A. Oddział Gospodarowania
Nieruchomościami we Wrocławiu. Przystępujący oświadczył, że Zamawiający jest
w posiadaniu środków dowodowych i są one aktualne i ważne (umowa
KIZ02.022.BN.37309.2019).
Wartość wykazanej usługi wyniosła 276 917,13 zł.
Przystępujący wskazał, że została ona zrealizowana na rzecz Zamawiającego.
SMGL (bez wskazania, której ze spółek o tej nazwie wchodzących w skład
konsorcjum dotyczyła informacja) - Utrzymanie czystości w budynkach
niedworcowych przez PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami we
Wrocławiu. Przystępujący oświadczył, że Zamawiający jest w posiadaniu środków
dowodowych i są one aktualne i ważne (umowa KIZ02.022.BN.37311.2019). Wartość
wykazanej
usługi
wyniosła
869 090,00 zł. Przystępujący wskazał, że została ona zrealizowana na rzecz
Zamawiającego.
Wpis o treści: „DPU PUW Utrzymanie czystości na obiektach zarządzanych przez
PKP PLK we Wrocławiu 61/207/0017/20/Z/O”. Wartość wykazanej usługi określona
została jako: „472 279,50 wewnętrzne, 130 353,70 zewnętrzne”. Przystępujący
wskazał,
że została ona zrealizowana na rzecz Zamawiającego.
Do wykazu Przystępujący załączył m. in. referencje potwierdzające należyte realizowanie
przez spółkę Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych umowy nr 61/207/0017/20/Z/O.
14 kwietnia 2022 r. Zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszych ofert
w postępowaniu, w tym w zakresie Zadania nr 29. W tej części wybrana została oferta
Przy
stępującego. Przeciwko tej czynności 25 kwietnia 2022 r. Odwołujący złożył odwołanie
i wniósł m. in. o unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty.
9 maja 2022 r. Zamawiający poinformował o unieważnieniu wyboru najkorzystniejszej oferty
w Zadaniu nr 2
9, co skutkowało umorzeniem postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO
1155/22 na podstawie art. 568 ust. 2 Pzp.
9 maja 2022 r. Zamawiający skierował na podst. art. 128 ust. 1 Pzp do Przystępującego
wezwanie do uzupełnienia dokumentów w ramach Zadania nr 29. W treści wezwania
Zamawiający wskazał m. in.:
„Zamawiający dokonał weryfikacji dokumentów stwierdzając, iż
− wartość zrealizowanej usługi wskazanej w pozycji nr 1 jest mniejsza niż wskazana
w warunku udziału w postępowaniu;
− wskazana w pozycji nr 2 wykazu usługa - Członkowie Konsorcjum biorący udział
w przedmiotowym postępowaniu nie wykonywali sprzątania terenu przyległego
do obiektów użyteczności publicznej;
− wartość zrealizowanej usługi wskazanej w pozycji nr 3 jest mniejsza niż wskazana
w warunku udziału w postępowaniu (…).
Zamawiający, działając na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy Pzp, wzywa do uzupełnienia
wykazu
usług o:
− co najmniej jedną usługę sprzątania obiektów użyteczności publicznej oraz terenów
przyległych do obiektów użyteczności publicznej - o wartości zrealizowanej usługi nie
mniejszej niż 850 000,00 zł brutto
lub
− co najmniej jedną usługę polegająca na sprzątaniu terenów przyległych do obiektów
użyteczności publicznej - o wartości zrealizowanej usługi nie mniejszej niż 350
000,00 zł brutto.
zgodnie z zapisami SWZ wraz z dokumentami potwierdzającymi ich należyte wykonanie”.
W odpowiedzi
Przystępujący złożył nowy wykaz usług, w którym skład konsorcjum określony
został jako spółki: Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o., Dolnośląskie
Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o., SMGL 5 Sp. z o.o. i SMGL 7 Sp. z o.o.
W treści wykazu zawarte zostały następujące informacje o zrealizowanych przez
ww. wykonawców zadaniach:
„Świadczenie
kompleksowej
usługi
utrzymania
czystości
w
budynkach
niedworcowych oraz na terenach do nich przyległych zarządzanych przez PKP S.A.
(pokoje biurowe, sale konferencyjne, sanitarne, socjalne, klatki schodowe, korytarze,
pralnie, suszarnie, strychy, ciągi w piwnicach, windy, chodniki, drogi dojazdowe,
place, parkingi).
– Zadanie 25 Wrocław. Umowa KIZ02.022.BN.34678.2017”.
Wartość zamówienia wyniosła 1 602 141,60 zł.
„Świadczenie usług utrzymania czystości w wybranych lokalizacjach zarządzanych
przez PKP S.A. Zadanie 22-
Wrocław. Świadczenie usług utrzymania czystości
na stacjach i przystankach kolejowych, budynkach dworców kolejowych, peronach
i drogach dojścia do nich, torach i międzytorzach oraz innej infrastruktury służącej
do obsługi podróżnych, zarządzanych przez PKP S.A. Umowa KNE03.022.
US.10025.2018
”.
Wartość zamówienia wyniosła 3 161 253,22 zł.
„SMGL 5 Sp. z o.o., SMGL 7 Sp. z o.o.
Utrzymanie czystości w budynkach niedworcowych przez PKP S.A. Oddział
Gospodarowania Nieruchomościami we Wrocławiu.
Oświadczamy, ze zamawiający jest w posiadaniu środków dowodowych, i są one
aktualne i ważne (umowa KIZ02.022.BN.37311.2019)”
Wartość zamówienia wyniosła 869 090,00 zł.
Wraz z wykazem Przystępujący złożył referencje potwierdzające należytą realizację zadań
wskazanych w punktach 1 i 2, przy czym z ich treści jednoznacznie wynikało, że usługi nie
były realizowane przez wszystkich członków konsorcjum wymienionych w uzupełnionym
wykazie usług, a jedynie przez Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o.,
Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o.
13 maja 2022 r. Zamawiający poinformował o wyborze jako najkorzystniejszej w Zadaniu
nr 29 oferty Przystępującego.
W
ocenie Izby zarzut nr 1 odwołania potwierdził się. Biorąc pod uwagę ustalony stan
faktyczny wskazać należy, że te z podmiotów, które w sposób niewątpliwy wykazały
spełnienie warunków udziału w postępowaniu nie są tymi, które miały realizować zasadniczą
cz
ęść przedmiotu zamówienia. Łączna powierzchnia wewnętrzna obiektów objętych umową
wynosi 14 387,79 m
, w tym powierzchnia wskazana w punkcie 8 formularza ofertowego, tj.
"budynki biurowe, tereny przyległe" pod adresem ul. Joannitów 13 we Wrocławiu to 13
171,50 m
Zadanie w ramach punktu 8 formularza zostało przez Przystępującego
wycenione
z uwzględnieniem zerowej stawki VAT, zatem nie mogłoby być realizowane przez podmioty
będące płatnikami VAT. Z tego względu Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z
o.o., Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe Sp. z o.o. nie mogłoby realizować tej części
przedmiotu zamówienia. Z pozostałych podmiotów wchodzących w skład konsorcjum
Przystępującego zwolnienie z podatku VAT przysługiwało spółkom SMGL 1, SMGL 2,
SMGL 5 i SMGL
7. Przystępujący w prawidłowy sposób wykazał doświadczenie spółek
SMGL 5 i SMGL 7.
Ze względu na fakt, że zwolnienie z podatku VAT przysługuje do kwoty
000 zł rocznie, to spółki SMGL 5 i SMGL 7 nie mogłyby przekroczyć tej kwoty, zatem
każda z nich mogłaby wystawić faktury na łączną kwotę 200 000 zł rocznie. Tym samym
podmioty, które wykazały spełnianie warunku doświadczenia mogłyby zrealizować usługę
wskazaną,
w punkcie 8 formularza do kwoty 400
000 zł (przy założeniu, że podmioty te nie
reali
zowałyby zadań na rzecz innych podmiotów oprócz Zamawiającego). Wynika to z art.
113 ust. 1 i ust. 5 ustawy o VAT:
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość
sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000
zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy
kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą
przekroczono tę kwotę.
Wartość netto dla całej usługi z punktu 8 formularza ofertowego (w zakresie podstawowym)
została wyceniona przez Przystępującego na kwotę 907 965,07 zł.
W złożonym wraz z ofertą oświadczeniu na podst. art. 117 ust 4 Pzp Przystępujący przy
każdym z uczestników konsorcjum zakres przewidzianego do realizacji przedmiotu
zamówienia określił jako: „usługi utrzymania czystości w budynkach niedworcowych w
pełnym zakresie czynności objętych przedmiotem zamówienia w wybranych lokalizacjach
zgodnie
z podziałem adresów dokonanym w umowie konsorcjum”.
Zgodnie z punktem II.2.7 Ogłoszenia o zamówieniu okres obowiązywania zamówienia,
umowy ramowej lub dynamicznego systemu zakupów określony został:
„Początek: 01/05/2022
Koniec: 30/09/2023
”.
Tym samym możliwe byłoby, żeby spółki SMGL 5 i SMGL 7 w toku realizacji umowy
dwukrotnie skorzystały ze zwolnienia z podatku VAT, ale mimo to nie mogłyby samodzielnie,
w całości zrealizować części usługi wskazanej w punkcie 8 formularza ofertowego – byłoby
to możliwe tylko, gdyby cena tej części zadania nie przekroczyła kwoty 800 000 zł. Z tego
względu w realizacji tej części zamówienia niezbędny byłby udział przynajmniej jednej
ze spółek, które nie wykazały spełnienia warunku udziału w postępowaniu, tj. SMGL 1
lub SMGL 2.
Zgodnie z art. 117 ust. 3 Pzp w odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia,
kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie
zamówienia mogą polegać na zdolnościach tych z wykonawców, którzy wykonają roboty
budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane. Dlatego też uznać
należało, że w sposób leżący po stronie Przystępującego, spółki, które miały za zadanie
faktyczną realizację przedmiotu zamówienia musiały wykazać rzeczywiste dysponowanie
wymaganym przez Zamawiającego doświadczeniem. Wskazana przez Zamawiającego
okoliczność, że zgodnie z Rozdziałem IX ust. 3 SWZ „wykonawcy wspólnie ubiegający
się o zamówienie, warunki wskazane w ust. 2 pkt 4 SWZ mogą spełnić wspólnie” nie zmienia
tej oceny.
Zamawiający nie jest uprawniony do wyłączenia stosowania bezwzględnie
obowiązującego przepisu ustawy. Dlatego nie można uznać za prawidłowe twierdzenia
Zamawiającego, że wystarczające było wykazanie spełnienia warunków udziału
przez
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych Sp. z o.o. i Dolnośląskie Przedsiębiorstwo
Usługowe Sp. z o.o.
Wobec powyższego Izba uznała, że Przystępujący nie wykazał spełnienia warunku udziału
w postępowaniu. Ponieważ Zamawiający dał już Przystępującemu możliwość uzupełnienia
dokumentów na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu to
konsekwencją było uznanie przez Izbę, że oferta Przystępującego podlega odrzuceniu.
Zarzut nr 2
Zgodnie z informacją z otwarcia ofert z 1 marca 2022 r. w ramach Zadania nr 29 oferty
złożyli:
Odwołujący - cena 3 404 927,43 zł,
Przystępujący - cena 1 329 281,04 zł,
Przedsiębiorstwo Baca Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach - cena 1 677 849,71 zł,
Firma Usługowa Aga A. K. z siedzibą w Łaziskach Górnych - cena
2 465 897,20 zł,
Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia Firma Handlowo
Usługowa Artem N. M. z siedzibą w Lipnie i Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Dafmar
D. M.
z siedzibą w Lipnie - cena oferty 5 577 548,58 zł.
Zamawiający na realizację przedmiotowej części zamówienia przeznaczył kwotę
1 538 539,31 zł.
22 marca 2022 r. Zamawiający skierował do Przystępującego wezwanie do wyjaśnienia ceny
oferty w zakresie Zadania nr 29.
Wyjaśnienia dotyczyć miały: „w szczególności w zakresie:
Wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków usług;
Zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta
do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r.
poz. 2207) lub pr
zepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest
realizowane zamówienie;
Zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
Wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy;
Kosztów realizacji usługi wynikających z wymagań określonych w Opisie przedmiotu
zamówienia, stanowiącym Załącznik nr 1 do Specyfikacji Warunków Zamówienia,
zwanej dalej „SWZ” oraz wzorze Umowy stanowiącym Załącznik nr 9 do SWZ,
w szczególności kosztów:
niezbędnych dla należytej realizacji zamówienia środków czystości,
higienicznych i chemicznych;
worków na śmieci;
sprzętu niezbędnego do realizacji usługi (koszt ma zawierać amortyzację,
koszty p
onoszone z tytułu napraw, wymiany elementów eksploatacyjnych
i serwisowania);
4) paliwa;
innych usług (np. mycie alpinistyczne).
Kosztów wynikających z wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania Umowy
zgodnie z postanowieniami § 14 wzoru Umowy stanowiącego Załącznik nr 9 do SWZ
wraz ze wskazaniem przyjętych założeń i wynikających z nich kwot;
Kosztów wynikających z posiadania przez cały okres realizacji Umowy ubezpieczenia
od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z prze
dmiotem zamówienia z sumą zgodnie z postanowieniami rozdziału XXII SWZ
oraz wraz ze wskazaniem przyjętych założeń i wynikających z nich kwot”.
W odpowiedzi na powyższe wezwania Przystępujący wyjaśnił, że istotny wpływ na obniżenie
ceny miało zastosowane zwolnienie z VAT przez czterech konsorcjantów. Ponadto
Przystępujący wskazał: „Odnosząc się literalnie do wezwania, jakie czynniki wpłynęły
na podaną cenę, wyjaśniamy:
Ad.1) korzystne rozwiązania techniczne obejmują: doświadczoną kadrę pracowniczą,
wykorzystanie zamortyzowanego sprzętu zastosowanego do realizacji usługi, a przede
wszystkim kadry kierowniczej od lat nadzorującej przedmiotową usługę.
Ad.2) osoby zatrudnione do realizacji usługi są zatrudnione na podstawie umowy o pracę
z zachowaniem i poszanowaniem przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i przepisów powiązanych. Kalkulacja załączona
poniżej uwzględnia przepisy przytoczonej ustawy.
Ad.3) Również w kalkulacji uwzględniono koszty związane z prawem pracy i zabezpieczenia
społecznego uwzględniając uwarunkowania istniejące w miejscu realizacji usługi.
Ad.4) W kalkulacji nie przewidzieliśmy wykorzystania podwykonawców. Założyliśmy, że sami
poniesiemy pełny koszt realizacji usługi, jednak jeżeli otrzymamy korzystną ofertę
od podwykonawcy, umożliwiającą nam obniżenie kosztów głównie dojazdów
do obiektów przewidzianych w prawie opcji a odległych od siedzib członków
konsorcjum, oczywiście z takiej oferty skorzystamy.
Ad.5) W kalkulacji oferty uwzględniliśmy wszystkie koszty wynikające z wymagań
określonych w Opisie Przedmiotu Zamówienia, stanowiącym załącznik nr 1 do SWZ
oraz we wzorze Umowy stanowiącym załącznik nr 9 do SWZ, w szczególności
kosztów:
zakupu środków czystości, higienicznych i chemicznych. Tu należy nadmienić,
że jako wieloletni partnerzy hurtowni chemicznych posiadamy znaczne upusty
umożliwiające nam zakup tych produktów po niezwykle korzystnych cenach.
To ma również wpływ na wartość złożonej oferty. (dowód: oświadczenie
przedstawiciela hurtowni)
To samo dotyczy zakupu worków na śmieci, mieszczą się one w asortymencie
w który zaopatrujemy się w miejscach które sprzedają nam chemię, drobny
podręczny sprzęt, materiały higieniczne itd.
Sprzęt niezbędny do realizacji umowy jest naszą własnością i jest w całości
zamortyzowany. Koszt eksploatacji ew. napraw jest uwzględniony w załączonej
kalkulacji.
Podczas wykonywania przedmiotowej usługi zużywamy paliwo, również
uwzględnione w załączonej kalkulacji.
Koszt mycia alpinistycznego okien, wszelkie dodatkowe koszty poza bieżącym
sprzątaniem realizuje grupa interwencyjna, której koszty zostały przedstawione
w załączonej kalkulacji.
Ad.6) W załączonej kalkulacji uwzględniliśmy również koszty wynikające z wniesienia
zabezpieczenia należytego wykonania umowy.
Ad.7) Koszty ogólnozakładowe uwzględnione w kalkulacji obejmują między innymi polisę
ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej”.
Do wyjaśnień Przystępujący załączył:
− kalkulację,
− wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania do zatrudnienia osoby
niepełnosprawnej,
− zdjęcia sprzętu i soli,
− faktury zakupu zamortyzowanego sprzętu, maszyn i pojazdów (10 szt.),
− dowód rejestracyjny zamortyzowanego pojazdu,
− poświadczenie należytego wykonania usługi członków konsorcjum,
− oświadczenie hurtowni o rabatach.
W załączonej kalkulacji Przystępujący wskazał m. in. koszty osobowe pracowników
w wysokości 46 500,00 zł miesięcznie wraz z adnotacją o treści: „pełne koszty zatrudnienia
na podstawie umowy o pracę/cywilnoprawne obejmujące: płace bezpośrednie, koszty
zwi
ązane ze składkami na ZUS, ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe,
ubezpieczenie chorobowe, zdrowotne, składka na fundusz pracy, składka na FGŚP, PPK,
zaliczka na PIT , również ew. godziny nadliczbowe, praca w dni wolne oraz praca w
godzinach nocnych
”.
Zamawiający uznał powyższe wyjaśnienia wraz załączonymi dowodami za prawidłowe.
W ocenie Izby zaniechanie odrzucenia
oferty Przystępującego było sprzeczne
w szczególności z art. 224 ust. 6 Pzp, zgodnie z którym odrzuceniu, jako oferta z rażąco
niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w
wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
rażąco niskiej ceny lub kosztu tej oferty. W konsekwencji Izba uznała, że zarzut nr 2
odwołania potwierdził się.
Złożone przez Przystępującego wyjaśnienia w odpowiedzi na wezwanie z 22 marca 2022 r.
formalnie zawierały odpowiedzi na wszystkie postawione przez Zamawiającego pytania,
ale w praktyce nie sposób było uznać, że wyjaśnienia czyniły zadość obowiązkowi
wykazania przez wykonawcę realności zaoferowanej ceny. Szczególnie dobrze widać to na
przykładzie części wyjaśnień dotyczących kosztów pracy. Oprócz wyjaśnień w tym zakresie
przytoczonych wyżej, Przystępujący nie przedstawił żadnej innej informacji o zakładanych
kosztach pracy pracowników, w szczególności w rozbiciu na poszczególne etaty.
Przystępujący wskazał jedynie w załączonej do wyjaśnień kalkulacji, że koszty zatrudnienia
osób to kwota 46 500 zł miesięcznie. Przystępujący nie przekazał przy tym żadnych danych
umożliwiających choćby w sposób pośredni oszacować, czy cena oferty uwzględnia koszty
pracy zgodne z przepisami
ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę. Zamawiający nie wiedząc jaki jest zakładany przez
Przystępującego
poziom
zatrudnienia
konieczny
do realizacji przedmiotu zamówienia nie miał podstaw przyjąć, że Przystępujący udzielił
prawidłowych wyjaśnień ceny oferty. W konsekwencji zaistniały przesłanki określone
w przytoczonym wyżej art. 224 ust. 6 Pzp i obowiązkiem Zamawiającego było odrzucenie
oferty Przystępującego. Zaniechanie wypełnienia tego obowiązku przesądziło o
uwzględnieniu zarzutu nr 2 odwołania.
Zarzut nr 3
Konsorcjum Przystępującego złożone było z następujących podmiotów:
Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą we Wrocławiu.
W rubryce 7
działu 1 odpisu z KRS załączonego do oferty jako wspólnik wykazany
został pan P. Ś. posiadający w spółce 99 udziałów o łącznej wartości
4 950 zł (kapitał spółki wynosił 5 000 zł). Pan P. Ś. figuruje w KRS spółki jako jej
Prezes Zarządu oraz jedyny członek zarządu. Prokurentem samoistnym był pan G. H.
Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Usługowe spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą we Wrocławiu. Z odpisu KRS złożonego wraz z ofertą nie wynika,
by podmiot ten był powiązany z panem P. Ś. .
SMGL 1 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu. Adres:
ul. Łączna 2, 45-940 Opole.
Umowa spółki zawarta została 26 lutego 2019 r. Jedyny wykazany w rubryce 7
działu 1 KRS wspólnik to pan P. Ś. posiadający 95 udziałów o łącznej wartości 4 750
zł (kapitał spółki to 5 000 zł). Pan Ś. jest jedynym członkiem zarządu spółki, jak
również jej Prezesem Zarządu. Jako prokurent samoistny została wpisana pani A. Ś. .
4. SMGL 2
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu. Adres:
ul. Łączna 2, 45-940 Opole.
Umowa spółki zawarta została 27 lutego 2019 r. Jedyny wykazany w rubryce 7
działu 1 KRS wspólnik to pan P. Ś. posiadający 95 udziałów o łącznej wartości 4 750
zł (kapitał spółki to 5 000 zł). Pan Ś. jest jedynym członkiem zarządu spółki, jak
również jej Prezesem Zarządu. Jako prokurent samoistny została wpisana pani A. Ś. .
5. SMGL 5
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu. Adres:
ul. Łączna 2, 45-940 Opole.
Umowa spółki zawarta została 27 lutego 2019 r. Jedyny wykazany w rubryce 7
działu 1 KRS wspólnik to pan P. Ś. posiadający 95 udziałów o łącznej wartości 4 750
zł (kapitał spółki to 5 000 zł). Pan Ś. jest jedynym członkiem zarządu spółki, jak
również jej Prezesem Zarządu. Jako prokurent samoistny została wpisana pani A. Ś. .
6. SMGL 7
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opolu. Adres:
ul. Łączna 2, 45-940 Opole.
Umowa spółki zawarta została 26 marca 2019 r. Jedyny wykazany w rubryce 7
działu 1 KRS wspólnik to pan P. Ś. posiadający 95 udziałów o łącznej wartości 4 750
zł (kapitał spółki to 5 000 zł). Pan Ś. jest jedynym członkiem zarządu spółki, jak
również jej Prezesem Zarządu. Jako prokurent samoistny została wpisana pani A. Ś. .
Jak zostało szczegółowo opisane w zakresie ustaleń Izby dotyczących zarzutu nr 1
Przystępujący nie wykazał, by spółki SMGL 1 i SMGL 2 dysponowały jakimkolwiek
doświadczeniem niezbędnym do realizacji przedmiotu zamówienia.
W wyjaśnieniach ceny oferty Przystępujący wskazał, że spółki SMGL 1, SMGL 2, SMGL 5
i SMGL 7 kor
zystają ze zwolnienia z podatku VAT. Umożliwiło to zastosowanie zerowej
stawki VAT w zakresie zadania wskazanego w punkcie 8 formularza ofertowego, mimo, że
normalna stawka za tego rodzaju czynności to 23%.
W ocenie Izby oferta
Przystępującego została złożona w warunkach czynu nieuczciwej
konkurencji. Zgodnie z art. 58 ust. 1 Pzp w
ykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie
zamówienia. Uprawnienie do składania ofert w postępowaniu przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia nie zezwala jednak na m. in. zawieranie
przez wykonawców porozumień służących ograniczeniu konkurencji w postępowaniu.
Wynika to przede wszystkim z art. 3 ust. 1 Uznk
, w którym zdefiniowano czyn nieuczciwej
konkurencji jako
działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Biorąc pod uwagę ustalony i opisany wyżej
stan faktyczny
Izba uznała, że jedynym celem utworzenia konsorcjum Przystępującego z
udziałem spółek SMGL 1 i SMGL 2, było zaoferowanie Zamawiającemu oferty z zerową
stawką VAT, a zatem stawką dostępną w normalnym obrocie jedynie dla drobnych
przedsiębiorców.
Biorąc
pod uwagę wartości usług jakich realizacją należało się wykazać, by spełnić warunki udziału
w
postępowaniu uznać można, że przedmiotowe zamówienie adresowane jest do
podmiotów, którym zwolnienie określone w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT nie przysługuje.
Dlatego pozostali z wykonawców biorących udział w postępowaniu zaoferowali cenę za
sprzątanie powierzchni wewnętrznych z uwzględnieniem prawidłowej stawki VAT, tj. 23%.
Jedynie Przystępujący zaoferował stawkę zerową, ale wyłącznie ze względu na posłużenie
się strukturą, która formalnie odpowiadać miała konsorcjum. W rzeczywistości była jednak
tw
orem sztucznym, skonstruowanym wyłącznie po to, by złożyć w postępowaniu ofertę z
zerową
stawką
VAT,
a zatem stawką niedostępną dla pozostałych wykonawców biorących udział w postępowaniu.
Mylił się zatem Zamawiający twierdząc, że działanie Przystępującego nie godziło w uczciwą
konkurencję w postępowaniu – celem tworzenia konsorcjów ma być łączenie rzeczywistych
potencjałów wykonawców, a nie wykorzystywanie zwolnienia z VAT dostępnego drobnym
przedsiębiorcom.
Istotną okolicznością w sprawie jest fakt, że wspólnikiem spółek SMGL 1, SMGL 2, SMGL 5
i SMGL 7 jest ta sama osoba
będąca zarazem ich jedynym członkiem zarządu i Prezesem
Zarządu. Zarejestrowane są one ponadto pod tym samym adresem. O ile sam fakt
posiadania przez jedną osobę większej ilości spółek z ograniczoną odpowiedzialnością nie
jest nielegalny, to ich wykorzystanie w postępowaniu wyłącznie w celu uzyskania
niedostępnej dla innych uczestników postępowania stawki VAT jest czynem godzącym w
uczciwość
kupiecką.
W ocenie Izby, w oparc
iu o dokumentację postępowania ale także o doświadczenie życiowe,
nie ma podstaw do uznania, że udział w konsorcjum Przystępującego spółek SMGL 1 i
SMGL 2 był podyktowany czymkolwiek innym niż potrzebą uzyskania zwolnienia z podatku.
Z treści wyjaśnień ceny oferty złożonych przez Przystępującego wynika, że podmioty te
miały realizować określony w punkcie 8 formularza ofertowego zakres i wystawiać z tego
tytułu faktury do kwoty nie wyższej niż 200 000 zł. Tym samym ich udział w realizacji zadania
nie służył faktycznej realizacji określonej części świadczenia, ponieważ zakres ich
świadczenia określony został wyłącznie ww. kwotą, która nie mogła zostać przekroczona ze
względu
na groźbę utraty prawa do zwolnienia z VAT. Obie spółki nie wykazały się w postępowaniu
również jakimkolwiek doświadczeniem czy innego rodzaju potencjałem, który mógłby służyć
realizacji przedmiotu zamówienia. Ich jedynym, rzeczywistym celem była zatem sama
„obecność” w konsorcjum.
Praktyka taka z całą pewnością nie mieści się w granicach uczciwej konkurencji. Wykonawcy
składający oferty w postępowaniu nie mają podstaw zakładać, że przyjdzie im konkurować
o udzielenie zamówienia z podmiotem oferującym niemal cały zakres zamówienia z zerową
stawką VAT, niedostępną dla przedsiębiorców realizujących zadania na skalę wskazaną
w warunkach udziału w postępowaniu.
Z opisanych przyczyn, mimo, że działanie Przystępującego być może nie stało w
sprzeczności z przepisami o podatku VAT (rozstrzyganie na ten temat nie leży w
kompetencjach Krajowej Izby Odwoławczej) Izba uznała, że wobec oferty Przystępującego
wypełniły się przesłanki wskazane w art. 226 ust. Pkt 7 Pzp, który stanowi, że zamawiający
odrzuca ofertę, jeżeli została złożona w warunkach czynu nieuczciwej konkurencji w
rozumieniu
ustawy
z
dnia
16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Zaniechanie przez Zamawiającego odrzucenia oferty Przystępującego prowadziło
do uwzględnienia przez Izbą zarzutu nr 3 odwołania.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………............…………………..……………