KIO 981/21 WYROK dnia 17 maja 2021 r.

Sygn. akt: KIO 981/21 
 

WYROK 

z dnia 17 maja 2021 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Izabela Niedziałek-Bujak  

Protokolant:   

Konrad Wyrzykowski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  13  maja  2021  r. 

odwołania  wniesionego  do  Prezesa 

Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  29  marca  2021  r.  przez  Odwołującego  –  Ekologika 

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Polna 6, 21-560 Rzeczyca w postępowaniu 

prowadzonym  przez 

Zamawiającego  –  Gminę  Międzyrzec  Podlaski,  ul.  Warszawska  20, 

560 Międzyrzec Podlaski 

przy udziale 

Wykonawcy  LEBART  B. 

Ł.  i wspólnik  spółka  jawna,  ul.  Kryształowa  21,  Rakowiska,  21-

500 Biała Podlaska zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie 

Zamawiającego  

orzeka: 

Oddala odwołanie. 

Kosztami postępowania odwoławczego obciąża Odwołującego i: 

2.1 z

alicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10.000  zł  00  gr. 

(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego tytułem 

wpisu o

d odwołania oraz kwotę 3.600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych 

zero groszy) tytułem kosztów poniesionych przez Zamawiającego; 

zasądza  od  Odwołującego  na  rzecz  Zamawiającego  kwotę  3.600  zł  00  gr  (słownie: 

trzy  tysiące  sześćset  złotych  zero  groszy)  tytułem  zwrotu  kosztów  strony 

poniesionych w związku z wynagrodzeniem pełnomocnika. 

Stosownie do 

580 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo Zamówień Publicznych 

(Dz. U. poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia jego 

doręczenia - 

przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do  Sądu 

Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący: 

……………………………… 

Sygn. akt: KIO 981/21 

U z a s a d n i e n i e 

W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego przez Zamawiającego – 

Gminę  Międzyrzec  Podlaski  na  wykonanie  termomodernizacji  budynku  publicznej  szkoły 

podstawowej  w  miejscowości  Misie  (nr  ref.:  IN.271.48.2020.KB),  ogłoszonym  w  Biuletynie 

Zamówień Publicznych 31 grudnia 2020 r., 772529-N-2020 wobec czynności badania, oceny 

i  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  (Lebart  B. 

Ł.  i  wspólnik  sp.  j.),  wniesione  zostało 

29.03.2021 r. do Prezesa Kraj

owej Izby Odwoławczej odwołanie wykonawcy Ekologika Sp. z 

o.o. (sygn. akt KIO 981/21). 

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie: 

1)  art. 7 ust. 1 i 3 Pzp w zw. z naruszeniem art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 1, 2 i 3 Pzp 

przez  zaniechanie  czynności  odrzucenia  oferty  wykonawcy  Lebart  pomimo  tego,  że 

wykonawca ni

e złożył wyjaśnień, które można uznać za wystarczające w rozumieniu art. 

90  ust.  1  ustawy  Pzp  oraz  nie  wykazał  w  złożonych  wyjaśnieniach,  że  jego  oferta  nie 

zawiera rażąco niskiej ceny; 

2)  art. 7 ust. 1 i 3 Pzp w zw. z naruszeniem art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 1, 2 i 3 Pzp 

przez nieprawidłową ocenę złożonych przez wykonawcę Lebart wyjaśnień, podczas gdy 

z ich treści wynika, że oferta zawiera rażąco niską cenę; 

3)  art. 7 ust. 1 i 3 Pzp w zw. z naruszeniem art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 1, 2 i 3 Pzp 

przez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy Lebart, pomimo iż zawiera rażąco niską 

cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia; 

4)  art.  7  ust.  1  i  3  Pzp  w  zw.  z  naruszeniem  art.  90  ust.  1  Pzp  przez  bezpodstawne 

dokonanie  wyboru  oferty  wykonawcy  Lebart  jako  najkorzystniejszej  oraz  przez 

zaniechanie dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej spośród pozostałych złożonych 

ofert. 

Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  w  całości  i  nakazanie  Zamawiającemu 

unieważnienia  czynności  wyboru oferty  najkorzystniejszej,  dokonania ponownego badania i 

oceny  złożonych  ofert,  odrzucenia  oferty  wykonawcy  Lebart  i  dokonania  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej spośród pozostałych ofert.  

Uzasadnienie faktyczne i prawne. 

Odwołujący  zarzucił  Zamawiającemu  naruszenie  przepisów  Ustawy  wynikające  z  decyzji  o 

wyborze oferty najkorzystniejszej, którą poprzedzało badanie oferty Lebart pod kątem rażąco 

niskiej ceny w trybie przewidzianym przepisem art. 90 ust. 1 Ustawy. Wezwanie do złożenia 

wyjaśnień ustanowiło domniemanie, iż cena jest rażąco niska, co nakładało na wezwanego 

Wykonawcę  obowiązek  jego  obalenia  i  wykazania  realności  kalkulacji  ceny  ofertowej  pod 

rygorem odrzucenia oferty na podstawie art. 90 ust. 3 Ustawy. 

Odwołujący  analizując  złożone  wyjaśnienia  skupił  się  na  elemencie  kalkulacji,  jakim  są 

koszty  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od 

minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za 

pracę (Dz. U. z 2002 r., poz. 2207). 

Zamawiający  oczekiwał  złożenia  dowodów  oraz  szczegółowej  kalkulacji  kosztów  jakie 

poniósłby  wykonawca należycie wykonując przedmiot umowy z uwzględnieniem wszystkich 

obowiązków wskazanych w opisie przedmiotu zamówienia. 

Według Odwołującego w wyjaśnieniach z 2.02.2021 r. brak jest informacji, które wyjaśniałyby 

wysokość zaoferowanej ceny – zawierają ogólne i niekonkretne stwierdzenia, które niczego 

nie wyjaśniają i w żaden sposób nie dowodzą realności zaoferowanej ceny. Wykonawca nie 

usiłował  wykazać  w  jaki  sposób  powołane  przez  niego  okoliczności  wpływają  na  wysokość 

zaoferowanej ceny, w szczególności nie wskazał na żadne oszczędności, które może dzięki 

nim poczynić, nie mówiąc o ich udowodnieniu. 

Wskazane 

przez  Wykonawcę  okoliczności  nie  mogą  obiektywnie  stanowić  wyjaśnienia  dla 

wysokości  zaoferowanej  ceny.  Posiadanie  doświadczenia  w  żaden  sposób  nie  wpływa 

bowiem na zakres robót jak i koszt ich wykonania. 

Załączona do wyjaśnień szczegółowa kalkulacja ceny jest niewystarczająca, niekompletna i 

w żaden sposób nie dowodzi realności zaoferowanej ceny ani nie obala domniemania rażąco 

niskiej ceny. 

Przyjęta przez Wykonawcę wartość kosztów prac jest niższa od minimalnego wynagrodzenia 

za pracę, nie pozwoli pokryć faktycznych kosztów wynagrodzenia, a ponadto część kosztów 

pracy personelu Wykonawca pominął. 

Zgodnie z pkt 2.1-

2.4 siwz, wszystkie osoby wykonujące prace fizyczne przy realizacji robót 

budowlanych,  prace  fizyczne  budowlane  i  instalacyjno-

montażowe  objęte  zakresem 

zamówienia  muszą  zostać  zatrudnione  na  podstawie  umowy  o  pracę.  W  ramach 

wykonywanych  samodzielnie  prac  Wykonawca  przyjął  konieczność  zaangażowania  3-

osobowej  brygady,  która  w  okresie  ok  5  miesięcy  wykona  2800  roboczogodzin.  Średnie 

wynagrodzenie 

na podstawie umowy o pracę wyniesie około 3500 zł brutto  dla pracownika 

technicznego oraz montera instalacji, na którą to okoliczność wykonawca załączył wyciąg z 

umów o pracę. Koszt ten został określony w szczegółowej kalkulacji na kwotę 55 000,00 zł. 

Po  przeliczeniu  na 

stawkę  roboczogodziny  po  zaokrągleniu  w  górę  daje  19,65  zł,  co 

wskazuje  na  niższy  koszt  od  kosztu  minimalnego  za  pracę  ustalonego  na  podstawie 

przepisów  ustawy  o  minimalnym  wynagrodzeniu,    nie mówiąc  o  koszcie wynagrodzenia  za 

pracę wskazane w kwocie 3500 zł brutto. 

W  2021  r.  minimalne  wynagrodzenie  (przy  miesięcznej  normie  czasu  pracy  168  godzin 

zgodnej z współczynnikiem ekwiwalentu za urlop w 2021 r.) wynosi 2800,00 zł, do której to 

kwoty  należy  doliczyć  pochodne  (składki):  9,76%  emerytalna  (273,28  zł),  6,50%  rentowa 

(182,00 zł) 1,67% wypadkowa (46,76 zł), 2,45% FP i FS (68,60 zł), 0,10% FGŚP (2,80 zł), tj. 

razem 573,44 zł tytułem składek. Suma minimalnego wynagrodzenia powiększona o składki 

wynosi  3.373,44  zł,  a  w  przeliczeniu  na  koszt  jednej  roboczogodziny  -    20,08  zł 

(3374,44/168  godzin).  Po  doliczeniu  kosztów  urlopu  (przy  założeniu  minimalnego  wymiaru 

urlopu  20  dni  w  roku,  tj.  20/12x5  miesięcy=  9  dnix8  godzin=72  godzinyx20,08)  trzech 

pracowników  wynoszą  1445,76  zł/pracownik.  Przyjmując  te  dane  łączne  koszty  pracy  dla 

trzech pracowników wynosić powinny co najmniej 60.561,28 zł, czyli o 5 561,28 zł więcej niż 

wskazana  w  kalkulacji  szczegółowej  kwota  55 000,00  zł.  Brakująca  kwota  przekracza 

przyjętą rezerwę budżetowa, która w szczegółowej kalkulacji wskazana została na 4 000 zł 

(poz. 24). 

Odwołujący  dokonał  następnie  przeliczenia  kosztów  pracowniczych  przez  powiększenie 

kwoty wynagrodzenia brutto 3500 zł o wysokość składek wyliczonych łącznie na 716,80 zł, 

co  dało  łączny  koszt  w  wysokości  4.216,80  zł,  a  w  przeliczeniu  na  jedną  roboczogodzinę 

25,10  zł.,  znacząco  przekraczające  stawkę  19,65  zł.  wyliczoną  wcześniej  na  podstawie 

założeń  przyjętych  do  kalkulacji  ceny  ofertowej.  Po  doliczeniu  kosztów  urlopu  koszty 

pracownicze  wyniosłyby  75 701,60  zł  (2800  godzin  x  25,10  =  70 280,00  zł  +  koszty  urlopu 

807,20  zł  x  3  pracowników  =  5 421,60  zł).  Powyższe  wskazuje  na  niedoszacowanie 

kosztów wynagrodzenia pracowników o 20.701,60 zł. 

Wykonawca  pominął  koszty  pracy  personelu,  co  wynika  z  braku  uwzględnienia  kosztów 

wynagrodzenia  osób,  jakimi  wykonawca  miał  dysponować  zgodnie  z  warunkiem  udziału  w 

postępowaniu  (pkt  4.2.3.  2),  tj.  jedną  osobą  posiadającą  uprawnienia  budowlane  do 

kierowania  robotami  budowlanymi  bez  ograniczeń  w  specjalności  instalacyjnej  w  zakresie 

instalacji  i  urządzeń  cieplnych  oraz  jedną  osobą  posiadającą  uprawnienia  budowlane  do 

kierowania  robotami  bez  ograniczeń  w  specjalności  instalacyjnej  w  zakresie  instalacji  i 

urządzeń elektrycznych. Wykonawca w wykazie osób wskazał dwie osoby, stanowiące jego 

zasób własny, co nakładało obowiązek uwzględnienia w kalkulacji kosztów pracy tych osób. 

Wysokość tych koszów nie mogła być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo 

minimalnej  stawki  godzinowej

,  co  jest  niezależne  od  wymogu  dotyczącego  obowiązku 

zatrudnienia  na  podstawie  umowy  o  pracę.  W  wyjaśnieniach  nie  ma  wzmianki  o  koszcie 

zatrudnienia  tych  osób,  wskazano  wyłącznie  na  koszt  transportu  tylko  jednego  kierownika. 

Wykonawca  zobowiązany  był  przyjąć  koszty  pracy  kierownika  budowy  co  najmniej  dla 

okresu 5 miesięcy. Przeciętne wynagrodzenie kierownika budowy wynosi w Polsce 8 320 zł., 

która  po  powiększeniu  o  należne  składki  (1 703,94  zł)  oraz  koszty  urlopu  (4295,97  zł) 

wskazuje  na  brak  uwzględnienia  łącznego  kosztu  pracy  kierownika  budowy  w  wysokości 

415,67 zł. 

Odnośnie  kierownika  robót  elektryczny  koszty  zatrudnienia  w  wymiarze  dwóch  miesięcy 

również nie zostały uwzględnione w kalkulacji kosztów. Przeciętne wynagrodzenie brutto dla 

kierownika  robót  elektrycznych  w  Polsce  wynosi  8 140  zł,  co  po  powiększeniu  o  należne 

składki (1 667,07 zł) oraz koszty urlopu (wyliczone dla 5 miesięcy w  wysokości 4203,03 zł) 

wskazuje  na  koszty  zatrudnienia  w  wymiarze  23 

817,17  zł,  których  nie  uwzględniono  w 

kalkulacji kosztów. 

W ocenie Odwołującego kalkulacja kosztów nie uwzględnia również szeregu innych kosztów, 

w tym: odbioru UTD oraz wystąpienia z wnioskiem do PGE Dystrybucja S.A. o przyłączenie 

mikroinstalacji  fotowoltaicznej  do  sieci  elektroenergetycznej;  ubezpieczenia  CAR/EAR 

– 

ubezpieczenia  wszystkich  ryzyk  budowlano-

montażowych;  mediów  (energia  elektryczna, 

woda);  organizacji  zaplecza  budowy  (wynajmu  kontenerów  budowlanych,  ochrony  mienia, 

wygrodzenia i oznakowania placu budowy); naprawy uszkodzonych sieci, budowli; usuwania 

wad  i  usterek  w  trakcie  trwania 

gwarancji;  stacji  uzdatniania  i  uzupełniania  wody;  innych 

kosztów  pośrednich  (w  szczególności  kosztów  wynajmu,  amortyzacji  narzędzi,  kosztów 

zarządu). 

Ponieważ  Odwołujący  nie  miał  dostępu  do  ofert  dostawców/podwykonawców,  objętych 

klauzulą  tajemnicy  przedsiębiorstwa,  wystąpił  o  sprawdzenie  przez  Izbę,  czy  w  ofercie 

dostawcy  pomp  ciepła  lub  ofercie  podwykonawcy  dolnego  źródła  ciepła  Mar-Max  M.  P., 

uwzględniono napełnienie glikolem i zbiornik na glikol, których koszt to ponad 30 000 netto; 

oraz  czy 

w  ofercie  podwykonawcy  „EKOSERWIS  BIP”  Sp.  z  o.o.  uwzględniono  baterie 

kondensatorów,  których  koszt  to  ponad  10 000  zł  netto.  Brak  tych  elementów  w  ofertach 

podwykonawców powoduje, że ich koszty zostały pominięte przy kalkulowaniu ceny oferty. 

Ponadto  Odwo

łujący  zwrócił  się  o  sprawdzenie  przez  Izbę,  czy  w  ofercie  dostawcy 

rurociągów  stalowych c.o.  uwzględniono kształtki  zaprasowywane dla instalacji  c.o.  (kolana 

90°, mufy, redukcje, trójniki, mufy GZ, mufy GW, półobejścia (odsadki). Podany koszt 14.000 

zł  netto  jest  rażąco  zaniżony  i  niewiarygodny.  Wskazywać  może  na  przyjęcie  do  wyceny 

rurociągów  stalowych  spawanych  (niezgodnych  z  siwz),  albo  wycenę  samych  rur 

zapasowych bez kształtek, których koszt to co najmniej 19 000 zł netto. 

W ocenie Odwołującego ustalenie, czy nadal podwykonawcy są związani ofertami ma istotne 

znaczenie i wnosi o sprawdzenie tej okoliczności przez Izbę. Jeżeli upłynął okres związania, 

załączone do wyjaśnień oferty nie mogą zostać uznane za dowód należytej kalkulacji ceny. 

Nie  gwarantują  one,  iż  Wykonawca  będzie  mógł  nabyć  dostawy  i  roboty  stanowiące 

przedmiot zamówienia. 

Według  Odwołującego  dodatkowym  dowodem  potwierdzającym  rażąco  niską  cenę  oferty 

wybranej  jest  okoliczność  odrzucenia  z  tego  powodu  oferty  droższej  o  prawie  100.000  zł 

brutto  (PPHU  Majka  M.  D.

).  Ponieważ  w  cenie  tej  oferty  nie  została  uwzględniona  kwot 

700  zł  (co  wykonawca  ten  przyznał  w  wyjaśnieniach  złożonych  na  wezwanie 

Zamawiającego),  Odwołujący  wywiódł  z  tej  okoliczności,  iż  również  oferta  Lebart  tańsza  o 

ok.  7%  jest  również  zaniżona  o  425 700  zł.  Ponadto,  gdyby  przyjąć  prawidłową  wycenę 

oferty  Majka  wówczas  zmieniłaby  się  średnia  arytmetyczna  złożonych  ofert,  do  której 

porównywał  swoją  ofertę  wykonawca  Lebart  w  wyjaśnieniach,  co  oznaczałoby,  iż  jest  ona 

tańsza nie o 16,34%, ale o 20,83%.  

Ryczałtowy  charakter  wynagrodzenia  nie  pozwalał  na  zaoferowanie  ceny  poniżej  kosztów 

wykonania  zamówienia  i  nie  powoduje,  że  Wykonawca  mógł  złożyć  wyjaśnienia  w  sposób 

lakoniczny, niewiarygodny i obarczony licznymi wadam

i. Takimi wyjaśnienia Wykonawca nie 

obalił domniemania zaoferowania ceny rażąco niskiej.  

Zamawiający  w  piśmie  z  12  maja  2021  r.  złożył  odpowiedź  na  odwołanie  wnosząc  o  jego 

oddalenie w całości.  

Zamawiający  powziął  wątpliwości  co  do  cen  zaoferowanych  w  trzech  ofertach  i  wezwał 

wykonawców,  również  Odwołującego,  do  złożenia  wyjaśnień  w  trybie  art.  90  Ustawy. 

Ponieważ ustawodawca nie precyzuje oceny  wyjaśnień, jak również nie określa zasad, czy 

też  matematycznych  reguł  analiz  otrzymanych  danych,  w  tym  środków  dowodowych, 

o

trzymane  informacje  zostały  przeanalizowane  przez  pracowników  merytorycznych  urzędu, 

jak i specjalistów branżowych oraz Inspektora Nadzoru, będącego zarazem autorem projektu 

budowlanego  robót,  stanowiących  przedmiot  zamówienia,  co  zostało  udokumentowane  w 

formie notatek i opinii (załączone do odpowiedzi na odwołanie). 

Zamawiający wyjaśnił, iż wartość szacunkową zamówienia ujętą w kosztorysie inwestorskim 

ustalił w oparciu o jednostkowe uśrednione ceny, z pominięciem rynkowych cen minimalnych 

oraz możliwych do uzyskania przez wykonawców upustów i rabatów, co uzasadniał stanem 

pandemii SARS-Cov-

2 i niestabilną sytuacją na rynku towarów i usług. 

Zastrzeżenia Zamawiającego dotyczyły obawy o niepoprawne przyjęcie danych wyjściowych 

oraz  składowych  całkowitej  wartości  zamówienia,  a  co  za  tym  idzie  możliwości  realizacji 

zamówienia zgodnie z wymaganiami. 

Zamawiający  przyjął  wyjaśnienia Lebart  i Odwołującego  za wystarczające, nie wymagające 

uzupełnienia  lub  doprecyzowania.  Uwzględniały  one  główne  aspekty  realizacji  przedmiotu 

zamówienia, w tym wiodące czynniki cenotwórcze oparte, m.in. na ofertach podwykonawców 

i kontrahentów.  

Jako  istotną  składową  ceny  Zamawiający  wskazał  na  koszty  pracy.  Wykonawca  Lebart 

wyjaśniając  czynniki  mające  wpływ  na  zaoferowaną  cenę  przedłożył  również  stosowne 

dokument,  potwierdzające  koszty  przewyższające  poziom  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę  (stawki  robocizny).  Ponieważ  Odwołujący  nie  miał  wglądu  do  dokumentów  objętych 

tajemnicą przedsiębiorstwa, większość analiz Odwołującego jest chybiona. 

Odwołujący nie uwzględnił, iż funkcję kierownika budowy będzie pełniła osoba wchodząca w 

skład  zarządu  spółki,  partycypująca  w  zyskach  wypracowanych  przez  spółkę.  Przyjęty 

poziom  zysku  jest  na  poziomie  średniej  krajowej  (13,82%).  Stąd  przedłożone  przez 

Wykonawcę dowody potwierdziły poprawność założeń, w tym nie wykazały znamion rażąco 

niskiej ceny do niniejszej składowej ceny. 

Kolejnym  wiodącym  elementem  wskazanym  przez  Zamawiającego  są  koszty  robót 

sanitarnyc

h ze względu na znikomy udział branży elektrycznej w kosztach całego zadania. W 

tym  zakresie  wykonawca  przedstawił  ofertę  podwykonawcy.  Wartość  robót  elektrycznych 

stanowi  w  ofercie  Lebart  ok.  82%  kosztu  prac  i  nie  odbiega  znacząco  od  wartości  z 

kosztorysu 

inwestorskiego. Zamawiający dokonał również analizy robót sanitarnych. 

Zamawiający  dokonał  analizy  również  pod  względem  technicznym.  Autor  projektu 

budowlanego  potwierdził  poprawność  założeń.  Zamawiający  przedstawiając  swoje 

argumenty  odnosił  się  również  do  wyjaśnień  złożonych  przez  Odwołującego,  co  miało  na 

celu potwierdzenie stosowania tych samych, obiektywnych miar dla oceny obu ofert. 

Do postępowania odwoławczego przystąpił po stronie Zamawiającego wybrany Wykonawca 

LEBART . 

Odwołujący  przedłożył  dodatkowe  pismo  procesowe  zawierające  dowody  dla  wykazania 

wysokości kosztów pracy w tym, w tym wysokości wynagrodzeń kształtujących się na rynku 

pracy,  kosztów  odbiorów  UDT,  ubezpieczenia,  mediów,  organizacji  zaplecza  budowy, 

zakupu glikolu i zbiornika, bater

ii kondensatorów, rur i kształtek. 

Stanowisko Izby. 

Do  rozpoznania 

zarzutów  w  odwołaniu  zastosowanie  znajdowały  przepisy  ustawy  Prawo 

zamówień  publicznych  obowiązującej  w  dacie  wszczęcia  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia,  (Dz.  U.  z  2018  r.,  poz.  1986),  tj.  po  zmianie  dokonanej  ustawą  z  dnia  22 

czerwca  2016  r.  o  zmianie  ustawy 

–  Prawo  zamówień  publicznych  oraz  niektórych  innych 

ustaw (Dz. U poz. 1020)

, zwanej dalej „Ustawą”.  W związku z wejściem w życie z dniem 1 

stycznia 2021 r. przepisów ustawy z dnia  11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych 

w części dotyczącej środków ochrony prawnej, do postępowania odwoławczego znajdowały 

zastosowanie przepisy nowej Ustawy. 

W  oparciu  o  przedłożoną  dokumentację  postępowania,  w  szczególności  wyjaśnienia 

LEBART 

dotyczące  ceny  Izba  ustaliła  okoliczności  faktyczne  istotne  z  punktu  widzenia 

zarzutów. 

Zamawiający ustalił wartość zamówienia na kwotę 1.556.895,08 zł, co stanowi równowartość 

364.672,21 euro i wynika z kosztorysu inwestorskiego. 

Zamawiający przewidział wynagrodzenie ryczałtowe, które stanowi cena oferty z formularza 

oferty.  

W  formularzu  ofertowym  wykonawcy  wskazywali  cenę  oferty  brutto  za  całość  przedmiotu 

zamówienia oraz wysokość podatku VAT. 

Na otwarciu ofert Zamawiający odczytał kwotę jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie 

zamówienia,  tj.  1.750.000,00  zł  brutto.  W  postępowaniu  złożonych  zostało  sześć  ofert  z 

cenami od 1.289.040,00 zł do 1.799.064,72 zł. Najtańszą była oferta Lebart. 

Zamawiający wezwał trzech wykonawców do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 

Ustawy 

formułując  wezwanie  zawierające  wyłącznie  wskazane  w  Ustawie  czynniki  brane, 

jako przykładowe pod uwagę przy ocenie wyjaśnień. 

W wyjaśnieniach z 2.02.2021 r. Wykonawca Lebart wskazał na poziom różnicy jego oferty do 

wartości  szacunkowej  zamówienia  (32,69%),  kwoty  przeznaczonej  na  sfinansowanie 

zamówienia  (26,34%),  średniej  arytmetycznej  złożonych  ofert  (16,34%)  oraz  czterech  ofert 

mieszczących  się  w  kwocie  przeznaczonej  na  sfinansowanie  zamówienia  (13,44%). 

Wykonawca  wskazał,  iż  wykona  samodzielnie  instalację  centralnego  ogrzewania  i 

maszynownię  pomp  ciepła,  do  których  wykonania  przyjął  zaangażowanie  3-osobowej 

brygady przez okres 5 miesięcy i ilości 2800 roboczogodzin. Wykonawca wskazał na średnie 

wynagrodzenie  osób,  które  mają  być  zaangażowane  w  realizację  zamówienia,  które  na 

podstawie  umowy  o  pracę  wyniesie  około  3500  zł  brutto  pracownika  technicznego  oraz 

montera instalacji. Do wyjaśnień załączył wyciągi z umów o pracę, oferty podwykonawców w 

zakresie branży elektrycznej i fotowoltaiki oraz dolnego źródła ciepła (wskazani w formularzu 

ofertowym). 

W  odniesieniu  do  pozostałych  kosztów  odniósł  się  do  kosztów  ubezpieczenia, 

rezerwy  budżetowej,  zysku,  kosztów  dojazdu  personelu,  co  przedstawił  również  w 

szczegółowej  kalkulacji  ceny  oferty.  Pozostałe  dowody  objęte  zostały  tajemnicą 

przedsiębiorstwa. 

Mając na uwadze powyższe odwołanie podlegało oddaleniu w całości. 

Oddalając  odwołanie  Izba  miała  na  uwadze  zakres  zarzutów,  które  zasadniczo  były 

wynikiem  analizy  wyjaśnień,  jakie  złożył  Lebart  w  zakresie  dotyczącym  kalkulacji  kosztów 

pracowniczych 

i  pozostałych.  Odwołujący  wskazując  w  szczególności  na  niespójność 

szczegółowej  kalkulacji  ceny  z  założeniami  opisanym  w  samych  wyjaśnieniach  (ilość 

roboczogodzin  oraz  wysokość  wynagrodzenia,  które  nie  pozwalały  potwierdzić  kwoty 

wskazanej  w  szczegółowej  kalkulacji),  wywodził  wniosek  o  braku  możliwości  przyjęcia,  iż 

oferta została  skalkulowana poprawnie i  uwzględnia wszystkie koszty, jakie  ponosić  będzie 

pracodawca, w szczególności dotyczące składek, jakie zobowiązany jest odprowadzić ponad 

wysokość  wynagrodzenia  należnego  pracownikom.  Dodatkowe  argumenty  stanowiły 

pochodną  założenia,  iż  wszystkie  elementy  świadczenia  generujące  koszty  po  stronie 

W

ykonawcy  powinny  być  omówione  w  wyjaśnieniach  i  wykazane  dowodami,  celem 

skutecznego  obalenia  domniemania  rażąco  niskiej  ceny. Odwołujący  nie mając  dostępu  do 

pełnej  treści  wyjaśnień  (załączonych  dowodów)  wnosił  o  sprawdzenie  przez  Izbę,  czy 

uwzględniają  one  elementy  świadczenia,  takie  jak  napełnienie  glikolem  i  zbiornik  na  glikol, 

baterie kondensatorów, zapasowe kształtki. Przedstawił również dowody mające wskazywać 

na  poziom  cen  elementów  świadczenia,  jakie  są  możliwe  do  pozyskania  na  rynku  przez 

Odwołującego, w tym kosztów mediów. 

Na  wstępie  należy  poczynić  zastrzeżenie,  iż  wyjaśnienia  składane  przez  wykonawców  w 

zakresie  dotyczącym  ceny,  mogły  w  odmienny  sposób  prezentować  założenia  przyjęte 

indywidualnie  przy  kalkulacji  kosztów.  Zamawiający  w  wezwaniu  nie  wskazał  bowiem 

konkretnych  elementów  świadczenia,  które mogłyby  wpływać na kalkulację  ceny/kosztu,  co 

stanowiłoby wspólny dla porównania kalkulacji element. Miało to wpływ na zakres informacji, 

jakie składali wykonawcy w wyjaśnieniach, co nie mogło jeszcze przesądzać o ich ocenie.    

Odwołujący  nie  przedstawił  dowodów,  dla  wykazania,  iż  kwoty  wskazane  w  zestawieniu  – 

szczegółowej  kalkulacji  ceny  były  niewiarygodne.  Załączone  do  pisma  uzupełniającego 

odwołanie dowody prezentowały oferty z rynku oraz koszty, jakie ponosi Odwołujący.  Miały 

one wyłącznie charakter poglądowy. Nie są to natomiast dowody, które mogłyby podważać 

kalkulację  Wykonawcy  opartą  na  odmiennych  źródłach  dostępu  do  materiałów,  czy  też 

uzyskanych ofertach podwykonawców części prac. Nie można również wnioskować z braku 

pełnego  opisu  zakresu  oferty  podwykonawcy,  iż  kalkulacja  ceny  nie  jest  pełna.  Należy 

również  zauważyć,  iż  wyjaśnienia  w  zakresie  ceny  miały  zasadniczo  dotyczyć  elementów 

oferty  mających  wpływ  na  wysokość  ceny,  a  nie  zakresu  świadczenia  i  ustalenia  jego 

szczegółów.  Jeden  z  elementów,  które  Odwołujący  wskazał,  jako  istotny  pod  względem 

kosztów,  tj.  glikol  został  wprost  wskazany  w  ofercie  podwykonawcy.  Wśród  pozostałych 

czynników  kosztowych  zasadniczym  elementem,  na  jakim  skupił  się  Odwołujący  była 

wysokość wynagrodzenia. 

Zasadni

czo  wnioski,  jakie  formułował  Odwołujący  wobec  kalkulacji  prezentowanej  w 

wyjaśnieniach  Lebart  wynikały  z  przyjęcia,  iż  wszystkie  elementy  świadczenia  generujące 

koszty  powinny  być  omówione  w  wyjaśnieniach  i  wykazane  dowodami  celem  obalenia 

domniemania  rażąco  niskiej  ceny.  Takie  podejście  nie  miało  podstaw,  gdyż  w  wezwaniu 

Zamawiający  pozostawił  wykonawcom  swobodę  w  ustaleniu  tych  elementów,  które  miały 

decydować  o  niższym  poziomie  ceny,  niż  prezentowane  było  to  w  innych  ofertach  oraz  w 

szacunku Zamawiającego.  

Tym samym 

Izba uznała, iż Wykonawca mógł przyjąć odmiennie, niż uczynił to Odwołujący 

założenia  kalkulacyjne,  co  jeszcze  nie  mogło  przesądzać  o  braku  rzetelności  kalkulacji. 

Wykonawca  w  wyjaśnieniach  wskazał  założenia  dotyczące  kosztów  pracowniczych  w 

zakresie  ilości  roboczogodzin,  czasu  w  jakim  prace  miałyby  być  wykonane  oraz  wysokości 

wynagrodzenia, 

co było pochodną założenia, iż prace powinny być wykonane w okresie ok. 5 

miesięcy.  

Analiza  pozycji  25 

szczegółowej  kalkulacji  prowadziła  do  pewnych  niespójności,  które 

Odwołujący prezentował w odniesieniu do stawki minimalnej wynagrodzenia, jednak nie było 

to  wystarczające  dla  uznania,  iż  cena  jest  rażąco  niska.  Przyjmując  metodologię  liczenia 

kosztów pracodawcy, jaką prezentował Odwołującego dla trzech pracowników technicznych, 

niedoszacowanie  miałoby  wynieść  ok.  5.000,00  zł.  Różnica  wynikające  z  odmiennego 

sposobu liczenia kosztu trzech pracowników nie była tak istotna, aby cena całkowita uznana 

została za rażąco niską, a to z tej przyczyny, iż znajdowała pokrycie w przyjętym poziomie 

zysku. 

Dalsze wyliczenia Odwołującego prezentowane w odniesieniu do średniego poziomu 

wynagrodzeń również nie miały waloru przesądzającego o ocenie wyjaśnień. Po pierwsze z 

załączonych  do  wyjaśnień  dowodów  wynika,  iż  ten  poziom  jest  niższy  niż  wskazał  to  w 

przybliżeniu  Wykonawca  w  wyjaśnieniach.  Ponadto,  dla  uznania  ceny  za  rażąco  niską 

znaczenie  miało  ustalenie  wysokości  kosztów  liczonych  dla  minimalnego  poziomu 

wynagrodzeń, co zostało powyżej omówione.  

Wykonawca  w  wyjaśnieniach  nie  odnosił  się  do  kosztu,  jaki  będzie  udziałem  pracy  dwóch 

kierowników,  co  wyjaśniał  dopiero  na  rozprawie  w  związku  z  argumentami  Odwołującego. 

Przyjęcie  średniego  poziomu  wynagrodzeń,  co  miały  prezentować  dowody  przedłożone 

przez  Odwołującego,  nie  musiały  mieć  odniesienia  do  rzeczywistego  kosztu  tego 

Wykonawcy,  gdyż  kierownik  budowy  jest  jednocześnie  członkiem  zarządu,  co  pozwala 

przyjąć, iż koszt udziału jego pracy został uwzględniony w innych pozycjach nie związanych 

z  zatrudnieniem  pracowników.  Podobny  wniosek  można  odnieść  do  drugiego  kierownika, 

którego udział jest związany z pracami zlecanymi podwykonawcy. 

Stwierdzone  nieścisłości  w  wyjaśnieniach  tylko  w  przypadku  gdyby  miały  istotny  wpływ  na 

kalkulację ceny lub wysokość kosztów, co należy odnieść do ogólnej ceny brutto, która w tym 

zamówieniu  ma  charakter  ryczałtowy,  mogły  uzasadniać  tezę,  iż  wyjaśnienia  były 

niedostateczne i nie obalały domniemania rażąco niskiej ceny.  

Odwołujący chociaż szczegółowo analizował wyjaśnienia i przedstawił dowody pozyskane z 

rynku  nie  wykazał  istnienia  takiej  okoliczności,  która  mogła  uzasadniać  przyjęcie,  iż 

Wykonawca  nie  uwzględnił  w  kalkulacji  kosztów  elementu,  który  miałyby  czynić  cenę 

nierealną,  tj.  taką,  która  nie  pozwala  uznać,  iż  możliwe  będzie  zrealizowanie  świadczenia 

bez straty dla Wykonawcy. Prezentowane wyliczenie kosztów, jakie Wykonawca przyjął dla 

ceny  ryczałtowej  stanowiło  wynik  indywidualnej  analizy,  dla  której  podważenia  należałoby 

przedstawić obiektywnie zmieniające kalkulację czynniki cenotwórcze.  

W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji. 

O 

kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie przepisów § 8 ust. 2 

rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych 

rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich  rozliczania  oraz  wysokości  i  sposobu 

pobierania wpisu od od

wołania (Dz. U. poz. 2437). Izba zaliczyła do kosztów postępowania 

wpis wniesion

y przez Odwołującego w wysokości 10.000,00 zł. oraz koszty Zamawiającego 

poniesione w związku z wynagrodzeniem pełnomocnika w wysokości wskazanej w rachunku 

przedłożonym przed zamknięciem rozprawy i obciążyła nimi Odwołującego. 

Przewodniczący: ……………………….