Sygn. akt: KIO 776/21
WYROK
z dnia 10 maja 2021 r.
K
rajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Kisiel
Protokolant: Klaudia Kwadrans
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 maja 2021 r. w Warszawie
odwołania wniesionego do
Pr
ezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 marca 2021 r. przez wykonawcę PRK 7
Nieruchomości Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Instytut Transportu Samochodowego z siedzibą w Warszawie;
przy udziale:
A. wykonawcy ERBUD Operations Sp. z o.o.
z siedzibą w Jasionce zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego;
B. wykonawcy Eurobudowa Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie zgłaszającego
przystąpienie do postępowania po stronie zamawiającego
orzeka:
Umarza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów zawartych w odwołaniu w
pkt 2,
3 i 4, które dotyczyły naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 85 ust. 4 Pzp
oraz art. 89 ust.1 pkt 7b Pzp.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu Instytutowi Transportu
Samochodowego
z siedzibą w Warszawie:
a)
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
b)
unieważnienie czynności odrzucenia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp
oferty w
ykonawcy PRK 7 Nieruchomości Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie,
c) dokonanie
ponownego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty złożonej
przez
wykonawcę PRK 7 Nieruchomości Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie.
3. K
osztami postępowania obciąża zamawiającego Instytut Transportu Samochodowego
z siedzibą w Warszawie i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę PRK 7
Nieruchomości Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, tytułem wpisu od odwołania;
zasądza od zamawiającego Instytutu Transportu Samochodowego z siedzibą
w Warszawie na rzecz wykonawcy
PRK 7 Nieruchomości Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
kwotę 13 600 zł (słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
S
tosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: …………………..………….
Sygn. akt KIO 776/21
Uzasadnienie
Instytut Transportu Samochodowego z siedzibą w Warszawie (dalej: „Zamawiający” lub „ITS”)
prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
„Wykonanie robót budowlanych dotyczących termomodernizacji budynków Instytutu Transportu
Samochodowego” (Numer sprawy: SZ-222/73/2020). Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w
Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 600129-N-2020 w dniu 21 października 2020 r.
W dniu 10 marca 2021 r. wykonawca
PRK 7 Nieruchomości Sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie
(dalej: „Odwołujący” lub „wykonawca PRK 7”) wniósł odwołanie wobec czynności
niezgodnych z przepisami ustawy podjętych przez Zamawiającego w toku postępowania o udzielenie
zamówienia.
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy:
1. art. 89 ust 1 pkt 1 i 2 Pzp w zw. z art. 82 ust. 1
Pzp poprzez odrzucenie oferty Odwołującego,
tj.:
a)
ustaleniu w sposób dowolny, iż Odwołujący złożył w toku postępowania dwie oferty o różnych
cenach;
b) d
okonaniu błędnej oceny złożonych wyjaśnień i przypisaniu Odwołującemu woli zmiany ceny
złożonej oferty tudzież złożenia drugiej oferty;
2. art. 85 ust 4 Pzp,
przez błędną jego interpretację polegającą na niezasadnym uznaniu, że w
przypadku złożenia oświadczenia o przedłużeniu terminu związania ofertą wykonawca jest
zobowiązany do przekazania Zamawiającemu przedłużonego (lub nowego) wadium nawet
wtedy, gdy wadium to nie wygasa w terminie, w którym upływa termin związania ofertą i, na
skutek jego przedłużenia przed upływem ważności, pozostaje nieprzerwanie ważne w okresie
nie krótszym niż termin związania ofertą;
3. art. 89 ust 1 pkt 7b Pzp,
przez niezasadne uznanie, że zmaterializowały się podstawy do
zastosowania tego przepisu, gdy tymczasem Odwołujący wniósł wadium oraz uczynił to w
sposób prawidłowy oraz w konsekwencji;
4. art. 89 ust 1 pkt 1
Pzp poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty Odwołującego, pomimo, że
oferta Od
wołującego była zgodna z Pzp;
5. art. 91 ust
1 Pzp przez wybór oferty wykonawcy Eurobudowa sp. z o.o. z siedzibą w
W
arszawie (dalej: „Eurobudowa”), mimo iż oferta ta nie jest najkorzystniejsza w świetle
ustalonych kryteriów oceny ofert.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania następujących czynności:
u
nieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego;
u
nieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej;
p
onowienia badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego.
W uzasadnieniu wykonawca PRK 7 podniósł, że:
1) Z
arzut dotyczący złożenia przez Odwołującego dwóch ofert w postępowaniu.
Odwołujący wyjaśniał, że złożył w postępowaniu tylko jedną ofertę zawierającą jedną cenę
ryczałtową, na jednym formularzu ofertowym a przepisy Pzp nie przewidują możliwości zmiany
zaoferowanej ceny
mocą dodatkowego oświadczenia wykonawcy (nawet gdyby było ono wyraźne)
złożonego w toku wyjaśnień oferty, w tym wyjaśnień składanych w toku badania rażąco niskiej ceny.
Zdaniem Odwołującego wątpliwości wskazane w uzasadnieniu faktycznym odrzucenia jego oferty
po
winny podlegać ocenie z punktu widzenia badania rażąco niskiej ceny i ewentualnych skutków
wykonania tej czynności. Zarówno bowiem przywołany przez Zamawiającego przepis SIWZ - Rozdział
X ust. 7 („Cena podana przez Wykonawcę w ofercie jest ostateczna j nie może podlegać
podwyższeniu w toku realizacji zamówienia") jak i art. 82 ust 1 Pzp („Wykonawca może złożyć jedną
ofertę, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 83 ust. 1 zdanie drugie”) nie mają zastosowania
do „ustalonego” przez Zamawiającego stanu faktycznego w którym złożone wyjaśnienia zakładają
cenę przewyższającą cenę wskazaną w ofercie o 79329.43 zł. Zdaniem Odwołującego okoliczność
niezgodności oferty z treścią wskazanego punktu SIWZ odnoszącego się tylko do niezmienności ceny
na etapie realizacji zamówienia jako podstawy do odrzucenia oferty z tytułu ziszczenia się okoliczności
wskazanej w art. 89 ust 1 pkt 2
Pzp oraz przywołania ogólnej zasady dotyczącej złożenia przez
w
ykonawcę jednej oferty jako podstawy do odrzucenia ustawy na podstawie art. 89 ust 1 pkt 1 Pzp nie
znajdują zastosowania. Już ta okoliczność winna przesądzać o uwzględnieniu niniejszego zarzutu.
Odwołujący zauważał, że jako ofertę rozumie się oświadczenie woli skierowane do drugiej
strony (Z
amawiającego) jako propozycja zawarcia umowy. Oferta jest pojęciem ustawowym,
zdefiniowanym w Kodeksie cywilnym. Dlatego też należy ją interpretować zgodnie z postanowieniami
Kodeksu cywilnego. Jest to więc jednostronne oświadczenie woli wykonawcy co do przyszłej umowy o
zamówienie publiczne. Biorąc pod uwagę powyższe Odwołujący stwierdził, że w tym postępowaniu
Odwołujący złożył Zamawiającemu tylko jedną ofertę. Jego zdaniem Zamawiający nie miał zatem
żadnych racjonalnych podstaw do tego by uznać, że Odwołujący w wyniku przeprowadzanej
procedury wyjaśniającej dopuścił się złożenia nowej - drugiej oferty w postępowaniu. Następnie
wskazywał, że liczba złożonych ofert w danych postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
określa się na etapie otwarcia ofert. Dla złożenia dwóch ofert co do zasady należałoby oczekiwać
złożenia dwóch formularzy cenowych i dalszych wymaganych dokumentów, co nie miało miejsca w
rozpoznawanej
sprawie. Dopiero w takiej sytuacji można byłoby uznać, że Odwołujący złożył dwie
oferty w jednym postępowaniu. Odwołujący stwierdził, że powstałej rozbieżności cenowej nie można
zatem oceniać w kategoriach złożenia dwóch ofert. W tym względzie podstawę odrzucenia oferty
Odwołującego należy uznać za całkowicie bezpodstawną i nieuprawnioną.
Kolejno wykonawca PRK 7 odniósł się natomiast do różnicy cenowej między złożoną
kalkula
cją a ceną oferty wskazując, iż nawet przy założeniu zawyżonych o tą kwotę kosztów
wykonania zamówienia przez Odwołującego (pozostałe kolumny rezerwa, marża-zysk nie budzą
wątpliwości w świetle złożonych przez wykonawcę wyjaśnień wraz z kalkulacjami o niezmienionych, w
tych kolumnach, wartościach) to jest to kwota marginalna (jest to około 0,6 % procenta ceny
Odwołującego) w stosunku do całości zamówienia, w szczególności nie konsumuje wskazanych
wartości ujętych w pozycjach marża-zysk oraz rezerwa. Podkreślić należy, iż sposób rozliczeń stron
ma charakter ryczałtowy. Tym samym nawet przy ocenie braku ujęcia ww. kosztów w złożonych
wyjaśnieniach (tudzież zawyżenia kosztów w stosunku do ceny ofertowej) to cena nie mogła by być
uznana za
rażąco niską.
Odwołujący podkreślał przy tym, że nic nie stało na przeszkodzie, aby Zamawiający skierował
do Odwołującego ponowne wezwanie do udzielenia wyjaśnień. Obowiązująca na gruncie Pzp zasada
jednokrotności wezwania do wyjaśnień w przypadku badania rażąco niskiej ceny nie dotyczy sytuacji,
w których ewentualne wątpliwości zrodzą się w związku z udzielonymi wyjaśnieniami (a więc gdy
wątpliwość ta ma charakter wtórny, a nie pierwotny). Zdaniem Odwołującego z taką właśnie sytuacją
mamy do czynienia. Be
z znaczenia przy tym jest podnoszony przez Zamawiającego brak podstaw do
zastosowania procedury usuwania omyłek. Odwołujący ponownie podkreślał, że wadliwość działań
Zamawiającego nie polega na nieusunięciu omyłki, lecz zaniechaniu (ewentualnym, tj. uzależnionym
od istnienia dalszych wątpliwości) wezwania do złożenia dalszych wyjaśnień).
Odwołujący analizując treść informacji Zamawiającego o odrzuceniu oferty wskazywał, iż
Zamawiający nie do końca zrozumiał treść złożonych przez Odwołującego wyjaśnień. Rzekoma
różnica wynika bowiem z przyjętej metodologii i definicji poszczególnych pojęć przyjętych przez
Odwołującego. Zwracał uwagę, iż Zamawiający wzywając Odwołującego do złożenia wyjaśnień w
przedmiocie rażąco niskiej ceny nie określił sposobu tworzenia kalkulacji, w szczególności sposobu jej
roz
bicia na poszczególne elementy. Zgodnie ze złożonymi w dniu 4 lutego 2021 r. wyjaśnieniami pod
pojęciem „koszt” w pierwotnym zestawieniu zawierały się wszystkie koszty związane z wykonaniem
danej pozycji „tj. koszty materiału, ewentualnych podwykonawców, koszty nadzoru, energii itp. czyli
całkowity koszt bez zysku”. Do wyjaśnień tych zostało załączone rozbicie ceny ofertowej
Odwołującego stanowiące inne ujęcie tej samej pierwotnej kalkulacji (bez dokonywania zmian
cen
owych i załączania jakichkolwiek nowych dowodów) w którym pozycja koszt została ograniczona
wyłącznie do cen materiałów i kosztów podwykonawców co wyraźnie wynika z treści tej kolumny.
Zamawiający prawidłowo zatem ocenił iż w pierwotnym zestawieniu koszty ogólne zostały dwukrotnie
ujęte w kolumnie „koszt” i „koszty ogólne”. Zamawiający nie uwzględnił jednakże również części
kosztów rezerwy, które ze względu na przyjętą metodologię również zostały pierwotnie ujęte także w
pozycji koszt.
Zarzut dotyczący braku jednoczesności przedłużenia wadium.
Odwołujący stwierdził, że istotą zarzutu Zamawiającego skutkującego koniecznością
odrzucenia oferty Odwołującego była konstatacja iż zgodnie z literalnym brzmieniem art. 85 ust 4 Pzp
Odwołujący powinien był przedłużając termin związania ofertą jednocześnie przedłużyć ważność
wadium na (cały) przedłużony okres związania ofertą, czego Odwołujący nie uczynił. Tymczasem
istota ww. przepisu sprowad
za się do tego, ażeby umożliwić Zamawiającemu dokonanie zatrzymania
wadium
przez cały przedłużony okres związania ofertą. Norma ta zatem chroni przed sytuacjami, w
których wykonawca składa oświadczenie o przedłużonym terminie związania ofertą, nie daje jednak
możliwości zaspokojenia się z wadium.
Zdaniem Odwołującego interes Zamawiającego chroniony powyższym przepisem uległ by
uszczerbkowi wyłącznie w przypadku przerwania ochrony wadialnej, co w przedmiotowym przypadku
nie miało miejsca. Wykonawca złożył stosowne oświadczenie o zgodzie na przedłużenie terminu
związania oferta i o wyrażeniu zgody na przedłużenie ważności wadium. W dniu upływu pierwotnego
terminu związania ofert wadium było ważne i pozostało ważne do upływu terminu wyznaczonego
wezwaniem Zamawiającego a ochrona wadialna nie uległa przerwaniu - w każdym momencie
Zamaw
iający był uprawniony, przy zajściu przesłanek ustawowych, do zatrzymania wadium.
O
bowiązek dochowania „jednoczesności", o której mowa w art. 85 ust 4 Pzp chroni zatem
przed sytuacjami, w których wykonawca przedłuża termin związania ofertą, a brak przedłużenia
ważności powoduje jego wygaśnięcie, nie oznacza to jednak konieczności dokonywania tych
czynności w tym samym momencie jeśli wadium obejmuje dłuższy okres niż termin związania ofertą.
Zdaniem Odwołującego analiza okoliczności postępowania dowodzi, że powyższe umknęło
Zamawiającemu. Wyłożył on bowiem normę, o której mowa w art. 85 ust. 4 Pzp w sposób oderwany
od jej celu i funkcji, zupełnie pomijając, że zostały one osiągnięte. Zamawiający stanowisko swoje
oparł na sformułowaniu „jednocześnie", które znajduje się w art. 85 ust. 4 Pzp. Taka interpretacja
stanowi wyraz nadmiernego, niczym nieuzasadnionego formalizmu, który pozostaje irrelewantny z
punktu widzenia celów, jakie przyświecają instytucjom związania ofertą oraz wadium. Realizacja tych
celów - która w najkrótszym ujęciu sprowadza się do egzekwowania uprawnień Zamawiającego, o
których jest mowa w art. 46 ust. 4a oraz ust. 5 Pzp w okresie związania ofertą - będzie możliwa wtedy,
gdy przez okres ten oferta pozostanie nieprzerwanie zabezpieczona wadiu
m. To z kolei będzie
bezsprzecznie możliwe, gdy wykonawca przedłuży wadium (lub wniesie nowe) przed upływem
ważności wadium znajdującego się we władani Zamawiającego. W opinii wykonawcy PRK 7 właśnie w
taki sposób należy wykładać „jednoczesność”, o której mowa w art. 85 ust. 4 Pzp.
Odwołujący stwierdził, że skoro, zarówno w okresie podstawowym, jak i dodatkowym,
pozostawał związany ofertą (okoliczność bezsporna) i jednocześnie oferta Odwołującego pozostawała
zabezpieczona wadium, to brak jest możliwości do stwierdzenia podstaw skutkujących odrzuceniem
jego oferty
. Izba dopuszcza bowiem sytuację, która występuje w przedmiotowym stanie faktycznym
sprawy, tj. że wadium (pierwotne) złożone w postępowaniu obejmuje okres dłuższy niż pierwotnie
ustalony termin zwi
ązania ofertą, a wykonawca przedłużający termin związania ofertą, informując
jednocześnie Zamawiającego o takim zamiarze, przedłuża wadium (dodatkowe) na dodatkowy okres,
dopiero w chwili, kiedy wadium (pierwotne) przestaje zabezpieczać ofertę bez żadnej przerwy.
Kolejno Odwołujący podniósł, że jako podstawa prawna odrzucenia jego oferty wskazany
z
ostał art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp a Zamawiający nie wskazał w uzasadnieniu odrzucenia oferty, które
zdarzenie miało, w jego opinii, miejsce w postępowaniu, tj. czy wadium nie zostało wniesione czy też
zostało wniesione w sposób nieprawidłowy. Odwołujący przyjął, że Zamawiający utożsamia ją z
omówionym już powyżej brakiem jednoczesnego złożenia oświadczenia o przedłużeniu ważności
oferty oraz przedłużenia wadium. W ten sposób, ignorując fakt, że okoliczność ta nie stanowi o
nieprawidłowości (pozostaje bowiem irrelewantna z punktu widzenia ochrony wadialnej), zdaniem
Odwołującego, Zamawiający dokonał rozszerzającej wykładni art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp przez
zastosowanie
tego przepisu do sytuacji niewymienionej w jego treści.
W toku posiedzenia z udziałem stron Zamawiający oświadczył, że uwzględnia zarzuty
dotyczące jednoczesności przedłożenia wadium wraz z oświadczeniem o przedłużeniu terminu
związania ofertą. W pozostałym zakresie Zamawiający podtrzymał swoje stanowisko.
Wykonawcy
przystępujący
do
postępowania
odwoławczego
po
stronie
Zamawiającego, tj. Eurobudowa oraz ERBUD Operations Sp. z o.o. z siedzibą w Jasionce
(dalej: „ERBUD”) nie wnieśli sprzeciwu wobec uwzględnienia przez Zamawiającego zarzutów
z pkt 2, 3 i 4 odwołania, które dotyczyły naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 85 ust. 4
Pzp oraz art. 89 ust.1 pkt 7b Pzp.
Uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia przedstawioną
przez
Zamawiającego, dowody oraz oświadczenia i stanowiska Stron oraz Przystępujących
wyrażone w pismach procesowych oraz na rozprawie Izba ustaliła, co następuje.
Izba w rozpoznawanej sprawie ustaliła następujące okoliczności faktyczne.
W SIWZ w rozdziale X w
ust. 7 Zamawiający wskazał, że „Cena podana przez Wykonawcę w
ofercie jest ostateczna i nie może podlegać podwyższeniu w toku realizacji zamówienia”.
W formularzu ofertowym w części „B. ŁĄCZNA CENA OFERTOWA I OFEROWANY
PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA:” Odwołujący podał m. in.: „Oferuję realizację przedmiotu zamówienia,
którego przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych dotyczących termomodernizacji budynków
Instytutu Transportu Samochodowego” (nr sprawy: SZ222/73/2020), zgodnie z opisem przedmiotu
zamówienia oraz wzorem umowy, które stanowią załączniki do SIWZ, za ŁĄCZNĄ CENĘ
OFERTOWĄ*:
ŁĄCZNA CENA OFERTOWA NETTO [PLN]
ŁĄCZNA CENA OFERTOWA BRUTTO [PLN) - 16 537 961,56”
Pismem z dnia 15 stycznia 2021 r. Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp
wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie występowania w jego ofercie ceny rażąco
niskiej w stosunku do przedmiotu zamówienia. W treści wezwania Zamawiający nie sprecyzował
żądania względem przedstawienia szczegółowej kalkulacji zaoferowanej ceny a podał jedynie, że
zaoferowana cena jest niższa o co najmniej 30% o wartości zamówienia powiększonej o należny
podatek.
Na wezwanie Zamawiającego Odwołujący w piśmie z dnia 22 stycznia 2021 r. przekazanym
Zamawiającemu zawarł stosowne wyjaśnienia. Wraz z pismem w formie załącznika została
przekazana Zamawiającemu kalkulacja ceny o nazwie „Rozbicie ceny ofertowej”, w której ujęto m. in.
następujące kolumny „Koszt [PLN]”, „Koszty ogólne [PLN]”, „rezerwa [PLN]”, „Marża-Zysk [PLN]”,
„Wartość oferty netto [PLN]”, „Wartość ofert brutto [PLN]”. Na końcu ww. rozbicia w wierszu „Suma”
podano w kolumnach: „Wartość oferty netto [PLN]”, „Wartość ofert brutto [PLN]” podano kwoty podane
przez Odwołującego w formularzu ofertowym.
Pismem z dnia 3 lutego 2021
r. Zamawiający wezwał, na podstawie art. 90 ust. 1a pkt 1 Pzp,
wykonawcę PRK 7 do uszczegółowienia wyjaśnień ceny z dnia 22 stycznia 2021 r. przez:
„2) wyjaśnienie dlaczego wartości podane w poszczególnych wierszach rozbicia cenowego w
kolumnach „Koszt [PLN]”, „Koszty ogólne [PLN]”, „Rezerwa [PLN]” „Marża — Zysk [PLN]” nie sumują
się do wartości wskazanej w kolumnie „Wartość oferty netto [PLN]”.
W odpowiedzi na ww. wezwanie w piśmie z dnia 4 lutego 2021 r. wykonawca PRK 7 złożył
wyjaśnienia do których w formie załącznika nr 1 załączył ponownie kalkulację ceny o nazwie „Rozbicie
ceny ofertowej” zaznaczając, że przedstawione ujęcie uwzględnia pytanie zadane przez
Zamawiającego. W piśmie podano również, że: „Podkreślamy że załącznik nr 1 do tego pisma nie
zmi
enia wcześniej przedstawionych cen jedynie prezentuje je zgodnie z Państwa oczekiwaniami”. Izba
ustaliła, że w owym załączniku kolumna „Koszt [PLN]” zawarta w załączniku pierwotnym została
zastąpiona kolumną „Koszt (materiałów, podwykonawców) [PLN]”. Na końcu ww. rozbicia w wierszu
„Suma” podano w kolumnach: „Wartość oferty netto [PLN]”, „Wartość ofert brutto [PLN]” podano kwoty
podane przez Odwołującego w formularzu ofertowym.
W „Informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej” z dnia 5 marca 2021 r. Zamawiający podał
m. in., że: „11. Zamawiający odrzuca na podstawie art. 89 ust 1 pkt 1) i 2) oraz na podstawie art. 89
ust. 1 pkt
1) w związku z art. 85 ust 4 i art. 89 ust. 1 pkt 7b ustawy Pzp ofertę Wykonawcy PRK 7
Nieruchomości Sp. z o.o.
1) Oferta jest
niezgodna z art. 82 ust. 1 ustawy Pzp oraz rozdziałem X ust. 7 SIWZ. Wykonawca w
toku postępowania przedstawił 2 różne ceny za wykonanie przedmiotu zamówienia.
Wykonawca określił w ofercie cenę za wykonanie zamówienia w wysokości zł 13 445 497,21 złotych
netto, co łącznie z podatkiem Vat dało kwotę 16 537 961,56 zł brutto.
W związku z faktem, iż cena złożonej oferty była niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia
powiększonej o należny podatek od towarów i usług Zamawiający wezwał Wykonawcę w dniu 15
stycznia 2021 r. do wyjaśnień ceny złożonej oferty.
W wyjaśnieniach z dnia 22 stycznia 2021 r. (zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa)
Wykonawca przedstawił rozbicie cenowe oferty. Każdemu elementowi cenotwórczemu wskazanemu
w tabeli Wykonawca
przypisał rozbicie cenowe na następujące kolumny „Koszt [PLN]”, „Koszty ogólne
[PLN]”, „Rezerwa [PLN]”, „Marża - zysk [PLN]”, „Wartość ofert netto [PLN]”, „Podatek VAT”, „Wartość
oferty brutto [PLN]
”
Ze względu na fakt, że suma poszczególnych pozycji (elementów cenotwórczych) w kolumnach „Koszt
[PLN]
”, „Koszty ogólne [PLN]”, „Rezerwa [PLN]”, „Marża — Zysk [PLN]” była wyższa od wartości sumy
poszczególnych pozycji w kolumnie „Wartość oferty netto [PLN]” i jednocześnie wyższa od łącznej
ceny ofertowej brutt
o pomniejszonej o należny podatek VAT, Zamawiający wezwał Wykonawcę do
uszczegółowienia wyjaśnień prosząc o informację dlaczego wartości w kolumnach „Koszt [PLN]”,
„Koszty ogólne [PLN]”, „Rezerwa [PLN]”, „Marża — Zysk [PLN]” nie sumują się do wartości wskazanej
w
kolumnie „Wartość oferty netto [PLN]”.
W uszczegółowieniu wyjaśnień z dnia 5 lutego 2021 r. Wykonawca wskazał, iż kolumna „Koszt [PLN]”
zawiera „całkowity koszt bez zysku”, z czego wynika, iż kwoty wskazane w kolumnie „Koszty ogólne
[PLN]
” mieszczą się w kwotach w kolumnie „Koszt [PLN]” Zamawiający przeanalizował rozbicie
cenowe oferty (z dnia 22 stycznia) zgodnie z uszczegółowieniem wyjaśnień Wykonawcy i zsumował
poszczególne pozycje cenotwórcze w kolumnach „Koszt [PLN]”, „Rezerwa [PLN]”, „Marża — Zysk
[PLN]”, Uzyskana suma była o 79 329,43 złote wyższa, niż suma w kolumnie „Wartość oferty netto
[PLN]
” i zarazem łączna cena ofertowa netto wskazana przez Wykonawcę w ofercie.
Na marginesie należy stwierdzić, iż w uszczegółowieniu wyjaśnień z dnia 5 lutego Wykonawca
przedstawił, niewymagane przez Zamawiającego, zmienione rozbicie cenowe oferty, dopasowane
kwotami w ten sposób, by kolumny „Koszt (materiałów, podwykonawców) [PLN]”, „Koszty ogólne
[PLN
]”, „Rezerwa [PLN]”, „Marża — Zysk [PLN]”, sumowały się do kolumny „Wartość oferty netto
[PLN]
” Jednocześnie suma wartości kolumny „Koszt (materiałów, podwykonawców) [PLN]” i kolumny
„Koszty ogólne [PLN]” była niższa o 79 329,43 złote niż wartość wskazana w kolumnie „Koszt [PLN]”
w pierwotnym rozbiciu z dnia 22 stycznia. Wykonawca w żaden sposób nie uzasadnił, skąd wzięła się
taka różnica kwot pomiędzy kosztami, w obydwu tabelach.
Mając na uwadze opisany powyżej stan faktyczny Zamawiający uznał, iż w wyjaśnieniach ceny
złożonej oferty z dnia 22 stycznia Wykonawca przedstawił wyższą cenę za wykonanie przedmiotu
zamówienia niż w złożonej ofercie, co jest niezgodne zarówno z art. 82 ust. 1 ustawy PZP
(Wykonawca może złożyć jedną ofertę) jak i z rozdziałem X ust. 7 SIWZ (Cena podana przez
Wykonawcę w ofercie jest ostateczna. (...). Zamawiający nie miał możliwości poprawić rozbieżności
na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 2) lub 3) ustawy PZP (nie była to ani omyłka oczywista, ani omyłka
polegająca na niezgodności oferty z SIWZ, niepowodująca istotnych zmian w treści oferty) ani też
wezwać Wykonawcę do dalszych wyjaśnień treści oferty, gdyż prowadziłyby one do negocjacji
złożonej oferty, niedozwolonych na gruncie ustawy PZP (…)”.
Izba zważyła, co następuje.
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że Odwołujący legitymuje się uprawnieniem
do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis art. 505 ust. 1 NPzp, według
którego środki ochrony prawnej określone w ustawie przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu,
a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł
lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Następnie Izba wskazuje, że uwzględnienie przez Zamawiającego zarzutów
zawartych w odwołaniu w pkt 2, 3 i 4, które dotyczyły naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z
art. 85 ust. 4 Pzp oraz art. 89 ust.1 pkt 7
b Pzp, przy braku sprzeciwu ze strony wykonawców
Eurbudowa i ERBUD, przystępujących do postepowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego, obligowało Izbę do umorzenia w tym zakresie postepowania
odwoławczego, co zostało odzwierciedlone w pkt 1 sentencji wyroku.
W aspekcie powyższego Izba merytorycznie rozpoznała zarzuty zawarte w
odwołaniu:
w pkt 1, zarzut polegający na naruszeniu art. 89 ust 1 pkt 1 i 2 Pzp w zw. z art. 82 ust.
1 Pzp
przez odrzucenie oferty Odwołującego, tj.:
a)
ustaleniu w sposób dowolny, iż Odwołujący złożył w toku postępowania dwie oferty o
różnych cenach;
b)
dokonaniu błędnej oceny złożonych wyjaśnień i przypisaniu Odwołującemu woli zmiany
ceny złożonej oferty tudzież złożenia drugiej oferty.
w pkt 5, zarzut polegający na naruszeniu art. 91 ust 1 Pzp przez wybór oferty wykonawcy
Eurobudowa, mimo iż oferta ta nie jest najkorzystniejsza w świetle ustalonych kryteriów
oceny ofert.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Przytaczając przepisy stanowiące podstawę prawną zapadłego rozstrzygnięcia, a których
naruszenie przez Zamawiającego zarzucał Odwołujący, wskazać przede wszystkim należy, że
zgodnie z art. 89 u
st. 1 pkt 1 Pzp stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: jest niezgodna z
ustawą. Zaś pkt 2 powołanego przepisu stanowi, że Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli: jej treść nie
odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3.
Izba stanęła na stanowisku, że ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego
przesądza o wadliwości decyzji Zamawiającego, polegającej na odrzuceniu oferty wykonawcy PRK 7
na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp jako niezgodn
ej z ustawą a także z uwagi na iż jej treść nie
odpowiada treści specyfikacji. Konsekwencją powyższego jest uznanie, że naruszony został również
przepis art. 91 ust. 1 Pzp, z uwagi na dokonanie badania i oceny ofert z pominięciem oferty
Odwołującego i uznanie, że w świetle zakreślonych przez Zamawiającego kryteriów oceny ofert za
najkorzystniejszą należy uznać ofertę wykonawcy Eurobudowa. Za przyjęciem przez Izbę takiego
stanowiska przemawiają następujące argumenty.
W rozpoznawanej sprawie Izba stwierdziła, że Odwołujący złożył w ramach postępowania
tylko jedną ofertę zawierającą z ceną ryczałtową na kwotę 13 445 497,21 zł netto, co łącznie z
podatkiem od towarów i usług dało kwotę 16 537 961,56 zł brutto. Potwierdzeniem powyższej tezy jest
konsekwentne wska
zywanie przez Odwołującego w obu kalkulacjach załączonych do wyjaśnień, w
wierszu „Suma” tożsamych całkowitych kwot netto oraz brutto identycznych jak te, wskazane w
złożonej ofercie w formularzu ofertowym. Powyższe dowodzi tego, iż Odwołujący niezmiennie
podtrzymywał ofertę na wykonanie przedmiotu zamówienia w tej samej cenie, jak ta, zawarta w
formularzu ofertowym w złożonej ofercie.
Powyższego zapatrywania nie zmienia również argumentacja Zamawiającego zasadzająca
się na treści wyjaśnień złożonych przez Odwołującego na wezwanie Zamawiającego do wyjaśnienia
zagadnienia występowania w ofercie wykonawcy PRK 7 ceny rażąco niskiej. W tym zakresie należy
wskazać, że Zamawiający prawidłowo ustalił, że wartości podane w poszczególnych wierszach
rozbicia cenoweg
o przedstawionego wraz z wyjaśnienia wykonawcy PRK 7 z dnia 22 stycznia 2021 r.
w kolumnach „Koszt [PLN]”, „Koszty ogólne [PLN]”, „Rezerwa [PLN]”, „Marża - Zysk [PLN]” nie sumują
się do wartości wskazanej w kolumnie „Wartość oferty netto [PLN]”. Co istotne, powyższa kwestia była
przedmiotem wątpliwości Zamawiającego, który wystosował do wykonawcy PRK 7 na podstawie art.
90 ust. 1a pkt 1 Pzp kolejne wezwanie do wyjaśnień (pismo z dnia 3 lutego 2021 r.). W odpowiedzi na
to wezwanie Odwołujący złożył stosowne wyjaśnienia w piśmie z dnia 4 lutego 2021 r. przedstawiając
kalkulację cenową, w której wartości podane w poszczególnych wierszach rozbicia cenowego w
wymienionych powyżej kolumnach sumowały się do wartości wskazanej w kolumnie „Wartość oferty
netto
[PLN]”, a wartość ta nie uległa zmianie względem tej wskazanej w pierwotnej kalkulacji.
Dostrzeżenia wymaga, że Odwołujący w złożonych wyjaśnieniach z dnia 4 lutego 2021 r.
wyraźnie wskazał, że pod pojęciem „Koszt” w pierwotnym zestawieniu zawierały się wszystkie koszty
związane z wykonaniem danej pozycji „tj. koszty materiału, ewentualnych podwykonawców, koszty
nadzoru, energii itp. c
zyli całkowity koszt bez zysku”. Natomiast powtórne rozbicie ceny ofertowej
zostało ograniczona wyłącznie do cen materiałów i kosztów podwykonawców, na co wyraźnie
wskazuje sama
treści tej kolumny. W tej sytuacji zgodzić się należy z Odwołującym, że Zamawiający
prawidłowo ocenił, iż w pierwotnym rozbiciu cenowym wartość kosztów ogólnych zostały dwukrotnie
ujęta zarówno w kolumnie „Koszt” i „Koszty ogólne”. Jednak Zamawiający nie uwzględnił okoliczności,
iż części kosztów rezerwy, które ze względu na przyjętą metodologię pierwotnie również została ujęta
przez wykonawcę w pozycji „Koszt”.
W tym zakresie Izba za wiarygodną logiczną i spójną uznała argumentację przedstawioną
przez Odwołującego, w której wskazywał, że w wyjaśnieniach z dnia 4 lutego 2021 r. podtrzymał co
prawda kalkulację złożoną wraz z wyjaśnieniami pierwotnie, ale tylko w tym zakresie, w którym nie
została ona zmieniona. Zaś wadliwe jest wyliczenie Zamawiającego na kwotę 79 329,43 zł przy
uwzględnieniu treści wyjaśnień Odwołującego uznając jedynie koszty ogólne, bowiem Odwołujący
wskazywał, że nie dotyczy to tylko kosztów ogólnych, ale innych, które mogły być ujęte w innych
pozycjach.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba uznała, że Zamawiający dokonując błędnej interpretacji
wyjaśnień i kalkulacji przedstawionych przez Odwołującego wadliwe ustalił, że Odwołujący przestawił
nową cenę, a tym samym nową ofertę za wykonanie przedmiotu zamówienia, która była wyższa od tej
przedstawionej w złożonej ofercie o 79 329,43 zł. Na kanwie rozważań, które zostały przedstawione
powyżej Izba doszła do przekonania, że Odwołujący składając na żądanie Zamawiającego
wyjaśnienia w trybie procedury dotyczącej występowania w jego ofercie cent rażąco niskiej nie tylko
nie złożył nowej oferty ale również nie przedstawił Zamawiającemu nowej wyższej ceny za wykonanie
przedmiotu zamówienia. Tym samym nie można mówić w tym przypadku niezgodności oferty
Odwołującego zarówno z przepisami ustawą jak również z treścią SIWZ. Zatem Izba uznała, że nie
podlega ona odrzuceniu na postawie zarówno art. 89 ust. 1 pkt 1 Pzp jak i art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.
Odpowiadając zaś na wątpliwości Zamawiającego zgłoszone w toku rozprawy, które odnosiły
się do poszczególnych składników cenotwórczych oraz sposobu oraz możliwości ich samodzielnego
wyliczenia lub też weryfikacji przez Zamawiającego to Izba wskazuje, że powinny one podlegać
ocenie i ewentualnym konsekwencjom z punktu widzenia
czynności badania rażąco niskiej ceny a nie
w aspekcie niezgodności z ustawą czy też treścią specyfikacji.
Podsumowując powyższe rozważania, Izba stwierdziła, że Odwołujący w tym postępowaniu
złożył Zamawiającemu tylko jedną ofertę i brak jest racjonalnych podstaw do tego, aby uznać, że
Odwołujący w wyniku przeprowadzanej procedury wyjaśniającej dopuścił się złożenia nowej oferty w
postępowaniu. Natomiast analiza treści wyjaśnień złożonych przez Odwołujący w aspekcie zaistniałej
rozbieżności cenowej w kolumnie trzeciej przedstawionych kalkulacji cenowych w ocenie Izby nie
może być postrzegana w kategorii złożenia dwóch ofert, czy też podwyższenia ceny zaoferowanej w
złożonej ofercie. W tym względzie Izba podzieliła stanowisko Odwołującego, iż podstawę odrzucenia
jego
oferty należy uznać za całkowicie bezpodstawną i nieuprawnioną.
Uwzględniając powyższe Izba stanęła na stanowisku, że potwierdziły się zarzuty naruszenia
przez Zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 Pzp, co skutkowało również uznaniem za potwierdzony
zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 91 ust. 1 Pzp, polegający na dokonaniu wyboru oferty
najkorzystniejszej, za którą uznano ofertę wykonawcy Eurobudowa. Konsekwencją takiego
zapatrywania Izby jest uwzględnienie odwołania i konieczność nakazania Zamawiającemu
unieważnienia czynności odrzucenia oferty wykonawcy PRK 7 a następnie jej uwzględnienia przy
ponownej czynności badania i oceny ofert.
Zgodnie z art. 557 N
Pzp, w wyroku oraz w postanowieniu kończącym postępowanie
odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei w świetle art. 575 NPzp
s
trony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący sprzeciw ponoszą koszty postępowania
odwoławczego stosownie do jego wyniku. W związku z tym Izba kosztami postepowania
odwoławczego w sprawie o sygn. akt KIO 776/21 zgodnie z art. 575 NPzp oraz § 2 ust. 2 pkt 1 w zw. z
§ 5 ust. 2 lit. b oraz § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437) w kwocie 13 600 zł
(na którą składał się koszt wpis od odwołania uiszczony przez Odwołującego oraz wynagrodzenia
pełnomocnika Odwołującego) - obciążyła Zamawiającego jako stronę przegrywającą.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Przewodniczący: ………………………….…