KIO 769/21 Sygn. akt: KIO 832/21 WYROK dnia 6 maja 2021 r.

Stan prawny na dzień: 03.08.2021

Sygn. akt: KIO 769/21 

Sygn. akt: KIO 832/21 

WYROK 

z dnia 6 maja 2021 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  –  w składzie: 

Przewodniczący:      Agata Mikołajczyk  

Protokolant:               

Piotr Cegłowski 

po rozpoznaniu na rozprawie  w dniu 4 maja  2021 r. w Warszawie 

odwołań wniesionych do 

Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej przez odwołujących: 

A.  w  dniu  10  marca  2021  r.  przez 

wykonawcę:  Przedsiębiorstwo  Budowlane  „Maxbud” 

ABJ Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (ul. Bystrzycka 89, 54-215 Wrocław),   

B.  w  dniu  15  marca  2021  r.  przez 

wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie 

zamówienia publicznego - Konsorcjum: WODPOL sp. z o.o., PBO ŚLĄSK sp. z o.o. z 

siedzibą w Żywcu (ul. ks. Prałata Stanisława Słonki 24, 34-300 Żywiec)  

w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Miasto Bielsko-Biała (Urząd Miejski 

w Bielsku-

BiałejPlac Ratuszowy 9, 43-300 Bielsko-Biała) 

przy udziale: 

A.  

wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  -  Konsorcjum: 

WODPOL  Sp.  z  o.o.,  PBO  ŚLĄSK  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Żywcu  (ul.  ks.  Prałata 

Stanisława  Słonki  24,  34-300  Żywiec),  zgłaszających  przystąpienie  do  postępowania 

odwoławczego o sygn. akt: KIO 769/21 po stronie zamawiającego. 

B. wykonawcy GRUPA FEWATERM Sp. z o.o. Sp. k. 

z siedzibą w Gromniku (ul. Krynicka 

4, 33-180 Gromnik) 

zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. 

akt: KIO 769/21 i KIO 832/21 po stronie zamawiającego, 


orzeka: 

Oddala odwołania;  

Kosztami  postępowania  obciąża  odwołujących:  Przedsiębiorstwo  Budowlane 

„Maxbud”  ABJ  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  we  Wrocławiu  (ul.  Bystrzycka  89,  54-215 

Wrocław)  oraz  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego - Konsorcjum: 

WODPOL sp. z o.o., PBO ŚLĄSK sp. z o.o. z siedzibą 

w  Żywcu  (ul.  ks.  Prałata  Stanisława  Słonki  24,  34-300  Żywiec)  i  zalicza  w  poczet 

kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  40.000  zł  00  gr  (słownie:  czterdzieści 

tysięcy  złotych,  zero  groszy)  uiszczoną  przez  odwołujących  tytułem  wpisu  od 

odwołania każdy w kwocie po 20.000 zł. 

Stosownie  do  art.  579  ust.  1  i  580  ust. 

1  i  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  -  Prawo 

zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2019  r.,  poz.  2019  z  późn.  zm.)  na  niniejszy  wyrok  -  w 

terminie  14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa 

Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

………………..………………….. 


Sygn. akt: KIO 769/21 

Sygn. akt: KIO 832/21 

Uzasadnienie 

Odwołania  zostało wniesione  w  postępowaniu prowadzonym  przez  Zamawiającego:  Miasto 

Bielsko-

Biała  w  trybie  przetargu  nieograniczonego  na  podstawie  ustawy  z  dnia  29  stycznia 

2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.), [ustawa Pzp lub 

Pzp lub Ustawa PZP] w przedmiocie zamówienia publicznego na: „Budowę zespołu sześciu 

budynków  mieszkalnych  wielorodzinnych  wraz  z  zagospodarowaniem  i  uzbrojeniem  terenu 

przy  ul.  Wapiennej  i  ul.  Ludwika  Solskiego  w  Bielsku-

Białej”.  Numer  referencyjny: 

ZP.271.2.91.2020.DG/JP. 

Nr ogłoszenia w Dz. Urz. UE: Dz. U.2020/S 163-395695 z dnia 20 

sierpnia 2020 r. 

Sygn. akt: KIO 769/21 

Wykonawca  - 

Przedsiębiorstwo  Budowlane  „Maxbud”  ABJ  Sp.  z  o.o.  z  siedzibą  we 

Wrocławiu (wykonawca Maxbud) w odwołaniu wniesionym w dniu 10 marca 2021 r. zarzucił 

Zamawiającemu naruszenie art. 91 ust. 1, art. 7 ust. 1 i ust. 3, art. 89 ust. 1 pkt 2 i 6 ustawy 

Pzp.  Wsk

azując  na  powyższe  zarzuty  wniósł  o  uwzględnienie  niniejszego  odwołania  i 

nakazanie  Zamawiającemu:  (1)  unieważnienie  czynności  polegającej  na  odrzucenie  oferty 

Odwołującego; (2) unieważnienie czynności polegającej na wyborze oferty najkorzystniejszej 

wykon

awcy  Grupy  Fewaterm  sp.  z  o.o.  s.  k.,    (3)  ponownego  przeprowadzenia  czynności 

badania  i  oceny  ofert  i  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  zgodnie  z  warunkami  SIWZ  i 

przepisami  ustawy.  Także  wniósł  o  zasądzenie  kosztów  postępowania  na  rzecz 

Odwołującego.  

Wyk

onawca  wskazał,  że  (…)  ma  interes  prawny  do  wniesienia  niniejszego  odwołania w 

rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy, albowiem Odwołujący jest wykonawcą w rozumieniu art. 2 

pkt  11  ustawy,  który  złożył  ofertę  i  ubiega  się  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  w  tym 

postępowaniu. Interes prawny powinien być rozumiany, bądź jako możliwość uznania oferty 

złożonej przez wykonawcę jako najkorzystniejszej w postępowaniu o udzielenie zamówienia 

publicznego  i  zawarcie  umowy  w  trybie  zamówienia  publicznego  (interes  prawny  sensu 

stricte)  lub  mieć  swe  uzasadnienie  we  wnoszeniu  środków  ochrony  prawnej  w  celu 

zapewnienia  prawidłowości  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  zgodnie  z 

prawem,  nawet  jeśli  zawarcie  umowy  nastąpi  z  innym  wykonawcą  (interes  prawny  sensu 

lar

go).  Odwołujący  ma  interes  prawny  sensu  stricte  i  sensu  largo,  ponieważ  w  przypadku 

gdyby niniejsze odwołanie zostało uwzględnione przez Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, 

to oferta Odwołującego po ponownym badaniu i ocenie ofert, powinna zostać wybrana jako 


najkorzystniejsza  - 

wygrywająca  przetarg.  Działanie  Zamawiającego  spowodowało  brak 

możliwości uzyskania przedmiotowego zamówienia przez Odwołującego”. 

W uzasadnieniu powołał się na następujące okoliczności: 

Pismem  z  dnia  04.03.2021  r.  (…),  Zamawiający  powiadomił  Odwołującego,  że  w  wyniku 

przeprowadzonej  przez  niego  oceny  i  porównania  ofert  dokonał  wyboru  oferty 

najkorzystniejszej,  za  którą  uznał  ofertę  wykonawcy  Grupy  Fewaterm  sp.  z  o.o.  s.  k. 

Zamawiający  stwierdził,  że  oferta  tego  wykonawcy  spełnia  wymagania  SIWZ  i  jest 

najkorzystniejsza na podstawie kryteriów wyboru oferty zawartych w SIWZ. Zgodnie z treścią 

art.  7  ust.  1  ustawy  Zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza  postępowanie  o  udzielenie 

zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej  konkurencji  i  równe  traktowanie 

wykonawców  oraz  zgodnie  z  zasadami  proporcjonalności  i    przejrzystości.  Z  art.  7  ust.  3 

ustawy płynie z kolei bezwzględny obowiązek dla Zamawiającego - zamówienia udziela się 

wyłącznie  wykonawcy  wybranemu  zgodnie  z  przepisami  ustawy.  Zasada  przejrzystości 

wymaga  w  szczególności  podejmowania  przez  zamawiających  transparentnych  działań  w 

stosunku  do  wszystkich podmiotów  ubiegających  się  o  udzielenie zamówienia publicznego. 

Zgodnie z definicją Słownika języka polskiego „przejrzysty"  oznacza „łatwy do odgadnięcia, 

zrozumienia”.  Z  punktu  widzenia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego, 

przejrzystość  będzie  oznaczać  obowiązek  zamawiającego  do  ustalenia  jasnych, 

zrozumiałych  zasad  postępowania,  rozumianych  jako  jednoznaczny  opis  przedmiotu 

zamówienia,  warunki  udziału  w  postępowaniu,  kryteria  selekcji  ofert  oraz  inne  elementy 

SIWZ. Z kolei na etapie badania i oceny ofert, przejrzystość może być realizowana poprzez 

wyjaśnienie  przez  zamawiającego  treści  ofert  lub  dokumentów.  Stawka  VAT  jest  częścią 

składową  ceny  oferty,  a  jej  prawidłowe  określenie  stanowi  podstawowe  kryterium  oceny 

ofert.  Odwołujący  stoi  na  stanowisku  że  w  obowiązkiem  oferenta  jest  zastosowanie 

odpowiedniej  stawki  podatku  VAT,  zgodnie  z  ustawą  od  towarów  i  usług,  a  jest  to 

bezsprzecznie  podstawowa  stawka  podatku  VAT  w  zakresie  odnoszącym  się  do  lokali 

użytkowych (wykończenie, wyposażenie i instalacje dedykowane tj. kosztorys ofertowy nr 5 

roboty ogólnobudowlane budynek nr 4 (świetlica dla dzieci), kosztorys ofertowy  nr 6 roboty 

ogólnobudowlane  budynek  nr  4  (klub  seniora),  kosztorys  ofertowy  nr  25  wewnętrzne 

instalacje sanitarne budynek nr 4 (klub seniora, świetlica dla dzieci), kosztorys ofertowy nr 38 

wewnętrzne  instalacje  elektryczne  budynek  nr4  (klub  seniora),  kosztorys  ofertowy  nr  39 

wewnętrzne instalacje elektryczne budynek nr 4 (świetlica dla dzieci) oraz prac związanych z 

zagospodarowaniem  teren  i  poza  obrysem  budynków  (kosztorysy  ofertowe  nr  42 

zagospodarowanie  terenu  - 

oświetlenie  zewnętrzne,  kosztorysy  ofertowe  nr  43 

zagospodarowanie 

terenu 

sieć  teletechniczna,  kosztorysy  ofertowe  nr  44 

zagospodarowanie terenu - 

przełożenie kabla, kosztorysy ofertowe nr 45 Zagospodarowanie 

ternu  - 

Drenaż,  kosztorysy  ofertowe  nr  46  zagospodarowanie  ternu  -  zagospodarowanie 


terenu, kosztorysy ofertowe nr  47 zagospodarowanie terenu  - drogi, kosztorysy ofertowe nr 

48 zagospodarowanie terenu - 

sieci zewnętrzne przekładki oraz kosztorysy ofertowe nr 1-4 i 

8  na  roboty  ogólnobudowlane  Budynków  NR  1-6  na  prace  poza  obrysem  budynków). W 

oparciu  o  załączoną do SIWZ dokumentację  projektową,  a  zwłaszcza Decyzję NR  88/2019 

pozwolenia na budowę zmienioną, Decyzją Zamienną Nr 256/2020 pozwolenia na budowę z 

której  jednoznacznie  wynika,  że  Zamawiający  zmienił  funkcję  i  rodzaj  użytkowania  lokali 

mieszkalnych na dwa lokale usługowe w budynku NR 4 (świetlica dla dzieci i klub seniora) o 

powierzchni  przekraczającej  150  m2,  każdy,  które  to  lokale  w  całości  w  ramach  tego 

postępowania mają zostać wykończone, wyposażone i oddane do użytkowania zgodnie z ich 

przeznaczeniem - 

funkcją. W związku z umiejscowieniem lokali użytkowych w bryle budynku 

mieszkalnego  wartość  prac  konstrukcyjnych  i  budowalnych  do  stanu  deweloperskiego 

włącznie  (konstrukcje,  stropy,  mury,  dach,  elewacja  stolarka  zewnętrzna  )  powinna  zostać 

ustalona  z  zastosowaniem  stawki  preferencyjnej.  Sam  Zamawiający  w  przedmiarach 

udostępnionych w procedurze przetargowej używa definicji prac planowanych do wykonania 

w lokalach usługowych, np. Przedmiar - Wewnętrzne instalacje elektryczne Budynek NR 4 ( 

świetlica dla dzieci) - dział nr 4 - Kable i przewody - lokale usługowe. Odwołujący zauważył, 

że  do  wykończenia  i  wyposażenia  dedykowanego  indywidualnie  tylko  dla  tych  lokali 

użytkowych,  gdzie  zgodnie  z  projektem  budowlanym  wydzielona  część  usługowa  posiada, 

także inne wymagania techniczne (np. odnośnie przepisów p.poż, wentylacji mechanicznej, 

instalacji  sanitarnych,  instalacji  elektrycznych,  instalacji  przyzywowej  itp.)  od  części 

mieszkalnej w zakresie określenia końcowej wartości tych prac powinna zostać zastosowana 

podstawowa stawka podatku VAT

. Potwierdził to zresztą sam Zamawiający w początkowym 

etapie  postępowania,  w  odpowiedziach  na  pytania  oferentów  dotyczących  pierwotnych 

przedmiarów,  odniósł  się,  co  prawda  w  odpowiedzi  na  pytanie  nr  20  dotyczące 

zagospodarowania  terenu:  PYTANIE  NR  20  (z  03.09.2020  r.):  „Zamawiający  w 

udostępnionych  przedmiarach  na  roboty  budowlane  dot.  budynków  B1-B6,  w  działach  dot. 

wykonania  opasek  wokół  budynków,  dojść  i  dojazdów  do  budynków  oraz  robót 

wykończeniowych  wokół  budynku  zaznaczył  stawkę  podatku  VAT  równą  23%.  Prosimy  o 

podanie  podstawy  prawnej,  interpretacji  Urzędów  Skarbowych  itp.,  na  podstawie  których 

stawka  VAT  dla  tych  elementów  została  przyjęta”.  ODPOWIEDŹ  NA  PYTANIE  NR  20: 

Zamawiający  stoi  na  stanowisku,  że  Generalny Wykonawca,  z  którym  zostanie  podpisana 

umowa  na  usługi  budowlane  na  mocy  o  art.  41  ust  12  pkt  1  ustawy  o  VAT  ma  prawo 

zastosować obniżoną (8%) stawkę podatku do usługi wybudowania budynków mieszkalnych 

wielorodzinnych  wraz  z  wbudowanymi  w  br

yle  budynków  instalacjami  i  urządzeniami 

technicznymi,  natomiast  do  pozostałych  elementów  infrastruktury  towarzyszącej 

budownictwu mieszkaniowemu, wykonywanych poza bryłą budynków,  zastosowanie będzie 

miała  podstawowa  stawka  podatku  VAT.  Kwestię  opodatkowania  infrastruktury 


towarzyszącej  budownictwu  mieszkaniowemu,  tj.  robót  budowlanych  wykonywanych  poza 

bryłą budynku rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny uchwałą z dnia 3 czerwca 2013r 

sygn. IFPS 7/12: „Obniżona stawka podatku od towarów i usług, o której mowa wart. 41 ust. 

12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535, ze 

zm., w brzmieniu od 1 stycznia 2008 r.) oraz § 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 

dnia  28  listopada  2008  r.  w  sprawie wykonania niektórych  przepisów  ustawy  o  podatku  od 

towarów i usług (Dz.U. Nr 212, poz. 1336) i w § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 

24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów  

i  usług  (Dz.U.  Nr  224,  poz.  1799)  nie  może  mieć  zastosowania  do  robót  dotyczących 

obiektów  budownictwa  mieszkaniowego  wykonywanych  poza  budynkiem”.  W  związku  z 

powyższym  preferencyjna  stawka nie obejmuje czynności  wykonywanych  poza budynkami, 

w  tym  również  dotyczących  elementów  infrastruktury  budowlanej.  Dla  usług  budowlanych 

wykonywanych poza obiektem budowlanym  zastosowanie będzie miała zatem podstawowa 

stawka  podatku  VAT.  Do  dostawy,  budowy,  remontu,  modernizacji,  termomodernizacji, 

przebudowy  lub  robót  konserwacyjnych  dotyczących  obiektów  budowlanych  lub  ich  części 

zaliczonych  do  budownictwa  objętego  społecznym  programem  mieszkaniowym 

zastosowanie  znajdzie  art.  41  ust.  12  pkt  1  ustawy  o  VAT. 

Zatem  usługi  budowlane 

dotyczące budynków oraz instalacji i urządzeń wewnętrznych korzystać będą z obniżonej 8% 

stawki  podatku  VAT.  Natomiast  usługi  dotyczące  infrastruktury  towarzyszącej  budownictwu 

mieszkaniowemu,  tj.  robót  budowlanych  wykonywanych  poza  bryła  budynku  w  myśl 

przywołanej uchwały NSA objęte będą podstawowa 23% stawka podatku VAT”. Odwołujący 

w

skazał,  że  to  na  wykonawcy  ciąży  obowiązek  zastosowania  odpowiedniej  stawki  podatku 

VAT,  bowiem  zgodnie  z  przepisami  podatkowymi  wystawca  faktury  odpowiada  za  jej  

prawidłowość.  Zauważenia  wymaga  fakt,  że  jeśli  w  zamówieniu  łącznie  występuje  kilka 

świadczeń,  z  których  każde  mogłoby  mieć  samodzielny  charakter,  to  wtedy  mówimy  o 

usługach złożonych albo kompleksowych. W sposób szczególny należy w takich sytuacjach 

zwrócić uwagę na kwestie, iż dla oceny prawidłowości zastosowania stawki podatku VAT nie 

jest  ist

otne  zapatrywanie  stron  postępowania  w  tym  zakresie,  gdyż  prawo  podatkowe 

zachowuje  pewną  autonomiczność  wobec  innych  gałęzi  prawa,  w  tym  prawa  cywilnego. 

Dlatego też również postanowienia SIWZ nie mogą mieć decydującego znaczenia i wpływu 

na  wysokość opodatkowania podatkiem  od towarów  i  usług.  Swoboda  w  opisie przedmiotu 

zamówienia  i  interpretacja  postanowień  SIWZ  przez  wykonawców  w  zakresie  spraw 

podatkowych,  nie  może  przekładać  się  w  sposób  bezpośredni  na  obowiązek  podatkowy 

wykonawcy i nie należy z nich wywodzić stawek podatku VAT. Dlatego też dla prawidłowości 

ustalenia przez Zamawiającego właściwej stawki podatkowej istotne znaczenie maja przede 

wszystkim przepisy prawa podatkowego. Dalej podał, że przy określaniu prawidłowej stawki 

podatku  od  towarów  i  usług  dla  czynności  dotyczącej  obiektów  budowlanych  istotne  jest 


prawidłowe zaklasyfikowanie obiektu wg symbolu PKOB. Zamawiający zaklasyfikował ją do 

PKOB  1122.  Zgodnie  z  przepisem  art.  5  ust.  1  pkt  1  ustawy  o  VAT,  opodatkowaniu  ww. 

podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium 

kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 

1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). W 

świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 

pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki 

organizacyjnej  niemającej  osobowości  prawnej,  które  nie  stanowi  dostawy  towarów  w 

rozumieniu  art.  7  (...).  W  myśl  przepisu  art.  5a  ustawy  o  VAT  -  towary  i  usługi  będące 

przedmiotem  czynności,  o  których  mowa  w  art.  5,  wymienione  w  klasyfikacji  w  układzie 

odpowiadającym Nomenklaturze scalonej (CN) zgodnej z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 

2658/87  z  dnia  23  lipca  1987  r.  w  sprawie  nomenklatury  taryfowej  i  statystycznej  oraz  w 

sprawie  Wspólnej  Taryfy  Celnej  ((…))  lub  w  klasyfikacjach  wydanych  na  podstawie 

przepisów o statystyce publicznej, są klasyfikowane według Nomenklatury scalonej (CN) lub 

klasyfikacji  wydanych  na  podstawie  przepisów  o  statystyce  publicznej,  jeżeli  dla  tych 

towarów  lub  usług  przepisy  ustawy  lub  przepisy  wykonawcze  wydane  na  jej  podstawie 

powołują  działy,  pozycje,  podpozycje  lub  kody  Nomenklatury  scalonej  (CN)  lub  symbole 

klasyfikacji  statystycznych.  Podkreślił  także  należy,  że  zarówno  w  treści  ustawy,  jak  i 

przepisach  wykonawczych  do  niej,  ustawodawca  przewidział  opodatkowanie  niektórych 

czynności  stawkami  obniżonymi,  bądź  zwolnienie  od  podatku.  Art.  41  ust.  2  ustawy  o  VAT 

określa,  że  dla  towarów  i  usług  wymienionych  w  załączniku  nr  3  do  ustawy,  innych  niż 

klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z 

wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem art. 114 ust. 1. Przy 

czym, stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 

2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w 

art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publ

icznych, jest nie większa niż 

43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż 6%: 1. 

stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, 2. 

stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr 3 

do ustawy, wynosi 8%. Stawkę podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, stosuje się - w myśl 

art. 41 ust. 12 ustawy o VAT - do: 

dostawy,  budowy,  remontu,  modernizacji,  termomodernizacji,  przebudowy  l

ub  robót 

konserwacyjnych  dotyczących  obiektów  budowlanych  lub  ich  części  zaliczonych  do 

budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym; 

robót konserwacyjnych dotyczących: 

a. 

obiektów  budownictwa  mieszkaniowego  lub  ich  części,  z  wyłączeniem  lokali 

użytkowych. 


b. 

lokali  mieszkalnych  w  budynkach  niemieszkalnych  sklasyfikowanych  w  Polskiej 

Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 - w zakresie, w jakim wymienione roboty 

nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 1. 

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się - stosownie 

do treści art. 41 ust. 12a ustawy o VAT - rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego 

lub  ich  części,  z  wyłączeniem  lokali  użytkowych,  lokale  mieszkalne  w  budynkach 

niemieszkalnych  sklasyfikowanych  w  Polskiej  K

lasyfikacji  Obiektów  Budowlanych  w  dziale 

12,  oraz  obiekty  sklasyfikowane  w  Polskiej  Klasyfikacji  Obiektów  Budowlanych  w  klasie  ex 

wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z 

opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także 

mikroinstalację,  o  której  mowa  w  art.  2  pkt  19  ustawy  z  dnia  20  lutego  2015  r.  o 

odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2018 r. poz. 2389, z późn. zm.), funkcjonalnie z nimi 

związaną,  z  zastrzeżeniem  ust.  12b.  Natomiast  w  myśl  art.  41  ust.  12b  ustawy  o  VAT,  do 

budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym określonego w ust. 12a nie 

zalicza  się:  1.  budynków  mieszkalnych  jednorodzinnych,  których  powierzchnia  użytkowa 

przekracza 300 m2;  2. lok

ali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 

m2.   

W  przypadku  budownictwa  mieszkaniowego  o  powierzchni  przekraczającej  limity 

określone  w  ust.  12b  stawkę  podatku,  o  której  mowa  w  ust.  2,  stosuje  się  tylko  do  części 

podstawy  opodatkowania 

odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do 

budownictwa  objętego  społecznym  programem  mieszkaniowym  w  całkowitej  powierzchni 

użytkowej, z zastrzeżeniem ust. 12 pkt 2 (art. 41 ust. 12c ustawy o VAT). Stosownie do art. 2 

pkt  12  ustawy  o 

VAT,  przez  obiekty  budownictwa  mieszkaniowego  rozumie  się  budynki 

mieszkalne  stałego  zamieszkania  sklasyfikowane  w  Polskiej  Klasyfikacji  Obiektów 

Budowlanych  w  dziale  11.  Dla  celów  podatku  od  towarów  i  usług  stosuje  się  przepisy 

rozporządzenia  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  1999  r.  w  sprawie  Polskiej  Klasyfikacji 

Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 z późn. zm.), która to klasyfikacja 

stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych. Zgodnie z ww. rozporządzeniem, 

w  dziale  11  mieszczą  się  budynki  mieszkalne.  Dział  ten  obejmuje  grupy  budynków:  111  - 

mieszkalnych  jednorodzinnych,  112  - 

o  dwóch  mieszkaniach  i  wielomieszkaniowe,  113  - 

zbiorowego  zamieszkania.  Grupa  112  obejmuje  klasę:  a)  1121  -  Budynki  o  dwóch 

mieszkaniach.  Klasa  ta  obejmuj

e:  Budynki  samodzielne,  domy  bliźniacze  lub  szeregowe  o 

dwóch  mieszkaniach.    b)  Klasę  1122  -  Budynki,  o  trzech  i  więcej  mieszkaniach.  Klasa  ta 

obejmuje:  Budynki  mieszkalne  pozostałe,  takie  jak:  budynki  mieszkalne,  o  trzech  i  więcej  

mieszkaniach.  Klasa  nie 

obejmuje:  Budynków  zbiorowego  zamieszkania  (1130);  Hoteli 

(1211);  Schronisk  młodzieżowych,  domków  kempingowych,  domów  wypoczynkowych 


Z objaśnień wstępnych do Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych wynika, że budynki to 

zadaszone  obiekty  budowl

ane  wraz  z  wbudowanymi  instalacjami  i  urządzeniami 

technicznymi, wykorzystywane dla potrzeb stałych. Przystosowane są do przebywania ludzi, 

zwierząt  lub  ochrony  przedmiotów.  Budynki  dzielą  się  na  mieszkalne  i  niemieszkalne. 

Budynki  niemieszkalne  są  to  obiekty  budowlane  wykorzystywane  głównie  dla  potrzeb 

niemieszkalnych.  W  przypadku,  gdy  co  najmniej  połowa  całkowitej  powierzchni  użytkowej 

wykorzystywana  jest  do  celów  mieszkalnych,  budynek  klasyfikowany  jest  jako  budynek 

mieszkalny. Całkowita powierzchnia użytkowa budynku obejmuje całą powierzchnię budynku 

z  wyjątkiem:  powierzchni  elementów  budowlanych  m.in.  podpór,  kolumn,  filarów,  szybów, 

kominów;  powierzchni  zajmowanych  przez  pomieszczenia  techniczne  instalacji 

ogólnobudowlanych;  powierzchni  komunikacji,  np.  klatki  schodowe,  dźwigi,  przenośniki. 

Część „mieszkaniowa budynku mieszkalnego obejmuje pomieszczenia mieszkalne (kuchnie, 

pokoje  wypoczynkowe,  sypialnie),  pomieszczenia  pomocnicze,  piwnice  oraz  pomieszczenia 

ogólnego  użytkowania  (np.  wózkarnie,  suszarnie).  Z  uwagi  na  fakt,  że  ustawa  o  VAT  oraz 

przepisy  wykonawcze  do  ustawy  nie  zawierają  definicji  lokalu  mieszkalnego  i  lokalu 

użytkowego, dlatego też należy posiłkować się w tym zakresie przepisami ustawy z dnia 24 

czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2019 r. poz. 1910, z późn. zm.). W myśl art. 2 

ust.  1  ww.  ustawy,  samodzielny  lokal  mieszkalny,  a  także  lokal  o  innym  przeznaczeniu, 

zwane  dalej  „lokalami",  mogą  stanowić  odrębne  nieruchomości.  W  świetle  art.  2  ust.  2  tej 

ustawy, samodzielnym lokalem mi

eszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi 

ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na   stały pobyt ludzi, które 

wraz  z  pomieszczeniami  pomocniczymi  służą  zaspokajaniu  ich  potrzeb  mieszkaniowych. 

Przepis  ten  stosuje  się  odpowiednio  również  do  samodzielnych  lokali  wykorzystywanych 

zgodnie  z  przeznaczeniem  na  cele  inne  niż  mieszkalne.  Spełnienie  wymagań,  o  których 

mowa  w  ust.  1a-

2,  stwierdza  starosta  w  formie  zaświadczenia  (art.  2  ust.  3  cyt.  ustawy). 

Stosownie natomiast do 

ust. 4 powołanego artykułu, do lokalu mogą przynależeć, jako jego 

części  składowe,  pomieszczenia,  choćby  nawet  do  niego  bezpośrednio  nie  przylegały  lub 

były  położone  w  granicach  nieruchomości  gruntowej  poza  budynkiem,  w  którym 

wyodrębniono dany  lokal,  a w  szczególności:  piwnica,  strych, komórka, garaż,  zwane dalej 

„pomieszczeniami  przynależnymi".  Treść  przywołanych  wyżej  przepisów  wskazuje  na 

wyraźne  rozróżnienie  pomiędzy  pomieszczeniami  pomocniczymi,  które  związane  są  z  izbą 

lub  zespołem  izb  przeznaczonych  na  pobyt  stały  w  sposób  funkcjonalny,  polegający  na 

wykorzystaniu  całej  przestrzeni  bezpośrednio  dla  zaspokajania  mieszkaniowych  potrzeb 

ludzi,  a  pomieszczeniami  przynależnymi,  które  chociaż  w  sensie  prawnym  stanowią  część 

lokalu  mieszkalnego,  jednak  w  s

ensie  funkcjonalnym  służą  do  zaspokajania  innych  niż 

mieszkaniowe potrzeb ludzi. Jak wynika z powyższego, ww. ustawa rozróżnia pojęcia lokali 

mieszkalnych  i  lokali  o  innym  charakterze.  Pojedyncze  miejsce  postojowe,  jako 


wyodrębniona  jedynie  liniami  część  hali  garażowej  nie  może  stanowić  samo  w  sobie 

pomieszczenia  przynależnego  lub  lokalu  użytkowego.  Pomieszczeniem  takim  może  być 

wielostanowiskowa  hala  garażowa,  jako  całe  pomieszczenie,  w  którym  znajdują  się 

poszczególne  miejsca  postojowe.  Ustawa  o  własności  lokali  wprowadza  również  pojęcie 

nieruchomości  wspólnej,  określa  warunki,  jakimi  obwarowane  jest  jej  powstanie  i  zasady 

obliczania  w  niej  udziału.  Według  art.  3  ust.  1  ustawy  o  własności  lokali,  w  razie 

wyodrębnienia  własności  lokali  właścicielowi  lokalu  przysługuje  udział  w  nieruchomości 

wspólnej  jako  prawo  związane  z  własnością  lokali.  Nie  można  żądać  zniesienia 

współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali. W myśl art. 3 

ust. 2 ww. ustawy, nieruchomość wspólną stanowi grunt  oraz części budynku i urządzenia, 

które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Mieszkaniem - stosownie do § 3 pkt 9 

rozporządzenia  Ministra  Infrastruktury  z  dnia  12  kwietnia  2002  r.  w  sprawie  warunków 

technicznych,  jakim  powinny  odpowiadać  budynki  i  ich  usytuowanie  (Dz.  U.  z  2019  r.  poz. 

jest  zespół  pomieszczeń  mieszkalnych  i    pomocniczych,  mający  odrębne  wejście, 

wydzielony stałymi przegrodami budowlanymi, umożliwiający stały pobyt ludzi i prowadzenie 

samodzielnego  gospodarstwa  domowego. 

Zgodnie  z  §  3  pkt  10  przywołanego  wyżej 

rozporządzenia, przez pomieszczenie mieszkalne, należy rozumieć pokoje w mieszkaniu, a 

także  sypialnie  i  pomieszczenia  do  dziennego  pobytu  ludzi  w  budynku  zamieszkania 

zbiorowego.  Zwrócił  uwagę,  że  ustawodawca,  w  powołanym  wyżej  art.  41  ust.  12-  12c, 

przyznał  prawo  do  zastosowania  obniżonej  stawki  podatku  VAT  w  wysokości  8%  m.in.  do 

dostawy  obiektów  budowlanych  lub  ich  części  zaliczonych  do  budownictwa  objętego 

społecznym programem mieszkaniowym, zaliczając jednocześnie do tego budownictwa m.in. 

obiekty  budownictwa  mieszkaniowego  lub  ich  części,  z  wyłączeniem  lokali  użytkowych. 

Podkreślił,  że  obniżone  stawki  podatku  mają  charakter  wyjątkowy,  zatem  winny  mieć 

zastosowanie  do  towarów  i  usług  wskazanych  wprost  przez  ustawodawcę  w  ustawie  o 

podatku  od  towarów  i  usług  lub  w  przepisach  wykonawczych  do  tej  ustawy.  Preferencyjna 

stawka  podatku  ma  zastosowanie  do  wskazanych  w  przepisach  czynności  dotyczących 

obiektów  budownictwa  mieszkaniowego.  Decydujące  znaczenie  ma  fakt,  co  jest 

przedmiotem sprzedaży, czy podatnik dokonuje dostawy towarów, czy świadczy usługę oraz 

czy czynność wykonywana przez podatnika mieści się w zakresie czynności wymienionych w 

art.  41  ust.  12  ustawy  (dostawa,  budowa,  remont,  modernizacja,  termomodernizacja, 

przebudowa  lub  roboty  konserwacyjne  dotyczące  obiektów  budowlanych  lub  ich  części 

zaliczonych  do  budownictwa  objętego  społecznym  programem  mieszkaniowym).  Zdaniem 

wykonawcy,  z całą pewnością   do robót wykończeniowych w lokalach użytkowych (świetlica 

dla  dzieci,  klub  seniora)  nie  można  zastosować  preferencyjnej  stawki  VAT.  Odwołujący 

słusznie  zatem  nie  wyraził  zgody  na  poprawę  -  zmianę  stawki  podatku  VAT  w  ofercie 

dotyczących  kosztorysów  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  5  Roboty  ogólnobudowlane 


Budynek  NR  4  (świetlica  dla  dzieci)”,  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  6  Roboty 

ogólnobudowlane  Budynek  NR  4  (klub  seniora)”,  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  25 

Wewnętrzne  instalacje  sanitarne  Budynek  NR  4  (klub  seniora,  świetlica  dla  dzieci)”, 

„KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  38  Wewnętrzne  instalacje  elektryczne  Budynek  NR  4  (klub 

seniora)”, „KOSZTORYS OFERTOWY nr 39 Wewnętrzne instalacje elektryczne Budynek NR 

4 (świetlica dla dzieci)"  i  nie uznał  przyjętej  stawki jako oczywistej  omyłki  rachunkowej,  ani 

jako  innej  omyłki  polegające  na  niezgodności  oferty  ze  Specyfikacją  Istotnych  Warunków 

Zamówienia,  niepowodującej  istotnych  zmian  w  treści  oferty.  Wskazał  ,  za  orzecznictwem 

KIO,  że  wskazanie  niewłaściwej  stawki  podatku  VAT  stanowi  błąd  w  obliczeniu  ceny  i 

zobowiązuje  zamawiającego  do  odrzucenia  oferty.  Zgodnie  z  ustawą  prawo  zamówień 

publicznych, która w tym zakresie odwołuje się do ustawy o cenach towarów i usług, przez 

cenę  należy  rozumieć  wartość  wyrażoną  w  jednostkach  pieniężnych,  którą  kupujący  jest 

obowiązany  zapłacić  przedsiębiorcy  za  towar  lub  usługę.  W  cenie  uwzględnia  się  ponadto 

podatek  od  towarów  i  usług  oraz  podatek  akcyzowy,  jeżeli  na  podstawie  odrębnych 

przepisów  sprzedaż  towaru  (usługi)  podlega  obciążeniu  podatkiem  od  towarów  i  usług  lub 

podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową. 

Jak  zauważyła  Krajowa  izba  Odwoławcza  w  wyroku  KIO  3229/20,  jeżeli  Zamawiający  nie 

określił  w  SIWZ  stawki  podatku  VAT  dla  świadczenia  objętego  zamówieniem  ani  dla 

poszczególnych  elementów  składowych  przedmiotu  zamówienia,  to  prawidłową  stawkę 

podatku  VAT  jest  zobowiązany  ustalić  i  zastosować  w  obliczeniu  ceny  oferty  samodzielnie 

wykonawca.  Zamawiający  niesłusznie  zatem  odrzucił  ofertę  Odwołującego,  dopuszczając 

jednocześnie  oferty  wykonawców,  którzy  w  przedmiotowych  kosztorysach  wskazali  stawkę 

preferencyjną  8%.  Zgodnie  z  literalnym  brzmieniem  art.  89  ust.  1  pkt  6  Prawa  zamówień 

publicznych. Zamawiający ma obowiązek odrzucenia oferty zawsze, jeżeli stwierdzi błędy w 

obliczeniu  ceny  lub  kosztu.  Ustawodawca  w  żaden  sposób  nie  dookreślił,  jakie  błędy 

skutkują  odrzuceniem  oferty,  nie  dokonał  w  tym  zakresie  żadnego  zróżnicowania.  Przyjąć 

zatem  należy,  że  chodzi  tutaj  o  każdy  błąd  polegający  na  zastosowaniu  nieprawidłowej 

stawki  VAT,  i  to  niezależnie  od  tego,  czy  wykonawca  zastosował  stawkę  niższą  czy  też 

wyższą  od  prawidłowej.  Tym  samym  obowiązkiem  Zamawiającego  było  odrzucenie  tych 

wykonawców, którzy w swoich ofertach zastosowali błędną stawkę VAT. Umieszczenie przez 

Zamawiającego  w  odrębnych  przedmiarach  prac  związanych  z  wykończeniem  i  z 

inst

alacjami  w  pomieszczeniach  usługowych  (świetlica  dla  dzieci  i  klub  seniora),  a  nie  w 

przedmiarach  gdzie  znajduje  się  reszta  robót  związana  z  budową  sześciu  budynków, 

jednoznacznie wskazuje, że Zamawiający zdawał sobie sprawę z konieczności zastosowania 

do 

tych  prac  stawki  podstawowej. W  tej  sytuacji  Odwołujący  wnosi  o  łączną  ocenę  działań 

formalnych Zamawiającego.   


Zamawiający  w  odpowiedzi  na  odwołanie  (pismo  z  dnia  30/04/21)  wniósł  w 

pierwszej  kolejności  o    odrzucenia  odwołania  jako  wniesionego  po  terminie.  Wskazał,  że 

mając  (…)  na  uwadze  opisane  w  treści  uzasadnienia  niniejszej  odpowiedzi  na  odwołanie 

okoliczności  faktyczne  i  prawne  związane  ze  wskazaniem  przez  Zamawiającego  w 

odpowiedziach  na  pytania  (stanowiących  integralną  część  SIWZ)  właściwych  stawek 

podatku  VAT  jakie  winni  zastosować  Wykonawcy,  odwołanie  przy  dochowaniu  należytej 

staranności  Wykonawca  powinien  złożyć  najpóźniej  już  w  terminie  z  uwzględnieniem  daty 

ogłoszenia  odpowiedzi  na  pytanie  nr  20,  a  już  z  całą  pewnością  z  uwzględnieniem  daty 

o

głoszenia odpowiedzi na pytanie nr 242, w których Zamawiający dokonał wskazania stawek 

podatku  VAT.  Termin  na  wniesienie  odwołania  wobec  zmienionych  postanowień  SIWZ 

doprecyzowujących  stawki  podatku  VAT,  należało  wnieść  w  terminie  10  dni  od  dnia 

zamieszcze

nia ich wskazania na stronie internetowej Zamawiającego, a więc nie później niż 

do 12 listopada 2020 r

.”   

W przypadku nieuwzględnienia  wniosku o odrzucenie odwołania, wniósł o oddalenie 

odwołania.  Wskazał,  że    Zamawiający  początkowo  nie  wskazał  konkretnej  stawki/ 

konkretnych  stawek  podatku  VAT  jakie  wykonawcy  winni  brać  pod  uwagę  wyliczając  cenę 

ofertową  brutto.    Jednak  w  treści  odpowiedzi  na  pytanie  nr  20  z  dnia  03.09.2020  r., 

Zamawiający  doprecyzował  i  wskazał  iż:  „Zamawiający  stoi  na  stanowisku,  że  Generalny 

Wykonawca, z którym zostanie podpisana umowa na usługi budowlane na mocy alt. 41 ust. 

12  pkt  1  ustawy  o  VAT  ma  prawo  zastosować  obniżoną  (8%)  stawkę  podatku  do  usługi 

wybudowania  budynków  mieszkalnych  wielorodzinnych  wraz  z  wbudowanymi  w  bryle 

budyn

ków  instalacjami  i  urządzeniami  technicznymi,  natomiast  do  pozostałych  elementów 

infrastruktury  towarzyszącej  budownictwu  mieszkaniowemu,  wykonywanych  poza  bryłą 

budynków, zastosowanie będzie miała podstawowa stawka podatku VAT. W dalszej części 

odpowiedzi 

Zamawiający przywołał uchwałę NSA z dnia 3 czerwca 2013 r. (sygn. akt.: I FPS 

7/1 2), w której NSA orzekło, iż obniżona stawka podatku VAT nie może mieć zastosowania 

do  robót  dotyczących  obiektów  budownictwa  mieszkaniowego  wykonywanych  poza 

budynkiem. Dal

ej Zamawiający wskazał: „W związku z powyższym preferencyjna stawka nie 

obejmuje czynności wykonywanych poza budynkami, w tym również dotyczących elementów 

infrastruktury  budowlanej.  Dla  usług  budowlanych  wykonywanych  poza  obiektem 

budowlanym  zastosowanie 

będzie  miała  zatem  podstawowa  stawka  podatku  VAT.  ",  dalej 

pisząc:  ...Zatem  usługi  budowlane  dotyczące  budynków  oraz  instalacji  i  urządzeń 

wewnętrznych  korzystać  będą  z  obniżonej  8%  stawki  podatku  VAT.  Natomiast  usługi 

dotyczące infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu, tj robót budowlanych 

wykonywanych  poza  bryłą  budynku  w  myśl  przywołanej  uchwały  NSA  objęte  będą 

podstawową 23% stawką podatku VAT”.  Zamawiający ostatecznie w odpowiedzi na pytanie 

nr  242  zadane  23.09.2020r.  jednoznacznie  dook

reślił  i  wskazał  stawki  podatku  VAT  jakie 


winni  zastosować  Wykonawcy  w  swoich  ofertach.  Zamawiający  udzielił  bowiem 

Wykonawcom  odpowiedzi  następującej  treści:  „Zamawiający  stoi  na  stanowisku,  że 

Generalny Wykonawca, z którym zostanie podpisana umowa na usługi budowlane na mocy 

art. 41 ust. 12 pkt. 1 ustawy o VAT ma prawo zastosować obniżoną (8%) stawkę podatku do 

usługi wybudowania budynków mieszkalnych wielorodzinnych wraz z wbudowanymi w bryle 

budynków  instalacjami  i  urządzeniami  technicznymi,  natomiast  do  pozostałych  elementów 

infrastruktury  towarzyszącej  budownictwu  mieszkaniowemu  wykonywanych  poza  bryłą 

budynków  zastosowanie  będzie  miała  podstawowa  stawka  podatku  VAT....  .  Zatem  usługi 

budowlane  dotyczące  budynków  oraz  instalacji  i  urządzeń  wewnętrznych  korzystać  będą  z 

obniżone/ 8% stawki podatku VAT. Natomiast usługi dotyczące infrastruktury towarzyszącej 

budownictwu mieszkaniowemu tj. robót budowlanych wykonywanych poza bryłą budynku w 

myśl  przywołanej  uchwały  NSA  objęte  będą  podstawową  23%  stawką  podatku  VAT.  Po 

udzieleniu odpowiedzi na pytanie nr 242, kwestia ta nie była przedmiotem dalszych pytań ze 

strony  wykonawców,  a  zatem  uznać  należało,  iż  nie  budziło  ich  wątpliwości,  że  właściwym 

jest  obliczenie  ceny  oferty  przy  uwzględnieniu  stawki  podatku  VAT  w  wysokości  8%  w 

odniesieniu do budowy budynków oraz instalacji i urządzeń wewnętrznych. natomiast stawki 

w  wysokości  23%  w  odniesieniu  do  budowy  infrastruktury  towarzyszącej  budownictwu 

mieszkaniowemu  tj.  robót    budowlanych  wykonywanych  poza  bryłą  budynków. Wskazał  na 

orzecznictwo

Krajowej  Izby  Odwoławczej:  wyrok  KIO  929/18,  wyrok  KIO  1744/16;  KIO 

1525/16.  Dlatego  też,  należy  traktować  zmiany  i  interpretacje  SIWZ  dokonane  przez 

Zamawiającego  za    wiążące  dla  każdej  ze  stron  postępowania.  Zamawiający  finalnie 

doprecyzował  i  wskazał    stawki  podatku  VAT  jakie  winni  zastosować  Wykonawcy  przy 

obliczaniu  cen  ofertowych.  Określenie  przez  Odwołującego  w  ofercie  ceny  brutto  z 

uwzględnieniem  nieprawidłowej  stawki  podatku  od  towarów  i  usług  stanowiło  więc  błąd  w 

obli

czeniu ceny, który co do zasady powinien skutkować odrzuceniem takiej oferty, gdyby nie 

zaistniały przesłanki wystąpienia   89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp w związku z art. 87 ust. 2 pkt 3 

Pzp

. Możliwość poprawienia przez Zamawiającego nieprawidłowej stawki podatku w ofercie 

jednak  istniała  z  uwagi  na  fakt  wskazania  w  SIWZ  (odpowiedziach  na  pytana  do  SIWZ) 

konkretnych  stawek  podatku  VAT,  przy  założeniu,  iż  w  okolicznościach  sprawy  omyłka 

polegająca  na  takiej  niezgodności  nie  powodowała  istotnych  zmian  w  treści  oferty. 

Zamawiający,  działając na  podstawie art.  87  ust.  2  pkt  2  i  3  ustaw  Pzp,  poprawił  w  ofercie 

Odwołującego oczywiste omyłki rachunkowe, z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych 

dokonanych poprawek  oraz  inne omyłki  polegające na  niezgodności  oferty  ze  Specyfikacją 

Istotnych  Warunków  Zamówienia,  niepowodujące  istotnych  zmian  w  treści  oferty,  o  czym 

zawiadomił  Odwołującego  w  dniu  9  lutego  2021  r.  Zamawiający,  w  zawiadomieniu 

poinformował Odwołującego m.in., że działając na postawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, 

poprawił  w  jego  ofercie  inne  omyłki  polegające  na  niezgodności  oferty  ze  Specyfikacja 


Istotnych Warunków Zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty, w zakresie 

zaoferowanej  stawki  podatku  od  towarów  i  usług  VAT  dla  części  robót  budowlanych 

dotyczących wykonania świetlicy dla dzieci oraz klubu seniora w Budynku Nr 4, a także robót 

instalacyjnych sanitarnych i elektrycznych w ww. pomieszczeniach. Zamawiający dokonał w 

związku  z  udzieloną  odpowiedzią  na  Pytanie  nr  20  (z  dnia  3  września  2020  r.),  z  pisma 

zamieszczonego  na  stronie  internetowej  Zamawiającego  w  dniu  17  września  2020  r. 

„Odpowiedzi  na  pytania wykonawców”  oraz  Pytanie  nr  242 (z  dnia  23  września  2020  r.),  z 

pisma  zamieszczonego  na  stronie  internetowej  Zamawiającego  w  dniu  2  listopada  2020  r. 

„Odpowiedzi  na  pytania  Wykonawców  z  dnia  2  listopada  2020  r.”,  po  przeliczeniu  stawki 

podatku  od  towarów  i  usług  VAT  dla  poszczególnych  kosztorysów  zgodnie  z  udzielonymi 

odpowiedziami  (…).  Dowód:  zawiadomienie  Zamawiającego  z  dnia  skierowane  do 

Odwołującego.  Odwołujący  w  dniu  12  lutego  2021  r.  poinformował  Zamawiającego,  że  nie 

wyraża  zgody  na  poprawę  —  zmianę  stawki  podatku  VAT  w  ofercie  dotyczących 

kosztorysów:  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  5  Roboty  ogólnobudowlane  Budynek  NR  4 

(świetlica  dla  dzieci)”,  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  6  Roboty  ogólnobudowlane  Budynek 

NR  4  (klub  seniora)",  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  25  Wewnętrzne  instalacje  sanitarne 

Budynek  NR  4  (klub  seniora,  świetlica  dla  dzieci)”,  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  38 

Wewnętrzne  instalacje  elektryczne  Budynek  NR  4  (klub  seniora)",  „KOSZTORYS 

OFERTOWY nr 39 Wewnętrzne instalacje elektryczne Budynek NR 4 (świetlica dla dzieci)” i 

nie  uważa  przyjętej  stawki  jako  oczywistej  omyłki  rachunkowej,  ani  jako  innej  omyłki 

polegające  na  niezgodności  oferty  ze  Specyfikacją  Istotnych  Warunków  Zamówienia, 

niepowodującej istotnych zmian w treści oferty. Dowód:  odpowiedź Odwołującego z dnia 12 

lutego 2021 r. 

W związku z powyższym Zamawiający, działając na podstawie art. 89 ust. 1 

pkt 7 ustawy Pzp, odrzucił ofertę Odwołującego, ponieważ Odwołujący  w terminie 3 dni od 

dnia doręczenia zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 

87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Dowód: Informacja o odrzuceniu oferty Odwołującego. Podkreślił, 

że  Zamawiający  na  etapie  przygotowywania  postępowania  o  udzielenie  przedmiotowego 

zamówienia  publicznego  gruntownie  zbadał  kwestie  związane  z  prawidłowym  stawkami 

podatku  od  towaru  i  usług  dla  poszczególnych  jego  elementów.  W  tym  celu  Zamawiający 

wystąpił  o  wydanie  opinii  (porady)  podatkowej  przez  specjalizującą  się  w  doradztwie 

podatkowym  spółkę  P  TAX  sp.  z  o.o.,  a  której  treść  i  wnioski  w  sposób  jednoznaczny 

potwierdzają  prawidłowość  działania  Zamawiającego.  M.  in  w  oparciu  o  ww.  opinię 

podatkową Zamawiający udzielił Wykonawcom odpowiedzi na pytania i wskazał prawidłowe 

stawki podatku od towarów i usług jakie należało zastosować przy obliczaniu ceny ofertowej. 

Załączył jako dowody m.in.: (1) Porada podatkowa o sygn. 0/545/08/2020 z dnia 3 sierpnia 

2020 r.; (2) Wiążąca Informacja Skarbową o sygn. akt. 0112-KDSL1-2.450.706.2020.5.AP z 

dnia 22 stycznia 2021 r.; (3) pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 lipca 


2020  r.  0113KDlPT1-

1.4012.362.2020.2.MSU.  Także  podkreślił,  że  lektura  odwołania 

Odwołującego    Przedsiębiorstwa  Budowlanego  „MAXBUD”  ABJ  Sp.  z  o.o.  prowadzi  do 

wniosku,  iż  prezentowana  przez  Niego  argumentacja  dotyczy  w  istocie  odmiennego  stanu 

faktycznego  i  zasługiwała  by  na  uwzględnienie  ale  pod  warunkiem  zaistnienia  stanu 

fatycznego  w  ramach  którego  przedmiotem  zamówienia  byłyby  roboty  związane  tylko  z 

pracami w obrębie klubu seniora i świetlicy dla dzieci; a nie roboty związane z kompleksową 

budowa  budynków  wielomieszkaniowych  o  pow.  Poniżej  150  ma  każdy  -  wówczas 

rzeczywiście  należałoby  zastosować  stawkę  podatku  VAT  w  wysokości  23%.  Reasumując 

stwierdził,  że  (…)  oferta  złożona  przez  Odwołującego  nie  odpowiada  wymogom 

postawionym  w  SIWZ  przez  Zamawiającego,  nie  zapewniając  tym  samym  realizacji 

zamówienia w całości zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia i warunkami jego realizacji 

podanymi przez Zamawiającego. Zamawiający nie może z kolei ponosić odpowiedzialności z 

tytułu  braku  należytej  staranności  po  stronie  Wykonawcy,  jako  profesjonalisty  w  obrocie 

gospodarczym.  To  na  Wykonawcy  spoczywa  obowiązek  sporządzenia  oferty  według 

wskazań Zamawiającego zawartych w SIWZ i to z taką starannością, aby jej treść nie budziła 

najmniejszej  wątpliwości.  Za  prawidłowość  złożonych  dokumentów  w  ofercie  i  należytą 

staranność  w  ich  przygotowaniu  odpowiedzialność  ponosi  zatem  wyłącznie  Wykonawca. 

Powyższe  wskazuje  zatem  dobitnie  na  pełną  zasadność  czynności  Zamawiającego, 

polegającej na odrzuceniu oferty Odwołującego, w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp”.  

Do  postępowania  odwoławczego  po  stronie  Zamawiającego  przystąpienie 

zgłosili:  wykonawcy  wspólnie  ubiegający  się  o  udzielenie  zamówienia  -  Konsorcjum:  

WODPOL Sp. z o.o., PBO ŚLĄSK Sp. z o.o. z siedzibą w Żywcu oraz wykonawca: GRUPA 

FEWATERM Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Gromniku – wnosząc o oddalenie odwołania. 

Sygn. akt: KIO 832/21 

Wykonawcy  wspólnie  ubiegający  się  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  -  Konsorcjum: 

WODPOL sp. z o.o., PBO ŚLĄSK sp. z o.o. z siedzibą w Żywcu w odwołaniu wniesionym w 

dniu 15 marca 2021 r.  skierowali zarzuty wobec ofert wykonawcy: GRUPA FEWATERM Sp. 

z  o.o.  Sp.  k.  (FEWATERM)  oraz  wykonawcy:  Zakład  Usług  Budowano-Handlowych 

„Nowbud”  A.  N.,  E.  B.  Spółka  Jawna  (NOWBUD)  dotyczące  –  zdaniem  wykonawcy  - 

nieprawidłowej  czynności  badania  i  oceny  ofert,  wyborze  oferty  najkorzystniejszej  w 

Postepowaniu  oraz  zani

echaniu  odrzucenia  ofert  tych  wykonawców.  Zdaniem  Konsorcjum, 

skutkiem dokonanych (zaniechanych) czynności Zamawiający naruszył przepisy ustawy Pzp:   

1)   art.  89  ust.  1  pkt.  2  PZP  w  zw.  z  art.  25  ust.  1  pkt.  2  PZP  w  zw.  z  art.  7  ust.  1  PZP 

poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  FEWATERM  oraz  oferty  NOWBUD  podczas  gdy 


oferty  ww.  wykonawców  są  niezgodne  z  SIWZ,  w  tym  w  szczególności  co  do  zakresu 

wycenionego przez ww. wykonawców w ofercie (kosztorysie ofertowym); 

2)   art. 87 ust. 1 PZP oraz art. 87 ust. 2 pkt. 2 i 3 PZP w zw. z art. 25 ust. 1 pkt. 2 PZP w zw. 

z art. 7 ust. 1 PZP poprzez dokonanie poprawienia treści oferty FEWATERM oraz oferty 

NOWBUD  tj.  części  błędów  w  kosztorysach  ofertowych  oraz  wezwanie  NOWBUD  do 

wyjaśnienia treści oferty (kosztorysów ofertowych) podczas gdy oferty ww.  wykonawców 

są  niezgodne  z  SIWZ,  w  tym  w  szczególności  co  do  zakresu  wycenionego  przez  ww. 

wykonawców w ofercie (kosztorysie ofertowym);  

3)  art. 89 ust. 1 pkt. 7b) PZP w zw. z art. 89 ust. 1 pkt. 2 PZP oraz w zw. z art. 7 ust. 1 PZP 

poprzez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  NOWBUD  podczas  gdy  wadium  wniesione  przez 

tego  wykonawcę  w  formie  dwóch  odrębnych  gwarancji  ubezpieczeniowych  zostało 

wniesione  w  sposób  nieprawidłowy,  ponieważ  nie  spełnia  wymagań  określonych  przez 

Zamawiającego w SIWZ.  

4)  art. 24 ust. 1 pkt 12 PZP w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 1) PZP oraz art. 26 ust. 3 PZP poprzez 

uznanie,  że  FEWATERM  wykazał  spełnianie  warunków  udziału  dot.  wykazania 

dysponowania kierownikiem budowy posiadającym co najmniej 5-letnie doświadczenie w 

pełnieniu funkcji kierownika budowy w realizacji obiektów kubaturowych (cz. V pkt. III.3.b) 

tiret  pierwszy  SIWZ)  oraz  zaniechanie  wezwania  FEWATERM  do  uzupełnienia 

dokumentów dotyczących wykazania powyższego warunku, podczas gdy z wykazu osób 

przedłożonego  przez  FEWATERM  nie  wynika,  że  osoba  wskazana  do  pełnienia  funkcji 

kierownika  budowy  (p.  D.  N.

,  poz.  1  wykazu  osób  –  zał.  7)  posiada  wymagane 

doświadczenie. 

W związku z powyżej wskazanymi zarzutami wniósł o:  

merytoryczne rozpatrzenie przez Krajową Izbę Odwoławczą („KIO”) niniejszego odwołania 

i jego uwzględnienie w całości;  

dopuszczenie  i  przeprowadzenie  dowodów  z  dokumentacji  Postępowania,  a  także 

dowodów  opisanych  szczegółowo  w  treści  niniejszego  odwołania  oraz  dowodów,  które 

zostaną powołane i przedłożone na rozprawie;  

nakazanie  Zamawiającemu  unieważnienia  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  z 

dnia 4 marca 2021 roku;  

nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownego badania i oceny ofert oraz odrzucenia 

ofert  FEWATERM  oraz  NOWBUD  jako  niezgodnych  z  SIWZ  oraz  oferty  NOWBUD  z 

uwagi  na  wniesienie  wadium,  które  nie  spełnia  wymagań  Zamawiającego,  ewentualnie 

nakazanie  Zamawiającemu  wezwanie  wykonawcy  FEWATERM  do  uzupełniania  wykazu 

osób w celu wykazania spełniania warunku udziału dotyczącego kierownika robót;  


zasądzenie  od  Zamawiającego  na  rzecz  Odwołującego  kosztów  postępowania 

odwoławczego, w tym kosztów doradztwa prawnego, według norm przepisanych i zgodnie 

z fakturą przedstawioną przez Odwołującego na rozprawie.  

Wykonawcy  wskazali,  że  (…)  Odwołujący  jest  uprawniony  do  wniesienia  niniejszego 

odwołania, ponieważ spełnione zostały przesłanki określone w art. 505 ust. 1 Nowego PZP. 

Odwołujący ma interes w uzyskaniu zamówienia publicznego objętego Postępowaniem, a w 

wyniku  naruszenia  przez  Zamawiającego  wyżej  wskazanych  przepisów  PZP  interes 

Odwołującego  jako  zainteresowanego  uzyskaniem  przedmiotowego  zamówienia  może 

doznać  uszczerbku.  Oferta  Odwołującego  została  sklasyfikowana  na  3  miejscu  w  rankingu 

ofert.  Od

wołujący  kwestionuje  zarówno  wybór  oferty  i  zaniechanie  odrzucenia  oferty 

FEWATERM  (1  miejsce  w  rankingu  ofert)  jak  również  zaniechanie  odrzucenia  oferty 

wykonawcy NOWBUD (2 miejsce w rankingu ofert). Dodatkowo Odwołujący wskazuje, że w 

związku  z  zastosowaniem  przez  Zamawiającego  procedury  odwróconej  z  art.  24aa  ust.  1 

PZP,  wykonawca  sklasyfikowany  na  drugim  miejscu  w  rankingu  ofert  nie  został  na  chwilę 

obecną sprawdzony pod kątem przesłanek wykluczenia oraz spełnienia warunków udziału w 

Postępowaniu.  Tym  samym,  brak  weryfikacji  podmiotowej  wszystkich  wykonawców 

dodatkowo stwarza możliwość zakwestionowania czynności Zamawiającego bez względu na 

obecnie  zajmowane  przez  Odwołującego  miejsce  w  rankingu  ofert.  Uwzględnienie 

niniejszego  odwołania  może  bowiem  pozwolić  Odwołującemu  na  znalezienie  się  na 

pierwszym  miejscu  w  rankingu  ofert,  zawarcie  umowy  o  zamówienie,  dla  którego 

prowadzone  jest  Postępowanie,  a  w  konsekwencji  –  na  jego  realizację  i  osiągnięcie 

zakładanego  podczas  jego  realizacji  zysku.  Powyższe  dowodzi  wykazania  przez 

Odwołującego przesłanek z art. 505 ust. 1 PZP uprawniających do wniesienia odwołania”. 

W uzasadnieniu zarzutów podniesiono następujące okoliczności. 

1.  naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp oraz art. 87 ust. 1 i ust 2 pkt 2 i 3 Pzp (pkt. 1 i pkt 2 

odwołania)  

1.1 Zamawiający prowadzi postępowanie, którego przedmiotem jest budowa zespołu sześciu 

budynków  mieszkalnych  wielorodzinnych  wraz  z  zagospodarowaniem  i  uzbrojeniem  terenu 

przy ul. Wapiennej i ul. Ludwika Solskiego w Bielsku-

Białej. 

Zgodnie z  cz.  XII  pkt.  2 SIWZ  oraz  postanowieniami §16 ust.  1 i  2, załącznika nr  4 do 

SIWZ (projekt umowy) wynagrodzenie za realizację zamówienia ma charakter kosztorysowy i 

będzie  obliczane  na  podstawie  cen  jednostkowych  przedstawionych  w  ofercie  wykonawcy 

(kosztorysie).  

1.3  Zgodnie  z  cz.  VI  pkt.  1  i  2  SIWZ  na  ofertę  wykonawcy  składa  się  oferta  przetargowa 

(formularz  ofertowy)  oraz  kosztorys  ofertowy  (w  oryginale)  wykonany  metodą uproszczoną, 


polegającą  na  obliczeniu  wartości  kosztorysowej  robót  objętych  przedmiarem 

przygotowanym przez Zamawiającego.  

1.4  Dodatkowo,  zgodnie  z  cz.  X  SIWZ  {Opis  sposobu  przygotowania  ofert]  Zamawiający 

zaznaczył, że: 2.Do oferty należy dołączyć kosztorys, sporządzony w oparciu o nin. SIWZ i 

jej załączniki, w tym przedmiary robót. Nieujęcie wszystkich pozycji z przedmiarów robót do 

wyceny (kalkulacji oferty) skutkować będzie odrzuceniem oferty Wykonawcy z postępowania, 

na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, jako niezgodnej z treścią nin. SIWZ. Kosztorys 

stanowi  obligatoryjny  element  oferty  Wykonawcy.  3.Zgodnie  z  art.  82  ust.  3  ustawy  Pzp, 

treść  oferty  musi  odpowiadać  treści  nin.  SIWZ.  4.Oferta,  oświadczenia  i  dokumenty,  dla 

których  Zamawiający  określił  wzory  w  formie  załączników  do  nin.  SIWZ,  powinny  być 

sporządzone zgodnie z tymi wzorami co do treści oraz opisu kolumn i wierszy. Dowód: SIWZ 

obowiązujący w Postępowaniu (Załącznik nr 6).  

1.5  W  odpowiedziach  na  pytania  do  SIWZ  Zamawiający  wielokrotnie  podkreślał,  że  nie 

wyraża  zgody  na  wprowadzanie  jakichkolwiek  korekt  w  udostępnionych  przedmiarach.  W 

przypadku wątpliwości dotyczących przedmiarów wykonawcy mieli obowiązek każdorazowo 

zwrócić się do Zamawiającego: Dowód: Odpowiedź na pytanie nr 16, nr 19 do SIWZ (zestaw 

z  17  września  2020  r.  –  w  aktach  Postępowania).  Odpowiedź  na  pytanie  nr  125  do  SIWZ 

(zestaw z 19 października 2020 r. – w aktach Postępowania). Odpowiedź na pytanie nr 86-

87 do SIWZ (zestaw z 5 października 2020 r. – w aktach Postępowania).  

1.6  Dodatkowo,  Zamawiający  wyraził  zgodę na zmianę podstaw  wyceny  w  udostępnionych 

przedmiarach,  ale  pod  warunkiem  zachowania  kolejności,  obmiaru  oraz  opisu  pozycji. 

Dowód:  Odpowiedź  na  pytanie  nr  16,  nr  19  do  SIWZ  (zestaw  z  17  września  2020  r.  –  w 

aktach Postępowania).  

1.7 W trakcie postępowania Zamawiający dokonywał zmian w przedmiarach, które stanowiły 

podstawę  do  sporządzenia  kosztorysów.  Ostateczne  zestawienie  przedmiarów  oraz 

przedmiary,  które  miały  stanowić  podstawę  do  wyceny  oferty  i  przygotowania  kosztorysu 

przez  wykonawców  Zamawiający  opublikował  18  listopada  2020  r.  jako:  zał.  nr  22  - 

Zestawienie obowiązujących przedmiarów  16.11.2020.pdf (w  aktach  Postępowania).  zał.  nr 

Przedmiary robót Aktualizacja 16.11.2020.zip (w aktach Postępowania).  

1.8  Jak  wynika  z  porównania  ostatecznej  wersji  przedmiarów  sporządzonej  przez 

Zamawiającego  (które  stanowiły  podstawę  do  wyceny  i  sporządzenia  oferty)  oraz 

kosztorysów  załączonych  do  oferty  FEWATERM  oraz  NOWBUD  kosztorysy  ww. 

wykonawców  zawierają  szereg  błędów,  co  do:  a)  opisu  poszczególnych  pozycji  robót 

przeznaczonych do wy

konania, uzupełnianych opisów lub braków w opisach; b) materiałów, 

które  zostały  wycenione  przez  wykonawców,  a  które  są  niezgodne  z  wymaganiami 

Zamawiającego wynikającymi z przedmiaru (np. co do wymiarów, rodzaju materiałów itp.). c) 

parametrów  materiałów  i  ich  charakterystyki;  d)  przyjętych  przez  wykonawców  ilości  lub 


jednostek  obmiarowych  Z  uwagi  na  obszerność  informacji,  rozbieżności  pomiędzy 

wymaganiami  Zamawiającego  wynikającymi  z  przedmiarów  a  treścią  ofert  FEWATERM  i 

NOWBUD  wynikającą  z  kosztorysów  zostały  zaprezentowane  w  formie  tabelarycznej,  zaś 

nieścisłości wskazane zostały w kolumnie „Opis błędów”. Dowód: FEWATERM - Zestawienie 

błędów  w  kosztorysie  ofertowym  (Załącznik  nr  7).  NOWBUD  -  Zestawienie  błędów  w 

kosztorysie ofertowym (Załącznik nr 8).  

9  W  ocenie  Odwołującego  powyższe  rozbieżności,  opisane  w  Załączniku  nr  7  i  nr  8  do 

odwołania,  stanowią  o  niezgodności  oferty  FEWATERM  oraz  oferty  NOWBUD  z  SIWZ. 

Podkreślenia  wymaga  fakt,  iż  Zamawiający  zarówno  w  SIWZ  jak  i  wielokrotnie  w 

odpowiedziach  na 

pytania  do  SIWZ  podkreślał  rolę  kosztorysów  jako  merytorycznej  części 

oferty  (opis  zakresu  zobowiązania  wykonawcy),  co  ma  również  znaczenie  w  świetle 

przyjętego w postepowaniu modelu wynagrodzenia. Jednocześnie Zamawiający podkreślał, 

iż nie wyraża zgody na wprowadzania żadnych zmian i korekt w przedmiarach, a tym samym 

zarówno  kolejność  jak  i  opis  poszczególnych  pozycji  kosztorysu  musiał  odpowiadać 

kolejności  i  opisowi  pozycji  z  przedmiaru.    Co  prawda  Zamawiający  dopuścił  zastosowanie 

przez wykonawców rozwiązań i materiałów równoważnych, ale w taki przypadku wykonawca 

był zobowiązany postępowań zgodnie z instrukcją zawartą w cz. III pkt. V pkt. 4-9 SIWZ tzn. 

był zobowiązany wykazać taką równoważność.  

(…) Zamawiający w trakcie postępowania dokonał poprawek niektórych ze wskazanych 

w Załączniku nr 7 i Załączniku nr 8 do odwołania błędów w kosztorysach FEWATERM oraz 

NOWBUD w trybie art. 87 ust. 2 pkt 2 i 3 PZP tj. jako oczywiste omyłki rachunkowe oraz inne 

omyłki  polegające  na  niezgodności  oferty  ze  specyfikacją  istotnych  warunków  zamówienia, 

niepowodujące  istotnych  zmian  w  treści  oferty  oraz  wezwał  wykonawcę  NOWBUD  do 

wyjaśnienia  sposobu  kalkulacji  poz.  2.50  w  kosztorysie:  „KOSZTORYS  OFERTOWY  -  24-

B4lNSTALACJE_M”.  W  ocenie  Odwołującego  skala  nieprawidłowości  w  ofertach  obu 

wykonawców  jest  tak  dalece  idąca,  iż  nie  pozwala  na  zastosowanie  przez  Zamawiającego 

procedury  opisanej  w  art.  87  ust.  2  PZP  i  traktowanie  ich  jako  „innych  omyłek”  –  błędy  te 

dotyczą  bowiem  treści  zobowiązania  wykonawców  odzwierciedlonego  w  kosztorysach 

ofertowych  np.  co  do  rodzajów,  wymiarów,  parametrów  technicznych  i  użytkowych 

zastosowanych  materiałów  innych  niż  oczekiwane  przez  Zamawiającego  –  opisanych 

szczegółowo  w  Załączniku  nr  7  i  8  do  odwołania)  ,  a  powyższe  działanie  nosi  znamiona 

nieuprawnionego  negocjowania  treści  oferty.  Dowód:  FEWATERM  –  zawiadomienie  o 

poprawieniu omyłek (Załącznik nr 9). NOWBUD – wezwanie i zawiadomienie o poprawieniu 

omyłek (Załącznik nr 10).  

1.11  Zamawiający  był  zobowiązany  odrzucić  ofertę  FEWATERM  i  ofertę  NOWBUD,  jako 

niezgodną z treścią SIWZ, nie zaś dokonywać poprawek w treści ofert w celu doprowadzenia 

do ich zgodności z oczekiwaniami Zamawiającego (zgodności z przedmiarem).  


2.  naruszenie  art.  89  ust.  1  pkt  7b  Pzp  w  zw.  z  art.  89  ust.  1  pkt  2  Pzp  (pkt.  3) 

odwołania)  

2.1  Zgodnie  z  wymaganiami  Zamawiającego  określonymi  w  cz.  VIII  pkt.  13  SIWZ 

[Wymagania  dotyczące  wadium]  Zamawiający  zastrzegł,  że:  Gwarancja  zapłaty  wadium 

winna spełniać wymagania wynikające z ustawy, w szczególności musi być bezwarunkowa, 

nieodwołalna  i  płatna  na  pierwsze  żądanie  w  przypadkach  określonych  w  ustawie  Pzp, 

powinna podlegać prawu polskiemu i być realizowana w Polsce oraz musi być ważna przez 

cały  okres  związania  ofertą,  określony  w  SIWZ,  tj.  przez  okres  nie  krótszy  niż  60  dni  od 

ostatecznego terminu składania ofert.  

2.2 Wykonawca NOWBUD zabezpieczył ofertę wadium w formie dwóch odrębnych gwarancji 

ubezpieczeniowych  zapłaty  wadium  (na  kwotę  600.000  zł  wystawioną  przez  Towarzystwo 

Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” oraz 400.000 zł wystawioną przez InterRisk Towarzystwo 

Ubezpieczeń  S.A.  Vienna  Insurance  Group)  –  przy  czym  żadna  z  powyższych  gwarancji 

ubezpieczeniowych  nie  spełnia  wymagań  Zamawiającego,  ponieważ  nie  zawiera  informacji 

(zastrzeżenia)  o  poddaniu  gwarancji  prawu  polskiemu.  Dowód:  NOWBUD  – 

ubezpieczeniowe gwarancje wadialne (Załącznik nr 11).  

2.3 Brak zastrzeżenia w treści gwarancji, co do poddania jej treści prawu polskiemu, stanowi, 

podobnie  jak  zastrzeżenie  o  jej  bezwarunkowym  charakterze,  nie  odwoływalności  oraz 

płatności  na  pierwsze  wezwanie  –  istotny  formalny  element  zobowiązania  gwaranta,  który 

ma  zapewnić  Zamawiającemu  bezproblemową  realizację  gwarancji.  Innymi  słowy, 

zabezpieczenie  oferty  w  formie  gwarancji  (bankowej  lub  ubezpieczeniowej)  winno  dawać 

Zamawiającemu  taką  samą  pewność  uzyskania  zabezpieczenia  i  jego  płynności  jak 

zabezpieczenie wadialne wniesione w pieniądzu na rachunek bankowy zamawiającego.  

2.4 Co więcej, dokument wadium (gwarancja ubezpieczeniowa) jako niestanowiący oferty nie 

może  w  tym  zakresie  podlegać  wyjaśnieniu  ani  uzupełnieniu,  a  próba  uzupełnienia  treści 

gwarancji o zastrzeżenie, które nie zostało w niej ujęte prowadziłaby do zmiany jej treści.  

2.5  W  związku  z  powyższym,  brak  powyższego  zastrzeżenia  o  poddaniu  gwarancji  prawu 

polskiemu  stan

owi  niezgodność  z  wymaganiami  Zamawiającego  określonymi  w  SIWZ.  W 

konsekwencji 

oferta NOWBUD powinna zostać odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7b) 

PZP.  

3.  naruszenie art. 24 ust. 1 pkt 12 Pzp w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 1) pzp oraz art. 26 ust. 3 

Pzp (

pkt.4) odwołania)  

3.1  Stosownie  do  cz.  V  pkt.  III.3.b)  tiret  pierwszy  SIWZ,  w  celu  wykazania  spełniania 

warunków  udziału  w  Postępowaniu  wykonawcy  byli  zobowiązani  dysponować kierownikiem 

budowy  posiadającym:  co  najmniej  5  letnie  doświadczenie  w  pełnieniu  funkcji  kierownika 

budowy  w realizacji obiektów kubaturowych, w tym co najmniej jedną realizację polegającą 

na budowie, rozbudowie, przebudowie budynku lub zespołu budynków (obiekty kubaturowe), 


o  wartości  nie  mniejszej  niż  10  000  000,00  zł  brutto  (słownie:  dziesięć  milionów  złotych 

3.2 W celu potwierdzenia spełniania warunków udziału, Zamawiający wezwał wykonawcę 

FEWATERM do przedłożenia wykazu osób – sporządzonego zgodnie z załącznikiem nr 7 do 

SIWZ.  

3.3  Zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w  pkt.  cz.  VI  II.1.3  SIWZ  w  wykazie  wykonawca 

zobowiązany  był  wymienić  osoby  skierowane  przez  wykonawcę  do  realizacji  zamówienia 

publicznego, w szczególności odpowiedzialnych za kierowanie robotami budowlanymi wraz z 

informacjami  na  temat  ich  kwalifikacji  zawodo

wych,  uprawnień,  doświadczenia  i 

wykształcenia  niezbędnych  do  wykonania  zamówienia  publicznego,  a  także  zakresu 

wykonywanych  przez  nie  czynności  oraz  informacją  o  podstawie  do  dysponowania  tymi 

osobami 

– według wzoru stanowiącego Załącznik nr 7 do nin. SIWZ.  

3.4  Z  wykazu  osób  przedłożonego  przez  wykonawcę  FEWATERM  wynika,  że  funkcję 

kierownika budowy będzie pełnił p. D. N. Z opisu doświadczenia zawartego w wykazie (poz. 

1)  nie  wynika  jednak  w  żaden  sposób,  czy  p.  D.  N.  posiada,  zgodnie  z  opisem  warunku 

udz

iału,  co  najmniej  5  letnie  doświadczenie  w  pełnieniu  funkcji  kierownika  budowy  w 

realizacji obiektów kubaturowych. Dowód: Wykaz osób FEWATERM (Załącznik nr 12).  

(…)  wykonawca  FEWATERM  nie  wykazał  spełniania  warunku  udziału,  w  opisanym 

powyżej  zakresie,  Zamawiający  dopuścił  się naruszenia art.  24  ust.  1  pkt.  12  PZP  w  zw.  z 

art.  25  ust.  1  pkt.  1  PZP  uznając,  że  wykonawca  FEWATERM  spełnia  warunku  udziału  w 

Postępowaniu.  Jedocześnie,  Zamawiający  dopuścił  się  naruszenia  art.  26  ust.  3  PZP 

poprzez  zaniechani

e  wezwania  wykonawcy  FEWATERM  do  uzupełnienia  dokumentów, 

celem  wykazania  spełniania  warunków  udziału  w  Postępowaniu  przez  FEWATERM  dot. 

doświadczenia kierownika budowy.  

Zamawiający  w  odpowiedzi  na  odwołanie  (pismo  z  dnia  30/04/21)  wniósł  o  jego 

oddaleni

e wskazując na okoliczności: 

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 89 ust.1 pkt 2 i art. 87 ust. 2 Pzp podał, że przepis 

art.  89  ust.  1  pkt  2  Pzp 

stanowi,  że  zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  jej  treść  nie 

odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 

pkt  3 Pzp

. Punktem wyjścia dla oceny zasadności naruszenia art. 87 ust. 2  Pzp jest zatem 

dokonanie  analizy  treści  normatywnej  tego  przepisu,  który  dotyczy  oczywistych  omyłek 

pisarskich,  rachunkowych  z  uwzględnieniem  konsekwencji  rachunkowych  dokonanych 

poprawek oraz innych omyłek polegających na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych 

warunków  zamówienia,  pod  warunkiem  że  korekta  nie  powoduje  istotnych  zmian  w  treści 

oferty.  Brzmienie  tej  regulacji  odbiera  swobod

ę  zamawiającemu  w  zakresie  poprawienia 


omyłki,  dopiero  wówczas  jeśli  zaliczyć  ją  można  do  katalogu  określonego  w  powołanym 

przepisie. Co więcej, poprawienie przez zamawiającego oczywistych omyłek pisarskich oraz 

rachunkowych  i  konsekwencji  rachunkowych  dokonanych  poprawek  nie wymaga  uzyskania 

zgody  wykonawcy,  a  wykonawca  może  nie  wyrazić  zgody  na  naniesienie  poprawek 

dotyczących  niezgodności  oferty  z  SIWZ,  niepowodujących  istotnych  zmian  w  treści  oferty, 

Oświadczenie w tym zakresie powinno zostać złożone w  terminie 3 dni od dnia otrzymania 

informacji  o  dokonaniu  poprawki  w  treści  jego  oferty.  Ustawa  Pzp  nie  zawiera  definicji 

oczywistej  omyłki  pisarskiej,  w  związku  z  czym  należy  posłużyć  się  i  przytoczyć  sposób 

interpretacji  tego  pojęcia  w  orzecznictwie  sądów  powszechnych,  jak  i  samej  Krajowej  Izby 

Odwoławczej. Jak podają niektóre judykaty, oczywista omyłka pisarska może być rozumiana 

jako  niezamierzona  niedokładność,  nasuwająca  się  każdemu,  bez  przeprowadzania 

dodatkowych  ustaleń.  Może  to  być  błąd  literowy,  widoczne  niezamierzone  opuszczenie 

wyrazu,  czy  inny  błąd  wynikający  z  przeoczenia  Tub  innej  wady  procesu  myślowo-

redakcyjnego. a nie spowodowany uchybieniem merytorycznym. Oczywistą omyłką pisarską 

jest  nie  tylko  ta  omyłka,  która  wynika  z  treści  formularza  ofertowego,  ale  również  ta,  którą 

można  zidentyfikować  na  podstawie  porównania  pozostałych  dokumentów  (tak:  Sąd 

Okręgowy w Gdańsku, wyr. z 27 czerwca 2008 r., sygn. akt XII Ga 206/08). Istotne jest - jak 

orzekła KIO w wyroku z 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt KIO/UZP - żeby w wyniku poprawienia 

oczywistej  omyłki  pisarskiej  nie  zmieniła  się  treść  oferty.  Oczywista  omyłka  może  również 

polegać  na  omyłce  rachunkowej.  Nowelizacją  z  4  września  2008  r.  Pzp  zrezygnowano  z 

enumeratywnego wyliczenia rodzajów oczywistych omyłek rachunkowych w obliczeniu ceny, 

które  zamawiający  może  poprawić.  Celem  wprowadzenia  tej  zmiany  było  uelastycznienie 

procesu  nanoszenia  zmian,  dając  większą  swobodę  uczestnikom  postępowania 

przetargowego. Obecnie nie ma wątpliwości co do tego, że oferta może zawierać nawet błąd 

w obliczeniach, który rzutuje na końcową wartość oferty. Może to choćby wynikać z błędnej 

operacji  matematycznej.  Stanowisko  to  potwierdzała  już  sama  Krajowa  Izba  Odwoławcza, 

wskazując,  że  dla  stwierdzenia  omyłki  rachunkowej  wystarczający  jest  fakt  jej  ustalenia 

podczas  sprawdzania  obliczeń  zgodnie  z  podanym  przez  zamawiającego  sposobem 

obliczenia  ceny  oferty  oraz  możliwość  jej  jednoznacznego  stwierdzenia  (tak  też:  KIO  w 

wyrokach: z 1 września 2011 r., sygn. akt (...)  z 28 września 2010 r., sygn. akt KIO Liczba 

omy

łek  rachunkowych  występujących  w  ofercie  nie  ma  przy  tym  żadnego  znaczenia.  

Dopuszczalne jest zatem nawet nanoszenie poprawek, które mają wpływ na cenę oferty. Jak 

wskazała  Krajowa  Izba  Odwoławcza  w  wyroku  z  dnia  7  listopada  2014  r.  (KIO  (...);  KIO 

poprawienie  oferty  doprowadziło  do  minimalnej  zmiany  ceny  ofertowej  (0,65  zł).  W  ocenie 

Izby  liczba  pozycji  kosztor

ysu,  które  musieli  wycenić  wykonawcy  oraz  liczba  źle 

wypełnionych przez przystępującego pozycji prowadziły do wniosku, że zastosowanie art. 87 

ust.  2  pkt  3  PZP  było  nie  tylko  uzasadnione,  ale  nawet  obowiązkowe.  Skala  niezgodności 


świadczyła bowiem o tym, że była ona wynikiem omyłki. W praktyce dotyczącej przetargów 

na gruncie Pzp 

tryb poprawiania omyłek określony w art. 87 ust. 2 pkt. 3) Pzp jest/był bardzo 

często  wykorzystywany  do  korygowania  nieprawidłowości  w  kosztorysach  ofertowych. 

Przykładowo,  w  wyroku z  5 maja  2011r.  KIO  za uzasadnione uznała poprawienie omyłki  w 

oznaczeniu  jednostki  miary  w  jednej  pozycji  kosztorysu  ofertowego. 

W świetle powyższego 

nie może budzić wątpliwości, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia właśnie z sytuacją, 

w  której  możliwe  było  poprawienie  przez  Zamawiającego  wszystkich  wskazanych  przez 

Odwołującego pozycji. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku o sygn. akt: XII GA 

429/09:  artykuł  87  ust.  2  pkt  3  p.z.p.  wprowadzony  w  celu  uniknięcia  licznych  niegdyś 

przypadków  odrzucania  ofert  z  powodu  błahych  pomyłek,  dopuszcza  poprawienie 

niedopatrzeń,  błędów  niezamierzonych,  opuszczeń,  drobnych  różnic  itp.  lecz  wszystkie  te 

zmiany muszą mieścić się w pojęciu "omyłki". Oznacza to przede wszystkim, że zauważone 

niezgodności  musza  mieć  charakter  omyłki,  a  nie  celowego  działania  wykonawcy 

polegającego  na  świadomym  złożeniu  oświadczenia  woli  o  określonej  treści.  W  ocenie 

Zamawiającego  taki  właśnie  charakter  miały  omyłki  wykonawców.  Podkreślił,  że  możliwość 

poprawienia  w  ofercie  oczywistych  omy

łek  rachunkowych  nie  jest  zależna  od  liczby  tych 

omyłek,  czy  też  ich  wagi,  istotności.  Nie  można  zatem  zgodzić  się  z  twierdzeniem 

Odwołującego,  iż  skala  i  charakter  błędów  w  ofertach  FEWATERM  oraz  NOWBUD, 

obligowała  Zamawiającego  do  ich  odrzucenia.  Zamawiający  zgodnie  z  przysługującymi  mu 

uprawnieniami,  nie  wykraczając  poza ramy  norm  prawnych  określonych  dyspozycją  art.  87 

Pzp 

skorzystał  ze  swoich  ustawowych  uprawnień  wynikających  z  art.  87  ust  1  Pzp  w  celu 

dokonania  wyjaśnienia  treści  złożonych  ofert  oraz  wynikających  z  art.  87  ust  2  Pzp,  a  to  z 

uwagi  na  wystąpienie  oczywistych  omyłek  rachunkowych  oraz  innych  omyłek  polegających 

na  niezgodności  ofert  z  SIWZ,  niepowodujących  istotnych  zmian  w  treści  oferty. 

Zamawiający, co prawda, na etapie postępowania przed upływem terminu składania ofert nie 

wy

raził  zgody  na  wprowadzanie  korekt  ilościowych  w  stosunku  do  udostępnionych 

przedmiarów  robót,  jednak  nie  oznacza  to,  że  Zamawiający  nie  miał  prawa  poprawiać 

omyłek  Wykonawców  w  złożonych  dokumentach,  wręcz  przeciwnie  —  Zamawiający  w 

okolicznościach  sprawy  miał  wręcz  obowiązek  dokonać  tych  poprawek,  aby  zachować 

zasadę  równego  traktowania Wykonawców. W  ocenie  Zamawiającego  analiza  dokonanych 

przez  Zamawiającego  poprawek  w  ofertach  wykonawców  prowadzi  do  jednoznacznego 

wniosku, iż nie spowodowały one istotnych zmian w treści złożonych ofert. Większość z nich 

wynik

a  bowiem  bądź  z  omyłek  spowodowanych  niedopatrzeniem  lub  pośpiechem  przy 

sporządzaniu  kosztorysów  ofertowych,  bądź  też  ma  charakter  typowych  literówek  lub 

powielania  identycznych  pozycji 

przez  analogię  w  kolejnych  kosztorysach  co  spowodowało 

powt

órzenie  te  samej  omyłki.  Nie  sposób  zatem  uznać  jakoby  miały  one  charakter 

intencj

onalny,  stanowiąc  typowe  omyłki  podlegające  poprawie  przez  zamawiającego, 


zgodnie z art. 87 ust. 2 Pzp. 

Dla zachowania większej przejrzystości odwołania, szczegółowy 

opis  zawierający  odniesienie  się  do  poszczególnych  błędów  wskazanych  przez 

Odwołującego w formie tabelarycznej, Zamawiający ujął również w formie tabeli, stanowiącej 

załącznik  do  niniejszej  odpowiedzi  na  odwołanie.  Dowód:  (1)  Wykaz  zawierający 

ustosunkowanie  się  do  błędów  wykazanych  przez  Odwołującego  dotyczących  oferty 

wykonawcy  FEWATERM,  (2) 

Wykaz  zawierający  ustosunkowanie  się  do  błędów 

wykazanych  przez  Odwołującego  dotyczących  oferty  wykonawcy  NOWBUD.  Podkreślił, 

odnosząc się do wychwyconych i wskazanych przez Odwołującego dodatkowych omyłek, a 

których Zamawiający nie zauważył na etapie oceny ofert i nie dokonał ich poprawy,   że nie 

mają  one  istotnego  znaczenia  nawet  bowiem  ich  wprowadzenie  i  dokonanie  związanych  z 

tym  ewentualnych  korekt 

nie  ma  wpływu  zarówno  na  ranking  ofert,  jak  i  na  ceny  ofert. 

Ponadto  Odwołujący  również  w  swoich  kosztorysach  ofertowych  popełnił  szereg 

analogicznych omyłek, co wymagało poprawy i wyjaśnień. Gdyby zatem próbować podzielić 

retorykę Odwołującego wynikającą z treści odwołania, należałoby postawić pytanie, dlaczego 

uprzednio w tym zakresie Odwołujący po otrzymaniu wezwania nie tylko nie protestował ale i 

udzielił  wyjaśnień  oraz  zgodził  się  na  dokonanie  proponowanych  poprawek.  Dowód:  (1) 

wezwanie  Zamawiającego  z  dnia  9  lutego  2021  r.  skierowane  do  Odwołującego,    (2) 

o

dpowiedź  Odwołującego  na  wezwanie.    W  związku  z  powyższym  za  bezpodstawne,  a 

wręcz  niedorzeczne  i  wykreowane  na  potrzeby  niniejszego  postępowania  odwoławczego 

należy  uznać  stwierdzenie  Odwołującego,  jakoby  Zamawiający  nie  mógł  dokonać 

wskazanych  przez  Odwołującego  poprawek,  ani  wyjaśniać  pozycji  w  kosztorysie. 

Zamawiający  potraktował  wszystkich  wykonawców  w  sposób  równorzędny    korzystając  ze 

swoich  uprawnień,  a  które  wynikają  wprost  z  przepisów  powszechnie  obowiązującego 

prawa. 

Odn

ośnie zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 7b) Pzp w zw. z jej art. 89 ust. 1 pkt 2 

oraz w zw. z art. 7 ust. 1tej ustawy  

podał:

Zgodnie  z  Częścią  VII  pkt  13  SIWZ,  Zamawiający  wskazał,  iż  gwarancja  zapłaty 

wadium  winna  spełniać  wymagania  wynikające  z  Pzp,  a  w  szczególności  musi  być 

bezwarunkowa,  nieodwołalna  i  płatna  na  pierwsze  żądanie  w  przypadkach  określonych  w 

Pzp 

powinna  podlegać prawu  polskiemu  i  być  realizowana  w  Polsce  oraz  musi  być  ważna 

przez cały okres związania ofertą, określony w SIWZ, tj. przez okres nie krótszy niż 60 dni od 

ostatecznego terminu składania ofert. Wskazał, że sposób ww. sformułowań jasno obrazuje,  

jakie  elementy  gwarancja  musi  zawierać,  tj.  elementy  sprowadzające  się  do  jej 

bezwarunkowości, nieodwołalności i płatności na pierwsze żądanie, a jakie jedynie powinna. 

Treść  gwarancji  przedłożonych  przez  NOWBUD  jednoznacznie  wskazuje,  iż  są  one 

nieodwołalne  i  bezwarunkowe,  co  oznacza,  że  gwarant  zobowiązał  się  do  zapłaty  bez 

żadnych  dodatkowych  warunków  i  bez  możliwości  odwołania  tego  zobowiązania.  To 


zdaniem Zamawiającego wyczerpuje ustawowe wymogi odnośnie do treści wadium. Wbrew 

twierdzeniom  Odwołującego,  z  dokumentu  gwarancji  nie  musi  wprost,  bezpośrednio  i  w 

sposób  literalnie  wyrażony  wnikać,  że  gwarancja  podlega  prawu  polskiemu.  Powyższe  nie 

zmienia  faktu,  iż  lektura  gwarancji  przedłożonych  przez  NOWBUD  nie  pozostawia 

najmniejszych  wątpliwości,  iż  podlegają  one  prawu  polskiemu.  Z  ich  treści  jednoznacznie 

wynika bowiem, iż: a) ich  wystawcą  i  Gwarantem  jest  podmiot  mający  siedzibę  w  Polsce, 

zarejestrowany w polskim rejestrze przedsiębiorców KRS; b) w przypadku sporów mogących 

wyniknąć  z  gwarancji  podlegają  one  rozpoznaniu  przez  sąd  właściwy  dla  siedziby 

Beneficjenta gwarancji, czyli Zamawiającego. W stosunku gwarancji brak jest jakiegokolwiek 

czynnika  zagranicznego,  który  umożliwiałby  jakiekolwiek  dywagacje  na  temat  właściwości 

prawa  w  tym  przypadku.  Gwarancja  udzielona  została  przez  podmiot  krajowy  na  rzecz 

Zamawiającego.  W  związku  z  powyższym  należy  przyjąć,  że  gwarancje  złożone  przez 

NOWBUD  nie  tylko  podlegają  prawu  polskiemu,  ale  i  że  nie  zaistniały  jakiekolwiek 

nieprawidłowości,  które  mogłyby  w  jakikolwiek  realny  sposób  narażać  interes 

Zamawiającego na  uszczerbek. W konsekwencji  i  ten stawiany  przez  Odwołującego  zarzut 

jest  chybi

ony, a Zamawiający nie miał żadnych podstaw do zastosowania w przedmiotowej 

kwestii regulacji z art. 89 ust. 7b Pzp. 

Odnośnie naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 PZP w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 1) PZP art. 26 

ust. 3 PZP wskazał, że zgodnie z treścią Części V pkt III ppkt 1.3 lit. b) SIWZ, Zamawiający 

wymagał m.in., aby Wykonawca w celu wykazania spełnienia warunku zdolności technicznej 

lub  zawodowej  na  poziomie  minimalnym  wykazał,  że  dysponuje  osobami,  które  będą 

skierowane  przez  niego  do  realizacji  przedmiotow

ego  zamówienia  publicznego, 

posiadającymi  uprawnienia  do  pełnienia  samodzielnych  funkcji  technicznych  w 

budownictwie, w szczególności kierownikiem budowy posiadającym: 

uprawnienia  budowlane  do  kierowania  robotami  budowlanymi  bez  ograniczeń  w 

specjalności  konstrukcyjno-budowlanej  lub  odpowiadające  im  uprawnienia  wydane  na 

podstawie wcześniej obwiązujących przepisów; 

co  najmniej  5  letnie  doświadczenie  w  pełnieniu  funkcji  kierownika  budowy  w  realizacji 

obiektów  kubaturowych,  w  tym  co  najmniej  jedną  realizację  polegającą  na  budowie, 

rozbudowie,  przebudowie  budynku  lub  zespołu  budynków  (obiekty  kubaturowe),  o  wartości 

nie mniejszej niż 10 000 000,00 zł brutto (słownie: dziesięć milionów złotych 00/100). 

Zgodnie z pkt. 3 Uwagi, umiejscowionym pod Częścią V pkt III ppkt 1,3 lit. b SIWZ,   za okres 

doświadczenia  osoby  Zamawiający  uzna  czas  liczony  od  dnia  uzyskania  uprawnień 

budowlanych do dnia składania ofert. ” 

W  przedstawionym  przez  Wykonawcę  Grupa  FEWATERM  Sp.  z  o.o.  wykazie  osób,  jako 

osobę mająca pełnić funkcję kierownika budowy został wskazany Pan D. N., który jak wynika 

z  przedłożonych  Zamawiającemu  dokumentów,  uzyskał  uprawnienia  budowlane  w  dniu  2 


lipca  2013  r. 

W  związku  z  powyższym  wskazana  przez  wykonawcę  osoba  spełnia 

wymagania  Zamawiającego

a  zarz

ut  Odwołującego  jest  nie  tylko  bezpodstawny  ale  i 

całkowicie niezrozumiały.  

Reasumując stwierdził, że oferty wykonawców FEWATERM i NOWBUD odpowiadają 

wymogom postawionym w SIWZ przez Zamawiającego, zapewniając tym samym realizację 

zamówienia w całości zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia i warunkami jego realizacji 

podanymi przez Zamawiającego. Zamawiający dokonał z kolei jedynie takich poprawek czy 

wyjaśnień, do których był bądź uprawniony bądź wręcz zobligowany, a następnie dokonał w 

sposób w pełni należyty i uprawniony wyboru najkorzystniejszej oferty. 

Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego przystąpienie zgłosił 

wykonawcy GRUPA FEWATERM Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Gromniku  wnosząc także o 

oddalenie odwołania. 

Izba ustaliła i zważyła co następuje: 

Zgodnie z art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające 

ustawę  -  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.U.  z  2019  poz.  2020)  [dalej:  ustawa  Pwu),  do 

postępowań odwoławczych, o których mowa w uchylanej ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. 

(dalej:  ustawa  Pzp),  wszczętych  po  dniu  31  grudnia  2020  r.,  dotyczących  postępowań  o 

udzielenie  zamówienia  wszczętych  przed  dniem  1  stycznia  2021  r.  stosuje  się  przepisy 

ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2019) 

(dalej: nPzp).  

Odwołania w niniejszej sprawie zostało wniesione w dniu 10 marca 2021 r. (sygn. akt 

KIO 769/21) i w dniu 15 marca 2021 r. (sygn. akt KIO 832/21) Izba zatem wydając wyrok w 

niniejszej  sprawie,  stosowała  w  postępowaniu  odwoławczym  przepisy  nPzp  z  dnia  11 

września 2019 r.  

Sygn. akt: KIO 769/21 

Wnoszący odwołanie wykonawca - Przedsiębiorstwo Budowlane „Maxbud” ABJ Sp. z 

o.o. z siedzibą we Wrocławiu (wykonawca Maxbud) zarzucił Zamawiającemu w odwołaniu o 

sygn.  akt  KIO  769/21  naruszenie  art.  91  ust.  1, art.  7  ust.  1  i  ust.  3,  art.  89  ust.  1  pkt 2  i  6 

ustawy Pzp.  


Izba  rozpatrując  wniosek  Zamawiającego  zgłoszony  w  odpowiedzi  na  odwołanie  o 

odrzucenie tego odwołania jako wniesionego po terminie, uznała ten wniosek za niezasadny. 

Zamawiający  w  uzasadnieniu  tego  wniosku  podał,  że  ma  na  uwadze  opisane  w  odwołaniu 

okoliczności  faktyczne  i  prawne  związane  ze  wskazaniem  przez  Zamawiającego  w 

odpowiedziach  na  pytania  (stanowiących  integralną  część  SIWZ)  właściwych  stawek 

podatku  VAT  j

akie  winni  zastosować  wykonawcy.  Zatem,  jego  zdaniem,  odwołanie  przy 

dochowaniu należytej staranności wykonawca powinien złożyć w terminie z uwzględnieniem 

daty ogłoszenia odpowiedzi na pytanie nr 20, a już z całą pewnością z uwzględnieniem daty 

ogłoszenia odpowiedzi na pytanie nr 242, w których Zamawiający dokonał wskazania stawek 

podatku  VAT.  Termin  na  wniesienie  odwołania  wobec  zmienionych  postanowień  SIWZ 

doprecyzowujących stawki podatku VAT, należało - jego zdaniem - wnieść w terminie 10 dni 

od  dnia  za

mieszczenia  ich  wskazania  na  stronie  internetowej  Zamawiającego,  a  więc  nie 

później niż do 12 listopada 2020 r. 

Izba  stwierdza

,  że  zarzuty  wskazane  w  odwołaniu  dotyczą  naruszenia  przepisów 

ustawy Pzp, w związku z wyborem najkorzystniejszej oferty (art. 91 ust.1 ustawy Pzp) oraz 

odrzuceniem 

oferty  Odwołującego  (art.  89  ust.  1  pkt  2  i  6  ustawy  Pzp).  Wykonawca  nie 

podniósł  samodzielnego  i  wyłącznego  zarzutu  do  stawek  podatku  VAT  wskazanych  w 

szczególności  w  odpowiedzi  z  dnia  2.11.2020  r.  na  pytanie  242  z  dnia  23.09.2020  r.  Tym 

samym  ten  wniosek 

Zamawiającego  o  odrzucenie  odwołania  z  powodów  wskazanych  w 

odpowiedzi na odwołanie nie podlegał uwzględnieniu.  

Jednakże  Izba  wskazane  odpowiedzi  na  pytania  wykonawców  uwzględniała  w 

kontekście argumentacji w związku z podnoszonymi w odwołaniu zarzutami - naruszenia art. 

89 ust. 1 pkt 2 i 6 ustawy Pzp -  

stwierdzając, że te zarzuty wobec wskazanych odpowiedzi 

na  pytania  wykonawców  nie  zasługują  na  uwzględnienie.  Przede  wszystkim  Izba  miała  na 

uwadze,  że  Zamawiający  ostatecznie  w  odpowiedzi  na  pytanie  nr  242  jednoznacznie 

dookreślił  i  wskazał  stawki  podatku  VAT  jakie  wykonawcy  byli  obowiązani  zastosować  w 

ofertach,  a  mianowicie 

usługi  budowlane  dotyczące  budynków  oraz  instalacji  i  urządzeń 

wewnętrznych  miały  korzystać  z  obniżonej  8%  stawki  podatku  VAT,  a  usługi  dotyczące 

infrastruktury 

towarzyszącej 

budownictwu 

mieszkaniowemu 

robót 

budowlanych 

wykonywanych poza bryłą budynku) z podstawowej 23% stawki podatku VAT. Ta kwestia nie 

była  przedmiotem  dalszych  pytań  ze  strony  wykonawców.  Tak  jak  słusznie  wskazywał 

Zamawiający, finalnie doprecyzował i wskazał  stawki podatku VAT jakie powinni zastosować 

wykonawcy przy obliczaniu cen ofertowych i to  stanowisko Zamawiającego było wiążące dla 

każdej ze stron postępowania.  Zatem określenie przez Odwołującego w ofercie ceny brutto 

z  uwzględnieniem  innych  stawek  podatku  od  towarów  i  usług  stanowiło  błąd  w  obliczeniu 


ceny, który co do zasady powinien skutkować odrzuceniem takiej oferty, gdyby nie zaistniały 

przesłanki wystąpienia z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp w związku z art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. 

Słusznie  wskazał  Zamawiający,  że  możliwe  było  poprawienia  przez  Zamawiającego 

nieprawidłowej  stawki  podatku  w  ofercie  wykonawcy  z  uwagi  na  fakt  wskazania  w  SIWZ 

(odpowiedziach na pytana do 

SIWZ) konkretnych stawek podatku VAT, przy założeniu, iż w 

okolicznościach sprawy omyłka polegająca na takiej niezgodności nie powodowała istotnych 

zmian  w  treści  oferty.  Zamawiający  zatem,  działając  na  podstawie  art.  87  ust.  2  pkt  2  i  3 

ustawy  Pzp,  popraw

ił  w  ofercie  Odwołującego  oczywiste  omyłki  rachunkowe,  z 

uwzględnieniem  konsekwencji  rachunkowych  dokonanych  poprawek  oraz  inne  omyłki 

polegające  na  niezgodności  oferty  ze  specyfikacją  istotnych  warunków  zamówienia, 

niepowodujące  istotnych  zmian  w  treści  oferty,  o  czym  zawiadomił  Odwołującego  w  dniu  9 

lutego  2021  r.  W 

zawiadomieniu  poinformował  Odwołującego  o  powyższym  wskazując  na 

dokonane poprawki

, w zakresie zaoferowanej stawki podatku dla części robót budowlanych 

dotyczących wykonania świetlicy dla dzieci oraz klubu seniora w Budynku Nr 4, a także robót 

instalacyjnych  sanitarnych  i  elektrycznych  w  ww.  pomieszczeniach.  W  tym  zawiadomieniu 

konsekwentnie w

skazał na odpowiedzi na Pytanie nr 20 (z dnia 3 września 2020 r.), oraz na  

Pytanie  nr  242  (z  dnia  23  w

rześnia  2020  r.).  Odwołujący  w  dniu  12  lutego  2021  r.  w 

odpowiedzi  na  to  zawiadomienie 

poinformował  Zamawiającego,  że  nie  „wyraża  zgody  na 

poprawę — zmianę stawki podatku VAT w ofercie dotyczących kosztorysów: „KOSZTORYS 

OFERTOWY  nr  5  Roboty  ogólnobudowlane  Budynek  NR  4  (świetlica  dla  dzieci)”, 

„KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  6  Roboty  ogólnobudowlane  Budynek  NR  4  (klub  seniora)", 

„KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  25  Wewnętrzne  instalacje  sanitarne  Budynek  NR  4  (klub 

seniora,  świetlica  dla  dzieci)”,  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  38  Wewnętrzne  instalacje 

elektryczne  Budynek  NR  4  (klub  seniora)",  „KOSZTORYS  OFERTOWY  nr  39  Wewnętrzne 

instalacje elektryczne Budynek NR 4 (świetlica dla dzieci)” i nie uważa przyjętej stawki jako 

oczywistej  omyłki  rachunkowej,  ani  jako  innej  omyłki  polegające  na  niezgodności  oferty  ze 

Specyfikacją  Istotnych  Warunków  Zamówienia,  niepowodującej  istotnych  zmian  w  treści 

oferty

”.  W  związku z  powyższym  Zamawiający, działając na  podstawie art.  89  ust.  1  pkt  7 

ustawy  Pzp,  prawidłowo  odrzucił  ofertę Odwołującego,  ponieważ  wykonawca   w  terminie 3 

dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie omyłki, o której mowa 

w art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp.   

Tym  samym  odrzucając  ofertę  wykonawcy  Maxbud  nie  naruszył  wskazanych  w 

podstawie  odrzucenia  przepi

sów  ustawy  Pzp  art.  89  ust.  1  pkt  2  i  6.  Także  nie  naruszył    - 

dokonując  wyboru  najkorzystniejszej  oferty  -  wskazanego  w  odwołaniu    art.  91  ust.  1  oraz 

art. 7 ust. 1 i ust. 3 tej ustawy. 


Sygn. akt: KIO 832/21 

Wnoszący  odwołanie  wykonawcy  (Konsorcjum)  - WODPOL  sp.  z  o.o.,  PBO  ŚLĄSK 

sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Żywcu  w  odwołaniu  o  sygn.  akt  KIO  832/21  podnoszone  w  nim 

naruszenia przepisów ustawy Pzp skierowali wobec oferty wykonawcy GRUPA FEWATERM 

Sp.  z  o.o.  Sp.  k.  (wykonawca  Fewaterm)  oraz  wykonawcy  Zakład  Usług  Budowano-

Handlowych „Nowbud” A. N., E. B. Spółka Jawna (wykonawca Nowbud) 

Konsorcjum wskazując na naruszenie  art. 89 ust. 1 pkt. 2 ustawy Pzp w zw. z jej art. 

25  ust.  1  pkt.  2  w  zw.  z  art.  7  ust.  1  tej  ustawy  stwierdziło,  że  oferty  wskazanych 

wykonawc

ów są niezgodne z SIWZ, w szczególności co do zakresu wycenionego przez ww. 

wykonawców  w  ofercie  (kosztorysie  ofertowym).  Zdaniem  Konsorcjum,  Zamawiający 

dokonując  poprawienia  w  tych  ofertach,  części  błędów  w  kosztorysach  ofertowych  oraz 

wzywając  wykonawcę  Nowbud  do  wyjaśnienia  treści  oferty  (kosztorysów  ofertowych) 

podczas gdy oferty ww. wykonawców są niezgodne z SIWZ, w tym w szczególności co do 

zakresu  wycenionego  przez  wykonawców  w  kosztorysie  ofertowym)  naruszył  także  art.  87 

ust. 1 Pzp oraz jej art. 87 ust. 2 pkt. 2 i 3 w zw. z art. 25 ust. 1 pkt. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 tej 

ustawy. 

Przepis  art.  89  ust.  1  pkt  2  Pzp  stanowi,  że  zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  jej 

treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 

87  ust.  2  pkt  3  Pzp.  Zgodnie  z  tym  przepisem  możliwe  jest  poprawienie  innych  omyłek 

(aniżeli  pisarskie  lub  rachunkowe),  które  dotyczą  niezgodności  oferty  ze  specyfikacją  pod 

warunkiem, 

że  taka  korekta  nie  powoduje  istotnych  zmian  w  treści  oferty.  W  niniejszej 

sprawie  Zamawiający  prawidłowo  dokonał  kwestionowanych  w  odwołaniu  poprawek,  które 

nie  spowodowały  istotnych  zmian  w  treści  kwestionowanych  ofert.  Powyższe  korekty  –  jak 

wskazywał  Zamawiający  i  przystępujący  wykonawca  -  dotyczyły  ok  40  pozycji  spośród 

wymaganych  we  wszystkich  kosztorysach  ponad  9.000  pozycji. 

Większość  ze  wskazanych 

pozycji   

–  jak  argumentował  Zamawiający  -  była  wynikiem  bądź  omyłek  spowodowanych 

niedopatrzeniem lub pośpiechem przy sporządzaniu kosztorysów ofertowych, bądź też miała 

charakter typowych literówek lub powielania identycznych pozycji przez analogię w kolejnych 

kosztorysach co spowodowało powtórzenie te samej omyłki. Nie sposób zatem uznać jakoby 

miały one charakter intencjonalny, stanowiąc typowe omyłki podlegające poprawieniu przez 

zamawiającego,  zgodnie  z  art.  87  ust.  2  Pzp.  Także  dodatkowe  omyłki  wskazane  przez 

Odwołującego które nie zostały poprawione nie mają istotnego znaczenia nawet bowiem ich 

wprowadzenie i dokonanie związanych z tym ewentualnych korekt nie ma wpływu zarówno 


na  ranking  ofert,  jak  i  na  ceny  ofert.  Izba  także  podzieliła  stanowisko  Zamawiającego,  że 

Odwołujący  również  w  kosztorysach  ofertowych  popełnił  analogiczne  omyłki,  co  wymagało 

poprawy i wyjaśnień, bez protestu wykonawcy.  Z okoliczności tej sprawy wynika zatem, że   

Zamawiający  traktował  wszystkich  wykonawców  w  sposób  równorzędny    w  ramach  jego 

uprawnień wynikających z przepisów ustawy Pzp.    

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 pkt. 7b) Pzp w zw. z art. 89 ust. 1 pkt. 2 

Pzp oraz w zw

. z art. 7 ust. 1 Pzp dotyczącego oferty wykonawcy  Nowbud, Izba zgodziła się 

z  argumentacją  Zamawiającego,  że  treść  gwarancji  wyczerpuje  ustawowe  wymagania  

odno

szące się do treści wadium w formie dokumentu gwarancyjnego. Jednoznacznie w ich 

treści  wskazano,  że  są  one  nieodwołalne  i  bezwarunkowe,  co  oznacza,  że  gwarant 

zobowiązał się do zapłaty bez żadnych dodatkowych warunków i bez możliwości odwołania 

tego  zobowiązania.  Rzeczywiście  Zamawiający  w  części  VII  pkt  13  SIWZ,  zawarł 

zastrzeżenie, że powinna podlegać prawu polskiemu i być realizowana w Polsce oraz musi 

być ważna przez cały okres związania ofertą, określony w SIWZ, tj. przez okres nie krótszy 

niż  60  dni  od  ostatecznego  terminu  składania  ofert.  Jednakże  sposób  sformułowań   

obrazuje,    jakie  elemen

ty  gwarancja  musi  zawierać,  tj.  elementy  sprowadzające  się  do  jej 

bezwarunkowości,  nieodwołalności  i  płatności  na  pierwsze  żądanie.  Wbrew  twierdzeniom 

Odwołującego, z dokumentu gwarancji nie musiało – wobec brzemienia postanowienia SIWZ 

wprost, bezpośrednio i w sposób literalnie wyrażony wynikać, że gwarancja podlega prawu 

polskiemu. 

Izba  zgodziła  się  jednocześnie  z  Zamawiającym,  że  z  treści  dokumentów  nie 

można  wywodzić,  że  te  gwarancje  nie  podlegają  prawu  polskiemu,  chociażby  dlatego,  jak 

wskazywał  Zamawiający,  że  ich  wystawcą  i  gwarantem  jest  podmiot  krajowy  (mający 

siedzibę w Polsce, zarejestrowany w polskim rejestrze przedsiębiorców KRS), a w przypadku 

sporów mogących wyniknąć z gwarancji podlegają one rozpoznaniu przez sąd właściwy dla 

siedziby  bene

ficjenta  gwarancji,  czyli  Zamawiającego.  W  stosunku  do  tych  gwarancji  brak 

jest  jakiegokolwiek  czynnika  zagranicznego,  który  umożliwiałby  jakiekolwiek  wnioski,  co  do 

właściwości  prawa  innego  niż  prawo  polskie.  Tym  samym  brak  było  podstaw  do 

zastosowania  wobec oferty wykonawcy Nowbud regulacji z art. 89 ust. 7b ustawy Pzp. 

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp w zw. z jej art. 25 ust. 1 

pkt 1) oraz art. 26 ust. 3 tej ustawy wobec oferty  wykonawcy Fewaterm, 

Izba także podzieliła 

sta

nowisko Zamawiającego, że sposób potwierdzenia wymagania z części  V pkt III ppkt 1.3 

lit.  b)  SIWZ 

przez  tego  wykonawcę,  koresponduje  z  postanowieniem  tego  punktu.  Tak  jak 

podał  Zamawiający  wymagał,  aby  wskazany  kandydat    do  pełnienia  funkcji  kierownika 


bu

dowy  posiadał:  a)  uprawnienia  budowlane  do  kierowania  robotami  budowlanymi  bez 

ograniczeń  w  specjalności  konstrukcyjno-budowlanej  lub  odpowiadające  im  uprawnienia 

wydane  na  podstawie  wcześniej  obwiązujących  przepisów;  b)  co  najmniej  5  letnie 

doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika budowy w realizacji obiektów kubaturowych, w 

tym co najmniej jedną realizację polegającą na budowie, rozbudowie, przebudowie budynku 

lub  zespołu  budynków  (obiekty  kubaturowe),  o  wartości  nie  mniejszej  niż  10  milionów 

złotych.  Zgodnie z  pkt. 3 Uwagi,  umiejscowionym  pod V. III  ppkt  1,3  lit.  b)  SIWZ,     (…)  za 

okres  doświadczenia  osoby  Zamawiający  uzna  czas  liczony  od  dnia  uzyskania  uprawnień 

budowlanych  do  dnia składania ofert.”   Izba  zwraca  uwagę,  że wymagane  uprawnienie ma 

doty

czyć  uprawnienia  budowlanego  do  kierowania  robotami  budowlanymi.  W 

przedstawionym  przez  wykonawcę  Fewaterm  Wykazie  osób,  jako  osobę  mająca  pełnić 

funkcję  kierownika  budowy  został  wskazany  Pan  D.  N.,  który  jak  wynika  z  przedłożonych 

dokumentów, uzyskał uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w dniu 2 

lipca 2013 r. W związku z powyższym, co do wskazanej przez wykonawcę osoby w związku 

z  treścią  uwagi  potwierdzone  zostały  wymagania,  co  do  5.o  letniego  doświadczenia, 

uwzględniając  opisaną  w  warunku  i  wskazaną  w  Wykazie  jedną  realizację  polegającą  na 

budowie, rozbudowie, przebudowie budynku lub zespołu budynków (obiekty kubaturowe), o 

wartości nie mniejszej niż 10 mln zł. Dodatkowo Izba zauważa, że taki sposób potwierdzania 

doświadczenia  mógł  wywoływać  wątpliwości,  jednakże  to  postanowienie  przed  upływem 

terminu  składania  ofert  nie  było  kwestionowane.  Dodatkowo  Izba  zauważa,  że  projekty 

których  dotyczy  wskazane  5.o  letnie  doświadczenie  wykonawca  Fewaterm  opisał 

szczegółowo w zgłoszonym przystąpieniu do postępowania odwoławczego.  

Reasumując  Izba  stwierdziła,  że  oferty  wykonawców  Fewaterm  i  Nowbud  nie 

podlegały odrzuceniu, a zatem wskazywane wobec tych ofert naruszenia przepisów ustawy 

Pzp nie są zasadne.   

Mając powyższe ustalenia na uwadze orzeczono o oddaleniu odwołania o sygn. akt 

KIO 769/21 i o sygn. akt: KIO 832/21 jak w sentencji. 


Orzekając  o  kosztach  postępowania  odwoławczego  Izba,  wobec  oddalenia 

wskazanych odwołań o syg. akt: KIO 769/21 i o syg. akt: KIO 832/21,  uwzględniała art. 575 

nPzp oraz § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. 

w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich  rozliczania 

oraz wysokości i sposobu pobierania wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 

………………………………………