KIO 3216/21 WYROK dnia 18 listopada 2021 r.

Sygn. akt: KIO 3216/21 

WYROK 

  z dnia 18 listopada 2021 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza  -   w składzie: 

Przewodniczący: 

Jolanta Markowska 

Protokolant:             Klaudia Kwadrans 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  17  listopada  2021  r.   

w  Warszawie  odwołania 

wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  2  listopada  2021  r.  przez 

wykonawcę: S. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PB Logistyka S. B., 

ul.  Jana  Kozietulskiego  38/1,  85-657  Bydgoszcz 

w  postępowaniu  prowadzonym  przez 

zamawiającego: Uniwersytet Zielonogórski, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Góra,  

orzeka: 

oddala odwołanie, 

k

osztami  postępowania  obciąża  wykonawcę:  S.  B.  prowadzący  działalność 

gospodarczą pod firmą PB Logistyka S. B., ul. Jana Kozietulskiego 38/1, 85-657 

Bydgoszcz, i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15  000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście tysięcy złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę:  S.  B. 

prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  PB  Logistyka  S.  B.,  ul.  Jana 

Kozietulskiego 38/1, 85-657 Bydgoszcz 

tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza od wykonawcy: S. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PB 

Logistyka  S.  B.,  ul.  Jana  Kozietulskiego  38/1,  85-657  Bydgoszcz  na  rzecz 

zamawiającego:  Uniwersytet  Zielonogórski,  ul.  Licealna  9,  65-417  Zielona  Góra 

kwotę  4751  zł  34  gr  (słownie:  cztery  tysiące  siedemset  pięćdziesiąt  jeden  złotych 

trzydzieści cztery grosze) stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu 

wynagrodzenia pełnomocnika oraz dojazdu na posiedzenie. 

Stosownie  do  art.  579  ust.1  i  art.  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  Prawo 

zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 

14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej 

Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący 

………………………………    

Sygn. akt: KIO 3216/21 

Uzasadnienie 

Zamawiający, Uniwersytet Zielonogórski w Zielonej Górze, prowadzi postępowanie o 

udzielenie  zamówienia  publicznego  w  przedmiocie  „Dostawa  mebli  do  domu  studenta". 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane w  Dzienniku  Urzędowym  Unii  Europejskiej  

w dniu 6 września 2021 roku pod nr 448581-2021-PL.  

Zamawiający  pismem  z  dnia  20  października  2021  r.  zawiadomił  wykonawcę  S.  B., 

prowadzącego  działalność  gospodarczą  pod  firmą  PB  Logistyka  S.  B.  z  siedzibą  w 

Bydgoszczy  o  czynności  polegającej  na  odrzuceniu  oferty  tego  wykonawcy  złożonej  w 

postępowaniu w części 3 zamówienia. 

Wykonawca S.B.

, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PB Logistyka S. B. 

w  oparciu  o  art.  505  i  513  ustawy    z  dnia  11  września  2019  roku  Prawo  zamówień 

publicznych (Dz.U.2019., poz. 2019 z późn. zm) zwanej dalej „Pzp”, wniósł odwołanie wobec 

czynności  Zamawiającego  z  dnia  20  października  2021  r.  polegającej  na  odrzuceniu  oferty 

Odwołującego złożonej w postępowaniu w części 3 zamówienia.  

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 224 ust.  1 i 6 oraz art. 226 ust. 

1  pkt  8  Pzp  w  zw.  z  art.  16  pkt  1,  2  i  3  Pzp, 

poprzez  bezpodstawne  uznanie,  że  oferta 

Odwołującego zawiera rażąco niską cenę, podczas gdy Odwołujący złożył wyjaśnienia wraz 

z  dowodami uzasadniające  podaną  cenę,  a  także poprzez  zaniechanie wezwania dalszych 

wyjaśnień, w sytuacji gdy Zamawiający powziął kolejne wątpliwości wynikające ze złożonych 

przez Odwołującego wyjaśnień.  

Odwołujący  wniósł  o  unieważnienie  czynności  odrzucenia  oferty  Odwołującego  i  

nakazanie  Zamawiającemu  powtórzenia  czynności  oceny  ofert  z  uwzględnieniem  oferty 

Odwołującego,  przeprowadzenie  dowodów  z  dokumentów  powołanych  w  treści  niniejszego 

odwołania  lub  przedłożonych  podczas  rozprawy  na  okoliczności  wskazane  w  treści 

uzasadnienia i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.  

Odwołujący wyjaśnił, że złożył w postępowaniu ofertę, która powinna być uznana za 

najkorzystniejszą.  Dokonana  z  naruszeniem  przepisów  Pzp  czynność  Zamawiającego 

pozbawiła  Odwołującego  tej  możliwości,  w  związku  z  czym  Odwołujący  ma  interes  w  tym, 

aby domagać się unieważnienia czynności odrzucenia jego oferty i ponownej oceny ofert, co 

umożliwi mu uzyskanie przedmiotowego zamówienia.  

W  dniu  20  października  2021  r.  Zamawiający  poinformował  Odwołującego  o 

odrzuceniu jego  oferty  i wyborze  oferty  innego  wykonawcy.  W  zawiadomieniu  o  odrzuceniu 

oferty 

Zamawiający  wskazał,  że  oferta  Odwołującego  została  odrzucona  na  podstawie  art. 

226 ust. 1 pkt 8 Pzp jako oferta z rażąco niską ceną.  

Odwołujący podniósł co następuje:  

W  dniu  22  września  2021  r.  Zamawiający  zwrócił  się  do  Odwołującego  z  żądaniem 

złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny co do części 3 zamówienia. Zamawiający 

nie  wskazał,  które  dokładnie  elementy  oferty  Odwołującego  wzbudziły  jego  wątpliwości  – 

wezwanie miało charakter ogólny.  

W dniu 23 września 2021 r. Odwołujący złożył wyjaśnienia, w których treści znalazły 

się:  Kalkulacja  przedstawiająca  koszty  wykonania  zamówienia  z  podziałem  na  kategorie, 

objaśnienia  dotyczące  sposobu  wykonania  zamówienia  pozwalającego  na  uzyskanie 

oszczędności  –  w  tym  zakresie  Odwołujący  wskazał,  że  współpracując  ze  stałą  grupą 

poddostawców  może  ograniczać  koszty  jednorazowe  i  koszty  serwisu  oraz  otrzymywać 

korzystniejsze  ceny  związane  z  większą  skalą  zamówień,  oferty  od  poddostawców 

oferujących dostawę mebli stolarskich oraz krzeseł obrotowych.  

Zamawiający  nie  wezwał  Odwołującego  do  złożenia  ponownych  wyjaśnień.  W  dniu 

20  października  2021  r.  poinformował  o  odrzuceniu  jego  oferty,  opierając  się  na  trzech 

zasadniczych argumentach:  

a. 

Powiązaniach kapitałowo-osobowe między Odwołującym a poddostawcami,  

b. 

Omyłkach rachunkowych w ofercie poddostawcy PB Tenders J. P.,  

c. 

Braku  wskazania  w  ofercie  poddostawcy  PB  Furniture  sp.  z  o.o.  danych 

pozwalających  zweryfikować,  jak  spółka  otrzymała  cenę  jednostkową  621,50  zł  brutto  za 

krzesło obrotowe.  

W zakresie pierwszej z 

powyższych kwestii Odwołujący wyjaśnił, że to właśnie dzięki 

współpracy z podmiotami powiązanymi i wypracowaniu sprawdzonych rozwiązań w zakresie 

dostawy  mebli  mógł  uzyskać  korzystne  oferty  od  dostawców.  W  wyjaśnieniach  z  dnia  23 

września  2021  r.  Odwołujący  opisał  te  rozwiązania,  wskazując  jako  główne  źródło 

optymalizacji  kosztów  współpracę  ze  stałą  grupą  poddostawców,  co  pozwala  na 

zmniejszenie  kosztów jednorazowych  oraz  zmniejszenie  kosztów  obsługi gwarancyjnej. Nie 

zostało to jednak wzięte pod uwagę przez Zamawiającego. Co więcej, okoliczność tę uznał 

Zamawiający za obciążającą dla Odwołującego.  

Odwołujący  podkreślił,  że  oferty  otrzymane  od  PB  Tenders  i  PB  Furniture  stanowią 

wiążące oświadczenia woli i są ofertami w rozumieniu art. 66 k.c. Stanowią więc dowód na 

możliwość  wykonania  zamówienia  przez  Odwołującego  w  zaoferowanej  cenie.    Żaden 

przepis prawa nie zakazuje wykonawcom powiązanym współpracy przy realizacji zamówień 

publicznych.  W  związku  z  tym  nieuprawnione  są  twierdzenia  Zamawiającego,  że  złożone 

oferty  od  poddostawców  są  niewiarygodne  tylko  z  tego  powodu,  że  poddostawca  jest 

podmiotem powiązanym.    

W  zakresie  drugiej  kwestii,  tj.  omyłek  rachunkowych  w  ofercie  poddostawcy  PB 

Tenders, Odwołujący wyjaśnił, że dostawca ten w dniu 15 września 2021 r. złożył mu ofertę 

zawierającą  omyłkowe  ceny  jednostkowe,  a  następnie  w  dniu  16  września  2021  r.  złożył 

skorygowaną ofertę zawierającą prawidłowe ceny jednostkowe, przy czym łączna cena netto 

i  brutto  tej  oferty  pozostaje  bez  zmian.  Omyłka  co  do  wskazania  poszczególnych  cen 

jednostkowych  wynikała  z  błędnego  przeniesienia  danych  z  arkusza  excel.  W  załączeniu 

Odwołujący przedłożył skorygowaną ofertę od poddostawcy PB Tenders.  

Zdaniem  Odwołującego,  w  sytuacji  oczywistego  wystąpienia  omyłek  o  charakterze 

rachun

kowym  czy  redakcyjnym  w  dokumencie  załączonym  do  wyjaśnień,  Zamawiający 

powinien  był  zwrócić  się  do  Odwołującego  z  wnioskiem  o  wyjaśnienie  tych  konkretnych 

elementów. Zważywszy, że Odwołujący złożył rzeczywiste, szczegółowe wyjaśnienia wraz z 

kalkulacją kosztową i dowodami, Zamawiający był nie tylko uprawniony, ale  i zobowiązany 

do  zbadania  tych  wyjaśnień  i  powzięcia  kroków  w  celu  rozwiania  swoich  ewentualnych 

wątpliwości.   

Kwestia ponownego wezwania do wyjaśnień jest szczególnie istotna także w zakresie 

trzeciego  z  argumentów  wskazanych  przez  Zamawiającego  jako  przesłanka  odrzucenia 

oferty.  Zamawiający  kwestionuje  bowiem  wiarygodność  oferty  poddostawcy  PB  Furniture, 

jednak dla Odwołującego nie jest w pełni zrozumiałe, jakie są tego przyczyny. Oświadczenie 

PB  Furniture  jest  standardową  ofertą  handlową,  spełniającą  wszystkie  przesłanki 

pozwalające uznać ją za ofertę w rozumieniu art. 66 kodeksu cywilnego. Jeśli Zamawiający 

miał dodatkowe wątpliwości związane z treścią tej oferty, nic nie stało na przeszkodzie, aby 

skierować do Odwołującego dodatkowe pytania, szczególnie, że  w  wezwaniu do  wyjaśnień 

nie zostały doprecyzowane konkretne elementy oferty budzące wątpliwości Zamawiającego, 

w  szczególności  nie  zostały  przedstawione  żadne  oczekiwania  Zamawiającego  względem 

wyjaśnienia ceny krzeseł obrotowych.   

Zamawiający  zdaje  się  oczekiwać,  że  oferta  PB  Furniture  powinna  zawierać  dane 

pozwalające  zweryfikować  jak  spółka  otrzymała  cenę  jednostkową  621,50  zł  brutto  za 

krzesło  obrotowe.  Takie  oczekiwanie  jest  jednak  bezzasadne  i  oderwane  od  zasad 

współpracy  handlowej  –  żaden  podmiot  w  swojej  ofercie  handlowej  nie  ujawnia 

szczegółowych  kalkulacji  dotyczących  kosztów  wytworzenia  towarów.  Odwołujący  nie  miał 

także powodu oczekiwać takich kalkulacji od swoich poddostawców. Ceny podane w ofercie 

PB  Furniture  są  spójne  z  dotychczasową  praktyką  współpracy  z  tym  podmiotem,  więc  nie 

wzbudziły  żadnych  wątpliwości  Odwołującego.    W  związku  z  tym  Odwołujący  nie  mógł 

przewidzieć, jaka będzie relacja między zaoferowaną przez niego ceną krzesła obrotowego a 

cenami tych towarów oferowanych przez pozostałych wykonawców.  

W  przypadku  gdyby  Zamawiający  zdecydował  się  na  ponowne  wezwanie 

Odwołującego  do  wyjaśnienia  kwestii,  które  ujawniły  się  w  treści  wyjaśnień  z  23  września 

2021  r.,  wszystki

e  wątpliwości  zostałyby  wyjaśnione,  a  oferta  Odwołującego  nie  zostałaby 

odrzucona.  O  odrzuceniu  oferty  Odwołującego  zdecydowały  bowiem  nie  obiektywne 

okoliczności dotyczące kalkulacji ceny, takie jak np. brak uwzględnienia pewnych elementów 

w wycenie ofert

y czy brak wiążących ofert na dostawę towarów, ale – jak sam Zamawiający 

wskazał  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty  –  wrażenie  Zamawiającego,  że  ostateczna 

wartość oferty nie pokrywa kosztów wytworzenia mebli, co nie jest zgodne z prawdą.  

W ocenie Odwołującego, złożone wyjaśnienia potwierdzały, że zaoferowana cena nie 

jest rażąco niska.  

W kontekście komentarza „Prawo zamówień publicznych. Komentarz", H. Nowak, M. 

Winiarz (red.), Warszawa 2021, s. 705,  

istotne jest, że w wezwaniu z dnia 22 września 2021 

r. Zamawiający odnosił się do całości ceny ofertowej, a nie do poszczególnych jej elementów 

mimo że, jak wynika z uzasadnienia odrzucenia oferty, jego wątpliwości wzbudziły ceny kilku 

konkretnych pozycji Formularza Cenowo - Technicznego. Ab

y Odwołujący mógł się odnieść 

do  wątpliwości  Zamawiającego,  Zamawiający  musi  je  najpierw  wyartykułować.  Skoro  nie 

zrobił tego w pierwotnym wezwaniu, to był zobowiązany uczynić to w wezwaniu ponownym.  

Wykonawca  TRONUS  POLSKA  sp.  z  o.o. 

z  siedzibą  w  Warszawie  zgłosił 

przystąpienie do postępowania odwoławczego pismem z dnia 4 listopada 2021 r.  

Zamawiający,  pismem  z  dnia  10  listopada  2021  r.,  złożył  odpowiedź  na  odwołanie, 

wnosząc  o  oddalenie  odwołania  w  całości  i  zasądzenie  od  Odwołującego  na  rzecz 

Zamawiającego kosztów postępowania. 

Zamawiający  wyjaśnił,  że  badając  ofertę  Odwołującego  powziął  wątpliwość  co  do 

możliwości  wykonania  przez  Odwołującego  przedmiotu  zamówienia  za  zaoferowaną  cenę. 

Cena  całkowita  oferty  złożonej  przez  Odwołującego  była  bowiem  niższa  o  ponad  30%  od 

oszacowanej  wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

ustalonej przed wszczęciem postępowania, jak też od średniej arytmetycznej cen wszystkich 

złożonych  ofert  niepodlegających  odrzuceniu.  Wobec  powyższego,  pismem  z  dnia  22 

września 2021 r. wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień, zgodnie z ciążącym na nim 

obowiązkiem  wynikającym  z  art.  224  ust.  1  Pzp.  Wbrew  twierdzeniom  Odwołującego, 

przedmiotowe  wezwanie  nie  było  ogólnikowe.  Zamawiający  wezwał  bowiem  wyraźnie  do 

złożenia wyjaśnień w zakresie tego „jakie czynniki cenotwórcze wpłynęły na wysokość ceny 

brutto Państwa oferty w zakresie Części 3”. Zamawiający wskazał ponadto, że „Wykonawca 

winien nie tylko wskazać czynniki rzutujące na wysokość ceny, ale winien także uzasadnić w 

jaki  sposób  i  w  jakim  stopniu  ich  istnienie  przekłada  się  na  obniżenie  kosztów  wykonania 

zamówienia,  tj.  przedstawionych  w  ofercie  cen  ogólnych”  a  także  powinien  wykazać 

„wszelkimi możliwymi sposobami, że zaoferowane ceny pozwalają na realizację zamówienia 

bez  strat  i  bez  finansowania  tego  zamówienia  z  innych  źródeł,  niż  zaoferowane 

wynagrodzenie umowne”. Zamawiający wskazał ponadto argumenty, którymi mógł posłużyć 

się wykonawca w swoich wyjaśnieniach. Zamawiający precyzyjnie wskazał jakich informacji 

oczekuje, wskazując, że domaga się wyjaśnień w zakresie ceny brutto oraz poszczególnych 

cen  ogólnych  w  zakresie  kosztów  wykonania  zamówienia.  Zamawiający  nie  wzywał  do 

wyjaśnienia  oferty,  jak  sugeruje  Odwołujący,  lecz  do  złożenia  wyjaśnień  w  zakresie 

wyliczenia  ceny  lub  kosztu,  lub  ich  istotnych  części  składowych,  a  więc  do  wyjaśnienia 

konkretnych  elementów  oferty,  ponieważ  tylko  w  tym  zakresie  Zamawiający  mógł  wezwać 

Odwołującego się w trybie art. 224 ust. 1 Pzp.  

W  dniu  23  września  2021  r.  Odwołujący  złożył  wyjaśnienia,  które  nie  przekonały 

Zamawiaj

ącego. Zamawiający stwierdził, że dotychczasowe wątpliwości co do zaoferowanej 

ceny  nie  zo

stały  wyjaśnione.  W  odpowiedzi  na  wezwanie  Odwołujący  złożył  wyjaśnienia 

wraz  z  kalkulacj

ą  cenową,  do  której  dołączył  oferty  potwierdzające  ujęte  koszty  zakupu 

mebli. Pierwsza z załączonych ofert o numerze 02/09/21 pochodziła od spółki PB Furniture 

sp. z o.o. z siedzib

ą w Bydgoszczy i dotyczyła wykonania 179 sztuk krzeseł obrotowych PB 1 

70x70x100  cm.  Druga  oferta  została  złożona  przez  PB  Tenders  J.  P.  z  siedzibą  w 

Bydgoszczy i dotyczy wykonania mebli do Domu Studenta. 

Zamawiający  wyjaśnił,  że  dokonał  analizy  złożonych  wyjaśnień.  Zamawiający  ocenił 

załączone do wyjaśnień oferty jako niewiarygodne, albowiem pochodziły od przedsiębiorców 

będącymi  wspólnikami  tej  samej  spółki  kapitałowej  —  PB  Furniture  sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w 

Bydgoszczy,  działającej  pod  tym  samym  adresem  co  Odwołujący  i  w  której  to  Odwołujący 

jest wspólnikiem i jedynym członkiem zarządu uprawnionym do jednoosobowej reprezentacji. 

Oferta  złożona  przez  PB  Furniture  sp.  z  o.o.  jako  „poddostawcę”  została  podpisana  przez 

samego Odwołującego.  

Zamawiający  podniósł,  że  doświadczenie  Zamawiającego,  jego  wiedza,  a  także 

zasady  logicznego  rozumowania,  prowadzą  do  wniosku,  że  oferty  złożone  przez  podmioty 

powiązane  osobowo  z  oferentem  nie  zawierają  rzeczywistych  cen  rynkowych,  lecz  takie 

ceny, 

które mają uzasadniać ofertę wykonawcy. Zdaniem Zamawiającego, oferty załączone 

do wyjaśnień nie są ofertami od zewnętrznych dostawców lecz w rzeczywistości są ofertami 

wykonawcy. 

Wbrew  twierdzeniom  odwołania,  Zamawiający  nie  zaprzecza,  aby  załączone  oferty 

stanowiły  oferty  w  rozumieniu  art.  66  KC.  Powiązania  osobowe  wraz  z  nierzetelną  treścią 

ofert dostawców doprowadziły Zamawiającego do wniosku, że Odwołujący nie jest w stanie 

wykonać przedmiotu zamówienia za zaoferowaną cenę. 

Odwołujący,  składając  oferty  od  podmiotów  powiązanych  (a  w  zasadzie  zależnych) 

uznał, że zwalnia go to od wykazania, w jaki sposób ustalił cenę ogólną brutto zamówienia 

oraz poszczególne elementy składowe ceny. Uznał bowiem, że oferty rzekomych dostawców 

są  wystarczającym  dowodem.  W  ocenie  Zamawiającego,  taki  zabieg  ma  na  celu  obejście 

przepisu art. 224 Pzp. 

Z

daniem  Zamawiającego,  załączone  oferty  były  również  nierzetelne.  Oferta  PB 

Tenders 

na dostawę  mebli  do  domu studenta z dnia 15  września 2021 r.  oceniona została 

przez  Zamawiaj

ącego  za  „niemająca  nic  wspólnego  z  kosztami  wytworzenia  produktu”. 

Zamawiający wprost wskazał, że „PB Tenders oświadcza w swojej ofercie, że jest w stanie 

zrealiz

ować  zamówienia  na  Biurko  100  w  cenie  jednostkowej  47,00  zł  netto,  natomiast  już 

Biurko  130  wycenia  na  kwotę  240,00  zł  netto.  Dochodzi  wiec  do  znacznego  wzrostu  ceny 

przy  nieznacznym  zwiększeniu  wymiaru  biurka.  Podobnie  rzecz  się  ma  przy  szafach 

nadłóżkowych. Długa szafa zostaje wyceniona na 53,00 zł netto/ 1 szt., a szafa nadłóżkowa 

krótka  A  na  400,00  zł  netto/l  szt.,  zaś  szafa  nadłóżkowa  krótka  B  na  270,00  zł  netto/l  szt. 

Oferta  zawiera  również  inne nieścisłości  z  pogranicza matematyki, tj.  w  tabeli  nie zgadzają 

się obliczenia w wierszach od 3 do 7 włącznie. Iloczyn ilości sztuk i ceny netto za sztukę nie 

daje  wartości  netto  całego  wiersza,  co  powoduje  także  że  suma  poszczególnych  wierszy, 

składająca się na wartość oferty jest nieprawidłowa. Zgadza się jedynie przeliczenie wartości 

netto  na  brutto.  Oferta  PB  Furniture  sp.  z  o.o.  nie  zawiera  zaś  żadnych  danych 

pozwalających  zweryfikować  jak  spółka  otrzymała  cenę  jednostkową  621,50  zł  brutto  za 

krzesło obrotowe.” . 

W  odniesieniu  do  powyższych  argumentów  Odwołujący  podniósł,  że  „omyłki 

rachunkowe”  w  ofercie  poddostawcy  PB  Tenders  zostały  sprostowane  i  wskazał,  że 

„dostawca  ten  w  dniu  15  września  2021  r.  złożył  mu  ofertę  zawierającą  omyłkowe  ceny 

jednostkowe, a następnie w dniu 16 września 2021 r. złożył skorygowaną ofertę zawierającą 

prawidłowe ceny jednostkowe, przy czym łączna ceną netto i brutto tej oferty pozostaje bez 

zmian.  Omyłka  co  do  wskazania  poszczególnych  cen  jednostkowych  wynikała  z  błędnego 

przeniesienia  danych  z  arkusza  excel.  W  załączeniu  Odwołujący  przedkłada  skorygowaną 

ofertę od poddostawcy PB Tenders”. W dalszej części Odwołujący wskazał, że w jego ocenie 

omyłki o charakterze rachunkowym w załączonych do wyjaśnień dokumentach Zamawiający 

powinien ponownie wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień. 

Zamawiający  wskazał,  że  zasadniczą  przyczyną  uznania  za  nierzetelne 

przedłożonych  dowodów  nie  byty  „omyłki  rachunkowe”,  lecz  pozycjonowanie  ceny  w 

stosunku do poszczególnych przedmiotów zamówienia. Zdaniem Zamawiającego, sprzeczne 

z  logiką  jest  ustalenie  ceny  za  niewiele  większy  produkt  na  poziomie  ponad  500%  ceny 

produktu  mniejszego,  tak  jak  to  miało  miejsce  w  stosunku  do  Biurka  100  i  Biurka  130. 

Pozycjonowania ceny nie sposób uznać za „omyłkę rachunkową”. 

Ponadto,  to  na  Odwołującym  ciążył  obowiązek  poparcia  swoich  wyjaśnień 

stosownymi  dowodami.  Odwołujący  jako  przedsiębiorca,  a  więc  profesjonalista,  powinien 

mieć  pełną  świadomość  co  do  składanych  w  toku  wyjaśnień  dokumentów.  Fakt  posłużenia 

się  rzekomo  wadliwą  ofertą  poddostawcy  nie  ma  żadnego  znaczenia  w  niniejszej  sprawie, 

ponieważ  do  Zamawiającego  prawidłowa  oferta  PB  Tenders  nigdy  nie  dotarła.  Odwołujący 

się  przedłożył  ofertę  z  dnia  15  września  2021  r.  i  taka  oferta  jako  dowód  załączony  do 

wyjaśnień, została oceniona przez Zamawiającego. W ocenie Zamawiającego, oferta z dnia 

16  września  2021  r.  (której  Odwołujący  mimo  treści  odwołania  nadal  nie  przedłożył), 

stworzona została tylko na potrzeby postępowania przed Krajową Izba Odwoławczą.  

Zamawiający  zaprzeczył  twierdzeniom  Odwołującego  o  konieczności  ponownego 

wezwania  do  złożenia  wyjaśnień.  Odwołujący  będący  profesjonalistą,  na  którym  ciąży 

ustawowy  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny  lub  kosztu, 

zobowiązany  był  udzielić  wyczerpującej  odpowiedzi  na  wezwanie  Zamawiającego,  który 

jasno  określił  zakres  oczekiwanych  wyjaśnień.  Wielokrotne  wzywanie  wykonawcy  do 

złożenia  wyjaśnień  mogłoby  doprowadzić  do  naruszenia  konkurencji.  Dotychczasowe 

wyjaśnienia Odwołującego uznane zostały za niewiarygodne i nierzetelne, a to uniemożliwiło 

Zamawiającemu  ponowne  wezwanie  wykonawcy  do  złożenia  kolejnych  wyjaśnień. 

Zamaw

iający  podkreślił,  że  na  skutek  złożonych  wyjaśnień  nie  powstały  żadne  nowe 

wątpliwości, jak próbuje wykazać Odwołując.  

Zamawiający  podtrzymał  swoje  stanowisko  również  w  zakresie  krzeseł  obrotowych. 

Odwołujący,  zgodnie  z  treścią  wezwania  z  dnia  22  września  2021  r.  zobowiązany  był  do 

wykazania  wszelkimi  możliwymi  sposobami,  że  zaoferowane  ceny  pozwalają  na  realizację 

zamówienia bez strat i bez finansowania tego zamówienia z innych źródeł, niż zaoferowane 

wynagrodzenie  umowne.  Proste  wskazanie  ceny  jednostk

owej  na  poziomie  621,50  zł  nie 

spełnia wskazanych wymagań. Wykonawca w żaden sposób nie wykazał, aby cena ta była 

cena rynkową, realną  do zaoferowania.  Nie przedstawiono żadnych  danych  pozwalających 

na zweryfikowanie tej ceny. Zamawiający uznał więc ww. cenę za niewyjaśnioną. Ofertę PB 

Furniture  sp.  z  o.o.  podpisał  sam  Odwołujący  —  S.B.,  jako  jedyny  członek  zarządu 

up

rawniony  do  reprezentacji  ww.  spółki.  Skoro  więc  oferent  znał  przyczyny,  dla  których 

Odwołujący  oczekiwał  oferty  (a  znał  z  pewnością  takie  przyczyny,  albowiem  to  jedna  i  ta 

sama osoba), to powinien sporządzić ją w taki sposób, aby nadawała się do zweryfikowania 

przez  Zamawiającego  —  temu  bowiem  służy  instytucja  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień 

przewidziana w art. 224 Pzp. 

W

adliwie  sporządzone  wyjaśnienie  nie  może  obciążać  w  żaden  sposób 

Zamawiającego.  Odwołujący,  jako  profesjonalista,  powinien  w  pierwotnych  wyjaśnieniach 

szczegółowo,  dokładnie  i  precyzyjnie  wyjaśnić  wszystkie  elementy  składowe  ceny,  a  także 

powinien  wykazać  okoliczności  pozwalające  na  zaoszczędzenie  kosztów.  Tego  jednak  nie 

uczynił. Sporządzone wyjaśnienia były na tyle ogólnikowe i niekonkretne, że w zasadzie nie 

stanowią  wyjaśnień,  o  których  stanowi  art.  224 Pzp.  Nie  ulega  wątpliwości,  że  wyjaśnienia 

Odwołującego  powinny skupić  się  na  wykazaniu  czynników  rzutujących na  wysokość ceny, 

jak też uzasadniać w jaki sposób i w jakim stopniu ich istnienie przekłada się na obniżenie 

kosztów  wykonania  zamówienia,  tj.  przedstawionych  w  ofercie  cen  ogólnych.  W 

uproszczeniu, w

ykonawca powinien wykazać konkretne oszczędności w procesie produkcji, 

względnie  pozyskiwania  towarów  na  potrzeby  realizacji  zamówienia.  Tych  okoliczności 

Odwołujący nie wykazał. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza,  uwzględniając  dokumentację  postępowania,  dokumenty 

zgromadzone  w  aktach  sprawy  i  wyjaśnienia  złożone  na  rozprawie  przez  strony 

postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje. 

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. 

Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący  wykazał  posiadanie  legitymacji  uprawniającej  do 

wniesienia odwołania, stosownie do art. 505 ust. 1 Pzp.  

Izba  stwierdziła,  że  wykonawca  Tronus  Polska  Sp.  z  o.o.  zgłosił  przystąpienie  do 

postępowania  odwoławczego  w  sposób  nieskuteczny,  tj.  niezgodnie  z  wymogami  art.  525 

ust.  1  Pzp, 

który  stanowi,  że  wykonawca  może  zgłosić  przystąpienie  do  postępowania 

odwoławczego  w  terminie  3  dni  od  dnia  otrzymania  kopii  odwołania,  wskazując  stronę,  do 

której  przystępuje  i  interes  w  uzyskaniu  rozstrzygnięcia  na  korzyść  strony,  do  której 

przystępuje. Wykonawca złożył oświadczenie o przystąpieniu bez wskazania strony do której 

przystępuje oraz bez wykazania interesu w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść określonej 

strony. 

Odwołanie  zostało  rozpoznane  w  granicach  zarzutów  zawartych  w  odwołaniu, 

stosownie do art. 555 Pzp.  

Przedmiotem zamówienia jest dostawa mebli do domu studenta. W zakresie części 3 

zamówienia  przedmiot  zamówienia  obejmuje  dostawę:  biurek,  kontenerów,  łóżek,  szafek 

nadłóżkowych wiszących, szaf ubraniowych, krzeseł obrotowych. 

Odwołujący złożył ofertę na część 3 zamówienia z ceną 544 199,97 zł. W tej części 

zamówienia wpłynęło do Zamawiającego 11 ofert. Zgodnie z informacją zawartą w protokole 

postępowania,  Zamawiający  oszacował  wartość  zamówienie  w  części  3  na  kwotę 

304,00 zł., która po uwzględnieniu podatku VAT stanowi 984 455,55 zł brutto. 

W  wyniku  porównania  ceny  oferty  Odwołującego  do  szacunkowej  wartości 

zamówienia  oraz  do  średniej  cen  złożonych  ofert  Zamawiający  powziął  wątpliwość  co  do 

możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  za  zaoferowaną  przez  Odwołującego  cenę. 

Cena  całkowita  oferty  złożonej  przez  Odwołującego  jest  niższa  o  ponad  30%  od 

oszacowanej  wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

ustalonej 

przez  Zamawiającego  przed  wszczęciem  postępowania.  Cena  ta  jest  również 

niższa  o  ponad  30%  od  średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  złożonych  ofert 

niepodlegających odrzuceniu.  

W związku z powyższym Zamawiający, pismem z dnia 22 września 2021 r. wezwał 

Odwołującego do złożenia wyjaśnień zgodnie z art. 224 ust. 1 Pzp. Powyższe wezwanie nie 

zostało zakwestionowane przez Odwołującego w trybie środków ochrony prawnej. 

Treść  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  z  dnia  22  września  2021  r.  potwierdza,  że 

Zamawiający  wezwał  wykonawcę  do  złożenia  wyjaśnień  w  zakresie  czynników 

cenotwórczych,  które  wpłynęły  na  wysokość  ceny  brutto  oferty  Odwołującego  w  zakresie 

c

zęści  3.  Zamawiający  pouczył  w  wezwaniu  Odwołującego  o  obowiązku  wskazania 

czynnik

ów  rzutujących  na  wysokość  zaoferowanej  ceny,  jak  również  -  uzasadnienia  w  jaki 

sposób  i  w  jakim  stopniu  czynniki  te  przekładają  się  na  obniżenie  kosztów  wykonania 

zamówienia,  w  zakresie  przedstawionych  w  ofercie  cen  ogólnych.  Zamawiający  wyjaśnił  w 

treści  wezwania,  że  wykonawca  powinien  wykazać  wszelkimi  możliwymi  sposobami,  że 

zaoferowane 

ceny  pozwalają  na  realizację  zamówienia  bez  strat  i  bez  finansowania  tego 

zamówienia z innych źródeł niż zaoferowane wynagrodzenie umowne. 

Odwołujący złożył wyjaśnienia pismem z dnia 23 września 2021 r. wraz z kalkulacją 

ceny,  do  której  dołączył  oferty  potwierdzające  ujęte  koszty  zakupu  mebli:  oferta  02/09/21 

spółki  PB  Furniture  sp.  z  o.o.  z  siedzibą  w  Bydgoszczy  na  wykonanie  179  sztuk  krzeseł 

obrotowych  PB  1  70x70x100  cm,  oferta  firmy  PB  Tenders  J.  P.  na  wykonanie  mebli  do 

Domu Studenta. 

Złożone wyjaśnienia wraz z załącznikami potwierdzają, że Odwołujący nie przedstawił 

szczegółowych,  konkretnych  i  wiarygodnych  wyjaśnień  dotyczących  wyliczenia  ceny  oferty 

oraz 

istotnych  części  składowych  oferty,  a  załączone  dowody  na  potwierdzenie  wyjaśnień 

wykonawcy 

także nie są rzetelne i wiarygodne.  

W ustalonym stanie faktycznym Izba zważyła, jak poniżej: 

Stosownie  do  art.  224  ust.  1  Pzp

, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne 

części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą 

wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z 

wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia  lub  wynikającymi  z  odrębnych 

przepisów,  zamawiający  żąda  od  wykonawcy  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  w 

zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. W przypadku gdy 

cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od: 

wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej 

przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert 

niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający zwraca się 

o  udzielenie  wyjaśnień,  o  których  mowa  w  ust.  1,  chyba  że  rozbieżność  wynika  z 

okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia; 

wartości  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

zaktua

lizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, 

w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie 

wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.  

W  przypadku  zatem 

powzięcia  wątpliwości  co  do  oferowanej  ceny,  obowiązkiem 

zamawiającego  jest  zażądanie  od  wykonawcy  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów  w 

zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.  

Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa 

na wykonawcy, stosownie do art. 224 ust. 5 Pzp.  

Zgodnie  z  art.  224  ust.  6  Pzp

,  odrzuceniu,  jako  oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub 

kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym terminie, 

lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub 

kosztu.  

Zgodnie  z  art.  226  ust.  1  pkt  8  Pzp,  zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  zawiera 

rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.  

Przytoczone 

powyżej  przepisy  dają  podstawę  do  odrzucenia  przez  Zamawiającego 

oferty,  gdy  ta  zawiera  rażąco  niską  cenę.  Ceną  rażąco  niską  jest  cena  nierealistyczna,  za 

którą  nie  jest  możliwe  wykonanie  zamówienia  w  należyty  sposób  i  która  wskazuje  na  fakt 

wykonania zamówienia poniżej kosztów wytworzenia przedmiotu zamówienia. 

Jednocześnie  wskazać  należy,  że  o  tym,  czy  mamy  do  czynienia  z  ceną  rażąco 

niską,  decyduje  każdorazowo  badanie  ceny  na  podstawie  wyjaśnień  składanych  przez 

wykonawcę  oraz  odniesienie  danej  ceny  do  konkretnego  przedmiotu  zamówienia,  jego 

specyfiki i rynku. 

Złożone przez Odwołującego wyjaśnienia dotyczące wysokości ceny oferty w części 

3  zamówienia  zawierają  ogólne  oświadczenia  wykonawcy  co  do  jego  doświadczenia  w 

dostawach  i  montażu  wyposażenia  meblowego  oraz  współpracy  ze  stałą  grupą 

poddostawców.  Odwołujący  wskazał  na  pozyskanie  dwóch  ofert  producentów  mebli 

stolarskich  i  krzeseł,  które  załączył  do  wyjaśnień.  Odwołujący  podkreślił  m.in.  w 

wyjaśnieniach,  że  „specjalizacja  w  zakresie  działalności  handlowej  w  naszym 

przedsiębiorstwie pozwala na obniżenie kosztów ich wykonywania” oraz że „dotychczasowe 

doświadczenia  w  zakresie  obsługi  gwarancyjnej  i  serwisowej,  jak  również  stałe 

udoskonalanie  naszych  produktów  i  organizacji  na  bazie  doświadczeń  serwisowych  oraz 

stała  współpraca  z  poddostawcami  pozwalają  nam  na  zmniejszenie  udziału  kosztów  tych 

czynności w cenie oferowanych dostaw”. 

W świetle treści złożonych wyjaśnień, oferty załączone do wyjaśnień należało ocenić 

jako  niewiarygodne. 

Analiza  tych  dokumentów  prowadzi  do  wniosku,  że  ww.  oferty  nie 

zawierają  rzeczywistych  cen  rynkowych,  lecz  ceny,  które  mają  jedynie  arytmetycznie 

uzasadniać ofertę wykonawcy. Treść oferty PB Tenders na dostawę mebli do domu studenta 

z dnia 15 września 2021 r. wskazuje jednoznacznie, że podane w niej ceny zostały ustalone 

w  sposób  abstrakcyjny,  oderwany  od  racjonalnych  kosztów.  W  ocenie  Izby,  nie  są 

wiarygodne twierdzenia Odwołującego, że oferta poddostawcy PB Tenders zawiera jedynie 

omyłki rachunkowe, powstałe z przyczyn technicznych, które zostały sprostowane w ofercie 

z  16  września  2021  r.  Porównanie  cen  jednostkowych  mebli  w  obu  ofert  wskazuje 

jednoznacznie

, że w obu ofertach podane zostały całkowicie inne kwoty (ceny jednostkowe), 

które co prawda składają się na cenę całkowitą wskazaną w kalkulacji Odwołującego, jednak 

Odwołujący  nie  przedstawił  żadnych  dowodów  potwierdzających  rzetelność  tych  cen  w 

odniesieniu  do 

którejkolwiek  z  tych  ofert.  Przy  czym  oferta  złożona  Zamawiającemu,  która 

podlegała  ocenie  przez  Zamawiającego  w  postępowaniu  w  ramach  złożonych  wyjaśnień, 

została  de  facto  „anulowana”  przez  samego  Odwołującego  jako  błędna.  Zdaniem  Izby,  nie 

budzi  wątpliwości  fakt,  że  w  tej  ofercie  nie  wystąpiły  omyłki  rachunkowe,  spowodowane 

działaniem  programu  informatycznego,  jak  twierdził  Odwołujący  lecz  wskazane  w  niej 

wartości  stanowiły  jedynie  próbę  arytmetycznego  uzasadnienia  kalkulacji  zawartej  w 

wyjaśnieniach. 

Oferta  PB  Furniture  sp.  z  o.o. 

z  dnia  14  września  2021  r.  nie  zawiera  danych 

pozwalających  zweryfikować  podaną  cenę  jednostkową  621,50  zł  za  1  szt.  krzesła 

obrotowego. 

Oferta  została  podpisania  w  imieniu  ww.  spółki  przez  Odwołującego  jako 

członka zarządu tej spółki (oraz współwłaściciela). Spółka PB Furniture sp. z o.o. z siedzibą 

w Bydgoszczy 

działa pod tym samym adresem co Odwołujący, a drugim wspólnikiem jest J. 

P. 

prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  PB  Tenders.  Powyższe  powiązania 

wykonawcy  z  dostawcami  nie  są  zakazane  czy  też  sprzeczne  z  prawem,  jednak  w 

przypadku  składania  przez  wykonawcę  wyjaśnień  w  aspekcie  rażąco  niskiej  ceny  oferty 

wymagają  szczegółowego  i  rzetelnego  wyjaśnienia  i  przekonania  Zamawiającego  co  do 

rzetelności ofert dostawców, czego Odwołujący w tym przypadku nie wykazał.  

Nie 

budzi wątpliwości fakt, że w ramach badania i oceny wyjaśnień i złożonych przez 

wykonawcę  dowodów  Zamawiający  miał  obowiązek  dokonania  ich  oceny  zarówno  pod 

względem  merytorycznym,  jak  i  pod  względem  mocy  dowodowej,  w  tym  wiarygodności  i 

rzetelności  załączonych  do  wyjaśnień  dokumentów.  Wobec  braku  wykazania  przez 

Odwołującego  w  postępowaniu  odwoławczym,  że  złożone  oferty  „poddostawców”  są 

wiarygodne, 

Izba podzieliła negatywną ocenę tych dokumentów przez Zamawiającego, jako 

w 

pełni uzasadnioną. 

Reasumując,  Izba  zważyła,  że  Odwołujący,  jako  profesjonalista,  zobowiązany  był 

udzielić  wyczerpujących  wyjaśnień  na  pierwsze  wezwanie  Zamawiającego,  które  jasno 

określało  zakres  wymaganych  wyjaśnień.  Niewywiązanie  się  przez  wykonawcę  z  ciężaru 

wykazania  prawidłowości  ceny  oferty  nie  może  uzasadniać  ponownego  wzywania  do 

wyjaśnień, gdyż stanowiłoby naruszenie zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania 

wykonawców.  Podkreślenia  wymaga,  że  czynność  ponownego  wezwania  jest  uzasadniona 

tylko  wtedy,  gdy  z

łożone  pierwotne  wyjaśnienia  są  rzetelne  i  wiarygodne.  Nie  można 

zastosować    ponownego  wezwania  do  wyjaśnień,  jeśli  wykonawca  w  odpowiedzi  na 

pierwsze wezwanie 

składa wyjaśnienia ogólne, nieprecyzyjne i gołosłowne, jak w niniejszej 

sprawie. 

W  tych  okolicznościach  ponowne  wezwanie  do  złożenia  wyjaśnień  naruszałoby 

zasadę  uczciwej  konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców,  obowiązującą  w 

postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na mocy art. 16 Pzp. 

Zgodnie  z  art.  224  ust.  5  Pzp

,  obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco 

niskiej  ceny  lub  kosztu  spoczywa  na  wykonawcy.  W

yjaśnienia  składane  w  odpowiedzi  na 

wezwanie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny powinny być wyczerpujące i  szczegółowe oraz 

zawierać wskazanie konkretnych i możliwych do weryfikacji elementów mających wpływ na 

wysokość zaoferowanej ceny.  

W  świetle  powyżej  przedstawionych  obowiązków  wykonawcy,  wynikających  z 

obowiązujących  przepisów,  złożone  przez  Odwołującego  wyjaśnienia  należy  uznać  za 

ogólnikowe i niekonkretne, zawierające jedynie blankietowe oświadczenia wykonawcy, które 

nie  poddają  się  jakiejkolwiek  weryfikacji,  a  tym  samym  złożone  wyjaśnienia  wraz  z 

dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu. 

Biorąc pod uwagę powyższe, Izba orzekła, jak w sentencji wyroku. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 557 i art. 575 ustawy 

z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych 

(t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 

ze zm.), 

tj. stosownie do wyniku postępowania oraz na podstawie § 5 pkt 1 i 2 oraz § 8 ust. 2 

pkt  1 

rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  w  sprawie 

wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu 

odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania  (Dz.U.  z  2020  r.  2437).  Izba  uwzględniła  w  poczet 

kosztów postępowania kwotę 15 000,00 zł uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od 

odwołania  oraz  koszty  poniesione  przez  Zamawiającego  w  wysokości  3 600,00  zł  tytułem 

wynagrodzenia pełnomocnika i w wysokości 1151,34 zł tytułem dojazdu na posiedzenie. Izba 

zasądziła  od  Odwołującego  na  rzecz  Zamawiającego  zwrot  poniesionych  kosztów 

wykazanych na podstawie spisu kosztów i złożonych rachunków. 

Przewodniczący: 

…………………………