Sygn. akt: KIO 2079/21
WYROK
z 13 sierpnia 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ernest Klauziński
Protokolant:
Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie 11 sierpnia 2021 roku
w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej I
zby Odwoławczej 12 lipca 2021 r. przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Impel Facility Services Sp. z o.o. z siedzibą
we Wrocławiu, ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Optima Care Sp. z o.o.
z siedzibą w Bydgoszczy, Optima Cleaning Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Stołeczne Centrum Opiekuńczo-
Lecznicze Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, przy udziale:
1. wykonawcy
Security & Cleaning System Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu,
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: DGP Clean
Partner Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Seban Sp. z o.o. z siedzibą w
Katowicach, 7 MG Spółka z o.o. z siedzibą w Legnicy, Partner Medica Sp. z o.o. z
siedzibą w Legnicy, DGP Provider Sp. z o. o. z siedzibą w Legnicy
zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
Oddala odwołanie.
Kosztami postępowania obciąża odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia: Impel Facility Services Sp. z o.o. z siedzibą
we Wrocławiu, ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Optima Care Sp. z o.o.
z siedzibą w Bydgoszczy, Optima Cleaning Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Impel Facility Services Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, ARS
Medica Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Optima Care Sp. z o.o. z siedzibą w
Bydgoszczy, Optima Cleaning Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu na rzecz
zamawiającego - Stołecznego Centrum Opiekuńczo-Leczniczego Sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie kwotę 3 600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy
) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione przez
zamawiającego z tytułu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia jego
d
oręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………….............................……………..
Sygn. akt: KIO 2079/21
U z a s a d n i e n i e
Stołeczne Centrum Opiekuńczo-Lecznicze Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej
Zamawiający) prowadzi na podstawie przepisów ustawy z 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2019, dalej: Pzp) postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego pn.: „Usługa kompleksowego
sprzątania pomieszczeń w Zakładzie Opiekuńczo- Leczniczym przy ul. Mehoffera 72/74
oraz Zakładzie Opiekuńczo- Leczniczym przy ul. Szubińskiej 4 wchodzących w skład
Stołecznego Centrum Opiekuńczo- Leczniczego Sp. z o.o.”, numer: ZP/05/2021, zwane dalej
p
ostępowaniem.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
7 maja 2021 r. pod numerem 2021/S 089-229470.
12 lipca 2021 r. wykonawcy
wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: Impel Facility
Services Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, ARS Medica Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu, Optima Care Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy, Optima Cleaning Sp. z o.o. z
siedzibą
we Wrocławiu (dalej: Odwołujący), wnieśli odwołanie, w którym zaskarżyli niezgodne
z prze
pisami czynności i zaniechania Zamawiającego w zakresie części I postępowania,
zarzucając mu naruszenie następujących przepisów Pzp:
1. art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 16 i 17 Pzp przez wadliwe odrzucenie oferty
Odwołującego jako zawierającej błąd w obliczeniu ceny;
2. art. 239 Pzp przez
wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wnieśli o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: DGP Clean
Partner Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Seban Sp. z o.o. z siedzibą w
Katowicach, 7 MG Spółka z o.o. z siedzibą w Legnicy, Partner Medica Sp. z o.o. z
siedzibą w Legnicy, DGP Provider Sp. z o. o. z siedzibą w Legnicy (dalej:
Przystępujący DGP);
ponowne przeprowadzenie czynności badania i oceny ofert złożonych
w postępowaniu;
wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w postępowaniu w zakresie
części nr 1.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał m.in.:
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego uznając, że zawierała ona błędy w obliczeniu
ceny lub kosztu.
W formularzu Ofertowo-
Cenowym stanowiącym Załącznik nr 1 do Specyfikacji Warunków
Zamówienia (dalej: SWZ) w Części I pozycja 1 i 2 nie została określona stawka VAT, a z
kwoty podanej w ofercie nie wynika
ło, że jest to stawka 23%. Zamawiający wskazał, że w
Rozdziale XVII SWZ wyr
aźnie określony został sposób obliczania ceny tj. zgodnie z
formularzem ofertowym. Zamawiający podkreślił, że zamawiana usługa to kompleksowe,
profesjonalne utrzymanie czystości w pomieszczeniach zakładu bez czynności
pomocniczych przy pacjencie. Informacj
ę tę Zamawiający potwierdził udzielając odpowiedzi
na
pytanie
nr
z 2 czerwca
2021 r. wskazując, że usługa sprzątania nie obejmuje czynności pomocniczych
przy pacjencie i objęta jest stawką VAT 23%. Zamawiający 18 czerwca 2021 r. wezwał
Odwołującego do udzielenia wyjaśnień w tym zakresie. W odpowiedzi z 23 czerwca 2021 r.
Odwołujący wyjaśnił, że w zakresie przez siebie uznanym zastosował zwolnienie z VAT.
Odwołujący podniósł, że odrzucenie jego oferty było bezpodstawne gdyż:
SWZ, w szczególności opis sposobu obliczenia ceny, nie obligowała wykonawcy
do obliczenia ceny ofertowej z zastoso
waniem wyłącznie stawki VAT 23%,
2) wykonawcy zgodnie z rozdz. XVII pkt 3 SWZ
zobowiązani byli do samodzielnego
ustalenia stawki podatku VAT i
obliczenia ceny. Ponadto Zamawiający w
przywołanym postanowieniu SWZ przewidywał, że do obliczenia ceny oferty brutto
mo
gła znajdować zastosowanie inna niż podstawowa stawka podatku VAT.
Postanowienie rozdz. XVII pkt 3 SWZ brzmi
ało:
Prawidłowe ustalenie podatku VAT należy do obowiązków wykonawcy. W przypadku
zastosowania innej stawki VAT, niż stawka podstawowa, wykonawca winien wykazać
podstawę stosowania innej - preferencyjnej stawki podatkowej lub możliwość
stosowania zwolnień podatkowych (np. przedstawiając w tym celu wyjaśnienia bądź
indywidualną decyzję US).
3) wykonawca zgodnie z wzorem Formularza Ofertowo
– Cenowego zobowiązany
był podać wyłącznie informację o kwocie podatku VAT wyliczonej dla ceny ofertowej.
Wykonawca nie był obowiązany do wskazania stawki lub stawek ww. podatku
zastosowanych do obliczenia podatku;
4) Formularz Ofertowo
– Cenowy, ani w sposób wyraźny, ani w sposób dorozumiany
nie z
obligował wykonawców do stosowania wyłącznie stawki VAT 23%. Formularz
w ogóle nie zawierał informacji lub poleceń w tym zakresie;
sposób wyliczenia ceny opisany w SWZ – rozdz. XVII pkt 2 nie narzucał
wykonawcom obowiązku zastosowania do obliczania ceny konkretnej stawki
podatku VAT. Wymógł SWZ brzmiał:
Cenę oferty należy wyliczyć zgodnie z formularzem ofertowym. Należy podać kwotę
netto stawkę oraz kwotę VAT, kwotę brutto cyfrowo i słownie. W przypadku
rozbieżności pomiędzy podaną kwotą cyfrą i słownie Zamawiający uzna za cenę
oferty kwotę podaną słownie.
treść odpowiedzi na pytanie nr 42 do SWZ z 2 czerwca 2021 r. dotyczyła interpretacji
Zamawiającego co do treści opisu przedmiotu zamówienia i pozostawała bez
wpływu na sposób kalkulacji ceny;
treść ww. odpowiedzi nie spowodowała zmiany treści SWZ, a postanowienia
rozdziału XVII SWZ oraz Formularza Ofertowo – Cenowego pozostały bez zmian do
dnia otwarcia ofert;
oświadczenie Zamawiającego zawarte w ww. odpowiedzi nr 42 było oświadczeniem
o charakterze
cywilnoprawnym. Oświadczenie takie nie wywiera skutku prawnego
jeżeli jest obarczone wadami wymienionymi w Kodeksie cywilnym, w Prawie
zamówień publicznych lub stoi w sprzeczności z innymi przepisami prawa w tym
także z prawem podatkowym;
zgodnie z przepisami prawa podatkowego stawkę podatku VAT ustala się
w szczególności przy zastosowaniu art. 41 w związku art. 106b i 106e ustawy
z
11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w związku z art. 62 ustawy
z
10 września 1999 r. Kodeks karno – skarbowy. Kwalifikacja podatkowa –
kwalifikacja ze względu na VAT - czynności wskazanych w postępowaniu jest
zdeterminowana wyłącznie celem, któremu służą ww. czynności (ich treścią). Dla
ustalenia stawki podatki VAT zna
jdującej zastosowanie w sprawie decydujące
znaczenie
ma rzeczywista treść tychże czynności. Interpretacja Zamawiającego w ww. zakresie
nie wiązała zatem Odwołującego ani organów podatkowych, zwłaszcza w sytuacji,
w której wprost prowadziła do naruszenia przepisów. Interpretacja Zamawiającego
w ww. zakresie nie wiązała również wykonawców ponieważ nie stanowiła
wyrażonego wprost i jednoznacznie polecenia SWZ, co do sposobu obliczenia ceny,
a ponadto
była obarczona błędem.
W konsekwencji odrzucenie oferty
Odwołującego nastąpiło na skutek uchybień
Zamawiającego polegających na:
niewłaściwej interpretacji treści SWZ w zakresie dotyczącym poleceń i wymogów
dotyczących sposobu obliczenia ceny przez wykonawcę – SWZ nie zawierała
żadnego wyraźnego i jednoznacznego polecenia kalkulacji ceny ofertowej
z zastosowaniem stawki podatku 23%. Przeciwnie
– SWZ dopuszczała
zastosowanie różnych stawek podatku VAT (rozdz. XVII pkt 3 SWZ) – błąd co do
treści SWZ;
nieprawidłowej i niezgodnej z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym kwalifikacji
podatkowej usługi i poszczególnych czynności składających się na przedmiot
zamówienia dokonanej przez Zamawiającego (błąd co do kwalifikacji podatkowej
zamówienia);
błędzie co do znaczenia i związania wykonawców treścią oświadczeń
Zamawiającego zawartych w SWZ oraz w innych dokumentach postępowania, w
tym wyjaśnieniach dotyczących SWZ; Zamawiający bezpodstawnie przyjął, że
postanowienia SWZ
były bezwzględnie wiążące dla wykonawców oraz, że treść
nieważnych z mocy prawa postanowień SWZ nie podlegała rygorom art. 58 Kc. (tj.
czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest
nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten,
że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie
przepisy
ustawy
oraz,
że nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego)
Zdaniem
Odwołującego jego oferta nie zawierała błędu, który mógłby skutkować jej
odrzuceniem.
O
dwołujący podniósł również, że przepisy Pzp nie zawierają definicji legalnej błędu, więc
zgodnie z art. 8 Pzp
błąd należy traktować jako wadę oświadczenia woli w rozumieniu
kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 84 § 2 k.c. można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie,
że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę
rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Chodzi tu o błąd co do faktu,
polegający na niezgodnym z rzeczywistością wyobrażeniu o istniejącym stanie rzeczy
lub o treści czynności prawnej.
Błędem w obliczeniu ceny, w rozumieniu przepisu art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp, jest błąd
co do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego.
Oferta Odwołującego w jego ocenie nie zawierała błędu. Obliczenie ceny ofertowej zostało
dokonane po uprzedniej analizie treści przedmiotu zamówienia i kwalifikacji podatkowej
zamówienia oraz poszczególnych czynności składających się na zamówienie zgodnie
z wymogami prawa podatkowego. Odwołujący nie działał w mylnym przekonaniu co do stanu
faktycznego
dotyczącego przedmiotu zamówienia i zastosował się co do poleceń zawartych
w SWZ w zakresie dotyczącym sposobu obliczenia ceny. Wbrew twierdzeniu
Zamawiającego, Odwołujący nie zastosował zwolnienia z VAT do nieobjętych przedmiotem
zamówienia „czynności pomocowych przy pacjencie”, cokolwiek w ocenie Zamawiającego
miałoby
to pojęcie oznaczać, gdyż takiego pojęcia nie definiuje ani prawo podatkowe ani żadne inne
przepisy, w tym przepisy statystyczne zawierające kwalifikację przedmiotową
poszczególnych usług. Odrzucenie oferty Odwołującego naruszało zatem prawo, gdyż:
Zamawiający w nieuprawiony sposób przyjął, że zwolnieniu z VAT podlegały
wyłącznie bliżej niezdefiniowane przez niego „czynności pomocnicze przy pacjencie”,
podczas, gdy z treści Interpretacji Ogólnej wprost wynikało, że zakres zwolnienia nie
jest zależny od fizycznego związku danej czynności z konkretnym pacjentem, zaś
zwolnieniu podlegają szeroko pojęte czynności utrzymania czystości i porządku w
miejscach realizacji opieki medycznej.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego z uwagi na przyjęcie nieuprawnionego
stanem faktycznym założenia, że zastosowane przez Odwołującego zwolnienie
dotyczy
ło „czynności pomocniczych przy pacjencie” nieobjętych zakresem przetargu.
Z wyjaśnień złożonych przez Odwołującego 23 czerwca 2021 r. wyraźnie wynikało,
że zastosował on zwolnienie z VAT na podstawie Interpretacji Ogólnej wydanej przez
Ministra Rozwoju i Finansów 29 grudnia 2017 r., znak: PT1.8101.5.2017.PSG.622
(dalej: Interpretacja ogólna) w stosunku do czynności utrzymania czystości
w pomieszczeniach: w ZOL przy ul. Mehoffera 72/74 oraz czynności pomocy
w
zakresie czynności gospodarczo-kuchennych wyraźnie wymienionych w SWZ.
W zakresie dotyczącym kwestii czy usługa stanowiąca przedmiot zamówienia była usługą
o charakterze kompleksowym w znaczeniu prawa podatkowego
(jak twierdził Zamawiający)
i czy do ww. usługi znajduje zastosowanie jednolita stawka podatku VAT 23% Odwołujący
wskazał:
Z ugruntowanej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika,
że kompleksowość stanowi wyjątek od reguły, ma zastosowanie w odosobnionych
przypadkach wyraźnie umotywowanych okolicznościami stanu faktycznego i nie może
prowadzić do osiągnięcia celów sprzecznych z ustawą np. dowolnego kształtowania stawki
podatkowej.
Na gruncie podatku od towarów i usług obowiązuje zasada, że każde świadczenie powinno
być uznawane za odrębne i niezależne. Za źródło tej zasady przyjmuje się art. 1 ust. 2
Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku
od wartości dodanej, a na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów – art. 2 pkt 1 VI
Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw
państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku
od wartości dodanej, ujednolicona podstawa wymiaru podatku. Takie stanowisko
wielokrotnie potwie
rdzał też Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
W sprawie nie można było mówić o jednej (kompleksowej) usłudze, na którą składały się
wszystkie czynności wykonywane przez wykonawcę na rzecz Zamawiającego, bowiem
ze swej istoty m
iały one odmienny charakter i służyły osiągnięciu różnych celów.
Usługi związane z utrzymaniem odpowiedniego reżimu sanitarnego w pomieszczeniach,
w których wykonywana jest opieka medyczna oraz m.in. usługi obejmujące:
transport posiłków i dystrybucję (rozdzielanie porcji) posiłków zgodnie z dietami
i wydawanie pacjentom, zbieranie naczyń, utrzymanie czystości kuchenki
oddziałowej (mycie i dezynfekcja naczyń, sztućców, utrzymanie czystości w
kuchenkach
zgodnie
z aktualnie obowiązującym u Zamawiającego Planem Higieny),
przekazywanie brudnej i odbieranie czystej pościeli do i z pralni, kontrolę zgodności
dokumentacji z tym związanej,
transport leków, materiałów i środków higienicznych (np. pieluchomajtek) oraz
dezynfekcyjnych w obrębie zakładu (np. z apteki lub magazynu);
wykonywanie innych poleceń służbowych przełożonych zgodnie z ustalonym
rodzajem pracy i posiadanymi kwalifikacjami
– wpisują się bezpośrednio w proces
realizowanej w podmiocie leczniczym opieki medycznej i jako takie stanowią usługi
ściśle z tą opieką związane.
Takiego celu nie można było natomiast przypisać usługom utrzymania porządku
realizowanym np. w pomieszczeniach administracyjnych podmiotu leczniczego, gdyż trudno
było je w sposób bezpośredni powiązać z realizowanym tam procesem medycznym.
Powyższe nie oznaczało, że czynności te nie miały żadnego związku z procesem
leczniczym. W
pewnym stopniu służyć one będą prawidłowemu funkcjonowaniu placówki
medycznej,
a co za tym idzie właściwej realizacji udzielanych przez nią świadczeń. Jakiekolwiek
zaniechania w zakresie realizacji czynności związanych z utrzymaniem czystości
we wskazanych pomieszczeniach mogą potencjalnie wpłynąć na życie i zdrowie pacjentów
zakładu leczniczego. Z uwagi na wynikający z prawa podatkowego nakaz ścisłej interpretacji
zwolnień podatkowych, w ocenie Odwołującego, objęcie powyższych czynności zakresem
zwolnienia byłoby niezasadne. Stąd właściwą stawką VAT dla powyższych czynności była
stawka podstawowa
– 23%. Powyższa rozbieżność celów realizacji poszczególnych
czynności stanowiła istotne uzasadnienie dla odejścia od ich łącznego, kompleksowego
rozpoznania oraz potwierdza
ła zasadność stosowania wobec tych czynności różnych stawek
VAT
– odpowiednich do ich zakresu i celu.
N
a gruncie rozpoznawanej sprawy usługi objęte zwolnieniem z VAT oraz usługi
opodatkowane
będą realizowane przez różnych członków Konsorcjum Odwołującego. Usługi
objęte zwolnieniem z VAT, będą wykonywane przez należące do Konsorcjum podmioty
lecznicze, z uwagi na ich ścisły związek z procesami opieki medycznej. Usługi pozostałe –
będą realizowane przez innych członków Konsorcjum. Powyższe z natury rzeczy wyłącza
uznanie usług za kompleksowe, gdyż zgodnie z orzecznictwem TSUE nie mogą być uznane
za kompleksowe usługi realizowane przez różne podmioty. Wobec powyższego Odwołujący
ze względu na treść powszechnie obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie był
zobligowany traktować usługi jako usługi kompleksowej i mógł, zgodnie z prawem,
zastosować zwolnienie od podatku.
W zakresie dotyczącym zakwalifikowania przedmiotu zamówienia jako usługi kompleksowej,
Odwołujący wskazał:
SWZ
jest oświadczeniem zamawiającego o charakterze cywilnoprawnym, zatem
postanowienie SWZ
sprzeczne z przepisem o charakterze bezwzględnie obowiązującym nie
mo
gło być prawnie skuteczne, gdyż jest dotknięte sankcją nieważności (art. 58 § 1 in initio
Kc w zw. z art. 14 Pzp).
Mając na względzie, że ww. przepisy prawa podatkowego są
przepisami powszechnie obowiązującymi, to znajdują one zastosowanie, niezależnie od
oświadczeń złożonych w toku postępowania przez Zamawiającego. O kwalifikacji czynności
ze względu na VAT decydowała rzeczywista treść tej czynności, a nie wola Zamawiającego.
Skoro więc oświadczenie Zamawiającego co do charakteru usługi i stosowanego do niej
podatku VAT st
ało w opozycji do prawa podatkowego, to wykonawca zobowiązany był
stosować
prawo
a nie postanowienia SWZ. Nie
miało znaczenia, że w odpowiedzi na pytanie nr 42
Zamawiający wskazał, że zamówienie „nie obejmuje czynności pomocniczych przy
pacjencie”. Formułując powyższą odpowiedź Zamawiający nie zmienił postanowień SWZ w
zakresie sposobu obliczenia ceny,
a treść tej odpowiedzi była niejasna i nie miała wpływu na
możliwość stosowania zwolnienia z VAT, gdyż:
pojęcie „czynności pomocniczych przy pacjencie” nie zostało zdefiniowane
ani w przepisach prawa ani w orzecznictwie podatkowym, co powod
owało, że nie
było możliwe ustalenie zakresu tego rodzaju czynności,
żadne przepisy prawa ani orzecznictwo podatkowe nie ograniczały zakresu
stosowania zwolnienia wyłącznie do „czynności pomocniczych przy pacjencie”.
Odwołujący na żadnym etapie postępowania nie twierdził, że zastosuje zwolnienie do tego
rodzaju czynności. Tym samym ww. odpowiedź Zamawiającego miała wyłącznie charakter
informacyjny i niewiele wnoszący do sprawy. Zgodnie z postanowieniami rozdz. XVII SWZ
każdy z wykonawców biorących udział w postępowaniu, zobowiązany był samodzielnie
i prawidłowo ustalić stawkę podatku VAT.
6 sierpnia 2021
r. Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie i wniósł o jego
oddalenie. Uzasadniając swoje stanowisko Zamawiający wskazał m. in.:
Zamawiający 2 czerwca 2021 r., odpowiedzią na pytanie nr 42 do SWZ dokonał modyfikacji jej
postanowień w zakresie sposobu obliczenia ceny, wskazując że przedmiotem zamówienia
była usługa kompleksowa i podlegała jednej stawce podatku VAT — 23%. Treść pytania
oraz odpowiedź na nie nakierowane były na wyeliminowanie ewentualnych wątpliwości,
co do obowiązującej stawki VAT.
O
dpowiedź Zamawiającego dowodzi jednoznacznie, że Zamawiający wymagał zastosowania
stawki p
odstawowej podatku VAT, czyli 23% na cały przedmiot zamówienia, jednocześnie
wykluczając możliwość zastosowania zwolnienia z podatku VAT. Wskazana zmiana SWZ stała
się wiążąca dla wykonawców i obligowała ich do zastosowania stawki VAT 23% na cały
przedmiot
zamówienia.
Odwołujący nie przypisał właściwego znaczenia odpowiedzi na pytanie nr 42, czyli pominął fakt
dokonania zmiany SWZ w zakresie zastosowanej stawki podatku VAT w związku z udzieloną
odpowiedzią. Ponadto błędnie starał się przypisać tej czynności wyłącznie charakter „interpretacji
Zamawiającego co do treści opisu przedmiotu zamówienia", która w jego ocenie pozostawała bez
wpływu na sposób kalkulacji ceny. Jednocześnie Odwołujący wskazał w uzasadnieniu odwołania,
że odpowiedź Zamawiającego na pytanie nr 42 była oświadczeniem obarczonym wadą (art. 58
Kc
), które nie powinno wywoływać skutków prawnych, co w konsekwencji doprowadziło do
uznania przez niego, że nie był on związany odpowiedzią na pytanie w zakresie zastosowanej
stawki podatku VAT.
Udziel
ając na pytanie nr 42 Zamawiający w sposób jasny i jednoznaczny wskazał, że potwierdza,
że usługa jest usługą kompleksową i podlega jednej stawce VAT, czyli 23%. Z istoty
kompleksowości usługi w rozumieniu podatkowym wynika, że powinna ona być opodatkowana
jedną stawką czyli stawka 23%. Kompleksowość w przypadku tej usługi oznaczała, że usługi
stanowiące przedmiot zamówienia należało traktować jako całość, co oznaczało brak możliwości
zastosowania zw
olnienia podatkowego, na które powołał się Odwołujący.
Zarzuty
Odwołującego były de facto próbą zaskarżenia postanowień SWZ w zakresie sposobu
obliczenia ceny.
Była to niedopuszczalna próba ominięcia art. 515 ust. 2 pkt 1 Pzp.
O
ferta Odwołującego zawierała błąd w obliczeniu ceny, wynikający z zastosowania przez niego
zwolnienia z podatku VAT, a w konsekwencji jego oferta podlega
ła odrzuceniu na podstawie
art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp
. Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z 20 października 2011 r.
(sygn. akt: III CZP 52/ 11) „Określenie w ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej
stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu ceny, jeżeli nie ma ustawowych
przesłanek wystąpienia omyłki (art. 89 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy z 29
stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych). Sąd Najwyższy wskazał, że określenie w ofercie
ceny
brutto
z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu
ceny, jeżeli brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki (w aktualnym stanie prawnym
art. 226 ust. 1 pkt 10 w zw. art. 223 ust. 2 pkt 3 Pzp).
P
rzedmiot zamówienia stanowiła usługa kompleksowego sprzątania pomieszczeń (w obiektach
wskazanych przez Zamawiającego) wraz z dostawą niezbędnych środków do utrzymania
czystości i dezynfekujących, a także środków higienicznych. Zgodnie z informacjami zawartymi w
załączniku nr 1.1 do SWZ do obowiązków wykonawcy będzie należało świadczenie usług:
kompleksowego, profesjonalnym utrzymaniu czystości w pomieszczeniach wskazanych
przez
Zamawiającego;
zapewnianie ciągłości dostępności preparatów myjących i myjąco-dezynfekujących
do powierzchni dużych, alkoholowych preparatów do dezynfekcji rąk, preparatów
pielęgnujących dłonie a także środków higienicznych wskazanych przez Zamawiającego
(ręczniki papierowe, papier toaletowy, mydło w płynie, worki foliowe na odpady, szczotki
do WC);
kompleksowej pomocy w zakresie czynności gospodarczo — kuchennych, w tym:
a)
transport posiłków i dystrybucja porcji) posiłków zgodnie z dietami i wydawanie
pacj
entom, zbieranie naczyń, utrzymanie czystości kuchenki oddziałowej (mycie
i dezynfekcja naczyń, sztućców, utrzymanie czystości w kuchenkach zgodnie
z aktualnie obowiązującym w SCOL Sp. z o.o. Planem Higieny),
b) przekazywanie brudnej i odbieranie czystej po
ścieli do i z pralni, kontrola zgodności
dokumentacji z tym związanej,
c)
transport leków, materiałów i środków higienicznych (np. pieluchomajtek) oraz
dezynfekcyjnych w obrębie zakładu (np. z apteki lub magazynu);
d)
wykonywanie innych poleceń służbowych przełożonych zgodnie z ustalonym
rodzajem pracy i posiadanymi kwalifikacjami.
Czynności wymienione w pkt 3 powyżej zostały określone jako kompleksowa pomoc w zakresie
czynności gospodarczo — kuchennych. Z brzmienia tego punktu wynikało, że czynności te nie
będą czynnościami pomocniczymi, ani ściśle związanymi z usługami podstawowymi
świadczonymi przez Zamawiającego. Czynności te nie będą też czynnościami ściśle związanymi
z usługami podstawowymi (medycznymi) świadczonymi przez wykonawcę, gdyż usługi medyczne
nie
są objęte przedmiotem zamówienia i nie będą przez wykonawcę świadczone.
Ponadto
w pkt 6 ww. załącznika Zamawiający zawarł dodatkową informację, która stanowiła
doprecyzowanie przyszłego zakresu świadczenia wykonawcy: „Zamawiający w ramach realizacji
usług objętych przedmiotowym postępowaniem nie przewiduje świadczenia czynności
pomocniczych przy pacjencie".
Po przeprowadzeniu rozprawy Izba, uwzględniając dokumentację przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść
specyfikacji warunków zamówienia, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i stanowiska stron i Przy
stępujących zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie
a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, ustaliła i zważyła,
co następuje.
I
zba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych skutkujących
odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 nPzp.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust.
1 Pzp, tj. istnienie po
stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz
możliwości poniesienia przez niego szkody w wyniku kwestionowanych czynności
zamawiającego.
Izba ustaliła, że do postępowania odwoławczego skuteczne przystąpienie po stronie
zamawiającego zgłosili:
1. wykonawca
Security & Cleaning System Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu,
2. wykonawcy
wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia: DGP Clean Partner
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Seban Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach,
7 MG Spółka z o.o. z siedzibą w Legnicy, Partner Medica Sp. z o.o. z siedzibą
w Legnicy, DGP Provider
Sp. z o. o. z siedzibą w Legnicy.
Mając na uwadze powyższe Izba merytorycznie rozpoznała złożone odwołanie, uznając,
że nie zasługuje ono na uwzględnienie.
W zakresie dotyczącym zarzutów odwołania Izba ustaliła co następuje:
Sposób obliczania ceny został uregulowany przez Zamawiającego w Rozdziale XVII SWZ
w następujący sposób:
„Cena oferty brutto musi uwzględniać wszystkie koszty związane z realizacją
przedmiotu zamówienia zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia wskazanym w
OPZ oraz projektowanych postanowieniach umowy.
Cenę oferty należy wyliczyć zgodnie z formularzem ofertowym. Należy podać kwotę
netto stawkę oraz kwotę VAT, kwotę brutto cyfrowo i słownie. W przypadku
rozbieżności pomiędzy podaną kwotą cyfrą i słownie Zamawiający uzna za cenę
oferty kwotę podaną słownie.
Prawidłowe ustalenie podatku VAT należy do obowiązków Wykonawcy. W przypadku
zastosowania innej stawki VAT, niż stawka podstawowa, Wykonawca winien
wy
kazać podstawę stosowania innej preferencyjnej stawki podatkowej lub możliwość
stosowania zwolnień podatkowych (np. przedstawiając w tym celu wyjaśnienia bądź
indywidual
ną decyzję LIS) (...)”.
W formularzu ofertowo-ce
nowym stanowiącym Załącznik nr 1 do SWZ Zamawiający
w zakresie części I przedmiotu zamówienia wskazał, by wykonawcy wpisali:
miesięczne wynagrodzenie za świadczenie usług utrzymania czystości i higieny,
wysokość łącznej ceny (kwota maksymalna za realizację części I przedmiotu
zamówienia)
Ceny miały zostać podane w postaci kwoty netto, kwoty brutto oraz VAT.
Kluczowe dla rozstrzygnięcia co do zasadności zarzutów odwołania pytanie nr 42 z 2
czerwca 2021 r.
brzmiało:
„Zamawiający w SIWZ, OPZ i załącznikach wśród ogółu prac wymienia także prace
pomocnicze przy pacjencie. Jednocześnie w pkt. 6 OPZ zaznacza, że: Zamawiający w
ramach realizacji usług objętych przedmiotowym postępowaniem, nie przewiduje
świadczenia czynności pomocniczych przy pacjencie.
Zważywszy na fakt, iż prace pomocnicze:
• są one zwolnione z podatku VAT, natomiast prace pozostałe są opodatkowane
wg stawki 23%,
• prawidłowość ustalania relacji pomiędzy sprzedażą opodatkowaną, a zwolnioną
w już realizowanych kontraktach tego typu jest przedmiotem zainteresowania
Urzędów Kontroli Skarbowej (w praktyce — organy te prowadzą obecnie
ogólnopolskie kontrole w firmach świadczących usługi outsourcingowe,
m.in. przesłuchując w ich w toku zatrudnioną w szpitalach kadrę menedżerską,
co prowadzić ma do obiektywnego ustalenia w toku kontroli wartości usługi
zwolnionej w całej jej wartości),
z
wracamy się z uprzejmą prośbą o udzielenie informacji, jaki procent wartości usługi będą
one w opinii Zamawiającego stanowić? W opinii Wykonawcy — ustalenie relacji pomiędzy
wartością sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej przez Zamawiającego, już na etapie
prowadzonego postępowania — pozwoli na uniknięcie opisanych powyżej czynności
w przyszłości.
Jeśli Zamawiający nie wyraża na powyższe zgody, prosimy o potwierdzenie, że usługa jest
usługa kompleksową i podlega jednej stawce VAT, czyli 23% (...)”.
Na powyższe pytanie Zamawiający odpowiedział: „Zamawiający potwierdza, że usługa jest
usługą kompleksową i podlega jednej stawce VAT, czyli 23%”.
Odwołujący w swojej ofercie w zakresie części I przedmiotu zamówienia wskazał
następujące ceny za realizację zadania:
„Miesięczne wynagrodzenie za świadczenie usług utrzymania czystości i higieny
wynosi: netto 190 278,00
zł (słownie sto dziewięćdziesiąt tysięcy dwieście
siedemdziesiąt osiem złotych 00/100),
VAT
3.075,10 zł (słownie trzy tysiące siedemdziesiąt pięć złotych 10/100),
Brutto 193 353,10
zł słownie sto dziewięćdziesiąt trzy tysiące trzysta pięćdziesiąt trzy
złote 10/100).
Wysokość łącznej ceny (wartość zamówienia) z tytułu realizacji niniejszej umowy nie
przekroczy kwoty:
(kwota brutto za całość zamówienia stanowić będzie cenę oferty dla części Nr 1)
netto 2 283 336,00
zł (słownie dwa miliony dwieście osiemdziesiąt trzy tysiące trzysta
trzydzieści sześć złotych 00/100),
VAT 36 901,20
zł (słownie trzydzieści sześć tysięcy dziewięćset jeden złotych
Brutto 2 320 237,20
zł słownie dwa miliony trzysta dwadzieścia tysięcy dwieście
trzydzieści siedem złotych 20/100)”.
18 czerwca 2021 r. Zamawiający na podstawie art. 223 ust. 1 Pzp wezwał Odwołującego
do
wyjaśnienia treści złożonej oferty tj. wskazania w formularzu ofertowym zastosowanej
stawki VAT, zgodnie z postanowieniami SWZ
— Dział A - Rozdziału XVII pkt. 2 - Sposób
obliczenia ceny.
W odpowiedzi z 23 czerwca 2021 r. Odwołujący przedstawił argumentację
podobną do tej zawartej w uzasadnieniu odwołania. Ponadto Odwołujący wskazał, że treść
jego oferty w zakresie zastosowanego zwolnienia z VAT dla części usług mających być
realizowanymi na rzecz Zamawiającego była prawidłowa.
1 lipca 2021 r. Zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty w
postępowaniu oraz o odrzuceniu z postępowania oferty Odwołującego. W uzasadnieniu, w
części dotyczącej odrzucenia ze względu na błąd w obliczeniu ceny Zamawiający wskazał:
„Po przeanalizowaniu oferty z dnia 14 czerwca 2021 r („Oferta") złożonej przez Konsorcjum
reprezentowane przez lidera IMPEL FACILITY SERVICES Sp. z. o.o. („Konsorcjum”),
Zamawiający stwierdza, że zawiera ona błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. W Formularzu
Ofertowo Cenowym stanowiącym Załącznik nr 1 do Specyfikacji Warunków Zamówienia
z dnia 4 maja 2021 r. („SWZ”) w Części I pozycja 1 i 2 nie została określona stawka VAT,
a z kwoty podanej w Ofercie nie wynika,
że jest to stawka 23%. W SWZ w Rozdziale XVII
Zamawiający jasno i wyraźnie określił sposób obliczania ceny precyzując m.in., iż (...) Cenę
oferty należy wyliczyć zgodnie z formularzem ofertowym. Należy podać kwotę netto stawkę
oraz kwotę VAT, kwotę brutto cyfrowo i słownie. (...) W opisie przedmiotu Zamówienia w
SWZ Zamawiający wskazał, iż zamawiana usługa to kompleksowe, profesjonalne utrzymanie
czystości w pomieszczeniach zakładu i nie przewiduje się czynności pomocniczych przy
pacjencie. Informację tę Zamawiający potwierdził udzielając odpowiedzi na pytanie nr 42
z dnia 02.06.2021 r. wskazując, że usługa sprzątania nie obejmuje czynności pomocniczych
przy pacjencie i objęta jest stawką VAT 23% Zamawiający w dniu 18.06.2021 r. wezwał
Konsorcjum do udzielenia wyjaśnień w tym zakresie. W odpowiedzi z dnia 23.06.2021 r.
Konsorcjum udzieliło odpowiedzi, iż w zakresie przez siebie uznanym zastosowane zostało
zwolnienie z VAT.
Biorąc pod uwagę postanowienia art. 226 ust. 1 pkt 10 Pzp Zamawiający
odrzuca Ofertę Konsorcjum, ponieważ złożona Oferta zawiera błędy w obliczeniu ceny
powodujące, że treść Oferty jest niezgodna z wymaganiami określonymi w Specyfikacji
Warunków Zamówienia z dnia z dnia 4 maja 2021 r. i z pozostałą dokumentacją przetargową
dotyczącą przedmiotowego postępowania”.
Biorąc pod uwagę powyższe Izba uznała, że czynność polegająca na odrzuceniu oferty
Odwołującego jako zawierającej błąd w obliczeniu ceny była prawidłowa i uzasadniona.
W ocenie Izby nie budzi żadnych wątpliwości, że Zamawiający udzielając odpowiedzi
na pytanie nr 42 zmienił i doprecyzował treść SWZ w sposób wiążący dla wykonawców
biorących udział w postępowaniu. Podkreślenia wymaga, że pytanie nr 42 jasno wskazywało
na
problemy wynikające z interpretacji zasad dotyczących możliwości zastosowania
zwolnienia z VAT i zmierzało do uzyskania od Zamawiającego jednoznacznego wskazania
dotyczącego zasad obliczania ceny oferty. Odpowiedź udzielona przez Zamawiającego nie
budziła wątpliwości interpretacyjnych, zatem oczywistym było, że Zamawiający uzna
za zgodne z SWZ wyłącznie oferty uwzględniające stawkę VAT w wysokości 23%.
Skoro Odwołujący nie zgadzał się ze stanowiskiem Zamawiającego co do traktowania
przedmiotu zamówienia jako usługi kompleksowej to powinien w odpowiednim terminie
wnieść odwołanie przeciwko zmianie SWZ dokonanej w wyniku odpowiedzi na pytanie nr 42.
Odwołujący z takiej możliwości nie skorzystał, zatem SWZ został zmieniony w sposób
prawomocny i nie ma możliwości jego zmiany na etapie wyboru najkorzystniejszej oferty,
a w ocenie Izby de facto do tego zmierzało odwołanie.
Argumentacja Odwołującego podważająca zasadność uznania przez Zamawiającego,
że przedmiot zamówienia stanowi usługę kompleksową była w ocenie Izby próbą wzruszenia
zmiany SWZ po upływie ustawowego terminu do wniesienia odwołania dotyczącego
tej zmiany.
Tym samym argumentacja ta została uznana za spóźnioną. W ocenie Izby
całkowicie nieuprawnione było z kolei twierdzenie Odwołującego, że odpowiedź na pytanie
nr 42 nie stanowiła wiążącej dla wykonawców zmiany SWZ.
Mając na uwadze powyższe Izba uznała, że odwołanie podlega oddaleniu w całości
i na podstawie art. 553 zdanie pierwsze ustawy
Pzp orzekła jak w sentencji.
Rozpoznając odwołanie Izba przeprowadziła dowody z następujących dokumentów:
1. SWZ
z załącznikami,
pytań do treści SWZ oraz odpowiedzi Zamawiającego na te pytania,
3. oferty
Odwołującego,
korespondencji Zamawiającego i Odwołującego w zakresie dotyczącym wyjaśnienia treści
oferty Odwołującego,
informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty i o odrzuceniu oferty Odwołującego
z
postępowania.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na podstawie
art. 557 i 575 Pzp oraz
§ 5 pkt 1 i 2 lit. b) w zw. z § 8 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z 30 grudnia 2020 r.
(Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
………………................……………….………