KIO 1875/21 WYROK dnia 31 sierpnia 2021 r.

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

WYROK 

z dnia 31 sierpnia 2021 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodniczący: 

Monika Kawa-

Ogorzałek 

Protokolant:   

Szymon Grzybowski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  11  sierpnia  2021r.,  w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajow

ej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  24  czerwca  2021  r.  przez 

wykonawcę KRISBUD Sp. z o.o. z siedzibą w Trzebini w postępowaniu prowadzonym przez 

Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie 

przy udziale wykonawcy Flora Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Krakowie zgłaszającego swoje 

przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego 

orzeka: 

1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty 

najkorzystniejszej,  odrzucenie  oferty  wykonawcy  Flora  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.  z  siedzibą  w 

Kr

akowie na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp oraz ponowną ocenę i badanie ofert; 

2. w pozostałym zakresie oddala odwołanie; 

3. kosztami postępowania obciąża w ½ Odwołującego i ½ Zamawiającego: 

3.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr (słownie: 

dwadzieścia  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  Odwołującego  tytułem  wpisu  od 

odwołania. 

3.2. zasądza od Flora Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Krakowie na rzecz Odwołującego kwotę 

8200 zł 00 gr (słownie: osiem tysięcy dwieście sześćset złotych zero groszy). 

Stosownie do art. 579 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień 

publicznych  (Dz.  U.  z  2021  r.,  poz.  1129 ze zm.)  na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  14  dni  od 

dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący : 

……………………………… 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

UZASADNIENIE 

Zamawiający – Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie prowadzi na podstawie ustawy z 

dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019r. poz. 1843 z ze zm.; 

dalej:  „Pzp”)  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  w  trybie  przetargu 

nieograniczonego  na  wyłonienie  wykonawcy  robót  budowlanych  w  ramach  zadania  pn. 

„Rewaloryzacja Parku im. Wojciecha Bednarskiego”. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku  Urzędowym  Unii 

Europejskiej w dniu 20 listopada 2020r. pod numerem 2020/S 555417. 

W  dniu 24  czerwca 2021r. Odwołujący  –  KRISBUD  sp.  z  o.o.  z siedzibą  w  Trzebini 

wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie w którym zarzucił Zamawiającemu 

naruszenie: 

art. 91 ust. 1 Pzp przez dokonanie wyboru oferty wykonawcy FLORA sp. z o.o. sp.k. z 

siedzibą  w  Krakowie  (dalej:  „FLORA”  lub  „Przystępujący”)  jako  najkorzystniejszej  oraz 

zaniechanie udzielenia 

zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy tj. 

Odwołującemu; 

art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty FLORA 

pomimo,  że  zawiera  ona  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  co 

znalazło  potwierdzenie  w  złożonych  przez  tego  wykonawcę  wyjaśnieniach  ceny  rażąco 

niskiej,  przez  przyjęcie  do  ustalenia  ceny  oferty,  kosztów  pracy  na  poziomie  niższym  od 

minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie właściwych przepisów i brak 

wykazani

a,  że  przyjęta  do  kalkulacji  ceny  oferty  przez  niego  cena  za  roboczogodzinę  jest 

realna  i  rynkowa  oraz  zgodna  z  powszechnie  obowiązującymi  przepisami  prawa,  w  tym  w 

zakresie  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę,  a  szereg  elementów  przedmiarowych 

zostało oszacowanych poniżej wartości rynkowej; 

naruszenie  z  art.  89  ust.  1  pkt  2  Pzp  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  FLORA 

mimo,  że  jego  oferta  jest  niezgodna  z  treścią  specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia 

(zwanej dalej: "SIWZ"), gdyż nie obejmuje wszystkich wymaganych elementów zamówienia 

tj.  „Zabawek  Pana  Twardowskiego”  z  grafiką  w  formie  komiksu,  w  formie  teatru  cieni  i  w 

formie ręcznie przesuwanych figurek, zgodnie z wymaganiami Zamawiającego zawartymi w 

odpowiedzi na pytanie nr 26 do SIWZ z dnia 31 g

rudnia 2021r., a ponadto wielkości licznych 

elementów  kosztorysowych  są  zaniżone  w  stosunku  do  ilości  przedmiarowych  i 

dopuszczonych przez Zamawiającego 10% odchyleń. 

W związku z powyższymi zarzutami Odwołujący wniósł o: 

uwzględnienie odwołania w całości, 

nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty 

złożonej przez FLORA, 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

nakazanie Zamawiającemu odrzucenie oferty  złożonej  przez FLORA  ze  względu na 

niezgodność z treścią SIWZ, 

nakazanie  Zamawiającemu  odrzucenie  oferty  złożonej  przez  FLORA  ze  względu,  iż 

zawiera cenę rażąco niską, 

nakazanie  Zamawiającemu  dokonania  wyboru  oferty  Odwołującego  jako  oferty 

najkorzystniejszej w postępowaniu. 

Uzasadniając  zarzuty  odwołania  wskazał,  że  zgodnie  z  protokołem  postępowania 

szacunkowa  wartość  zamówienia  w  zakresie  podstawowym  wynosi  12.910.952,62  zł,  a  w 

zakresie  opcjonalnym  6.948.688,41  zł.  Zgodnie  z  SIWZ  przedmiot  zamówienia  obejmuje 

między innymi: 

roboty budowlane w zakresie rozbiórek, 

roboty  budowlane  w  zakresie  bu

dowy  budynków,  budowli  i  obiektów  małej 

architektury, - 

budowę instalacji oświetlenia parku, 

montaż urządzeń zabawowych oraz urządzeń siłowych, 

budowę i przebudowę schodów terenowych, 

budowę i przebudowę ścieżek parkowych, 

budowę i przebudowę ogrodzenia parku, 

modernizację chodnika oraz parkingu, 

budowę elementów infrastruktury wewnętrznej i zewnętrznej, 

prace konserwatorskie istniejącego pomnika oraz dostawę i montaż nowych rzeźb, - 

pielęgnację istniejącego drzewostanu, 

nasadzenia zieleni w

ysokiej i niskiej oraz budowę elementów ochrony fauny, zgodnie 

z treścią niniejszej SIWZ i jej załącznikami. 

Odwołujący wskazał także, że wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu zamówienia 

ma charakter ryczałtowy. W pkt. 12.1 SIWZ Zamawiający sprecyzował, że wykonawca musi 

przedstawić  cenę  ryczałtową  oferty  dla  całości  zamówienia  wyliczoną  w  oparciu  o  własną 

kalkulację,  a  przedstawić  ją  w  formularzu  oferty  odpowiednio  do  jego  treści  jako  cenę  za 

całość  zamówienia  jak  i  z  wyszczególnieniem  wartości  zamówienia  na  roboty  budowlane  i 

nasadzenia  zieleni  z  podziałem  na  zakres  podstawowy  oraz  zakresy  objęte  prawem  opcji 

odpowiednio dla robót budowlanych i nasadzeń zieleni. Cena musi uwzględniać wymagania i 

zapisy SIWZ oraz jej  załączników, w szczególności dokumentacji projektowej, w tym także 

koszty gwarancyjne, podatki oraz rabaty, upusty itp., których Wykonawca zamierza udzielić. 

Przed  podpisaniem umowy  Zamawiający  wymagał  przedłożenia kosztorysu szczegółowego 

wraz ze stawkami narzutów lub uproszczonego z zestawieniem kosztów materiału, robocizny 

i  sprzętu.  W  pkt.  1.27  SIWZ  Zamawiający  wskazał,  że  „...  przy  oferowaniu  rozwiązań  i 

elementów oraz urządzeń innych niż opisane w SIWZ (...) dopuszcza tolerancję +/- 10% w 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

stosunku  do  podanych  wymagań  (rozmiarów,  wymiarów  lub  obliczeń  wobec  wszystkich 

elementów  wyrobów,  założeń  lub  funkcji)  traktowanych  w  zależności  od  danego  parametru 

podanego  w  SIWZ  jako  wymaganie  minimalne  albo  maksymalne,  przy  czym  zmienione 

parametry  (rozmiary,  wymiary  lub  obliczenia)  proponowane  jako  r

ozwiązania  równoważne 

muszą mieścić się w powyższych zakresach (minimalnych albo maksymalnych) określonych 

w  SIWZ,  a  ponadto  zachowywać  proporcję  zgodną  ze  wzorem,  w  stosunku  do  wszystkich 

rozmiarów, wymiarów lub obliczeń danego wyrobu, założeń lub funkcji.  

Ponadto Odwołujący podkreślił, że w odpowiedzi z dnia 31 grudnia 2020r na pytanie 

26 do SIWZ Zamawiający wskazał: „w ofercie należy uwzględnić elementy katalogowe małej 

architektury  dla  Etapu  III  zgodnie  z  Zestawieniem  elementów  katalogowych  dla  Etapu  III: 

ławki  drewniane  z  oparciem  -  9  szt.;  kosz  na  śmieci  -  11  szt.;  tablica  informacyjna-2  szt.; 

leżaki  -  10  szt.;  stolik  piknikowy  -  3  szt.  Ławki  łukowe  2+3  szt.  Elementy  katalogowe  dla 

innych  etapów  zostały  ujęte  w  przedmiarach’.  Ponadto  w  treści  odpowiedzi  Zamawiający 

wskazał, że: „w wycenie należało uwzględnić elementy „Zabawki Pana Twardowskiego”: 

A) Zabawka z grafiką w formie komiksu wg rys. nr III/B/3.8.1 i III/B/3.8.2; 

B) Zabawka w formie teatru cieni wg rys. III/B/3.8.7 

C) Zabawka w formie ręcznie przesuwanych figurek wg rys. III/B/3.8.6, 

D) Postać Pana Twardowskiego rys. III/B/3.8.3, 

E) Postać Pani Twardowskiej rys. III/B/3.8.4.  

F) Postać Diabła rys. III/B/3.8.5.  

Należy też ująć dostawę i montaż trampolin ziemnych — 1 komplet, który składa się z dwóch 

sztuk. Zgodnie z Zestawieniem Elementów Katalogowych, Plac Zabaw Duży 2 trampoliny. 

Zamawiający  przypomina,  iż  przedłożony  zestaw  przedmiarów  stanowi  jedynie  charakter 

orientacyjny  i  pomocniczy,  a  podstawą  do  sporządzenia  oferty  oraz  określenia  zakresu  i 

wyliczenia  ryczałtowej  ceny,  a  następnie  rozliczeń  umowy  jest  dokumentacja  projektowa 

oraz STWiORB”. 

Odwołujący wskazał, że Zamawiający postawił również wymóg w pkt 1.28 SIWZ aby 

wszystkie  osoby  wykonujące  czynności  w  zakresie  prac  budowlanych,  w  tym  w 

szczególności  wykonujące  prace  przygotowawcze,  ziemne,  fundamentowe,  murarskie, 

instalacyjne,  demontażowe,  montażowe,  związane  z  zagospodarowaniem  terenu, 

wykonaniem  nawierzchni,  oświetlenia  oraz  obsługujące  maszyny  i  urządzenia,  a  także 

wykonujące  czynności  porządkowe,  nasadzenia  i  pielęgnację  zieleni  oraz  czynności  w 

zakresie  usług  gwarancyjnych,  będą  zatrudnione  w  ramach  stosunku  pracy  jako  jego 

pracownicy 

w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. — Kodeks pracy”. 

Kolejno  Odwołujący  wskazał,  że  w  dniu  19  kwietnia  2021r.  Zamawiający  wezwał 

FLORA  do  złożenia  wyjaśnień  w  zakresie  podejrzenia  ceny  rażąco  niskiej,  w  tym  złożenia 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

dowodów  dotyczących  elementów  oferty  mających  wpływ  na  wysokość  ceny.  Zamawiający 

wskazał,  iż  wnosi  m.in.  o  przedstawienie  stosownych  wyliczeń  i  obiektywnych  czynników 

jakie miały wpływ na kalkulację i cenę oferty oraz szczegółowych wyliczeń — kosztorysów z 

podaniem  kosztów  materiałów  i  urządzeń,  kosztów  pracy  tj.  zatrudnienia  personelu,  jego 

liczby  przewidzianej  do  real

izacji  zamówienia  jak  i  jego  wynagrodzeń,  dla  wszystkich  osób 

jakich  wykonawca  oddeleguje  dla  realizacji  przedmiotowego  zamówienia,  z  podziałem 

odpowiednio dla podstawowego zakresu zamówienia oraz zakresów objętych prawem opcji i 

wyjaśnienie  realności  zaoferowanej  w  aukcji  ceny,  która  została  obniżona  aż  o  30,88%  tj. 

7.104.500,00 zł w stosunku do ceny pierwotnie zaoferowanej. 

Odwołujący  zauważył,  że  w  dniu  29  kwietnia  2021r.  FLORA  złożyła  wyjaśnienia 

ceny,  powołując  jedynie  ogólnikowe  argumenty,  jednocześnie  zastrzegając  tajemnicę 

przedsiębiorstwa w odniesieniu do załączników do swojego pisma na które składały się:  

wyjaśnienia ceny - indywidualne możliwości Wykonawcy cd 

oferty dotyczące małej architektury - kosztorysy 

umowy o pracę wraz z oświadczeniami. 

W jawnej części wyjaśnień zapewnił, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska, uwzględnia 

wszystkie wymagania zawarte w dokumentacji zamówienia i obejmuje ogół kosztów, powołał 

się  na  20-letnią  działalność  na  rynku,  niewielką  odległość  bazy  głównej  od  Parku 

Bednarskiego, jak również obecne prowadzenie prac w tym parku. Obniżenie ceny w aukcji 

elektronicznej ogólnikowo uzasadnił pierwotnym 5-krotnym podwyższeniem marży. 

Kolejno Odwołujący wyjaśnił, że w dniu 14 maja 2021r. Zamawiający odtajnił złożone 

w 

ramach wyjaśnień  kosztorysy  ofertowe,  które  posiadają ceny jednostkowe oraz stanowią 

podstawę  sposobu  obliczenia  ceny  i  w  ocenie  Zamawiającego  są  jawne  i  publicznie 

dostępne. 

Odnosząc się do złożonych przez Przystępującego kosztorysów Odwołujący wskazał, 

że Przystępujący do kalkulacji swojej ceny przyjął stawkę roboczogodziny na poziomie 18,00 

zł.  Wyjaśnił,  że  w  ustawie  o  rachunkowości  przyjmuje  się  powszechnie,  że  koszty  pracy  to 

kwota,  jaką  ponosi  pracodawca  w  związku  z  zatrudnieniem  pracownika.  Pod  pojęciem 

kosztów  pracy  kryją  się  wszystkie  obciążenia,  wynikające  z  umowy  o  pracę,  w  tym 

wynagrodzenie  brutto  pracownika  (przed  opodatkowaniem),  ale  także  m.in.  nakłady  na 

bezpieczeństwo,  odzież  ochronną,  doskonalenie,  działalność  socjalno-bytową,  składkę 

ube

zpieczeniową i inne pozapłacowe obciążenia, które obciążają pracodawcę (m.in. połowa 

składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne). Z kolei, wg ustawy z 10 października 2002 

r. minimalne wynagrodzenie oznacza całkowite wynagrodzenie przysługujące pracownikowi 

za pracę w pełnym wymiarze czasu. Do obliczenia wysokości wynagrodzenia, zgodnie z art. 

6 § 1 cytowanej ustawy, przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

inne  świadczenia  wynikające  ze  stosunku  pracy,  zaliczone  według  zasad  statystyki 

zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń 

osobowych. Zestawienie powyższe wskazuje, że koszty pracy obejmujące obciążenia spoza 

wynagrodzenia,  które  płaci  pracodawca  na  zatrudnienie  danego  pracownika,  są  znacznie 

szerszym  pojęciem  niż  pojęcie  minimalnego  wynagrodzenia.  W  związku  z  powyższym 

wartość  kosztów  pracy  nie  może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę, 

ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym 

w

ynagrodzeniu  za  pracę.  W  kosztorysowaniu  stawka  roboczogodziny  jest  jednym  z 

podstawowych  elementów  cenotwórczych  a  jej  elementem  obligatoryjnym  są  obciążenia 

płac.  Kosztem  mogącym  być  kwalifikowanym  jako  koszty  pośrednie  są  wyłącznie  koszty 

ogólne  budowy  oraz  koszty  zarządu,  które  to  nie  są  objęte  kosztami  bezpośrednimi  w 

jakiejkolwiek pozycji kosztorysowej. W ramach stawki roboczogodziny, która to jest kosztem 

bezpośrednim  związanym  z  wykonywaną  usługą,  należy  zatem  ująć  m.in.  obligatoryjne 

obciążenia  płacowe,  których  to  zgodnie  z  przedłożonymi  wyliczeniami  FLORA  nie 

uwzględnił.  Potwierdzeniem  tego stanowiska jest  również  treść  samego art.  90  ust.  1  Pzp, 

która  to  bezpośrednio  odwołuje  się  do  ustawy,  w  ramach  której  ustawodawca  przyjął 

określoną  stawkę  wynagrodzenia.  Przy  kalkulowaniu  ceny  oferty  każdy  z  wykonawców 

składających ofertę w przedmiotowym postępowaniu zobowiązany był do wzięcia pod uwagę 

zakresu  wymagań  i  czynników  cenotwórczych  wynikających  z  pkt  1.28  SIWZ  zgodnie  z 

którym  wszystkie  osoby  wykonujące  czynności  w  zakresie  prac  budowlanych,  w  tym  w 

szczególności  wykonujące  prace  przygotowawcze,    ziemne,  fundamentowe,  murarskie, 

instalacyjne,  demontażowe,  montażowe,  związane  z  zagospodarowaniem  terenu, 

wykonaniem  nawierzchni,  oświetlenia  oraz  obsługujące  maszyny  i  urządzenia,  a  także 

wykonujące  czynności  porządkowe,  nasadzenia  i  pielęgnację  zieleni  oraz  czynności  w 

zakresie  usług  gwarancyjnych,  będą  zatrudnione  w  ramach  stosunku  pracy  jako  jego 

pracownicy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. FLORA przyjął do kalkulacji ceny oferty 

odpowiednio  stawkę  roboczogodziny  na  poziomie  18  zł,  podczas  gdy  z  przepisów  o 

minimalnym wynagrodzeniu obowiązujących, do których odwołał się Zamawiający w SIWZ i 

wydanego  na  ich podstawie Rozporządzenia  Rady Ministrów  z  dnia 15 września 2020  r.  w 

sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki 

godzinowej w 2021 r. wynikało, że od 1 stycznia 2021r. minimalne wynagrodzenie za pracę 

wynosi 2.800 zł natomiast minimalna stawka godzinowa 18,30 zł . Należy stwierdzić, że brak 

jest  legalnej  definicji  pojęcia  "roboczogodzina  kosztorysowa”,  jak  również  pojęcia  tzw. 

narzutów  kosztorysowych  określanych  jako  koszty  pośrednie  (k.p.)  lub  kosztami  ogólnymi 

(KO)  które  w  zależności  od  metodologii  przyjętej  przez  wykonawcę  mogą  być  naliczane  w 

dowolny  sposób.  Jednakże  zgodnie  z  podstawowymi  zasadami  kosztorysowania,  koszty 

bezpośrednie  i  pośrednie  stanowią  dwie  odrębne  grupy  kosztów  i  niedopuszczalne  jest  ich 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

dowolne przenoszenie. Kategoria kosztów bezpośrednich w tym roboczogodziny służy temu, 

żeby  koszty  pracy  były  określone  w  sposób  wymierny,  a  w  wyniku  przyjęcia  przez 

wykonawcę  stawki  roboczogodziny  w  wysokości  18,00  zł  która  powinna  obejmować 

wszystkie koszty pracy, naruszono obowiązujące przepisy o minimalnym wynagrodzeniu za 

pracę. 
Składniki, które powinny być wliczone w godzinową stawkę robocizny kosztorysowej to: 

płace zasadnicze, 

premie regulaminowe, 

płace  dodatkowe  (dodatki  funkcyjne,  dodatki  stażowe,  inne  dodatki  regulaminowe),   

płace uzupełniające (wynagrodzenia za urlopy i inne płatne nieobecności, zasiłki chorobowe 

nierefundowane  przez  ZUS,  odprawy  emerytalne  i  z  innych  tytułów,  nagrody  jubileuszowe 

itp.), - 

obligatoryjne obciążenia płac, 

odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. 

Zdaniem  Odwołującego,  przy  ocenie  ofert,  w  szczególności  przy  określaniu  stawki 

roboczogodziny  Zamawiający  musi  wziąć  pod  uwagę,  czy  wykonawcy  wzięli  pod  uwagę 

także  inne  koszty  wynikające  z  przepisów  prawa  pracy  i  przepisów  o  zabezpieczeniu 

społecznym  (art.  90  ust.  1  Pzp).  Podkreślił,  że  zasadnicza  część  prac  do  zrealizowania  w 

niniejszym  postępowaniu jest  przewidziana  na  rok  2021.  Jak  wynika  z  ww.  rozporządzenia 

minimalne wynagrodzenie w roku 2021 wynosi 2800 zł brutto. Jednak są to kwoty odnoszące 

się  jedynie  do  wynagrodzenia  brutto  pracowników.  Przy  szacowaniu  kosztów  pracy  należy 

wziąć  pod  uwagę  m.in.  koszty  po  stronie  pracodawców  obejmujące  składki  emerytalne, 

rentowe,  wypadkowe,  Fundusz  Pracy  i  FGŚP,  składek  na  ubezpieczenie  społeczne. 

Całkowite  wydatki  związane  z  zatrudnieniem  pracownika  leżące  po  stronie  pracodawcy 

obejmują  również  obowiązki  wynikające  z  przepisów  prawa  pracy  i  przepisów  o 

ubezpieczeniu  społecznym,  obwiązujących  w  miejscu,  w  którym  realizowane  jest 

zamówienie  tzw.  koszty  pośrednie  w  tym  w  szczególności:  urlopy,  odprawy  emerytalne, 

rentowe,  nagrody  jubileuszowe,  pranie  odzieży,  środki  czystości  dla  pracowników.  Przyjęta 

przez  FLORA  stawka  roboczogodziny  na  poziomie  18,00  zł  jest  w  ocenie  Odwołującego 

zaniżona,  gdyż  nie  uwzględnia  kosztów  pracy  przy  zagwarantowaniu  minimalnego 

wynagrodzenia  określonego  przepisami.  Udostępnione  Odwołującemu  kosztorysy  i 

wyjaśnienia  nie  zawierają  w  tej  kwestii  żadnych  informacji,  które  przeczyłyby  tej  tezie. 

Zaniżenie  stawki  roboczogodziny  poprzez  brak  uwzględnienia  w  niej  koszów  pracy,  do 

poziomu  poniżej  minimalnego  wynagrodzenia  lub  minimalnej  stawki  godzinowej  stanowi 

przesłankę  uznania,  że cena oferty  została skalkulowana niezgodnie z przepisami  ustawy  i 

jest cena rażąco niską, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Izby.  

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

Odwołujący  odnosząc  się  do  kolejnego  z  zarzutów  wskazał,  że  wynagrodzenie 

ryczałtowe  oznacza,  że  nie  można  uznać,  że  ryczałtowy  charakter  wynagrodzenia 

usprawiedliwia  pominięcie  lub  zaniżanie  kosztów  realizacji  poszczególnych  elementów 

stanowiących  część  przedmiotu  zamówienia  lub  też  zmniejszanie  ilości  lub  wymiarów 

wynikających  z  przedmiarów.  Natomiast  porównanie ilości  przedmiarowych załączonych  do 

dokumentacji  przetargowej  przez  Zamawiającego  z  ilościami  przyjętymi  w  kosztorysie 

ofertowym FLORA świadczy o braku rzetelności i nienależytej kalkulacji ceny ofertowej.  

Odwołujący  wskazał,  że  z  kosztorysu  ofertowego  Przystępującego  „Opcja 

Podstawowa rob-

bud.” wynika, że element: Estrada etap III w całości jest niedoszacowany. 

Odwołujący  wyjaśnił,  że  uzyskał  on  oferty,  o  charakterze  rynkowym  na  wykonanie  całego 

elementu  jak  również  kilku  wybranych  pozycji,  potwierdzające  powyższe  stanowisko. 

Przedłożył jako dowód: 

A) Firma SportHalls zaoferowała wykonanie zakresu całego elementu za kwotę 750 000,00 

zł netto, a FLORA wyliczyła kwotę 85 931,52 zł. 

B)  Firma  ABASTRAN  oferuje  wykonanie  zakresu  bez  robót  ziemnych,  fundamentowania 

oraz ścian i podłóg za 389 000,00 zł netto, (FLORA wyceniła na 26 555,99 zł), 

C)  Firma  Soley  Sp.  z  o.o.  wykonanie 

zakresu  palowania  wyceniła  na  91  782  zł  netto 

palowanie  plus  dodatkowo  koszty  mobilizacji  15  000zł  co  daje  106  782  zł  netto,  a  firma 

FLORA wycenia ten zakres na 15 342,60 zł netto. 

Ponadto Odwołujący  wskazał,  że zgodnie  z  przedmiarem  i  projektem  do  wykonania 

są 32 miejsca w których należy wykonać pasy medialne o łącznej długości 223 mb i szer. 0,6 

mb.  Zgodnie  z  wytycznymi  normy  ISO  23599:2019  na  1  mb  przypada  136  pinezek,  a  na 

projektowaną  długość  30328  szt.  Firma  Sensetec  wyceniła  dostawę  wraz  z  montażem  na 

łączną  kwotę  398  206,64  zł  netto,  a  FLORA  wyceniła  te  pozycje  w  kosztorysie  na  łączną 

kwotę 6.048 zł netto. Powyższe wskazuje na rażące zaniżenie ceny tego elementu. 

Odwołujący  wskazał,  że  Przystępujący  zaniżył  także  koszty  wykonania  ogrodzenia 

placu zabaw, bowiem uzyskana przez niego oferta firmy Wood System S. 

Ś. zaoferowała mu 

dostawę i wykonanie ogrodzenia placu zabaw z palisady drewnianej za kwotę 248 438,50 zł 

netto,  gdzie  kwota  za  zakup  materiału  na  wykonanie  elementu  to  kwota  169  680  zł  netto. 

Przystępujący  natomiast  w  swoim  kosztorysie  przeznaczył  na  wykonanie  tego  elementu 

kwotę 26 682,47 zł co nie pokrywa nawet kosztu zakupu materiału. Powyższe wskazuje na 

rażące zaniżenie ceny tego elementów. 

Również  w  ocenie  Odwołującego,  Przystępujący  zaniżył  w  kosztorysie  element: 

Instalacje  kanalizacji  sanitarnej  zewnętrznej  etap  I,  bowiem  firma  P.  wyceniła  samą 

pompownie  (jej  zakup)  na  kwotę  32  500  zł  netto.  A  zakup  materiału  przewyższa  znacząco 

kwotę  8925  zł  netto  którą  Przystępujący  zamierza  przeznaczyć  na  wykonanie  tej  pozycji 

(zakup i montaż). Powyższe wskazuje na rażące zaniżenie ceny tego elementów. 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

W  ocenie  Odwołującego  łączne  zaniżenie  cen  w/w  elementów  w  ocenie 

Odwołującego stanowi kwotę 1.301.558,15 zł 

Odwołujący  wskazał  także,  że  jego  zdaniem  Przystępujący  w  przedstawionym 

kosztorysie  ofertowym  zaniżył  ilości  przedmiarowe  36  pozycji  kosztorysowych,  co  obrazuje 

tabela  porównawcza  załączona  do  odwołania.  Zaniżenie  ilości  przedmiarowych  skutkuje 

obniżeniem  wartości  pozycji  przedmiarowej  a  w  konsekwencji  całej  ceny  ofertowej.  Z 

przeliczenia poprawnych ilości i podanej przez wykonawcę wartości jednostkowej wynika, że 

niedoszacowane ceny oferty z tego tytułu stanowi kwotę 317.635,74 zł 

Niezależnie  zaniżenie  ilości  przedmiarowych  w  wycenie  pozycji  dotyczących  domku 

ogrodnika  (poz.  kosztorysowa  10.1.3.18.  i  10.1.3.31)  w  którym  przyjęto  w  obliczeniach 

niecałe  20%  ścian  murowanych  czy  też  zbrojenia,  oraz  dotyczących  szklarni  (poz. 

kosztorysowa 10.1.4.29) w której przyjęto wykonanie de facto tylko jednej ściany zabudowy 

szklarni , czy też brak 1 szt. elementu małej architektury Grający chodnik (poz. kosztorysowa 

15.1.2.4)  świadczy  iż  FLORA  sp.  z  o.o.  sp.k.  nie  zaoferował  przedmiotu  zamówienia 

zgodnego  z  treścią  SIWZ  i  określonymi  w  niej  wymaganiami  Zamawiającego.  Powyższe 

zaniżenia  ewidentnie  wskazują,  że  wykonawca  nie  ujął  w  wycenie  realizacji  określonych 

elementów lub obiektów w sposób jakiego oczekuje Zamawiający, zatem złożona oferta jest 

merytorycznie niezgodna z treścią SIWZ. Dodatkowo Przystępujący nie uwzględnił w swojej 

ofercie  3  elementów  zabawek  Pana  Twardowskiego,  objętych  przedmiotem  zamówienia. 

Pierwotnie  Zamawiający  przedmiarze  nie  zamieścił  tej  pozycji,  natomiast  udzielone  w  dniu 

31.12.2020r.  odpowiedzi  na  pytania  26  i  62  do  SIWZ  nie

zaprzeczalnie  wskazują,  że 

elementy  te  wychodzą  w  zakres  przedmiotu  zamówienia.  Tymczasem  w  kosztorysach 

ofertowych  Wykonawcy  Flora  nie  zostały  one  uwzględnione.  Odwołujący  wyjaśnił,  że 

dysponuje  ofertą  producenta  na  wskazane  elementy  zabawek  Pana  Twardowskiego  w 

kwocie 199 000 zł netto i o taką kolejną kwotę cena ofertowa FLORA sp. z o.o. sp.k. została 

niedoszacowana.

Zamawiający  w  odpowiedzi  na  odwołanie  oświadczył,  że  uwzględnia  zarzuty  w 

całości  motywując,  że  po  ponownej  analizie  oferty  Przystępującego,  jak  i  uzasadnienia 

odwołania uznał, iż oferta FLORA nie odpowiada treści SIWZ oraz jej cena jest rażąco niska. 

Zamawiający  przyznał,  iż  ze  względu  na  pominięcie  części  pozycji  objętych 

dokumentacją  postępowania,  jak  i  wymaganych  ilości  elementów  małej  architektury  oraz 

wynikającej z tego błędnej kalkulacji w ofercie FLORA okazuje się ona ofertą z rażąco niską 

ceną.  Natomiast  w  odniesieniu  do  zarzutu  dotyczącego  niezgodności  treści  oferty 

Przystępującego  z  SIWZ  Zamawiający  przyznał,  iż  ze  względu  na  brak  niektórych 

wymaganych elementów zamówienia, tj.: 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

1)  Dwóch  z  pięciu  Zabawek  Pana  Twardowskiego”  z  grafiką  w  formie  komiksu,  w 

formie teatru cieni i w formie ręcznie przesuwanych figurek,  

2) Jednej z dwóch trampolin na placu zabaw, 

3)  Jednego  z  dwóch  „grających  chodników”  na  placu  zabaw,  zarzut  niezgodności  z 

treścią SIWZ jest zasadny. 

Na posiedzeniu niejawnym z udziałem stron w dniu 11 sierpnia 2021r. Przystępujący 

oświadczył,  że  zgłasza  sprzeciw  co  do  uwzględnienia  przez  Zamawiającego  zarzutów 

odwołania. 

Krajowa  Izba  Odwoławcza  uwzględniając  dokumentację  z  przedmiotowego 

postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego,  jak  również  oświadczenia, 

stanowiska stron złożone w trakcie rozprawy, ustaliła i zważyła, co następuje: 

Odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie. 

Izba  stwierdziła,  iż  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  skutkujących 

odrzuceniem  odwołania  na  podstawie art.  528  Pzp  i  skierowała  sprawę  na  rozprawę. 

Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący posiada interes we wniesienia odwołania wynikający z 

art. 505 Pzp. 

Izba  dopuściła  do  udziału  w  postępowaniu  wykonawcę  Flora  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.  z 

siedzibą w Krakowie zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie 

Zamawiającego, stwierdzając, iż spełnione zostały przesłanki, o których mowa w art. 525 ust. 

1-3 Pzp. 

Izba  dopuściła  i  przeprowadziła  dowody  z  treści  SIWZ,  a  także  z  dokumentacji 

postępowania  przekazanej  przez  Zamawiającego  w  tym  m.in.  z  treści  oferty 

Przystępującego, złożonych przez Przystępującego wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny 

wraz z załącznikami. Na podstawie ww. dokumentów Izba ustaliła, że stan faktyczny spraw 

nie  jest  sporny  i  został  przedstawiony  przez  strony  adekwatnie  do  treści  przywołanych 

powyżej dokumentów.  

Izba również dopuściła i przeprowadziła dowody złożone przez Odwołującego wraz z 

odwołaniem oraz przez Przystępującego na rozprawie. 

Uwzględniając  powyższe  okoliczności,  Izba  stwierdziła,  że  zarzutu  rażąco  niskiej 

ceny  oferty  Przystępującego  w  związku  z  zaniżeniem  przez  niego  kosztów  pracy 

wskazanych  w  wyjaśnieniach  jest  niezasadny.  Przypomnieć  należy,  że  Odwołujący 

wskazywał,  że  podana  stawka  roboczogodziny  w  kwocie  18,00  zł  jest  niższa  od  stawki 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

minimalnego  wynagr

odzenia  pracowników,  a  także  nie  zawiera  składników  wynagrodzenia 

obejmujących koszty pracodawcy. Izba za wyrokiem KIO 1033/21 wskazuje, że posługiwanie 

się  dla  wykazania  stawki  wynagrodzenia  pracownika,  nie  niższej  niż  minimalne 

wynagrodzenie  pracownika  j

est  niewłaściwe,  gdyż  uznać  należy,  że  roboczogodzina 

(osobogodzina)  jest  jednostką  miary  robocizny.    Wyraża  ona  normę  ilościową  wykonania 

przez  jednego  robotnika,  w  czasie  jednej  godziny,  określonego  zakresu  robót.  Normę  tę 

określa  się  w  odniesieniu  do  wybranej  jednostki  obmiarowej  danej  roboty.  Liczba 

roboczogodzin przypadających na jednostkę obmiarową danego rodzaju robót wyznacza się 

w kosztorysowaniu różnymi metodami, jak chociażby w oparciu o katalogi normowe takie jak 

KNR,  KSNR,  KNNR,  KNP  i  inne.  Nal

eży  jednoznacznie  stwierdzić,  że  wynagrodzenie 

pracownika nie jest jednoznaczne ze stawką roboczogodziny i może zostać sfinansowane z 

pozostałych, innych pozycji tym również niezwiązanych z kosztami wynagrodzenia. Istotnym 

w  sprawie  w  jest  fakt,  czy  wykona

wca  założył  w  cenie  ofertowym  wynagradzanie 

pracowników wg. stawki gwarantującej uzyskanie co najmniej minimalnego wynagrodzenia. 

Zdaniem Izby uznać należy, że w sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, iż Przystępujący 

nie  ujął  w  cenie  ofertowej  kosztu  wynagrodzenia  pracowników  na  poziomie  co  najmniej 

minimalnego  wynagrodzenia  tym  bardziej,  że  do  wyjaśnień  wykonawca  przedłożył 

przykładowe umowy o pracę niektórych pracowników, co pozwala uznać, że wykonawca do 

zatrudnienia stosuje przepisy obowiązującego prawa dotyczące wynagrodzenia. Odwołujący 

kwestii tej nie podważył, w związku z czym Izba zarzut oddaliła. 

Odnosząc  się  kolejno  do  zarzutu  rażąco  niskiej  ceny  w  zakresie  niedoszacowania 

kosztów  związanych  z  wykonaniem  elementu  „Estrada  etap  III”  w  zakresie  całości  jak  i 

poszczególnych  elementów  to  Izba  zarzut  ten  również  uznała  za  niezasadny.  Zauważyć 

należy,  że  Przystępujący  na  rozprawie  przedłożył  dowód  stanowiący  ofertę  firmy  Radix  na 

wykonanie  kompletnej  estrady  - 

zgodnie  dokumentacją  projektową  (zakres  prac:  prace 

ziemne,  konstrukcyjne  wraz  z  zadaszeniem)  na  kwotę  81.000  zł.  Odwołujący  przedłożył 

natomiast  do  odwołania  ofertę  firmy  SportHalls  na  wykonanie  powyższego  elementu  za 

kwotę  750.000  zł.  Uwzględniając  fakt,  że  oferty  złożone  przez  Przystępującego  i 

Odwołującego  na  wykonanie  powyższego  elementu  są  skrajnie  różne,  bowiem  różnica 

pomiędzy  nimi  wynosi  aż  680 000  zł,  oraz  mając  na  uwadze  ciężar  dowodu  wynikający  z 

przepisu  art.  534  ust.  1  Pzp  Izba  uznała,  że  Odwołujący  nie  zdołał  wykazać,  że  za 

zaoferow

aną  cenę  wynikającą  z  oferty  Przystępującego  nie  jest  możliwe  wykonanie 

elementu  „Estrada  etap  III”.  Co  istotne,  Odwołujący  nie  przedłożył  żadnych  innych 

przykładowych  ofert  pochodzących  od  różnych  podmiotów,  potwierdzających  że 

wskazywana  przez  niego  cena 

jest  rzeczywiście  ceną  rynkową.  Nie  można  bowiem  w  tym 

stanie  faktycznym  wykluczyć  sytuacji,  że  Odwołujący  przedłożył  do  odwołania  ofertę  z 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

najwyższą  uzyskaną  od  innych  firm  ceną  na  wykonanie  ww.  elementu,  a  tym  samym  nie 

można  wykluczyć  że  wycena  ww.  elementu  przez  Przystępującego  jest  prawidłowa.  W 

konsekwencji Izba uznała, że Odwołujący nie zdołał wykazać zaniżenia ceny w tym zakresie, 

a w związku z tym zasadności postawionego zarzutu, co skutkowało jego oddaleniem. 

Izba  za  niezasadny  uznała  również  zarzut  dotyczący  rażącego  zaniżenia  elementu 

pn. „Schody etap I; Schody etap III”. 

Izba  stwierdziła,  że  Odwołujący  nie  zdołał  wykazać,  że  z  SIWZ  wynikało,  iż 

obowiązkiem wykonawców było wykonanie pasów medialnych zgodnie z wytycznymi normy 

ISO  23599:2019  na 

podstawie  której  Odwołujący  obliczył  ilość  wymaganych  pinezek. 

Przystępujący w toku rozprawy wskazywał, że SIWZ takiej konieczności nie przewidywała, a 

więc to  wykonawca  decydował  o sposobie rozmieszczenia pinezek  uwzględniając przy  tym 

wymagania  Zamawiającego  co  do  średnicy  jednej  pinezki.  Z  uwagi  na  nieobecność 

Odwołującego na rozprawie twierdzenia te nie zostały podważone. Izba za przekonywujące 

uznała również wyniesienia Przystępującego co do zawyżonej kalkulacji tego elementu przez 

Odwołującego.  Wskazywał  on  bowiem,  że  dzieląc  kwotę  podaną  przez  Odwołującego  na 

wykonanie  ww.  elementu,  tj.  398 

206,64  zł  przez  liczbę  miejsc  do  wykonania  tj.  32,  cena 

jednego  miejsca  wynosi  12 

443,95  zł.  Zamawiający  natomiast  wycenił  jedno  miejsce  w 

przedmiarze  na  kwotę  315  zł,  a  Przystępujący  za  kwotę  189  zł.  Powyższe  w  opinii  Izby 

uzasadnia  stanowisko  Przystępującego  co  do  znacznego  zawyżenia  przez  Odwołującego 

ceny  wykonania  ww.  element.  W  konsekwencji  również  w  tym  zakresie  Izba  orzekła  o 

niezasadności postawionego zarzutu. 

Odnosząc  się  zbiorczo  do  zakwestionowanych  przez  Odwołującego  pozycji 

kosztorysu Przystępującego dotyczącego ogrodzenia placu zabaw oraz instalacji kanalizacji 

sanitarnej, które w opinii Odwołującego są znacznie niedoszacowane, to Izba wskazuje, że 

Pr

zystępujący  przedłożył  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny  dowód  w  postaci  oferty 

konkretnego  podmiotu  (tajemnica  przedsiębiorstwa)  na  wykonanie  instalacji  kanalizacji 

sanitarnej w określonej wysokości.  Oferta ta została potwierdzona przez podmiot trzeci, na 

co  Przystępujący  na  rozprawie  złożył  stosowny  dowód.  Okoliczność  natomiast,  że 

Odwołujący uzyskał ofertę na samą pompownię za kwotę znacznie wyższą niż wskazana w 

kosztorysie  Przystępującego  nie  może  automatycznie  potwierdzać  zaniżenia  tej  pozycji 

przez  P

rzystępującego.  Faktem  oczywistym  jest  bowiem,  że  z  uwagi  na  znaczną 

konkurencyjność  na  rynku  różni  wykonawcy  mogą  oferować  różne/odmienne  rozwiązania. 

Odwołujący nie wykazał, że to właśnie ta sama pompownia została wyceniona w kosztorysie 

Przystępującego  co  pompownia  wyceniona  przez  firmę  P.  .  Co  więcej  Odwołujący  nie 

przedłożył  ofert  żadnego  innego  podmiotu,  potwierdzającego  zaniżenie  ceny  przez 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

Przystępującego,  co  ewentualnie  mogłoby  uprawdopodobnić  twierdzenie  Odwołującego  o 

zaniżeniu  ww.  pozycji  kosztorysu.  Tym  samym,  skoro Odwołujący  powyższego twierdzenia 

nie udowodnił, zarzut podlegał oddaleniu. 

Oddaleniu  podlegał  również  zarzut  dotyczący  zaniżenia  przez  Przystępującego 

kosztów przeznaczonych na wykonanie ogrodzenia placu zabaw. Odwołujący powoływał się 

na  ofertę  firmy  Wood  System  i  wywodził,  że  wykonanie  tego  elementu  wiąże  się  z 

koniecznością  poniesienia  wydatków  w  kwocie  248 438,50  zł,  a  tymczasem  Przystępujący 

powyższy  element  wycenił  na  kwotę  26.682,47  zł,  co  zdaniem  Odwołującego  jest  ceną 

zn

acznie  zaniżoną.  Izba  oceniając  powyższy  zarzut  uwzględniła  przedłożone  przez 

Przystępującego na rozprawie dowody (nr 7 oraz nr 8) na podstawie których Przystępujący 

wywodził, że wykonanie tego elementu za wskazaną cenę jest realne. Zauważyć należy, że 

z d

owodu nr 7 wynika, że firma Radix sp. z o.o. zaoferowała wykonanie ogrodzenia z drewna  

zgodnie z dokumentacją projektową za kwotę 24.000 zł netto. Natomiast z dowodu nr 8, tj. 

faktury VAT wystawionej przez ww. firmę wynika, że jak wskazywał Przystępujący podobne 

ogrodzenie  do  tego  jak  w  niniejszym  postępowaniu  zostało  wykonane  za  kwotę  28 373  zł 

netto.  Uwzględniając  powyższe  twierdzenia  i  dowody  oraz  fakt,  że  Odwołujący  z  uwagi  na 

nieobecność  na  rozprawie  nie  podważył  powyższych  twierdzeń  Przystępującego,  Izba 

stwierdziła, że Przystępujący zdołał wykazać prawidłowość zaoferowanej ceny. 

Podsumowując  powyższe  rozważania  podkreślić  również  należy,  że  różnice  w 

sposobie  kalkulacji  ceny  oferty,  przyjętych  stawek  i  założeń  przyjętych  przez  konkretnych 

wykonawców wynikają z całego szeregu okoliczności i czynników indywidualnie dotyczących 

każdego  przedsiębiorcy.  Tak  jak  zestawienie  różnych  cen  nie  może  stanowić  dowodu,  że 

cena  jednego  przedsiębiorcy  jest  realna,  a  każda  niższa  cena  jest  ceną  nierynkową  to 

wskazać  należy  że  różne  podmioty,  o  różnej  historii  na  rynku,  różnej  wiarygodności 

finansowej,  różnych  relacjach  handlowych,  odmiennej  siatce  podwykonawców  i  innej 

specyfice pracy oraz doświadczeniu, uzyskają różne ceny ofertowe w zakresie oferowanego 

towaru czy ko

nkretnych usług. Nie świadczy to natomiast o oferowaniu ceny rażąco niskiej, a 

o  prawidłowym  funkcjonowaniu  konkurencyjnej  gospodarki  rynkowej  i  zawsze  w  na  rynku 

konkurencyjnym  znajdą  się  podmioty,  które  oferują  wykonanie  danej  usługi  w  znacznie 

wyższej  cenie  niż  ich  konkurent.  Podkreślić  należy,  że  każdy  z  wykonawców  będących 

profesjonalistą  kalkuluje  cenę  oferty  uwzględniając  sprzyjające  jemu  okoliczności  i 

uwzględniając  stosowaną  przez  siebie  politykę  cenową.  Tym  samym  Izba  uznała,  że 

Odwołujący 

przedkładając 

oferty 

poszczególnych 

podmiotów 

na 

wykonanie 

zakwestionowanych  elementów,  znacznie  przewyższających  ceny  zawarte  w  kosztorysie 

Przystępującego nie zdołał na ich podstawie podważyć prawidłowości kalkulacji tych pozycji. 

Odwołujący rezygnując z udziału w rozprawie zaniechał możliwości obrony prezentowanego 

przez  siebie  stanowiska  i  nie  zdołał  podważyć  twierdzeń  i  dowodów  złożonych  przez 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

Przystępującego.  W  konsekwencji  zarzuty  dotyczące  zaniżenia  wskazanych  w  odwołaniu 

pozycji kosztorysu zostały przez Izbę oddalone. 

Izba częściowo uwzględniła natomiast zarzuty dotyczące naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 

2 Pzp. 

Izba  uwzględniając  treść  odpowiedzi  Zamawiającego  z  dnia  31  grudnia  2020r.  na 

pytanie nr 26 (przytoczone w stanie faktycznym), stwierdziła, że obowiązkiem wykonawców 

było  zaoferowanie  sześciu  „Zabawek  Pana  Twardowskiego”.  Jak  natomiast  wynika  z 

przedłożonego  przez  Przystępującego  kosztorysu  do  wyjaśnień  rażąco  niskiej  ceny 

wykonawca  ten  w  pozycji  15.1.2.38  wycenił  trzy  następujące  „Zabawki  Pana 

Twardow

skiego”: postać Pana Twardowskiego, postać Pani Twardowskiej, postać diabła , tj. 

3  sztuki  za  łączną  kwotę  17.325  zł.  Ponadto  Izba  ustaliła,  że  na  stronie  59  kosztorysu  w 

pozycji  439  „Zestawienia  materiałów”  Przystępujący  ponownie  wskazał  na  tylko  trzy  z 

s

ześciu  zabawek,  tj.  na  postać  Pana  Twardowskiego,  postać  Pani  Twardowskiej,  postać 

diabła. Z powyższego w ocenie Izby w sposób niebudzący żadnych wątpliwości wynika, że 

Przystępujący  nie  ujął  w  kalkulacji  trzech  wymaganych  przez  Zamawiającego  zabawek  tj. 

z

abawki  z  grafiką  w  formie  komiksu,  zabawki  w  formie  teatru  cieni  oraz  zabawki  w  formie 

ręcznie  przesuwanych  figurek.  Nie  zasługiwało  na  aprobatę  Izby  stanowisko 

Przystępującego, że pomimo wskazania w pozycji 15.1.2.38 tylko trzech zabawek ujął on w 

kalkula

cji  wszystkie  zabawki  wymagane  przez  Zamawiającego  w  wyniku  udzielonej  przez 

niego  odpowiedzi  na  pytanie  nr  26.  Przystępujący  wywodził,  że  zapis  zawarty  w  pozycji 

15.1.2.38 stanowił jedynie przeniesienie treści zawartej w pozycji 47.d1.2. przedmiaru etap III 

–  roboty  budowlane,  nie  oznaczał  on  jednak,  że  tylko  te  trzy  zabawki  zostały  przez  niego 

wycenione.  Przystępujący  na  dowód  wyceny  wszystkich  zabawek  za  zaoferowaną  w 

kosztorysie cenę przedłożył ofertę firmy Radix sp. z o.o. na wykonanie 5 zabawek za kwotę 

16.000 zł netto.  

Odnosząc  się  do  powyższych  twierdzeń  oraz  złożonego  dowodu  zauważyć  po 

pierwsze  należy,  że  Zamawiający  wymagał  zaoferowania  sześciu  konkretnie 

wyspecyfikowanych w odpowiedzi z dnia 31 grudnia 2020r. zabawek, a z oferty wynika, że 

firma 

Radix  zaoferowała  wykonanie  jedynie  5  z  nich  bowiem.  W  ofercie  brak  jest  oferty  na 

wykonanie  zabawki  w  formie  ręcznie  przesuwanych  figurek.  Już  powyższe  powoduje,  że 

twierdzenia  Przystępującego  o  wycenie  wszystkich  sześciu  zabawek  w  kosztorysie  są 

niepraw

dziwe.  Ponadto,  Izba  nie  dała  wiary  twierdzeniom  Przystępującego,  że  firma  Radix 

wykona  5  zabawek  za  kwotę  zbliżoną  do  wskazanej  przez  Przystępującego  w  kosztorysie 

(poz. 15.1.2.38 oraz 439), która odnosiła się wyłącznie do wyceny 3 zabawek. W ocenie Izby 

przedłożona  przez  Przystępującego  oferta  została  sporządzona  tylko  w  celu 

uprawdopodobnienia stanowiska o wycenie w ofercie wszystkich wymaganych w odpowiedzi 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

na  pytanie  26  zabawek  Pana  Twardowskiego.  Jednakże  jak  już  wyżej  wskazano  już  sam 

dowód w swojej treści potwierdza brak zaoferowania i wyceny wszystkich sześciu zabawek. 

Powyższe  ustalenia  potwierdzają  zasadność  zarzutu  dotyczącego  niezgodności 

oferty  Przystępującego  z  SIWZ,  a  zatem  obowiązkiem  Zamawiającego  było  odrzucenie 

oferty Przystępującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.  

Odnosząc  się  do  zarzutu  naruszenie  art.  89  ust.  1  pkt  2  Pzp  dotyczącego  zaniżenia  ilości 

przedmiarowych  w  wycenie  36  pozycji,  w  tym  pozycji  dotyczących  domku  ogrodnika, 

zbrojenia  oraz  szklarni  to Izba  zarzut  uznała  za  niezasadny.  Izba  stwierdziła,  że  w  sytuacji 

przyjęcia  przez  Zamawiającego  wynagrodzenia  ryczałtowego,  ewentualny  przedmiar 

załączony  do  SIWZ  ma  charakter  pomocniczy.  Powyższe  wprost  zostało  wskazane  przez 

Zamawiającego  w  odpowiedzi  na  pytanie  nr  26,  gdzie  Zamawiający  wskazał,  że 

„Zamawiający  przypomina,  iż  przedłożony  zestaw  przedmiarów  stanowi  jedynie  charakter 

orientacyjny  i  pomocniczy,  a  podstawą  do  sporządzenia  oferty  oraz  określenia  zakresu  i 

wyliczenia  ryczałtowej  ceny,  a  następnie  rozliczeń  umowy  jest  dokumentacja  projektowa 

oraz STWiORB”. 

Wskazać należy, że powyższe znalazło potwierdzenie w wyroku KIO z dnia 30 lipca 

2009  r.,  sygn.  akt  KIO/UZP  921/09  gdzie  stwierdzono,  że  w  przypadku  wynagrodzenia 

ryczałtowego  przedmiar  robót  nie  determinuje  zakresu  prac  objętych  przedmiotem 

zamówienia.  Zawarte  w  przedmiarze  robót  zestawienia  mają  zobrazować  skalę  roboty 

budowlanej  i  pomóc  wykonawcom  w  oszacowaniu  kosztów  inwestycji,  wobec  czego 

przedmiarowi  robót można  przypisać  wyłącznie charakter  dokumentu pomocniczego. Jeżeli 

Zamawiający  przyjął  zasadę  wynagrodzenia  ryczałtowego  przedmiar  robót,  stanowiący 

podstawę  sporządzenia  kosztorysu,  jest  opracowaniem  wtórnym  w  stosunku  do  projektu  i 

specyfikacji  technicznych  i  to  nie  on  determinuje  zakres  prac  objętych  przedmiotem 

zamówienia.  Zawarte  w  przedmiarze  robót  zestawienia  mają  zobrazować  skalę  roboty 

budowlanej  i  pomóc  wykonawcom  w  oszacowaniu  kosztów  inwestycji,  wobec  czego 

przedmiarowi robót należy przypisać charakter dokumentu pomocniczego (za wyrokiem KIO 

z  dnia 

20.10.2008  r.,  sygn.  akt:  KIO/UZP  1077/08).  W  przypadku  formy  ryczałtowego 

wynagrodzenia  dołączony  do  SIWZ  przedmiar  robót  ma  jedynie  na  celu  umożliwienie 

wykonawcom  wyliczenia  ceny  ryczałtowej  za  roboty  budowlane  stanowiące  przedmiot 

zamówienia,  a  zatem  wszelkie  niezgodności  polegające  na  zaokrągleniu  niektórych  pozycji 

przedmiarowych  nie  mogą  być  podstawą  do  odrzucenia  takiej  oferty.  Przyjęcie 

wynagrodzenia ryczałtowego oznacza, że ocena rozmiaru, a co za tym idzie kosztów robót 

należy do wykonawcy i stanowi jego ryzyko (za wyrokiem z dnia 30 lipca 2009 r., sygn. akt 

KIO/UZP  921/09).  Z  kolei  w  wyroku  z  21  sierpnia  2008r.,  sygn.  akt:  KIO/UZP  815/08 

stwierdzono  w  nim,  że  „(...)  co  do  zasady  kosztorys  ofertowy  ma  przy  cenie  ryczałtowej 

znaczenie pomocnicze, a 

nieistotne rozbieżności między jego treścią a treścią otrzymanych 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

przedmiarów nie oznaczają niezgodności treści oferty z treścią siwz skutkującej odrzuceniem 

oferty  na  podstawie  art.  89  ust.  1  pkt  2  ustawy  Pzp.  (...)  za  ustalenie  ilości  robót  oraz  za 

spos

ób przeprowadzenia na tej podstawie kalkulacji wynagrodzenia ryczałtowego odpowiada 

wyłącznie  wykonawca,  a  jeżeli  w  takim  wypadku  zamawiający  wymaga opracowania  przez 

wykonawcę kosztorysu ofertowego, winien traktować przekazany w ramach SIWZ przedmiar 

robót jako dokument informacyjny (…)”. Zbliżone wnioski wynikają z analizy wyroku z  2 lipca 

2008  r.,  sygn.  akt  KIO/UZP  616/08:  „(...)  Wskazane  wyżej  ustalenie  o  ryczałtowym 

charakterze wynagrodzenia ma w niniejszej sprawie doniosłe znaczenie. Jak wynika bowiem 

z  treści  art.  632  kodeksu  cywilnego  wynagrodzenie  ryczałtowe  jest  wielkością  niezmienną 

nawet  przy  zmianie  rozmiaru  lub  kosztów  prac,  której  nie  można  było  przewidzieć  przy 

zawarciu  umowy.(...)".  Podobnie kwestię tą przedstawia wyrok  z  15  stycznia 2008  r.,  sygn. 

akt: KIO/UZP 65/07: „(...) Ewentualne uchybienia w sporządzaniu kosztorysu nie mogą mieć 

wpływu na ważność oferty, ponieważ kosztorys ofertowy miał charakter tylko informacyjny, a 

obowiązującą ceną oferty jest wynagrodzenie ryczałtowe obejmujące wykonanie wszystkich 

robót  określonych  w  SIWZ.(...)".  W  wyroku  z  25.10.2010  r.,  sygn.  akt  KIO/2220/10)  KIO 

postanowiła,  iż:  „(...)  Odnosząc  się  do  przyjętego  wynagrodzenia  ryczałtowego,  Izba 

stwierdza,  że  wśród  definicji  legalnych,  zawartych  w  art.  2  ustawy  Pzp,  brak  jest  definicji 

„ceny  ryczałtowej”  („wynagrodzenia  ryczałtowego”),  jednak  przyjmuje  się,  że  istotą  tego 

rodzaju  wynagrodzenia  jest  określenie  tego  wynagrodzenia  z  góry,  bez  przeprowadzania 

szczegółowej  analizy  kosztów  wykonania  przedmiotu  zamówienia.  Zgodnie  z  Wyrokiem 

Sądu  Najwyższego  z  20  listopada  1998r.  (sygn.  akt  II  CRN  913/97),  ryczałt  polega  na 

umówieniu  z  góry  wysokości  wynagrodzenia  w  kwocie  absolutnej,  przy  wyraźnej  lub 

dorozumianej  zgodzie  stron  na  to,  że  wykonawca  nie  będzie  domagać  się  wynagrodzenia 

wyższego.  Izba  wskazuje  na  stanowisko  zaprezentowane  w  wyroku  KIO  717/10,  iż  „w 

umowie na roboty budowlane przy ustaleniu wynagrodzenia umownego jako wynagrodzenia 

ryczałtowego,  tabele  rozliczeniowe  i  kosztorysy  ofertowe  pełnią  jedynie  charakter 

pomocniczy i informacyjny”(...)".  

Skoro więc jak wskazano wyżej Zamawiający w postępowaniu przyjął wynagrodzenie 

o  charakterze  ryczałtowym,  a  ponadto  na  rozprawie  oraz  do  wyjaśnień  Przystępujący 

przedłożył  dowody  z  których  wynika,  że  wycenie  podlegało  wykonanie  całego  domku 

ogrodnika  (dowód  nr  3),  szklarni  oraz  instalacji  wodno-kanalizacyjnej  to  uznać  należało 

zarzut dotyczący naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp za niezasadny w tym zakresie. Ponadto 

Przystępujący  wskazywał,  że  pomimo  błędnych  wartości  wskazanych  w  przedmiarach 

dokonał on wyceny całości robót objętych przedmiotem zamówienia. Co istotne Odwołujący 

wskazywał  na  niedoszacowanie  tych  kilkudziesięciu  pozycji  w  związku  z  zaniżeniem 

przyjętych  wartości  przedmiarowych,  jednakże,  że  podnosił,  że  za  cenę  wskazaną  w 

kosztorysie  Przystępującego  nie  jest  możliwe  wykonanie  danej  pozycji.  W  konsekwencji  w 

Sygn. akt KIO 1875/21 
 

ocenie  Izby  błędne  wskazanie  ilości  przedmiarowych  w  kosztorysie  przy  uwzględnieniu 

ryczałtowego charakteru wynagrodzenia nie może stanowić o niezgodności oferty w SIWZ.  

Końcowo  wskazać  należy,  że  Izba  za  nieudowodniony  uznała  zarzut  dotyczący 

zaoferowania  błędnej  ilości  elementu  „Grający  chodnik”.  Odwołujący  nie  wskazał  z  jakim 

postanowieniem  SIWZ  oferta  Przystępującego  jest  niezgodna.  Co  więcej  Przystępujący  na 

rozprawie  powołał  się  na  dokument  pn.  „Plac  zabaw  –  zestawienie  elementów 

katalogowych

”, z którego wynika, że obowiązkiem wykonawców było zaoferowanie 1 sztuki 

elementu  „Grający  chodnik”.  W  związku  z  powyższym  Izba  uznała,  że  Odwołujący  nie 

w

ykazał niezgodności oferty z SIWZ w tym zakresie. 

W  konsekwencji  Izba,  częściowo  uwzględniła  i  częściowo  oddaliła  odwołanie. 

Stosunek  zarzutów  zasadnych  do  niezasadnych  wyniósł  odpowiednio  ½  do  ½.  Kosztami 

postępowania  obciążano,  zatem  Przystępującego  wnoszącego  sprzeciw  i  Odwołującego  w 

częściach równych.   

Na  koszty  postępowania  odwoławczego  składał  się  wpis  uiszczony  przez 

Odwołującego  w wysokości  20  000  zł,  koszty  poniesione  przez  Przystępującego  z  tytułu 

zastępstwa przed Izbą w kwocie 3 600 zł (łącznie 23 600 zł). Odwołujący poniósł dotychczas 

koszty  postępowania  odwoławczego  w  wysokości  20  000  zł  tytułem  wpisu  od  odwołania, 

tymczasem odpowiadał za nie do wysokości 11800 zł (23 600  zł x ½ ). Wobec powyższego 

Izba  zasądziła  od  Przystępującego  na  rzecz  Odwołującego  kwotę  8200  zł  stanowiącą 

różnicę  pomiędzy  kosztami  poniesionymi  dotychczas  przez  Odwołującego  a  kosztami 

postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku. 

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji. 

Przewodniczący: ………………………………….