sygn. akt: KIO 1801/21
WYROK
z dnia 19 lipca 2021 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Emil Kuriata
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lipca 2021 r., w Warszawie,
odwołania wniesionego
do Prezes
a Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 czerwca 2021 r. przez wykonawcę
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „NAFTEX" sp. j. J.A. J.A., Witowo 43; 88-231
Bytoń w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gmina Wielgie, ul.
Starowiejska 8; 87-603 Wielgie,
przy
udziale
wykonawcy
Kujawsko-Pomorski
Transport
Samochodowy
S.A.,
ul. Wieniecka 39; 87-
800 Włocławek zgłaszającego przystąpienie do postępowania
odwoławczego - po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. Oddala
odwołanie.
2. K
osztami postępowania obciąża wykonawcę Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe
„NAFTEX" sp. j. J.A. J.A., Witowo 43; 88-231 Bytoń i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „NAFTEX" sp. j. J.A. J.A., Witowo 43;
231 Bytoń, tytułem wpisu od odwołania,
zasądza od wykonawcy Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „NAFTEX" sp. j.
J.A. J.A., Witowo 43; 88-
231 Bytoń na rzecz zamawiającego Gmina Wielgie, ul.
Starowiejska 8; 87-603 Wielgie
kwotę 4 082 zł 90 gr (słownie: cztery tysiące
osiemdziesiąt dwa złote, dziewięćdziesiąt groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika oraz związane z
dojazdem na rozprawę.
Stoso
wnie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 1801/21
Uzasadnienie
Zamawiający – Gmina Wielgie prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego, w trybie podstawowym (art. 275 pkt 1 ustawy Pzp),
którego przedmiotem jest
„Przywóz i odwóz uczniów szkół podstawowych i przedszkola z terenu Gminy Wielgie w roku
szkolnym 2021/2022 na podstawie biletów miesięcznych wystawionych przez Wykonawcę
autobusami Wykonawcy
”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w BZP z dnia 7 maja 2021 r., pod nr
2021/BZP 00048955.
Dnia 11 czerwca 2021
roku, zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania.
Dnia 15 czerwca 2021 roku wykonawca
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „NAFTEX"
sp. j. J.A. J.A. (d
alej „Odwołujący”) wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
od czynności zamawiającego związanych z badaniem i oceną ofert, skutkiem których było
błędne stwierdzenie, że odwołujący nie spełnił warunku udziału w postępowaniu i odrzucenie
oferty o
dwołującego, oraz błędny wybór oferty firmy Kujawsko-Pomorski Transport
Samochodowy S.A., ul. Wieniecka 39, 87-
800 Włocławek, jako oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1. art. 112 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp, poprzez
bezpodstawne przyjęcie, że odwołujący nie wykazał spełnienia warunku udziału
w postępowaniu określonego w rozdziale VI pkt 1.2. lit a SWZ i odrzucenie na tej
podstawie oferty o
dwołującego, podczas gdy odwołujący zarówno na dzień składania
ofert w postępowaniu, jak i obecnie wykazał spełnienie wszystkich warunków udziału
w postępowaniu, w tym warunku wskazanego powyżej,
2. naruszenie art. 253 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp,
poprzez niewłaściwe
jego zastosowanie; konsekwe
ncją wadliwego zastosowania przedmiotowego przepisu
było błędne uzasadnienie prawne i faktyczne informacji o odrzuceniu oferty,
3. naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 2b w zw. z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp, poprzez
bezpodstawne zastosowanie i przyjęcie, że oferta odwołującego nie spełnia warunków
udziału w postępowaniu,
4. naruszenie art. 239 ust. 1 w zw. z art. 253 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez bezpodstawne
zastosowanie i przyjęcie, że oferta firmy Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy
S.A. jest najkorzystniejsza w ninie
jszym postępowaniu.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
unieważnienie czynności odrzucenia złożonej oferty przez odwołującego,
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
dokonanie powtórnej oceny oferty odwołującego,
4) poddanie oferty o
dwołującego procedurze wyboru, jako oferty najkorzystniejszej.
Interes odwołującego.
Odwołujący wskazał, że działania i zaniechania zamawiającego wymienione w odwołaniu
naruszają interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia. Poprzez bezpodstawne
stwierdzenie, że odwołujący nie spełnił warunku udziału w postępowaniu i odrzucenie oferty
o
dwołującego oraz brak jej oceny w kryteriach oceny ofert, odwołujący utracił możliwość
uzyskania zamówienia. Oferta odwołującego jest ofertą przedstawiającą najkorzystniejszy
bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego
określonych przez zamawiającego w SWZ. Wskutek błędnych decyzji zamawiającego,
o
dwołujący poniósł szkodę nieuzyskania zamówienia do realizacji.
Odwołujący podniósł, iż z pisma dotyczącego informacji o wykonawcach odrzuconych
wynika
, że oferta odwołującego została odrzucona na podstawie art. 226 ust 1 pkt 2b ustawy
Pzp. W uzasadnieniu odrzucenia oferty z
amawiający wskazał, że w prowadzonym
postępowaniu zamawiający określił spełnienie warunku udziału w postępowaniu w ramach
zdolności technicznej lub zawodowej poprzez wykonanie „minimum dwóch usług
polegających na przewozie dzieci do szkół i/lub przedszkoli w ramach przewozów
regularnych, o średniorocznej wartości finansowanej ze środków zamawiającego
w wysokości 240 tys. zł brutto każda z usług”. W dniu 27 maja 2021 r. zamawiający,
działając na podstawie art. 274 ust. 1 ustawy Pzp, wystosował wezwanie do odwołującego
do
złożenia podmiotowych środków dowodowych. W odpowiedzi w dniu 1 czerwca 2021 r.
o
dwołujący przedłożył między innymi wykaz usług, dodając do niego kolumnę pod nazwą
„Średnioroczna wartość usług w ramach przewozów regularnych zgodnie z warunkiem
udziału w postępowaniu”. Zamawiający uznał przedłożone środki dowodowe za
nie
wystarczające i w dniu 2 czerwca 2021 r., na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy Pzp
wezwał odwołującego do ponownego przedłożenia dokumentów potwierdzających spełnienie
warunku udziału w postępowaniu.
W dniu 7 czerwca 2021 r. o
dwołujący przesłał odpowiedź na wezwanie zamawiającego
podtrzymując spełnienie warunku udziału w postępowaniu na podstawie uprzednio
złożonych podmiotowych środków dowodowych.
Odwołujący wskazał, że zamawiający nie wyjaśnił w SWZ co rozumie pod pojęciem
średniorocznej wartości. Zgodnie z definicją słownika języka polskiego PWN średnioroczny
oznacza obliczony w skali roku.
Odwołujący podniósł, że specyfika realizacji umowy dowozu dzieci do szkół i/lub
przedszkoli opiera się na założeniu, że jest to usługa realizowana w okresie 10 miesięcy.
Tym bardziej w ocenie o
dwołującego zasadnym było postawienie warunku odnoszącego się
do średniorocznej wartości zrealizowanej usługi. Odwołujący przedmiotowy warunek rozumie
w następujący sposób. Skoro zrealizował usługę dowozu dzieci do szkół w ramach
przewozów regularnych, w okresie 10 miesięcy, o wartości 201 425,57 finansowaną ze
środków zamawiającego, to średnioroczna wartość takiej usługi wynosi 241 710,68 zł.
425,57 wartość zrealizowanego zamówienia w okresie -10 miesięcy
x-
12 miesięcy
x = 241
710,68 zł
Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku wskazanego drugiego doświadczenia.
Skoro o
dwołujący zrealizował wartość zamówienia w okresie - 9 miesięcy za kwotę
399,55 zł, to średnioroczna wartość zrealizowanego zamówienia wyniosła 269 866,07 zł.
399,55 zł wartość zrealizowanego zamówienia w okresie - 9 miesięcy
x-
12 miesięcy
x =269
866,07 zł
Wobec powyższego, przy tak sformułowanym warunku udziału w postępowaniu,
o
dwołujący spełnia wymogi postawione przez Zamawiającego.
Zdaniem odwołującego, punktem wyjścia do obliczania średniorocznej wartości
zamówienia były faktycznie zrealizowane usługi w okresach odpowiednio 10 i 9 miesięcy,
czego z
amawiający nie kwestionuje. Odwołujący, zgodnie z brzmieniem warunku udziału
w postępowaniu dokonał obliczenia, uśredniając wartość zrealizowanych usług do dwunastu
miesięcy (roku), zgodnie z dyspozycją jaką wydał zamawiający w SWZ.
Tym samym, postawiony przez z
amawiającego warunek udziału w prowadzonym
postępowaniu został spełniony przez odwołującego z uwagi na fakt, iż średnioroczna wartość
wskazanych dwóch usług przekracza wartość 240.000 zł każda.
Odwołujący podniósł, iż SWZ powinna zawierać opis przedmiotu zamówienia, oraz
warunku udziału w postępowaniu w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Zamawiający nie
wymagał wykazania się przez wykonawcę zrealizowanymi usługami o wartości 240.000 zł,
a jedynie wykazaniem się realizacją usług o średniorocznej wartości 240.000 zł. Przepisy
ustawy Pzp nie przewidują jako zasady obciążenia oferenta negatywnymi konsekwencjami
nieścisłości, nieprecyzyjnych sformułowań specyfikacji warunków zamówienia. Zgodnie ze
stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, błędy lub nieprecyzyjne zapisy w specyfikacji
warunków zamówienia, popełnione przez zamawiającego, nie powinny obciążać odbiorcy
świadczenia woli zawartego w tym dokumencie, czyli wykonawcy. Przy analizie warunków
udziału w postępowaniu większą odpowiedzialność za skutki rozumienia niejednoznacznego
opisu przedmiotu zamówienia należy przypisać autorowi wypowiedzi zawartej w SWZ.
Zamawiający dysponuje odpowiednią kadrą i czasem pozwalającym na prawidłowe opisanie
warunku udziału i w tym zakresie powinien wykazać się najdalej idącym profesjonalizmem.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2017 r., I CSK 443/16, stwierdzono,
że wątpliwości interpretacyjne, niedające się usunąć w drodze ogólnych zasad wykładni
oświadczeń woli, powinny być interpretowane na niekorzyść autora tekstu umowy
wywołującego wątpliwości. Strona, która korzysta z faktycznej swobody formułowania tekstu
umowy, ponosi bowiem ryzyko jego niejasnej redakcji. Przy interpretacji umowy należy
uwzględnić powszechnie przyjętą kombinowaną metodę wykładni.
Kombinowana metoda wykładni oświadczenia woli (uchwała siedmiu Sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 19 czerwca 1995 r., III CZP 66/95) przyznaje pierwszeństwo kryterium
subiektywnemu, nakazując tłumaczyć sens oświadczenia woli tak, jak rozumiała je osoba
składająca i odbierająca oświadczenie. Dopiero w przypadku, gdy kryterium to zawodzi,
ustalenie sensu oświadczenia woli następuje na podstawie przypisania normatywnego, czyli
tak jak adresat sens powinien rozumieć.
W analizowanej sprawie zasadnicze znaczenie prz
y interpretacji warunku udziału należy
nadać interpretacji SWZ, ponieważ dokument ten decyduje o zakresie oferty wykonawcy
i o zobowiązaniu wykonawcy wynikającym z umowy. Odwołujący wskazał, iż zamawiający
w SWZ wymagał „Wykazania wykonania minimum dwóch usług polegających na przewozie
dzieci do szkół i/lub przedszkoli w ramach przewozów regularnych, o średniorocznej wartości
finansowanej ze środków zamawiającego w wysokości 240 tys. zł brutto każda z usług”.
Gdyby z
amawiający w SWZ wymagał „Wykazania wykonania minimum dwóch usług
polegających na przewozie dzieci do szkół i/lub przedszkoli w ramach przewozów
regularnych, o wartości finansowanej ze środków zamawiającego w wysokości 240 tys. zł
brutto każda z usług zrealizowanych w okresie 12 miesięcy”, odwołujący miałby jasność,
że musi wylegitymować się doświadczeniem w postaci zrealizowanych usług w okresie
12 miesięcy o wartości przekraczającej 240.000 zł. Skoro zamawiający wprost nie
wyartykułował takiego warunku, nie można wymagać od odwołującego jego spełnienia.
W ocenie o
dwołującego, zamawiający naruszył art. 112 ust. 2 pkt 4 w zw. z art. 16 pkt 1
ustawy Pzp,
poprzez niewłaściwe jego zastosowanie; konsekwencją wadliwego
zastosowania przedmiotowego przepisu było błędne odrzucenie oferty odwołującego,
skutkiem czego był niewłaściwy wybór oferty najkorzystniejszej.
Zamawiający nie złożył pisemnej odpowiedzi na odwołanie.
Do postępowania odwoławczego – po stronie zamawiającego - skuteczne przystąpienie
zgłosił wykonawca Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy S.A.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołania, o których stanowi
przepis art. 528 ustawy Pzp.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowanie
m przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 505 ust. 1
ustawy Pzp
, co uprawniało go do złożenia odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, oraz uczestnika postępowania odwoławczego, złożone w pismach
procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła, iż odwołanie nie zasługuje na
uwzględnienie.
Izba wskazuje, iż w przedmiotowym postępowaniu zamawiający określił warunek udziału
w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej lub zawodowej. W celu potwierdzenia
spełnienia tego warunku wykonawca miał przedłożyć wykaz usług wykonanych,
a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych, w okresie
ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie,
wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których
usługi zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów określających czy te usługi zostały
wykonane lub są wykonywane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są
referencje bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego dostawy lub
usługi były wykonywane, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych są
wykonywane, a jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie
jest w stanie uzyskać tych dokumentów - oświadczenie wykonawcy; w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych nadal wykonywanych referencje bądź inne dokumenty
potwierdzające ich należyte wykonywanie powinny być wydane nie wcześniej niż 3 miesiące
przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu - wykazanie wykonania minimum dwóch usług polegających na przewozie
dzieci do szkół lub przedszkoli w ramach przewozów regularnych o średniorocznej wartości
co najmniej 240.000,00 zł finansowanej wyłącznie ze środków zamawiającego bez
uwzględniania dotacji.
W odpowiedzi na wezwanie z
amawiającego, podtrzymując spełnienie warunku udziału
w postępowaniu na podstawie uprzednio złożonych podmiotowych środków dowodowych,
odwołujący wskazał, iż „W załączonym wykazie zostały wskazane dwie usługi o wartości
brutto zrealizowanego zamówienia na kwotę 202 399,55 zł oraz 201 425,57 zł. Wykonawca
na wykazanie spełniania warunku udziału w postępowaniu dokonał przeliczenia należnego
z umów wynagrodzenia z miesięcy, w których usługa nie była świadczona zawyżając w ten
sposób średnioroczne wynagrodzenie należne wykonawcy zrealizowanych bądź
zrealizowanych umów. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii
z dnia 23 grudnia
2020r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych
dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy na podstawie
§ 9 ust. 1 pkt 2 Zamawiający w ramach potwierdzenia spełniania warunków udziału
w postępowaniu może żądać wykazu usług wykonanych, a w przypadku świadczeń
powtarzających się tub ciągłych również wykonywanych, w okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli
okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z podaniem ich wartości,
przedmiot
u, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których usługi zostały wykonane lub są
wykonywane, oraz załączeniem dowodów określających, czy te usługi zostały wykonane lub
są wykonywane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje bądź inne
dokume
nty sporządzone przez podmiot, na rzecz którego dostawy lub usługi zostały
wykonane, a w przypadku świadczeń powtarzających się lub ciągłych są wykonywane,
a jeżeli wykonawca z przyczyn niezależnych od niego nie jest w stanie uzyskać tych
dokumentów - oświadczenie wykonawcy; w przypadku świadczeń powtarzających się lub
ciągłych nadal wykonywanych referencje bądź inne dokumenty potwierdzające ich należyte
wykonywanie powinny być wystawione w okresie ostatnich 3 miesięcy. W ocenie
Zamawiającego, Wykonawca może powołać się na wartość usługi wyłącznie realizowanej
bądź zrealizowanej”.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej zarzuty odwołującego są bezzasadne.
Izba w całości podziela argumentację zamawiającego i przystępującego wskazując,
że zasadne w przedmiotowej sprawie jest odniesienie się do definicji legalnej usługi jaką
przyjął prawodawca wskazując, że w zakresie wartości usług należy przyjąć wartość usług
wykonanych lub wykonywanych,
a nie jak tego chce odwołujący możliwych do wykonania.
Tym samym wykonawca n
iezasadnie wywodzi, iż może powołać się w ramach swojego
doświadczenia na usługi, których de facto nie wykonał, a co za tym idzie niemożliwe jest
dolicz
enie wartości usług niewykonanych do całkowitej wartości usług. Słusznie wskazywali
zamawiający i przystępujący, iż przyjmując logikę odwołującego można by wykonać usługę
w krótkim okresie czasu np. jednego dnia lub miesiąca a następnie dozwolone byłoby
przemnożenie tej wartości przez okres, który wskazał w SWZ zamawiający.
Średnioroczną wartość finansową usługi, należy odczytywać jako średnia kwota z danego
okresu wg wykonanej lub wykonywanej usługi. W ocenie Izby nie jest dopuszczalne
doliczanie wartości usługi niewykonanej, albowiem nie taki jest cel badania przez
zamawiającego oraz wykazania przez wykonawcę doświadczenia.
Izba wskazuje również, iż w swojej argumentacji odwołujący powoływał się na fakt,
że gdyby zamawiający w treści opisanego warunku wskazał na obowiązek wykazania się
usługą o wartości finansowanej ze środków zamawiającego w wysokości 240 tys. zł brutto
każda z usług zrealizowanych w okresie 12 miesięcy, to odwołujący miałby jasność,
że musi wylegitymować się doświadczeniem w postaci zrealizowanych usług w okresie
12 miesięcy o wartości przekraczającej 240.000 zł.
Zdaniem Izby z treści warunku, jaki opisał w tym zakresie zamawiający, taka okoliczność
wynika wprost
, gdyż sformułowanie użyte przez zamawiającego, tj. „średniorocznej wartości”
odnosi się po pierwsze do średniej (wartości usług), po drugie usługi zrealizowanej w ciągu
roku, a zgodnie z przepisem art.
114 Kc (przez odesłanie z art. 8 ust. 1 ustawy Pzp), jeżeli
termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana,
miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć. Powyższe
oznacza, że zamawiający w sposób precyzyjny zakreślił termin (rok-365 dni), w jakim
wykonawca zobowiązany był do wykazania się określoną (uśrednioną) wartością usług.
Tym samym
Izba stwierdziła, że czynności zamawiającego dotyczące odrzucenia oferty
odwołującego (w wyniku niewykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu) oraz
wyboru oferty najkorzystniejszej złożonej przez przystępującego, były prawidłowe. Izba nie
stwierdziła naruszenia przepisów wskazywanych przez odwołującego.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 575
ustawy Pzp
oraz § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz.
Przewodniczący:
…………………………