Sygn. akt: KIO 1712/21
WYROK
z dnia 6 lipca 2021 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Justyna Tomkowska
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2021 roku w Warszawie
odwołania
wniesionego do Pre
zesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 czerwca 2021 roku przez
wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
w składzie: (1) Voessing Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Bydgoszczy (Lider) oraz Infra Ce
ntrum Doradztwa Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (Partner) - (Odwołujący)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego: Centralny Port Komunikacyjny
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie
przy udzia
le wykonawców;
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie:
IDOM
Inżynieria,
Architektura
i
Doradztwo
Spółka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą we Wrocławiu (Lider), (2) IDOM Consulting,
Engineering, Architecture, S.A.U.
z siedzibą w Bilbao, Hiszpania (Partner),
(3) Multiconsult Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie (Partner), (4) Transprojekt Gdański Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Gdańsku (Partner), Arcadis Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (Partner), zgłaszających przystąpienie
po stronie
Odwołującego;
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie:
(1) Egis Poland Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie
(Lider), Egis Rail S.A. z siedzibą w Lyonie, Francja (Partner), Jaf-Geotechnika Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Trzcinicy (Partner), zgłaszających
przystąpienie po stronie Zamawiającego
orzeka:
uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutów naruszenia przez Zamawiającego:
a) art. 8 ust. 3 Pzp2004 w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji
i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej oraz odtajnienie
w całości dokumentów Konsorcjum Egis w postaci:
Wykazu Osób złożonego na potrzeby przyjętych kryteriów oceny ofert, (2) Wykazu
Osób skierowanych przez Wykonawcę do realizacji zamówienia na potwierdzenie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu, (3) pisma Konsorcjum Egis z dnia
30.04.2021 r., stanowiącego odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z dnia
21.04.2021 r. na podstawie art. 26 ust. 3 w zw. z art. 26 ust. 2f Pzp2004, a także
wszelkich innych wyjaśnień lub uzupełnień dotyczących Wykazów Osób;
2. Oddala odw
ołanie w pozostałym zakresie, to jest naruszenia przez Zamawiającego:
a) art. 90 ust. 1 Pzp2004 poprzez zaniechanie wezwania Konsorcjum Egis do udzielenia
wyjaśnień;
b) art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36a ust. 1 Pzp2004;
Kosztami postępowania obciąża Odwołującego - wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie: (1) Voessing Polska Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Bydgoszczy (Lider) oraz Infra
Centrum Doradztwa Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie (Partner) oraz
Zamawiającego - Centralny Port Komunikacyjny Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie:
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnastu
tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum
w składzie: (1) Voessing Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w Bydgoszczy (Lider) oraz Infra Centrum Doradztwa Spółka
z ograni
czoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (Partner) tytułem
wpisu od odwołania;
zasądza od zasądza od Zamawiającego - Centralnego Portu Komunikacyjnego
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie na rzecz
Odwołującego – wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – konsorcjum w składzie: (1) Voessing Polska Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Bydgoszczy (Lider) oraz Infra
Centrum Doradztwa Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie (Partner)
kwotę 3 800 zł 00 gr (słownie: trzech tysięcy ośmiuset
złotych 00/100 groszy) stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione tytułem 1/3
wpisu oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz.U.2019 r., poz. 2019 ze zmianami) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
P
rzewodniczący:
……………………………
Sygn. akt KIO 1712/21
UZASADNIENIE
Zamawiający:
Centralny
Port
Komunikacyjny
Sp
ółka
z
ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego w przedmiocie: Opracowanie
Studium Techniczno - Ekonomiczno -
Środowiskowego dla Zadania „Budowa linii kolejowych
nr 54 Trawniki -
Krasnystaw i 56 Wólka Orłowska - Zamość - Tomaszów Lubelski - Bełżec".
Dnia 7 czerwca 2021 roku do Prezes Krajowej
Izby Odwoławczej w Warszawie, na
podstawie art. 513 pkt 1 i 2 w zw. z art. 515 ust. 1 pkt 1) lit. a) ustawy z dnia 11
września
2019 r. -
Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019, dalej jako „nPzp")
odwołanie złożyli wykonawcy wspólnie ubiegający się o zamówienie (1) Voessing Polska
Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Bydgoszczy (Lider Konsorcjum) oraz
Infra Centrum Doradztwa Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie
(Partner Konsorcjum)
– dalej jako „Odwołujący”.
Odwołanie złożono w postępowaniu od czynności Zamawiającego oceny ofert, w tym:
wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o zamówienie, tj. Egis Poland sp. z o.o. (Lider Konsorcjum), Egis Rail S.A.
(Partner Konsorcjum) oraz Jaf-
Geotechnika sp. z o.o. (Partner Konsorcjum), dalej łącznie
jako: „Konsorcjum Egis",
zaniechania odtajnienia złożonych przez Konsorcjum Egis dokumentów,
zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa, tj.:
1.2.1. Wykazu
Osób na potrzeby związane z oceną ofert w ramach przyjętych kryteriów
oceny ofert,
Wykazu Osób skierowanych przez Wykonawcę do realizacji zamówienia na
potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu,
1.2.3. pisma Konsorcjum Egis z dnia 30.
04.2021 r., stanowiącego odpowiedzi na wezwanie
Zamawiającego z dnia 21.04.2021 r. na podstawie art. 26 ust. 3 w zw. z art. 26 ust. 2f ustawy
z dnia 29.01.2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2019.1843 ze zm., dalej jako
„Pzp2004"), a także wszelkich innych wyjaśnień lub uzupełnień dotyczących Wykazów Osób;
zaniechanie wezwania Konsorcjum Egis do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów, dotyczących wyliczenia zaoferowanej ceny;
zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Egis na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1
w zw. z art. 36a ust. 1 Pzp2004 jako niezgodnej z przepisami ustawy w związku ze złożonym
oświadczeniem o możliwości zlecenia podwykonawcom prac we wszystkich branżach
z zastrzeżeniem osobistego wykonania przez Konsorcjum Egis prac związanych
z zarządzaniem umową, co wskazuje na niedopuszczalne powierzenie przez wykonawcę
w ramach podwykonawstwa całości prac związanych z realizacją zamówienia;
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie:
art. 8 ust. 3 Pzp2004 w zw. z art. 11 ust. 2 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (t.j. Dz.U.2020.1913 ze zm.
, dalej jako „ZNKU", poprzez zaniechanie odtajnienia
w całości przedstawionych przez Konsorcjum Egis dokumentów, wskazanych w pkt 1.2.1 -
1.2.3 odwołania, zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa,
art. 90 ust. 1 Pzp2004 poprzez zaniechanie wezwania Konsorcjum Egis do udzielenia
wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny ofertowej,
art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36a ust. 1 Pzp2004 poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty Konsorcjum Egis jako niezgodnej z przepisami ustawy w związku ze złożonym
oświadczeniem o możliwości zlecenia podwykonawcom prac we wszystkich branżach
z zastrzeżeniem osobistego wykonania przez Konsorcjum Egis prac związanych
z zarządzaniem umową, co wskazuje na niedopuszczalne powierzenie w ramach
podwykonawstwa całości prac związanych z realizacją zamówienia,
Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia czynności oceny ofert i wyboru najkorzystniejszej oferty,
odtajnienia w całości przedstawionych przez Konsorcjum Egis dokumentów,
wskazanych w pkt 1.2.1 -
1.2.3 odwołania, zastrzeżonych jako tajemnica przedsiębiorstwa,
wezwania Konsorcjum Egis na podstawie art. 90 ust. 1 do udzielenia wyjaśnień,
w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny,
odrzucenia oferty Konsorcjum Egis na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36a
ust. 1 Pzp2004 jako niezgodnej z przepisami ustawy,
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania, w tym
kosztów reprezentacji wg przedstawionych na rozprawie rachunków.
O
głoszenie o zamówieniu ukazało się w Dz.U. UE dnia 31.12.2020 r., pod numerem
2020/S 255-643232.
Postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego
pod
rządami ustawy Pzp2004. O naruszeniu przepisów prawa Odwołujący dowiedział się
dnia 28.05.2021 r., kiedy to Zamawiający powiadomił o dokonaniu wyboru jako
najkorzystniejszej oferty złożonej Konsorcjum Egis, natomiast w dniu 2.06.2021 r.
Zamawiający poinformował o braku możliwości udostępnienia dokumentów wskazanych
w pkt 1.2.1 -
1.2.3 odwołania z uwagi na skuteczne zastrzeżenie ich treści jako tajemnicy
przedsiębiorstwa. Termin na złożenie odwołania - stosownie do art. 515 ust. 1 pkt 1) lit. a)
nPzp
został zachowany. Odwołujący uiścił wpis w wymaganej wysokości na rachunek UZP.
Kopia odwołania została prawidłowo przekazana Zamawiającemu.
Odwołujący oświadczył, że ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 505
ust. 1 nPzp. Złożona przez Odwołującego oferta uplasowała się bowiem na drugiej pozycji
rankingu złożonych ofert, za ofertą Konsorcjum Egis. Uwzględnienie chociażby tylko
zarzutów, związanych z tajemnicą przedsiębiorstwa, doprowadzi do unieważnienia wyboru
najkorzystniejszej oferty i uzyskani
a przez Odwołującego wglądu w dokumenty, co tym
samym umożliwi skorzystanie ze środków ochrony prawnej celem dalszego, ewentualnego,
zaskarżenia oferty Konsorcjum Egis.
[zarzut naruszenia art. 8 ust. 3 Pzp2004 zaniechanie odtajnienia wykazów osób złożonych
przez Konsorcjum Egis]
Z
godnie z art. 8 ust. 3 Pzp2004, w celu skutecznego zastrzeżenia informacji,
stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, wykonawca zobowiązany jest zastrzec i wykazać,
że informacje te rzeczywiście stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Zgodnie z art. 11 ust. 2 ZNKU
„przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się
informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje
posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu
i zbior
ze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym
rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do
korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej
staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności".
Krajowa Izba Odwoławcza stoi jednoznacznie na stanowisku, że skuteczność
zastrzeżenia informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa wymaga nie tylko ogólnego
uzasadnienia, ale także wykazania, że zastrzeżona informacja jest w swej istocie tajemnicą
przedsiębiorstwa (tak wyrok z dnia 26.02.2013 r., KIO 297/16). Wykonawcy powinni także
wykazać, że w celu zachowania poufności informacji zastrzeżonych w ofercie podjęli szereg
odpowiednich działań, polegających na zapewnieniu odpowiedniej ochrony tym informacjom.
Wykonawca powinien m.in. wykazać, że dla celów ochrony informacji objętych tajemnicą
przedsiębiorstwa podjął działania o charakterze zarówno fizycznym, jak i prawnym. Zaliczyć
do nich można m.in. ewentualnie wprowadzone przez wykonawcę wewnętrznych reguły
obiegu dokumentów oraz dostępu do informacji, postanowienia w umowach z pracownikami
oraz kontrahentami, jak również technologie zabezpieczające bezpieczeństwo sieci
informatycznych przedsiębiorstwa. Okoliczności te powinny zostać poparte odpowiednimi
dowodami, takimi jak m.in. polityka ochrony informacji poufnych czy polityka wewnętrznego
obiegu dokumentów bądź też klauzule umowy lub umowy o zachowaniu poufności.
Ponadto można wskazać za orzecznictwem Sądu Najwyższego (por. m.in. wyroki
z dn. 6.06.2003 r. IV CKN 211/01, z dn. 3.10.2000 r. I CKN 304/00, z dn. 5.09.2001 r. I CKN
1159/00), że (...) informacja staje się „tajemnicą", kiedy przedsiębiorca wyraża wolę jej
zachowania jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Pozostanie określonych informacji
tajemnicą przedsiębiorstwa wymaga, aby przedsiębiorca podjął działania zmierzające do
wyeliminowania możliwości ich dotarcia do osób trzecich w normalnych toku zdarzeń, bez
konieczności podejmowania szczególnych starań. Jednocześnie art. 11 ust 4 ZNKU
uzależnia istnienie stanu tajemnicy od podjęcia przez przedsiębiorcę określonych działań
zmierzających do zachowania poufności objętych nią danych. Działania te - jak trafnie
podnosi się w literaturze przedmiotu - powinny zmierzać do osiągnięcia takiego stanu,
w którym osoby trzecie, chcąc zapoznać się z treścią informacji, muszą doprowadzić do
wyeliminowania przyjętych przez przedsiębiorcę mechanizmów zabezpieczających przed
n
iekontrolowanym wypływem danych (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 5.09.2001 r. I CKN
Konsorcjum Egis zastrzegło tajemnicą przedsiębiorstwa złożone przez siebie wykazy
osób - załącznik nr 2 do IDW Wykaz Osób dla kryteriów oceny ofert oraz załącznik nr 5 do
IDW -
Wykaz Osób skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia.
Konsorcjum Egis wskazało w uzasadnieniu zastrzeżenia, że informacje zawarte
w obu wykazach stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, ponieważ pokazują, jakim
personelem będą obsadzone kluczowe stanowiska przy realizacji zamówienia i w jaki sposób
Konsorcjum Egis będzie nawiązywać z tymi osobami stosunki umowne. Dalej Konsorcjum
Egis uzasadnia, że ujawnienie tych informacji pozwoliłoby prześledzić konkurencji aktywność
wykonawcy na rynku zamówień publicznych, w tym prognozować, w jakich postępowaniach
wykonawca złoży ofertę. Zdaniem Konsorcjum Egis konkurencyjni wykonawcy, dysponując
tymi informacjami, mają ułatwioną decyzję co do tego, jaki poziom własnej marży założyć
w danym
postępowaniu ze względu na stopień konkurencyjności. Mają również ułatwioną
drogę do „podkupienia" zasobów kadrowych Wykonawcy, które do zasoby - przy profilu
działalności, związanej z usługami konsultingowymi - stanowią najważniejszy kapitał
Wykonawcy i gwarantują mu pozycję konkurencyjną na rynku.
Po pie
rwsze Odwołujący zwrócił uwagę, że Konsorcjum Egis w żaden sposób nie
wykazało związku między ujawnieniem informacji, zawartych w utajnionych wykazach osób,
a prognozowaniem przez konkurencję, w jakich postępowaniach Wykonawca złoży ofertę
oraz jaki poziom
marży będzie stosowany w danym postępowaniu. Zarówno na decyzję
o uczestnictwie w postępowaniu przetargowym, jak również na decyzję o stosowanych
marżach wpływ ma tak wiele różnych czynników (zarówno wewnętrznych związanych
z sytuacją danego podmiotu, jak również zewnętrznych - związanych z szeroko rozumianą
sytuacją rynkową), że akurat dysponowanie określonym zespołem osób zdolnych do
wykonania zamówienia niczego nie determinuje bezpośrednio - ani decyzji o złożeniu oferty
w danym postępowaniu, a już na pewno nie ma bezpośredniego przełożenia ma wysokość
marży stosowanej przez konkurencję. Sam fakt ubiegania się o udzielenie zamówienia przez
określony podmiot w określonych branżowo postępowaniach, jest taką samą podstawą do
domysłów i domniemań o potencjalnym jego zainteresowaniu innymi podobnymi
postępowaniami, jak informacja o posiadanym przez niego zespole kadrowym.
Odnosząc się do kwestii „podkupienia" pracowników przez konkurencję, Odwołujący
stwierdzi
ł, że każdy przedsiębiorca dysponuje odpowiednimi instrumentami (płacowymi,
organizacyjnymi i innymi), mającymi na celu utrzymanie stworzonego przez siebie zespołu
eksperckiego w niezmienionym składzie. Sama obawa przed zmianami kadrowymi w tym
zespole, nie może przesądzać o istnieniu tajemnicy przedsiębiorstwa w zakresie składu
osobowego tegoż zespołu oraz na temat posiadanego przez poszczególne osoby
doświadczenia. Zwłaszcza, że wbrew twierdzeniom Konsorcjum Egis, pozyskanie informacji
na temat osób pracujących czy współpracujących z tym podmiotem, zajmowanych przez
nich stanowiskach i posiadanym doświadczeniu zawodowym nie nastręcza większych
trudności w dobie dzisiejszej skali obiegu informacji w Internecie.
Kwestia „podkupywania" pracowników przez konkurencję, nie zasługuje na ochronę
również w świetle orzecznictwa KIO (tak wyrok z dn. 06.02.2017 r., KIO 102/17, KIO 110/17).
Co więcej - argumentacja przedstawiona przez Konsorcjum Egis godzi wręcz w interes
publiczny, ponieważ ogranicza rotację na rynku osób z wymaganymi kwalifikacjami
i doświadczeniem. W szczególności odnosi się to do osób posiadających odpowiednie
wykształcenie, kwalifikacje, uprawnienia zawodowe. Rotacja w zatrudnieniu osób wpisuje się
z jednej strony w podnoszenie poziomu świadczenia usług przez poszczególnych
wykonawców, a z drugiej strony stanowi normalny element wolności pracowniczej do zmiany
pracodawcy.
A zatem informacje zawarte w zastrzeżonych przez Konsorcjum Egis wykazach osób
nie mogą być uznane za tajemnicę przedsiębiorstwa, zwłaszcza że informacje te dotyczą
tylko kilku p
racowników/współpracowników Wykonawcy i tylko określonego zakresu ich
doświadczenia zawodowego, ściśle związanego z wymaganiami postawionymi przez
Zamawiającego w zakresie warunków udziału w postępowaniu i w zakresie kryteriów, które
nie definiują szczególnie unikatowego i rzadko występującego doświadczenia w określonej
specjalizacji.
N
awet gdyby dane pracowników uznać za informacje handlowe, nie można zgodzić
się, jakoby Wykonawca podejmował czynności, mające zapewnić bezpieczeństwo tym
informacjom czy też, aby nie zostały one ujawnione publicznie. Chociaż Wykonawca
powołuje się w treści wyjaśnień na podjęte środki, mające na celu zachowanie niejawnego
charakteru informacji, zastrzeżonych w postępowaniu jako tajemnica przedsiębiorstwa, to
jednak nie przywołuje w tym zakresie żadnego dowodu.
Wykonawca w żaden sposób nie dowiódł również (występującego rzekomo
powszechnie) zjawiska przejmowania pracowników jako bezpośredniego następstwa
ujawnienia w postępowaniach przetargowych informacji nt. osób skierowanych do realizacji
zamówienia oraz opisu ich doświadczenia. Powoływanie się na rzekome trudności
dowodowe w tej kwestii jest niewiarygodne, a argument ten służy jedynie temu, aby sprawić
wrażenie, że takie zdarzenia miały rzekomo miejsce, pomimo braku jakichkolwiek dowodów.
Argumentacja Wykonawcy pozostaje w tym zakresie ogólnikowa i zupełnie gołosłowna.
Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia 13.03.2017 r., (KIO 385/17), w którym Izba
rozstrzygała o prawidłowości objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa wykazu osób, złożonego
przez wykonawcę Egis Poland w postępowaniu prowadzonym przez PKP Polskie Linie
Kolejowe S.A. w Warszawie, w przedmiocie opracowania dokumentacji projektowej wraz
z pełnieniem nadzoru autorskiego w ramach projektu pn. Poprawa dostępu kolejowego do
portów morskich w Szczecinie i Świnoujściu. W postępowaniu tym Egis Poland posłużył się
równie ogólnikowym i pozbawionym warstwy merytorycznej uzasadnieniem zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa. Dlatego też Izba w przywołanym wyroku nakazała odtajnienie
powyższych informacji.
Dlatego też Odwołujący uważa, że zastrzeżenie przez Konsorcjum Egis tajemnicy
przedsiębiorstwa wobec obu wykazów osób jest nieskuteczne i ma na celu wyłącznie
ograniczyć możliwość zweryfikowania przez konkurencję kwestii spełnienia przez
Wykonawcę warunków udziału w postępowaniu oraz zweryfikowania prawidłowości oceny
oferty przez Zamawiającego w ramach przyjętych kryteriów oceny ofert. W tym stanie rzeczy
dokumenty te winny zostać odtajnione przez Zamawiającego w całości.
C
hoć Konsorcjum Egis w pkt 3) wyjaśnień dotyczących zastrzeżenia informacji jako
tajemnicy przedsiębiorstwa, opisało działania podejmowane w celu zachowania poufności
zastrzeżonych informacji, to jednak nie jest wiadome, czy opis ten w jednolitym modelu
odnosi się do wszystkich członków Konsorcjum, czy też pozostaje zróżnicowany
w zależności od wewnętrznych procedur i działań każdego z tych członków. Konsorcjum
Egis powołuje się na różnego rodzaju klauzule do umów o pracę, zakazy konkurencji,
oświadczenia o poufności, jednak nie przedstawia żadnych dowodów w tym zakresie -
tj. żadnych wzorów dokumentów, żadnych zawartych umów, czy też wewnętrznych regulacji
obowiązujących u każdego z członków konsorcjum, które faktycznie potwierdzałyby
wdrożenie opisywanych instrumentów, zabezpieczających przed ujawnieniem informacji,
stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.
W związku z powyższym zawarte w pkt 3 wyjaśnień twierdzenia Konsorcjum Egis
Odwołujący uważa za nieudowodnione i gołosłowne.
[unieważnienie czynności oceny ofert w razie uwzględnienia zarzutów dotyczących
zaniechania odtajnienia dokumentów]
Na koniec
Odwołujący podkreślił, że uwzględnienie zarzutu zaniechania odtajnienia
i udostępnienia wszystkich wyżej wskazanych dokumentów musi być połączone
z unieważnieniem czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej. Ocena
skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa jest jednym z elementów oceny ofert
i nie może być oceniana w oderwaniu od tej właśnie czynności. Co więcej, niewątpliwie
wadliwa ocena
dokonana przez Zamawiającego ma wpływ na wynik postępowania,
albowiem uniemożliwia innym wykonawcom zweryfikowanie prawidłowości konkurencyjnych
ofert, a tym samym skuteczne korzystanie ze środków ochrony prawnej, w tym przypadku
zarówno w zakresie kwestionowania ceny pod kątem jej rażąco niskiego charakteru, jak
i czynu nieuczciwej konkurencji oraz w zakresie spełnienia przez Wykonawcę warunków
udziału w postępowaniu i przyznania złożonej przez niego ofercie punktacji w ramach
przyjętych kryteriów oceny ofert.
Przyjęcie przeciwnego poglądu byłoby sprzeczne z zasadą państwa prawa jak
i przepisów unijnych. Podkreślenia wymaga, iż państwo polskie zobowiązane jest do
zapewnienia wykonawcom realnych środków ochrony prawnej i możliwości ich składania
w odpowiednich terminach (por. wyrok TSUE z dnia 28.01.2010 w sprawie Uniplex C-406/08
oraz wyrok TSUE z dnia 12.01.2002 r. ws. Universale -
Bau 047). Oznaczałoby to bowiem,
że pomimo bezpodstawnego zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, de facto nie ma
możliwości skutecznego składania odwołania skierowanego przeciwko ofercie podmiotu
utajniającego swoją ofertę (jej część). Nie da się bowiem składać skutecznego odwołania
niejako „w ciemno". Podobnie orzekała KIO w wyroku z dnia 11.12.2014 r. (KIO 2498/14).
[zanie
chanie wezwania Konsorcjum Egis do udzielenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia
ceny]
W postępowaniu średnia arytmetyczna cen brutto wszystkich złożonych ofert
wyniosła 33.946.739,80 zł. Cena brutto zaoferowana przez Konsorcjum Egis to
955 359,46 zł. Była ona niższa od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert
o 29,43%. W przypadku gdyby cena brutto zaoferowana przez Konsorcjum Egis wynosiła
23.763.717,90 zł (a więc gdyby była niższa niż zaoferowana o zaledwie 191.641,56 zł),
obligowałoby to Zamawiającego do zastosowania przepisu 90 ust. 1a Pzp2004. Ponieważ do
różnicy między ceną Konsorcjum Egis a średnią arytmetyczną cen wszystkich ofert zabrakło
0,57%, sytuacja ta nie tworzyła ustawowego domniemania wystąpienia rażąco niskiej ceny,
co zobo
wiązywałoby do wezwania Konsorcjum Egis do udzielenia wyjaśnień w powyższym
zakresie.
Nie znaczy to jednak, że w przypadku oferty złożonej przez Konsorcjum Egis po
stronie Zamawiającego nie powinny były wystąpić wątpliwości co do możliwości wykonania
przed
miotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w postępowaniu. Zwrócić
bowiem należy uwagę, że kolejna w rankingu oferta (tj. oferta Odwołującego zajmująca
drugą pozycję z ceną brutto 29.507.700,00 zł), jest wyższa od ceny zaoferowanej przez
Konsorcjum
Egis o 5.552.340,54 zł, a ostatnia w rankingu oferta (oferta TPF z ceną
47.945.400,00 zł brutto) - jest wyższa od oferty Konsorcjum Egis ponad dwukrotnie
(tj. o 23.990.040,50 zł).
Już sam fakt niemal 30% różnicy między ceną zaoferowaną przez Konsorcjum Egis
a średnią arytmetyczną cen wszystkich złożonych ofert oraz występujące różnice między
ofertami w postępowaniu, powinny były wzbudzić wątpliwości Zamawiającego co do
prawidłowego skalkulowania przez Konsorcjum Egis zaoferowanej ceny. Zamawiający
powini
en mieć na względzie, że w kilku ostatnich postępowaniach o udzielenie zamówienia
o podobnym
przedmiocie Konsorcjum Egis również składało oferty z bardzo niską ceną, co
jednak było przedmiotem obligatoryjnych wyjaśnień ze strony wykonawcy (np. postępowanie
nr 169/20/KRI/15/PZP/JOK/92 na Opracowanie studium techniczno - ekonomiczno -
środowiskowego dla Projektu pn. „001000009 Budowa Węzła Kolejowego CPK”, czy też
postępowanie nr 170/20/KRI/16/PZP/JK/94 na Opracowanie studium techniczno -
ekonomiczno -
środowiskowego (STEŚ) dla Projektu „Budowa linii kolejowej na odc.
Katowice -
granice państwa - Ostrawa”).
Z
daniem Odwołującego Zamawiający powinien był wezwać Konsorcjum Egis do
udzielenia wyjaśnień i złożenia stosownych dowodów w zakresie dotyczącym wyliczenia
ceny. Zamawiający winien był zbadać, jakie konkretnie elementy ceny mogły spowodować
tak dużą różnicę cenową między ofertą Konsorcjum Egis a pozostałymi ofertami,
w przypadku zamówienia, którego przedmiot opiera się na usługach o charakterze
intelektual
nym. Nie jest bowiem tak, że w sytuacji braku co najmniej 30% różnicy między
ceną zaoferowaną a średnią arytmetyczną cen wszystkich złożonych ofert, Zamawiający
może czuć się zwolniony z jakichkolwiek obowiązków związanych z badaniem ceny, jeśli
występują okoliczności, które powinny wzbudzić u Zamawiającego uzasadnione wątpliwości
a zdaniem Odwołującego tak właśnie jest na gruncie tego postępowania.
[zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36a ust. 1 w zw. z art. 2 pkt 9b Pzp2004
odrzucenie oferty Egis]
Odwołujący wskazywał również na konieczność odrzucenia złożonej przez
Wykonawcę oferty w związku ze złożonym w treści oferty oświadczeniem, wskazującym na
możliwość powierzenia całości prac, związanych z realizacją zamówienia, podwykonawcom.
W
pkt 9 formularza ofertowego Konsorcjum Egis wskazało: „(...) Nazwy firm
podwykonawców na obecną chwilę nie są znane (...) Części zamówienia, które Wykonawca
zamierza podzlecać: możliwość zlecenia prac we wszystkich branżach z zastrzeżeniem, że
wykonawca os
obiście wykona prace związane z zarządzaniem umową - zgodnie
z rozdzi
ałem VIII IDW”.
Powyższe oświadczenie oznacza, że Konsorcjum Egis przewiduje podzlecenie
wszystkich prac związanych z realizacją zamówienia, a do wykonania we własnym zakresie
pozostawi
a jedynie prace związane z zarządzeniem umową. Oświadczenie to jest
jednoznaczne i nie budzące żadnych wątpliwości.
N
a gruncie prawa zamówień publicznych, zarówno na poziomie prawodawstwa Unii
Europejskiej, jak i regulacji krajowych, możliwe jest wykorzystanie podwykonawstwa
w trakcie realizacji zamówienia publicznego - ale wyłącznie w zakresie określonej części
tego zamówienia, z wykluczeniem sytuacji realizowania przez podwykonawców całości prac
związanych z zamówieniem. Dyrektywa 2014/24/UE w przepisie art. 71 ust. 2 konsekwentnie
posługuje się pojęciem „any share of the contract it may intend to subcontract", nie
pozostaw
iając alternatywy w postaci „all of the contract", a więc nie dopuszczając możliwości
wskazania, że całość zamówienia będzie realizowana przez podwykonawcę. Powyższe
stanowisko potwierdza
także orzecznictwo KIO, w tym wyrok z dnia 7.12.2020 r., sygn. akt:
KIO 2976/20, wyrok z dnia 27.02.2020 r., sygn. akt: KIO 299/20; uchwa
ła KIO z dnia
4.11.2016 r., KIO/KU 67/16.
Słuszność stanowiska Izby potwierdził wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia
5.05.2021 r. (sygn. akt: XXIII Zs 11/21), którym to wyrokiem Sąd oddalił skargę wykonawcy
na wyrok KIO 2976/20. Sąd Okręgowy wskazał: „(...) W konsekwencji implementacji
dyrektyw zamówieniowych z 2014 r. zarówno w przepisach ustawy z dnia 29.01.2004 r.
Prawo zamówień publicznych (art. 2 pkt 9b), jak i w przepisach ustawy z dnia 11.09.2019 r.
tejże ustawy (art. 7 pkt 27) wprowadzono definicję umowy o podwykonawstwo, w których
wyraźnie wskazano, że są to umowy, na mocy których odpowiednio podwykonawca lub
dalszy podwykonawca, zobowiązują się wykonać część zamówienia. Co więcej -
ustawodawca konsekwentnie w art. 36a ust. 1 ustawy z dnia 29.01.2004 r.,
jak i w nowelizacji z dnia 11.09.2019 r. w art. 462 us
tawy Prawo zamówień publicznych
określił, że wykonawca może powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcy.
Podkreślić należy, że wykładnia literalna obu norm nie pozostawia wątpliwości
interpretacyjnych, że podwykonawstwo całości zamówienia nie jest możliwe. Przyjęcie
odmiennej interpretacji dopuściłoby sytuację, w której poprzez zlecenie realizacji całości
zamówienia publicznego podwykonawcy, zamawiający de facto udzielałby zamówienia
podwykonawcy, a nie wykonawcy -
pomijając w ten sposób regulację prawa zamówień
publicznych. A taka sytuacja byłaby niezgodna zarówno z zasadą udzielania zamówienia
jedynie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami prawa jak i zasadą transparentności.
Oznaczałoby to również akceptację pozorności czynności złożenia oferty przez rzekomego
wykonaw
cę przedmiotu zamówienia (...)”.
P
oprzez oświadczenie o osobistym wykonywaniu czynności związanych
z zarządzaniem umową, Konsorcjum Egis tak naprawdę podjęło próbę obejścia zakazu
powierzenia
realizacji
całości
prac,
związanych
z
wykonaniem
zamówienia,
podwykonawcom. Można bowiem przypuszczać, że zastrzeżenie osobistego wykonania
przez wykonawcę czynności związanych z zarządzaniem umową, przy jednoczesnym
powierzeniu wszystkich prac branżowych innym podmiotom, ma na celu wywołanie mylnego
wyobrażenia o faktycznym zaangażowaniu wykonawcy w realizację tego zamówienia.
Tymczasem czynności związane z zarządzaniem umową nie są czynnościami, związanymi
z realizacją zamówienia sensu stricto, czyli wykonaniem usług, dostaw lub robót
budowlanych opisanych postanowieniach siwz. M
ożliwość zlecenia prac we wszystkich
branżach podmiotom zewnętrznym (a więc prac przewidzianych w dokumentacji
postępowania) jest tak naprawdę zleceniem całości realizacji zamówienia podwykonawcom.
W tej sytuacji zaniechanie odrzucenia oferty Konsorcjum Egis prowadzi do usankcjonowania
działania wykonawcy w celu obejścia prawa.
W kwestii uznania prac organizacyjnych wykonawcy, związanych z zarządzaniem
umową, jako czynności niezwiązanych z realizacją zamówienia sensu stricto, wypowiedziała
się KIO w wyroku KIO 2976/20. Izba w sposób kategoryczny stwierdziła, że realizowanie
przez wykonawcę niewielkiego zakresu czynności o charakterze organizacyjnym, związanym
z zarządzaniem umową, oznacza faktyczne powierzenie w całości realizacji zamówienia
podwykonawcom. Izba wskazała: „(...) podnoszone przez wykonawcę (...) czynności jak:
zarządzanie realizacją umowy, organizacja i koordynacja prac podwykonawców, dbanie
o prawidłową realizację prac, rozliczanie godzin usług dodatkowych, udział w czynnościach
odbiorowych z Zamawiającym, organizacja spotkań projektowych, wystawianie faktur,
przyjmowanie faktur od
podwykonawców, dbanie o przepływy finansowe, obsługa prawna
projektu, obsługa administracyjna, dochodzenie ewentualnych roszczeń nie mają
bezpośredniego przełożenia na wykonywanie przedmiotu niniejszego zamówienia (...).
Powyższe czynności mają charakter poboczny względem zasadniczego przedmiotu
zamówienia, a ich wykonanie nie spowoduje, że wykonawca nabędzie określone
doświadczenie umożliwiające mu w przyszłości udział w kolejnych zamówieniach zbliżonych
rodzajowo do niniejszego (...)
”. Podobnie wypowiedziała się Izba w wyroku z dnia
18.05.2018 r. (KIO 862/18).
Słuszność stanowiska Izby potwierdził również Sąd Okręgowy
w Warszawie:
„Słusznie Izba zauważyła, iż czynności organizacyjno - koordynacyjne nie
stanowią wykonywania zamówienia w kontekście istotnych dla sprawy przepisów ustawy.
W tym kontekście nie sposób uznać, że o wykonywaniu zamówienia można mówić
w sytuacji, gdy zak
res udziału ogranicza się od czynności czysto organizacyjnych (...).
Nie stanowią one de facto świadczeń realizowanych na rzecz Zamawiającego, trudno zatem
uznać, iż ich wykonywanie stanowi wykonywanie zamówienia w sensie faktycznym.
Potwierdza to zasadno
ść ustaleń Izby, iż zamówienie w całości realizowane będzie przez
podwykonawców, a nie przez wybraną w postępowaniu spółkę (...)”.
Bez znaczenia pozostaje kwestia hipotetycznego charakteru złożonego przez
Konsorcjum Egis oświadczenia co do powierzenia wszystkich prac branżowych
podwykonawcom. Co do zasady bowiem deklarowana przez wykonawców w treści oferty
kwestia podwykonawstwa ma charakter hipotetyczny. Nierzadko zdarza się bowiem, że
wykonawcy, którzy wstępnie zakładają udział podwykonawców w realizacji zamówienia,
ostatecznie realizują zamówienia samodzielnie. Co więcej - zdarzają się również sytuacje
angażowania podwykonawców do określonych zakresów prac, które pierwotnie wykonawca
zamierzał zrealizować samodzielnie. Pomimo tego, że kwesta podwykonawstwa w toku
realizacji zamówienia co do zasady ma charakter dynamiczny i zmienny, oświadczenie
wykonawcy w tym zakresie stanowi element merytoryczny treści oferty (oferta sensu stricto)
dotyczy
sposobu wykonania zamówienia. W związku z powyższym, ocenie Zamawiającego
podlegają wszystkie złożone przez wykonawcę oświadczenia, kształtujące treść oferty,
również te wyrażone w trybie hipotetycznym, jeśli wskazują na chęć wykonawcy realizacji
umowy w sposób niezgodny z treścią SIWZ lub w przypadku niezgodności z przepisami
ustawy.
Mając na uwadze powyższe, zdaniem Odwołującego odwołanie należy uznać za
uzasadnione i konieczne.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestników postępowania
odwoławczego, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz
oświadczeń i stanowisk Stron i Uczestników postępowania, Krajowa Izba Odwoławcza
ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania w całości lub części, odwołanie nie zawierało braków formalnych i mogło zostać
rozpoznane merytorycznie.
Izba uznała, iż Odwołujący wykazał interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp2004, cz
ym wypełnił materialnoprawne przesłanki dopuszczalności odwołania,
o których mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Do postępowania odwoławczego zgłoszenie przystąpienia złożyli następujący
wykonawcy:
wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie: (1) IDOM
Inżynieria, Architektura i Doradztwo Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą we Wrocławiu (Lider), (2) IDOM Consulting, Engineering, Architecture,
S.A.U. z siedzibą w Bilbao, Hiszpania (Partner), (3) Multiconsult Polska Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (Partner), (4) Transprojekt
Gdański Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gdańsku (Partner),
Arcadis Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (Partner),
po stronie
Odwołującego;
wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia – konsorcjum w składzie:
(1) Egis Poland Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie
(Lider), Egis Rail S.A. z siedzibą w Lyonie, Francja (Partner), Jaf-Geotechnika Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Trzcinicy (Partner), po stronie
Zamawiającego
Izba potwierdziła skuteczność przystąpień.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której przedstawił
argumentację przemawiającą za oddaleniem odwołania w całości. Przystępujący Egis
w złożonym piśmie procesowym popierał stanowisko Zamawiającego i wnosił o uznanie
zarzutów odwołania za bezzasadne.
Odwołujący w odwołaniu przywołał prawidłową treść dokumentów postępowania
mających znaczenie dla rozstrzygnięcia Izby, nie zachodziła więc konieczność
ich powtarzania.
Zarzut naruszenia art. 8 ust. 3 ustawy Pzp2024 zasługiwał na uwzględnienie.
Zasadą prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest
jawność tego postępowania wyrażona w art. 8 ust. 1 ustawy Pzp2004. Co do zasady również
n
ie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów
o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania
ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być
one udostępniane oraz wykazał, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa (art. 8 ust. 3 Pzp2004). Zasada jawności postępowania o udzielenie
zamówienia jest jedną z fundamentalnych zasad systemu zamówień publicznych.
D
efinicja tajemnicy przedsiębiorstwa zawarta została w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503
ze zm.), zgodnie z którym przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do
wiadomości
publicznej
informacje
techniczne,
technologiczne,
organizacyjne
przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których
przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.
Z legalnej definicji pojęcia „tajemnica przedsiębiorstwa” wynika, iż za taką tajemnicę
może być uznana określona informacja (wiadomość), jeżeli spełnia łącznie trzy warunki:
i)
ma charakter techniczny, technologiczny, handlowy lub organizacyjny
przedsiębiorstwa,
ii)
nie została ujawniona do wiadomości publicznej,
iii)
podjęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania poufności.
Odnośnie do warunku pierwszego powszechnie przyjmuje się, że przepis ten wyłącza
możliwość uznania za tajemnicę przedsiębiorstwa informacji, które można uzyskać w zwykłej
drodze, w szczególności w sytuacji, gdy istnieje obowiązek ich ujawniania na podstawie
odrębnych przepisów prawa.
W przypadku
warunku drugiego (tj. nieujawnienie do wiadomości publicznej)
przyjmuje się, że informacja (wiadomość) „nie ujawniona do wiadomości publicznej” to
informacja, która nie jest znana ogółowi, innym przedsiębiorcom lub osobom, które ze
względu na swój zawód są zainteresowane jej posiadaniem. Informacja nie ujawniona do
wiadomości publicznej traci ochronę prawną, gdy każdy przedsiębiorca (potencjalny
konkurent) może dowiedzieć się o niej drogą zwykłą i dozwoloną.
Odnośnie do warunku trzeciego (tj. podjęcia w stosunku do informacji niezbędnych
działań w celu zachowania poufności) - należy zaznaczyć, iż podjęcie niezbędnych działań
w celu zachowania poufności informacji ma prowadzić do sytuacji, w której chroniona
informacja nie może dotrzeć do wiadomości osób trzecich w normalnym toku zdarzeń, bez
żadnych specjalnych starań z ich strony.
Tajemnica przedsiębiorstwa jako wyjątek od zasady jawności postępowania powinna
być interpretowana w sposób ścisły, a Zamawiający powinien z należytą starannością
zweryfikować zasadność utajnienia oferty. Podkreślić należy, że ciężar dowodu, że dana
zastrzeżona informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa spoczywa na wykonawcy, który
takiego zastrzeżenia dokonuje. Zamawiający nie może bezkrytycznie akceptować
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, lecz winien żądać od wykonawcy wykazania i co
najmniej uprawdopodobnienia, że zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa nastąpiło
w sposób uprawniony, zaś brak wyjaśnień lub udzielenie zbyt ogólnikowych wyjaśnień winno
wskazywać na niezasadność dokonanego zastrzeżenia.
W
artość gospodarcza określonej informacji poufnej przejawia się co do zasady
w możliwości wykorzystania tej informacji w walce konkurencyjnej. Chodzi więc o wykazanie,
że dana informacja dotyczy działalności gospodarczej określonego przedsiębiorcy i może
być wykorzystana w walce konkurencyjnej. W orzecznictwie przyjmuje się, że informacje
składające się na tajemnice przedsiębiorstwa muszą posiadać pewną wartość ekonomiczną
tzn. ich wykorzystanie przez innego przedsiębiorcę zaoszczędza mu wydatków lub
przysparza mu więcej zysków. Podkreśla się również, że wartość gospodarcza informacji
musi mieć wymiar obiektywny, a zatem samo przekonanie przedsiębiorcy
o wartości posiadanych przez niego informacji jest niewystarczający (tak m.in. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia z dnia 11 września 2014 r., sygn. akt II PK 49/14).
Przenosząc powyższe rozważania natury ogólnej na grunt rozpoznawanej sprawy,
w ocenie składu orzekającego Izby Przystępujący Egis nie dokonał skutecznego
zastrzeżenia informacji przedstawionych w ofercie oraz dodatkowych wyjaśnieniach jako
tajemnica przedsiębiorstwa, a ocena skuteczności zastrzeżenia dokonana przez
Zamawiającego była nieprawidłowa.
W
zakresie zastrzeżenia wykazu osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu
zamówienia, podlegającego ocenie w ramach kryterium oceny ofert, jak i wykazu składanego
na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu, w ocenie Izby Zamawiający
ni
esłusznie odmówił odtajnienia informacji. Utajnienie informacji podlegających ocenie
w ramach
spełniania warunków i kryterium oceny ofert powinno mieć wyjątkowych charakter,
gdyż uniemożliwia innym wykonawcom ocenę innych ofert złożonych w postępowaniu.
W związku z powyższym brak odtajnienia takich informacji i uznanie ich jako tajemnica
przedsiębiorstwa może wpłynąć na naruszenie zasady uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, ze względu na brak możliwości zweryfikowania przez pozostałych
w
ykonawców biorących udział w postępowaniu autentyczności informacji przekazanych
przez konsorcjum Egis.
Obowiązkiem Zamawiającego jest przeprowadzenie starannego
i kompleksowego badania i oceny złożonych ofert, co nie oznacza, że prawa do weryfikacji
czyn
ności Zamawiającego można odmówić pozostałym Wykonawcom, którzy w danym
postępowaniu złożyli oferty.
W ocenie składu orzekającego Izby nie wykazano, że zastrzeżone informacje jako
zbiór danych mają unikatowy i niepowtarzalny charakter, tak by stanowić mogły
organizacyjne informacje niejawne danego podmiotu prowadzącego działalność
gospodarczą. Dostrzeżenia wymaga, że tabele sporządzone jako załączniki nr 2 i 5 do oferty
i dane tam ujęte dedykowane są do tego przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Tym samym nie zachodzi obawa, że uzyskanie tych informacji
przejawi się zwiększeniem konkurencyjności innych podmiotów w innych postępowaniach
o udzielenie zamówienia publicznego. Następnie zauważyć należy, iż tabele te zawierają:
imię i nazwisko osoby wskazywanej na dane stanowisko, podstawę dysponowania,
wykształcenie, nazwy podmiotów, na rzecz których wykonywane były usługi, opis
doświadczenia polegający na wskazaniu nazwy projektu, czasu jego trwania i pełnionej
funkcji. Nawet komplek
sowe zapoznanie się z informacjami w dużej mierze historycznymi,
ujętymi w wykazie nie oznacza, że inny wykonawca zdoła je wykorzystać. Izba nie podziela
twierdzeń odpowiedzi na odwołanie, że przedstawione informacje są bardzo szczegółowe.
Tabele zawierają bardzo ogóle odniesienia do zrealizowanych usług referencyjnych, ogólnie
podano również istotne dla tych usług parametry inwestycji referencyjnych. Część informacji
dotyczy doświadczenia osób zdobytego na rzecz podmiotów publicznych, działających na
terenie Unii Europejskiej.
Same zaś dane osobowe pracowników i współpracowników
członków konsorcjum Egis dostępne są na różnego rodzaju portalach społecznościowych
dedykowanych pracownikom, co wykazał Odwołujący dowodami nr 1 do 3 do pisma
procesowego z dnia 1 lipca 2021 roku.
Jak słusznie zauważył w odwołaniu i na rozprawie Odwołujący, w przypadku
dowodzenia wartości gospodarczej zastrzeżonych informacji Przystępujący Egis wielokrotnie
odwoływał się do możliwości przejęcia pracowników, współpracowników przez podmioty
konkurencyjne, wskazywał na praktyki „podkupywania” pracowników. Również Zamawiający
został przez Przystępującego o takich praktykach przekonany. Niemniej jednak
Przystępujący ani w wyjaśnieniach, ani na rozprawie nie przywołał choćby jednej konkretnej
sytuacji, w której do próby takich praktyk doszło. Wszelkie dywagacje Przystępującego Egis
w tej kwestii pozostają w sferze domysłów i zdarzeń hipotetycznych. Okoliczność, że do
pewnego zdarzenia może dojść nie świadczy w przekonaniu Izby, że informacja, która może
pośrednio doprowadzić do takiego zdarzenia ma walor tajemnicy przedsiębiorstwa.
Całkowicie nie do zaakceptowania się twierdzenia Zamawiającego wyrażone
w odpowiedzi na odwołanie, że sformułowanie bardzo podobnych warunków udziału
w prowa
dzonych równolegle postępowaniach może być uzasadnieniem dla utrzymania
składu i doświadczenia zespołu w tajemnicy, co najmniej do czasu zakończenia badania
ofert w poszczególnych postępowaniach. Takie oświadczenia zdają się raczej dowodzić
kompletnego nie
zrozumienia przez Zamawiającego istotny traktowania danych jako
tajemnica przedsiębiorstwa. Jeżeli dana informacja lub zbiór informacji stanowić ma
tajemnicę przedsiębiorstwa, to sytuacja taka powinna mieć w ocenie Izby walor
permanentny. Nie może być tak, że zakończenie pewnego etapu prowadzonego
postępowania, i to na dodatek ze strony podmiotu odrębnego od Wykonawcy może
s
powodować, że informacje mogą być jawne. Skład orzekający Izby uważa, że ochronie
podlegają właśnie takie informacje, które bez względu na zewnętrzne i wewnętrzne do nich
okoliczności muszą pozostać nieujawnione, posiadają bowiem taką uniwersalną wartość dla
danego Wykonawcy, która pozwala mu budować swoją przewagę konkurencyjną nad innymi
podmiotami na danym rynku i takie informacje mogą być wykorzystane w przyszłości.
Jeżeli zaś na pewnym etapie zamówienia, chociażby podczas realizacji i wykonywania
przedmiotu umowy, informacje utracą status niejawnych, to danych takich nie można uznać
za tajemnicę przedsiębiorstwa. Biorąc pod uwagę przedmiot zamówienia i określone
obowiązki umowne, Przystępujący Egis nie udzielił odpowiedzi na pytanie
Przewodniczącego składu Izby w jaki sposób będzie chronił informacje zastrzeżone
w ofercie na etapie realizacji kontraktu. Z uwagi na charakter wykonywan
ych usług taka
ochrona wydaje się mało prawdopodobna do utrzymania i przeprowadzenia. Wartość
gospodarcza to wartość informacji w obrocie, pozwalająca wycenić informację i ująć ją
w postaci wartości o charakterze finansowym. Wartość ta ma zatem wymiar obiektywny,
sięgający poza dane postępowanie, podczas gdy Przystępujący Egis wielokrotnie podkreślał
znaczenie informacji dla tego postępowania.
Izba
wyraża przekonanie, iż użyte przez ustawodawcę w art. 8 ust. 3 zdanie pierwsze
ustawy Pzp2004
sformułowanie zobowiązujące wykonawcę do „wykazania”, że zastrzeżone
informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć jako obowiązek
„dowiedzenia”, że informacje te mają właśnie taki charakter. Jak już zaznaczono, jawność
postępowania jest zasadą o nadrzędnym znaczeniu na wszystkich etapach postępowania.
Wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą być uzasadnione i udowodnione. Złożenie
gołosłownych wyjaśnień, bez wskazania konkretnych dowodów, nie może być podstawą do
jej ograniczenia. Przyjęcie odmiennej argumentacji pozwoliłoby wykonawcom biorących
udział w postępowaniach dokonywanie zastrzeżeń jawności informacji zawartych w ofertach
w każdym przypadku, w którym takie zastrzeżenie uznaliby za korzystne dla siebie, bez
konieczności poczynienia jakichkolwiek wcześniejszych starań pozwalających na
zachowanie poufności tychże informacji. Takie działanie prowadziłoby do nagminnego
naruszania zasady jawności postępowania i – jako takie – byłoby zjawiskiem niekorzystnym
i niebezpiecznym z punktu widzenia również takich zasad postępowania, jak zachowanie
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Sam Zamawiający w odpowiedzi
na odwołanie podkreślał, że obowiązkiem wykonawcy jest wykazanie stosowności
zastrzeżenia. Izba podziela zapatrywania Zamawiającego, że wykazania nie należy
utożsamiać z udowodnieniem a uprawdopodobnieniem, że mamy do czynienia z tajemnicą
przedsiębiorstwa. Jednakże z drugiej strony konieczności uprawdopodobnienia pewnych
okoliczności nie można utożsamiać z twierdzeniem Strony zastrzegającej, bez
przedstawienia przez nią jakichkolwiek elementów te fakty potwierdzających. Przystępujący
Egis opisał w uzasadnieniu zastrzeżenia, że podejmuje szereg działań celem zachowania
poufności pewnego zbioru danych. Jako przykłady podał zawieranie w umowach klauzul
o poufności, kontrolę dostępu do danych, obieg dokumentów, zabezpieczenia systemu
informatycznego, wewnętrzne procedury, umowy zawierające zakaz konkurencji. Podał
także, że elementy te stanowią zabezpieczenia stosowane u każdego z członków
konsorcjum.
Żadne jednak, nawet przykładowe i zanonimizowane dokumenty potwierdzające
określony sposób działania czy przykładowe zapisy nie zostały Zamawiającemu wraz
z zastrzeżeniem przedstawione. Skład orzekający Izby podkreśla, że zasadność dokonania
zastrzeżenia powinna być dokonywana na podstawie podanych przez danego wykonawcę
argumentów, a nie samego charakteru zastrzeżonych informacji. Taka argumentacja winna
być poparta dowodami, gdyż wykazanie z tym się niewątpliwie wiąże. A przynajmniej jeśli
i
stnieją określone ograniczenia co do możliwości dowodowych w tym zakresie, winny być
one, tj. określone dowody także przywołane z nazwy w uzasadnieniu - np. dany dokument,
regulacja, zarządzenie, polityka bezpieczeństwa - w sposób pozwalający na uznanie, że ta
informacja jest wiarygodna, a dany dokument rzeczywiście istnieje. Takich informacji nie
odnaleziono w uzasadnieniu zastrzeżenia złożonym przez Przystępującego Egis.
Reasumując, podkreślić należy, iż weryfikacja prawdziwości stanowiska Wykonawcy
w p
rzedmiocie zastrzeżenia informacji jako tajemnica przedsiębiorstwa nie może odbyć się
wyłącznie poprzez zaaprobowanie wyjaśnień danego wykonawcy, ale winna być oparta
obiektywnymi przesłankami, gdyż tylko na ich podstawie można zweryfikować prawdziwość
sub
iektywnych twierdzeń Wykonawcy. Z tych powodów Izba uznała zasadność zarzutu
odwołania i nakazała Zamawiającemu ujawnienie treści dokumentów złożonych przez
Przystępującego Egis w zakresie określonym w sentencji niniejszego orzeczenia. Izba
uwzględniła w tej części odwołanie bowiem niewątpliwie nieprawidłowa ocena dokonana
przez Zamawiającego skuteczności zastrzeżenia informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa
może mieć wpływ na wynik postępowania, albowiem uniemożliwia innym wykonawcom
zweryfikowanie prawi
dłowości ofert innych wykonawców, a tym samym skuteczne
korzystanie ze środków ochrony prawnej.
Przechodząc do rozpoznania kolejnego zarzutu, zauważyć należy, iż zgodnie z art.
90 ust 1 ustawy Pzp2004 j
eżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe,
wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości
zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów,
zam
awiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepi
sów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu
za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847);
2) pomocy publicznej udzielonej n
a podstawie odrębnych przepisów;
3) wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
ob
owiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5) powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Z dokumentacji postępowania, a także z zestawienia przedłożonego przez
Odwołującego wynika, że szacunkowa wartość zamówienia została określona na kwotę
880,00 zł netto, co daje kwotę 7 999 722,40 zł brutto.
W postępowaniu złożono 4 oferty na kwoty brutto:
1) konsorcjum Egis
359,46 zł;
Odwołujący
700,00 zł;
3) Konsorcjum IDOM
500,00 zł;
4) TPF
400,00 zł.
Biorąc pod uwagę brzmienie przepisu, poczynione ustalenia i konstrukcję zarzutu
odwołania Izba doszła do przekonania, że nie zasługiwał on na uwzględnienie.
Izba
zważyła, iż ceny trzech pierwszych ofert kształtują się na podobnym, zbliżonym
poziomie i nie odbiegają od siebie w znaczący sposób. Tylko jeden z wykonawców złożył
ofertę, w której poziom ceny odbiega od pozostałych. Kilkuprocentowej różnicy między
kolejnymi w rankingu ofertami nie należy uznawać za nadzwyczajne zjawisko, niespotykane
w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Nie sposób także w ocenie składu
orzekającego Izby w takiej sytuacji uznać, że większość wykonawców biorących udział
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego – profesjonalistów, dokonało błędnej
i niezgodnej z przedmiotem zamówienia wyceny ofert, czy też postąpiło wbrew zasadom
doświadczenia życiowego i zawodowego, a przede wszystkim wbrew zasadom prowadzenia
działalności gospodarczej, w której uzyskanie zamówienia i jego wykonanie powinno
gwarantować danemu Wykonawcy zysk, celowo zaniżając cenę własnej oferty. Nie sposób
również odnieść cen ofertowych do wartości szacunkowej zamówienia, ponieważ w takim
zestawieniu ceny wszystkich ofert zdają się być raczej rażąco zawyżone, niż rażąco
zaniżone.
W odwołaniu Odwołujący nie przedstawił żadnych konkretnych okoliczności, na
podstawie których można postawić wniosek że cena oferty Przystępującego Egis ma
charakter nierynkowy, zaniżony w stosunku do przedmiotu zamówienia, nie gwarantujący
jego należytego wykonania. Odwołujący w uzasadnieniu zarzutów odwołania oraz na
rozprawie przed Izbą ograniczył się do twierdzeń, że istnieją podejrzenia co do zaniżenia
ceny
, a w takiej sytuacji obowiązkiem Zamawiającego było wezwanie danego wykonawcy do
złożenia wyjaśnień. Nie przedstawiono natomiast Izbie jakichkolwiek dowodów,
potwierdzających okoliczności opisane w zarzucie.
Następnie dostrzeżenia wymaga, że przywołane przepisy ustawy Pzp2004 posługują
się pojęciami nacechowanymi elementami subiektywnymi, odwołują się do „wątpliwości
zamawiającego”, czy wskazują, że „cena wydaje się rażąco niska”. Wbrew twierdzeniom
Odwołującego nie jest tak, że zamawiający w każdym przypadku zobowiązany jest do
przeprowadzenia procedury wyja
śniającej kalkulację oferty. Jest to konieczne w sytuacji
pojawienia się wątpliwości zamawiającego, zwłaszcza jeżeli próg 30% określony przepisem
ustawy Pzp nie został osiągnięty. Wnosząc odwołanie to Odwołujący winien był wykazać,
że takie wątpliwości powinny u Zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu wystąpić.
Odwołujący nie tylko powyższego nie wykazał, ale nie wskazał chociażby jakichkolwiek
element
ów wyceny prac w poszczególnych branżach, czy tez innych czynników,
odnoszących się do istotnych części składowych oferty Przystępującego. W odwołaniu nie
sposób doszukać się opisania obszarów wyceny, które mogłyby budzić wątpliwości czy to
Zamawiającego, czy Odwołującego. Nie przeprowadzono żadnej analizy istotności cen
określonych obszarów dla ceny globalnej oferty.
Odwołujący nie wziął również pod uwagę, że mogą istnieć inne obiektywne czynniki
właściwe innemu wykonawcy, które mogły wpłynąć na możliwość obniżenia przez niego
ceny oferty
, jak choćby wspominane przez Przystępującego Egis na rozprawie
dyspo
nowanie własnym zapleczem osobowym do prowadzenia badań geologicznych.
Odwołujący bazował na własnym doświadczeniu i zakładanym sposobie wykonania
przedmiotu zamówienia, który przyjął w złożonej ofercie. Nie jest wykluczone, że inni
wykonawcy w odmienny sp
osób zamierzają zorganizować realizację przedmiotu umowy.
Nie przedstawiono natomiast okoliczności, czy też materiału dowodowego, z których
wynikałoby, że jakiekolwiek inne założenia powodują nierynkowy poziom ceny ofertowej.
Badanie rażąco niskiej ceny danej oferty jest także konieczne w przypadku, gdy cena
całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej
o podatek VAT ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych w postępowaniu ofert zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień,
chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.
Odwołujący sam przyznał, iż w stosunku do kwestionowanej przez niego w odwołaniu oferty
nie zachodzi arytmetyc
zna przesłanka badania ceny oferty, bowiem cena oferty
Przystępującego Egis nie jest niższa od wyznaczonego przepisem progu 30% wartości
zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert. W odwołaniu nie
sformułowano zarzutu naruszenia art. 90 ust. 1a ustawy Pzp2004, a więc wszelkie
dywagacje i dowody odnoszące się do procentowego porównania ceny względem wartości
szacunkowej i średniej arytmetycznej Izba pominęła. Odwołujący nie kwestionował także
sposobu określenia wartości szacunkowej zamówienia, więc także twierdzenia odnoszące
się do tego elementu musiały zostać przez Izbę pominięte.
Końcowo dostrzeżenia wymaga, iż twierdzenia Odwołującego w tym zakresie nie
zasługiwały na uwzględnienie z powodu konstrukcji samych zarzutów odwołania
dotyczących wystąpienia zjawiska rażąco niskiej ceny i jej badania przez Zamawiającego.
Postawienie zarzutów zaniechania wezwania określonego wykonawcy do złożenia
wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny nie zwalnia strony twierdzącej
(czyli Odwołującego), formułującej zastrzeżenia wobec działań i zaniechań Zamawiającego,
z obowiązku dowiedzenia przedstawionych racji. Tymczasem Odwołujący w odwołaniu oraz
na rozprawie
ograniczył się do przywołania kilku przepisów prawa i uzasadnienia ujętego
w kilku
zdaniach, że w jego ocenie cena oferty Przystępującego Egis ma charakter zaniżony,
nierynkowy, według Odwołującego różni się znacząco od cen pozostałych wykonawców.
Na okoliczność tę nie przedstawiono w odwołaniu i przed Izbą nie tylko jakiejkolwiek
argum
entacji merytorycznej, ale nie przedstawiono również jakichkolwiek dowodów.
Reasumując, zarzut koncentrujący się na wystąpieniu rażąco niskiej ceny w ofercie
Przystępującego Egis nie zasługiwały na uwzględnienie.
W ocenie składu orzekającego Izby kolejny z podnoszonych w odwołaniu zarzutów,
to jest zarzut
naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 1 Pzp 2004 w związku z art. 36a ust. 1 Pzp2004
nie
zasługiwał na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 1 Pzp2004
, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest
niezgodna z u
stawą. Stosownie do treści art. 36a ust. 1 Pzp2004, wykonawca może
powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcy. Zamawiający może zastrzec
obowiązek osobistego wykonania przez wykonawcę: 1) kluczowych części zamówienia na
roboty budowlane lub usługi; 2) prac związanych z rozmieszczeniem i instalacją, w ramach
zamówienia na dostawy (art. 36a ust. 2 Pzp2004).
Nie było sporne między Stronami i Uczestnikami postępowania, że nie jest możliwe
powierzenie wykonania całości zamówienia podwykonawcom. Zgodnie również twierdzono,
że w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Zamawiający nie
wyodrębnił kluczowych części zamówienia, zastrzegając obowiązek ich osobistego
wykonania przez wykonawcę. Należało więc odpowiedzieć na pytanie, czy oświadczenia
złożone w ofercie przez Konsorcjum Egis wpisują się w zasady określone przepisami ustawy
Pzp2004, czy też ich treść przekracza granice tych zasad.
Konsorcjum Egis w formularzu oferty wskazało, że zamierza powierzyć podmiotom
trzecim/podwykonawcom w
ykonanie części zamówienia. Podano, że nazwy firm
podwykonawców na obecnym etapie nie są znane. Oświadczono, możliwość powierzenia
obejmuje wszystkie branże z zastrzeżeniem, że Wykonawca osobiście wykona prace
związane z zarządzaniem umową – zgodnie z rozdziałem VIII IDW. Przystępujący
w
formularzu oferty, a także w wykazach nr 2 i 5 (wykaz osób skierowanych do realizacji
zamówienia i wykaz osób na potrzeby oceny ofert w ramach przyjętych kryteriów oceny)
zawarł oświadczenia o bezpośrednim dysponowaniu wymienionymi osobami, które
zajmować mają stanowiska kierownika projektu, koordynatorów grup roboczych, ekspertów
branży, czyli grupy personelu kluczowego.
Na wstępie rozważań Izba podziela stanowisko wyrażone w wyroku KIO z dnia
7 grudnia 2020 r., sygn. ak
t KIO 2971/20, KIO 2976/20 dotyczące wykładni przepisów
art. 36a Pzp2004.
Odnosząc się zaś do powoływanego przez Strony wyroku Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 5 maja 2021 r., sygn. akt XXIII Zs 11/21, to choć zapadł on
przy nieco odmiennym stanie fakty
cznym, jednakże zawiera pewne uniwersalne
przemyślenia, co do istoty zagadnienia powierzenia części prac podwykonawcom oraz
wykonywania części zamówienia przez wykonawcę. Sąd zauważył że „Słusznie Izba
zauważyła, iż czynności organizacyjno-koordynacyjne nie stanowią wykonywania
zamówienia w kontekście istotnych dla sprawy przepisów ustawy. W tym kontekście, nie
sposób uznać, że o wykonywaniu zamówienia można mówić w sytuacji, gdy zakres udziału
ogranicza się do czynności czysto organizacyjnych, takich jak powoływane przez Alterstor
i zakwalifikowane przez Izbę jako czynności „organizacyjno-koordynacyjne”. Nie stanowią
one de facto
świadczeń realizowanych na rzecz Zamawiającego, trudno zatem uznać, iż ich
wykonywanie stanowi wykonywanie zamówienia w sensie faktycznym.” Zatem, by można
było mówić o wykonaniu części prac przez Wykonawcę składającego ofertę, czynności przez
niego wykonywane muszą zostać zakwalifikowane do czynności istotnych dla przedmiotu
zamówienia.
Jak wynika z Tomu I SIWZ przedmiotem z
amówienia jest opracowanie Studium
Techniczno-Ekonomiczno-
Środowiskowego (STEŚ) dla Zadania „Budowa linii kolejowych:
nr 54 Trawniki -
Krasnystaw i 56 Wólka Orłowska - Zamość - Tomaszów Lubelski - Bełżec”.
Jako cel opracowania wskazano przygotowanie dokumentacji, wraz ze wskazaniem
rekomendowanego przebiegu linii kolejowej w ramach Projektu, w zakresie koniecznym do
prowadzenia działań w kolejnych etapach procesu inwestycyjnego. Izba podziela
zapatrywania wyrażone w piśmie procesowym Przystępującego Egis, że specyfika
wykonania przedmiotu zamówienia wymaga ogromnego nakładu pracy, zakres opracowań
jest bardzo szeroki, w wykonywaniu przedmiotu zamówienia uczestniczyć będzie
rozbudowany zespół osób, a czynności koordynacyjne odgrywać będą niemałą rolę podczas
rea
lizacji przedmiotu umowy. Nie oznacza to jednak, że osobiste wykonywanie czynności
związanych z zarządzaniem umową jest celem samym w sobie realizowanej inwestycji.
W dokumentach zawierających opis przedmiotu zamówienia nacisk kładzie się na sferę
technic
zną i analityczną opracowań, udział osób podsiadających odpowiednie uprawnienia
projektowe i doświadczenie w realizacji podobnych projektów. Zrealizowanie umowy ma się
zakończyć opracowaniem dokumentacji przedprojektowej i możliwością dla Zamawiającego
wyboru rekomendowanego przebiegu linii kolejowej w ramach Projektu, w zakresie
koniecznym do prowadzenia działań w kolejnych etapach procesu inwestycyjnego, a więc
pracą (opracowaniem) o charakterze koncepcyjnym. Wobec tego podstawowe prace na
zadaniu mają charakter analitycznych opracowań branżowych.
Izba wskazuje, iż podnoszone przez Przystępującego Egis czynności jak:
koordynowanie międzybranżowe i koordynacja spójności opracowań z poszczególnych
etapów, kontrola jakości i poprawności świadczonych usług, koordynacja personelu,
rozliczanie podwykonawców, kontakty między partnerami konsorcjum, zarządzanie
kontraktem pod kątem logistycznym, finansowym, prawnym, kontakty z Zamawiającym,
monitoring prac, organizacja spotkań, narad nie znajdują bezpośredniego przełożenia na
wykonywanie
głównego przedmiotu niniejszego zamówienia obejmującego powstanie
analizy
zawierającej aspekty techniczne, środowiskowe i ekonomiczne przedsięwzięcia.
Tego celu dla przedmiotowego postępowania nie można tracić z pola widzenia, a takie
wydaje się być niejednokrotnie stanowisko Przystępującego i Zamawiającego.
Wymienione
przez Przystępującego Egis czynności nie mają może charakteru
pobocznego względem zasadniczego przedmiotu zamówienia. Izba określiłaby je jako
czynności administracyjno-organizacyjne, które występują podczas realizacji każdej umowy
(w większym lub mniejszym zakresie i natężeniu). Każde opracowanie dla wielu branż należy
rozliczyć, skoordynować prace poszczególnych specjalistów lub zespołów, przygotować
narady, przeprow
adzić konsultacje, sprawdzić spójność dokumentacji przekazywanej
zamawiającemu, itp. Bezsprzecznie zdaniem Izby wykonywanie czynności zarządzania
umową nie spowoduje jednak, że dany Wykonawca nabędzie doświadczenie umożliwiające
mu w przyszłości legitymowanie się doświadczeniem w opracowaniu studium STEŚ,
a zakładać należy, że raczej taki cel przyświeca Przystępującemu Egis. Z profilu działalności
prowadzonej przez tego przedsiębiorcę nie wynika, że kluczowym jest dla niego zdobycie
doświadczenia w zarządzaniu kontraktem, ale właśnie doświadczenia o merytorycznym
charakterze opracowań rodzajowo zbliżonych do niniejszego. Zlecenie podwykonawstwa
„we wszystkich branżach” być może nie wyczerpuje całości przedmiotu zamówienia sensu
largo
ale z pewnością wykonywanie czynności zarządczych nie jest celem (istotą) wykonania
przedmiotu zamówienia sensu stricto. Wykonywanie zarządzania kontraktem jest jednym
z elementów wykonania przedmiotu zamówienia ale o znaczeniu marginalnym wobec
przedmiotu opracowań głównych. Z tego powodu gdyby interpretować samo oświadczenie
Przystępującego o zakresie prac, które zamierza powierzyć podwykonawcom a samodzielnie
zamierza jedynie wykonywać prace związane z zarządzaniem umową, to w ocenie składu
orzekającego Izby deklaracja taka byłaby niewystarczająca, by uznać, że prace będące
istotą przedmiotu zamówienia wykonawca wykona przynajmniej w części samodzielnie,
co jednocześnie nie oznaczałoby powierzenia całości prac podwykonawcom (a co Izba
uznaje za sprzeczne z regulacją ustawy Pzp2004).
Na marginesie tylko
dostrzeżenia zdaniem Izby wymaga, iż przywołany przez
Przystępującego w piśmie procesowym pkt 4.6.1. Tomu III_SIWZ_OPZ, z którego wnika, że
wykonawca Studium będzie wspierał Zamawiającego w procesie zarządzania
interesariusza
mi branżowymi, w tym przede wszystkim będzie uczestniczył w niezbędnych
działaniach, wraz z przedstawicielami Zamawiającego, na wszelkich etapach procesu
konsultacyjnego ze zdefiniowanymi interesariuszami. Wykonawca opracuje i uzgodni
z Zamawiającym program zarządzania interesariuszami branżowymi, w żaden sposób nie
odnosi się do czynności zarządzania kontraktem. Przeprowadzenie określonego rodzaju
konsultacji z podmiotami zewnętrznymi w stosunku do Zamawiającego, w tym konsultacji
społecznych jest jednym z etapów koniecznym do powstania końcowego opracowania
STEŚ. Wykonywanie tego typu czynności nie ma nic wspólnego z zarządzaniem umową
i czynnościami organizacyjnymi wykonywanymi w ramach takiego zarządzania, które
przywołuje Przystępujący.
Odnosząc się także na marginesie do definicji prac związanych z zarządzaniem
umową, podanej przez Zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie, to dostrzeżenia
wymaga, iż nie została ona przedstawiona i nie wynika z dokumentów źródłowych
składających się na dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Jest to pojęcie, do którego Zamawiający odwołał się pierwszy raz w toku postępowania
odwoławczego. Rozumienie znaczenia „zarządzania umową” nie zostało w żaden sposób
wyartykułowane w prowadzonym postępowaniu. Taki sposób interpretacji zapisów SIWZ
i OPZ nie został podany do wiadomości innym Wykonawcom, którzy złożyli oferty. Nie jest
dopuszczalne na obecnym etapie postępowania posługiwanie się wspomnianą definicją,
skoro Zamawiający nie uczynił jej częścią dokumentacji postępowania. Przed złożeniem
oferty bazę dla wykonawców zainteresowanych postępowaniem stanowi całokształt
udostępnionej dokumentacji, odpowiedzi na pytania, często zawierające wyjaśnienie
istotnych zapisów SIWZ i OPZ. Dokonywanie rozszerzonej interpretacji zapisów tych
dokumentów po upływie terminu na złożenie ofert jest niedopuszczalne.
Główną podstawą nieuwzględnienia zarzutu odwołania była analiza treści oferty
Przystępującego Egis jako całokształtu oświadczenia woli danego wykonawcy,
w
szczególności fragmenty odnoszące się do bezpośredniego dysponowania osobami
mającymi pełnić funkcje personelu kluczowego i ekspertów branżowych. Odniesienie do tej
kwestii zawierają wywody Przystępującego Egis i Zamawiającego przedstawione w pismach
procesowych.
Przystępujący w ramach oświadczeń zawartych w formularzu oferty zapewnił,
że wykazując spełnianie warunków udziału w postępowaniu nie będzie polegał na zasobach
podmiotów trzecich. Ze złożonych Wykazów osób wynika, że Przystępujący będzie
dysponowa
ł bezpośrednio osobami wchodzącymi w skład Personelu Kluczowego
(dysponowanie bezpośrednie na podstawie umów o pracę lub umów cywilno-prawnych,
pracownicy Przystępującego). Izba podziela stanowisko Zamawiającego i Przystępującego
Egis, że taka deklaracja świadczy o zamiarze osobistego wykonania tej części przedmiotu
zamówienia, a także że funkcja Kierownika projektu nie została podzlecona. Wbrew
twierdzeniom Odwołującego wyrażonym na rozprawie udziału w realizacji przedmiotu umowy
wysoko wyspecjalizowanego
zespołu specjalistów nie można marginalizować.
Dla członków Personelu Kluczowego i Kierownika Projektu obowiązki szczegółowo
opisano w SIWZ i wzorze umowy
, główną rolą tych osób jest udział w opracowaniu
podstawowego przedmiotu zamówienia, czyli opracowania STEŚ, które ma powstać
w podczas realizacji umowy
, a więc istoty udzielanego zamówienia. Zgodnie
z oświadczeniem Przystępującego będą to osoby dedykowane do realizacji głównego
przedmiotu
zamówienia, które na potrzeby potwierdzenia spełniania warunków i kryteriów
musi
ały legitymować się merytorycznym doświadczeniem w opracowaniu dokumentacji,
a ich zmiana może mieć miejsce wyłącznie w przypadkach ściśle określonych umową.
Innymi słowy, biorąc pod uwagę wszystkie oświadczenia złożone w ofercie przez
Pr
zystępującego Egis, że personel kluczowy uczestniczył będzie w wykonaniu części
merytorycznej zamówienia, istotnej dla celu zawieranej między Stronami umowy. Jeżeli więc
osoby te bezpośrednio w imieniu Wykonawcy będą brać udział w zadaniach
o merytorycznym charakterze, to nie
można w ocenie składu mówić o zamiarze
całościowego zlecenia opracowania dokumentacji podwykonawcom w poszczególnych
branżach. Zatem w zakres wykonywanych osobiście przez Przystępującego Egis czynności
wchodziło będzie zarządzanie umową oraz czynności wykonywane przez personel kluczowy.
Zdaniem składu za taką interpretacją przemawiają również zapisy wzoru umowy,
przykładowo § 7 ust. 8 („Wykonawca zobowiązany jest do zapewnienia, że podmioty,
na zdolnościach których polegał w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału
w postępowaniu dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej w tym kwalifikacji
zawodowych lub doświadczenia, zrealizują usługi wchodzące w zakres Umowy, do realizacji
których te zdolności są wymagane. Wykonawca przedstawi Zamawiającemu dokumenty
potwierdzające rzeczywisty udział takiego podmiotu w realizacji Przedmiotu Umowy (…)
które zgodnie ze zobowiązaniem Wykonawcy zawartym w Ofercie powinny zostać
zrealizowane przez ten podmiot”) oraz § 16 zawierający wymagania odnośnie do pracy
i zmian osobowych członków personelu kluczowego. Innymi słowy Zamawiający założył, że
jeżeli dany wykonawca wskaże, że dysponuje personelem kluczowym za zasadzie
bezpośredniości, to te osoby muszą być zaangażowane w realizację przedmiotu umowy.
Zaangażowanie zaś oznacza, w ocenie Izby, realizacji części zamówienia. Przystępujący
Egis oświadczył, że potwierdzając spełnianie warunków udziału nie będzie polegał na
zasobach podmiotów trzecich, tym samym zadeklarował bezpośrednie wykonanie tej części
przedmiotu zamówienia przez wskazany w Wykazach osób personel.
Konkludując, wziąwszy pod rozwagę całokształt przytoczonych okoliczności, zdaniem
Izby przedmiotowy zarzut nie
zasługiwał na uwzględnienie. Odwołujący nie wykazał, że
czynności wykonywane przez osoby, którymi wykonawca dysponuje bezpośrednio dotyczą
tylko
czynności „około zamówieniowych”, czynności zarządzania umową lub czynności
organizacyjno-
administracyjnych. Izba wyraża pogląd, iż badaniu podlegają wszystkie
oświadczenia złożone przez danego wykonawcę wraz z ofertą i treść tych oświadczeń badać
należy w sposób kompleksowy.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 575 oraz art. 574 ustawy Pzp 2019, a także w oparciu o przepisy § 5 pkt 1 i 2
lit. a i b oraz § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r., poz. 2437 ze
zm.) zaliczając na poczet niniejszego postępowania odwoławczego koszt wpisu od
odwołania uiszczony przez Odwołującego (15 000,00 zł) oraz koszty wynagrodzenia
pełnomocnika Zamawiającego i Odwołującego (2 x 3 600,00 zł). W niniejszej sprawie Izba –
co wynika z sentencji orzeczenia -
zarówno uwzględniła odwołanie, jak również w pozostałej
części je oddaliła. W tej sytuacji, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik
postępowania,
obciążyła
kosztami
postępowania
odwoławczego
Odwołującego
i Zamawiającego.
Izba dokonała stosunkowego rozdzielenia kosztów, na podstawie § 7 ust. 2 pkt 1 oraz
ust. 3 pkt 1
rozporządzenia w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego i zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 3 800 zł 00 gr
tytułem zwrotu 1/3 części kosztów wpisu oraz zastępstwa procesowego (wpis 15 000,00 zł
oraz 2 x 3
600,00 zł koszty zastępstwa, co daje łącznie 22 200,00 zł) przy uwzględnieniu 1/3
wartości tych kosztów, bowiem zasadny okazał się jeden z trzech rozpoznawanych na
rozprawie zarzutów odwołania. Skoro Odwołujący poniósł koszty w wysokości 18 600 zł
odpowiadając jedynie do 1/3 ich wysokości, konieczne było zasądzenie na jego rzecz od
Zamawiającego różnicy pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas, a kosztami
postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Przewodniczący:
……………………………