KIO 1035/21 WYROK dnia 14 czerwca 2021 r.

Sygn. akt KIO 1035/21  

WYROK 

z dnia 14 czerwca 2021 r.  

Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: 

Przewodniczący:   Marek Koleśnikow  

Protokolant:  

Mikołaj Kraska  

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  10  czerwca  2021  r. 

w  Warszawie  odwołania 

wniesionego  d

o  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  6  kwietnia  2021  r.  przez 

wykonawcę  Przedsiębiorstwo  J.A.T.  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  z  sie-

dzibą w Gdańsku,  ul. Matemblewska  27,  80-283 Gdańsk  w  postępowaniu prowadzonym 

przez  zamawiającego  Zakład  Utylizacji  Odpadów  Komunalnych  Spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością z siedzibą w Mielcu, ul. Wolności 171, 39-300 Mielec  

przy  udziale  wykonawcy 

Przedsiębiorstwo  Inżynieryjno-Budowlane  „LWK”  W.  S.,  ul. 

Jawór  44A,  28-305  Sobków  zgłaszającego  swoje  przystąpienie  do  postępowania 

odwoławczego po stronie zamawiającego  

orzeka: 

Oddala odwołanie. 

Kosztami  postępowania  obciąża  odwołującego  wykonawcę  Przedsiębiorstwo  J.A.T. 

Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  z  siedzibą  w  Gdańsku,  ul. 

Matemblewska 27, 80-

283 Gdańsk i:  

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10  000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę 

Przedsiębiorstwo J.A.T. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą 

w Gdańsku, ul. Matemblewska 27, 80-283 Gdańsk tytułem wpisu od odwołania;  

zasądza  od  wykonawcy  Przedsiębiorstwo  J.A.T.  Spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  z  siedzibą  w  Gdańsku,  ul.  Matemblewska  27,  80-283 

Gdańsk  na  rzecz  zamawiającego  Zakład  Utylizacji  Odpadów  Komunalnych 

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Mielcu, ul. Wolności 

171,  39-300  Mielec 

kwotę  3  600  zł  00  gr  (słownie:  trzy  tysiące  sześćset  złotych 

zero  groszy)  tytułem  zwrotu  kosztów  zamawiającego  poniesionych  w  związku  

z wynagrodzeniem pełnomocnika.  

Stosownie do art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień 

publicznych  (Dz.  U.  poz.  2019  oraz  z  2020  r.  poz.  288,  875,  1492,  1517,  2275,  2320)  

w  związku  z  art.  92  ust.  1  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  –  Przepisy  wprowadzające 

ustawę  –  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  poz.  2020  oraz  z  2020  r.  poz.  1086)  na 

niniejszy  wyrok 

–  w  terminie 14  dni  od  dnia  jego  doręczenia  –  przysługuje  skarga  za 

pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.  

Przewodniczący: 

………………………………  

Sygn. akt KIO 1035/21  

U z a s a d n i e n i e  

Zamawiający  Zakład  Utylizacji  Odpadów  Komunalnych  Spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  z  siedzibą  w  Mielcu,  ul.  Wolności  171,  39-300  Mielec  wszczął 

postępowanie  na  roboty  budowlane  w  trybie  przetargu  nieograniczonego  pod  nazwą 

»Rekultywacja składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych w Mielcu«.  

29.12.2020  r.  zostało  zamieszczone  ogłoszenie  o  zamówieniu  w  Biuletynie  Zamówień 

Publicznych pod nrem 772698-N-2020.  

Postępowanie jest prowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. 

– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 oraz z 2020 r. poz. 1086) i – w 

zakresie środków ochrony prawnej – zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 września 2019 r. 

– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019, z 2020 r. poz. 288, 875, 1492, 1517, 2275 

i 2320 oraz z 2021 r. poz. 464) na podstawie art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. 

– Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2020 oraz z 

2020 r. poz. 1086). 

01.04.2021 r. zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty wykonawcy 

Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane „LWK” W. S., ul. Jawór 44A, 28-305 Sobków.  

06.04.2021  r.  wykonawca  Przedsiębiorstwo  J.A.T.  Spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością  z  siedzibą  w  Gdańsku,  ul.  Matemblewska  27,  80-283  Gdańsk  (dalej 

odwołujący),  zgodnie  z  art.  515  ust.  1  pkt  1  lit.  a  NPzp,  wniósł  do  Prezesa  KIO  odwołanie 

wobec:  

1)   zaniechania  przez 

zamawiającego  czynności  odrzucenia  oferty  wykonawcy 

Przedsiębiorstwo  Inżynieryjno-Budowlane  „LWK”  W.  S.  (dalej  wykonawca  L),  z 

uwagi na to, że zawiera błąd w obliczeniu ceny i rażąco niską cenę [RNC]; 

2)   dokonania 

przez 

zamawiającego 

wyboru 

oferty 

wykonawcy 

L 

jako 

najkorzystniejszej, pomimo tego, że oferta wykonawcy L podlega odrzuceniu;  

3)   zaniechania  przez 

zamawiającego  wezwania  wykonawcy  L  do  złożenia 

dodatkowych  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących  wyliczenia  ceny  

w  zakresie  okoliczności,  których  dotyczą  zarzuty  opisane  w  treści  odwołania,  

w  przypadku  gdyby  Izba 

uznała,  że  odrzucenie  oferty  z  uwagi  na  RNC  jest 

przedwczesne, a oferta wykonawcy L 

wymaga dodatkowych wyjaśnień.  

Odwołujący sformułował zarzuty naruszenia przez zamawiającego:  

art. 91 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 5 SPzp przez bezpodstawne uznanie, że oferta 

wykonawcy  L 

jest  ofertą  najkorzystniejszą,  podczas  gdy  oferta  wykonawcy  L 

podlega odrzuceniu, co miało wpływ na wybór oferty najkorzystniejszej; 

2)   art.  89  ust.  1  pkt  4  oraz  art.  90  ust.  3  SPzp  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty 

wykonawcy  L

,  pomimo  tego,  że  oferta  zawiera  RNC,  a  wykonawca  L  w  toku 

składanych wyjaśnień nie wykazał, że cena jego oferty nie jest rażąco niska;  

3)   art.  89  ust.  1  pkt  6  SPzp  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L 

zawierającej  błąd  w  obliczeniu  ceny,  pomimo  ujawnienia  się  w  toku  złożonych 

wyjaśnień  dotyczących  wyliczenia  ceny  oferty,  że  wykonawca  L  nie  uwzględnił 

wszystkich wymaganych w SIWZ element

ów mających wpływ na wyliczenie ceny; 

4)   art. 90 ust. 1 SPzp w przypadku gdyby Izba 

uznała, że odrzucenie oferty z uwagi na 

RNC  jest  przedwczesne,  a  oferta  wykonawcy  L 

wymaga  wezwania  do  złożenia 

dodatkowych  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów,  dotyczących  wyliczenia  ceny  

w zakresie okoliczności, których dotyczą zarzuty opisane w treści odwołania;  

5)   art. 7 ust. 1 SPzp 

przez niezapewnienie uczciwej konkurencji i równego traktowania 

wykonawców,  przejawiające  się  dokonaniem  przez  zamawiającego  działań 

niezgodnych  z  SIWZ  i 

ustawą  SPzp,  które  spowodowały,  że  oferta  odwołującego, 

która jest najkorzystniejsza względem kryteriów oceny ofert, nie została wybrana.  

Odwołujący wniósł o:  

uwzględnienie odwołania;  

unieważnienie czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy L;  

3)   odrzucenie  oferty  wykonawcy  L 

ze względu na to,  że oferta  wykonawcy  L  zawiera 

błąd w obliczeniu ceny i RNC, co ujawniło się w wyniku złożenia przez wykonawcę L 

wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny;  

4)   nakazanie  zamawi

ającemu  dokonania  ponownej  oceny  ofert  bez  uwzględniania 

oferty wykonawcy L;  

alternatywnie względem zarzutów 3 i 4, nakazanie wezwania do złożenia wyjaśnień, 

w  tym  złożenie  dowodów,  dotyczących  wyliczenia  ceny  w  przypadku  gdyby  Izba 

uznała,  że  odrzucenie  oferty  wykonawcy  L  z  uwagi  na  RNC  jest  przedwczesne,  

a oferta wykonawcy L 

wymaga wezwania do złożenia dodatkowych wyjaśnień w za-

kresie okoliczności, których dotyczą;  

zasądzenie  od  zamawiającego  na  rzecz  odwołującego  kosztów  postępowania 

odwoławczego.  

Argumentacja 

odwołującego  

Zamawiający  1.04.2021  r.  poinformował  odwołującego  o  dokonaniu  wyboru  jako 

najkorzystniejszej  oferty  wykonawcy  L, 

pomimo  że  oferta  wykonawcy  L  zawiera  RNC  oraz 

błąd w obliczeniu ceny.  

[2] Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 SPzp 

Zamawiający  w  toku  oceny  ofert  kierując  się  obligatoryjną  dyspozycją  przepisu  art.  90 

ust. 1a pkt 1 SPzp 

wezwał wykonawcę L do złożenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny 

oferty.  

Wykonawca  L 

w  piśmie  datowanym  na  8.02.2021  r.  przedstawił  wyjaśnienia 

potwierdzające, że wycena jego oferty nie obejmuje wszystkich wymaganych w dokumentacji 

projektowej  elementów,  tj.  zaniża  koszty  pracy,  normowe  nakłady  robocizny  oraz  sprzętu 

wynikające  z  KNR,  na  które  sam  wykonawca  L  się  powołuje,  jak  również  ceny  materiałów 

budowlanych,  obmiary  powierzchni  wykonywania  robót  oraz  inne  błędy,  o  których  mowa 

poniżej.  

Odwołujący  kilkakrotnie  zwracał  się  do  zamawiającego  o  udostępnienie  całej 

korespondencji w zakresie badania oferty wykonawcy L w tym RNC (e-mail z 11.02.2021 r. 

oraz 15.03.2021 r.). 

Zamawiający przekazał jedynie wyjaśnienia wykonawcy L z 8.02.2021 r. 

zatem 

odwołujący  przyjmuje,  że  żadnych  innych  wyjaśnień  w  zakresie  oferty  wykonawcy  L 

nie było. 

W ocenie 

odwołującego treść złożonych wyjaśnień przesądza, że wykonawca L dokonał 

obliczenia  ceny  działając  z  nienależytą  starannością  wymaganą  od  podmiotów 

profesjonalnych,  nie  uwzględnił  wszystkich  wymaganych  kosztów  i  nie  będzie  w  stanie 

wykonać  zamówienia  za  zaoferowaną  cenę.  Przede  wszystkim  w  tych  przypadkach  gdzie 

koszty  istotnie  odbiegają  od  cen  rynkowych  brakuje  jakichkolwiek  dowodów  ze  strony 

wykonawcy L

, które potwierdziłyby realność wyceny oferty.  

Nie ma więc podstaw w ocenie  odwołującego do wzywania  wykonawcy L do składania 

dals

zych wyjaśnień w zakresie wyliczenia ceny, gdyż opisane w dalszej części uzasadnienia 

okoliczności nie budzą wątpliwości co do nieprawidłowej wyceny oferty, a wręcz potwierdzają 

istotne  braki  w  tej  wycenie,  zaś  wykonawca  L  miał  już  okazję  przedstawić  zarówno 

precyzyjne wyjaśnienia, kalkulacje jak i dowody na potwierdzenie realności ceny oferty, a te-

go  nie  uczynił.  Jeśli  wykonawca  L  złożył  wyjaśnienia,  w  których  podał  znacząco  zaniżone 

względem rynkowych ceny za materiały lub nakłady na robociznę lub sprzęt i nie przedstawił 

na  potwierdzenie  tych  kosztów  wiarygodnych  dowodów  zgodnie  z  treścią  pierwotnego 

wezwania, to nie można wykonawcy L ponownie wzywać do uzupełnienia tych dowodów lub 

przedstawiania nowych wyjaśnień w tym samym zakresie. 

Z  ostrożności  procesowej  odwołujący  podnosi  jednak,  że  w  przypadku  gdyby  Izba 

uznała,  że  w  zakresie  zarzutów  opisanych  w  odwołaniu  należy  wezwać  wykonawcę  L  do 

dalszych wyjaśnień, to bez wątpienia należy postawić zamawiającemu zarzut naruszenia art. 

90 ust. 1 SPzp tj. brak 

dodatkowego wyjaśnienia treści oferty w zakresie wyliczenia ceny.  

Odnosząc się do  złożonych przez  wykonawcę L  wyjaśnień  w  zakresie wyliczenia ceny 

odwołujący wskazał, że istotne braki w wycenie  oferty wykonawcy L przejawiają się w nas-

tępujących elementach cenotwórczych:  

Robocizna (R) 

Zastosowana  przez 

wykonawcę  L  stawka  roboczogodziny  18,50  zł/rg  jest  niższa,  niż 

wynika to z kalkulacji jej kosztów na podstawie przepisów. Zaznaczyć  wypada że w  wyjaś-

nieniach wykonawca L 

oświadczył, że wszystkie osoby skierowane do realizacji zamówienia 

będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Już podstawowe narzuty wynikające z ubez-

pieczeń społecznych, kosztów funduszu pracy itd. powodują, że minimalny koszt po stronie 

pracodawcy  za  wynagrodzenia  za  godzinę  pracy  osoby  zatrudnionej  na  podstawie  umowy  

o  pracę  to  20,08  zł.  Z  uwzględnieniem  takich  okoliczności  jak  urlop  wypoczynkowy 

pracownika, ekwiwalenty za odzież roboczą, pranie odzieży i obowiązkowe badania lekarskie 

koszt jednej roboczogodziny powinien wynosić 23,43 zł. Wyliczenie w tym zakresie publikuje 

chociażby Polska Izba Inżynierów Budownictwa na swojej stronie internetowej:  

https://map.piib.org.pl/uploads/pliki/zewn-wydawn-szkol/2020/2020-11-04_Wyliczenie% 

20minimalnej%20stawki_2021r_plakat.pdf 

– niemniej jednak dostępność takich wyliczeń jest powszechna. Przyjmuje się, że minimalne 

wynagrodzenie za pracę wynoszące 2800 zł w 2021 r. wraz z, narzutami wynosi 3373,44 zł, 

co  przy 

średniej  liczbie  godzin  pracy  w  miesiącu  wynoszącej  168  godzin  daje  właśnie 

wartość 20,08 zł wynagrodzenia za godzinę pracy. Rzeczywiste koszty pracodawcy w branży 

budowlanej, gdzie dochodzą dodatkowe koszty wynikające z jej specyfiki (ubrania robocze, 

ub

ezpieczenie)  są  jednak  wyższe  i  jak  wykazuje  przywołane  wyliczenie  powinny  wynosić 

23,43 zł za godzinę. 

Ponieważ kosztorys wykonawcy wykazuje zaangażowanie 5.981 rg, to całkowity koszt R 

(roboczogodzin) powinien być podniesiony: 

co najmniej  o kwotę  5.981  rg x  (20,08  –  18,50) =  9.450 zł,  a ze względu na  specyfikę 

branży budowlanej nawet o kwotę: 

5.981 rg x (23,43 

– 18,50) = 29.486,33 zł 

Ponadto,  z  wykonanego  zgodnie  z  przedmiarem  kosztorysu  wynika  normowy  nakład 

robocizny  przekraczający  7.000  roboczogodzin.  Taką  liczbę  przyjął  również  odwołujący, 

który również składał wyjaśnienia w zakresie wyceny swojej oferty. 

Z  uwagi  na  to,  że  wykonawca  L  nie  uzasadnia  zmniejszenia  nakładów  normami 

zakładowymi  lub  kalkulacjami  własnymi,  należy  przyjąć,  że  wykonawca  L  zaniżył  wycenę  

o minimum 

1.000 roboczogodzin x 20,08 = 20.080 zł. W przypadku stawki 23,43 zł będzie to 

kwota 

23.430 zł. 

Ogółem  brakująca,  nieujawniona  kwota  na  koszty  robocizny  wynosi  od  29.530  zł  do 

52.916,33 zł. 

Przedmiar  robót  jest  elementem  dokumentacji  projektowej  i  jest  przygotowywany 

zgodnie  z  przepisami  odrębnymi.  Należy  w  związku  z  tym  domniemywać,  że  liczba 

roboczogodzin  czy  też  innych  jednostek  (maszynogodzin)  niezbędna  do  realizacji 

zamówienia została tam prawidłowo (zgodnie z odpowiednimi normami określonymi w KNR) 

skalkulowana.  Wykonawca  L 

przedstawiając  swoje  wyjaśnienia  powoływał  się  w  każdej 

pozycji kosztorysu (za wyjątkiem poz. 1.4 dotyczącej demontażu brodzika dezynfekcyjnego, 

gdzie  powołuje  się  na  kalkulację  własną)  na  określoną  normę  KNR.  Wykonawca  L 

przyjmując  samodzielnie  do  swojej  kalkulacji  jako  podstawę  obliczeń  normy  obowiązujące 

powszechnie  (zamiast  powoływać  się  na  „normę  zakładową”  lub  kalkulację  własną,  którą 

musiałby  przedstawić  wraz  z  wyjaśnieniami)  zobligowany  był  dochować  należytej 

staranności  przy  stosowaniu  tych  norm.  Z  tego  punktu  wynika,  że  zaniżono  normę  liczby 

roboczogodzin  potrzebnych  do  realizacji  zamówienia,  (a  dodatkowo  zaniżono  stawkę 

roboczogodziny). W dalszej części uzasadnienia zostanie wykazane, że wykonawca L w wie-

lu innych aspektach zaniżył normy, co spowodowało sztuczne zaniżenie ceny oferty.  

Jak  już  wskazano  powyżej,  w  przypadku  gdy  wykonawca  L  powołuje  się  na  inne  niż 

rynkowe koszty realizacji zamówienia musi przedstawić dowody na potwierdzenie realności 

tak

iej wyceny. W przypadku odstępstw od norm KNR należało przedstawić kalkulacje własne 

lub „normę zakładową”, co jest powszechną praktyką. W wyjaśnieniach wykonawcy L takich 

kalkulacji nie ma. 

Sprzęt (S) 

Z  wykonanego  zgodnie  z  przedmiarem  załączonym  do  SIWZ  kosztorysu  wynika 

normowy  nakład  jednostek  sprzętu  w  liczbie  około  2.500  maszynogodzin.  Kosztorys 

wykonawcy L opiewa tylko na 1.200 maszynogodzin

. Liczba ta istotnie odbiega od przyjętych 

przez  projektantów  założeń  i  norm  określonych  w  KNR.  Przyjmując  nawet  średnią  cenę 

maszynogodziny,  wynikającą  ze  str.  7  kosztorysu  wykonawcy  (cena  łączna  za  sprzęt 

52.254,70 zł/1.200 mg = 42,50 zł/mg), otrzymuje się, że kosztorys, który pomija wynikającą  

z  KNR 

liczbę  1300  maszynogodzin  (wymagane  2.500  mg  minus  uwzględnione  przez 

wykonawcę L 1200 mg), zaniżono kwotowo o 42,50 x 1300 mg = 55.250 zł. 

Dodatkowo,  wykonawca  L 

zaniżył  koszty  jednostkowe  pracy  sprzętu.  Według  cen 

wynikających  z  katalogów  dla  rejonu  świętokrzyskiego  i  podkarpackiego  (poziom  niski) 

wartość  jednej  maszynogodziny  to  ok.  70  zł  (uśredniona  cena  wykazanego  sprzętu). 

Oznacza to, że cena jednostkowa za 1 maszynogodzinę została zaniżona średnio, o 27,50 zł 

względem cen rynkowych. Wykonawca L i tym razem nie przedstawił żadnych dowodów czy 

wyliczeń,  które  pokazywałyby  na  realność  takiej  wyceny,  mimo,  że  w  takich  przypadkach 

dowody  są  obligatoryjne.  W  efekcie  należy  przyjąć,  że  przy  zakładanej  i  zaniżonej  przez 

wykonawcę  L  liczbie  maszynogodzin  (1.200)  poziom  niedoszacowania  wyniósł  33.000  zł 

1200  x  27,50  zł),  a  przy  prawidłowej  zgodnej  z  KNR  liczbie  2500  mg  niedoszacowanie 

wynosi odpowiednio 

68.750 zł.  

Suma  nakładów  niezbędnych  na  zastosowanie  odpowiedniej  ilości  sprzętu  zaniżona 

została  więc  o  kwotę  od  88.250  zł  do  ok.  124.000  zł,  uwzględniając  prawidłową  liczbę 

maszynogodzin jak i rynkowe stawki.  

Powyższy  efekt  zaniżenia  ceny  oferty  wynika  z  zaniżenia  normowych  nakładów 

jednostkowych  dla  maszyn  (liczby  maszynogodzin

), co widać na przykładzie następujących 

pozycji kosztorysu:  

– spycharka 100 KM – jest 0,02 mg/m3, czyli 50% nakładu normowego (powinno 

być 0,04 mg/m3); 

–  spycharka jw.  – jest  0,01  mg/m3,  czyli  25%  nakładu normowego  (powinno być 

0,04 mg/m3).  

Już  nawet  z  porównania  tych  dwóch  pozycji  jasno  widać,  ze  w  odniesieniu  do  tego 

samego  sprz

ętu  wykonawca  L  dowolnie  żongluje  liczbą  maszynogodzin  i  raz  przyjmuje 

liczbę  0,01  a  w  drugiej  pozycji  –  liczbę  0,02,  najwyraźniej  dostosowując  normy  (wspólne 

przecież  dla tej  samej koparki)  do  zakładanego wyniku działań  matematycznych.  Podobnie 

jest w pozycjach 1.5.10 i 1.6.11 

dla spycharki, o czym poniżej:  

–  spycharka jw.  – jest  0,02  mg/m3,  czyli  50%  nakładu normowego  (powinno być 

0,04 mg/m3); 

– spycharka jw. – jest 0,02 mg/m3, czyli 50% nakładu normowego (powinno być 

0,04 mg/m3); 

– spycharka jw. – jest 0,01 mg/m3, czyli 25% nakładu normowego (powinno być 

0,04 mg/m3); 

–  ciągnik  gąsienicowy  100  KM  –  jest  0,01  mg/m3,  czyli  50%  nakładu  normowego 

(powinno być 0,02 mg/m3); 

walec  statyczny 

–  jest  0,01  mg/m3,  czyli  50%  nakładu  normowego  (powinno  być  0,02 

mg/m3).  

Na  str.  11  kosztorysu

,  w  zestawieniu  sprzętu  widoczne  są  zaniżenia  co  do  kosztów 

pracy sprzętu za jedną roboczogodzinę, szczególnie: 

a)  

koparki gąsienicowej 1,2 m3 – 50 zł/mg (zaniżenie o ok. 50%),  

b)  

spycharki gąsienicowej 100 KM – 60 zł/mg (zaniżenie o ok. 30%),  

c)  

ciągnika gąsienicowego 100 KM – 30 zł/mg (zaniżenie o ok. 40%).  

Wykonawca L 

w swoim kosztorysie dołączonym do wyjaśnień ceny powoływał się w po-

wyższych  pozycjach  na  normy  (KNR),  a  więc  nie  mógł  przyjąć  niższych  nakładów  niż 

wynikające  z  tych  norm.  Nawet  zaś  gdyby  przyjął  inne  założenia  kalkulacyjne,  to  powinien  

w  ramach  złożonych  wyjaśnień  przedstawić  takie  wyliczenia.  Wezwania  kierowane  do 

wykonawców  nakazywały  przedstawienia  szczegółowej  kalkulacji  ceny  oraz  uwzględnienia 

oszczędności  metod  wykonywania  zamówienia  czy  też  wyjątkowo  sprzyjających  warunków 

realizacji  zamówienia  dostępnych  temu  wykonawcy.  Takich  informacji  z  wyjaśnień 

wykonawcy  L 

nie  sposób  wyczytać.  Powyższe  działania  wykonawcy  L  doprowadziły 

globalnie do zaniżenia ceny oferty o kwotę od 88.250 zł do ok. 124.000 zł.  

3. Materiały (M) 

Na  podstawie  doświadczenia  wykonawczego  odwołującego  i  danych  internetowych 

odwołujący  stwierdził,  że  cena  rynkowa  korytek  ściekowych  15x50x60  cm  wraz  z  ich 

dostawą  na  plac  budowy,  nie  może  być  niższa  niż  19-20  zł/szt.  Cena  zastosowana  przez 

wykonawcę L (poz. 2.2.17 kosztorysu) to 8,0 zł.  

Pozycja  zaniżona  została  więc  o  około  (19  zł  –  8  zł)  x  497  (liczba  wymagana  korytek) 

czyli 

5.500 zł. 

Podobnie,  cena  rynkowa  nasion  roślin  motylkowych  jest  wielokrotnie  wyższa,  niż 

zastosowana  przez 

wykonawcę  L  w  poz.  2.1.15  cena  1.500  zł/Mg  (1,5  zł/kg).  Cena  ta 

powinna wynosić ok. 25.000 zł/Mg (25 zł/kg). 

Niedoszacowanie tego elementu to 

0,375 Mg x (25.000 zł – 1.500 zł) = 8.800 zł. 

Podobnie  jak  w  przypadku  kosztów  pracy  jak  i  sprzętu  wykonawca  L  zaniżył  również 

ilości, a więc koszty, materiałów stosując niższy od normatywnego współczynnik do M oraz 

niewłaściwe obmiary w następujących pozycjach kosztorysu: 

– wsp. 1,05, zamiast 1,1. Brakuje 2.933,4 m3 x 0,05 = 147 x 22,0 zł/m3 = 3.200 zł;  

– wsp. 1,05, zamiast 1,1. Brakuje 2.289,6 m3 x 0,05 = 115 x 22,0 zł/m3 = 2.500 zł;  

– obmiar 977,8 zamiast 1.743 m3. Brakuje 765 m3 x 22 zł/m3 = 16.800 zł;  

– wsp. 0,9, zamiast 1,1. Brakuje 1.744 m3 x 0,2 = 349 x 25,0 zł/m3 = 8.700 zł;  

– wsp. 0,9, zamiast 1,1. Brakuje 17.437 m3 x 0,2 = 3.487 x 6,50 zł/m3 = 22.700 zł, 

przy czym nie uwzględniono tu uwag dotyczących cen tego materiału z akapitu powyżej. 

Nieujawnione koszty materiałów razem wynoszą więc, minimum 68.200 zł. 

4.  Kosztorys  wykonawcy  L  nie  zawiera  wyceny 

działu  2.3  przedmiaru  –  „Dodatkowe 

czynności po zakończeniu rekultywacji”. Wykonawca FHU D. I. wycenił ten zakres na kwotę 

2.289 zł. Wycena odwołującego to wartość 6.717 zł. Przyjmując cenę średnią z powyższych, 

należy stwierdzić, że cena wykonawcy L zaniżona jest o kolejne 4.500 zł. 

Zgodnie  z  powyższym  zestawieniem  sumaryczna  kwota  niedoszacowania  oferty  to 

minimum: 

od 29.530 do 52.916,33 z tytułu robocizny, od 88.250 do 124.000 z tytułu sprzętu 

68.200  za  materiały  +  4.500  za  pozycję  „dodatkowe  czynności  po  zakończeniu 

rekultywacji” = od 190.480 do 249.616,33 zł.  

[3]  art.  89  ust.  1  pkt  6  SPzp  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L 

zawierającej  błąd  w  obliczeniu  ceny,  pomimo  ujawnienia  się  w  toku  złożonych  wyjaśnień 

dotyczących wyliczenia ceny oferty, że wykonawca L nie uwzględnił wszystkich wymaganych 

w SIWZ 

elementów mających wpływ na wyliczenie ceny 

W  omawianym  przypadku  wykonawca  L 

nie  wykazał,  że  jego  oferta  uwzględnia 

wszystkie  koszty  niezbędne  do  realizacji  zamówienia,  a  analiza  wyjaśnień  i  wyliczeń 

wykonawcy  L 

potwierdza,  że kwota  niedoszacowanych  kosztów  przekracza  wartość  zysku, 

który  wykonawca  L  określił  na  kwotę:  33.165,61  zł  (str.  7  kosztorysu).  Tym  samym 

wykonawca  L 

nie  będzie  w  stanie  sfinansować brakujących kosztów  z  zakładanego  zysku. 

Wypełniona została zatem przesłanka odrzucenia opisana w art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz 90 ust. 

3 SPzp. 

Trzeba  także  zauważyć,  że  brak  uwzględnienia  istotnych  elementów  wyceny  oferty, 

które nie mogą zostać poprawione zgodnie z art. 87 ust. 2 SPzp stanowią błąd w obliczeniu 

ceny, który dyskwalifikuje ofertę i powinien skutkować jej odrzuceniem na podstawie art. 89 

ust. 1 pkt 6 SPzp.  

[1] Zarzut dotyczący art. 91 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 5 SPzp 

Zamawiający  1.04.2021  r.  poinformował  o  wyborze  jako  najkorzystniejszej  oferty 

wykonawcy L

, pomimo tego, że jak wyżej wykazano oferta wykonawcy L powinna podlegać 

odrzuceniu.  Zgodnie  z  brzmieniem  art.  91  ust.  1  SPzp 

zamawiający  wybiera  ofertę 

najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert. Ocenie jednak podlegają tylko oferty, 

które  nie  podlegają  odrzuceniu. W  związku  z  tym  zamawiający  powinien  wziąć  pod  uwagę 

tylko ofertę odwołującego i w oparciu o ustalone kryteria wybrać ją jako najkorzystniejszą. 

Odwołujący  przesłał  w  terminie kopię  odwołania  zamawiającemu 6.04.2021 r.  (art.  514 

ust. 2 NPzp).  

Zamawiający przesłał w terminie 2 dni kopię odwołania innym wykonawcom 7.04.2021 r. 

(art. 524 NPzp). 

r.  wykonawca  Przedsiębiorstwo  Inżynieryjno-Budowlane  „LWK”  W.  S.,  ul. 

Jawór  44A,  28-305  Sobków  złożył  Prezesowi  KIO  pismo  o  zgłoszeniu  przystąpienia  do 

postępowania  toczącego  się  w  wyniku  wniesienia  odwołania  po  stronie  zamawiającego. 

Przystępujący przekazał kopie przystąpienia zamawiającemu i odwołującemu (art. 525 Pzp).  

Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie do czasu zamknięcia rozprawy 14.06.2021 

r. (art. 521 i art. 522 NPzp). Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania.  

Po  przeprowadzeniu  rozprawy  z  udziałem  stron,  na  podstawie  dokumentacji 

postępowania zamówieniowego przedstawionej przez zamawiającego, wyjaśnień oraz 

stanowisk  stron  zaprezentowanych  podczas  rozprawy 

–  Krajowa  Izba  Odwoławcza 

ustaliła i zważyła, co następuje:  

Izba stwierdziła, że odwołanie nie jest zasadne.  

W  ocenie  Izby  zostały  wypełnione  łącznie  przesłanki  posiadania  interesu  w  uzyskaniu 

danego zamówienia oraz wystąpienia możliwości poniesienia szkody przez odwołującego.  

Izba  stwierdza,  że  nie  zachodzą  przesłanki,  których  zaistnienie  skutkowałoby 

odrzuceniem odwołania.  

Izba  postanowiła  dopuścić  jako  dowód,  dokumentację  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  przekazaną  przez  zamawiającego,  potwierdzoną  za  zgodność  

z oryginałem.  

Izba  ustaliła,  że  stan  faktyczny  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego 

(postanowienia SIWZ oraz informacje zawarte w ogłoszeniu o zamówieniu) nie jest sporny.  

Izba wzięła pod uwagę dowody złożone przez:  

A)  

odwołującego:  

O1) 

wydruk  ze  strony  internetowej  cen  przedsiębiorcy  oferującego  materiały 

budowlane  na  wykazanie  ceny  na  jeden  z  koniecznych  do  zastosowania 

materiałów,  betonowe  korytka  ściekowe  na  cenę  24  zł  za  sztukę,  gdy 

wykonawca L zastosował cenę 8 zł; 

B)  

przystępującego:  

P1) 

ewidencja  środków  trwałych  i  przykładowe  3  pierwsze  strony  umów 

leasingowych 

na  wykazanie  dysponowania  własnym  sprzętem  na  wykazanie 

spełnienia warunków udziału w postępowanie (formularz 3.5).  

W ocenie Izby zarzut drugi naruszenia art. art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 SPzp 

– 

przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty  wykonawcy  L

,  pomimo  tego,  że  oferta  zawiera  RNC,  

a wykonawca L 

w toku składanych wyjaśnień nie wykazał, że cena jego oferty nie jest rażąco 

niska 

– nie może zostać uwzględniony.  

Izba stwierdza, że odwołujący wycenił realny (zdaniem odwołującego) koszt wykonania 

zamówienia na kwotę ok. 1 500 000 zł. Izba musi wziąć pod uwagę, że kwotę 1 500 000 zł 

odwołujący  wyliczył  na  podstawie  swoich  własnych  poglądów  czy  doświadczeń  bez 

stosowania  się  do  jakichkolwiek  obligatoryjnych  wskazań,  bo  takich  w  postępowaniu 

zamawiający  nie  ustanowił.  Zamawiający  nie  przewidział  w  SIWZ  żadnego  wzoru  czy 

żadnych  wytycznych  do  sporządzenia  kalkulacji  ceny  i  dlatego  każdy  wykonawca  mógł 

innym  sposobem  dokonać  wyceny  przedmiotu  zamówienia.  Dlatego  wyliczenie  dokonane 

przez odwołującego nie może być wzięte pod uwagę jako obowiązujące czy miarodajne dla 

wszyst

kich wyliczeń ceny ofertowej dokonywanej przez innych wykonawców.  

Należy  dodać,  że  zamawiający  przedstawił  w  SIWZ  przedmiar  robót,  ale  jako  materiał 

poglądowy  dla  wykonawców,  a  nie  schemat  obligujący  wykonawców  do  sporządzenia  na 

podstawie  tego  przedmiaru 

kosztorysu robót.  Zamawiający  podkreślił  także,  że płatność  za 

wykonanie  przedmiotu  zamówienia  będzie  dokonywana  ryczałtem,  a  zamawiający  nie 

wymagał sporządzenia kosztorysu ofertowego.  

Różnica  ok.  3 500  zł  między  cenami  ofertowymi  odwołującego  i  wykonawcy  L  nie  ma 

wpływu na stwierdzenie w którejkolwiek z tych ofert zastosowania RNC. Zamawiający zwrócił 

się do obu tych wykonawców o udzielenie wyjaśnień dotyczących wyliczenia ceny ofertowej 

zgodnie  z  art.  90  ust.  1  wprowadzenie  do  wyliczenia  SPzp,  który  to  przepis  brzmi  »Jeżeli 

zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w sto-

sunku  do  przedmiotu  zamówienia  i  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości 

wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez 

zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzie-

lenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szcze-

gólności w zakresie«. Obaj wykonawcy złożyli wyjaśnienia, które zaakceptował zamawiający, 

a  zwłaszcza  wykonawca  L  przedstawił  szczegółowy  kosztorys  kalkulacji  ceny  i  właściwe 

dowody,  z  których  to  dokumentów  wynika,  że  wykonawca  L  nie  zaniżył  kosztów  pracy 

przewidując stawkę za 1 godzinę pracy kwotę 18,5 zł, gdy ustawowo obligatoryjna minimalna 

stawka wynosi na 2021 r. mniejszą kwotę – 18,3 zł, co nie jest sporne.  

Odwołujący  wskazał,  że  wykonawca  L  nie  zawarł  w  swojej  wycenie  np.  kosztów 

ubezpieczenia,  jednak 

wykonawca L stwierdził, że koszty te zawarł w kosztach pośrednich, 

co nie jest nigdzie zabronione.   

Wykonawca  L  wykazał  dowodnie  (dowód  P1),  że  dysponuje  sprzętem  własnym  do 

wykonania  przedmiotu  zamówienia,  a  więc  nie  musi  wyceniać  kosztów  użycia  sprzętu  (S) 

ściśle na  podstawie KNR-ów,  a więc wskazania tam  występujące  nie  muszą być  podstawą 

do wyliczenia kosztów użycia sprzętu.  

Podobnie  koszty  materiałów  mogą  dla  wykonawcy  L  być  inne  niż  wskazywał  to 

odwołujący  (np.  składając  dowód  na  aktualny  koszt  korytek  ściekowych  –  dowód  O1). 

Szczególnie,  że  wykonawca  L  posiada  własny  magazyn,  w  którym  może  mieć  materiały 

potrzebne  do  wykonania  zamówienia  wcześniej  nabyte  po  niższych  cenach.  Dodatkowo 

odwołujący nie wykazał, że na rynku nie mogą występować inne ceny niż  wskazane w do-

wodzie O1.  

Z tych względów Izba nie może uwzględnić zarzutu drugiego.  

W ocenie Izby zarzut trzeci naruszenia art. art. 89 ust. 1 pkt 6 SPzp 

– przez zaniechanie 

odrzucenia oferty wykonawcy L 

zawierającej błąd w obliczeniu ceny, pomimo ujawnienia się 

w  toku  złożonych  wyjaśnień  dotyczących  wyliczenia  ceny  oferty,  że  wykonawca  L  nie 

uwzględnił wszystkich wymaganych w SIWZ elementów mających wpływ na wyliczenie ceny 

– nie może zostać uwzględniony.  

Art. 89 ust. 1 pkt 6 SPzp brzmi »Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli […] zawiera błędy  

w obliczeniu ceny lub k

osztu«. 

Odwołujący  wskazał,  że  wykonawca  L  popełnił  błąd  w  obliczeniu  ceny  ofercie. 

Wykonawca L przyjął  w  kosztorysie inne założenia niż  zamawiający  określił  w  przedmiarze  

i wykonawca L w cenie oferty nie uwzględnił istotnych elementów ceny. Jednak odwołujący 

nie wziął  pod uwagę,  że przedmiar miał  charakter  poglądowy,  a nie  obowiązujący.  Dlatego 

przyjęcie  innych  nakładów  niż  sugeruje  to  odwołujący  nie  świadczy  o  nieuwzględnieniu 

jakiegoś zakresu zamówienia. Ponadto ze względu na ryczałtowy charakter wynagrodzenia 

wykonawca  musi 

wykonać  pełny  zakres  zamówienia  bez  względu  na  to  gdzie  i  w  jakiej 

wysokości  przewidział  w  kalkulacji  wycenę  danych  elementów  robót.  Także  zamawiający 

podstawnie  stwierdził  na  kanwie  oferty  i  wyjaśnień  dotyczących  RNC,  że  wykonawca  L 

uwzględnił cały zakres zamówienia.  

Także odwołujący nie wziął pod uwagę, że wykonawca L mógł pominąć wycenę pozycji 

2.3  kosztorysu,  gdyż  zgodnie  z  odpowiedzią  z  15.01.2021  r.  na  pytanie  15  zamawiający 

stwierdził,  że  monitoring  składowiska  nie  należy  do  obowiązków  wykonawcy,  gdyż 

monitoring ten nie wchodzi do zakresu zamówienia.  

Z  tych  względów  zamawiający  słusznie  nie  odrzucił  oferty  ze  względu  na  to,  że  oferta 

zawiera błędy w obliczeniu ceny i dlatego Izba nie może uwzględnić zarzutu trzeciego.  

W ocen

ie Izby zarzut pierwszy naruszenia art. 91 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 5 SPzp – 

przez bezpodstawne uznanie, że oferta wykonawcy L jest ofertą najkorzystniejszą, podczas 

gdy  oferta  wykonawcy  L 

podlega  odrzuceniu,  co  miało  wpływ  na  wybór  oferty 

najkorzystniejszej 

– nie może zostać uwzględniony.  

Art. 91 ust. 1 SPzp brzmi »Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie 

kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia«.  

Izba  stwierdza,  że zamawiający  nie mając  podstaw  do  odrzucenia oferty  wykonawcy  L 

miał obowiązek dopuścić tę ofertę do stadium oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej. 

Oferta  wykonawcy  L  została  wybrana  jako  najkorzystniejsza  na  podstawie  kryteriów  oceny 

ofert  określonych  w  SIWZ.  Izba  nie  znajduje  podstaw  do  stwierdzenia  naruszenia  przez 

zamawiającego art. 91 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 5 SPzp.  

Z tych względów Izba nie może uwzględnić zarzutu pierwszego.  

W  ocenie  Izby  zarzut  czwarty  naruszenia  art.  90  ust.  1  SPzp  w  przypadku  gdyby  Izba 

uznała,  że  odrzucenie  oferty  z  uwagi  na  RNC  jest  przedwczesne,  a  oferta  wykonawcy  L 

wymaga  wezwania  do  złożenia  dodatkowych  wyjaśnień,  w  tym  złożenia  dowodów, 

dotyczących  wyliczenia  ceny  w  zakresie  okoliczności,  których  dotyczą  zarzuty  opisane  

w treści odwołania – nie może zostać uwzględniony.  

Izba  stwierdza,  że  zamawiający  nie  naruszył  wskazanych  w  zarzutach  1  do  3  przez 

odwołującego przepisów i właściwie dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej.  

W związku z tym nie ma podstaw aby Izba nakazywała zamawiającemu o zwrócenie się 

do wykonawcy L o złożenie dodatkowych wyjaśnień.  

Z tych względów Izba nie może uwzględnić zarzutu czwartego.  

W  ocenie  Izby  zarzut  piąty  naruszenia  art.  7  ust.  1  SPzp  –  przez  niezapewnienie 

uczciwej  konkurencji  i  równego  traktowania  wykonawców,  przejawiające  się  dokonaniem 

przez 

zamawiającego  działań  niezgodnych  z  SIWZ  i  ustawą  SPzp,  które  spowodowały,  że 

oferta 

odwołującego, która jest najkorzystniejsza względem kryteriów oceny ofert, nie została 

wybrana 

– nie może zostać uwzględniony.  

Art.  7  ust.  1  SPzp  brzmi  »Zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza  postępowanie  

o udzielenie  zamówienia  w  sposób  zapewniający zachowanie uczciwej  konkurencji  i  równe 

traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości«.  

Izb

a  stwierdza,  że  odwołujący  nie  uzasadnił  w  żaden  sposób  naruszenia  przez 

zamawiającego  art.  7  ust.  1  SPzp  i  z  tych  względów  Izba  nie  może  uwzględnić  zarzutu 

piątego.  

Zamawiający  –  podczas  prowadzenia  postępowania  –  nie  naruszył  wskazanych  przez 

odwołującego przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych.  

Z tych względów oddalono odwołanie, jak w sentencji.  

O kosztach  postępowania odwoławczego Izba  orzekła na  podstawie art. 557 i  art.  575 

ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  –  Prawo  zamówień  publicznych  oraz  na  podstawie  §  2 

ust. 2 pkt 1, § 5 ust. 1 i 2 lit. b oraz § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów 

w  sprawie  szczegółowych  rodzajów  kosztów  postępowania  odwoławczego,  ich  rozliczania 

oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z 30 grudnia 2020 r. (Dz. U. z 2020 

r.  poz.  2437),  zaliczając  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  uiszczoną 

przez  odwołującego  tytułem  wpisu  od  odwołania  oraz  wynagrodzenie  i  wydatki  jednego 

pełnomocnika, jednak nieprzekraczające łącznie kwoty 3 600 złotych. 

Przewodniczący: 

………………………………