KIO 371/20 Wyrok dnia 6 marca 2020 r.

Sygn. akt: KIO 371/20 

Wyrok 

z dnia 6 marca 2020 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:      Andrzej Niwicki 

Protokolant:            

Rafał Komoń 

po rozpatrzeniu na rozprawie w dniu 5 marca 2020 r. w Warszawie 

odwołania wniesionego 

do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  24  lutego  2020  r.  przez  wykonawców 

wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia:  G.  J.  prowadzący  działalność 

gospodarczą  pod  firmą  Zakład  Usług  Leśnych  J.  G.,  Z.  P.,  prowadzący  działalność 

gospo

darczą pod firmą Zakład Usług Leśnych Z. P., Pruskie 33, 86-150 Osie oraz M. N., 

prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych DRWAL N. M., 

Zdroje 62, 89-

505 Małe Gacno  

w postępowaniu prowadzonym przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe 

Nadleśnictwo Złotów. 

orzeka: 

Uwzględnia  odwołanie  i  nakazuje  zamawiającemu  unieważnienie  czynności 

odrzucenia  oferty  złożonej  przez  odwołującego  w  Pakiecie  nr  1  oraz  nakazuje 

ponowne  dokonanie  czynności  badania  i  oceny  ofert  z  udziałem  oferty 

odwołującego, co do której nakazuje poprawienie omyłki w kosztorysie ofertowym 

w Dziale I 

– hodowla lasu w poz. 9 i 10, na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 2 ustawy 

pzp; 

kosztami  postępowania  obciąża  Państwowe  Gospodarstwo  Leśne  Lasy 

Państwowe  Nadleśnictwo  Złotów  i  zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania 

odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) 

uiszczoną  przez  wykonawców  G.  J.  prowadzący  działalność  gospodarczą  pod 

firmą  Zakład  Usług  Leśnych  J.  G.,  Z.  P.,  prowadzący  działalność  gospodarczą 

pod  firmą  Zakład  Usług  Leśnych  Z.  P.,  M.  N.,  prowadzący  działalność 

gospodarczą  pod  firmą  Zakład  Usług  Leśnych  DRWAL  N.  M.    tytułem  wpisu  od 

odwołania; 

2.1.  zasądza  od  zamawiającego  Państwowe  Gospodarstwo  Leśne  Lasy 

Państwowe  Nadleśnictwo  Złotów  na  rzecz  wykonawców  G.  J.  prowadzący 

działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zakład  Usług  Leśnych  J.  G.,  Z.  P., 

prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych Z. P., M. 

N.

,  prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Zakład  Usług  Leśnych 

DRWAL  N.  M. 

kwotę  19  321  zł  16  gr    (słownie:  dziewiętnaście  tysięcy  trzysta 

dwadzieścia  jeden  złotych  szesnaście  groszy)  stanowiącą  koszty  postępowania 

odwoławczego  poniesione  z  tytułu  wpisu  od  odwołania  (15 000  zł),    wynagrodzenia 

pełnomocnika odwołującego (3 600 zł) i kosztów dojazdu na posiedzenie (721,16 zł). 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  - 

Prawo  zamówień 

publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia 

jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej 

do 

Sądu Okręgowego w Poznaniu.  

Przewodniczący: 

………………………………  

Sygn. akt 371/20                    

                                                              Uzasadnienie 

Zamawiający:    Skarb  Państwa  -  Państwowe  Gospodarstwo  Leśne  Lasy  Państwowe 

Nadleśnictwo  Złotów  J.P.  Lenne  1,  77-400  Złotów  prowadzi  w  trybie  przetargu 

nieograniczonego  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na  usługę,  której 

przedmiotem jest 

„Wykonywanie usług z zakresu gospodarki leśnej na terenie Nadleśnictwa 

Złotów w roku 2020. ” - Pakiet 1. Numer ogłoszenia w Dz.U. S: [2019 ]/S 205-499832 

Odwołujący  -    Konsorcjum:  Zakład  Usług  Leśnych  P.  Z.  J.  G.,    Zakład  Usług  Leśnych 

DRWAL  N.  M., 

wniósł    dnia  24  lutego  2020  r.  odwołanie  od  zaniechania  przez 

Zamawiającego  wykonania  czynności  wyjaśnienia  treści  jego  oferty,  cofnięcia  czynności 

dokonan

ej poprawki oczywistej omyłki pisarskiej, wadliwego dokonania poprawki oczywistej 

omyłki  rachunkowej,  bezpodstawnego wezwania do  wyjaśniania rażąco  niskiej  ceny  -  co  w 

konsekwencji doprowadziło do odrzucenia oferty konsorcjum z postępowania w Pakiecie 1, 

z

arzucając mu naruszenie art. 87 ust. 1, art. 87 ust. 2 pkt 1-2, art. 89 ust 1 pkt. 4, art. 90 ust. 

1 art. 90 ust 1

a względem czynności Zamawiającego nakazanych przepisami ustawy.   

Odwołujący powziął wiadomość będącą podstawą odwołania w dniu 14 lutego 2020 r.  

Zarzucił  następujące wadliwe czynności Zamawiającego: 

1/  badania  ofert  - 

poprzez  przyjęcie,  że  oferta  odwołującego:  nie  podlega  wyjaśnieniu  w 

pozycji  9,  10  kosztorysu  ofertowego, 

nie  podlega  poprawce  oczywistej  omyłki  pisarskiej  w 

poz.  9,  10  kosztorysu  ofertowego, 

podlega  poprawce  omyłki  rachunkowej  w  pozycji  9,  10 

kosztorysu  ofertowego, 

podlega  badaniu  instytucji  rażąco  niskiej  ceny  w  pozycji  9,  10 

kosztorysu ofertowego, 

podlega odrzuceniu z postępowania, 

2/ oceny ofert - 

poprzez przyjęcie, że oferta odwołującego nie podlega punktacji, 

3/ zaniechanie 

wskazania wyniku postępowania na ofertę odwołującego. 

Zamawiający w czynnościach badania i oceny ofert odrzucił ofertę z postępowania oraz nie 

dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej. 

Odwołujący uznał, iż badanie i ocena ofert została dokonana z obrazą zapisów ustawy pzp. 

Zarzuty Odwołującej dotyczą następujących czynności Zamawiającego: 

1. badania ofert 

— poprzez przyjęcie, że oferta: 

a) 

nie podlega wyjaśnieniu w pozycji 9, 10 kosztorysu ofertowego: 

O

dwołujący w Kosztorysie w pozycji 9 i 10 /sadzenia/ w kolumnie 7- cena jednostkowa podał 

omyłkowo ceny jednostkowe za 1 szt. sadzenia - stosownie 55 groszy i 50 groszy, a nie jak 

stanowiła kolumna 4 - za 1000 szt. sadzeń. W ocenie Odwołującej nie naruszył on przepisów 

prawa i 

uważa, że w kosztorysie nie ma żadnego błędu. 

Jeżeli wg zamawiającego w kolumnie 7 poz. 9 i 10 winna być podana cena za 1000 sadzeń 

jako  jednostki  miary  - 

co  nie  zostało  opisane  w  sposobie  obliczenia  ceny  oferty  w  siwz  to 

winien to wyj

aśnić na podstawie przepisu art. 87 ust. 1 — czego zaniechał. 

Odnośnie  nie  podlegania  poprawce  oczywistej  omyłki  pisarskiej  w  poz.  9,  10  kosztorysu 

ofertowego

, stwierdził. 

Pismem  z  dnia  9  grudnia  ub.

r.  Zamawiający  dokonał  w  ofercie  poprawki  oczywistej  omyłki 

pisarskiej  polegającej  na  tym,  że  w  kolumnie  7  kosztorysu  ofertowego  wpisał  na  cenę 

jednostkową za 1000 sadzeń w pozycji 9 i 10 - stosownie 550 zł i 500 zł. 

Odwołująca  nie  negowała  tej  czynności,  ponieważ  ta  poprawka  nie  zmieniała  sposobu 

wyliczenia cen

y oferty w tych pozycjach i nie zmieniała wartości całkowitej w tych pozycjach i 

nie  zmieniała  ceny  końcowej  za  Pakiet  1  podanej  w  formularzu  ofertowym.  W  tym  miejscu 

odwołania odwołujący opisał pojęcie omyłki pisarskiej. 

Odwołujący wskazał, że ponad 45 dni później, Zamawiający cofnął poprawkę pismem z dnia 

24  stycznia  br.  i 

wykonał  nową  czynność  —  poprawkę  rachunkową  polegającą  na  tym,  że 

przeliczył    1000  sadzeń  w  cenach  jednostkowych  0,55  zł  i  0,50  zł  i  skorygował  wartość 

całkowitą pozycji 9 i 10 kosztorysu ofertowego. 

Wykonawca nie zgadza 

się z tą poprawką, gdyż w obliczeniu ceny oferty w tych pozycjach 

nie ma żadnego błędu rachunkowego; 

Poz. 9   

Cena jednostkowa 0,55 zł x 1000 sadzeń x 129,03 ilości = 70966,50 zł netto x 1,08 = 

76643,82 zł brutto. 

Poz. 10  

Cena jednostkowa 0,50 zł x 1000 sadzeń x 98,51 ilości = 49255,00 zł netto x 1,08 = 

53195,40 zł brutto.   

Zatem n

ie ma w obliczeniach błędu i nic nie podlega poprawce rachunkowej. 

Błędna  poprawka  rachunkowa  spowodowana  przyjęciem  przez  Zamawiającego  cen 

jednostkowych  55  groszy  i  50  groszy  za  1000  sadzeń  wywołała  w  błędnej  ocenie 

Zamawiającego konieczność zastosowania instytucji rażąco niskiej ceny w tych pozycjach. 

27 stycznia br. 

Zamawiający wystąpił do Odwołującego z wezwaniem o wyjaśnienie rażąco 

niskiej ceny w pozycjach 9 i 10 źle poprawionego kosztorysu ofertowego. 

W formularzu ofertowym cena całkowita wskazanych pozycji przekraczała średnie kwoty za 

dane  usługi,  a  cena  całkowita  za  Pakiet  1 jest  na  poziomie  95%  środków  Zamawiającego, 

dlatego  zas

tosowanie instytucji  rażąco  niskiej ceny  w  tej  sytuacji  odbyło się z  naruszeniem 

przepisu art. 90 ust. 1a ustawy. 

Odwołujący  2  pismami  wyjaśniającymi  wskazywał  na  to,  że  podtrzymuje  swoje  ceny 

całkowite w tych pozycjach oraz cenę jednostkową za 1 szt. sadzeń. 

Argumentowa

ł,  że  ewentualna  omyłka  w  kosztorysie  w  tych  pozycjach  jest  do  wyjaśnienia 

lub poprawienia oczywista omyłką pisarską, jak to sam zrobił uprzednio Zamawiający. 

Pisa

ł  (Odwołujący),  że  wadliwe  czynności  Zamawiającego  doprowadziły  do  sztucznego 

wywołania instytucji rażąco niskiej ceny. 

"Wskazywaliśmy  szerokie  orzecznictwo  IZBY  w  tym  zakresie  -  nic  nie  pomogło  - 

Zamawiający podtrzymał instytucję rażąco niskiej ceny.” 

Zamawiający odrzucił ofertę z postępowania na podstawie  art. 90 ust. 3 ustawy. 

O

dwołujący  nie  zgadza  się  z  tym  stanowiskiem,  a  odrzucenie  oferty  jest  niezgodne  z 

przepisami  prawa  i  orzecznictwem. 

Wykonawca  nie  może  ponosić  skutków  prawnych  za 

zaniechania i błędy zamawiającego. 

Odwołujący  podkreśla,  że  oferta  jest  ważna,  winna  mieć  przyznane  punkty  oceny  i  tym 

samym powinna brać udziału rankingu ofert, zmierzającym do wyłonienia najkorzystniejszej 

oferty. 

Z tych względów Odwołujący wnosi o  nakazanie Zamawiającemu: 

powtórzenie  czynności  badania  ofert  -  w  następstwie  której  nastąpi  przywrócenia 

oferty 

do postępowania, 

powtórzenie czynności oceny (punktacji ofert) w odniesieniu do oferty odwołującego, 

wskazanie wyniku postępowania na tę ofertę,   

równe  traktowanie  wszystkich  wykonawców  ubiegających  się  o  to  zamówienie 

publiczne w sposób zachowujący zasady uczciwej konkurencji 

Załączono  kopie  pism  stron  opisanych  w  odwołaniu  oraz  kopę  kosztorysu  ofertowego  i 

formularza oferty. 

Zamawiający  w  odpowiedzi  na  odwołanie  wskazał,  że  odwołanie  wniesiono  od  jednego 

zaniechania 

(zaniechania  czynności  wyjaśnienia  treści  oferty)  oraz  czterech  czynności 

zamawiającego    (cofnięcia  czynności  dokonanej  poprawki  oczywistej  omyłki  pisarskiej, 

dokonania poprawki oczywistej omyłki rachunkowej, wezwania Odwołującego do wyjaśnienia 

rażąco niskiej ceny oraz odrzucenia oferty Odwołującego z postępowania w Pakiecie 1). 

Zamawiający  zwrócił  uwagę,  że  odwołanie  obejmuje  zarówno  zarzut,  co  do  którego 

Odwołujący  dotrzymał  ustawowego  terminu  na  złożenie  odwołania  (w  zakresie  odrzucenia 

oferty  Odwołującego),  jak  również  zarzuty,  co  do  których  Odwołujący  uchybił  ustawowemu 

terminu  na  złożenie  odwołania  (pozostałe  zarzuty),  który  w    przedmiotowym  postępowaniu 

wynosi 10 dni liczone zgodnie z ustawą pzp.  

W konsekwencji, stosując odpowiednio art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy PZP Zamawiający wniósł 

o pozostawienie bez merytorycznego rozpoznania zarzutów wniesionych po terminie. 

Ponadto, Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania. 

U

zasadniając stanowisko zamawiający wskazał, co następuje. 

Jeżeli odwołujący, który został zawiadomiony w dniu 24 stycznia 2020 r. o nowej czynności 

w  zakresie  poprawienia  omyłki  rachunkowej  i  uchyleniu  czynności  przedniej  uznał,  że  owe 

czynności były wadliwe, a pozycje w kosztorysie powinny podlegać wyjaśnieniu (co wynika z 

treści  odwołania,  gdzie  Odwołujący  twierdzi,  że  gdyby  Zamawiający  wyjaśnił  treść  oferty  w 

tym  zakresie  „to  nie  zabrnąłby  w  ślepy  zaułek  poprawek  rachunkowych  i  w  konsekwencji 

uruchamiania  instytucji  rażąco  niskiej  ceny?  —  str.  3  odwołania),  to  termin  początkowy  na 

wniesienie 

odwołania  w  tym  zakresie  wyznacza  data  dokonania  ostatniej  poprawy  treści 

oferty na podstawie art. 87 ust. 2 ustawy Pzp. Zatem termin na wniesienie odwołania w tym 

zakresie  upłynął  w  dniu  3  lutego  2020  r.,  o  ile  można  uznać,  że  Odwołujący  może  złożyć 

odwołanie  na  zaniechanie  czynności,  której  dokonanie  nie  jest  obligatoryjne  dla 

Zamawiającego. Zamawiający uznał, że odwołanie w takim zakresie jest niedopuszczalne. 

Odnośnie  zarzutu  cofnięcia  czynności  dokonanej  poprawki  oczywistej  omyłki  pisarskiej  i 

wadliwego dokonania czynności poprawki oczywistej omyłki rachunkowej, które to czynności 

zostały  dokonane  dnia  24  stycznia  2020  r.  zamawiający  wskazał,  że    odwołujący 

ustosunkował się do nich w piśmie z dnia 30 stycznia 2020 r. twierdząc, że: „(...) poprawienie 

Naszej  oczywistej  omyłki  pisarskiej  jako  omyłki  rachunkowej  pokazanej  kolejnym  pismem 

Zamawiającego  uznajemy  za  wadliwe  prawnie  (...)”.  Mimo  takiej  oceny  odwołujący  nie 

zdecydował się na wniesienie odwołania, którego termin w tym upłynął dnia 3 lutego 2020 r. 

Zamawiający  zaznaczył,  że  nawet  rozpatrując  merytorycznie  zarzuty  nie  zasługują  na 

uwzględnienie. Po pierwotnie błędnym zakwalifikowaniu sytuacji z pozycji 9 i 10 kosztorysu 

jako  oczywistej 

omyłki  pisarskiej  polegającej  na  niezgodności  wyniku  iloczynu  „ilość 

czynności”  x  „cena  jednostkowa”,  co  uznał  odwołujący  i  potwierdza  orzecznictwo, 

zamawiający uznał, że w kosztorysie występuje oczywista omyłka rachunkowa.     

Zamawiający zdecydował się zatem pierwotnie (zawiadomienie z dnia 9 grudnia 2019 r.) na 

poprawienie  przyjętej  przez  Odwołującego  ceny  jednostkowej  na  cenę  jednostkową  w 

wysokości,  która  wynikała  z  podzielenia  sumy  końcowej  w  danej  pozycji  przez  ilość 

jednostek. W ten sposób iloczyn ilości czynności oraz ceny jednostkowej odpowiadał sumie 

końcowej  w  danej  pozycji  kosztorysu.  Po  bardziej  dogłębnej  analizie  Zamawiający  doszedł 

do  wniosku,  że  powyższe  działanie  było  wadliwe,  ponieważ  omyłka  nie  była  oczywistą 

omyłką pisarską. 

Stojąc  na  gruncie  legalności  prowadzonego  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego, 

zamawiający  uznając,  iż  dokonane  uprzednio  czynności  są  obarczone  wadą 

pismem z dnia 24 stycznia 2020 r. dokonał unieważnienia decyzji z dnia 9 grudnia 2019 r. o 

dokonaniu poprawy  oczywistych  omyłek  pisarskich  oferty  na  podstawie art.  87  ust.  2  pkt  1 

ustawy  PZP  i  dokonaniu  powtórzenia  czynności  poprawy  omyłek  (tych  samych),  jako 

oczywistych  omyłek  rachunkowych.  Uznał,  że  Wykonawca  niewłaściwie  przeprowadził 

działania  arytmetyczne,  polegające  na  iloczynie  ilości  czynności  oraz  cen  jednostkowych. 

Taka kwalifikacja nie powinna 

budzić żadnych zastrzeżeń, ponieważ możliwość poprawienia 

błędu  w  tym  zakresie  jest  jasna  i  oczywista  i  nie  budzi  jakichkolwiek  wątpliwości,  a  także 

wynika  z  danych  zawartych  w  samej  ofercie,  b

ez  konieczności  jej  uzupełniania  przez 

wykonawcę.  O  dokonanej  czynności  Zamawiający  zawiadomił  Odwołującego  zgodnie  z 

dyspozycją art. 87 ust. 2 in fine ustawy Pzp. 

Je

dnocześnie  Zamawiający  wskazał,  że  Odwołujący  nie  jest  konsekwentny  w  swoim 

rozumowaniu.  W  odwołaniu    twierdzi,  że  w  jego  kosztorysie  ofertowym  nie  ma  błędu, 

ponieważ  prawidłowo  podał  w  poz.  9  i  10  kosztorysu  ceny  jednostkowe  za  jedną  sztukę. 

Następnie  jednak  uznaje,  że  w  jego  kosztorysie  ofertowym  są  omyłki  pisarskie,  ponieważ 

podano w nim ceny jednostkowe „za 1 szt. a nie za 1000 szt.”. Następnie na str. 5 odwołania 

wskazuje, że w zasadzie „w obliczeniu ceny Naszej oferty w tych pozycjach nie ma żadnego 

błędu  rachunkowego”,  po  czym  wykazuje,  że  podane  przez  niego  ceny  jednostkowe  za 

sztukę należy przemnożyć przez 1000 sadzeń.  

Zamawiający zauważa, że z samego kosztorysu ofertowego wynika, że w danych pozycjach 

cena  jednostkowa  dotyczy  jednostki  równej  tysiąca  sztuk  (czwarta  kolumna  kosztorysu 

ofertowego,  czyli  pozycja  „Jedn.”  wskazuje  TSZT.  Odwołujący  nie  może  twierdzić,  że  nie 

wiedział o tym, że należy podać cenę za 1000 sztuk, o czym świadczy chociażby fakt, że w 

innych pozycjach kosztorysu ofertowego (poz. 5 „Zdarcie pokrywy na talerzach 40 cm x 40 

cm” w dziale I) podał cenę jednostkową za tysiąc sztuk w sposób prawidłowy.  

Przyjmując  zatem,  że  Odwołujący  w  sposób  świadomy  podał  cenę  jednostkową  za  tysiąc 

sztuk w wysokości 0,55 zł w pozycji 9 działu I kosztorysu ofertowego oraz 0,50 zł w pozycji 

10  działu  I  kosztorysu  ofertowego,  wskazana  w  tych  pozycjach  wartość  całkowita  nie 

zgadzała się z wynikiem iloczynu ilości czynności oraz ceny jednostkowej. Jest to oczywista 

omyłka rachunkowa, którą poprawił w sposób prawidłowy Zamawiający.  

Z

amawiający  skierował  do  Odwołującego  wezwanie  do  wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny  w 

dniu  27  stycznia  2020  r.  Odwołujący  udzielił  wyjaśnień  dnia  30  stycznia  2020  r.  Kolejne 

wezwanie  skierowano 

w  dniu  3  lutego  2020  r.  Odwołujący  udzielił  kolejnych  wyjaśnień 

p

ismem z dnia 5 lutego 2020 r. Uznając obie czynności za wadliwe, Odwołujący mógł wnieść 

odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej zarówno w terminie do 6 lutego br., jak i w terminie 

do 13 lutego br. Zatem zarzut zgłoszony w odwołaniu należy uznać za spóźniony. 

Jednocześnie Zamawiający zauważa, że zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy PZP miał podstawy 

do wezwania Odwołującego do złożenia wyjaśnień. Przepis wskazuje, że jeżeli zaoferowana 

cena  lub  koszt,  lub  ich  istotne  części  składowe,  wydają  się  rażąco  niskie  w  stosunku  do 

przedmiotu  zamówienia  i  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania 

przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez  zamawiającego  lub 

wynikającymi  z  odrębnych  przepisów,  zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień  (...). 

Wezwanie do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy PZP stanowi nie tylko 

uprawnienie Zamawiającego, lecz również jego obowiązek, ponieważ tylko pełne wyjaśnienie 

czynników  cenotwórczych  lub  kosztotwórczych  może  kreować  domniemanie,  że  wybrana 

oferta gwarantuje należyte wykonanie zamówienia. 

Odnosząc  się  do  zarzutu,  który  jedyny,  w  ocenie  Zamawiającego,  został  zgłoszony  w 

ustawowym terminie, tzn. do niewłaściwego, zdaniem Odwołującego, odrzucenia jego oferty 

ze  względu  na  rażąco  niską  cenę  zamawiający  w  pierwszej  kolejności  wskazał  na  pojęcie 

rażąco  niskiej  ceny  dotyczące  także  istotnych  elementów  zamówienia  o  takiej  cenie  ze 

skutkiem prawnym w postaci odrzucenia ofert z ceną rażąco niską.  

Zamawiający uznał, że stawki przedstawione w dziale I w poz. 9 i 10 kosztorysu ofertowego 

Odwołującego  sprawiają  wrażenie  rażąco  niskich  i  w  konsekwencji  dwukrotnie  (pismami  z 

dnia 27  stycznia 2020  r.  oraz  dnia  3 lutego 2020 r.)  zażądał  od  Odwołującego  stosownych 

wyjaśnień w tym zakresie wskazując, że podana stawka jednostkowa na sadzenie jednolatek 

i wielolatek w jamkę w poprawkach i uzupełnieniach (0,55 zł/netto za 1000 szt.), 

sadzenie  wielolatek  w  jamkę  (0,55  zł/netto  za  1000  szt.),  sadzenie  jednolatek  i  wielolatek 

sadzark

ą (0,50 zł/netto za 1000 szt.) nie jest wystarczająca żeby wykonać ww. czynności. 

Zamawiający  uznając sadzenie  za istotną  część składową zamówienia  służącą  odnowieniu 

lasu 

stwierdził, że przedstawione przez Odwołującego stawki są rażąco niskie. 

Odwołujący  dwukrotnie  udzielał  Zamawiającemu  odpowiedzi  (pismami  z  dnia  30  stycznia 

2020 r. oraz z dnia 5 lutego 2020 r.), 

jednak w żadnej z nich nie wytłumaczył, jak zrealizuje 

przedmiot 

zamówienia z zastosowaniem wartości podanych w swoim kosztorysie ofertowym. 

Wsk

azał  jednak,  że  „nie  jest  możliwe  nasadzenie  1000  sadzonek  za  50  czy  55  groszy” 

(pismo  z  dnia  30.01.2020,  str.  2)  oraz  że  popełnił  omyłkę  pisarską,  która  w  jego  ocenie 

wadliwie  została  uznana  za  omyłkę  rachunkową.  Wyjaśnienia  dodatkowe  z  dnia  5  lutego 

r.  nie  rozwiały  wątpliwości  Zamawiającego,  ponieważ  Odwołujący  zasadniczo 

podtrzymał swoje stanowisko z wcześniejszych wyjaśnień. 

W konsekwencji,  biorąc  pod  uwagę  całokształt  wyjaśnień  Odwołującego,  a  raczej  ich  brak, 

nie  sposób  uznać,  że  potwierdzają  one,  iż  proponowana  cena,  uwzględniając  jej  istotne 

części  składowe,  nie  jest  rażąco  niska  i  gwarantuje  należytą  realizację  zamówienia. 

Nieudzielenie wymaganych wyjaśnień skutkuje odrzuceniem oferty na podstawie art. 90 ust. 

3  ustawy  Pzp,  zatem  nie 

można  uznać,  że  doszło  do  naruszenia  prawa  w  tym  zakresie. 

Zamawiający  podkreślił,  że  prowadził  całe  postępowanie  w  trosce  i  z  poszanowaniem 

przepisów  obowiązującego  prawa  i  uznaje  zarzut  naruszenia  art.  7  ust.  1  ustawy  PZP  za 

bezpodstawny. 

W trakcie roz

prawy strony przedstawiły stanowiska.  

Odwołujący  przypomniał,  że  nie  kwestionował  poprawienia  oczywistej  omyłki  pisarskiej 

dokonanej 9 grudnia 2019 r. Zauważył, że 13 grudnia 2019 r. został wezwany na podstawie 

art.  26  ust.  1  pzp  do  przedstawienia  dokumen

tów,  co  wskazuje,  iż  jego  oferta  została 

oceniona pozytywnie jako ważna i najkorzystniejsza w rankingu ofert. Dnia 24 stycznia 2020 

r.  Zamawiający  zmienił  stanowisko,  tj.  uznał,  że  w  dwóch  pozycjach  kosztorysu  nastąpiła 

omyłka  rachunkowa,  którą  poprawił  w  sposób,  na  który  nie  można  się  zgodzić.  W 

szczególności  wniosek  o  możliwości  nasadzenia  1000  sztuk  sadzonek  za  0,50  zł  oraz  za 

0,55 zł był absurdalny i w konsekwencji doprowadził do nieuzasadnionej procedury uznania 

ceny  oferty  za  rażąco  niską.  Odwołujący  stwierdził,  iż  Zamawiający  miał  uzasadnione 

podstawy  sądzić,  iż  w  przedmiotowych  pozycjach  kosztorysu  wskazano  cenę  jednostkową 

jednej sztuki, a nie 1000 sztuk. Przypom

niał treść § 9 i 10 ust. 3 wzoru umowy, gdzie mowa 

jest  o  rozliczeniach  według  cen  jednostkowych  z  kosztorysu  ofertowego.  Wskazał  na 

orzecznictwo  dot. 

wieloznaczności  treści  SIWZ  i  skutków  z  tego  wynikających  dla 

wykonawców. Podniósł niekonsekwencję Zamawiającego i dowolność w ocenie określonych 

pozycji i przyjmowanie, czy wycena dotyczy jedn

ej czy tysiąca sztuk (przykład z poz. 5 oraz 

9 i 10).  

Podkreślił,  że  zał.  nr  2  nie  wskazuje  sposobu  obliczenia  ceny,  w  tym  zapisy  SIWZ  nie 

precyzują sposobu przemnożenia wartości z poszczególnych kolumn. 

Odnośnie  odpowiedzi  na  odwołanie  nie  zgodził  się  z  oceną,  że  zarzuty  są  spóźnione. 

Stwierdz

ił,  że  odnośnie  poprzednich  czynności  w  postępowaniu,  ewentualne  odwołanie 

byłoby uznane za przedwczesne.  

Zauważył,  że  wcześniejsze  czynności  Zamawiającego  były  w  trakcie  postępowania 

zmieniane i wykonawca mi

ał podstawy oczekiwać dokonywania kolejnych czynności, w tym 

podjętych wskutek uznania otrzymanych wyjaśnień od wykonawcy. Przypomniał, że również 

czynności badania ceny oferty i oceny kolejnych wyjaśnień były rozłożone w czasie i nie było 

podstaw ich odrębnie skarżyć.  

W konsekwencji odwołanie zostało wniesione wobec czynności odrzucenia oferty jako skutku 

dokonanej przez Zamawiającego oceny w ramach poprzednich czynności postępowania. 

Zauważył, że również przyjmując zmniejszenie ceny oferty o około 80 000 zł dla poz. 9 i 10, 

cena oferty w pakiecie 1 nadal pozostałaby na poziomie 82-85% budżetu Zamawiającego, co 

wskazuje, że nie można jej ocenić jako rażąco niskiej za pakiet. 

Zamawiający podtrzymał stanowisko przedstawione w złożonej odpowiedzi, w tym dotyczące 

zarzutów,  które  ocenił  jako  spóźnione.  Niezależnie  od  tego  podtrzymał  dotychczasowe 

stanowisko w odniesieniu do wszystkich zarzutów. 

Stwierdz

ił,  że  SIWZ  w  postępowaniu  jest  typowa  i  nie  powinna  i  nie  budziła  wątpliwości 

wykonawców,  także  co  do  sposobu  obliczenia  ceny  oferty  i  wypełnienia  kosztorysów. 

Wskaz

ał,  że  badanie  ofert  jest  dokonywane  w  toku  całego  postępowania  i  w  jego  ramach 

Zamawiający  ma  prawo  do  poprawienia  własnych  wadliwych  czynności.  Wskazał  na 

postanowienia  SIWZ  dotyczące  sposobu  obliczenia  ceny  wskazując  na  potrzebę  realnej 

kalkulacji dla poszczególnych pozycji. Przypomniał, że Odwołujący kwestionuje w odwołaniu 

bezpodstawne  wezwanie  do  złożenia  wyjaśnień  w  sprawie  zaoferowanej  ceny,  co  również 

jest zarzutem spóźnionym.  

Podkreślił,  że  jednostki  miary  w  kosztorysach  nie  powinny  być  sporne.  W  szczególności  w 

odniesieniu do wykazanych w poz. 9 i 10 kosztorysu wskazanie TSZT oznacza 1000 sztuk.  

W  tych  pozycjach  dokonano  poprawienia  omyłki  rachunkowej  w  odróżnieniu  od  poz.  5,  w 

której nie stwierdzono omyłki rachunkowej wobec poprawności wyniku mnożenia.  

Wskaz

ał,  że  przedmiot  sporu  dotyczy  istotnego  elementu  zamówienia,  znaczącego 

gospodarczo i podlegającego badaniu pod kątem ceny zgodnego z przepisami ustawy.  

Wskaz

ał na zał. 5 do SIWZ, gdzie na str. 4 wprost wskazano rodzaje jednostek miar, w tym 

TSZT  jako  1000  sztuk.  Zauważył,  że  w  odwołaniu  nie  ma  zarzutów  dotyczących  zasad 

rozliczeń. Podkreślił spoczywający na nim wymóg działania zgodnego z prawem.  

Krajowa  Izba 

Odwoławcza  po  przeprowadzeniu  rozprawy  z  udziałem  stron,  na  podstawie 

zebranego  materiału  dowodowego  w  sprawie,  z  uwzględnieniem  stanowisk  stron 

przedstawionych na piśmie oraz do protokołu rozprawy, ustaliła i zważyła, co następuje. 

Rozpoznając  odwołanie,  Izba  oceniła  spełnienie  przez  Odwołującego  przesłanek 

określonych w art. 179 ust. 1 ustawy pzp, to jest kwestii posiadania legitymacji wykonawcy 

do wniesienia odwołania. W sprawie rozpatrywanej odwołujący ma legitymację do wniesienia 

odwołania  stanowiącą  przesłankę  materialnoprawną  uregulowaną  w  art.  179  ust.  1  ustawy 

pzp,  w  tym  rozumianą  jako  interes  w  uzyskaniu  zamówienia,  co  oznacza  jednocześnie 

poniesienie szkody w razie braku 

możliwości ubiegania się o zamówienie wobec odrzucenia 

oferty wykonawcy. 

Mer

ytorycznemu  rozpoznaniu  w  niniejszym  postępowaniu  odwoławczym  podlega  zarzut 

niezgodnego  z  prawem  odrzucenia  oferty  odwołującego  w  zakresie  Pakietu  1  zamówienia. 

Zaskarżona  czynność  została  dokonana  dnia  14  lutego  2020  r.  i  podana  do  wiadomości 

wykonawcy w 

tym samym dniu. Oznacza to, że odwołanie od tej czynności zamawiającego 

wniesione zostało z zachowaniem ustawowego terminu (okoliczność niesporna). 

Jak  wynika  z  treści  stanowiska  zamawiającego  zawartego  w  piśmie  datowanym  14  lutego 

2020  r. 

oferta  została  odrzucona  na  podstawie  art.  90  ust.  3  ustawy  pzp  w  związku  z 

niewystarczającymi,  w  ocenie  zamawiającego,  wyjaśnieniami  wykonawcy  w  zakresie 

dotyczącym istotnych części zamówienia przedstawionymi w dwóch  pismach odwołującego 

z dnia 30 stycznia i 5 lutego 2020 r.  

Ocena 

Zamawiającego,  iż  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  rozumieniu  ustawy  pzp,  w 

zakresie  dotyczącym  istotnych  części  składowych  zamówienia,  powstała  w  następstwie 

dokonania w ofercie 

poprawek rachunkowych, o których Wykonawca został poinformowany 

pismem z dnia 24 stycznia 2020 r. 

Poprawka nastąpiła przez przyjęcie, że cena jednostkowa 

netto w PLN w pozycjach 9 i 10 oferty (kosztorysu) jest poprawna i stanowi wycenę jednostki 

stanowiącej  1000  szt.  (TSZT),  a  w  konsekwencji  należy  poprawić  przy  takiej  podstawie 

wartość  całkowitą  stanowiącą  iloczyn  ceny  jednostkowej  (rozumianej  jako  cena  za  TSZT) 

przez ilość czynności wskazanych w kosztorysie. 

Zamawiający  przyjął  i  stwierdził  w  decyzji  o  odrzuceniu  oferty,  że  stawki  jednostkowe  tak 

opisane,  a 

dotyczące  czynności  sadzenia zawarte w  ofercie Wykonawcy  są  rażąco  niskie  i 

nie gwarantujące należytego wykonania tej części zamówienia.  

W toku postępowania w ramach korespondencji stron wykonawca zakwestionował czynność 

poprawienia  omyłek  rachunkowych  stwierdzając,  że  kosztorys  nie  zawiera  omyłek  lub  że 

ewentualne  omyłki  mogą  mieć  charakter  oczywistej  omyłki  pisarskiej  i  nie  mają  wpływu  na 

treść  oferty,  w  szczególności  jej  cenę,  także  w  odniesieniu  do  przedmiotowej  części 

zamówienia.  

Skład  orzekający  stwierdza,  że  ocena,  iż  cena  istotnego  elementu  zamówienia  jest  rażąco 

niska,  jest  wyłącznie  wynikiem  i  następstwem  czynności  zamawiającego  polegającej  na 

zmianie  treści  kosztorysu  ofertowego  w  przedmiotowych  dwóch  miejscach  (pozycje  9  i  10) 

prz

ez  przyjęcie  za  poprawne  stawki  jednostkowe  w  oczywisty  sposób  nierealnie  zaniżone. 

Cena  zatem  została  wykreowana  przez  zamawiającego,  mimo  przeciwnego  stanowiska 

wykonawcy w tym przedmiocie.  

Niezależnie od rozbieżnych stanowisk odwołującego przedstawianych w toku postępowania 

o  udzielenie  zamówienia  co  do  istnienia  lub  nie  oczywistej  omyłki  pisarskiej  i 

konsekwentnemu zaprzeczaniu faktu popełnienia omyłki rachunkowej, Izba podziela pogląd, 

że  wykonawca  popełnił  omyłkę  w  pozycjach  9  i  10  kosztorysu  i  uznaje,  że  pomyłka  ma 

charakter  rachunkowy 

w  rozumieniu  art.  87  ust.  2  pkt  2  ustawy  pzp  czyli  jest  oczywistą 

omyłką  rachunkową  podlegającą  poprawieniu.  Za  znajdujące  podstawę  w  treści  siwz  jest 

także  przyjęcie,  iż  niewątpliwie  dla  tych  pozycji  jednostką  miary  jest  1000  szt.  nasadzeń, 

oznaczony  w formularzu kosztorysu jako „TSZT”. W konsekwencji tego ustalenia oczywiste 

jest, że stawka 50 i 55 gr nie może dotyczyć  jednostki miary TSZT = 1000 szt., lecz stawki te 

odnos

zą  się  do  jednostki  rozumianej  jako  1  szt.  (jedna  sztuka).  Tym  samym  wykonawca 

popełnił  omyłkę  rachunkową  mylnie  przyjmując,  że  cena  jednostkowa  w  omawianych 

pozycjach kosztorysu ofertowego 

jest ceną za 1 szt., a nie wskazaną symbolem TSZT.  

Stwierdzenie 

tak popełnionej omyłki rachunkowej mającej charakter oczywisty jest w ocenie 

składu  orzekającego  jedyną  rozsądną  i  zgodną  z  prawem  oceną.  Oznacza  to,  że  omyłka 

została popełniona, lecz nie w wartości łącznej przedmiotowych usług, czyli iloczynie stawki 

jednostkowej  mnożonej  przez  liczbę  czynności,  lecz  w  wysokości  stawki  jednostkowej 

stanowiącej jeden czynnik działania (mnożenia). Stawka podana jako dotycząca jednej sztuki 

powinna być bowiem przemnożona przez liczbę 1000 stanowiącą stawkę jednostkową. 

W  konsekwencji  tej  oceny  i  dla  uchylenia  skutków  czynności  z  24  stycznia  2020  r. 

stanowiącej  bezpośrednią  podstawę faktyczną  i  prawną  czynności  odrzucenia  oferty,  skład 

orzekający nakazał poprawienie omyłki rachunkowej w oparciu o treści ujęte w  formularzu.  

Biorąc  pod  uwagę  dokonane  ustalenia  uznać  należy,  że  jedyną  i  oczywistą  metodą 

poprawienia  omyłki  jest  przyjęcie,  że  liczba  czynności  i  wynik  obliczenia  tj.  iloczyn 

stanowiący  cenę  są  poprawne,  natomiast  stawka  jednostkowa  wpisana  w  formularzu  jako 

oczywiście dotycząca jednej sztuki winna być przemnożona o liczbę (krotność) zawierającą 

się w jednostce TSZT.  

W  konsekwencji  tej  poprawki,  w  wymiarze  fizycznym  tożsamej  z  czynnością  z  9  grudnia 

2019 r., 

z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością można stwierdzić, że odpadnie 

podstawa faktyczna 

i prawna uznania oferty odwołującego za zawierającą rażąco niską ceną 

w odniesieniu do istotnego elementu zamówienia stanowiącego przedmiot rozpatrzenia.   

Jednocześnie,  wobec  podniesienia  przez  zamawiającego  zarzutów,  iż  inne  niż  czynność 

odrzucenia  ofer

ty,  zachowania  zamawiającego  (zaniechania  i  czynności)  kwestionowane  w 

odwołaniu  nie  powinny  być  rozpatrzone  jako  podniesione  z  upływem  terminu,  skład 

orzekający  przyznaje  rację  zamawiającemu  zauważając  także,  że  wykonawca  mógł  w 

określonych  terminach,  wskazanych  w  odpowiedzi  na  odwołanie,  w  odniesieniu  do  tych 

zdarzeń  skorzystać  ze  środków  ochrony  prawnej.  Podzielając  to  stanowisko  Izba  zauważa 

jednak,  że  rozpatrzenie  czynności  odrzucenia  oferty  wymaga  oceny  stanu  faktycznego 

stanowiącego  podstawę  dokonania  skarżonej  czynności.  Można  zauważyć,  że  racjonalny 

wykonawca  nie  składa  odwołania  na  każdą  czynność  zamawiającego,  która  w  jego  ocenie 

narusza prawo, lecz taką, która ma znaczenie dla jego interesu w rozumieniu art. 179 ustawy 

pzp.  W  rozpatrywanej  sprawi

e  odwołujący  jakkolwiek  kwestionował  dokonanie  poprawienia 

jego  ceny  ofertowej  w  zakresie  istotnego  i  stanowiącego  przedmiot  rozpatrzenia  elementu 

zamówienia,  jednakże  miał  podstawy  przypuszczać,  że  cena  ofertowa  po  uwzględnieniu 

poprawki nadal nie ma cech 

rażąco niskiej. Także prowadzona procedura wyjaśnienia ceny 

w  aspekcie  rażąco  niskiej  jej  wysokości  pomimo  jej  kwestionowania  przez  wykonawcę,  nie 

musiała  być  odrębnie  skarżona,  skoro  w  razie  negatywnego  dla  wykonawcy  wyniku, 

dysponował  on  prawem  do  odwołania  od  tego  wyniku.  Z  tego  prawa  skorzystał  wnosząc 

odwołanie na czynność odrzucenia jego oferty na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy pzp.  

Niezależnie od możliwych ocen, czy art. 90 ust. 3 może być samodzielną podstawą prawną 

odrzucenia oferty, 

skład orzekający uznał niniejszym orzeczeniem, że czynność odrzucenia 

oferty  z  powodu  wysokości  ceny  ustalonej  wbrew  treści  kosztorysu  ofertowego  przez 

zamawiającego, który dokonał poprawienia omyłki rachunkowej w sposób nieracjonalny i nie 

dający  się  uzasadnić  treścią  kosztorysu,  została  dokonana  z  naruszeniem  przepisu  art.  87 

ust.  2  pkt  2  ustawy  pzp,  co  w  konsekwencji  spowodowało  naruszenie  art.  90  ust.  3  przez 

nieprawidłowe zastosowanie  wskazanych przepisów ustawy pzp.  

Okoliczności  powyższe  uzasadniają  konieczność  przeprowadzenia  w  postępowaniu  o 

udzielenie zamówienia publicznego czynności wskazanych w niniejszym wyroku. 

Na podstawie art. 192 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy pzp, orzeczono jak w sentencji. 

O kosztach skład orzekający Izby orzekł na podstawie art.  192 ust. 9 i 10 ustawy pzp oraz 

rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości oraz 

sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu 

odwoławczym i sposobu ich rozliczania  (Dz. U. z 2018 r. poz. 972).  

Przewodniczący:  ………………………………